UDALEN GIZARTE ZERBITZUEK ETA BIZKAIKO

LURRALDE HISTORIKOKO UMEEN ZERBITZUAK

ARRISKU ETA BABESGABEZIA EGOERETAN

KOORDINATUTA LAN EGITEKO PROTOKOLOA

2

Aurkibidea

Orrialdea

1. Udalen Gizarte Zerbitzuek eta Umeen Zerbitzuak arrisku eta babesgabezia egoeretan dituzten eginkizunen banaketa 4

1.1. Udalen Gizarte Zerbitzuen Eginkizunak 4

1.2. Umeen Zerbitzuaren eginkizunak 5

2. Arrisku edo babesgabezia egoera dagoen eta zein larritasun-maila duen zehaztea 5

3. Udalen Gizarte Zerbitzuen eta Umeen Zerbitzuaren artean kasuak bideratzeko prozedura 6

4. Larritasun-maila desberdinetako babesgabezia duten neba-arrebekin esku-hartzea 7

5. Arrisku eta babesgabezia egoeretan esku hartzeko prozesuaren fase desberdinetan jardutea 9

5.1. Jakinarazpenak jasotzea 12

5.2. Ikerketa 14

5.3. Hasierako ebaluazioa 18

5.4. Arretarako Banako Planaren diseinua eta burutzapena 5.5.

20

6. Presazko egoeretan esku hartzea 24

7. Esku-hartzea egoera berezietan 26

7.1. Bakarrik dauden adingabeko atzerritarrak eta jaioberria adopzioan eman nahi dutela esaten duten haurdunak 26

7.2. Arrisku handiko egoeran dauden haurdunak 26

7.3. Egitatezko zaintzak 7.4.

27

7.5. Familia barruan sexu-abusua dagoelako susmoak 27

8. Umeen zerbitzuak udalen gizarte zerbitzuei eskatutako txostenak 28

Eranskina 29 Umeen Gizarte Zerbitzuen arteko bideratze-txostenaren eredua 30

3

Umeen Gizarte Zerbitzuen artean informazioa eskatzeko eredua 32 Bizkaiko Foru Aldundiaren presazko arreta eta harrera zerbitzuak 33 Bizkaiko Lurralde Historikoko Umeen Gizarte Zerbitzuekin harremanetan jartzeko datuak 34

4

PROTOKOLO HONI DAGOKIONEZ KONTUAN HARTU BEHARREKOAK

1. Koordinazio Protokolo honetan soilik jasotzen dira arrisku ertaina, arrisku larria eta babesgabezia egoeretan esku hartzeko oharrak. Arrisku txikiko kasuetan esku hartzeko “Bizkaiko Lurralde Historikoko Gizarte Zerbitzuek arrisku eta babesgabezia egoeretan jarduteko gida” kontsulta daiteke.

2. Gida horretan jasotzen dira, gainera, protokolo honen edukien deskribapen zehatzagoa eta zabalagoa.

DOKUMENTUAN ERABILITAKO TERMINOLOGIA

Udalen Gizarte Zerbitzuak: UGZ Lurraldeko Gizarte Zerbitzua: Umeen Zerbitzua (Bizkaiko Foru Aldundia) Umeen Gizarte Zerbitzuak: Haurrak eta Nerabeak Zaintzeko eta Babesteko Gizarte Zerbitzuak (udalenak eta lurraldekoak)

5

1 UDALEN GIZARTE ZERBITZUEK ETA UMEEN ZERBITZUAK ARRISKU ETA BABESGABEZIA EGOERETAN DITUZTEN

EGINKIZUNEN BANAKETA

1.1. UDALEN GIZARTE ZERBITZUEN EGINKIZUNAK

• Lehen Mailako Arretako gainerako Zerbitzuekin batera eta hauekin koordinatuta garatzea lehen mailako prebentzioari lotutako programak eta ekintzak.

• Lehen Mailako Arretako gainerako Zerbitzuekin batera eta hauekin koordinatuta garatzea babesgabezian egon daitezkeen edo egoera horretan egoteko arrisku

arina duten haur edo nerabeei bideratutako bigarren mailako prebentzio programa bereziak.

• Babesgabezian egon daitezkeen, egoera horretan egoteko arrisku arina, ertaina edo larria duten eta babesgabezian dauden pertsonen egoeraren detekzio eta

jakinarazpen goiztiarra bultzatzeko programak eta ekintzak garatzea.

• Euren eskumeneko lurralde-eremuko norbanakoek, profesionalek edo zerbitzuek balizko haurren babesgabezia arriskuez edo babesgabezia egoerez bidaltzen dituzten jakinarazpen guztiak jasotzea.

• Balizko babesgabezia egoeren jakinarazpenen gaineko ikerketa egitea, honakoak tartean daudenean izan ezik: (1) presazko babesa emateko neurria hartu beharra, (2) bakarrik dauden adingabeko atzerritarrak, (3) jaioberria adopzioan eman nahi dutela esaten duten haurdunak, eta (4) familia barruan sexu-abusuak daudelako susmo oinarridunak egotea. Kasu hauek Foru Aldundiko Umeen Zerbitzura desbideratuko dira eta bertan emango zaie arreta.

• Arrisku ertaineko kasuen ebaluazioa egitea.

• Foru Aldundiaren Umeen Zerbitzuari dagozkion ikerketa eta ebaluazio prozesuetan elkarlanean aritzea, baita babes espedientea duten haur eta nerabeak har

ditzaketen familiak (beste batzuk edo zabalak) benetan egokiak diren baloratzeko prozesuetan ere, baldin eta kasu horiek Udalen Gizarte Zerbitzuetan ezagunak badira. Elkarlana izango da: • Familiari buruz dagoen informazioa eman.

• Umeen Zerbitzuko teknikariak eta/edo kasuari lotuta dauden beste profesional nahiz zerbitzu batzuk harremanetan jarri.

• Beharrezkotzat jotzen den kasu berezietan, eta inguruabarrek horretarako aukera ematen badute, Umeen Zerbitzuko teknikariekin lankidetzan aritu zuzenean informazioa biltzen.

• Premia egoeretan (hau da, haurra edo nerabea arriskuan dagoenean eta berehalako erantzuna behar denean), premiazko babes neurriak hartu behar diren

baloratzea eta, behar izanez gero, neurri horiek bultzatzea.

• Familia iraunarazteko programak garatzea eta arrisku ertainean sartzen diren haurrei eta nerabeei zuzeneko laguntza eta arreta emateko programak eta ekintzak garatzea.

• Arrisku egoeretan esku hartzerakoan, erkidegoaren zerbitzuen eta administrazioaren beste maila batzuen inplikazioa eta koordinazioa sustatzea.

6

1.2. UMEEN ZERBITZUAREN EGINKIZUNAK

• Autonomia-erkidegoek egindako eskari eta eskabideei arreta ematea baldin eta jatorriko autonomia-erkidegoan babes neurriak ezarri zaizkion kasuak badira. • Banakoek, profesionalek edo bere eskumeneko lurralde eremuko zerbitzuek egiten dituzten arrisku edo babesgabezia egoeren jakinarazpen guztiak jasotzea.

• Jakinarazpen zehatz batzuk ikertzea, honakoak hain zuzen: (1) arrisku larriaren adierazle argiak –ez bakarrik susmoak- dituzten egoerak, UGZ ez diren beste iturri batzuek zuzenean Umeen Zerbitzura bideratu dituztenak; (2) presazko babesa emateko esku hartzea behar duten egoerak, UGZek bideratutakoak; (3) bakarrik dauden adingabe atzerritarrak; (4) jaioberria adopzioan eman nahi duten haurdunak, eta (5) familia barruan sexu-abusuak daudelako susmo oinarridunak daudenean.

• Presazko babes neurriak hartu behar diren baloratzea eta behar izanez gero neurri horiek hartzea.

• Arrisku larrian eta babesgabezian dauden haurrak eta nerabeak ebaluatzea, baita familia-taldeko gainerako neba-arrebak ere.

• Umeen Zerbitzuan babesa jasotzeko espedientea irekita izan duten haurren edo nerabeen kasuetan Udalen Gizarte Zerbitzuen prozesuak ikertzen eta ebaluatzen

laguntzea. Laguntza hori emateko, hain zuzen, familiari buruz dagoen informazioa emango da eta, beharrezkoa denean, UGZetako teknikariak familiarekin eta/edo kasuari lotuta dauden beste profesional nahiz zerbitzu batzuekin harremanetan jarriko dira.

• Aldi baterako harrera eta harrera iraunkorra ematea (familia harrera, egoitza harrera) eta adopzioa.

• Familia iraunarazteko eta berriro elkartzeko programak garatzea arrisku larrikoak diren edo babes neurriak ezarrita dituzten kasuetan.

• Esku hartzeko programa zehatzak garatzea familia barruan sexu-abusuak dauden kasuetarako.

• Babes sistematik kanpo geratuko diren edo dagoeneko kanpoan geratu diren gazteak emantzipatzen prestatzeko eta laguntzeko programak garatzea.

• Arrisku larriko eta babesgabeziako egoeretan esku hartzerakoan, erkidegoaren zerbitzuen eta administrazioaren beste maila batzuen inplikazioa eta koordinazioa sustatzea.

• Udalen Gizarte Zerbitzuei laguntza teknikoak eta aholkularitza ematea kasu bereziki konplexuak edo zailak baloratzean edo horietan esku hartzean.

2 ARRISKU EDO BABESGABEZIA EGOERA DAGOEN ETA ZEIN LARRITASUN-MAILA DUEN ZEHAZTEA

UGZek eta Umeen Zerbitzuak Balora tresnan jasotako irizpideak bete behar dituzte arriskua edo babesgabezia duten egoeretan eta horien larritasun-maila zehaztean.

7

3 UDALEN GIZARTE ZERBITZUEN ETA UMEEN ZERBITZUAREN ARTEAN KASUAK BIDERATZEKO PROZEDURA

• Esku hartzeko prozesuaren edozein unetan deriba daitezke kasuak UGZen eta Umeen Zerbitzuaren artean; bideratze hori arrunta edo presazkoa izan daiteke.

Edonola ere, kasu guztietan bideratzea txosten batekin egin behar da, eta garrantzitsutzat jotzen diren txostenak edo agiri osagarriak erantsi behar zaizkio txosten horri gainera (adibidez: medikuaren txostenak, ikastetxekoak, poliziarenak). Bideratze-txostenean familia-taldeko haur eta nerabe guztiak sartu behar dira. Izan ere, honako edukia izango du (ikusi eranskineko eredua):

Umeen Gizarte Zerbitzuen arteko bideratze-txostena

Beharrezkoa izanez gero, bideratze-txostena egin baino lehen kasua bideratu nahi den zerbitzuko arduradunarekin edo profesionalarekin harremanetan jarri ahal izango da (telefonoz edo zuzenean elkar ikusita). UGZek kasuren bat Umeen Zerbitzura bideratu nahi badute, UGZ bakoitzak erreferentzia moduan ezarrita duen talde teknikora bideratuko da. Kontaktu guztiak kasuaren historian/espedientean erregistratuta geratuko dira, bai UGZetan baita Umeen Zerbitzuan ere.

