TransporteTurismo

Comercio

O SECTOR TERCIARIO EN ESPAÑA  Definición de terciario  O terciario inclúe todo o conxuntos de prestacións orientadas a satisfacer as necesidades humanas e que non consiste na produción 

inmediata de bens materiais Carácterízase pola flexibilidad de localización e pola grande capacidade para adaptarse a novas situacións e para acoller novas 

actividades    Trazos xerais  E levado porcentaixe de poboación que traballa neste sector nos países desenvolvidos. En España achega o 69,5% ao PIB no 2004 e 

ocupa ao 65,5 % da poboación activa. Causas do crecemento do peso dos servizos

◦ Aumento do nivel de vida◦ Terciarización da industria◦ Auxe do turismo ◦ Incremento dos servizos públicos◦ Crecente incorporación da muller ao traballo

Pode considerarse un indicador económico de desenvolvemento e benestar na maior parte dos paises  Os servizos están distribuídos desigualmente no territorio  Tipología do terciario 

◦ Terciario económico ou servizos de demanda intermedia: Están relacionados co desenvolvemento da economía ◦ Terciario de bienestar social o servizos de consumo final: Relacionados co benestar da sociedade. ◦ Terciario direccional o sector cuaternario: inclúe actividades relacionadas coa dirección planificación e control da política-economía-sociedad e cultura 

Podemos clasificar en ◦ Públicos ou privados◦ Destinados á venda (comercio, transporte, servizos de empresas) ou  non destinados á venda (sanidade, educación, administración)◦ Intermedios (favorecen outros sectores de produción: transporte) ou  finais (hostelería, turismo, comercio polo miúdo )◦ Estancados (non poden reducir a man de obra sen perder calidade na prestacións)  ou progresivos  (avances tecnolóxicos permiten reducir os distintos factores 

de produción incluido o traballo)

Estrutura interna do sector servizos en España◦ Predominan os sectores  máis tradicionais e 

menos produtivos (comercio, hosteleria  e servizos administrativos) mentres que os servizos aos empresas teñen menor peso.

◦ Os servizos ás empresas aínda escaso desenvolvemento, pero en progreso 

◦ Importancia da hostelería◦ Transportes e servizos de intermediación 

manteñense estables◦ Educación e sanidade medra no sector 

privado e estancado no sector público

Os servizos relacioanados coas empresas predominan en Barcelona, Madrid, Bilbao, Zaragoza

Os servizos relacionados co consumo (comercio, hostelería, alugeiro de inmobles, predominan nas zonas turísticas

Os servizos escasamente cualificados predominan no resto do territorio

O sistema de transporte é o conxunto de medios que permite o desprazamento de persoas e mercadorías entre distintos lugares xeográficos. Desempeña un papel importante económico e na organización espacial.

Os transportes e o territorio interactúan ◦ O transporte reflicte os desequilibrios espaciais na distribución demográfica e económica◦ O transporte pode actuar como factor fundamental para paliar os desequilibrios territoriais pois vertebran os territorios

Características do sistem de transporte◦ Medio físico desfavorable◦ Redes de transporte terrestre e aéreo radial◦ No tráfico de persoas e mercadorias predomina a estrada (vantaxes: porta a porta, baixo prezos◦ A rede presenta importantes desequilibrios territoriais◦ Competencias sobre transporte descentralizadas no Estado autonómico◦ A rede de transporte española intégrase na Europea. A U.E trata no aspecto de transporte de:

Mellorar as conexións internas na UE Facilita fondo para mellorar as infraestruturas Medidas para correxir o impacto medio ambiental

◦ A política de transportes réxese polo Plan Estratéxico de Infraestruturas de transporte (PEIT) (2005-2020) Impulsar o desenvolvemento e a competitividade da economía española Fortalecer a cohesión territorial e social Correxir o predominio da estrada, potenciar o ferrocarril e o marítimo  Incrementar a calidade e seguridade Contribuír á mobilidade sostible

  A estrada é na actualidade o modo universal de transporte.

◦ Exténdes por todo o territorio ◦ permite acceder prácticamente a todos os núcleos de poboación ◦ posibilita unha fácil interconexión cos outros modos de transporte (ferrocarril, portos e aeroportos)

El transporte por estrada é o hexemónico xa que polas estradas circulan os meirandes fluxos de viaxeiros e mercancias

Estrutura das estradas en España   A rede de carreteras en España depende de diversas administracións A rede estatal : É competencia da administración estatal. Comprende os chamados itinerarios de interese

xeral, asegurando os enlaces interrexionais. Por ela circula máis da metade do tráfico porque enlaza as principais cidadesecentros de actividade e reúne máis do 75 % das vías de alta capacidad (autopistas, autovías...). Existen seis carreteras principais: nacional I Madrid-Irún, nacional II Madrid-La Junquera, nacional III Madrid-Valencia, nacional IV Madrid-Sevilla, nacional V Madrid-Badajoz, y nacional VI Madrid-La Coruña.

