ADIKZIOEN TOKIKO PLANA - Enkarterri LOCAL ADICCIONES...4. Lege honen 9. artikuluan osasunerako...

2016-2020 aldiko TOKIKO ADIKZIO-PLANA

ENKARTERRIKO UDALERRIEN MANKOMUNITATEA

ADIKZIOEN

TOKIKO PLANA

ENKARTERRIKO UDALERRIEN

MANKOMUNITATEA

www.enkarterri.eus

2016 - 2020



~ 1 ~

AURKIBIDEA

1. AURKEZPENA ______________________________________________________________________________ 2

2. ADIKZIOEN PLANAREN LEGE-ESPARRUA _________________________________________________________ 3

3. UDAL-ESKUMENEN ARAUDI-ESPARRUA___________________________________________________________ 4

4. ESPARRU TEORIKOA: arrisku- eta babes-faktoreak _________________________________________________ 9

5. ENKARTERRI ESKUALDEA: datu demografikoak eta ikastetxeak _______________________________________ 12

6. ERREALITATEAREN AZTERKETA: alkohola, tabakoa, kalamua eta beste droga batzuk. BESTE ADIKZIO BATZUK

GENERO-IKUSPUNTUA 15

7. DROGA-MENDEKOTASUNEN ETA BESTE MENDEKOTASUN BATZUEN PREBENTZIOAN ESKU HARTZEA

ENKARTERRIKO ESPERIENTZIA: historia eta aurrekariak__________________________________________ 29

8. ESKU HARTZEKO ESPAZIOAK ETA TALDEAK ______________________________________________________ 32

Hezkuntzaren arloan

Familiaren arloan

Komunitatearen arloan

9. PLANGINTZA OPERATIBOA 2016-2020: helburuak eta ekintzak hiru arloetan ____________________________ 33

10. 2020. URTEKO PLANAREN JARRAIPENA, BERRIKUSPENA ETA EBALUAZIOA ______________________________ 43



~ 2 ~

1.- AURKEZPENA

Enkarterriko Udalerrien Mankomunitateak uste du Adikzioen Plan hau abian jarri behar dela. Plangintzarako, antolakuntzarako eta

koordinaziorako tresna gisa osatua, Enkarterri eskualdean 2016-2020 aldian prebentzioaren arloan gauzatuko diren programak eta jarduerak

hartzen ditu barne.

Plan honen helburua da, batetik, garatzen ari diren ekintzak orokortzea eta sustatzea, eta, bestetik, ekintza berriak ezartzea, arlo horretan

gauzatutako lanean hauteman diren premiei erantzute aldera. Mankomunitateko kide diren udalerriak, hurbilen dauden lurralde-erakunde gisa,

esparru egokia eratzen dute herritarren interesak eta asmoak biltzeko, aztertzeko eta asebetetzeko, bizi-baldintzekin eta bizikidetza-

harremanekin zerikusia duen guztiari dagokionez.

Plana egiteko aintzat hartu dira, nola orain arte garatutako programen eta ekintzen ebaluazio teknikoak, hala hautemandako premia berrietara

moldatzeko eta plan honi zuzenean eragiten dioten legedi berrietara egokitzeko beharra. (apirilaren 7ko 1/2016 Legea, EAEko Adikzioen eta

Droga Mendekotasunen gaineko Arreta Integralari buruzkoa).

ADIKZIOEN Plan honetan aurreikusitako prebentzio-ekimenak garatzeko, beharrezkoa da herritarrek eta komunitateko eragileek parte

hartzea; hain zuzen, guzti-guztion zeregina dela uste da.

Mankomunitateko burua

Sin.: Esther Lasa Seisdedos



~ 3 ~

2.- ENKARTERRIKO MANKOMUNITATEAREN ADIKZIO-PLANAREN LEGE-ESPARRUA

Gizarte Zerbitzuei buruzko abenduaren 5eko 12/2008 Legeak, zeinaren helburua baita "Euskal Autonomia Erkidegoaren eremuan gizarte-

zerbitzuen prestazioak eta zerbitzuak jasotzeko eskubidea sustatu eta bermatzea, eta, horretarako, Gizarte Zerbitzuen Euskal Sistema

unibertsal bat arautu eta antolatzea", ez du aipatzen prebentzioa bere helburua lortzeko funtsezko hitz gisa; nolanahi ere, hainbat erreferentzia

egiten dizkio prebentzioari, modu orokorrean, gaur egun garatzeko eta zehazteko zain badago ere. Aipamenok bat etor daitezke komunitateko

eta hurbiltasunezko ikuspuntuarekin, zioen azalpenean bertan aipatzen den arreta-eredu gisa.

Apirilaren 7ko 1/2016 Legea (EAEko Adikzioen eta Droga Mendekotasunen gaineko Arreta Integralari buruzkoa) onartzearen

helburua da adikzioak diziplina anitzeko eta erabateko ikuspuntu batetik lantzea,

osasunerako hezkuntza oinarri gisa hartuta, adikzioen arloan eragina duen

esparru guztietan.

Martxoaren 30eko 4/2015 Lege Organikoa, Herritarren Segurtasuna

Babestekoa.Zehapen-araubidea arautzen duen V. kapituluak berritasun

garrantzitsuak ditu otsailaren 21eko 1/1992 Lege Organikoarekin alderatuta.

"Eta hemezortzi urtetik beherakoek droga toxikoen, estupefazienteen edo gai

psikotropikoen arloan egiten dituzten arau-hausteei tratamendu egokia

ematearren, zehapena etetea aurreikusita dago, betiere horrelakoek tratamendua

edo errehabilitazioa, hala behar badute, edo berrezteko jarduerak egitea onartzen

badute".

Idazketa-prozesuan, halaber, aintzat hartu dira nazioarteko erreferentziak, bereziki Osasunaren Mundu Erakundearenak eta Europar

Batasunarenak.

Ikuspuntu horretatik, ongizatearen zutabeak osatzen dituzten arlo bertikal guztietan (gizarte-zerbitzuak, osasuna, hezkuntza, enplegua...)

oinarritu behar dira zeharkako politikak, eta halakoxea da adizkioarena.



~ 4 ~

3.- UDAL-ESKUMENEN ARAUDI-ESPARRUA

Apirilaren 7ko 1/2016 Legearen (EAEko Adikzioen eta Droga Mendekotasunen gaineko Arreta Integralari buruzkoa) 68.

artikuluaren arabera, tokiko administrazioari eskumen hauek egokitzen zaizkio:

"1.- Euskal Autonomia Erkidegoko udalei dagokie, beren lurralde eremuan:

a) Adikzioen udal-plana eta, oro har, adikzioen inguruko programak eta jarduerak egin, garatu eta exekutatzea, lege honetan, Euskal

Autonomia Erkidegoko Adikzioen Planean eta, hala badagokio, foru-planean xedatutakoari jarraikiz.

b) Lurralde-eremu bakoitzean, adikzioen arloko aholkularitza- eta koordinazio-organoak sortzea eta horien funtzionamendu-araubidea

egitea.

c) Dagokien lurralde-eremuan, adikzioen arloko sariak eta aintzatespenak kudeatzea.

d) Lege honetan aurreikusitako kontrol-neurriak betetzen diren ikuskatzea eta behatzea.

e) Ikuskatu eta zehatzeko ahala erabiltzea, lege honetan ezarritakoari jarraikiz.

2.- Emandako zeregin hauek burutzeko, udalek beren kabuz edo mankomunitateetan elkartuta jardun dezakete.

69. artikulua - Aurrekontu-konpromisoak

Euskal Autonomia Erkidegoaren, foru-aldundien eta udalen aurrekontu orokorrek lege honetan ezarritako jarduerak gauzatzeko beharrezko

kredituak aurreikusi beharko dituzte, bakoitzak bere eskumenen barruan, aurrekontu-erabilgarritasunen, onartutako programen eta xede

horrekin sinatutako hitzarmenen arabera.



~ 5 ~

70. artikulua - Euskal Autonomia Erkidegoko Adikzioen Plana

Eusko Jaurlaritzak Euskal Autonomia Erkidegoko Adikzioen Plana onartuko du bost urtean behin. Lege honen helburuak eta legea sortzeko

erabili diren irizpideei jarraituz, plana tresna estrategikoa izango da Euskadiko administrazio publiko guztien estrategiak eta jarduerak

planifikatu, antolatu eta koordinatzeko, indarrean dagoen aldian.

71. artikulua - Foru- eta udal-planak

Lege honen helburuei eta legea egiteko erabilitako irizpideei jarraituz, eta Euskal Autonomia Erkidegoko Adikzioen Planaren edukiarekiko

koherentzia gordez, foru- eta toki-planak plangintza-, antolamendu- eta koordinazio-tresnak izango dira, eta foru, udal eta udalaz gaineko

eremuetan –bakoitzari dagokion mailan– adikzioen arloan garatzen diren programa eta ekintzen multzo ordenatua jasoko dute.

9. artikulua - Osasunerako hezkuntza

1. Adikzioen eta droga-mendekotasunen arreta integralari zuzendutako jarduera eta neurrietan, osasun

publikoaren ikuspuntutik, osasunerako hezkuntza oinarrizko estrategia da, bai osasunaren

sustapenean, bai adikzioen eta droga-mendekotasunen prebentzioan.

2. Osasunerako hezkuntzak erantzukizun pertsonala eta soziala sustatuko ditu, horretarako ezaguera,

jarrera eta ohitura osasuntsuak jasoz; gainera, lagunduko du garatzen osasun indibiduala eta

kolektiboa hobetzera eramango duten balio, jarrera eta trebetasun pertsonalak, gaitasuna emanez

norberaren eta besteen osasuna zaintzeko egokienak diren erabakiak hartzeko.

3. Aldi berean, osasunerako hezkuntzaren helburua izango da saihestea hala adikzioak, bai drogekikoak

eta adikzioa eragin dezaketen bestelako substantziekikoak bai jokabide-adikzioak, kontsumoan zein

portaeretan, nola aurrekoen aitzindari diren arrisku-faktoreak.

4. Osasunerako hezkuntzan sartuko dira beren jarduera-eremuarengatik estrategia hau zabaltzen

lagundu dezaketen pertsona eta talde guztiak; bereziki, ahultasun egoera berezian dauden pertsona

eta kolektiboetara zabaltzen lagundu dezaketenak.



~ 6 ~

13. artikulua - Adikzioen prebentzioa

1. Lege honen esparruan, prebentzio-neurriak aplikatuko zaizkie adikzioei, horien aurrekari diren arrisku-faktoreei, kontsumo

problematikoei eta jokabide-adikzioak sortzeko arriskua duten portaera neurrigabeei.

