saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis...

58

Transcript of saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis...

Page 1: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis
Page 2: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 1

saqarTvelos saxalxo damcveli

qalTa uflebrivi

mdgomareoba da genderuli

Tanasworoba

2016

Page 3: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba2

winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis evrokavSiris poziciad aRqma dauSvebelia.

Page 4: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 3

sarCevi

qalTa uflebrivi mdgomareoba .............................................................5

qalTa monawileoba gadawyvetilebis miRebis procesSi ......6

qalTa monawileoba soflis ganviTarebis programebsa

da sakrebuloebis saqmianobaSi .............................................................9

qalTa ekonomikuri aqtivoba da SromiTi uflebebi ...............13

martoxela da mravalSviliani dedebi ............................................14

qal uflebadamcvelTa uflebebis Sesaxeb ......................................16

media-saSualebebis roli genderuli Tanasworobis

damkvidrebisaTvis..........................................................................................17

qalebi, mSvidoba da usafrTxoeba ........................................................18

reproduqciuli da sqesobrivi janmrTeloba

da uflebebi .......................................................................................................22

dedaTa da bavSvTa sikvdilianoba .......................................................22

ojaxis dagegmvasTan dakavSirebuli gamowvevebi da

abortebi ..............................................................................................................23

adamianiT vaWroba (trefikingi) ...........................................................25

TavSesafrebis monitoringis Sedegebi .............................................27

qalTa mimarT Zaladoba da ojaxSi Zaladoba

saqarTveloSi ...................................................................................................28

ojaxSi Zaladobisgan damcavi meqanizmebis Sefaseba ..............30

qalTa ekonomikuri damoukideblobis SesaZlo gavlena

ojaxSi ZaladobasTan ..................................................................................32

Page 5: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba4

ojaxSi Zaladobis msxverplTaTvis arsebuli servisebis

Sefaseba .................................................................................................................34

qalTa mkvlelobebi da TviTmkvlelobebi (femicidi) ............36

qalTa genitaliebis dasaxiCreba .........................................................39

adreul asakSi da bavSvTa qorwineba ...............................................40

lgbti pirTa uflebrivi mdgomareoba .............................................45

rekomendaciebi .................................................................................................52

Page 6: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 5

qalTa uflebrivi mdgomareoba

Sesavali

qalTa uflebrivi mdgomareobis da genderuli Tanasworobis mimar­TulebiT qveyanaSi arsebuli mZime mdgomareoba, mimdinare saangariSo wels, arsebiTad ar Secvlila. saxelmwifos mier gadadgmuli nabijeb­is miuxedavad, kvlav rCeba gamowvevebi, romlebic gansakuTrebul yur­adRebas da Zalisxmevas saWiroebs.

problemas warmoadgens saxelmwifos mier gatarebul RonisZiebeb­Si interseqciuri midgomebis nakleboba, rac Tavis mxriv, sxvadasxva gamocdilebis mqone qalTa problematikis asaxvas abrkolebs da maTi mowyvladobis xarisxs zrdis.

2016 wels genderuli Tanasworobis da qalTa uflebebis dacvis mimar­TulebiT sakanonmdeblo sivrcis daxvewisken qmediTi nabijebi ar ga­dadgmula. ufro metic, parlamentma mxari ar dauWira kvotirebis, se­qsualuri Seviwroebisa da femicidis definiciebis Sesaxeb momzadebul sakanonmdeblo iniciativebs. saxalxo damcvelis SefasebiT maTi mx­ardaWera udavod win gadadgmuli nabiji iqneboda arsebuli gamowveve­bis fonze, saqarTvelos kanonmdeblobis saerTaSoriso standartebTan harmonizaciis procesSi.

mniSvnelovania, rom 2017 wlis dasawyisSi saqarTvelos parlaments waredgina „qalTa mimarT Zaladobisa da ojaxSi Zaladobis aRkveTisa da prevenciis Sesaxeb“ evropis sabWos konvenciis saratifikacio paketi, romelic araerT mniSvnelovan garantias Seqmnis Zaladobis prevenciis, msxverplTa dacvisa da daxmarebis sferoSi. samwuxarod, kanonproeqtSi warmodgenili ar aris seqsualuri Seviwroebis definicia, rac konvenci­iT dadgenili valdebuleba da saqarTvelos winaSe mdgari mniSvnelovani gamowvevaa.

misasalmebelia, rom gaizarda qalTa mimarT Zaladobisa da ojaxSi Zal­adobis aRkveTis mimarTulebiT ganxorcielebuli RonisZiebebi, rac pozitiurad aisaxa SemTxvevaTa gamovlenis maCvenebelze. Tumca gazrdi­li mimarTvianobis fonze ufro metad gamoikveTa sistemuri xarvezebi, rac reagirebis efeqtianobisa da problemis aRmofxvris procesSi mniS­vnelovani dabrkolebaa.

miuxedavad imisa, rom gaizarda ojaxSi Zaladobis msxverplTa TavSesa­frebis raodenoba da amasTan, gaixsna krizisuli centri, Zaladobisgan dacvis servisebi calsaxad saWiroebs daxvewas msxverplTa social­ur-ekonomikuri gaZlierebis, damoukidebeli cxovrebis xelSewyobisa da dasaqmebis mimarTulebiT, rac mxolod TavSesafris servisis fun­qcionirebiT ver miiRweva.

Page 7: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba6

problemad rCeba adreul asakSi da bavSvTa qorwinebis Sesaxeb sazoga­doebis dabali cnobiereba da gulgrili damokidebuleba, rasac xSirad arasruwlovanTa saukeTeso interesebis ugulebelyofa da Tanasworu­flebianobis darRveva sdevs Tan. gansakuTrebiT SemaSfoTebeli qalTa genitaliebis dasaxiCrebis praqtikis gamovlena iyo, romelic mrava­li wlis ganmavlobaSi dafarul problemas warmoadgenda. aRniSnuli sakiTxebi, saxelmwifos mxridan koordinirebul, Tanmimdevrul da saW­iroebebze dafuZnebul reagirebas moiTxovs.

arsebiTad ar gaumjobesebula qalTa reproduqciuli da sqesobrivi janmrTelobis da uflebebis sferoSi arsebuli mdgomareoba. proble­mad rCeba genderis niSniT sqesis seleqcia, ojaxis dagegmvis servisebis simcire da cnobierebis dabali done.