1. Data eta bideratze-mota (arrunta edo presazkoa) 2. Bideratzea egin duen zerbitzuaren/profesionalaren identifikazio-datuak, baita bideratzea hartzen duen zerbitzuarenak/profesionalarenak ere. 3. Bideratzeko arrazoia. 4. Haurraren edo nerabearen eta familiaren identifikazio-datuak. 5. Kasuari buruz bildutako informazioa. 6. Bideratzea egin duen zerbitzuaren jardunen kronologia. 7. Esku hartzeko proposamena. 8. Haurraren edo nerabearen gurasoek edo legezko arduradunek bideratzearen berri duten. 9. Erantsitako agiriak (Balora tresnako laburpen-orriaren/orrien kopia barne). 10. Sinadura/k.

8

• UGZek Umeen Zerbitzura premiazko prozedura bidez bideratutako kasuetan (hau da, premiazko babes neurria hartu behar dela uste denean) 6. idatz-zatian azaldutako prozedura beteko da.

• Bideratzea (UGZetatik Umeen Zerbitzura edo alderantziz) presazkoa ez bada, haurra edo nerabea hartzen duen zerbitzuak gehienez bi aste izango ditu erreferentziatzat hartuko den profesionala. Honek, halaber, epe bera izango du bideratzea egin duen zerbitzuari erreferentziako profesionala izango dela jakinarazteko –telefonoz, mezu elektroniko baten bidez edo egokitzat jotzen duen moduan-; bideratze-txostena jaso izana berretsi behar du eta aurreikusi diren ekintzen berri emango du.

Balora tresnan jasotako irizpideak betez, bideratzearen ondorioz haurra edo nerabea hartzen duen zerbitzuak –UGZek edo Umeen Zerbitzuak- beranduen hilabetean erabaki beharko du kasuan esku hartuko duen, eta gero erabakiaren berri emango dio, idatziz, bideratzea egin duen zerbitzuari. Bideratu zaion kasua bere eskumenen barruan sartzen ez dela uste badu, erabaki hori argudiatu beharko du.

Kasua bideratu baino lehen familian zuzenean esku hartzen denean, haurra edo nerabea hartzen duen zerbitzuak uste badu kasu horretan harrera egitea bere eskumenen barruan sartzen dela, beste hilabete izango du –eta salbuespen moduan bi, erakunde biak ados egonez gero- esku-hartzea modu formalean hasteko. Denbora horretan zehar, familian esku hartzeko baliabidea kasua bideratu duen zerbitzuarena izango da, eta honek mantenduko ditu esku hartzeko behar diren baliabideak; baina kasuaren ardura bideratzea hartu duen zerbitzuarena izango da.

Bideratzea egin eta hartu duten zerbitzuek elkarren artean adostu behar dituzte azken horrek esku-hartzea hasteko izango diren epeak; gero, bideratzea hartu duen zerbitzuak jakinarazi egin behar du noiz aldatu den tartean dauden haurren edo nerabeen guraso edo legezko arduradunetara. Jakinarazpen hori zuzenean egin behar da –baita idatziz ere, egokitzat jotzen bada-; bertan, UGZetako eta Umeen Zerbitzuko profesionalak batera egon daitezke beharrezkotzat jotzen denean.

• UGZ eta Umeen Zerbitzua ez badatoz bat babesgabeziarik dagoen eta/edo egoera larria den erabakitzeko, eta ondorioz, kasuan esku hartzeko ardura nagusia zein zerbitzuk duen erabakitzeko, bi zerbitzuek bilera egingo dute eta kasua zehatz aztertuko dute, zein esku-hartze behar den erabaki arte. Ados jarri arte behar diren bilerak eta kontaktuak egingo dira. Bilera horiek egin baino lehen sareko beste pertsona edo profesional batzuekin batu daitezke, bi zerbitzuek egokitzat jotzen badute behintzat.

4 LARRITASUN-MAILA DESBERDINETAKO BABESGABEZIA DUTEN NEBA-ARREBEKIN ESKU-HARTZEA

Irizpide orokor moduan (salbuespenak aurrerago datoz), UGZek eta Umeen Zerbitzuak koordinatzen dituzten balorazio eta esku-hartze prozesuetan familia-taldeko haur edo nerabe guztiak sartuko dira, horietako bakoitzaren babesgabeziaren larritasun-maila desberdina den kontuan hartu gabe.

9

• Balora tresnan ezarri bezala, babesgabeziaren balorazioa familiako haur eta nerabe guztiei egin behar zaie, nahiz eta balorazioa horietako haur edo nerabe bati buruzko jakinarazpenaren ondorioz hasi. UGZek eta Umeen Zerbitzuak bete behar dute hori.

Umeen Zerbitzuari UGZ ez den erakunde baten bitartez heltzen bazaio haur edo nerabe jakin bati buruzko jakinarazpena, eta jakinarazpen horretan arrisku larriaren edo balizko babesgabezia egoera baten zantzu argiak –baina ez susmoak bakarrik- dituen informazioa jasotzen bada, haur edo nerabe horri espedientea irekiko zaio eta Umeen Zerbitzuak bere gain hartuko ditu haur edo nerabe horren gaineko ikerketa, ebaluazio eta ekintza lanak, baina baita haur edo nerabe horren gainerako neba-arreben (halakorik balu) gaineko lanak ere. Izan ere, neba-arreba bakoitzari espedientea irekiko dio eta gero horietako bakoitza ikertu eta ebaluatu egingo du.

Haur edo nerabe bat babesgabezian dagoelako kasua hasieran UGZ jasotzen badu, harekin bizi diren neba-arreba guztiak baloratu beharko ditu. Ikerketa amaitzean erabakitzen bada haur edo nerabe horietakoren bat arrisku larrian edo babesgabezian dagoela, kasua Umeen Zerbitzura bideratzean egoera larrian dagoen haur edo nerabe horren gaineko txostenez gain horrekin bizi diren gainerako neba-arreben gaineko txostenak ere eman beharko zaizkio zerbitzuari. Umeen Zerbitzuak UGZ babesgabezian daudela (arrisku ertain edo larriarekin edo babesgabezian) ezarri duen haur eta nerabe guztiei irekiko die. Umeen Zerbitzuak arrisku arinarekin kalifikatutako haur edo neraberen bati espedientea irekitzen ez badio ere haur edo nerabe horri arreta eman ahal izango zaio; azken honen neba-arrebek jasotako arretari onura atera ahal izango dio baina bere izenean babes espedienterik ireki gabe, babesgabezian egon beharrean egoera horretara heltzeko arrisku arinean sartzen delako.

• Umeen Zerbitzuak familia-taldeko neba-arreba guztiak baloratzean erabaki dezake arrisku larrian edo babesgabezian dagoen haur edo nerabe horietakoren bat familiatik banandu behar dela eta agian ez dela bertara inoiz itzuliko; orduan, haur edo nerabearentzat familia harrera iraunkorra, adopzioa edo egoitza harrera prestatuko da. Hori gorabehera, Umeen Zerbitzuak haur edo nerabe horren esku-hartzearekin jarraitzen duen bitartean arrisku ertainean dauden haren neba-arreben espedienteak ere itxiko ditu eta erreferentziakoak diren UGZetara bideratuko ditu. Alabaina, familian haur edo neraberen bat arrisku larrian balego, Umeen Zerbitzuak bere gain hartuko du arrisku larrian edo babesgabezian dauden haur edo nerabeen gaineko esku-hartzea (familiatik behin betiko banandu den haur edo nerabea eta etxean gelditzen den haur edo nerabea), baina baita arrisku ertainean dauden gainerako neba-arreben gaineko esku-hartzea ere.

• Orokorrean, neba-arrebaren bat arrisku larrian edo babesgabezian dagoelako Umeen Zerbitzuaren zaintzapean dagoen familia batean haur berria jaiotzen bada, Umeen Zerbitzuak haurra berri horren egoera baloratu beharko du jaiotza eta gero. Benetan egiaztatzen bada gurasoek ez dituztela bizi-baldintzak aldatu eta guraso-ahalari datxezkion betebeharrak betetzeko gaitasuna a priori baliogabetuta dutela, Umeen Zerbitzuak beharrezkotzat jotzen dituen neurriak abiaraziko ditu.

Umeen Zerbitzuak familiatik inoiz ez itzultzeko asmoz banandu den haurraren kasuan esku hartzen badu eta honek arrisku larrian dagoen neba-arrebarik ez badu, haur berriaren balorazioa (halakorik egin behar denean) UGZek egingo dute.

• Umeen Zerbitzuak familia-taldeko neba-arreba guztiak baloratzean erabaki dezake arrisku larrian edo babesgabezian dagoen haur edo nerabe horietakoren bat familiatik aldi baterako banandu behar dela eta denbora jakin bat igaro ostean itzuliko dela; orduan, haur edo nerabearentzat familia harrera iraunkorra, adopzioa edo egoitza harrera prestatuko da. Hori gorabehera, Umeen Zerbitzuak haur edo nerabe horren esku-hartzearekin jarraitzen duen bitartean harekin bizi ziren eta arrisku ertainean edo larrian dauden haren neba-arrebekin ere esku hartuko du.

10

Azaldutakoa gorabehera, dagokion UGZarekin adostu ostean salbuespen bat ezar daiteke: arrisku larrian edo babesgabezian egoteagatik familiatik aldi baterako banandu den nerabeak portaera arazo larriak baditu edo gurasoek onartu ezin dituzten buru-nahasteak baditu, eta nerabe horrek arrisku ertainean dauden eta udaleko familia-hezitzaileen esku-hartze prozesuan sartuta dauden neba-arrebak baditu kasuaren inguruabar bereziak aztertu egingo dira; bada, azterketa horren ondorioz erabakitzen bada banandu den nerabearen arreta bideratzeko ez dela beharrezkoa gurasoekin jardutea eta udaleko hezitzaileek familiarekin lanean jarraitzea komeni dela arrisku ertainean dauden neba-arrebei dagokienez, Umeen Zerbitzuak arrisku ertainean dauden neba-arrebak babesteko espedientea irekita utziko du baina udaleko hezitzaileen arreta zuzena ezarriko du.