A rede autonómica: Dependentes das Comunidades Autónomas. Son carreteras que facilitan o enlace entre os distintos espazos interrexionais e destes coa rede estatal .

As redes provinciais: Dependen das Deputacións (non exissten nas CCAA uniprovinciais) e garantizan o acceso a todos os núcleos de poboación .

As redes municipais: Teñen pouca importatancia no tráfico interurbano, pero nas áreas máis urbanizadas soe estar moi conxestionado. Incluen tanto o viario urbano como unha rede interurbana municipal (camiños rurais)

 

Principais corredores de tráfico por estrada Perspectivas de futuro

O s princiapais  corrredores do tráfico por estrada Os corredores con maior densidade de tráfico (mais de 20.000 

vehículos ) correspóndese coas zonas de maior densidade urbana, industrial ou turística. O corredor mediterráneo (dende Girona ata Alxeciras). O o corredor cantábrico (de Santander a Irún e dende Bilbao a Vitoria e Burgos ), As estradas radiais nos 60-80 km próximos a Madrid, o corredor do Ebro (Zaragoza a Barcelona), e o corredor galego (Ferrol ata Tui)

De densidade media (entre 20.000 y 10.000 vehículos): ◦ Madrid-Zaragoza por la A2 ◦ Madrid-Valencia por la A3◦ Madrid-Burgos por la A1◦ Madrid-Andalucía por la A4 ◦ Madrid-Benavente por la A6 ◦ Resto Eje del Ebro: Zaragoza-Miranda de Ebro◦ Burgos-Tordesillas◦ La tranversal andaluza (Sevilla – Granada – Baza  - A-92)

Corredores de menor intensidade (menos de 10.000 vehículos). Areas de menor dinamismo e menos poboadas◦ Benavente a Galicia y Asturias ◦ Extremadura -Portugal ◦ Albacete-Murcia ◦ Santander-Galicia ◦ La ruta de la Plata (Gijón-Sevilla)◦ Valencia-Aragón 

Conclusións Hai unha estreita relación entre o desenvolvemento 

económico e  a intensidade de Todas as estradas  radiais son autovías dende o ano 

2000  Os outros corredores deben a súa  alta capacidade 

á existencia de autopistas de peaxe.   O futuro O  plan infraestructuras 2000-2007 tiña como 

obxectivos : Aumentar a capacidade dos  itinerarios máis 

conxestionados: sexa mediante o desdobramento dacarretera actual (Sagunto-Benicasim), ou construíndo autopistas de peaxe alternativas, ou creando novos itinerarios.

Terminar de completar as autovías xa iniciadas (Santander – Galicia) o convirtindo en autovía outros itinerarios (Ruta de la Plata).

Conectar todas as capitais de provincia coa rede de alta capacidade

a red de alta capacidad quedaría articuladas coas radiais xa estudiadas máis un bo número de eixes N-S y E-O sen pasar por Madrid.

A rede ferroviaria española está xestionada case na súa totalidade pola empresa RENFE con 12.303 Km (86% do total). Por esta rede circulan o 94% dos pasaxeiros e o 96% das mercadorias. Os demais ferrocarrís son os de vía estreita xestionadas por FEVE e pola empresas autonómicas en Cataluña, Euskadi, Comunidade Valenciana e Baleares

Tipos de líneas de RENFE   O AVE Madrid-Sevilla (484 Km. ) Pasou de captar ol13 % de viaxeiross en 1992 a 157 % no  2000.  Tamén está en servizo o 

AVE Madrid-Barcelona e Madrid-Valladolidi  A rede electrificada convencional (6.468 Km). Toda ela está nos corredores principais: Madrid a Venta de Baños (Palencia) y 

de alí ao N-NO y a Irún-Francia; Madrid-Zaragoza-Barcelona; Madrid-Alcázar de San Juan (Ciudad Real) y de alí a Andalucía o á Comunidad Valenciana; o val  do Ebro.◦ So o  30 % desta é dobre vía  polo que os trenes teñen que reducir a súa velocidade e frecuencia.◦ O presentar unha estrutura arborescente obirga aos trenes a grandes rodeos, xa que comparten itarinarios◦ Por todo elo a competencia con outros medios de transporte é moi limitada. 

A rede sen electrificar (5.353 Km.). Na súa práctica totalidade é de vía única. No 2000 aínda era o 44%. Tenden a quedarse obsoletas polo que pouco a pouco vanse pechando tramos. 