2016 wlis saparlamento arCevnebis procesze da Sedegebze dakvirvebiT, SeiZleba iTqvas, rom kvlav kritikulad dabalia qalTa monawileobis maCvenebeli gadawyvetilebis miRebis procesSi. xazgasmiT unda aRiniS­nos, rom me-9 mowvevis parlamentSi qalTa monawileobis 4%-iani zrda spontanuria da ara genderulad mgrZnobiare politikuri dagegmvis Se­degi.

qalTa monawileoba gadawyvetilebis miRebis procesSi

qalTa CarTuloba politikur cxovrebaSi demokratiuli saxelmwi­fos da pluralistuli, warmomadgenlobiTi sakanonmdeblo organos formirebis aucilebeli winapirobaa, Tumca, es sakiTxi kvlav rCeba erT-erT ZiriTad gamowvevad qalTa uflebebisa da genderuli Tanasworobis dacvis sferoSi.

2016 wlis genderuli uTanasworobis globaluri indeqsis1 mixedviT, saqarTvelo qalTa politikuri monawileobisa da parlamentSi qalTa warmomadgenlobis maCvenebliT 144 qveyanas Soris 114-e adgilzea. par­lamentTaSorisi kavSiris monacemebis2 mixedviT, saqarTvelo 2017 wlis 1 martis mdgomareobiT, 193 qveyanas Soris 124-e adgils ikavebs, 24 qal­iT parlamentSi. 2016 wlis genderuli uTanasworobis globaluri ind­eqsis3 mixedviT, qali kanonmdeblebisa da menejerul poziciebze maTi warmomadgenlobiT, saqarTvelo 144 qveyanas Soris 51-e adgilzea,xolo ministris poziciebze qalTa warmomadgenlobis kuTxiT 139 qveyanas So­

1 informacia xelmisawvdomia vebgverdze: http://reports.weforum.org/global-gender-gap-report-2016/economies/#economy=GEO [bolos nanaxia 2017 wlis 15 marts].

2 informacia xelmisawvdomia vebgverdze: http://www.ipu.org/wmn-e/classif.htm [bolos nanaxia 2017 wlis 15 marts].

3 informacia xelmisawvdomia vebgverdze: http://www3.weforum.org/docs/GGGR16/WEF_Global_Gen-der_Gap_Report_2016.pdf [bolos nanaxia 2017 wlis 15 marts].

Page 8: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 7

ris 80-e adgils ikavebs.4 aqve aRsaniSnavia is faqtic, rom saparlamento arCevnebis Semdgom, aRmasrulebel xelisuflebaSi 18 ministridan mx­olod ori qalia da am mxriv mdgomareoba gauaresda.

saqarTvelos saxalxo damcvelis aparatis mier saangariSo periodSi5 moxda aRmasrulebeli xelisuflebis doneze dasaqmebulTa raodenobis Sefaseba da monacemTa genderuli analizi.

monacemebi cxadyofs, rom Sinagan saqmeTa saministros garda, sadac dasaqmebulTa umravlesoba kacia, qalebi mravlad an TiTqmis Tanabrad arian warmodgenilni sxvadasxva uwyebebSi. Tumca, sagangaSoa is mona­cemi, romelic maT raodenobas asaxavs xelmZRvanel poziciebsa da gad­awyvetilebis mimReb doneebze.

4 iqve. 5 saangariSo periodi gulisxmobs 2016 wlis 1 ianvridan 31 dekembramde monacems.

cxrili #1: aRmasrulebeli xelisuflebis doneze dasaqmebulTa raodenoba genderul WrilSi, 2016

44

42

115

112

30

101

144

282

54

114

174

5588

530

224

86

1353

26

16

58

39

143

94

27

62

239

75

67

73

132

31815

517

231

77

2603

25

9Serigebisa da samoq. Tanasw. sakiTxebSi ministris aparati

eevropul da evroatl. struqt. integr. sakiTx. ministris...

sasjelaRsrulebisa da probaciis saministro

garemosa da bunebrivi resursebis dacvis saministro

Tavdacvis saministro

sagareo saqmeTa saministro

Sinagan saqmeTa saministro

finansTa saministro

iusticiis saministro

regionuli ganviT. da infrastruqturis saministro

ganaTlebisa da mecnierebis saministro

soflis meurneobis saministro

kulturisa ds ZelgTa dacvis saministro

Sromis, janmrT. da soc. dacvis saministro

ekonomikisa da mdgradi ganviTarebis saministro

iZul. gadaadg. pirTa, gansaxl. da ltolvilTa saministro

energetikis saministro

sportisa da axalgazrd. saqmeTa saministro

qali kaci

Page 9: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba8

aRsaniSnavia, rom saministroebSi kvlav ar arian gamoyofili uSualod genderuli Tanasworobis sakiTxebze pasuxismgebeli pirebi. gamoTxovi­li informaciis analizis safuZvelze, saministroTa 44%-Si aRniSnuli saqmianobis Sesruleba SeTavsebiT xdeba sxva poziciaze myofi pirebis mier, xolo saministroTa 50%-Si msgavsi kadri saerTod ar arsebobs, mx­olod erT saministros hyavs uSualod genderuli Tanasworobis sakiTx­ebze pasuxismgebeli piri6.

saqarTveloSi arsebul politikur kulturas mWidro kavSiri aqvs tradiciul stereotipul damokidebulebebTan, rac, xSir SemTxveva­Si, gamoricxavs qalis rolsa da monawileobas politikur procesebSi. amasTan politikaSi qalTa dabali monawileobis erT-erTi mizezi saqa­rTvelos kanonmdeblobaSi qalTa politikuri monawileobis waxalise­bis efeqtiani meqanizmebis ararsebobacaa.

qalTa politikuri monawileobis zrda ar aris prioritetuli sakiTxi politikuri partiebisTvis, genderuli balansi, romlisTvisac kanon­mdeblobiT dadgenilia finansuri waxalisebis procedura, 2016 wlis saparlamento arCevnebSi monawile 25 partiidan/blokidan, mxolod 4-ma daakmayofila,7 rac Sesabamisad aisaxa kidec saparlamento arCevnebis Sedegebze.

6 saqarTvelos okupirebuli teritoriebidan iZulebiT gadaadgilebul pirTa, gansaxlebisa da ltolvilTa saministros werili N04/07/893, 18/01/2017.