2. Administrazio publikoek prebentziozko neurriak ezarriko dituzte, dagozkien eskumenen esparruan eta, oso bereziki, osasunaren, gizarte-

zerbitzuen eta hezkuntzaren sistemetan, herritarrak sentsibilizatu eta informatzeko.

3. Botere publikoek, haiei dagokien jarduera-eremuen barruan, prebentziozko jarduerak bultzatuko dituzte bizi-baldintzak hobetzeko,

adikzioetan eragiten duten bazterkeria-faktore pertsonal, familiar edo sozialak gainditzeko eta egoera horrek eragiten dien pertsonak

era normalizatuan gizarteratu daitezen errazteko.

Abenduaren 5eko 12/2008 Legean xedatutakoaren arabera –Gizarte Zerbitzuei buruzko Legea–

lehentasunezko jarduera-eremutzat joko dira bazterketa sortzen duten egiturazko kausak aztertu

eta prebenitzera, herritarrak haien ingurune pertsonal, familiar eta sozialean integratzera eta

gizarte-normalizazioa sustatzera zuzentzen diren gizarte-zerbitzuen jarduerak, eta bultzatu egingo

dira gizarte-zerbitzuen programen barruan.

4. Lege honen 9. artikuluan osasunerako hezkuntzaren arloan ezarritako helburu orokorrak osatzeko,

osasun publikoko zerbitzuek eta lehen mailako arretakoek prebentzioz jardungo dute, eremu

komunitarioko eragileekin batera, bizi-ohitura osasungarriak bultzatzeko estrategiak eta

programak eginez, informazioa emateko ekintzak burutuz eta ohitura desegokiak eta

neurrigabekoak garaiz antzemateko eta aldatzeko kanpainak eginez.

5. Prebentziozko jarduerak herritar guztiei zuzenduko zaizkie, bizitzako etapa guztietan; bereziki, arreta berezia jarriko zaie arrisku-

faktoreak izan ditzaketen pertsonei eta taldeei, adin txikikoei eta gazteei, eta egoera ahulenetan bizi diren pertsona eta taldeei.



~ 7 ~

15. artikulua - Prebentzioa familiaren esparruan

1. Interbentzio eta programa batzuk erabiliko dira gurasoak edo tutoreak sentsibilizatze aldera, ohar daitezen zer-nolako garrantzia duen

beren rolak haurtzaroaren eta nerabezaroaren garaian babes-faktoreak sustatzeko orduan.

3. (...)Administrazio publikoek lankidetza eta koordinaziorako bide efektibo eta efizienteak ezarriko dituzte, eskumenak dituzten erakunde

publiko guztiak, gurasoen elkarteak eta jarduera-eremu honetan lan egiten duten entitate pribatuak eta irabazi-asmorik gabeko entitatea

guztiak aintzat hartuta.

Prebentzio-neurri hauek ezarriko dira:

a) Mantentzea familiei zuzendutako adikzioen arloko sentsibilizazio-, informazio-, trebakuntza-, orientazio-, aholkularitza- eta esku-

hartze psikohezkuntzako edo psikosozialeko jarduerak. Jarduera horiei esku-hartze komunitarioaren bidez eutsiko zaie.

e).- (...)Arrisku-egoeran dauden edo ahulagoak diren familiei zuzendutako neurriak garatzea.

16. artikulua - Prebentzioa esparru komunitarioan

1. Esparru komunitarioko prebentzioak, lehentasunezkoa izango denak, biltzen ditu populazioan

edo interes handiko taldeetan eragin handiena duten baliabideak eta pertsonak, hala nola

ikastetxeak, gizarte- eta kultura-zerbitzuak, gazte-, kultura-, kirol- eta boluntariotza-elkarteak,

profesionalen kolektiboak eta lantokiak.

2. Komunitatearen esparruko prebentzioa batez ere udalek eta mankomunitateek, haien

eskumenen arabera, egingo dute, pertsona eta komunitateari eskaintzen dizkieten zerbitzuen

hurbiltasuna dela eta.



~ 8 ~

17. artikulua - Prebentzioa hezkuntzaren esparruan

2. (...) Horregatik, honako prebentzio-neurri hauek hartuko dira, ez une zehatz batean egitekoak bakarrik, baizik eta ikasturte osoan zehar

batez ere:

a) Hezkuntza-komunitateko sektoreei zuzendutako neurriak.

a.1. Adin guztietako ikasleak informatu eta sentsibilizatzea substantzien kontsumoari eta

neurrigabeko portaerei lotutako arriskuei buruz, arlo hauetan: ausazko jokoak, telebistaren

eta teknologia digitalen erabilera (Internet, gizarte-sareak, bideojokoak, telefonia mugikorra)

eta horien aplikazio berriak. Baita adikzio-jokabideak eragin ditzaketen portaera neurrigabeei

loturiko arriskuei buruz ere.

a.2. (...) Oro har, lehentasuna emango zaie ikasleengan honako arlo hauek sustatzen

dituzten baliabideei: autoezagutza, autoestimua, emozioen erabilera eta oldarkortasunaren

kontrola, norberaren autonomia eta erabakiak hartzeko gaitasuna, eta nork bere burua

onartzea.

a.3. Gurasoei edo tutoreei eta irakasleei eta irakasle ez diren langileei zuzendutako

prestakuntza-programak garatzea. Horien helburua izango da ikasleen artean aurreko

paragrafoan jasotako alderdiak sustatzea.

b) Arrisku egoeran dauden adingabeei zuzendutako neurriak, ikasleak substantzia batekiko adikzioa edo jokabide-adikzio

bat izateko zer arrisku dagoen kontzientzia izan dezan eta horiei aurre egiteko ahalmenak indartu ditzan. Horretarako, haien

esku jarriko dira autokontrol edo autoebaluaketarako tresnak.

18. artikulua. Prebentzioa arrisku handiko egoeretan dauden adingabeen eta gazteen eremuan

2. (…)Ahal dela, esku-hartzeak adingabearen familiarekin egingo dira, eta gizarte- eta osasun-zerbitzuekin koordinatuko dira, Gizarte

Zerbitzuei buruzko abenduaren 5eko 12/2008 Legearen 27. artikuluarekin bat".



~ 9 ~

4.- ESPARRU TEORIKOA

Adikzioak fenomeno konplexua dira, gertatzen diren faktoreen elkarreragina eta horietan esku hartzeko zailtasuna dela eta.

Adikzioek unean uneko egoera soziokulturaletara, ekonomikoetara eta politikoetara egokitzeko gaitasuna dute. Ziur asko, teknologia eta sare

sozialak gaizki erabiltzearen ondoriozkoa izango da hamarkada honetako adikzioa.

Eusko Jaurlaritzaren Mendekotasunen VI. Planetik aurrera, substantziarik gabeko adikzioetara zabaldu zen tradizioz droga-mendekotasuna

ardatz izan duen jarduketa-eremua; adikzio horien barruan, jokoa eta teknologia berriak dira adierazle nabarmenenak.

Drogen gehiegizko kontsumoaren interpretazio-ereduak, funtsean, nerabe eta gazteen kontsumo-prozesuak deskribatzeko egin dira; hortaz,

gaur egun ia ez dago helduentzako azalpen-teoriarik. Nolanahi ere, ikastetxean eta familian oinarritutako argumentuak izan ezik, helduei ere

aplika dakizkieke deskribatutako arrisku-faktore asko.

Urte luzez, nerabezaroan eta lehen gaztaroan sortutako zailtasunak bereiz lantzera jo da, alderdi ikusgaienen edo sintomen arabera: drogen

gehiegizko kontsumoa, neurririk gabeko dietak, arriskuzko sexu-praktikak, indarkeria, delinkuentzia... Hala ere, badago beste interpretazio-

eredu bat, zeinak defendatzen baitu adikzioak, arriskuzko jokabideak kasurako, horietan guztietan agertzen diren faktore batzuen

elkarreraginetik sortzen direla. Hain zuzen, gaur egun eredu horrexek sortzen du adostasun handiena adituen artean.

Eredu biopsikosozial horren ekarpen nagusietako bat babes-faktorearen eta arrisku-faktorearen kontzeptua da. Carmen Arbexen arabera:

"Arrisku-faktoreak" dira baldintza soziokultural eta banakoaren ezaugarri jakin batzuk, batera gertatuz gero

une jakin batean kalteberatasuna areagotzen dutenak, eta, ondorioz, kontsumo gehiegizko eta/edo arazotsuari

bide ematen diotenak.

"Babes-faktoreak" dira adikzio-arazo bat izateko aukera murrizten duten baldintza edo ezaugarriak. Hartara,

norbait arriskuan egongo da, baldin eta arrisku-ezaugarri ugariak eta handiak eta babes-baldintza eskasak

baditu.

Ez du faktoreen kopuruarekin soilik zerikusia, baizik eta faktoreok elkarrekin duten harremanarekin eta

horietako bakoitzak duen garrantziarekin, arrisku-jokabidea agertzeko aukera areagotu edo txikitzeari

dagokionez. Halaber, ezin dira kausaren eta efektuaren bitartez neurtu, ezpada gertagarritasunaren bitartez.



~ 10 ~

ARRISKU- ETA BABES-FAKTOREAK

ITURRIA: “Menores y consumo de drogas”. Carmen Arbex. Plan Nacional arg.