• Umeen Zerbitzuak neba-arrebez osatutako familia-talde batean zuzenean esku hartu ostean hasieran arrisku larrian zeudenak arrisku ertainera edo arinera igarotzen badira modu iraunkorrean, hasieran arrisku larrian zegoen haur edo nerabe horren espedientea itxi egingo da (dagoeneko ez dagoelako egoera horretan) eta erreferentziako UGZri bideratuko zaio; gauza bera egingo da haur edo nerabe horren neba-arreben (hasieran arrisku ertainean zeuden) gaineko espedienteekin, arrisku ertainean nahiz txikiagoan badaude. Balora tresnan ezarritakoa betez, aipatu kasuetan familian zuzeneko esku-hartzea gutxienez urtebetez egin behar da eta arrisku-maila gutxienez lau hilabetez egonkortuta egon behar da (lau hilabete hauek familia iraunarazteko kasuetarako urtearen barruan sar daitezke), edo urtebeteko esku-hartzeari sei hilabeteko epea gehituko zaio aurretik haur edo nerabea familiatik banandu bada eta familia modu iraunkorrean batu bada. UGZetako profesionalek zuzeneko eta etengabeko esku-hartzea egin behar badute, UGZtik Umeen Zerbitzura bideratzeko kasuetan bezalaxe, zuzeneko arreta ez da etengo harik eta UGZ bere zuzeneko ekintzak onartu eta abian jarri arte. Horretarako arestian aipatu epealdiak izango ditu (kasua onartzeko hilabete eta hilabete edo bi hilabete gehiago ekintzak abian jartzeko).

• Aurrerago deskribatu diren kasuek salbuespen bat izango dute: Umeen Zerbitzuaren arretapean eta arrisku larrian dagoen nerabe bati ezusteko inguruabarrak gertatzen bazaizkio, hau da, Adingabeen Epaitegiak nerabe horrek arauren bat hautsi duelako neurri judiziala-penala hartzen badu eta ondorioz jatorriko familiarekin bizi ezin bada ziurrenik sei hilabete baino denbora luzeagoan, Umeen Zerbitzuak bertan behera utziko du haren esku-hartzea eta bere babes espedientea itxiko du (azken urrats hau emateko nerabea ezin da egon administrazioaren tutoretzapean edo noizean behin zaintzapean). Orduan, dagokion UGZri itzuliko dizkio harekin bizi diren eta arrisku ertainean dauden neba-arreben gaineko espedienteak; hots, azken hauekin ez ditu bete behar arestian arrisku larrian edo babesgabezian dauden haur eta nerabeentzat ezarritako epeak. Bete beharreko premisa orokor bakarra da ezin direla familiaren esku-hartzeak bertan behera utzi harik eta UGZ kasua bere gain hartu arte eta bere jardun-mekanismoak abian jarri arte. Logikoki, familia horretan bizi den neba-arrebetako bat arrisku larrian balego, familiarekin biziko ez den horren espedientea ixtean ez litzaizkioke UGZri bideratuko arrisku ertainean dauden neba-arreben espedienteak; Umeen Zerbitzuan gordeko lirateke oraindik arrisku larrian dauden familia horretako neba-arreben espedienteak.

• Umeen Zerbitzuak hartzen dituen kasu guztien artean familia babestera edo berriz batzera bideratutako Esku-hartze Plana duten kasuei dagokienez, UGZ espedientea irekita mantenduko du eta kasurako erreferentziako profesional bat edukiko du.

5 ARRISKU ETA BABESGABEZIA EGOERETAN ESKU HARTZEKO PROZESUAREN FASE DESBERDINETAN JARDUTEA

11

UDALEN GIZARTE ZERBITZUAK – UGZ (jakinarazpenak jasotzeko bide arrunta eta nagusia:

sarri kasuak antzematen dituzte)

ARRISKUAN EDO BABESGABEZIAN EGON DAITEZKEEN HAUR EDO NERABEEI BURUZKO JAKINARAZPENAK Norbanakoek edo zerbitzuek egindakoak (ikastetxeak, osasun zerbitzuak, poliziak, epaitegiak, fiskaltza, etab.)

UMEEN ZERBITZUA (jakinarazpen jakin batzuk jasotzen ditu)

KASUAREN LEHENENGO BALORAZIOA: ARRISKURIK EDO BABESGABEZIARIK DAGOEN BALIOETSI ETA ESKU HARTZEKO PREMIA MAILA ZEHAZTU

Ez dago arriskurik eta babesgabeziarik

Arriskua egon daiteke (arina,

ertaina edo larria)

Arrisku larriaren zantzu argiak

daude

Itxuraz babesgabezia dago edo egoera hori argia da, eta

premiaz esku hartu behar da

UGZren ikerketa (behar bada,

informazioa osatu)

Umeen Z.ren ikerketa (behar bada, informazioa osatu)

Umeen Z.ren ikerketa (behar bada, informazioa osatu)

EGOERAREN LARRITASUN-MAILA ZEHAZTU

Ez dago arriskurik edo

Ez da egiaztatu, baina susmoak daude Arrisku arina edo ertaina Arrisku larria edo babesgabezia

Familiaren beharrizanen araberako jarduna: � Espedientea itxi � Beste zerbitzu

batzuetara bideratu � UGZetan jarraipena

egin

UGZren jarraipena. Susmoak egiaztatzen badira jardun ahal

izango du.

UGZren esku-hartzea: � Kasuaren ebaluazioa eta

orientazioa � Arreta emateko Banako

Planaren diseinua � Plana bete � Umeen Zra bideratu,

arrisku larririk edo babesgabeziarik antzemanez gero

� Espedientea itxi

Umeen Zerbitzuaren esku-hartzea: � Kasuaren ebaluazioa eta orientazioa � Babesgabezia egoeretan, jarduteko prozedura arrunta edo

premiazkoa abiarazi, kasuaren arabera (3/2005 Legearen 58 eta 59 artikuluak)

� Arreta emateko Banako Planaren diseinua � Babes neurriak hartu, beharrezkoak badira � Plana bete � UGZra bideratu, larritasun-maila jaisten denean eta

familiak udalaren esku-hartzea behar duenean � Espedientea itxi

12

ERABAKIAK HARTZEKO UNEAK

1. HARRERA

a. Egoera horrek behar duen arreta Gizarte Zerbitzuen eskumenetan sartzen da edo sar daiteke? b. Arrisku edo babesgabezia egoera da? c. Aurrekoaren erantzuna baiezkoa bada, zein zerbitzuri (Udalen GZ edo Umeen Z) dagokio jakinarazpen horren hasierako arreta? d. Zein premia mailarekin jardun behar da?

2. IKERKETA a. Arriskurik edo babesgabeziarik dago? b. Haurra edo nerabea arriskuan dago edo egon daiteke?, premiazko babes jarduna behar da edo behar daiteke?

3. EBALUAZIOA a. Egoerari lotutako arrazoiak edo faktoreak? b. Familiaren, adingabearen, ingurunearen baliabideak? c. Babesa eta tratamendua behar dira? d. Pronostikoa?

4. ARRETARAKO BANAKO PLANAREN DISEINUA a. Konpondu behar diren arazorik dago? Helbururik? b. Sekuentziazioa? c. Baliabideak? d. Denborak?

5. PLANA ABIARAZTEA Esku-hartzea koordinatuko duten zerbitzua eta profesionala zehaztu

6. PLANA BEHIN ETA BERRIZ EBALUATZEA Gehienez sei hilabetean behin a. Helburuen lorpen maila? b. Haurraren edo nerabearen egoera? c. Aldaketarik planean?

7. ESKU-HARTZEA AMAITU ETA ESPEDIENTEA IXTEA Beharrezkoa denean, beste zerbitzu batzuetara bideratzea

Ez da arriskudun edo babesgabeziadun egoera Beste zerbitzu batzuetara

bideratzea, hala

dagokionean

Arrisku edo

babesgabezia egoera da edo izan daiteke

Ez dago arriskurik edo babesgabeziarik, baina

etorkizunean arriskua egon daiteke

UGZren prebentziozko esku-hartzea

� Udalen Gizarte Zerbitzuek edo Umeen Zerbitzuak egingo dituzte lan hauek, haurrak edo nerabeak duen egoeraren larritasun maila kontuan hartuta.

� Larritasun maila hori

aldatzen bada kasuak Udalen Gizarte Zerbitzuei eta Umeen Zerbitzuari bideratuko zaizkio; eta orduan, zeregin horiek egin behar dituen zerbitzu arduraduna aldatuko da.

13

5.1. JAKINARAZPENAK JASOTZEA

HELBURUAK

1. Adingaberen bat arriskuan edo babesgabezian dagoela jakinarazi nahi duten pertsonei arreta ematea. 2. Azaldutako egoeran arriskua edo babesgabezia dagoen zehaztea, edo arazoa beste mota batekoa den ikustea, azken kasu honetan beste zerbitzu edo baliabide

batzuek eman behar baitiote arreta. 3. Presazko babes neurririk behar den baloratzea eta, horrela bada, neurri hori har dadin bultzatzea edo zuzenean hartzea.

UDALEN GIZARTE ZERBITZUEN ETA UMEEN ZERBITZUAREN ESKU HARTZEKO PROZEDURA

• Udalen Gizarte Zerbitzuak Norbanakoek, profesionalek edo zerbitzuek zerbitzu hauetara jotzen duten normalean jakinarazpenak egiteko, aukera nagusia dira. Bere eskumeneko lurralde eremuan bizi diren (modu egonkorrean edo aldi baterako, erroldatuta egon zein ez) haur edo nerabeei buruzko jakinarazpen guztiei ematen diete arreta zerbitzu hauek.

Bizkaiko Lurralde Historikoko Gizarte Zerbitzuek arrisku eta babesgabezia egoeretan jarduteko gidan ezarritakoa beteko dute UGZek: (1) kasuari buruzko informazioa lortuko dute, (2) Gizarte Zerbitzuetan -udalen batekoetan edo Umeen Zerbitzuan- espedienterik irekita duten edo izan duten egiaztatuko dute, (3) lehenengo balorazioa egingo dute arriskurik edo babesgabeziarik dagoen eta jardun behar izanez gero premiarik dagoen jakiteko (lehentasun maila) eta gero zer egin behar den zehaztuko dute, eta (4) Harrera Protokoloa osatuko dute.

o Jasotako informazioa aztertuta ikusten bada edo pentsatzen bada presazko babes neurriren bat behar dela, kasua premiazko prozedura bidez bideratuko da Umeen Zerbitzura, horrela baitago ezarrita 6. idatz-zatian.

o Jasotako informazioa aztertuta presazko babes neurririk hartu behar ez bada baina arrisku larriaren edo babesgabeziaren zantzu argiak badaude, kasua Umeen

Zerbitzura bideratuko da, 3. idatz-zatian deskribatutako prozedura arrunta betez.