7 informacia xelmisawvdomia vebgverdze: <https://www.ndi.org/sites/default/files/NDI_Statement_WomensParticipation_Georgia2016_Final_GE.pdf >[bolos nanaxia 2017 wlis 15 marts].

cxrili #2: aRmasrulebeli xelisuflebis doneze dasaqmebulTa raodenoba xelmZRvanel poziciebze, 2016

Serigebisa da samoq. Tanasw. sakiTxebSi ministris aparati

evropul da evroatl. struqt. integr. sakiTx. ministris...

sasjelaRsrulebisa da probaciis saministro

garemosa da bunebrivi resursebis dacvis saministro

Tavdacvis saministro

sagareo saqmeTa saministro

Sinagan saqmeTa saministro

finansTa saministro

iusticiis saministro

regionuli ganviT. da infrastruqturis saministro

ganaTlebisa da mecnierebis saministro

soflis meurneobis saministro

kulturisa ds ZelgTa dacvis saministro

Sromis, janmrT. da soc. dacvis saministro

ekonomikisa da mdgradi ganviTarebis saministro

iZul. gadaadg. pirTa, gansaxl. da ltolvilTa saministro

energetikis saministro

sportisa da axalgazrd. saqmeTa saministro 86

1430

2023

3335

623

1953

5035

2117

56

1813

3527

2018

8517

2917

36710

10764

1678

62

qali kaci

Page 10: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 9

Catarebulma kvlevebma cxadyo, rom 2016 wlis saparlamento arCevneb­Si monawile politikuri partiebis programebSi qalTa uflebebisa da genderul TanasworobasTan dakavSirebuli sakiTxebis gaTvaliswine­ba ZiriTadad deklamaciur xasiaTs atarebda da partiebis politikuri programebis ekonomikuri, soflis meurneobis, ganaTlebis, socialuri da kulturuli politikis nawili mTlianad daclili iyo qalebisaTvis specifiuri problematikisagan8, xolo rigi partiebis saarCevno pro­gramebSi saerTod ar iyo warmodgenili genderuli Tanasworobis miRw­evisken swrafva.

aRsaniSnavia, rom erovnul-demokratiuli institutis kvlevis Sedege­bis mixedviT,9 gamokiTxulTa 74% miiCnevs, rom arCeviT Tanamdebobebze qalebi da kacebi erTnairad, an qalebi kacebze ukeTesad muSaoben; xolo gamokiTxulTa 70%-s miaCnia, rom parlamentis wevrTa sul mcire 30% qali unda iyos. miuxedavad amisa, arsebuli realoba mkveTrad gansxva­vdeba kvlevis Sedegebisgan da qalebi kvlav awydebian uamrav dabrkole­bas politikur procesebSi Cabmisas.

yovelive zemoaRniSnulis gaTvaliswinebiT, samwuxaroa, rom saqarTve­los parlamentis wevrebma ar gaiziares diskriminaciis yvela formis aRmofxvris komitetis mier, saqarTvelos me–4 da me–5 perioduli an­gariSebis ganxilvis Semdeg miRebuli rekomendacia, romliTac, komitet­ma saxelmwifos qalTa politikuri monawileobis gazrdis uzrunvelsay­ofad, droebiTi specialuri zomebis miRebisken mouwoda.

saxalxo damcveli kvlav miiCnevs, rom kvotirebis sistemis SemoReba, gansakuTrebiT, 2017 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebamde, erT-erTi qmediTi gamosavali iqneba Seqmnili uTanasworo mdgomareobis gamosasworeblad.

qalTa monawileoba soflis ganviTarebis programebsada sakrebuloebis saqmianobaSi

saqarTvelos soflis meurneobis ganviTarebis 2015-2020 wlebis strate­giis10 mixedviT, soflis meurneobaSi CarTuli qalebis gaZliereba, strategiis yvela mimarTulebis mniSvnelovani RerZi unda iyos. aRniSnu­li mimarTulebiT, saqarTvelos regionuli ganviTarebisa da infras­truqturis saministrodan miRebuli informaciis Tanaxmad, gazrdilia im municipalitetebis ricxvi, sadac qalTa gaZlierebis programebi xor­cieldeba, Tumca samwuxaroa, rom municipalitetebis nawili saWirod

8 informacia xelmisawvdomia vebgverdze: <http://www.feminism-boell.org/ka/proekti-ikitxe-politika> [bolos nanaxia 2017 wlis 15 marts].

9 iqve. 10 informacia xelmisawvdomia vebgverdze: <https://matsne.gov.ge/ka/document/view/2733545> [bolos

nanaxia 2017 wlis 15 marts].

Page 11: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba10

ar miiCnevs specialurad qalTa gaZlierebisaken mimarTuli proeqtebis ganxorcielebas.11

aRsaniSnavia, rom qalTa gaZlierebisken mimarTuli proeqtebis umrav­lesoba municipalur doneze „qalTa oTaxebis“ mowyobasa da qalebisTvis reproduqciuli janmrTelobis sakiTxebze servisebis SeTavazebas moi­cavs. soflad mcxovrebi qalebis problematikis gaTvaliswinebiT mniS­vnelovania metad Seewyos xeli qalTa ekonomikur da politikur ufle­bebze zegavlenis momxdeni proeqtebis ganxorcielebas.

kvlav dabalia qalebis CarTuloba adgilobrivi TviTmmarTvelobis do­neze gadawyvetilebis miRebis procesSi. 2016 wels soflis krebebsa da sxvadasxva tipis Sexvedrebze kacTa monawileoba TiTqmis orjer aRe­mateba qalebis CarTulobas.

11 qarelis municipalitetis sakrebulos werili N08/20, 02/02/2017; ambrolauris munici­palitetis sakrebulos werili N19, 24/01/2017; borjomis municipalitetis gamgeobis werili N02/639, 26/01/2017; samtrediis municipalitetis gamgeobis werili N37/473, 27/01/2017.

ganaxorcieles ar ganaxorcieles

4

4

3

5

3

2

8

3

4

7

8

4

1

3

4

1

2samcxe-javaxeTi

mcxeTa-mTianeTi

aWara

guria

raWa-leCxumi

Sida qarTli

qvemo qarTli

samegrelo _ zemo svaneTi

imereTi

kaxeTi

cxrili #3: 2016 wels ganxorcielebuli proeqtebi, romlebic exeboda qalTa gaZlierebas

Page 12: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 11

qalTa dabali monawileobis maCvenebeli sajaro sivrceebsa da Sekrebeb­Si gamowveulia sxvadasxva faqtoriT, Tumca, saxalxo damcvelis apara­tis dakvirveba da gamocdileba cxadyofs, rom xSiria Tavad kacebis mxridan winaaRmdegoba msgavsi tipis aqtivobebSi maTi ojaxis wevri qa­lebis CarTulobis Sesaxeb, amasTan, Sexvedris organizebaze pasuxismge­beli pirebis mier xSirad ar xdeba qalebis informireba mosalodneli Sexvedris Sesaxeb.