1- PERTSONALAK

ARRISKU-FAKTOREAK

BABES-FAKTOREAK

Balio ez hain argien sistema Balioen eskala

Orainaldian soilik bizitzea Etorkizuna planifikatzea

Axolagabetasuna Nork bere ekintzen erantzukizuna

Arduragabekeria Arauzkoa

Errealitatetik ihes egitea,

saihestea

Jokabide asozialen falta

Erantzun arriskutsuak

agintaritzarekiko erronka gisa

Gizarte-konpromisoa

Ahalegina balioesteko zailtasuna Errealitateari aurre egitea

Arauzkoak ez diren eta

antisozialak diren jokabideak

Arauak barneratzea

Norberaren pertzepzio negatiboa Kontzeptu positiboa

Kontrol emozionalaren falta Autokontrolerako gaitasuna

Erreferente helduen falta Eskuragarritasuna eta adingabea

babestea

Patologia psikiatrikoren bat

Deskontrolarekin lotutako

dibertsioa

Jarrera kritikoa gehiegizko

kontsumoaren aurrean

2- FAMILIAKOAK

ARRISKU-FAKTOREAK

BABES-FAKTOREAK

Afektibitate- eta komunikazio-

gabezia

Seme-alaba aintzat ez hartzea

Aintzat hartzea eta onartzea

Familiaren kohesio-gabezia eta

kideen isolamendu emozionala

Familia-giro afektiboa eta

komunikazio positiboa

Inhibizioa eta ordezkaritza

erreferentziazko eredu gisa

Familiaren kohesioa

Rolen eta agintaritza-figuren

gabezia: mugarik eta arau argirik ez

izatea

Jokabide positiboko

erreferentzia-ereduak

gurasoengan

Koherentziarik gabeko

gainbegirada: gehiegizko

eskakizunak zenbait alderditan eta

gehiegizko tolerantzia beste

batzuetan

Rol egokituak eta

erreferentziazko agintaritza-

figurak

Gehiegizko babesa Jokabideak gainbegiratzeko eta

kontrolatzeko prozedura

egokiak

Heldu gaituak



~ 11 ~

3- HARREMANETAKOAK

ARRISKU-FAKTOREAK

BABES-FAKTOREAK

Taldearekiko gehiegizko

mendekotasuna

Gaitasun kritikoa eta

norberaren irizpidearen

garapena

Transgresioaren aldeko eta

drogen kontsumoarekiko jarrera

positiboko taldeetan sartzea

Desegokitzapen-jokabiderik ez

duten taldeetan sartzea

Jokabide arazotsuak izateko

aukerak

Droga-kontsumitzaileak ez

diren edo kontsumo moderatua

duten lagunen ereduak

Jokabide arriskutsuak dituzten

ereduak izatea (lagun

kontsumitzaileak)

Talde onuragarrietan parte

hartzea (elkarteak, kirol-

klubak…)

Gaitasunik eza harreman

pertsonalak ezartzeko

Lagunen sare zabala

Kontsumoarekin,

delinkuentziarekin... lotuta ez

dauden beste talde batzuekin

identifikatzeko zailtasuna

Gizarte-gaitasuna harreman

pertsonaletarako

Gizarte-gaitasunen garapen

eskasa

Gizarte-gaitasunen garapen

egokia

4- KOMUNITATEKOAK

ARRISKU-FAKTOREAK

BABES-FAKTOREAK

Desegituraketa soziala Gizarte-laguntza eta babesa

adingabekoari

Gizarte-laguntzarik ez izatea:

komunitate-baliabide eskasak

Komunitate-baliabide nahikoak

adingabearentzat: horiek

ezagutzea eta eskuratzeko aukera

izatea

Eremuaren degradazioa (hiriko

auzo gatazkatsuak)

Gizarteratzea

Gizarteratze-arazoak (etorkinak

eta gutxiengo etnikoak)

Auzoaren gizarte-kohesioa

Gizarteratzea

5- IKASTETXEKOAK

ARRISKU-FAKTOREAK

BABES-FAKTOREAK

Eskola-absentismoa eta

pasibotasuna

Eskola-motibazioa

Lan-ohiturarik ez izatea Ikasketa-ohiturak

Lankideen artean integrazio

eskasa izatea

Integrazio ona ikasgelan

Eskolaren arloarekiko interesik

ez izatea

Eskolaren arloarekiko interesa

izatea

Arauak ez barneratzea Arauak barneratzea

Eskola-porrota eta ikasketak

behar baino lehenago uztea

Errefortzu positiboak ahaleginaren

aurrean



~ 12 ~

5.- ENKARTERRI ESKUALDEA

Enkarterriko Udalerrien Mankomunitatea 9 udalerri hauez dago osatua: Artzentales, Galdames, Gordexola, Güeñes, Karrantza,

Lanestosa, Sopuerta, Turtzioz eta Zalla. Egoitza Zallako Aranguren auzoan du.

Mankomunitateak 24.341 biztanle eta 407 km2 ditu. Biztanleria-dentsitatea 69,11 biz./km2 da; hau da, Euskal Autonomia Erkidegokoa baino

askoz ere txikiagoa da, azken horretakoa 506,30 biz./km2 baita.

1. taula. Azalera eta biztanleria

UDALERRIA GIZONAK EMAKUMEAK GUZTIRA Km² Dentsitatea

Euskadi 1.057.455 1.115.422 2.172.877 7.230,4 300,5

Bizkaia 551.855 592.359 1.144,214 2.212,5 517,2

Enkarterriko Mankomunitatea 15.916 16.172 32.088 424,4 75,6

Artzentales 374 339 713 36 19,4

Galdames 439 385 824 44,4 18,6

Gordexola 870 846 1.716 41 41,9

Gueñes 3.186 3.306 6.492 41,2 157,7

Karrantza 1.439 1.358 2.797 137,9 20,3

Lanestosa 148 129 277 1,3 221,6

Sopuerta 1.299 1.255 2.554 42,8 59,6

Turtzioz 273 259 532 26 20,5

Zalla 4.108 4.307 8.415 30,8 272,9

Iturria: EUSTAT, 2014.12.09.

ARTZENTALES GALDAMES GORDEXOLA GUEÑES KARRANTZA LANESTOSA SOPUERTA TURTZIOZ ZALLA



~ 13 ~

BIZTANLERIA-PIRAMIDEA

1-6 urte 7-12 urte 13-16 urte

17-25 urte

26-40 urte

41-65 urte

65etik gora

% 5,66 % 5,77 % 3,02

% 6,66

% 19,89

% 37,95

% 21,06

% 0,00

% 10,00

% 20,00

% 30,00

% 40,00



~ 14 ~

HEZKUNTZA-ZENTROAK UDALERRIKA

LEHEN HEZKUNTZA

IKASTETXEAREN IZENA UDALERRIA IKASLE KOP. IKASGELA/MAILA KOP.

Angel Larena HLHI Artzentales 20 3 Eduardo Eskartzaga HLHI Gordexola 76 6 Eretzaberri IPI Gueñes 224 12 Avellaneda ikastetxea Gueñes 261 11

Concha HLHI Karrantza 113 6 San Viator ikastetxea Sopuerta 131 6 José Sierra HLHI Turtzioz 22 3 Mimeticé HLHI Zalla 352 17

Maristas ikastetxea Zalla 280 12

BIGARREN HEZKUNTZA

OINARRIZKO LANBIDE-HEZIKETA, PRESTAKUNTZA-ZIKLOAK, BATXILERGOA ETA BESTE BATZUK

IKASTETXEAREN IZENA UDALERRIA IKASLE-KOP. IKASGELA/MAILA KOP.

San Viator ikastetxea Sopuerta O.L.H. 134 L.H. 295 Batxilergoa 57 ZIA 37 Lanbide 46

10 12 2 4 3

Maristas ikastetxea Zalla O.L.H. 20 Erdi-mail. gra. 29

2 2

IKASTETXEAREN IZENA UDALERRIA IKASLE KOP. IKASGELA/MAILA KOP.

Eretzaberri IPI Gueñes 173 9

Avellaneda ikastetxea Gueñes 105 5

Karrantza BHI Karrantza 75 4

San Viator ikastetxea Sopuerta 88 4

Zalla BHI Zalla 172 9

Maristas ikastetxea Zalla 119 5



~ 15 ~

6.- ERREALITATEAREN AZTERKETA

Ez da aurkitu Enkarterriko Udalerrien Mankomunitateko droga-kontsumoari buruzko datu espezifikorik, ez baita horrelako tokiko azterketarik

egin. Nolanahi ere, azken urteetan drogen kontsumoari eta beste mendekotasun-jokabide batzuei buruzko inkestak egin dizkiegu

Mankomunitateko bigarren hezkuntzako ikastetxeetako ikasleei.

Asko ugaritu direnez egindako azterketak (drogak eta ikastetxea, Euskadi eta drogak...) eta espezializazio- eta profesionaltasun-maila handiko

erakundeek egin dituztenez (Droga Mendekotasunen Euskal Behatokia, Deustuko Unibertsitateko Droga Mendekotasunen Institutua...), gure

udalerrira ekartzeko modukotzat onartu dira datuak eta kontsumo-joerak.

ALKOHOLA:

Eusko Jaurlaritzaren Euskadi eta drogak 2012 inkestaren arabera (azken datu ofizialak)

a) Alkoholarekin kontaktua

Aztertutako substantzia eta jokabide guztien artetik, alkohola da EAEn hedatuena, eta ikuspuntu

horretatik, zalantzarik gabe, substantzia "normalizatuena".

b) Alkohola kontsumitzen hasteko adina

EAEn, batez beste, 17 urterekin hasten da alkohola kontsumitzen. Biztanleriaren % 65, bestalde, 14 eta

18 urte bitartean hasi da kontsumitzen. Batik bat, 14 urtetik aurrera hasten dira lehenengo alkohol-

kontsumoak gure gizartean.

c) Kontsumitutako edari motak, kontsumoen intentsitatea eta gehiegizko kontsumoak

Garagardoa da lanegunetan nahiz asteburuan gehien kontsumitzen den edaria, eta gero, ardoa.

Asteburuan, berriz, konbinatuak eta kalimotxoa (% 10).



~ 16 ~

d) Gazteek alkohola kontsumitzeko duten ohitura

Kaleko alkohol-kontsumoari dagokionez, jasotako datuek zera ematen dute aditzera: 2012an, 15-34 urte arteko biztanleen % 17,4k baieztatu

zuen gutxienez hilean behin edaten zuela alkohola lagunekin; % 5,1ek, aldiz (ia 25.000 gazte), astero edo ia astero edaten zuela. Gazteen

% 47k ez zuen inoiz edaten, eta %21ek urtean behin edo bitan edaten zuen gehienez.

Kale-edanak gora egin du 15-34 urte arteko biztanleen artean, eta etengabe eta konstanteki murriztu da kale-edanean inoiz aritu ez direnen

ehunekoa.

Gora egin du, halaber, alkohol-kontsumoaren ondoriozko arazoekin lotutako prebalentziak; adibidez, trafiko istripuak, poliziarekin arazoak eta

sexu-harremanak babesik gabe eduki izanarekin lotutakoak.

Kontsumoa tabernetan egiten da nagusiki; esaten dutenez, gazteen % 80k kontsumitzen du alkohola. Ondoren, diskoteketan kontsumitzen da

gehien; adierazitakoaren arabera, bertan edaten dutenen % 40k kontsumitzen du alkohola. Kalean (% 30), etxean (% 25) eta lonjetan (% 18)

ere kontsumitzen da.