Dena den, itxuraz presazkoak ez diren arriskuen adierazleak dituzten egoera gehienetan jakinarazpenaren bidez jasotako informazioa partziala izango da edo ez da behar bezala egiaztatuta egongo; ondorioz,UGZek haur edo nerabeak zaintzeko eta horiei arreta emateko esparruetako informazio osagarria bildu beharko dute, baita horien oinarrizko beharrizanak betetzeko maila ere.

14

• Umeen Zerbitzua

Umeen Zerbitzura zuzenean hel daitezke balizko arrisku edo babesgabezia egoeren jakinarazpenak.

o UGZ ez den beste bideren batetik heldutako jakinarazpena arrisku larriaren edo babesgabezia egoeraren zantzu argiak –ez susmoak bakarrik- dituen kasuari buruzkoa bada, Umeen Zerbitzuak ikertuko du kasu hori. Ikerketa amaitu ostean eta emaitzen arabera (arrisku larria edo babesgabezia egiaztatu den ala ez) bi aukera izango ditu: kasuari arreta ematen jarraitu edo kasua UGZ egokira bideratu.

o Jakinarazpena honako kasu bati buruzkoa denean:

- arrisku larriko egoera, baina zantzu argirik ez duena - arrisku ertain edo arineko egoera, edo - arrisku edo babesgabezia zantzuak antzeman arren familian beste arazo batzuk daudela edo egon daitezkeela baloratzen bada, eta arazo hauen ondorioz

udalak jarraipena egin edo esku hartzeko baliabideak jarri behar baditu,

jakinarazpena egin duen pertsona edo zerbitzua UGZ egokira bideratuko da. Hori gorabehera, Umeen Zerbitzuak modu formalean eta idatziz azalduko dizkio UGZri kasu horri buruz jaso duen informazioa, Umeen Zerbitzuak emandako balorazioa eta egin diren jardunak.

HARRERA PROTOKOLOA UGZn eta Umeen Zerbitzuan harrera fasean jasotako informazioa, eta egin diren kudeaketak eta jardunak, Harrera Protokoloan

1 jasoko dira. Eta Protokoloari erantsiko

zaizkio lortutako agiri osagarri guztiak (adibidez, beste zerbitzu batzuetako txostenak, idatzizko komunikazioak…). Kasuaren historian/espedientean sartuko da dena.

KASUAK BIDERATZEA UGZ ETA UMEEN ZERBITZUAREN ARTEAN Harrera egin ostean kasuren bat UGZtik eta Umeen Zerbitzura edo alderantziz bideratzeko idatzizko txostena idatzi behar da beti. Txosten honek eranskineko eredua bete behar du. Bideratze-txostenean Harrera Protokoloa sar daiteke, baita beste iturri batzuen txostenak edo garrantzizkotzat jotzen den beste edozein agiri. Kasua bideratzeko 3. idatz-zatian (arrunta bada) edo 6. idatz-zatian (presazkoa bada) deskribatutako prozedura beteko da.

1 Ikusi “Bizkaiko Lurralde Historikoko Gizarte Zerbitzuek arrisku eta babesgabezia egoeretan jarduteko gida”, Harrera Protokoloaren eredu bat eta hori

erabiltzeko oharrak daude bertan eta.

15

5.2. IKERKETA HELBURUAK

1. Harreran informazio nahiko lortu ez bada, arrisku edo babesgabezia egoera dagoela egiaztatzea.

2. Haren larritasuna baloratzea eta presazko babes neurririk hartu behar den aztertzea, eta behar izanez gero neurriak hartu edo proposatzea.

UDALEN GIZARTE ZERBITZUEN ETA UMEEN ZERBITZUAREN ESKUMENAK

• Udalen Gizarte Zerbitzuak

• Arrisku egoerak –edozein larritasun mailatakoak- jasotzen dituzten jakinarazpen guztiak ikertzea, Umeen Zerbitzuak arrisku larridunak diren baina zantzu argirik ez duten egoerei buruz bideratzen dituen jakinarazpenak barne. Salbuespen izango dira, alabaina, honakoak tartean dituztenak: (1) larrialdiko babesa emateko neurria hartu beharra, (2) bakarrik dauden adingabeko atzerritarrak, (3) jaioberria adopzioan eman nahi dutela esaten duten haurdunak, eta (4) familia barruan sexu-abusuak daudelako susmo oinarridunak egotea. Kasu hauei Umeen Zerbitzuak emango die arreta.

• Umeen Zerbitzuak egin beharreko ikerketa prozesuetan laguntzea, 1.1 idatz-zatian ezarritakoa betez.

• Umeen Zerbitzua

• UGZ ez diren beste iturri batzuek zuzenean Umeen Zerbitzuari egindako jakinarazpenak ikertzea, baldin eta horietan arrisku larriaren edo balizko babesgabezia egoeraren zantzu argiak –ez susmoak bakarrik- badaude.

• UGZ kasu jakin bitan egindako jakinarazpenak edo bideratzeak ikertzea: (1) itxuraz presazko babesa emateko esku-hartzea behar duten babesgabezia egoerak daudenean, eta (2) familia barruan sexu-abusuak daudelako susmo oinarridunak daudenean.

• UGZ egin beharreko ikerketa prozesuetan laguntzea, 1.1 idatz-zatian ezarritakoa betez.

PROZEDURA

• UGZek eta Umeen Zerbitzuak Balora tresnan jasotako irizpideak bete behar dituzte arriskua edo babesgabezia duten egoeretan eta horien larritasun maila zehaztean.

• Ikerketa egitean haurrak edo nerabeak bizi duen egoeraren larritasun maila baloratuko da. Informazioa bilduko da eta egoera horrek hasieratik zein bilakaera duen

kontuan hartuko da, baina larritasunaren gaineko balorazioaren alderdirik garrantzitsuenak izango dira (1) gurasoen edo legezko arduradunen portaeraren

ezaugarriak, eta (2) horrek haur edo nerabearengan duen eragina balorazioa egiten den unean, hau da, azken sei hilabeteetan.

16

• Haur edo nerabearen gurasoek edo legezko arduradunek haren oinarrizko beharrizan fisiko, emozional, kognitibo eta sozialei ematen dieten arreta eta betetze maila aztertu beharko da ikerketan (ikusi Balora tresnaren II. eranskina). Hots, kasu guztietan –haur edo nerabearen esparru jakin bat kaltetuta dagoelako ikertzen hasi

den kontuan izan gabe- zabarkeriarik (zabarkeria mailak beharrizan fisikoetan, segurtasunean, prestakuntzan eta beharrizan psikikoetan) eta tratu txar emozionalik

dagoen aztertu behar da. Gainerako tipologiak (adibidez, tratu txar fisikoa, sexu-abusua, eskaletza, lan esplotazioa) soilik aztertuko dira adierazle edo daturen batek horrelakoren bat dagoela pentsarazten duenean. Garrantzitsua da kontuan hartzea kasu gehienetan babesgabezia esparru desberdinetan ematen dela; ez da tipologia bakarrean ematen, bat baino gehiago agertzen dira aldi berean, eta denek ez dute larritasun maila bera izaten.

• Familia batean bizi diren haur eta nerabe guztiak ikertuko dira, jakinarazpena horietako bati buruzkoa izan arren. Haur edo nerabe bakoitzaren egoera banaka baloratuko da.

• Balorazioa egiteko oinarritzat hartzen den informazioa osoa eta eguneratua izateaz gainera ondo egiaztatuta egon behar da. Baldintza horiek betetzen ez dituen informazioa ezin da inola ere kontuan hartu arrisku edo babesgabezia egoera bat egiaztatzeko edo ezeztatzeko. Hala ere, batzuetan ezin izango da informazio osoa

bildu, adibidez: informazioa lerratuta eduki dezakeen iturri bakarretik lortu delako informazio hori eta ezin delako beste iturri batzuetara jo; familiaren etxebizitza bisitatu ezin izan delako edo familiako kideren batekin zuzenean harremanetan jarri ezin izan delako, eta hori ezinbestekoa da informazio jakin bat lortzeko edo egiaztatzeko; zeharkako iturrietatik bakarrik lortu delako informazioa; eta/edo informazio jakin bat eman duten profesionalak gai horretan adituak ez direlako eta ezin delako behar diren adituengana jo. Inguruabar horiek gertatzen badira ikerketa amaitutzat emango da. Kontu eta arreta handiz zainduko dira ikerketaren ondorioak, txostenean jasoko da “susmoak direla”, “behar bezala egiaztatu gabe dagoen informazioa dela”, “informazio nahikoa ez dagoela” edo “informaziorik ez dagoela”.

IKERKETAREN TXOSTENA

Ikerketan eskuratutako informazioa eta horren ondorioak Ikerketaren Txostenean jasoko dira. Eta txostena kasuaren espedientean sartuko da, baita egin diren idatzizko komunikazio guztien kopiak eta jasotako agiri eta txosten guztiak ere.

Ikerketaren txostena

1. Data eta kasuaren identifikazio-kodea. 2. Ikerketa egin duen zerbitzua eta teknikaria/taldea identifikatzeko datuak. 3. Haurra edo nerabea, horren familia eta ikerketa prozesua identifikatzeko datuak. 4. Ikerketa prozesuan zehar kontsultatu diren iturriak, eta haurrak edo nerabeak familian jaso dituen zaintzari eta tratuari buruz lortutako informazioa. 5. Ikerketaren ondorioak: babesgabezia egoeraren eta horren larritasunaren egiaztapena (sartu Balora tresnaren laburpen-orria) 6. Garrantzitsua den bestelako informazioa 7. Aurreikusitako jardunak 8. Erantsitako dokumentazioa 9. Sinadurak

17

Ikerketaren txostena ikerketa bera egin den kasu guztietan idatzi behar da, ondorioak zein izan diren kontuan hartu gabe (arriskua edo babesgabezia egiaztatuta egon zein

ez). Txostenak Balora tresnako laburpen-orria izan behar du.

Arestian azaldu bezala, txostenean ondo berrikusi behar da haurraren gurasoek edo legezko arduradunek haur horren oinarrizko beharrizan fisikoei, emozionalei, kognitiboei eta sozialei zein arreta ematen dieten eta zein mailatan betetzen dituzten. Txosteneko alderdi deskriptiboan xehetasunez azalduko dira defizitariotzat jotako

alderdiak, hau da, kasuko babesgabezia motak. Motaren bat aztertu ez bada hor zegoela pentsatzeko moduko adierazlerik edo daturik egon ez delako, txostenean ez da beharrezkoa izango hori azaltzea; dena den, Balora tresnaren laburpen-orrian bai jaso beharko da. “Ikerketaren ondorioak” izeneko atalean kasuko babesgabezia motak azalduko dira. Agertzen ez diren motak soilik jasoko dira txostenean garrantzizkotzat jotzen denean (adibidez, gero baieztatu ez den babesgabezia mota baten susmoa duten kasuak).