miRebuli informaciis analizi cxadyofs, rom TviTmmarTveli organoe­bis umetesobaSi genderuli Tanasworobisa da qalTa sakiTxebis Sesax­eb sakiTxebze muSaoba xdeba SeTavsebiT, xolo rig municipalitetebSi saerTod ar hyavT pasuxismgebeli piri. misasalmebelia, rom wina wlebTan SedarebiT gazrdilia im gamgeobebis ricxvi, romelTac hyavT genderis mrCeveli. kerZod, 20 gamgeobaSi hyavT specialurad am sakiTxze pasux­ismgebeli piri, 11-Si SeTavsebiT, xolo 25 gamgeobaSi genderis sakiTx­ebze pasuxismgebeli piri daniSnuli ar aris. xolo sakrebulos doneze monacemebi ase gamoiyureba:

cxrili #4: soflis krebebze da mosaxleobasTan Sexvedrebisas daswrebis raodenobrivi maCvenebeli sqesis miTiTebiT, 2016

axme

ta

Tel

avi

Tia

neT

i

Wia

Tu

ra

baR

daT

i

qed

a

wal

enj

ixa

xaSu

ri

ded

of

lis

wy.

aspi

nZa

lag

od

exi

bol

nisi

axal

gor

i

ambr

ol

aur

i

samt

red

ia

gur

jaa

ni

gor

i

qar

eli

bor

jo

mi

adig

eni

zu

gdid

i

len

tex

i

oz

ur

geT

i

Suax

evi

oni

Cxo

ro

wyu

zes

taf

oni

TeT

riw

yar

o

saga

rej

o

Coxa

tau

ri

qobu

leT

i

xul

o

xel

vaCa

ur

i

vani

19,911 qali 37,392 kaci

Page 13: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba12

adgilobrivi TviTmmarTvelobis organoebis mier warmodgenili infor­maciidan naTlad Cans, rom dabalia gadawyvetilebis miRebis doneze qal­Ta CarTuloba. aqve, aRsaniSnavia, rom arc erTi TviTmmarTveli qalaqis meri ar aris qali da mxolod erTi gamgebelia qali12.

stereotipuli damokidebulebebi qalis genderul rolTan dakavSire­biT naTlad warmoCinda qedis municipalitetis sakrebuloSi gamarTul sxdomaze, sadac sakrebulos wevr qalebs sxdomaTa darbazis datove­ba mosTxoves sakrebulos wevrma kacebma da mizezad piradi saqme daas­axeles.13 SemaSfoTebelia is garemoeba, rom aRniSnul faqts adgili hqonda adgilobrivi TviTmmarTvelobis organoSi, romlis saqmianobis efeqturad warmarTva municipalur doneze moqalaqeTa cxovrebis do­nis gaumjobesebas da adamianis uflebebis dacvas unda emsaxurebodes. dauSvebelia, mamrobiTi sqesis warmomadgeneli deputatebis mier poli­tikuri forumi aRqmuli iyos, rogorc piradi sivrce, sadac SeeZlebaT qalebs politikuri debatebis datoveba mosTxovon.

12 informacia xelmisawvdomia veb-gverdze: <http://tianeti.org.ge/?m=3&sm=1> [bolos nanaxia 24 marts]

13 2016 wlis 31 agvistos saxalxo damcvelis gancxadeba qedis municipalitetis sakrebulos wevrebis seqsisturi gamonaTqvamebis Sesaxeb, xelmisawvdomia veb-gverdze: <http://www.om-budsman.ge/ge/news/saxalxo-damcveli-qedis-sakrebulos-wevrebis-seqsistur-gamonatqvamebs-exmianeba.page >[bolos nanaxia 2017 wlis 15 marts].

cxrili #5: genderis sakiTxebSi pasuxismgebeli piri sakrebulos doneze, 2016

hyavT ar hyavT SeTavsebiT

1

1

2

1

2

13

32

21

12

1

22

1

411

32

1q. Tbilisi

Sida qarTli

aWara

samegrelo

guria

samcxe-javaxeTi

imereTi

raWa-leCxumi

qvemo qarTli

kaxeTi

mcxeTa-mTianeTi

Page 14: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 13

qalTa ekonomikuri aqtivoba da SromiTi uflebebi

gaerTianebuli erebis organizaciis mier, 2015 wlis Semdgomi ganviTare­bis dRis wesrigSi14 calsaxad aris gawerili, rom mdgradi ekonomikuri ganviTareba da genderuli Tanasworoba is ori gamowvevaa, romelsac gardamavali ekonomikis mqone saxelmwifoebma Tanadroulad unda upa­suxon, radgan qalTa da gogonaTa uflebebis sruli da efeqtiani ganx­orcieleba warmatebuli ekonomikuri ganviTarebis sawindaria15. es ori faqtori erTmaneTs kveTs qarTul realobaSic, sadac, ekonomikur aq­tivobaSi qalebis Tanabari uflebebiT CarTva kvlav gamowvevad rCeba.

qveynis ekonomikuri mdgomareobis ganxilvisas mniSvnelovania genderu­li aspeqtebis gaTvaliswineba, radgan tradiciuli ekonomikuri instru­mentebi ver asaxavs qalTa ekonomikur mdgomareobas16. im garemoebis gaT­valiswinebiT, rom saqarTveloSi qalebs ar aqvT srulfasovani wvdoma ekonomikur saqmianobasTan, mniSvnelovania, saxelmwifom meti Zalisx­meva gaswios qalTa Tanabari monawileobis xelSewyobisaTvis, rogorc sakanonmdeblo garantiebis, ise ekonomikaSi qalTa rolis Sesaxeb cnobi­erebis gazrdis kuTxiT.

„genderuli uTanasworobis globaluri indeqsis“ mixedviT qalTa monaw­ileoba Sromis bazarze kacebTan SedarebiT naklebia,17 am monacemis gaT­valiswinebiT, 2015 welTan SedarebiT, saqarTvelos maCvenebeli gauares­da da saboloo jamSi igi 144 qveynidan 90-e adgils ikavebs. amave kvlevis mixedviT, Tanabari Rirebulebis Sromis Tanabari anazRaurebis maCven­ebliT saqarTvelo 34-e adgils ikavebs. gansxvavdeba sqesTa Soris sa­Sualo Semosavlis Tanafardobac, romlis mixedviTac kacis savaraudo wliuri Semosavali (12,551 aSS dolari) daaxloebiT orjer aRemateba qa­lis wliur saSualo Semosavals (6,072 aSS dolari). am maCvenebels mrava­li socio-kulturuli mizezi aqvs, magram, mTavari aris is, rom qveya­naSi ar arsebobs sakanonmdeblo garantiebi, romlebic specifikurad dasaqmebuli qalis genderuli Cagvris winaaRmdeg iqneboda mimarTuli, magaliTad, seqsualuri Seviwroebis akrZalva, Tanabari Rirebulebis Sromis Tanabari anazRaurebis sakiTxis regulireba da sxva.

kvlav problemas warmoadgens e.w. „SuSis Weris“ arseboba, rac gulisx­mobs karieruli zrdis procesSi arsebul uxilav da xilul barierebs. amave tipis problemas miekuTvneba dakavebuli poziciebis genderu­li segregaciac. „genderuli uTanasworobis globaluri indeqsis“ 2016

14 informacia xelmisawvdomia vebgverdze: <http://www.unwomen.org/-/media/headquarters/attach-ments/sections/library/publications/2014/unwomen_surveyreport_advance_16oct.pdf?vs=2710> [bolos na­na xia 2017 wlis 15 marts].