Bigarren hezkuntzako droga-erabilerari buruzko estatuko inkestan (Estudes 2012/2013), ondorio nagusi hauek jaso zituzten:

Drogei buruzko Plan Nazionaleko txostena (2015)

Alkohol-kontsumoa areagotu da, bereziki gazteenen artean (14-15 urte).

Oso ohikoak dira kontsumo intentsiboa, mozkorraldiak eta binge drinking delakoa, eta legez kanpoko

drogak gehiago erabiltzearekin (polikontsumoa) lotzen da.

Neska gehiago agertzen dira, adin goiztiarretan (14,15 eta 16), kontsumo intentsiboko patroietarako.

Gazteen (14-18 urte) erdia baino gehiago kale-edanean aritu da azken hilean; 14 urterekin, 4tik 1.

Adingabeek oso erraz lortzen dute alkohola, eta nekez hautematen dute arriskua.



~ 17 ~

TABAKOA

Eusko Jaurlaritzaren Euskadi eta drogak 2012 inkestaren arabera (azken datu ofizialak)

Uneren batean tabakoa kontsumitu duen biztanleriaren banaketaren bilakaera, egungo kontsumoaren arabera:

2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012

Ohiko erretzailea / Fumador/a habitual 59,7 49,1 56,5 52,0 50,7 48,7 47,3

Aldizkako erretzailea / Fumador/a ocasional 11,7 11,3 8,7 7,7 8,7 8,8 10,0

Erretzaile ohia / Ex fumador/a 28,6 39,6 34,8 40,3 40,5 42,5 42,7

Arriskuak murrizteko programak: "droga-mendekotasuneko eta alkoholaren arriskuari buruzko tailerrak eta Testinga".

Indartu egin da ildo hau, kontsumoen intentsitatearen murrizketarekin batera; gainera, aldatu egin da erretzaileek beren kontsumoari buruz

duten pertzepzioa.

Alkoholaren kasuan ez bezala, oso erretzaile gutxik uste du substantzia horrek

onurak ekartzen dizkiela.

2012. urtean agertu da, aztertutako aldi osotik, 15 urte bete aurretik erretzen

hasitako biztanleen ehuneko baxuena. Adinez nagusitu ondoren erretzen hasi

direnen kopuruak egonkor jarraitzen du, eta 15-17 urte artean kontsumitzen hasi

zirenen artean goranzko joera ageri da.

Tabako-kontsumoa murriztu egin da, erretzaile berri gutxiago daudelako, eta

kontsumitzen hasi zirenen artean gero eta handiagoa delako uzte-tasa.

Nazioarteko alderaketen ikuspuntutik, kontuan hartuta tabakoa egunero

kontsumitzen dutela adierazi duten biztanleen ehunekoa, eguneroko tabako-

kontsumo handienetakoa erregistratzen duten ELGEko eskualde eta herrialdeen

artean dago EAE. 2016ko "Kerik gabeko gelak" saria irabazi duen marrazkia



~ 18 ~

Irabazi duten ikasgeletako ikasleei emandako toki-saria



Egonkortu egin da kontsumoaren beheranzko joera, 2004an hasia.

2010ean eta 2012an, handitu egin zen kontsumitutako zigarroen batezbestekoa, baina zifrak 2004koen azpitik daude.

Kontsumoa hedatu egin da emakumeen artean (gizonen eta emakumeen kontsumoa gero eta hurbilago dago bata bestetik).

Emakumeek gizonek baino zigarro gutxiago erretzen dituzte egunero.

Tabakoa egunero kontsumitzearen arriskuari buruzko pertzepzioa gorabidean da eta ia gazte guztiek (>% 90) uste dute

osasun-arazo asko ekar ditzakeela.

14-18 urte arteko gazteen % 8,9k egunero erretzen du, eta % 25,9k azken hogeita hamar egunetan erre du.



~ 19 ~

KALAMUA (legez kanpoko substantzia)

Eusko Jaurlaritzaren Euskadi eta drogak 2012 inkestaren arabera, jaitsiera nabarmena ikusi da kalamu-kontsumoari buruzko adierazle

guztietan:

1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012

Esperimentala / Experimental 22,9 22,6 28,6 24,4 26,8 27,6 31,7 36,2 33,8 34,2 28,3

Azkenaldiko kontsumoa/ Reciente 6,5 5,5 4,9 8,4 12,2 12 14 12 10,4 6,3

Gaur egungo kontsumoa / Actual 3,2 3,4 3,8 4,4 5,5 8,9 9 11 8,7 7,2 4,3

Asteko kontsumoa/ Semanal 1,7 1,9 2,7 2,2 3,6 5,3 6,2 6,7 5,4 4 2,8

Egunero edo ia egunero / Diario o casi diario 0,5 0,9 1,9 1,3 1,5 1,9 4,1 3,8 3,9 2,5 1,7

Kontsumoaren hedapena argi eta garbi txikitu bada ere, kontsumitzaileen kolektiboan ez da jaitsi.

Kontsumitzen hasteko adinaren batezbestekoa bere horretan mantendu da, eta jaitsi egin dira

kontsumoaren jarraituarekin lotutako tasak. Euskadin, batez beste, 18 eta 19 urte da kalamua

kontsumitzen hasteko adina (hortaz, alkohola eta tabakoa kontsumitzen hasteko adina baino zertxobait

ondoren).

Drogei buruzko 2015eko plan nazionalaren txostenaren arabera, nerabeek kalamu gehien erretzen

duten hirugarren autonomia-erkidegoa da Euskadi, Kataluniaren eta Valentziaren atzetik.

Ildo horretan, EAEn kalamu-kontsumitzaile esperimentalen %15ek eutsi zien kontsumoei aurreko hilera

arte; Europako zortzi herrialdetan gutxienez % 20tik gorakoa zen tasa hori, eta Espainiak zuen

kontsumo jarraituko adierazle altuena



~ 20 ~



Kalamuak kontsumo-prebalentzia altua izaten jarraitzen du gazteen artean.

Kontsumitzaile arazotsuen ehunekoa igo da.

Azken urtean kalamua erre duten gazteen % 16k agertzen du arriskuzko kontsumoa. Horrek oihartzuna du droga-kontsumoarekin

lotutako adierazleetan; izan ere, kalamuak nagusitasun handiagoa hartu du drogengatik tratatzeko zerbitzuetan eta ospitaletako

larrialdietan.

Gaur egun, gero eta froga gehiago daude kalamu-kontsumoarekin lotutako ondorio fisikoei, psikologikoei eta sozialei buruz. Nolanahi

ere, gazteek kontsumoarekin lotutako arriskuaren pertzepzio-maila baxua dute.

LEGEZ KANPOKO BESTE DROGA BATZUK

Kalamuaren ondoren, oraindik ere Kokaina eta Anfetamina dira gehien kontsumitutako legez kanpoko drogak.

"Suspertzen ari diren" drogek kontsumo-prebalentzia txikiagoak dituzte "droga klasikoek" baino. Bizitzan inoiz kontsumitzeari buruzko

adierazleari dagokionez, perretxiko magikoak (% 2,2), speeda (% 1,4) eta ketamina (% 1,1) dira gehien kontsumitutakoak.

Polikontsumoaren kontsumo-patroia gero eta hedatuago dago ikasleen artean. Hala, % 35ek kontsumitzen

du substantzia bat baino gehiago.

Alkohol-kontsumoa, batik bat intentsiboa bada (binge drinking edo mozkorraldiak), beste droga

batzuen kontsumo-prebalentzia handiagoarekin lotzen da.

Alkohola (% 90) eta kalamua (% 69,4) dira 14-18 urte bitarteko ikasleek errazen eskuratu ditzaketen

substantziak; ondoren, hipnosedagarriak (% 53,4) datoz.

HAUTEMANDAKO ARRISKUA. 1994-2012/13 urteen artean 14-18 urte arteko gazteei egindako azterketa

batek zera ondorioztatu zuen:

Haien ustez, alkohola da arrisku txikieneko substantzia.

Tabakoa kalamua baino arriskutsuagotzat hartzen dute.



~ 21 ~

Legez kanpoko drogen kontsumo esperimentalaren bilakaera. 1992-2012 (Eusko Jaurlaritzaren Euskadi eta drogak 2012 inkestaren arabera)

1992 1994 1996 1996 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 Murrizketa

2004tik

Speed, anfetaminak 3,5 4,1 4,4 5,1 5,8 7,9 11,1 8,8 8,6 6,8 6,5 % 41,2

Kokaina 3,3 3,8 4,0 4,4 4,8 7 9,9 8,1 8,7 6,8 5,5 % 44,9

Azidoa, LSD 2,3 3,2 2,6 3,1 2,4 3,9 6,6 4,3 4,4 3,6 2,7 % 59,5

MDMA, extasia 1 2 2,4 2,4 3,5 4,5 2,6 3,3 2,3 2,2 % 51,4

Perretxiko haluzinogenoak 2,4 4,9 3,7 4,2 2,3 1,7 % 64,0

Heroina 0,7 1 0,8 0,9 0,5 1,1 0,9 1 1 0,5 0,7 % 22,4

Ketamina 0,6 0,7 0,8 1,1 0,7 0,6 % 13,3

Inhalagarriak 0,5 0,2 0,4 1,2 0,4 1 1,3 0,4 1,3 0,4 0,5 % 59,5

Beste opiazeo batzuk 0,3 0,1 0,5 0,3 0,4 % 12,2

Basea, cracka 0,6 0,3 0,6 0,3 0,7 0,3 0,2 % 61,6

Bere horretan mantentzen da kontsumitzen hasteko adina, eta handitu egin da zenbait substantziaren uzte-tasa.

Speed eta LSD substantzien kontsumoa lehenago hasten da, eta kokaina geroago kontsumitzen hasten da (21 urte inguruan).

2012an, berriki kontsumitutako substantzien kontsumoa, kasu guztietan, speedari dagokionez izan ezik, txikiagoa izan zen EAEn Espainia osoan

baino.

Horrela, kokainari dagokionez, bi lurraldeetan antzekoak dira oinarrizko joerak,

duela gutxiko kontsumoaren tasari dagokionez. Egoera oso bestelakoa da

speedaren kasuan; tradizioz, substantzia horrek hedapen handiagoa izan du

Euskadin. Estasiaren kasuan, bi lurraldeen arteko bilakaera antzekoagoa da. Bi

kasuetan goranzko joera agertu da, aurreko hamarkadako lehen urtetara arte.

LSDri eta gainerako substantzia haluzinogenoei dagokienez, estasiarenaren

antzeko bilakaera agertzen dute.