KASUAK BIDERATZEA UGZ ETA UMEEN ZERBITZUAREN ARTEAN

Noiz bideratu kasuak

o UGZen ikerketa prozesuan zehar edo prozesu hori amaitu ostean presazko egoera bat baieztatzen denean

UGZen ikerketa prozesuan zehar baieztatzen bada babesgabezia egoera bat dagoela eta presazko babes neurriren bat hartu behar dela –hots, bildutako informazioaren arabera haurraren edo nerabearen osasuna eta/edo segurtasuna arrisku bizian badaude eta ez badago informazio horren kontrako daturik- kasua berehala bideratuko da Umeen Zerbitzura; berdin da ikerketa prozesua amaitu ez bada. Hori gorabehera, gainera, UGZek haurra edo nerabea

babesteko behar diren berehalako jardunak gauzatuko dituzte harik eta Umeen Zerbitzuak kasua hartu arte. Bideratzea idatziz egin behar da beti, 6. idatz-

zatian deskribatu den prozedura betez. Harrera Protokoloa eta bildurako informazioa duen Ikerketaren Txostena erantsi ahal zaizkio bideratze-txostenari. Beranduago, bi zerbitzuek –UGZ eta Umeen Zerbitzua- erabakiko dute zein izango den ikerketa prozesua osatzeko jarraituko den estrategia, eta Umeen

Zerbitzua arduratuko da estrategia horretaz.

o Presazkoak ez diren kasuak UGZetatik Umeen Zerbitzura bideratzea

UGZek egiaztatzen badute arrisku larriaren zantzu argiak daudela, ikerketa amaitu ez arren kasua Umeen Zerbitzura bideratuko dute, eta ordura arte bildutako informazioa emango diote. Horrelakoetan, kasua bideratzean honakoak emango dira: gizarte-langilearen lehen balorazioa, haurrak edo nerabeak jasandako kalte emozionalaren balorazioa –halakorik egon bada-, eta UGZko teknikari arduradunaren oniritzia.

Ez da beharrezkoa UGZek kasua arrisku larrikoa edo babesik gabekoa den bereiztea; zeregin hori Umeen Zerbitzuarena da. Nahikoa izango da babesgabezia larriaren eta/edo oso larriaren adierazleak daudela frogatzen duen informazioa ematea.

18

UGZek arrisku ertaina bakarrik egiaztatu badute baina babesgabezia larriagoaren susmoak badaude, kasua euren ardura izango da harik eta susmo horiek egiaztatu arte.

o Kasuak bideratzea Umeen Zerbitzutik UGZetara

• Ikerketa amaitu ostean Umeen Zerbitzuak ondorioztatzen badu kasuak arrisku ertaina, arrisku arina, babesgabezia edo babesgabezia-susmoa duela, edo arriskurik antzeman ez arren haurrak edo nerabeak eta/edo familiak UGZen esku-hartzea behar izateko moduko zailtasunak baditu, Umeen Zerbitzuak UGZ egokira bideratuko du kasua honek esku-hartze prozesuarekin jarrai dezan.

• Ikerketa amaitu ostean Umeen Zerbitzuak ondorioztatzen badu kasuak ez duela arriskurik baina baloratzen badu haurrak edo nerabeak eta/edo familiak zailtasunak dituztelako UGZen esku-hartzea ez baina komunitateko beste zerbitzu batzuen esku-hartzea behar dela, Umeen Zerbitzuak zuzenean bideratuko du kasua zerbitzu egokira; horretarako, aurreko atalean UGZetarako ezarri den prozedura beteko da eta idatziz jakinaraziko zaizkie azken zerbitzu hauei bai egin dena bai ikerketak izan dituen ondorioak.

• Ikerketa amaitu ostean Umeen Zerbitzuak ondorioztatzen badu arriskurik edo babesgabeziarik ez dagoela eta, beraz, UGZen edo beste edozein zerbitzuren esku-hartzerik behar ez dela, dagokion UGZari idatziz emango zaizkio ikerketaren ondorioak baldin eta familia oraindik udalerri horretan bizi bada eta kasua UGZek bideratu badute edo zerbitzu hauek ikerketa prozesuan lagundu badute. Gero Umeen Zerbitzuak itxiko du espedientea.

Prozedura Ikerketa egin ostean kasuren bat UGZtik eta Umeen Zerbitzura edo alderantziz bideratzeko idatzizko txostena idatzi behar da beti. Txosten honek eranskineko eredua bete behar du. Bideratze-txostenean harrera eta ikerketa protokoloak jaso daitezke; horrez gain, beste iturri batzuen bidez bildutako txosten guztiak edo garrantzizkotzat jotzen diren agiriak ere erantsi daitezke. Kasua bideratzeko 3. idatz-zatian (arrunta bada) edo 6. idatz-zatian (presazkoa bada) deskribatutako prozedura beteko da.

19

5.3. HASIERAKO EBALUAZIOA

HELBURUAK

1. Babesgabezia egoeraren jatorriari eta luzatzeari lotuta egon daitezkeen faktore indibidualak, familiarrak eta sozialak identifikatzea.

2. Familiaren funtzionamenduaren alderdi positiboak identifikatzea.

3. Babesgabeziak haurraren edo nerabearen garapen fisiko, kognitibo, psikologiko eta/edo gizartekoaren prozesuan zer ondorio izan dituen baloratzea.

4. Haurraren edo nerabearen eta beraren senitartekoen tratamendu eta babes beharrak zein diren baloratzea.

5. Gurasoen gaikuntzarako pronostikoa zehaztea. UDALEN GIZARTE ZERBITZUEN ETA UMEEN ZERBITZUAREN ESKUMENAK

• Udalen Gizarte Zerbitzuak

• Arrisku ertaineko kasuak ebaluatzea. • Umeen Zerbitzuak egin beharreko ebaluazio prozesuetan laguntzea, 1.1 idatz-zatian ezarritakoa betez.

• Umeen Zerbitzua

• Arrisku larrian eta babesik gabe dauden haurren edo nerabeen egoera ebaluatzea. • UGZei bereziki zailak diren kasuak ebaluatzeko aholkuak ematea, laguntza eskatzen badute.

• UGZ egin beharreko ebaluazio prozesuetan laguntzea, 1.1 idatz-zatian ezarritakoa betez.

20

EBALUAZIO-TXOSTENA

Ebaluazioan eskuratutako informazioa eta horren ondorioak hasierako ebaluazioaren txostenean jasoko dira2. Eta txostena espedientean sartuko da, baita egin diren idatzizko

komunikazio guztien kopiak eta jasotako agiri eta txosten guztiak ere. Ebaluazio-txostenean modu argian eta osoan azaldu behar da (1) haurrari edo nerabeari eta horren familiari buruz jasotako informazioa, eta (2) ebaluazioan parte hartu duen profesionalen taldeak egindako balorazioa.

Hasierako Ebaluazioaren txostena

2 Ikusi “Bizkaiko Lurralde Historikoko Gizarte Zerbitzuek arrisku eta babesgabezia egoeretan jarduteko gida”, Hasierako Ebaluazioaren txostenaren eredu bat eta

hori erabiltzeko oharrak daude bertan eta.

1. Ebaluazioa egin duen zerbitzua eta teknikaria/taldea identifikatzeko datuak. 2. Ebaluazioa egiteko arrazoia, jardunen kronologia, kontsultatu diren informazio-iturriak. 3. Haurra edo nerabea eta horren familia identifikatzeko datuak. 4. Haurreran edo nerabearen egoera (banakako deskribapena):

4.1. Haren beharrizanen betetze-maila eta babesgabezia motak 4.2. Osasuna eta garapena (osasun fisikoa, portaeraren ezaugarriak, gizarte harremanak, eskola-errendimentua eta garapen kognitiboa, euren burua

zaintzeko gaitasunak eta independentzia) 4.3. Haurraren edo nerabearen egoeraren laburpena 4.4. Osasuna eta garapena

5. Familiako egoera: 5.1. Familiaren historia Gizarte Zerbitzuetan 5.2. Egoera sozioekonomikoa (etxebizitza, lan-egoera, egoera ekonomikoa) 5.3. Gurasoen edo legezko arduradunen egoera (historia pertsonala eta aurrekari familiarrak, hezkuntza/kultura maila, osasun fisikoa,

funtzionamendu psikologikoa eta portaerazkoa, harreman sozialak) 5.4. Familiako harremanak (harremana bikotekidearekin, guraso eta seme-alaben arteko harremana, gurasoen zereginen banaketa, neba-arreben

arteko harremana, harremana familia zabalean) 6. Balorazioa

6.1. Familiako haur edo nerabe bakoitzaren babesgabezia eta larritasun egoeraren laburpena

6.2. Familiaren egoeraren laburpena: babesgabeziari lotutako faktoreak; alderdi positiboak familiaren egoeran eta funtzionamenduan

6.3. Gurasoak arazoaren jakitun izatea eta gauzak aldatzeko motibatuta egotea

6.4. Gizarte Zerbitzuek esku hartu gabe aldatzeko dauden aukerak

6.5. Gaikuntzarako pronostikoa

7. Proposatutako esku-hartzea

8. Erantsitako dokumentazioa

9. Sinadurak

21

UDALEN GIZARTE ZERBITZUEN ETA UMEEN ZERBITZUAREN ARTEKO KOORDINAZIOA ETA KASUEN BIDERATZEA

Ebaluazioaren ostean kasuaren larritasun mailari kalifikazio berria ematea Ez da sarri gertatzen, baina gerta daiteke hasierako ebaluazioan jasotako informazioaren ondorioz kasuari larritasun berria eman behar izatea eta kasu hori UGZra edo Umeen Zerbitzura bideratu beharra baloratzea. Hori gertatzen bada, 3 eta 6 idatz-zatietan azaldutakoa beteko da, bideratzea arrunta edo presazkoa den kontuan hartuz.

5.4. ARRETARAKO BANAKO PLANAREN DISEINUA ETA BURUTZAPENA

HELBURUAK

Arretarako Banako Planean zehaztu behar dira haur edo nerabe bakoitzarekin eta haren familiarekin garatuko diren helburuak eta jardunak benetan babestuta daudela bermatzeko eta familian eta gizartean erabat integratzeko. Planak garatu beharreko jardunak ezarri behar ditu eta, halaber, honakoak zehaztu behar ditu: esku hartuko duten zerbitzuak eta baliabideak, garatzeko epealdiak, eta helburuen burutzapena ebaluatzeko modua.