  O ferrocarril del futuro  Para a relación entre cidades a distancia é decisiva a frecuencia e sobre todo a duración da viaxe, polo que se prevee, de 

cara ao 2007 reducir á metade dos tempos de viaxe entre as grandes cidades e que todas as capitais de provincia queden a menos de 4 horas de Madrid e a menos de 6,30 de Barcelona. 

Para la relación entre ciudades a distancia es decisiva la frecuencia y sobre todo la duración del viaje, por lo que se prevee, de cara al 2007, reducir a la mitad de los tiempos de viaje entre las grandes ciudades y que todas las capitales de provincia queden a menos de 4 horas de Madrid y de 6,30 horas de Barcelona. 

O ferrocarril do futuro so parece posible en aqueles segmentos donde pode competir co automobil e co avión: potenciando os trenes de cercanías e os trenes de alta velocidade unindo núcleos poboados e  dinámicos a distancia medias (200-600 km).

Rede estatal Características

A principal función dos portos españois é canaliar o movemenot de mercancias , sobre todo cara o exterior, a longa distancia, na que o sector é moi competitivo.

A rede portuaria está distribuída entre o Estado e as CC.AA. A rede Estatal inclúe os portos comerciais, e a rede autonómica moitos portos dedicados á actividade pesqueira ou recreativa.

Nos portos españois descárgase sobre todo grandes sólidos e líquidos. Os graneis líquidos descárganse en 9 portos: Alxeciras,Bilbao, Tarragona, Santa Cruz de Tenerife, A Coruña, Málaga, Cartaxena, Huelva e Castellón (pola presenza das petroquímicas). Os graneis sólidos, principalemente carbón e outros minerais en Xixón, Tarragona, Ferrol, San  Ciprán e Huelva. 

 O tráfico de mercadorias en xeral está aumentando sobre todo o tráfico de colectores (Barcelona, Alxeciras, Valencia, Bilbao, As Palmas, Vigo). 

O tráfico de pasaxeiros  está moi concentrados nas rutas  Alxeciras-Tamén ten moita importancia o tráfico interinsular.  Portos como Barcelona, Valencia, Vigo, Santander tamén sacan proveito do tráfico provocado das visitas dos grandes cruceiros turísticos.

Os portos requiren melloras técnicas para converterse en puntos de captación do tráfico de mercadorías (creación de superficies para depósitos de graneis, para almacenaxe de colectores nos chamados portos-secos). É moi importante a conexión dos portos cas redes de autoestradas, ferroviarias e aeroportos.

Rede estatal Características

A demanda deste tipo de transporte aumentou moito tanto para o transporte de persoas como para o de mercadorías perecederas e valiosas). A rede é bastante ampla porque nos anos setenta adoptuose a estratexía de que todas as cidades de mediano e grande tamaño tivesen o seu propio aeroporto.Os aeroportos de Madrid eBarcelona manteñen a súa hexemonía, son verdadeiros nodoso  de interconexión  hub , polo que experimentan fortes incrementos de pasaxeiros xa que actúan como aeroportos ponte cara outros destinos. Os  aeroportos de Palma de Mallorca, Las Palmas, Tenerife Sur, Málaga, Alicante… deben a súa  importancia a estar en zonas turísticas, mentras que os de Santiago, Valencia, Bilbao, etc medran  porque están en zonas de dinamismo económico, aínda que  algunos como ode Valencia perderá pasaxeiros pola competencia co ferrocarril.

No tráficos de mercadorías  é  o aeroporto de Vitoria o que xoga un papel máis importante, o de Vigo pretende especializarse na chegada de produtos pesqueiros.

A U.E liberalizou as tarifas e servizos aéreos, polo que as grandes compañias nacionais, de bandeira, como Iberia, tiveron que afrontar o seu saneamento financeiro e un proceso de privatización e de acordos con outras grandes compañias europeas. 

Características Fenda dixital en Europa

As formas de comunicación de voz, imaxe, e datos (teléfono, fax, internet) a distancia hoxe son fundamentais para o desenvolvemento na chamada sociedade da información. Nos últimos anos España aproxímase ao índices de desenvolvemento europeo, pero existen fortes desequilibrios territoriais entre as áreas urbanas e rurais.

Un dos obxectivos da U.E é diminuir a chamada fenda dixital para evitar os desequilibrios territorias e sociais.

Mapa Características

Rede de estradas◦ Dificultades orográficas e débeda histórica no 

investamento estatal◦ Nos últimos anos producirónse importantes 

melloras. Construción das autoestradas de conexión coa Meseta e finalización da autopista do atlántico. A rede autonómica centrase na creación de vías de alta capacidade

◦ Eixes Norte-sur: autopista do atlántico, prolóngase cara 

Portugal Sur: autovía das rías baixas Norte : autovía do noroeste. Futuro corredor cantábrico

Rede ferroviaria◦ Caracterizado polo atraso histórico, o retraso no 

despregue do AVE conexión con Madrid e a urxencia de modernización do eixo norte-sur.