~ 22 ~

BESTE MENDEKOTASUN BATZUK

Psikofarmakoen eta substantzia dopagarrien kontsumoa eta Interneten eta ausazko jokoen gehiegizko erabilera

Medikuak agindutako psikofarmakoen kontsumoak behera egin du; errezetarik gabeko erabilerak, berriz, gora.

Substantzia dopagarrien prebalentzia txikia da; nolanahi ere, hazi egin da 2010 eta 2012 artean.

Ausazko jokoen prebalentzia eta jokabide arazotsuak jokoari dagokionez, bereziki gazteen artean.

Valentziako Unibertsitateak eta Codere Fundazioak (2013) egindako ikerketa baten arabera, Espainian,

adingabeen % 18k egiten ditu online apustuak. Hain zuzen, % 8k maiz egiten ditu, eta adin

goiztiarrean, 13 urterekin kasurako.

Jokoari eta haren patologiei eta mendekotasun-jokabideei buruzko beste azterketa soziologiko baten

arabera, Euskal Autonomia Erkidegoan (2009) biztanleriaren % 1-2k du arazoren bat ildo horretan.

Gainera, nerabezaroa garai kritikoa da; izan ere, jokoarekin arazoak dituzten gehienak 20 urte bete

baino lehen hasi ziren jokoan. Espainian, joko patologikoari buruzko hainbat ikerketak adierazi dute

joko patologikoen maila oso handia dela 18 urtetik beherakoetan: aztertutako gazteen % 1,6-2,8

artean izan daitezke jokalari patologikoak, eta arriskuan dauden jokalarien tasa % 5,3ra iristen da.

EAEko adikzioei buruzko inkestak lehen aldiz sartu ditu ausazko jokoetan

aritzeari buruzko eta jokoarekin lotuta arazotsuak izan daitezkeen

jokabideen prebalentziari buruzko alderdiak. Inkestan jasotako datuen

arabera, 15-74 urte bitarteko euskal biztanleriaren % 55ek (ia milioi bat pertsona) joko horietakoren batean

jokatu du 2012an. Loteriak, kinielak eta antzekoak dira, alde handiarekin, gehien baliatzen diren ausazko jokoak;

izan ere, iaz, biztanleriaren % 53k jokatu zuen joko horietakoren batean. Gainerako jokoen prebalentzia askoz

ere txikiagoa da: % 3,2 aritu zen kartetan diruarekin apustua eginez; % 2,6 txanpon-makinetan; % 1,8 bingo

batean; % 1,6 pilotalekuan edo herri-kirolen batean apustuan; eta % 1,5 zaldi-lasterketetan, denen arteko

poltsetan edo beste kirol-apustu batzuetan.



~ 23 ~

2012an, euskal biztanleriaren % 16k uste zuten EAEko egoera oso larria zela alkoholari dagokionez. Zenbateko hori % 20koa zen tabakoari

dagokionez, % 28koa kalamuari dagokionez, eta % 34koa legez kanpoko drogei dagokienez. Jokoaren kasuan, biztanleriaren % 24k uste zuen

orduko egoera ere oso larritzat jo zitekeela.

Interneten erabilera arazotsua

Euskadi eta drogak 2012 inkestako datuen arabera, 15-74 urte arteko euskal biztanleriaren % 72k erabiltzen du Internet. Biztanleria horretatik,

ia % 3k bost ordu baino gehiago ematen ditu egunean Internet erabiltzen, lanarekin edo ikasketekin zerikusirik ez duten beste arrazoi

batzuengatik. Hain zuzen, 35.000 pertsona pasatxo (biztanleria osoaren % 2,1). Beste 226.000 biztanlek (% 13,7k) gutxiago erabiltzen du,

baina, nolanahi ere, dezente (egunean bi eta bost ordu artean).

Euskadin, 15-74 urte arteko 20.300 biztanlek (% 1,2) agertuko luke Interneten erabilera arazotsua. Erabilera arazotsura iritsi gabe,

biztanleriaren % 1,8k arriskuzko erabilera agertuko luke.



~ 24 ~

GENERO-IKUSPUNTUA Genero-aldeen eragina drogen kontsumoetan eta adikzioekin lotutako jokabide arazotsuetan: egungo egoera eta bilakaeraren

datuak

(Eusko Jaurlaritzaren Euskadi eta drogak 2012 inkestaren arabera)

Hainbat substantziaren kontsumo esperimentalaren tasa, sexuaren arabera:

Oro har, gizonek kontsumo esperimental handiagoak izan ohi dituzte, psikofarmakoen (lasaigarriak, somniferoak eta antidepresiboak,

errezetarekin nahiz gabe) erabilerari dagokionez izan ezik.

Legeztatuko drogen eta ohituren kasuan, esan liteke nolabait bateratzera jotzen dutela gizon-emakumeen tasak, ez ordea legez kanpoko

substantzien erabileran ez: funtsean, handiagoa da gizonen artean.

Substantzia horiek kontsumitzen hasteko adinari dagokionez, oro har, gizonak emakumeak baino lehenago hasten dira substantziak

kontsumitzen, kalamuaz besteko legez kanpoko drogen kasuan izan ezik.

Interneten erabilera arazotsuaren kasuan soilik esan daiteke antzekoa dela emakumeen presentzia; aldiz, errezetarik gabeko psikofarmakoak

berriki kontsumitzeari bagagozkio nabarmen handiagoa da emakumeen presentzia, eta nabarmen txikiagoa gainerakoetan.

Gizonak

Hombres

Emakumeak

Mujeres

Guztira

Total

G/E ratioa

Ratio h/m

Alkohola / Alcohol 90,8 83,0 86,9 1,1

Tabakoa / Tabaco 59,6 49,2 54,4 1,2

Kalamua / Cannabis 34,8 21,8 28,3 1,6

Legez kanpoko besteren bat / Alguna otra

ilegal

12,2 5,0 8,6 2,4

Psikofarmakoak errezetarekin edo gabe

Psicofármaco con o sin receta

14,9 27,2 21,1 0,5

Apustu edo ausazko jokoak*

Juegos de apuestas o azar*

57,4 54,3 55,9 1,1



~ 25 ~

Oro har, gizona izatea arrisku-faktorea da kontsumo gehienei dagokienez. Ildo horretan:

Gizonek probabilitate handiagoa dute substantzia guztien kontsumo

esperimentalak egin izateko, psikofarmakoen kasuan izan ezik. Aldeak

handiagoak dira legez kanpoko drogetan, legezko ohituren edo kontsumoen

(alkohola, tabakoa eta jokoa) kasuan baino.

Maizko kontsumoen kasuan, aldeak ez dira hain argiak; hala, alkoholaren nahiz

jokoaren gutxienez astean behingo kontsumoan soilik erregistratzen dira alde

estatistikoki adierazgarriak. Psikofarmakoen duela gutxiko kontsumoari

dagokionez, aldeak nabarmenak dira halaber, baina kontrako joeran: gizonek

emakumeek baino probabilitate txikiagoa dute (% 35 gutxiago) azken urtean

psikofarmakoak kontsumitu izateko, errezetarekin nahiz gabe.

Kontsumo bizi eta arazotsuei dagokienez, tabakoa biziki kontsumitzearen,

jokalari aktiboa eta arriskuzkoa izatearen eta drogen polikontsumoaren kasuan

gertatzen dira aldeak. Gainera, alkoholari dagokionez, gizonek ia bost aldiz

probabilitate handiagoa dute lanegunetan ere gehiegizko edo arriskuzko

kontsumitzailea izateko, eta bi aldiz handiagoa asteburuetan ere halakoak

izateko, CAGE testean emaitza positiboa emateko edo urtean hamabitan baino

gehiagotan mozkortzeko.

Alde nabarmenak daude, baita ere, kalamua kontsumitzen jarraitzeari, drogen polikontsumoari eta legez kanpoko drogen munduko inplikazioari

dagokionez. Ildo horretan, gizonek ia hiru aldiz probabilitate handiagoa dute drogen polikontsumitzaile izateko.



~ 26 ~

ENKARTERRIKO UDALERRIEN MANKOMUNITATEAN JASOTAKO DATUAK

1. Elkarrizketak Enkarterriko Udalerrien Mankomunitateko "salbuespenezko" lekukoei

Banakako elkarrizketak 2014ko urtarrilaren eta abenduaren artean egin ziren, erdi-egituratuak izan ziren eta horiei esker helburu hauek lortzeko

informazioa jaso genuen:

Nerabeen eta gazteen legezko eta legez kanpoko drogen kontsumoaren egoerari buruz zer

ikuspuntu duten ezagutzea.

Gazteak kontsumora bultzatzen dituzten arrazoiei buruz duten iritziari buruzko informazioa

lortzea.

Enkarterriko Udalerrien Mankomunitatean droga-mendekotasuna prebenitzearen arloan

egiten diren esku-hartzeei zer ezagutza-maila duten jakitea, baita horiei buruz egiten

duten balorazioa ere.

Haien proposamenak eta ekarpenak jasotzea, eskualdean dagoen arazoa murrizteko esku

hartzean.

Droga-mendekotasunaren prebentziorako gizarte-eragile diren heinean, zeregin horrekiko

zer konpromiso- eta inplikazio-maila duten ezagutzea.

Pertsona horiek aukeratzeko, irizpide honi jarraitu zitzaion: gazteekiko harremana eta hurbiltasuna izatea, eta udalerrian egunerokotasunez

jardutea gizarte-eragilearen lanbidean.

Elkarrizketak gaiarekin zerikusia duten hainbat eragileri egin zitzaien: ostalaritzako langileak, gizarte-eragileak, udaltzaingoa, guraso-elkartea,

teknikariak (kultura eta gazteria, berdintasuna, euskara), gizarte-langileak, irakasleak, gizarte-hezitzaileak (familiakoa, kalekoa), osasun-

langileak, turismo-elkartea, liburuzaina.

Elkarrizketatuen partaidetza- eta motibazio-maila handia izan zen; horri esker, elkarrizketak ondo gauzatu ziren.



~ 27 ~

Hauek dira jasotako zenbait pertzepzio:

Ez zituzten ezagutzen adikzioen-zerbitzua eta kudeatutako programak.

Kezka sortzen zuen Enkarterriko kalamu-kontsumoaren normalizazioak, hedadurak eta

arriskuaren pertzepzio-maila txikiak; oro har, eta gazteen artean, bereziki.

Kezka dago kalamu-landaketaren hedapenagatik, normalizazioagatik eta arriskuaren

hautemate-maila txikiagatik. Nolabaiteko kalamu-kultura dago, eta belaunaldiz

belaunaldi igarotzen da.