UGZek haurrarentzako edo nerabearentzako Arretarako Banako Plana egingo dute. Sei urtetik beherako haurren kasuan plana gutxienez lau hilean behin berrikusiko da, eta gutxienez sei hilean behin adin horretatik gorako haurren eta nerabeen kasuan. Arretarako Banako Plana gauzatzen den bitartean Gizarte Zerbitzuek hurrengo zereginak izango dituzte: planean ezartzen diren helburuak betetzeko behar diren jardunak bultzatu; adostu diren babes zerbitzuak eta baliabideak ematen ari direla bermatu; haurraren edo nerabearen eta haren familiaren egoera etengabe ebaluatu, baita planean jasotako helburuak bete diren ere; eta planaren edukian beharrezkoak diren aldaketak proposatu eta egin. UDALEN GIZARTE ZERBITZUEN ETA UMEEN ZERBITZUAREN ESKUMENAK

• Udalen Gizarte Zerbitzuak

• Arrisku ertaina dagoen kasuetan Arretarako Banako Plana diseinatzea, haren burutzapena koordinatzea eta aldizka berrikustea3.

• Umeen Zerbitzuan espedientea irekita duten haurrentzako edo nerabeentzako Arretarako Banako Plana diseinatzen eta berrikusten parte hartzea, egoki denean. • Umeen Zerbitzuari laguntzea behar diren lehen mailako arretako baliabideak kudeatzen.

• Umeen Zerbitzua

3 UGZen esku-hartzea izan duten arrisku arineko kasuek Esku-hartze Plana ere izan behar dute, arrisku ertaineko kasuena bezain konplexua ez izan arren. Argibide gehiago behar izanez gero ikusi “Bizkaiko Lurralde Historikoko Gizarte Zerbitzuek arrisku eta babesgabezia egoeretan jarduteko gidako” honi buruzko kapitulua:

22

• Arrisku larrian eta babesik gabe dauden haurrentzako edo nerabeentzako Arretarako Banako Plana diseinatzea, haren burutzapena koordinatzea eta aldizka berrikustea.

• Kasu bereziki zailetan UGZei Arretarako Banako Plana diseinatzeko, gauzatzeko eta berrikusteko aholkuak eta laguntza ematea4, laguntza eskatzen badute.

EDUKIA

Arretarako Banako Plana5 Arretarako Banako Planaren berrikuspenari buruzko txostena

Arretarako Banako Planaren kopia bana sartuko da UGZko eta Umeen Zerbitzuko kasuaren espedienteetan, baita horren gainean egindako berrikuspenena ere. Gainera, garrantzitsutzat jotzen diren beste txosten edo agiri osagarri batzuk ere erantsi ahal izango dira.

4 Arrisku ertaineko kasu berezietan, betiere bi zerbitzuek egokitzat jotzen badute, Umeen Zerbitzuko teknikariek familiako kideekin elkarrizketa egin ahal izango dute UGZen esku-hartzean inplikazio handiagoa izateko. 5 Ikusi “Bizkaiko Lurralde Historikoko Gizarte Zerbitzuek arrisku eta babesgabezia egoeretan jarduteko gida”, Arretarako Banako Planaren edukia nola egin eta

erabili jakiteko.

1. Kasuaren ardura duten zerbitzuaren eta teknikariaren datuak 2. Kasuaren identifikazio-datuak eta aurrekariak 3. Esku-hartzearen xedea 4. Helburuak 5. Aplikatu beharreko baliabideak eta zerbitzuak 6. Akordioak eta konpromisoak haurrarekin edo nerabearekin eta haren

familiarekin 7. Egokitzat jotzen den plana eta proposatutako planarekin dauden

desberdintasunak 8. Plana berrikusteko data 9. Beste datu garrantzitsu batzuk 10. Erantsitako dokumentazioa 11. Sinadurak

1. Kasuaren ardura duten zerbitzuaren eta teknikariaren datuak 2. Kasuari buruzko informazio berria 3. Eboluzioa eta lortutako emaitzak 4. Kasuaren orientazioa 5. Esku-hartzearen xede berria 6. Helburuak 7. Aplikatu beharreko baliabideak eta zerbitzuak 8. Akordioak eta konpromisoak haurrarekin edo nerabearekin eta haren

familiarekin 9. Egokitzat jotzen den plana eta proposatutako planarekin dauden

desberdintasunak 10. Plana berrikusteko data 11. Beste datu garrantzitsu batzuk 12. Erantsitako dokumentazioa 13. Sinadurak

23

KASUARI TEKNIKARI KOORDINATZAILEA ESLEITZEA Bai UGZn bai Umeen Zerbitzuan Arretarako Banako Planaren burutzapena Gizarte Zerbitzuetako profesional batek koordinatu behar du. Hauek izango dira bere zereginak:

• Kasuan sartuta dauden gainerako pertsona, profesional eta zerbitzuentzat erreferentziako profesional nagusia izatea.

• Kasuaren informazioa zentralizatzea.

• Haurraren edo nerabearen eta haren familiaren gaineko informazioa eguneratuta mantentzea.

• Kasuaren espedientea osorik eta eguneratuta mantentzea.

• Planean adostu diren baliabideen eta zerbitzuen hornidura kudeatzea eta koordinatzea, eta aldizka berrikusten dela bermatzea.

• Kasuan esku hartzen duten zerbitzuek eta profesionalek jardun koordinatua eta koherentea egin dezaten sustatzea. • Zerbitzuen artean bideratutako kasuetan informazio nahikoa eta modu egokian ematen dela bermatzea.

• Kasuari buruzko txostenak egitea, beharrezkoa denean edo goragoko zerbitzuek edo instantziek eskatzen dutenean.

Kasua beti koordinatuko dute Gizarte Zerbitzuetako profesionalek. Kasua koordinatzen duen profesionalak ahalik eta egonkortasun handiena izan behar du. Familia bereko haurren edo nerabeen gaineko Arretarako Banako Planak profesional bakarrak koordinatuko ditu (salbuespena: hori egitea egokitzat edo beharrezkotzat jotzen ez den kasu bereziak).

Kasuaren koordinatzaileak tartean dauden gainerako zerbitzuekin eta profesionalekin sareko bilerak egingo ditu Arretarako Banako Plana berrikusteko; era berean, planean parte hartzen duten zerbitzuek/profesionalek elkarren artean koordinatzeko eta esku-hartzerako behar duten informazio garrantzitsua zuzenean elkarri emateko bide eta sistema egonkorrak eta arinak izan ditzaten bultzatuko du.

UDALEN GIZARTE ZERBITZUEN ETA UMEEN ZERBITZUAREN ARTEKO KOORDINAZIOA

Umeen Zerbitzuan arreta jaso duten kasu bereziak: behin betiko banandu eta jatorrizko familiara itzuliko ez diren haur edo nerabeen kasuak

Umeen Zerbitzuak dagokion UGZri bidaliko dizkio haurraren edo nerabearen Ebaluazio-txostena eta Arretarako Banako Plana. UGZen eta Umeen Zerbitzuaren arteko komunikazio-bidea irekita egongo da, inguruabar bereziak gertatzen direlako, bi zerbitzuetako batek eskatu duelako edo Planaren orientazioa geroago aldatu delako egoki diren koordinaziorako jarraibideak ezar daitezen. Umeen Zerbitzuko profesionalek hartu diren neurriak hartzeko arrazoiak eta irizpideak azalduko dizkie UGZen profesionalei, behar izanez gero kontaktu pertsonalen bidez eta ebaluazio-txostena bidaliz. UGZek haurraren edo nerabearen espedientea itxi ostean erreferentziako profesional bat mantenduko du udala arrisku arin edo ertainean dauden neba-arreben kasuan esku hartzen badago. Azken hauen gaineko esku-hartzea UGZek koordinatuko dute; baina behin betiko banantzeko neurria ezarrita duten neba-arreben gaineko esku-

hartzea Umeen Zerbitzuak koordinatuko du. Bi zerbitzuak egon behar dira kasuak behar duen moduan koordinatuta; gainera, bakoitzaren esku-hartzerako

garrantzitsua izan daitekeen informazioa edo haur edo nerabearen nahiz haren familiaren legezko egoeran izandako funtsezko aldaketei lotuta dagoen informazioa

elkarri helaraziko diote.

24

Umeen Zerbitzuan arreta jaso duten kasuak: familiaren batasunari eustea eta familia berriro batzea

Horrelakoetan, protokolo honen 3 eta 4 idatz-zatietan ezarritakoa beteko da. Arrisku larria edo babesgabezia edukitzeagatik Umeen Zerbitzuak arreta eman duen kasuetan, familia batasunari eutsi behar bazaio edo familia berriz batu behar bada

6,

hasierako Arretarako Banako Plana diseinatu ostean Umeen Zerbitzuak planaren eta ebaluazio-txostenaren kopia bana bidaliko dizkio dagokion UGZko erreferentziako pertsonari. Kasu bakoitzean ezarri behar diren babes neurriak eta baliabide zehatzak ezartzeko, Umeen Zerbitzuak jarduteko eskuliburuan jasotako irizpideak jarraituko ditu. Umeen Zerbitzuko profesionalek plana diseinatzeko hartu diren arrazoiak eta irizpideak azalduko dizkie UGZen teknikariei, behar izanez gero kontaktu pertsonalen bidez eta ebaluazio-txostena bidaliz. Arretarako Banako Plana berrikusteko egiten diren txostenak ere bidaliko dizkio Umeen Zerbitzuak UGZri. Ezkonduta dauden gurasoak banantzen edo dibortziatzen direnean, haurra edo nerabea hartuko duen gurasoa bizi den udalerriko UGZra bidaliko dira txostenak, baita, egokitzat joz gero, beste gurasoa bizi den udalerriko UGZra ere. Nolanahi ere, Umeen Zerbitzuak kasuaren koordinatzaileen laguntzarekin bultzatuko du UGZek Arretarako banako Planaren ebaluazio, diseinu eta burutzapen prozesuetan parte-hartze aktiboa izan dezaten. Irizpide orokor moduan, Umeen Zerbitzuak honako ardurak izango ditu: egoitza harrerari, familia harrerari eta familian esku hartzeari lotutako baliabide espezializatuak eta udalaren menpekoak ez diren erkidegoko zerbitzuak abian jartzea, zuzentzea, laguntza teknikoa ematea, ikuskatzea eta koordinatzea. UGZen ardura izango da, bestalde, udalaren menpeko baliabideak abian jartzea, laguntza teknikoa ematea, jarraitzea eta koordinatzea. Kasu horietan espedienteak irekita utzi behar dira eta UGZetan erreferentziako profesional bat eduki behar da.