Rede marítimatendencia cara a especialización

Rede aérea

Factores que contribuíron ao crecemento do turismo español nos anos sesenta:◦ Factores externos

Crecemento económico da Europa de postguerra Progreso do transporte: reducción do prezo do avión, melloras das estradas e ferrocarril

◦ Factores internos Proximidade a Europa Clima, paisaxe e costa: turismo de sol e praia maioritariamente Baixo prezo: desvalorización da peseta tralo plan de Estabilización de 1959 O Estado facilita as actividades deste sector que contribuíu a equilibrar o deficit comercial

Factores que inflúen no turismo na actualidade◦ Consalidación da demanda interna◦ Calidade da oferta, condicións medioambientais◦ Diversificación dos produtos ofertados◦ Recursos humanos cualificados◦ Mellora nas infraestruturas de transporte◦ Promoción (estatal, autonómica, local)◦ Inestabilidade das zonas competidoras (Balcáns e Magreb)

Procedencia Estacionalidade

Áreas turísticas Potencia mundial no sector turístico

Oferta turística Demanda turística

Oferta abundante, en parte controlada por axentes externos, tour-operadores internacionais (parte do beneficio queda fóra)◦ Oferta de alonxamentos moi ampla. Concentrados na costa 

mediterránea, aínda que nos últimos anos medra o turismo rural de interior

◦ Os establecementos hoteleros (hoteis, hostais, pensións) ofertan máis dun millón de prazas,  o terciero do mundo. A maioria de calidade media-baixa

◦ Establecementos extra-hoteleiros (camping, apartamentos, segunda residencia) oferta de máis de dez millóns

◦ Grande oferta de manutención (restaurantes, bares, cafeterias) ◦ Ofertas de lecer (deportivas, campos de golf, instalacións 

naúticas, etc....

Demanda masiva◦ A demanda mundial, medrou de xeito constante dende os 

anos 50 ata a actualidade, chegou ao seu pico no 2004 (85 millóns de visitantes). Baixadas coincidindo coas crises (1975, 1993, 2009). Sobre todo europeos (ingleses, alemáns, franceses, italianos, portugueses, holandeses)

◦ Crecemento da demanda interna. Do interior a costa.◦ Excesiva estacionalidade da demanda

Masificación Deterioro do espazo costeiro

Causas da crise do modelo tradicional

Modelo alternativo

Crise de esgotamento (perigo de morir de éxito)

Causas da crise◦ Predominio do turismo de nivel medio e baixo◦ A oferta turística padece a tendencia ao 

encarecemento, falta de flexibilidade, estacionalidade

◦ Dependencia dos tour-operadores internacionais◦ Deteriro medio ambiental e paisaxístico 

(masificación)

Necesidade de reconversión e reestructuración deste sector

Política turística orientada a:◦ Potenciar o turismo de calidade (de alto poder adquisitivo)◦ Mellora da oferta para paliar a temporalidade, os 

desequilibrios rexionais e a competencia exterior doutros destinos.

◦ Diminuír a dependencia exterior◦ Compatibilizar turismo e crecemento sostible◦ Fomentar outros modelos turísticos

 turismo de terceira idade Turismo deportivo Turismo rural Ecoturismo  Turismo urbano, cultural, de congresos e exposicións

Agresión medioambiental Modelo dos anos 60-70

Turismo costeiro de calidade

Turismo de interior: cultural

Turismo de inverno

Urbanización Anfí del Mar

Volcán Campos de Calatrava

Benasque Val do Ésara

Repercusións demográficas◦ Rexuvenecemento das áreas litorais, agás zonas de turismo de terceira idade◦ Frear o despoboamento do interior  (poboamento de montaña)

Repercusións no poboamento◦  No litoral:Conurbacións litoriais, especulación, densificación excesiva da construción◦ No espazo urbano interior e rural: rehabilitación de cascos históricos

Repercusións económicas◦ Achega o 11,4% do PIB◦ Crea emprego◦ Efecto multiplicador sobre outros sectores (comercio, industria)◦ Compensa a nosa balanza comercial cronicamente deficitaria◦ Inflúe nas infraestruturas de transporte

Repercusións políticas, culturais e sociolóxicas◦ Achegamento cultural dos pobos (efectos nos anos 60)◦ Incide nos modos de vida do rural◦ Pode prexudicar a calidade de vida dos residentes locais

Repercusións na ordenación do territorio◦ Nas áreas máis turística afecta en alteración do medio ambiente e a paisaxe, provoca transformacións económicas e do uso do solo.◦ Nos focos de interese turístico de interior( revalorización e revitalización económica dos cascos históricos)◦ No rural: conflito con outros sectores e abandono das actividades tradicionais

Repercusións ambientais