Kalamuaren landaketari eta kontsumoari dagokionez, hautematen da ez dagoela

poliziaren kontrolik.

Bizilagunen eta kanpokoen artean desberdina da pertzepzioa. Enkarterriko biztanleen

artean, drogen kontsumoa normalizatuta dagoela hautematen da.

Helduen aisialdi-estiloek alkohol-kontsumoak dituzte ardatz.

Alkohol- eta kalamu-kontsumoaren kultura dago.

Lonjen fenomenoa zabaltzen ari denez, kezka sortzen dute horietan gertatzen diren

kontsumoek.

Landakoagoak diren udalerrietan, adin oso desberdinak daude gazteen lagun taldeetan.

Gazteentzako aisialdi-baliabide gutxi daude.

Esku hartzeko zenbait proposamen:

Gazteekin lonjetan, tabernetan eta gazteguneetan esku hartzea.

Gizarteratzeko aisialdi-jarduerak proposatzea.

Ikastetxeekin lanean jarraitzea.

Arrisku-egoerak eta arriskuan dauden pertsonak garaiz hautematea.



~ 28 ~

2. Gazteak. Profesionalen pertzepzioa oro har

15-20 urteko gazteen artean substantzien kontsumo handia dagoela hautematen dugu, nahiz eta zenbait taldek ez kontsumitu.

Gazteek aipatzen dute gustatzen zaiela drogak kontsumitzea, eta ez diotela utziko hori egiteari, "kontrolatuz" gero ez zaizulako zertan

ezer gertatu.

Parrandarako lekua Zalla da nagusiki.

Nahikoa diru dute.

Aipatzen dute oso erraza dela drogak eskuratu nahiz kontsumitzea.

Adingabeentzat erraza da alkohola erostea.

Aisialdiari eta denbora libreari dagokionez, gazteek hautematen dute ez dagoela

beste aukerarik inguruan.

Ehuneko handi batek dio ez lituzkeela aldatuko bere aisialdi-estilo gautarrak –hau

da, parranda egitea eta drogak kontsumitzea– osasunerako hobeak diren beste

aukera batzuekin.

Adin jakin batera iritsitakoan –hain zuzen, 16 urte ingurura–, gazte askok ordura

arte praktikatzen zituzten aisialdi-jarduerak praktikatzeari uzten diote.

Asteburuko gauetan autoz joan behar dute udalerri batetik bestera; ondorioz,

trafiko-istripuak gerta litezke. Azkeneko trena gaueko hamabietan da, eta goizeko

lehena, seietan.

Lonjen mugimendua oso zabalduta dago.

Gehien eskatzen diren aisialdi-jarduerei dagokionez, arrisku-kirolekin eta bidaiekin lotutakoak dira.

Aipa daiteke gazte batzuek esku-pilotarako eta bola-jokorako zaletasuna dutela.

Gainera, ikusi da 16-17 urte arteko gazte batzuek taberna-guneetan lan egiten dutela dirua lortzeko.

Haietako asko bat datoz Zallan gaueko aisialdi-programa bat egin beharko litzatekeela esatean; izan ere, horixe da gazteen elkargunea.

Biztanleen artean nolabaiteko kezka edo alarmismoa dago gazteen droga-kontsumoei dagokienez, baina, hala ere, nolabaiteko

pasibotasuna ikus daiteke.

Jasotako datu guztiak ezinbestekoak izan dira hurrengo urteetan zer konpromiso hartu beharko ditugun ezagutzeko, kontsumo-patroi berriei

eta bizitza-estilo berriei egokituko zaizkien programak eta estrategiak diseinatzeari dagokionez. Azken finean, jarduera-ildoak hobeto zehazten

lagunduko digu.



~ 29 ~

7.- ESKU-HARTZEA DROGA-MENDEKOTASUNEN ETA BESTE ADIKZIO BATZUEN PREBENTZIOAN.

ENKARTERRIKO ESPERIENTZIA: historia eta aurrekariak

80ko hamarkadaren amaieratik, Enkarterriko Mankomunitateak droga-mendekotasunen prebentziorako hainbat ekimen espezifiko garatu ditu

sistematikoki.

1997ra arte, Etorkintza Fundazioak garatu zituen droga-adikzioen prebentziorako programa espezifiko gehienak, Mankomunitateko Gizarte

Zerbitzuen oinarri-unitateekin koordinatuta.

1997. urtean, Enkarterriko Udalerrien Mankomunitateak gizarte-zerbitzuak

hobetzeko ahalegina egitea pentsatu zuen, horretarako apirilaren 22ko 91/ ̧97

Dekretuak ematen dion aukera baliatuz (85 zenbakiko EHAAn argitaratua,

maiatzaren 7an). Dekretuari jarraikiz, Droga-mendekotasunen Prebentzio

Komunitariorako Talde Teknikoa sortu zuen. Taldearen lehentasunezko helburua

hau da: Enkarterriko Mankomunitatearen Batzar Orokorrak 1997ko irailaren 30ean

onartutako Droga-adikzioen Eskualde Plana garatu, aplikatu eta gauzatzea.

Droga-mendekotasunen Prebentzio Komunitariorako Taldea abian jartzeko

betekizun gisa, Droga-mendekotasunen I. Eskualde Plana prestatu zen.

Aurreko urteetan planteatutako helburuak beteta, 2000. urtean:

Eskualdean Prebentzio Komunitariorako Taldea finkatu eta aintzat hartu

zen.

Oinarrizkotzat jotako programak finkatu ziren: ikastetxean eta familiaren

arloan.

Droga-adikzioen Hiru Urteko IV. Planean (Eusko Jaurlaritza, 2000-2001-2002) sartuta zeuden eta aldi horretan eskualdean gauzatzekoak

ziren programen oinarrizko ildoak ezarri ziren.

Avellaneda eskola. “Kerik gabeko gelak” lurralde-sariaren finalista



~ 30 ~

2001. urtean Droga-mendekotasunei buruzko Tokiko Plan berria diseinatu zen. Horretarako:

Aurrez egiten ziren programetako eskarmentua baliatu zen.

Interpretazio teorikoak berrikusi ziren, eta garrantzi handiagoa eman zitzaien portaera-arazoei.

Zenbait esku-hartze berri txertatu ziren, planteamendu berriekin hobe bat etortzen zirenak.

2003. urtetik aurrera, kontsumo-molde berriekin lotutako programa eta jarduera berriak diseinatzeko eta sustatzeko premia ikusi zen.

1. Kaleko hezitzailearen figura sortu zen, arriskuak murriztera bideratutako esku-hartzeak garatze

aldera. Erreferentzia bihurtu ziren gazte eta nerabeak mugitzen ziren espazio normalizatuen

barruan, arrisku-faktoreetan eragiteari eta droga-kontsumo nahiz portaera arazotsuak prebenitzeari

begira.

2. Enkarterriko Mankomunitatearen Droga-mendekotasunei buruzko III. Tokiko Plana prestatu zen

(2005-2008 aldikoa).

Arlo horretan, Enkarterriko udalerri erkidetuetako gazteen Aisialdiari eta Substantzia Kontsumoari buruzko

azterlana egiteari ekin zitzaion.

Ikusi zen komenigarria eta premiazkoa zela gure eskualdeko ezaugarriak islatuko zituen txosten bat egitea, Enkarterriko nerabe eta gazteek

aisialdia nola erabiltzen zuten eta haien droga-kontsumoa nolakoa zen ezagutzeko xedez, hala, errealitatera egokitu ahal izateko programa

horiek.

Berriz egituratu ziren familiaren alorreko prebentzio-programak, eta planteamendu hauek egin genituen:

a. Talde horrekin bestelako esku-hartzeak egin behar ziren. Gurasoen eskoletako programazioa eta metodologia aldatu behar ziren.

Horretarako, oinarrizko informaziora hurbiltzeko proiektu bat jarri genuen martxan, haiengana erraz iristen ziren masa-hedabide bi

erabiliz: berariaz haientzako egindako aldizkari bat (Eskolatik Etxera) eta irrati bat (Enkarterri Irratia-Tokiko Irratia). Horien bitartez,

informazioa eta orientazioa eman nahi zitzaien hezkuntzan, osasunean eta droga-adikzioaren alorrean, oro har, interesa zuten familia

guztiei.



~ 31 ~

b. Beharrezkoa zen familiei informazioa eta aholkularitza emateko zerbitzu bat sortzea, banan banako arreta eta orientazioa emateko

beren seme-alaben portaerari buruzko zalantzak agertzen zituzten familiei eta kontsumoak ukitutako kideak zituzten helduen familiei.

Esku-hartze horiek guztiek, batetik, xede-taldeengana hurbildu gintuzten; bestetik, programen gastuak areagotu zituzten. Horrenbestez, 2010.

urtetik gaurdaino, arian-arian Enkarterriko biztanleen errealitatera eta bertan hautemandako eskarira egokitu da zerbitzua, jarduera eta programa

hauek ezarriz gure jardunean:

Sare sozialen eta teknologien erabilera onari buruzko lantegiak nerabe eta gazteentzat.

Gizarte-trebeziei buruzko lantegiak.

Arriskuak murrizteko programak: “droga-adikzioen tailerrak, alkoholaren arriskua eta testinga”.

Prebentzio selektibo eta egokituaren ildoa sustatu da eskolaren arloan.

Jendartean ezagutzera eman da familientzako “Arduratu” plataforma.

Eusko Jaurlaritzaren osasun publikoaren eta adikzioen arloak sustatutako programa berriak. “Kerik gabeko gelak, Iceberg, osasuna

sustatzeko kanpainak,…”.



~ 32 ~

8.- LEHENTASUNEZ ESKU HARTZEKO ESPAZIOAK ETA TALDEAK

Prebentzio-ildoak, esku hartzeko arlo eta taldeak:

PREBENTZIO-ILDOAK ESKU HARTZEKO EREMUAK ESKU HARTZEKO TALDEAK

PREBENTZIO UNIBERTSALA

Hezkuntza

Familia

Komunitatea

Ikasleak

Familiak

Guraso-elkarteak

Irakasleak eta irakasle ez direnak

Komunitateko askotariko eragileak

Elkarteak, zerbitzu soziokulturalak

PREBENTZIO SELEKTIBOA

Hezkuntza

Familia

Komunitatea

Arrisku-faktoreak dituzten ikasleak

Familiak

Komunitateko askotariko eragileak

PREBENTZIO EGOKITUA Hezkuntza

Familia

Komunitatea

Arrisku handiko egoeran dauden adingabeak

Erabiltzaile kalteberen familiak

Mendekotasunezko portaera duten herritarrak

Droga-kontsumoak dituzten taldeak



~ 33 ~

9.- PLANGINTZA OPERATIBOA ENKARTERRIN 2016-2020: HELBURUAK ETA EKINTZAK HIRU ARLOETAN

HEZKUNTZAREN ARLOA

HAUR ETA LEHEN HEZKUNTZA (3-12 URTE)

Helburu orokorra: babes-faktoreak indartzea eta ohitura osasungarriak sustatzea

Haurtzaroko arrisku-egoerak goiz hautematea

HELBURU ZEHATZAK

EKINTZAK

Osasuna sustatzeko eta adikzioak prebenitzeko programak

gauzatzea Enkarterriko Udalerrien Mankomunitateko ikastetxe

publiko eta itunduetan.