Umeen Zerbitzuak arreta eman dion arrisku larri edo babesgabeziadun kasu baten larritasun-maila arrisku arinera edo ertainera jaitsi dela ezartzeko eta, ondorioz,

UGZra bideratzeko honako baldintza hauek bete behar dira:

1. Umeen Zerbitzuak gutxienez hamabi hilabetez esku hartu edo jarraipena egin behar izan du. 2. Larritasun-maila jaitsi egin da eta familian haurra eta nerabea zaintzeari dagokionez lortutako aldaketak gutxienez lau hilabetez luzatu eta egonkor mantendu

behar izan dira (lau hilabete horiek hamabi hileko esku hartzeko gutxieneko aldian sar daitezke). 3. Aldi baterako banantze baten ostean familia berriz batu den kasuetan, Umeen Zerbitzua gutxienez sei hilabetetan zehar egin behar izan du haurrak edo

nerabeak familiaren etxebizitzan duen egoeraren jarraipena; denbora horretan, gainera, ezin izan da berriz agertu arrisku larririk edo babesgabeziarik eta familia-ingurunean lortutako aldaketak sendotuta eta egonkor mantendu behar izan dira.

Inguruabar horiek betetzen badira eta familiak udalaren eskumeneko babes zerbitzuak behar dituela baloratzen bada, Umeen Zerbitzuak kasua UGZri bideratuko dio, 3. idatz-zatian ezarritakoa betez. Familiak zerbitzuak abian jartzea onartzen duenean bideratuko da kasua. Konpromiso hori agiri bidez formalizatu beharko da. Baina hori lortzen ez bada beste aukera batzuk bilatu beharko dira (adibidez: UGZ jarraipena egitea). Hauek guztiak erabakita geratu arte Umeen Zerbitzuak jarraituko du kasuan esku hartzen.

6 Salbuespen izango dira, hala ere, adingabe arau-hausleak dauden kasuak, baldin eta adingabe horiei neurri judizial-penalik ezarri bazaie eta 9. orrialdean deskribatutako

inguruabarrak ematen badira.

25

6 PRESAZKO EGOERETAN ESKU HARTZEA

Udalen Gizarte Zerbitzuek eta Umeen Zerbitzuak sistema berezi bat izan behar dute zerbitzu horietara laneko orduetan heltzen diren presazko egoerak behar bezala identifikatzen direla eta horiei beharrezko arreta ematen zaiela bermatzeko. Foru Aldundiaren Umeen Zerbitzuak “arreta emateko zaintza-txandak” egingo dituzte Harrera, Ebaluazio eta Orientazio Ataleko teknikariek. Gizarte Zerbitzuen laneko ordutegitik kanpo gertatzen diren presazko egoeretan, haurra edo nerabea Umeen Zerbitzuaren menpeko presazko harrera-zentroetako batera (ikusi eranskina) eraman ahal izango da. Orduan, azken zentro honek jarraituko du kasuaren esku-hartze prozesuarekin. Ustezko delituak dauden egoeretan, gainera, dagokion epaitegiak ere esku hartu eta ebatzi ahal izango du. Presazko jarduna eskatzen duten egoerak Presazko egoerak dira haur edo nerabearen oinarrizko osasunerako eta/edo integritaterako arrisku larria dakartenak. Besteak beste:

- Haurraren edo nerabearen ama, aita edo legezko arduraduna ez daude hura zaintzeko prest; edo haurrak edo nerabeak ez du etxebizitza horretan bizi nahi. - Sindrome alkoholiko fetalarekin edo abstinentzia-sindromearekin jaiotako haurra da (salbuespen izango dira Metadona tratamendua hartzen ari diren amen seme-

alaben kasuak)7.

- Haurrak edo nerabeak ez ditu aseta gutxieneko beharrizan fisikoak, hala nola, jatekoa, arropa, aterpea eta zaintza medikoa, eta gurasoek, tutoreek edo legezko arduradunek ez dituzte ase nahi edo ezin dituzte ase, diru baliabideak izan arren, eta/edo arazo hori konpontzeko eskaintzen zaizkien diru-laguntzak edo bestelako laguntzak errefusatzen dituzte.

- Gurasoak edo legezko arduradunak haurrari edo nerabeari behar duen gutxieneko arreta emateko gauza ez direlako froga argiak daude, eta ez dago baliabiderik (adibidez: familia, baliabide publikoak) defizit hori estaltzeko kasua ebaluatzen den bitartean.

- Tratu txar fisikoa edo zabarkeria haurra edo nerabea hiltzeko arriskuan jartzeko edo lesio larriak sortzeko modukoa delako froga medikoak daude. - Babesgabezia egoeraren adierazle fidagarriak daude, eta esku hartzen ez bada haurraren edo nerabearen bizia arriskuan egon daiteke; gainera, gurasoek edo legezko

arduradunek edozein laguntza mota errefusatu dute.

- Gurasoek edo legezko ordezkariek hitzez mehatxatu dute haurra edo nerabea hilko dutela edo hori egiten saiatu dira (berdin da lesio larririk egon ez bada). Froga medikoek haurra edo nerabea pozoitzen saiatu direlako hipotesia sostengatzen dute, edo hark gorputzean dituen markek arma hilgarri batekin eraso zaiola edo gauza astun batekin kolpatu dutela adierazten dute.

- Haurrak edo nerabeak esaten du bere buruari min emango diola eta gurasoek edo legezko arduradunek ez dute ezer egiten hori prebenitu edo ekiditeko.

7 Oro har, kasu hauek osasun zentroetan detektatzen dira eta zuzenean Umeen Zerbitzura bideratzen dituzte.

26

- Familiari laguntza-zerbitzuak eskaini ondoren berriro ere tratu txar larriak izan dira edo abandonu larria gertatu da. - Haurrak edo nerabeak senitarteko baten edo familiaren ezagun baten sexu-abusua jasan du, eta gurasoek edo legezko arduradunek ez dute ezer egiten hura

babesteko. - Haurrak edo nerabeak aitaren, amaren edo legezko arduradunaren sexu-esplotazioa jasaten du edo prostituziorako erabiltzen dute. - Familia barruan sexu-abusua duten kasuak, abusua egiten duen pertsona etxean bizi denean eta/edo haurrarekin edo nerabearekin egon daitekeenean, eta:

• Haurrak edo nerabeak ez badauka lagunduko dion pertsona heldurik eta abusua egiten duen pertsona gurasoetako bat edo legezko arduraduna bada.

• Guraso biek edo legezko arduradunek parte hartu badute abusuan.

• Sexu-abusua indarkeriaz gertatu bada edo haurrak edo nerabeak lesio fisikorik jasan badu.

• Haurrak edo nerabeak lesio fisiko larriak jasan baditu eta azterketa edo tratamendu medikoa behar izan badu, eta abusua egin duen pertsona oraindik etxean bizi da edo haurrarengana edo nerabearengana heltzeko aukera daukala uste bada.

• Abusua egin duen pertsonak mehatxu egin badio haurrari edo nerabeari, esanez bere gurariei jaramon egin ezean edo abusuaren berri zabaltzekotan hil egingo duela edo min egingo diola.

• Gauza bitxiak edo erritualak egin dira abusuaren barruan (esaterako, bahiketa, enemak...).

• Abusua egin duen pertsonak drogak eta/edo alkohola erabili baditu haurra edo nerabea ezgaitzeko.

• Abusurik egin ez duen gurasoak edo legezko arduradunak ez badio haurrari edo nerabeari sinesten, eta abusua egiten duen pertsona babesten badu edo harekin bat egiten badu.

Umeen Zerbitzura bideratzea Esku hartzeko prozesuaren edozein unetan gerta daiteke UGZetan presazko egoera bat identifikatzea: harrera, ikerketa, ebaluazioa edo Arretarako Banako Planaren garapena. Irizpide orokor moduan, UGZek mota horretako kasuren bat detektatzen dutenean berehala emango diote kasuaren berri Umeen Zerbitzuari. Horretarako, ondoko prozedura jarraituko da: o Telefonoz deituko zaio Umeen Zerbitzuko zaintzako teknikariari, kasuaren gaineko informazioa emateko.

o Bideratze-txostena helaraziko zaio teknikari horri, eta bertan, bildutako informazio guztia jasoko da (ikusi 3. idatz-zatia). Familia-ingurunetik banandu gabe haurra edo nerabea babesteko dauden esku hartzeko aukeren balorazioa ere emango da, halakorik badago. UGZ prest egon behar dira haurra edo nerabea babesteko behar diren berehalako jardunak gauzatzeko harik eta Umeen Zerbitzua kasua bere kargu hartu arte.

Umeen Zerbitzuak berehala hartuko ditu bideratze horiek guztiak, presazko babes neurririk hartu behar den baloratuko du eta beharrezkoa izanez gero babes neurriak hartuko ditu, betiere Haurrak eta nerabeak zaintzeari eta babesteari buruzko otsailaren 18ko 3/2005 Legeko 59. artikuluan ezarritakoa betez. Ondoren, bi zerbitzuek adostuko dute esku hartzeko prozesuak aurrera egiteko zein estrategia jarraitu behar den. Azkenean, Umeen Zerbitzuak hartuko du prozesu horren ardura.

27

Umeen Zerbitzuak ikerketa amaitzean ondorioztatzen badu arrisku larririk edo babesgabeziarik ez dagoela eta familiak UGZen menpeko esku-hartzea edo babes zerbitzuak behar dituela, kasua UGZ egokira bideratuko du. Horretarako, orokorrean ezarritako prozedura beteko du (ikusi 3. idatz-zatia). Kasu horietan ez da beharrezkoa izango Umeen Zerbitzuak esku hartzeko gutxieneko denbora bat egin izana. Umeen Zerbitzuak ikerketa amaitzean ondorioztatzen badu arrisku larririk edo babesgabeziarik ez dagoela eta familiak ez duela UGZen menpeko babes zerbitzurik behar, idatziz jasoko ditu ikerketaren ondorioak eta UGZ egokiari helaraziko dizkio, baldin eta azken zerbitzu hauek kasuaren espedientea irekita badute edo eduki badute edo zerbitzu horiek bideratu badute kasua Umeen Zerbitzura. Ondoren, espedientea itxiko da.

