O Final da Idade Media na Península

Ibérica

TEMA 6

A EVOLUCIÓN POLÍTICA NOS SÉCULOS XIII E XIV

LECCIÓN 1

ACTIVIDADES

• Elabora as actividades:

– Nº 2 (p. 112)

– Nº 6 (p. 113)

– Nº 7 (p. 113)

– Nº 4 (p. 125)

ECONOMÍA E SOCIEDADE EN CASTELA

LECCIÓN 2

ECONOMÍA CASTELÁ

• A conquista da Meseta permitiu que mellorase a economía castelá e crecesen as cidadades.

• AGRICULTURA: – Cereais e explotación da vide e a

oliveira. – A maior parte da terra pertencía á

nobreza e á Igrexa.

• GANDARÍA: – En Castela destaca á gandaría ovina

(especialmente ovellas meriñas, importantes para o téxtil).

– Destaca á gandaría transhumante: despraza os rabaños cara aos pastos frescos do norte no verán e cara a zonas de clima temperado no inverno.

– Para protexer a transhumancia creáronse as Mestas, asembleas de Gandeiros. Destacou a creación do Horado Concejo de la Mesta por parte de Alfonso X, que contaba con grandes privilexios.

• INDUSTRIA ARTESANAL: – Destacou a confección de panos

de lá (submeseta norte).

– Foi controlada polos gremios.

• COMERCIO: – INTERIOR: Ferias (Medina del

Campo).

– EXTERIOR: marítima, a través dos portos do Mar Cantábrico, como Bilbao, Laredo e Santander. Os barcos exportaban lá e ferro cara Inglaterra e Flandes.

SOCIEDADE CASTELÁ

• NOBREZA: – Manteñen a súa importancia anterior gracias aos privilexios e

territorios recibidos durante a Reconquista.

• CLERO: – Continuou sendo un estamento privilexiado, exento de pagar

tributos. – Aumentou a súa riqueza.

• BURGUESÍA: – Destacou nas actividades comerciais, pero non tanto como a

burguesía doutras cidades europeas.

• CAMPESIÑADO: – Empeorou a súa situación debido á crise do século XIV. Isto foi

especialmente significativo en lugares como Galicia, onde os campesiños, fartos do domino señorial, provocaron revoltas (Revolta dos Irmandiños).

INSTITUCIÓNS DA COROA DE CASTELA

• Revisa o esquema da páxina 115.

ECONOMÍA E SOCIEDADE EN ARAGÓN

LECCIÓN 3

ECONOMÍA ARAGONESA (Zonas)

• ARAGÓN: – Reino pouco poboado, de economía agrícola e poucas cidades

importantes (excepto Zaragoza).

• CATALUÑA: – Grande industria téxtil e comercio activo (o porto de Barcelona

é o máis importante, un dos principáis do Mediterráneo).

• VALENCIA: – Activo comercio cos portos mediterráneos.

SOCIEDADE ARAGONESA

• NOBREZA: Estaba dividida en dous grupos: – MAGNATES (Condes, Vizcondes e Baróns), que controlaban boa parte da

riqueza e tiñan moitos señoríos. – PEQUENA NOBREZA: numerosa e perxudicada ao finalizar a Reconquista.

• CLERO: – Adquiriu importantes riquezas.

• CAMPESIÑOS: – Uns poucos eran propietarios libres, pero a maioría seguía sometida ao

domino dos señores feudais.

• BURGUESES: – Nas cidades, destacaron polo comercio e o control do goberno municipal.

ALGÚNS CONFLITOS SOCIAIS ARAGONESES

• PESTE NEGRA (1348) orixinou gran mortandade.

• CONFLITIVIDADE SOCIAL EN CAMPO E CIDADE. Na cidade de Barcelona, pequenos artesáns e comerciantes organizados nun partido chamado Busca, enfrontáronse ao patriciado urbano que gobernaba a cidade, chamado Biga.

INSTITUCIÓNS ARAGONESAS

• Revisa o esquema da páxina 117.

ARQUITECTURA GÓTICA EN ESPAÑA LECCIÓN 4

• COROA DE CASTELA:

– Gran esplendor artístico (séculos XIII-XV)

– Exemplos:

• Arquitectura relixiosa: – Catedral de León.

– Catedral de Burgos.

– Catedral de Toledo.

– Catedral de Sevilla (Gótico Flamíxero; máis recargado de decoración.

• Arquitectura civil: – Castelo de Peñafiel (Valladolid).

– Palacio do Infantado (Guadalajara).

CATEDRAL DE LEÓN

CATEDRAL DE BURGOS

CATEDRAL DE TOLEDO

CATEDRAL DE SEVILLA

CASTELO DE PEÑAFIEL

PALACIO DO INFANTADO

• COROA DE ARAGÓN:

– Exemplos:

• Arquitectura relixiosa: – Catedral de Barcelona.

– Catedral de Palma de Mallorca.

• Arquitectura Civil: foi moi prolífica (concellos, palacios, loxas, estaleiros).

CATEDRAL DE BARCELONA

CATEDRAL DE MALLORCA

O REINO DE GALICIA ENTRE OS SÉCULOS XIII E XV

LECCIÓN 5

ACTIVIDADES

• A determinar na aula.