Irakasleei prestakuntza, aholkularitza eta laguntza ematea,

ikastetxera egokitutako adikzioen prebentzioari buruzko

Osasunerako Hezkuntzako programak presta ditzaten.

Lehen Hezkuntzako ikasleei informazioa eta gaitasunak ematea,

tabako-kontsumoaren prebentzioari eta IKTen erabilerari buruz.

Tabako-kontsumoaren prebentzioari buruzko lantegiak Lehen

Hezkuntzako 6. mailan.

Sare sozialen erabilera onari buruzko lantegiak Lehen Hezkuntzako

azken zikloan.

Ikasmaterialak diseinatu, prestatu eta banatzea.

Eusko Jaurlaritzak sustatutako programak kudeatu, dinamizatu eta

gauzatzea: “Kerik gabeko gelak”.

Emozioak kudeatzeko eta maneiatzeko programak gauzatzea.



~ 34 ~

DBH – DBHO – HEZIKETA-ZIKLOAK (12-18 URTE)

Helburu orokorra: babes-faktoreak sustatzea eta adikzioekin eta beste arrisku-portaera batzuekin lotutako arriskuak murriztea.

HELBURU ZEHATZAK

EKINTZAK

Irakasleei prestakuntza, aholkularitza eta laguntza ematea, ikastetxera egokitutako adikzioen

prebentzioari buruzko Osasunerako Hezkuntzako programak presta ditzaten.

Irakasleei laguntza eta aholkularitza ematea zentroan zailtasunak sortzen dituzten banako nahiz

taldeko kasuetan.

Drogen kontsumoarekin lotutako arriskuei buruz informatzeko, sentikortzeko eta arriskuok

murrizteko lantegiak.

Sare sozialen erabilerarekin, ausazko jokoekin eta apustuekin lotutako arriskuei buruz

informatzeko, sentikortzeko eta arriskuok murrizteko lantegiak.

Gizarte-trebeziei buruzko lantegiak.

Eusko Jaurlaritzak sustatutako programa hauek kudeatu, dinamizatu eta gauzatzea: “Kerik gabeko

gelak”, “Adingabeak eta alkohola: Iceberg”, “alkoholaren arriskua”.

Mendekotasunak zinemaren bitartez prebenitzea: “Irudiberria”.

Konfiantzazko hezitzaile batek esku hartzea, laguntza, aholkuak, informazioa eta orientazioa eman

eta jolastokietan kasuak hauteman ditzan, nerabearentzat erreferentziazko diren beste gune

batzuetan esku hartzeko (kalea, lonjak…)

Banan-banan eta gizarte-heziketaren alorrean esku hartzea, hainbat arrisku-faktore dituzten

gazte eta nerabeekin.

Ikaslea ikastetxetik kaleratzeaz bestelako esku-hartzeak egitea hezkuntzan.

Gatazka-egoeretan familiaren eta ikastetxearen eta ikasleen arteko bitartekaritza egitea.

Osasuna sustatzeko eta adikzioak

prebenitzeko programak gauzatzea

Enkarterriko Udalerrien Mankomunitateko

ikastetxe publiko eta itunduetan.

Ikasleentzat babes-ingurunea sustatzea.

Ikasleei gogoetarako espazio bat ematea,

erabaki arduratsuak hartzeko gaitasunak

garatu ditzaten substantzien erabilerari eta

eta beste gatazka-egoera batzuei dagokienez.

Ikasleentzat erreferentziazkoa izango den

hezitzaile bat finkatzea.

Eusko Jaurlaritzaren Osasun Publikoaren eta

Adikzioen Zuzendaritzak sustatutako

programak bultzatzea eta dinamizatzea.



~ 35 ~

FAMILIAREN ARLOA

Helburu orokorra: Babes-faktoreak indartzea eta mendetasunezko portaeren arriskuak murriztea, familiartean gertatzen den prozesu

hezigarriaren bitartez.

HELBURU ZEHATZAK

EKINTZAK

Familiak sentikortzea eta hezkuntza-garapenean

inplikatzea.

Osasunerako hezkuntzarekin eta adikzioen (substantziadunak nahiz gabedunak)

prebentzioarekin lotutako prestakuntza-espazioa sortzea.

Familientzako informazio-kanpainak egitea adikzioen prebentzioari buruz.

Familiei aholkuak eta laguntza ematea, adikzioekin

lotutako arrisku-egoerak murrizteko.

Mankomunitateko familiei banan-banako orientazio- eta aholkularitza-zerbitzua

ematen jarraitzea.

Baliabide espezializatuetara bideratutako kasuetan laguntza eta jarraipena egitea.

Arrisku-portaerak dituzten gazte eta nerabeekin eta haien familiekin esku-hartze

psikoedukatibo eta terapeutikoa egitea.



~ 36 ~

KOMUNITATEAREN ARLOA

Helburu orokorra: adikzioen fenomenoen inguruan babesa ematen duen komunitatea sustatzea.

HELBURU ESPEZIFIKOA

EKINTZAK

Biztanleak adikzioen prebentzioari buruz sentikortu, informatu eta

prestatzea.

Adikzio Zerbitzuak egiten dituen programa eta ekintzei buruzko

ezagutza-maila handitzea biztanleengan.

Mendekotasunekin lotutako arrisku-portaerak dituzten biztanleak

udal-baliabideetara hurbiltzea.

Mankomunitatearen hainbat baliabiderekin koordinatzea eta sarean

lan egitea.

Agintari arduradunekin elkarlanean aritzea adikzioei buruzko araudia

garatzeko.

Osasuna sustatzeari eta adikzioak prebenitzeari buruz informatzeko

eta sentikortzeko kanpainak egitea.

Prentsako artikuluak prestatzea zerbitzuak gauzatzen dituen

programei buruz.

Gazteekin harremanetan dauden komunitateko eragileentzako

prestakuntza-ikastaroak egitea.

Mendekotasunei buruzko aholkularitza- eta informazio-zerbitzua.

Babesa ematea eta baliabide espezializatuetara laguntzea.

Komunitateko hainbat eragilerekin lan-bilerak eta -batzordeak egitea:

gizartearen, osasunaren, hezkuntzaren, poliziaren eta abarren arloan.



~ 37 ~

FESTAREN ETA AISIAREN ARLOA

Helburu orokorra: jokabide arduratsuak sustatzea eta aisialdiaren eta festaren arloetan arriskuak murriztea

HELBURU ZEHATZAK

Gazteen aisiazko eremuetan esku hartzea gazteekin, arrisku- eta

kalte-faktoreak murrizte aldera.

EKINTZAK

Ingurune irekian (kalea) esku hartzea droga-kontsumoak eta

bestelako arrisku-portaerak dituzten nerabe eta gazteekin.

Festetako kontsumoekin eta erlazionatutako beste portaera

batzuekin lotutako arriskuak jakinaraztea eta murriztea.

Lonjetan esku hartzea arrisku-faktoreak agertzen dituzten gazteekin.

Festetako kontsumo arduratsuari buruz sentikortzea biztanleria. Informatzeko eta drogak aztertzeko puntuak jartzea festetan.

Festetan alkohola kontsumitzearen inguruan informatzeko eta

sentikortzeko kanpainak egitea.

KOORDINAZIOA ETA SARE-LANA

Helburu orokorra: komunitateko eragileen arteko koordinazioa eta sare-lana sustatzea, sinergiak batzeko eta esku-hartzeen efizientzia

eta eraginkortasuna handitzeko.

HELBURU ZEHATZAK

EKINTZAK

Gizarte-eragile guztiak sentikortzea osasunari buruzko programetan

batera esku hartzeko premiari buruz.

Ezkerraldea-Enkarterri-Gurutzetako laguntza-programetako

batzordeetan parte hartzea.

Baterako lan-batzordeetan parte hartzea. Eusko Jaurlaritzaren Osasun Publikoko zuzendaritzak bultzatutako

lan-batzordeetan parte hartzea.

Enkarterriko gizarte- eta komunitate-eragileekin koordinatzea.

Mankomunitateko eremuen artean koordinatzea.



~ 38 ~

LEHENTASUNEZKO EKINTZAK HEZKUNTZAREN ARLOAN

2017. URTEA

LEHENTASUNEZKO EKINTZAK

1. Enkarterriko gazteen droga-kontsumoari eta beste arrisku-

portaera batzuei buruzko azterlan bat egitea. Errealitatearen

diagnostiko fidagarri eta objektibo bat egitea, ekintzak

hautemandako premiei egokitzeko aukera emango duena.

2. Orain arte egin diren ekintzei eta programei eustea:

Aholkularitza ematea ikastetxeei, adikzioen prebentzio-programak gara

ditzaten

Alkoholaren arriskuari buruzko lantegiak egitea

“Zinemaren bitartezko prebentzioa”

“Kerik gabeko gelak” (eta 6. mailara hedatzea)

Substantziei lotutako arriskuak murrizteko lantegiak

Gizarte-trebeziei buruzko lantegiak

Sare sozialen erabileran arriskua murrizteko lantegiak

Iceberg programa (Eusko Jaurlaritza) bigarren hezkuntzako

ikastetxe guztietan (berria)

Hezitzaileak jolastokietan esku hartzea

Hainbat arrisku-faktore dituzten gazte eta nerabeekiko banan-banako eta

gizarte-heziketaren alorreko esku-hartzea finkatzea

Gatazka-egoeretan familiaren eta ikastetxearen eta ikasleen arteko

bitartekaritza egiteko esku hartzea

Irakasleentzako prestakuntza-saioen kopurua handitzea

3. Koordinazioa eta sare-lana

EBALUAZIO-ADIERAZLE OROKORRAK

1 Honako hauen ohiturak jasotzeko adierazleak: kontsumoak: alkohola, kalamua, beste substantzia batzuk

sare sozialen erabilera, jokoak, apustuak

aisialdia eta denbora librea.