7 ESKU-HARTZEA EGOERA BEREZIETAN

7.1. BAKARRIK DAUDEN ADINGABEKO ATZERRITARRAK ETA JAIOBERRIA ADOPZIOAN EMAN NAHI DUTELA ESATEN DUTEN HAURDUNAK

UGZek mota horretako kasuren baten berri dutenean berehala bideratuko dute kasua Umeen Zerbitzura, eta duten informazio guztia emango diote. 7.2. ARRISKU HANDIKO EGOERAN DAUDEN HAURDUNAK Haurduna erditzen denean jaioberriaren oinarrizko osasunak eta segurtasunak arrisku handia izan dezakeela baloratzen den kasuetan –Balora tresnan “Arriskua edo babesgabezia eragiten duten beste egoera batuk” moduan jasotzen direlako inguruabar horiek-, UGZek emango diote arreta eta egingo diote jarraipena kasuari haurtxoa jaio arte. Une horretan, Umeen Zerbitzuak hartuko du bere gain esku-hartzea. Garrantzitsua da UGZek umea jaio baino lehen ematea kasuaren berri Umeen Zerbitzuari, jaiotzen den unean egingo den esku-hartzea behar bezala planifikatu eta koordinatu dadin. Salbuespen izango dira egoera horretan dauden haurdunen kasuak, baldin eta etxebizitza finkorik ez badute (bidariak, ibiltariak), non erroldatuta dauden kontuan hartu gabe. Umeen Zerbitzuak esku hartuko du kasu horietan –haurdunaldian zehar eta amaitutakoan-. 7.3. EGITATEZKO ZAINTZAK

UGZek edo Umeen Zerbitzuak arrisku edo babesgabezia egoeraren bat egon daitekeelako jasotzen dituzten egitatezko zaintza kasuak, beste edozein jakinarazpenek izango lukeen tratamendua izango dute; hau da, kasu horietan ere protokoloan ezarritakoa beteko da. Izan ere, kasu horietan, UGZek egindako balorazioan sartuko dira haurraren

28

edo nerabearen gurasoak edo legezko arduradunak eta egitatezko zaintza duten pertsonak. Umeen Zerbitzuak soilik esku hartuko du UGZek egoki den ikerketa egin ostean, eta honakoak ematen direla baloratzen bada:

• haurra edo nerabea arrisku larrian edo babesgabezian badago aitaren, amaren eta/edo zaintzaileen portaeraren ondorioz, • haurrak edo nerabeak egoera horretan egoteko arrisku handia dauka, aitaren eta amaren portaeraren ondorioz, eta haur edo nerabearen tutoretza hartu behar da,

edo • gurasoek guztiz edo ia guztiz alde batera utzi dituzte haur edo nerabearekiko erantzukizunak, azken hau zaintzen duten pertsonek arreta egokia ematen dioten

arren. UGZen ardura izango da egitatezko zaintza duten egoerei arreta ematea, baldin eta haurra edo nerabea zaintzeko edo gurasoen eta zaintzaileen arteko harremanean beste defizit edo zailtasun mota batzuk ere badaude. Kasu horietako batzuetan agian haurraren edo nerabearen egoera formalizatu behar da edo beharko litzateke; horretarako, UGZek instantzia judizial egokietara bideratuko dituzte zaintzaileak. Egoera formalizatu behar bada, UGZek jarduteko moduari buruzko aholkuak eskatu ahal dizkiote Umeen Zerbitzuari.

7.4. FAMILIA BARRUAN SEXU-ABUSUA DAGOELAKO SUSMOAK

Familia barruko sexu-abusutzat hartuko da aitak, amak, haurraren edo nerabearen tutoretza nahiz zaintza duten pertsonek, edo bizikidetza-unitatekoak diren senideek

edo hurbileko pertsonek egindako abusua (Balora tresna).

UGZetan detektatutako kasuetan, Umeen Zerbitzuko erreferentziako taldeko psikologoarekin harri ahal izango dira harremanetan orientazioa eskatzeko edo, egokitzat jotzen badute, kasuari lotutako beste edozein kontsulta mota egiteko. Bidezkotzat jotzen duten bidea erabili dezakete (telefonoa, posta elektronikoa, etab.) kontsulta egiteko; ez dute idatzizko txostenik egin behar. Edozein kasutan ere, kontsulta bera eta lortutako emaitzak kasuaren historian/espedientean jaso beharko dira. Sexu-abusua dagoela susmatzen bada baina susmo horrek zehaztu gabeko edo oinarri gutxiko adierazleak baditu, UGZek informazioa biltzen jarraituko dute susmo horiek oinarritzeko nahikoa datu egon arte. Eta orduan, kasua modu formalean bideratuko da Umeen Zerbitzura.

29

8 UMEEN ZERBITZUAK UDALEN GIZARTE ZERBITZUEI ESKATUTAKO TXOSTENAK

Umeen Zerbitzuak UGZei eskatutako txostenak idatziz egin behar dira beti, eranskinean jasotako ereduaren arabera. Bestalde, UGZek bidalitako txostenen hasieran beti zehaztu beharko da zein eskaerari erantzuten zaion. Eskaerei ahalik eta arinen erantzuten ahaleginduko da. Baina presazko kasuetan erantzuna berehalakoa izan behar da.

30

ERANSKINA

31

DATA

BIDERATZE MOTA PRESAZKOA ARRUNTA

KASUA BIDERATZEN DUEN ZERBITZUA/PROFESIONALA

Zerbitzua

Taldea (hala denean)

Izen-abizenak Lanpostua

Helbide elektronikoa Telefonoa

ZERBITZU/PROFESIONAL HARTZAILEA

KASUA BIDERATZEKO ARRAZOIA

HAURRA EDO NERABEA ETA HAREN FAMILIA IDENTIFIKATZEKO DATUAK (erantsi Familia Identifikatzeko Datuen orria)

Haurra edo nerabea – Izen-abizenak Jaioteguna Bizilekua

UMEEN GIZARTE ZERBITZUEN ARTEKO BIDERATZE-TXOSTENAK

32

Haur edo nerabearen ardura duten

helduak – Izen-abizenak Jaioteguna Ahaidetasuna haur edo

nerabearekin Bizilekua

Beste heldu garrantzitsu batzuk – Izen-

abizenak Jaioteguna Ahaidetasuna haur edo

nerabearekin Bizilekua

Haur edo nerabearen bizilekuaren helbidea Telefonoa(k)

KASUARI BURUZ BILDUTAKO INFORMAZIOA

Presazko kasuetan, babesgabezia dagoela susmatzeko adierazleak xehetasunez deskribatu behar dira: informazio-iturria(k) eta beste babesgabezia mota batzuen adierazleak

KASUA BIDERATU DUEN ZERBITZUAK EGINDAKO JARDUKETEN KRONOLOGIA

ESKU HARTZEKO PROPOSAMENA

Presazko egoeretan, familia ez banantzeko zein neurri proposatzen diren jaso behar da, egoki bada

33

AMAK, AITAK EDO LEGEZKO ARDURADUNAK BIDERATZEAREN BERRI DUTE?

Adingabeak/ek hartuko den babes neurriaren gainean izan dezake(t)en erantzuna (nerabea bada/badira), egoki bada

ERANTSITAKO DOKUMENTAZIOA

Balora tresnako laburpen-orriaren/orrien kopia erantsi

Sinadura

Izena eta lanpostua

Sinadura

Izena eta lanpostua

UMEEN GIZARTE ZERBITZUEN ARTEAN INFORMAZIOA ESKATZEKO EREDUA

LOGOA

34

TOKIA ETA DATA

ESKAERA EGIN DUEN ZERBITZUA ETA PROFESIONAL

ZERBITZU ETA PROFESIONAL HARTZAILEA

ESKAERA

ESKAERA EGITEKO ARRAZOIA

OHARRAK

SINADURA ETA ZIGILUA

35

BIZKAIKO FORU ALDUNDIAREN PRESAZKO ARRETA

ETA HARRERA ZERBITZUAK

Bulego-orduetan (08:00 – 15:00), astelehenetik ostiralera:

BIZKAIKO FORU ALDUNDIA

Gizarte Ekintza Saila

Umeen Zerbitzua Ugasko kalea 3-bis, 2. solairua, 48014 BILBO

Harremanetarako telefonoak: 94-406.72.81 eta 94-406.72.70

Bulego-orduetatik kanpo (arratsaldez/gauez/asteburuetan):

� 0 eta 12 urte arteko haurrak:

NTRA. SRA. DE LA CARIDAD “EL REFUGIO” ETXEA Zabalbide, 92 48006 – BILBO Telefonoak: 94.412.78.53 eta 94.473.86.05, Presazko gertaeretarako telefonoa: 629424105 Faxa: 94.412.81.72 Zuzendaria/Erreferentziako pertsona: Arantza Trevilla Helb. elekt.: unsac@unsac.net

� 13 eta 18 urte arteko neskak:

ARGILEKU ETXEA (nerabeen larrialdi klinikoak) Velázquez plaza 8. zk., 3 A-C-D 48902 – BARAKALDO (Bizkaia) Telefonoa: 94.437.30.35 / Faxa: 94.437.41.82 Helb. elekt.: argileku@bizkaia.net

� 13 eta 18 urte arteko mutilak:

ZABALONDO ETXEA – AMIGÓ Fundazioa Zabalondo auzoa Laredo Bidea, 5 – 7 48100 – MUNGIA Telefonoa: 94.674.82.67- Faxa: 94.674.82.67, Sakelako tel.: 692045427 (goizez) – 688684415 (arratsaldez) Arduraduna: Juan Zalduondo – Alfonso Pascual Helb. elekt.: zabalondoetxea@fundacionamigo.org

� Bakarrik dauden 13 eta 18 urte arteko atzerriko adingabeak, mutilak:

ZORNOTZAKO LEHEN HARRERAKO ZENTROA – LANDALAN elkartea N-634 errepidea, 88. kilometroa 48340 AMOREBIETA-ETXANO

Telefonoak: 94.673.04.60 eta 685.734.266, Fax. : 94.673.19.44

Zentroko koordinatzailea: Moja Aalla Zuzendaria: Pablo Amézaga / Sakelako tel.: 675 70.13.65 Helb. elekt.: directoralbergue@yahoo.es

� 0 eta 18 urte arteko neba-arrebak:

NTRA. SRA. DE LA CARIDAD “EL REFUGIO” ETXEA Zabalbide, 92 48006 – BILBO Telefonoak: 94.412.78.53 eta 94.473.86.05, Presazko gertaeretarako telefonoa: 629424105 Faxa: 94.412.81.72 Zuzendaria/Erreferentziako pertsona: Arantza Trevilla Helb. elekt.: unsac@unsac.net

36

BIZKAIKO LURRALDE HISTORIKOKO UMEEN GIZARTE

ZERBITZUEKIN HARREMANETAN JARTZEKO DATUAK

Lurralde Zerbitzua (Umeen Zerbitzua, Bizkaiko Foru Aldundia)

Egoera Erreferentziako pertsona Telefonoa(k) Helbide elektronikoa

Udalen Gizarte Zerbitzuak Erreferentziako pertsona Telefonoa(k) Helbide elektronikoa