15 informacia xelmisawvdomia vebgverdze: <http://www.oecd.org/dac/gender-development/Addis%20flyer%20-%20Gender%20Equality_FINAL.pdf >[bolos nanaxia 2017 wlis 15 marts].

16 informacia xelmisawvdomia vebgverdze: <https://www.fraserinstitute.org/sites/default/files/economic-freedom-of-the-world-2016.pdf > [bolos nanaxia 2017 wlis 15 marts].

17 informacia xelmisawvdomia vebgverdze: <http://reports.weforum.org/global-gender-gap-report-2016/economies/#economy=GEO> [bolos nanaxia 2017 wlis 15 marts].

Page 15: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba14

wlis maCvenebliT, kanonmdebelTa, maRali rangis Tanamdebobis pirTa da mmarTvelTa 66% kacia, maSin, rodesac, amave monacemebis mixedviT qalTa umetesoba (62%) teqnikur samuSaos asrulebs.

araTanabari ekonomikuri monawileoba aseve zrunvis araTanabari gad­anawilebis Sedegicaa. xSir SemTxvevaSi, qalebi anazRaurebad SromasTan erTad aunazRaurebeli samuSaos Sesrulebas iTavseben, iseTi, rogori­caa, saxlis samuSaoebi, bavSvis movla. ekonomikuri TanamSromlobisa da ganviTarebis organizacia mouwodebs qveynebs gazomon qalTa aunaz­Raurebeli Sroma da mianiWon mas monetaruli mniSvneloba, rac mniS­vnelovani instrumentia qalTa gaZlierebisa da qveynis ekonomikaSi maTi kontribuciis gazomvisTvis18. „genderuli uTanasworobis globaluri indeqsis“19 monacemebis mixedviT, SinameurneobaSi dasaqmebulTa ornax­evarjer meti qalia (koeficienti: 2.48). 2014 wlis soflis meurneobisa da sasursaTo usafrTxoebis Sesaxeb kvlevis Tanaxmad, soflad mcxovreb qalTa 93.8% upiratesad, saxlis saqmiTa da bavSvebis movliT aris daka­vebuli.

saxalxo damcveli miesalmeba saxelmwifoSi ufaso baga-baRebis servisis arsebobas, Tumca, kvlav problematuria Cvil bavSvTa dedebze morgebu­li infrastruqturis arseboba, rac qalebs, mniSvnelovanwilad, uzRu­davs sajaro sferoSi monawileobas.

qalTa Tanabari ekonomikuri monawileobisaTvis aucilebelia dareg­ulirdes mSoblis orsulobis, mSobiarobisa da bavSvis movlis gamo Svebulebis sakiTxi. araerTi dapirebis miuxedavad, kvlav ar Secvlila saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis ministris brZanebiT gansazRvruli wesi, romlis mixedviTac orsulobis, mSobi­arobis da bavSvis movlis gamo SvebulebiT sargeblobisas saxelmwifo kompensacia mxolod qalis mimarT gaicema.

martoxela da mravalSviliani dedebi

kvlav problemas warmoadgens martoxela mSoblebis da mravalSvil­iani ojaxebis uflebrivi mdgomareobis sakiTxi; socialur-ekonomi­kur problemebTan erTad, martoxela dedebis mimarT sazogadoebaSi damkvidrebuli Sexedulebebi, maT ormag mowyvladobas iwvevs. amasTan, qmediTi nabijebi ar gadadgmula mravalSviliani ojaxebis xelSewyobis mimarTulebiT.

18 informacia xelmisawvdomia vebgverdze: <https://www.oecd.org/dev/development-gender/Unpaid_care_work.pdf >[bolos nanaxia 2017 wlis 15 marts].

19 informacia xelmisawvdomia vebgverdze:< http://reports.weforum.org/global-gender-gap-report-2016/economies/#economy=GEO >[bolos nanaxia 2017 wlis 15 marts].

Page 16: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 15

miuxedavad imisa, rom TiTqmis ori weli gavida martoxela mSoblis sta­tusis gansazRvridan, Sesabamisi socialuri mxardaWeris mimarTulebiT Sedegi ar miRweula. saxalxo damcveli araerTxel gamoexmaura statu­sis miniWebis da gauqmebis wesis cvlilebis saWiroebas, radgan amJamin­deli redaqcia, saxelwodebis miuxedavad, gamoricxavs martoxela mamis samarTlebrivi arsebobis SesaZleblobas. amasTan, martoxela mSoblis statusis miniWeba xdeba mxolod maSin, Tu bavSvis dabadebis mowmobaSi ar aris Canaweri dedis/mamis Sesaxeb, aqedan gamomdinare, yvela danarCen SemTxvevaSi, mSobeli moklebulia SesaZleblobas, bavSvze marto zrun­vis SemTxvevaSi, miiRos martoxela mSoblis statusi.20

problemuria martoxela mSoblis statusis Sewyvetis safuZvlebSi reg­istrirebul qorwinebaSi Sesvlis arseboba, radgan kanoniT daureguli­rebeli rCeba Tu rogor SeiZleba moxdes statusis xelaxla miReba an zrunvis tvirTis ganawileba (magaliTad, alimentis dakisreba) mSoblis ganqorwinebis Semdeg. amasTan, martoxela mSobels, qorwinebis SemTx­vevaSic ki, uwevs marto gaumklavdes yvela im samarTlebriv urTier­Tobas, romelic zrunvis valdebulebidan pirdapir gamomdinareobs. misasalmebelia, rom am sakiTxTan dakavSirebiT, parlamentis iuridiul sakiTxTa komitetma gaiziara saxalxo damcvelis sakanonmdeblo wina­dadebiT gaTvaliswinebuli problemis gadaWris idea da miiRo samuSao jgufis Seqmnis gadawyvetileba, romelic imsjelebs sakiTxis irgvliv arsebul samarTlebriv problemebze.21

ssip saxelmwifo servisebis ganviTarebis saagentos mier mowodebuli informaciiT, 2015 wlidan 2017 wlis 14 martis mdgomareobiT, 1417 pirs srulad daukmayofilda gancxadeba martoxela mSoblis statusis mini­Webis Sesaxeb, xolo 24 pirs nawilobriv.22 martoxela mSobelTagan 14 pirs Seuwyda statusi Semdgom daqorwinebis safuZvliT. amasTan, sagulisx­moa, rom mowodebuli informaciis Tanaxmad yvela martoxela mSobeli qalia. martoxela mamas martoxela mSoblis statusi jer ar miuRia.