Generoaren ikuspegia

Deustuko Unibertsitateko Droga Mendekotasun Institutuarekin ituna egitea

azterlana planteatzeko

2 Programa bakoitzaren ebaluaziorako gaur egun erabilitako adierazleak:

Ikasleen balorazioa: galdetegiak

Ikastetxeen balorazioa ikasturte amaieran: ebaluazioa

Programak gauzatu dituzten erakundeen memoriak

Memdekotasunen prebentziorako zerbitzuaren memoria:

1-Datu kuantitatiboak

2-Datu kualitatiboak: gogobetetze-indizea (ikasleak, irakasleak,

familiak)

3-Generoaren araberako datuak

4-Koordinazioari eta sare-lanari buruzko datuak (baliabide kopurua, saio

kopurua, etab.)

5-Prozesuaren eta emaitzen ebaluazioa



~ 39 ~

2018. URTEA



1. 2017an egindako ekintzak eta programak mantentzea, baita horiek

aldatzea edo sendotzea ere, 2017ko azterlanean hautemandako premiei

erantzuna emateko

2. Ausazko jokoei eta apustuei buruzko programa martxan jartzea: Etorkintza

Fundazioak ikastetxeetan egindako jolasa erakustea

3. Hautemandako xede-arazoetara bideratutako ekintza berriak diseinatzea


Adierazleak: irakasle, ikasle eta familien ebaluazioak


Mendekotasunen prebentziorako zerbitzuaren memoria:



familiak)



kopurua)

5-Prozesuaren eta emaitzen ebaluazioa

Aldaketen datuak jasoko dituzten adierazle berriak egitea

2019. URTEA


1. 2018ko ekintza eta programei eustea

2. 2018an diseinatutako programa berriak ezartzea



Erabilitako adierazleak: irakasle, ikasle eta familien ebaluazioak





familiak)



kopurua, etab.)

5-Prozesuaren eta emaitzen ebaluazio



~ 40 ~

LEHENTASUNEZKO EKINTZAK FAMILIAREN ARLOAN

2017. URTEA


1. Familientzako prestakuntza:

Familientzako prestakuntza-saioen kopurua handitzea

Prestakuntza-espazioetan parte hartzen duen familia kopurua handitzea

2. Zerbitzu hauei eustea:

Mankomunitateko familiei banan banako orientazioa eta

aholkularitza ematekoa

Arrisku-portaerak dituzten gazte eta nerabeekin eta haien familiekin

esku-hartze psikoedukatibo eta terapeutikoa egitekoa



Ikastetxeen balorazioa ikasturte amaieran

Familien balorazioa

Erakunde prestatzailearen memoria

Mendekotasunen prebentziorako zerbitzuaren urteko memoria:

1. Datu kuantitatiboak (ikastetxe kopurua, familia kopurua) 2. Datu kualitatiboak: gogobetetze-inkesta 3. Generoaren araberako datuak

4. Koordinazioari eta sare-lanari buruzko datuak

5. Prozesu eta emaitzen ebaluazioa

2018. URTEA



1. Guraso-elkarteekin lankidetzak gehitzea ikastetxeetan


Mankomunitateko familiei banan banako orientazioa eta aholkularitza

ematekoa.


esku-hartze psikoedukatibo eta terapeutikoa egitekoa.

3. Azterlanean (2017) hautemandako premien araberako ekintzak

diseinatzea


1. Datu kuantitatiboak 2. Datu kualitatiboak: gogobetetze-inkesta 3. Generoaren araberako datuak

4. Koordinazioari eta sare-lanari buruzko datuak (baliabide

kopurua, saio kopurua)


Aldaketen datuak jasoko dituzten adierazle berriak egitea

Programa berriak ebaluatzeko adierazleak



~ 41 ~

2019. URTEA


1. Guraso-elkarteekin lankidetzak gehitzea ikastetxeetan


Mankomunitateko familiei banan-banako orientazioa eta aholkularitza

ematekoa.


esku-hartze psikoedukatibo eta terapeutikoa egitekoa.

3. 2018an diseinatutako ekintzak martxan jartzea (hautemandako premien

arabera)



1. Datu kuantitatiboak 2. Datu kualitatiboak: gogobetetze-inkesta 3. Generoaren araberako datuak

4. Koordinazioari eta sare-lanari buruzko datuak (baliabide

kopurua, saio kopurua)


LEHENTASUNEZKO EKINTZAK KOMUNITATEAREN ARLOAN

2017. URTEA


1. Gazteen droga-kontsumoei eta beste arrisku-portaera batzuei

buruzko azterlana egitea.

2. Osasunaren sustapenari buruz (tabakoa, alkohola) informatzeko eta

sentikortzeko kanpainekin lankidetzan jarraitzea

3. Adikzioei buruzko aholkularitza eta informazioa emateko zerbitzuari eustea

4. Babesa ematen eta baliabide espezializatuetara laguntzen jarraitzea

5. Ingurune irekian (kalea) esku hartzen jarraitzea arrisku-portaerak nahiz

substantzia-kontsumoak dituzten nerabe eta gazteekin.

6. Sare-lana garatu eta sustatzea


1. Honako hauei buruzko datuak jasotzeko adierazleak:

kontsumo-ohiturak: alkohola, kalamua, beste substantzia batzuk

erabilera-ohiturak: sare sozialak, jokoak, apustuak

Aisialdiko eta denbora libreko ohiturak.

Generoaren araberako datuak

datu kuantitatiboak (parte-hartzeari eta lankidetzari buruzkoak)

2. Datu kuantitatiboak jasoko dituen memoria: (artatutako kasu kopurua,

bideratutako kasuen kopurua, laguntza egindako kasuen kopurua,

generoaren araberako datuak), gogobetetze-indizea, koordinazioa eta

sare-lana (baliabide kopurua, tartean aritutako profesionalen kopurua)

1. Urteko memoria (zenbat lagun taldetan esku hartu den, arrisku-egoeran

dagoen zenbat gazterekin esku hartu den banan-banan, generoaren

araberako datuak, adina)

2. Itunen datuak eta Ertzaintzarekin koordinazioak



~ 42 ~

2018. URTEA


1. Adikzioen prebentzio-zerbitzua herritarren artean ikustera

emateko ekintzak diseinatzea:

-Enkarterriko kultura- eta gazte-elkarte eta -erakundeen

inplikazioa sustatzea

-Ostalari, merkatari eta abarren inplikazioa sustatzea






substantzia-kontsumoak dituzten nerabe eta gazteekin



1. Zerbitzua hedabideetan agertu den aldien kopurua, argitalpen kopurua,

Mankomunitatearen webgunera igotako dokumentuen kopurua,

informazio-liburuxken kopurua, elkarteekin egindako lankidetzen

kopurua

2. Ebaluazioa: datu kuantitatiboak (parte-hartzeari eta lankidetzari

buruzkoak)

3. Datu kuantitatiboak jasoko dituen memoria (artatutako kasu kopurua,

bideratutako kasuen kopurua, laguntza egindako kasuen kopurua,

generoaren araberako datuak), gogobetetze-indizea, koordinazioa eta

sare-lana (baliabide kopurua, tartean aritutako profesionalen kopurua)

4. Beste baliabide batzuekin, gizarte-eragileekin, egindako itun eta

koordinazioen datuak

2019. URTEA


1. 2018an diseinatutako ekintzak martxan jartzea






substantzia-kontsumoak dituzten nerabe eta gazteekin



1. Ebaluazioa: datu kuantitatiboak (parte-hartzeari eta lankidetzari

buruzkoak)

2. Datu kuantitatiboak jasoko dituen memoria (artatutako kasu kopurua,

bideratutako kasuen kopurua, laguntza egindako kasuen kopurua, lagun

talde kopurua, generoaren araberako datuak), gogobetetze-indizea,

koordinazioa eta sare-lana (baliabide kopurua, tartean aritutako

profesionalen kopurua)

3. Beste baliabide batzuekin, gizarte-eragileekin, egindako itun eta

koordinazioen datuak

2020. URTEA



1-Enkarterriko Udalerrien Mankomunitatearen 2017-2020 aldirako

Tokiko Planaren Ebaluazioa

2-2019an hiru jarduketa-arloetan egindako ekintzei eustea

1. Urteko ebaluazioen emaitzak:

-Eskola -Familia -Komunitatea

2. Urte bakoitzeko ekintzen bilakaeraren konparazio xehea



~ 43 ~

10.- 2020. URTEKO PLANAREN JARRAIPENA, BERRIKUSPENA ETA EBALUAZIOA

Ebaluazioa jarduteko eremu guztiak hartzen dituen zeharkako estrategia da. Ekintza sistematiko eta instrumentala da, eta aukera emango du

Planaren bitartez gauzatutako jarduketen prozesua eta emaitzak ezagutzeko.

Ebaluazioa Adikzioen Tokiko Planean ezartzen denean, funtzio hauek beteko ditu:

1. Erabakiak hartzen eta justifikatzen laguntzea, egindako ekintzen etengabeko ezagutzaren bitartez

2. Programa eta ekintzei buruzko jarduketei bide ematea, baita horiek ezagutza-eredu teorikoekin erkatzea ere

3. Kontabilitate publikoa erraztea eta aurrekontu-erabaki berriak hartzeko oinarria ematea

Esku-hartzeen urteko jarraipena egiteko estrategia metodologikoak urrats hauek ditu:

1. Ekintza-ildoak programa orokor bihurtzea

2. Programa horietatik abiatuta, urteko proiektu zehatzak diseinatzea, neurtu daitezkeen helburu operatiboak barne

3. Programa guztietako urteko proiektuak jasotzea esku hartu baino lehen

4. Urteko emaitzaren ebaluazioak jasotzea eta ezarritako helburuekin alderatzea

5. Emaitzak urtero aztertzea eta programetarako hobekuntzak proposatzea

6. Droga-adikzioei buruzko Tokiko Planaren indarraldia amaitzean, aldiaren ebaluazio orokorra egitea, kontuan hartuta nola urteko emaitzen

bilakaera hala Tokiko Plana amaitutakoan izan den eragina.

ADIKZIOEN TOKIKO PLANA - Enkarterri LOCAL ADICCIONES...4. Lege honen 9. artikuluan osasunerako...

Documents

Transcript of ADIKZIOEN TOKIKO PLANA - Enkarterri LOCAL ADICCIONES...4. Lege honen 9. artikuluan osasunerako...