iusticiis saministrodan gamoTxovili informaciis Tanaxmad, 2016 wels 11955 qali gaxda 3 an meti Svilis deda23. miuxedavad amisa, kanonmdeblo­biT mTlianad dauregulirebelia mravalSviliani dedebis sakiTxic, radgan statusis miniWebis gansazRvruli wesi ar arsebobs. Sesabamisad, saxelmwifo ver awarmoebs mravalSviliani dedebis statistikas da ver exmareba maT Sesabamisi socialuri da ekonomikuri servisebis miwodeb­iT.

20 informacia xelmisawvdomia vebgverdze:< https://www.matsne.gov.ge/ka/document/view/2875417> [bolos nanaxia 2017 wlis 15 marts].

21 saqarTvelos parlamentis biuros werili #2031/4-10, 17/02/2017.22 saqarTvelos iusticiis saministros saxelmwifo ganviTarebis saagentos werilis (N01/69380,

15/03/2017) Tanaxmad martoxela mSoblis statusis moTxovnis Sesaxeb gancxadebis nawilo­briv dakmayofileba gulisxmobs im SemTxvevebs, rodesac piri moiTxovs statusis dadgenas ramdenime Svilis mimarT, xolo uflebamosili samsaxuris gadawyvetilebiT statusi dgin­deba erTis/ramdenimes da ara yvela moTxovnili Svilis mimarT.

23 saqarTvelos iusticiis saministros werili N08-3/1782, 07/02/2017.

Page 17: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba16

gamoTxovili informaciis Tanaxmad, mxolod socialurad daucveli ojaxebis socialur-ekonomikuri mdgomareobis Sefasebisas 4379 mar­toxela dedaa dafiqsirebuli.24 martoxela mSoblis statusis mqone pir­Ta da socialurad daucvel ojaxebSi (SinameurneobebSi)25 martoxela dedaTa raodenobis Sedarebac ki naTlad warmoaCens, rom martoxela mS­oblis statusis miniWebis winapirobebi realurad martoxela mSobelTa raodenobas ar asaxavs. saxalxo damcvels aucileblad miaCnia martoxe­la da mravalSviliani mSoblis statusis miniWebis wesis daxvewa da Sesa­bamisi statistikis warmoeba, risi analizic saSualebas miscems saxelm­wifos bavSvTa da mSobelTa daxmarebis kuTxiT genderulad mgrZnobiare programa dagegmos.

qal uflebadamcvelTa uflebebis Sesaxeb

adamianis uflebadamcvelTa deklaracia aRiarebs uflebadamcvelebis gansakuTrebul rols.26 qali uflebadamcvelebi gansazRvrulni arian specialur jgufad,27 xolo gaeros specialuri momxsenebeli, sakuTar angariSSi miesalmeba qal uflebadamcvelTa gaaqtiurebasa da samoqa­laqo sazogadoebis gaZlierebas, Tumca, paralelurad, SeSfoTebas ga­moTqvams im faqtis gamo, rom uflebadamcvelebi xSirad xdebian fiziku­ri, fsiqologiuri, ekonomikuri da socialuri Zaladobis msxverplni.28

qali uflebadamcvelebis mimarT ganxorcielebuli Seviwroebis da muqa­ris faqtebi arc saqarTvelos realobisTvisaa ucxo. saqarTvelos sax­alxo damcvelis aparatis genderuli Tanasworobis departamenti ga­sul wels swavlobda ramdenime SemTxvevas, sadac qal uflebadamcvelTa mimarT, maTi saqmianobis gamo, muqaris faqtebi gamovlinda. Seswavlil saqmeebSi, gamoikveTa, rom samarTaldamcavi uwyebis warmomadgenlebs gauWirdaT qal uflebadamcvelebze ganxorcielebuli muqaris faqtebis da riskebis sworad Sefaseba.

miuxedavad imisa, rom saqarTvelos saxalxo damcveli 2015 wlis sapar­lamento angariSSi miuTiTebda qal uflebadamcvelTa Sesaxeb rezolu­

24 saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministros werili N01/4055, 24/01/2017.

25 martoxela mamebis raodenoba socialurad daucvel ojaxebSi ucnobia, radgan msgavs Canaw­ers martoxela mSoblis statusis dadgenisa da Sesabamis pirTa Sesaxeb monacemebis warmoe­bis wesi ar iTvaliswinebs. informacia xelmisawvdomia veb-gverdze: <https://matsne.gov.ge/ka/document/view/2667586 >[bolos nanaxia 2017 wlis 26 marts].

26 informacia xelmisawvdomia vebgverdze: <http://www.ohchr.org/EN/Issues/SRHRDefenders/Pages/Declaration.aspx > [bolos nanaxia 2017 wlis 15 marts].

27 informacia xelmisawvdomia vebgverdze: <http://www.un.org/en/ga/search/view_doc.asp?symbol=A/HRC/16/44 >[bolos nanaxia 2017 wlis 15 marts].

28 informacia xelmisawvdomia vebgverdze:<https://phrgeorgia.wordpress.com/2017/03/06/phr-32/ >[bo­los nanaxia 2017 wlis 15 marts].

Page 18: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 17

ciiT29 gaTvaliswinebuli sakiTxebis asaxvaze politikis dokumentebSi da aseve samarTaldamcavi uwyebis mxridan Sesabamisi midgomebis dam­kvidrebis aucileblobaze, mainc dRemde aqtualuria aRniSnuli sakiTx­ebis ganxorcieleba.

media-saSualebebis roli genderuli Tanasworobis damkvidrebisaTvis

genderuli uTanasworobisa da diskriminaciis aRmofxvris procesSi me­diasaSualebebs umniSvnelovanesi roli eniWebaT. Sesabamisad, aucile­belia maT miewodoT amomwuravi informacia genderuli Tanasworobisa da qalTa uflebebis Sesaxeb, raTa moxdes pirvel rigSi Jurnalistebis, xolo Semdgom sazogadoebis sworad informireba.

saqarTvelos saxalxo damcvelis aparati did yuradRebas uTmobs Jur­nalistTa gadamzadebas da acnobierebs maT rolsa da mniSvnelobas sazogadoebrivi azris formirebis procesSi. am miznis misaRwevad, 2016 wels saqarTvelos saxalxo damcvelTan arsebuli adamianis uflebaTa akademiis farglebSi, genderuli Tanasworobisa da qalTa sakiTxebis mimarTulebiT 3 treningi gamarTa, romlis farglebSic gadamzadda cen­traluri da regionuli mediis 50 Jurnalisti.

aRsaniSnavia, rom saqarTvelos kanoni „mauwyeblobis Sesaxeb“ aval­debulebs sazogadoebriv mauwyebels programebSi asaxos sazogadoeba­Si arsebuli eTnikuri, kulturuli, enobrivi, religiuri, asakobrivi da genderuli mravalferovneba.30 amasTan, sazogadoebrivi mauwyeblis qcevis kodeqsis31 me-15 Tavis me-7 punqti, mravalferovnebis asaxvis Ses­axeb garkveviT ambobs, rom qalebze msjelobisas ar unda moxdes seqsis­turi gamoTqmebis gamoyeneba, seqsisturi Sefasebebisa Tu Sedarebebis gakeTeba.

miuxedavad amisa, saqarTvelos saxalxo damcvelis mxridan araer­Ti gancxadeba gakeTda mediaSi gaJRerebul seqsistur gadacemebsa da sareklamo rgolebze32, maT Soris sazogadoebriv mauwyeblis gadace­ma „kacebis dros“ promos Sesaxeb, romelic atarebda seqsisturi da diskriminaciuli Sinaarsis mesijebs. saxalxo damcvelma miiCnia, rom reklama genderulad mCagvrel praqtikas amkvidrebs da xels uwyobs

29 informacia xelmisawvdomia veb-gverdze: <http://www.un.org/en/ga/search/view_doc.asp?symbol=A/RES/68/181 >[bolos nanaxia 2017 wlis 25 marts].

30 informacia xelmisawvdomia veb-gverdze: <https://matsne.gov.ge/ka/document/view/32866 >[bolos nanaxia 2017 wlis 15 marts].

31 informacia xelmisawvdomia veb-gverdze: <http://gpb.ge/files/documents/2006/04/b80766114be-de8515fda6dab805e19e5.pdf >[bolos nanaxia 2017 wlis 15 marts].

32 2016 wlis 14 noembris saqarTvelos saxalxo damcvelis zogadi winadadeba telekompania „tabulas“ seqsisturi video-rgolis Taobaze.

Page 19: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba18

uaryofiTi genderuli stereotipebis gamyarebas qalebis profesiuli SesaZleblobebis da maTi ganviTarebis Sesaxeb.

qalTa mimarT Zaladobis, Zaladobis mizezebisa da Sedegebis Sesaxeb specialuri momxseneblis angariSSi agreTve asaxulia mediis roli da mniSvneloba. kerZod, specialuri momxseneblis mosazrebiT, mediaSi gavrcelebulma seqsisturma gancxadebebma da genderulma stereoti­pebma qalisa da mamakacis genderul rolebTan dakavSirebiT, SesaZloa ziani miayenos qalTa SesaZleblobebs, maT socialur mdgomareobas, profesiul karieras da Tanaswori uflebebiT monawileobas politikur da sazogadoebriv cxovrebaSi.33

evrosabWos wevri qveynebis ministrTa komitetis rekomendaciis mixed­viT,34 media saSualebebma xeli unda Seuwyon TviTregulirebis meqanizme­bis, Sida qcevis/eTikis kodeqsebisa da Sida monitoringis, aseve iseTi standartebis SemuSavebas, rac media gaSuqebaSi genderul Tanasworobas Seuwyobs xels, Tanmimdevruli Sida politikisa da samuSao pirobebis Se­qmnis mizniT, raTa uzrunvelyofili iyos qalTa da mamakacTa Tanabari xelmisawvdomoba mediaze da Tanabari warmomadgenlobiToba mediaSi, maT Soris iseT sferoebSi, sadac qalebi warmodgenilebi ar arian.35

qalebi, mSvidoba da usafrTxoeba

gaeros uSiSroebis sabWos rezoluciebiT gansazRvruli dRis wesrigis ganxorcielebas „qalebze, mSvidobasa da usafrTxoebaze“ gansakuTre­buli mniSvneloba aqvs saqarTvelos realobaSi. gamowvevad rCeba, kon­fliqtis Sedegad dazaralebul da okupirebul teritoriebze mcxovre­bi qalebis uflebrivi mdgomareoba36, amasTan, zogadad, dabalia qalTa monawileoba gadawyvetilebis miRebis procesSi da xSiria uflebadar­Rvevis iseTi saxeebi, rogoricaa - ojaxSi Zaladoba, arsebul servisebze dabali xelmisawvdomoba da sxva.

2016 wels saqarTvelos mTavrobam daamtkica qalebze, mSvidobasa da us­afrTxoebaze gaeros uSiSroebis sabWos rezoluciebis gansaxorciele­beli erovnuli samoqmedo gegma, romlis ZiriTadi mimarTulebebi ar­sebul gamocdilebasa da gamokveTil problemebs daeyrdno. samoqmedo

33 informacia xelmisawvdomia vebgverdze: <http://www.ombudsman.ge/uploads/other/3/3867.pdf >[bo­los nanaxia 2017 wlis 15 marts].

34 ministrTa komitetis mier, 2013 wlis 10 ivliss miRebuli rekomendacia ministris moadg­ileebis 1176-e Sexvedraze; (CM/Reco, 2013).

35 informacia xelmisawvdomia vebgverdze: <http://www.mdfgeorgia.ge/uploads/library/9/file/GENDER-MEDIATORI.pdf >[bolos nanaxia 2017 wlis 15 marts].

36 informacia xelmisawvdomia veb-gverdze: <http://ombudsman.ge/ge/reports/specialuri-angarishebi/qa-lta-da-bavshvta-uflebebi-konfliqtebit-dazaralebul-regionebshi-2014-2016-wlebis-mimoxilva.page > [bolos nanaxia 25 marts].

Page 20: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 19

gegmam 5 ZiriTadi mimarTuleba dafara: monawileoba, prevencia, dacva, ganxorcieleba da monitoringi.

monawileobis mimarTuleba usafrTxoebis da mSvidobis mSenebloba­Si qalTa monawileobis zrdis xelSewyobas moicavs. aRniSnuli mimar­TulebiT aRsaniSnavia saqarTvelos Tavdacvis saministros praqtika, romelic gansakuTrebul yuradRebas uTmobs genderuli meinstrimingis ganxorcielebas dasaqmebis, swavlebisa da samSvidobo misiebis ganxor­cilebis procesebSi. TvalsaCinoa, qalTa monawileobis mimarTulebiT arsebuli progresic, Tumca ufro meti Zalisxmevaa saWiro cnobierebis amaRlebisa da arsebuli stereotipebis daZlevis mimarTulebiT.

saqarTvelos saxalxo damcvelis aparatma gamoiTxova statistikuri in­formacia saqarTvelos Tavdacvis saministroSi qalTa warmomadgenlo­bis Sesaxeb, romlis pasuxadac gvecnoba37, rom saqarTvelos SeiaraRebul ZalebSi dasaqmebulTa da samSvidobo misiebSi monawileTa ricxovnobas miniWebuli aqvs saidumloobis grifi „SezRuduli sargeblobisTvis“. Sesabamisad, moklebulni varT SesaZleblobas gavanalizoT samSvido­bo procesebSi qalTa CarTulobis maCvenebeli, maT Soris xelmZRvanel poziciebze. garda SeiaraRebuli Zalebisa da samSvidobo misiebisa, qal­Ta monawileoba Tavdacvis saministros sxva struqturul erTeulebSi ase gamoiyureba38:

• saqarTvelos Tavdacvis saministroSi dasaqmebulia 455 moxele, maT Soris 224 qali (49.2 %);

• xelmZRvanel poziciebze dasaqmebulia 99 moxele, maT Soris 35 qali (35.3%);

• erovnuli Tavdacvis akademiaSi dasaqmebulTa 46% aris qali;

• erovnuli Tavdacvis akademiaSi xelmZRvanel poziciebze dasaqmebul­Ta 35% aris qali;

• iunkerTa batalionis 4% aris qali.

prevenciis mimarTuleba moicavs seqsualuri da genderuli niSniT Ca­denili Zaladobisa da adamianis usafrTxoebasTan dakavSirebuli sxva riskebis Semcirebas, aseve, mosaxleobis cnobierebis amaRlebas usafrTx­oebisa da samoqalaqo Tavdacvis sakiTxebSi. saxalxo damcvelis aparatis Seswavla cxadyofs, rom pasuxismgebelma uwyebebma ganaxorcieles sain­formacio-saganmanaTleblo Sexvedrebi39 konfliqtis Sedegad dazara­

37 Tavdacvis saministros werili N MOD 5 17 00082922, 27/01/2017. 38 Tavdacvis saministros werilebi N08-3/1491, 02/02/2017 da N08-3/587, 12/01/2017.39 Serigebisa da samoqalaqo Tanasworobis saxelmwifo ministris aparatis mier, 2016 wels

gaimarTa 8 Sexvedra (baTumSi 2, niqozSi 2, zugdidSi 1, ganmuxurSi 1, xurCaSi 1, mereTSi 1); saqarTvelos okupirebul teritoriebze iZulebiT gadaadgilebul pirTa da devnilTa saministrom gamarTa Sexvedrebi gorSi, zugdidsa da quTaisSi mcxovreb devnil mosaxleo­basTan.

Page 21: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba20

lebul mosaxleobasTan, ojaxSi Zaladobisa da genderuli Tanasworobis sakiTxebze, Tumca problemis masStabebis gaTvaliswinebiT mniSvnelova­nia aRniSnuli mimarTulebis gaZliereba. amasTan, kvlav problemad rCe­ba samoqalaqo Tavdacvis sakiTxebis integrireba formalur saganmanaT­leblo procesSi. rogorc ganaTlebisa da mecnierebis saministrosgan gvecnoba40, amJamad mimdinareobs sabazo safexuris erovnuli saswavlo gegmis revizia, xolo rezoluciis ZiriTadi principebis integrireba saswavlo programaSi jerac SemuSavebis procesSia.

dacvis mimarTuleba moicavs konfliqtis Sedegad dazaralebuli qa­lebisa da gogonebis xelmisawvdomobas marTlmsajulebaze da maTi fsiqo-socialuri servisebiT uzrunvelyofas. agreTve, konfliqtis Sedegad dazaralebuli qalebisa da gogonebis socialur-ekonomikur gaZlierebas da maTTvis dasaqmebis SesaZleblobebis SeTavazebas. aR­niSnuli miznis misaRwevad iuridiuli daxmarebis samsaxuris41 mier, 2016 wels konsultacia gaewia 1049 devnils, maT Soris 579 qals. saqarTvelos okupirebuli teritoriebidan iZulebiT gadaadgilebul pirTa, gansax­lebisa da ltolvilTa saministroSi iuridiuli konsultacia gaewia 3549 pirs, maT Soris 2246 qals (63%). saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros weriliT gvecnoba42, rom 2016 wels, saganmanaTleblo pro­gramebze swavla daiwyo 11,374-ma studentma, saidanac devnilis statu­sis mqonea 849 studenti, maT Soris 383 qali da 466 kacia.

fsiqo-socialuri reabilitaciis servisebis uzrunvelyofaze pasux­ismgebeli uwyebaa saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministro. aRniSnuli sakiTxi gansakuTrebuli mniSvnelobisaa konfliqtis Sedegad dazaralebuli gogonebisa da qalebisTvis. samin­istros informaciiT,43 igegmeba fsiqo–socialuri servisebis ganvi­TarebasTan dakavSirebuli saWiroebebis kvlevis Catareba. Sedegebidan gamomdinare ki moxdeba iZulebiT gadaadgilebulTa da konfliqtis Se­degad dazaralebul qalTaTvis fsiqo–socialuri reabilitaciis ser­visebze koncefciis SemuSaveba. aRsaniSnavia, rom aRniSnuli valdebule­ba wina samoqmedo gegmis farglebSi Seusrulebeli darCa.

adamianiT vaWrobis (trefikingis) msxverplTa, dazaralebulTa dac­visa da daxmarebis saxelmwifo fonds evaleba seqsualuri Zaladobis msxverplTa efeqtiani reabilitaciisa da mxardaWerisTvis, saerTaSor­iso standartebisa da saukeTeso praqtikis Sesabamisi, saxelmwifo mom­saxurebebis Sesaxeb koncefciis SemuSaveba. aRniSnuli aqtivobis Ses­rulebaze pasuxismgebeli uwyeba trefikingis msxverplTa saxelmwifo fondia44, romelmac moamzada saxelmZRvanelo, romelic detalurad ga­

40 saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros werili N MES 417 00165867, 22/02/2017.41 iuridiuli daxmarebis samsaxuris werili N LA 017 00003369, 22/02/2017.42 ganaTlebisa da mecnierebis saministros werili N MES 4 17 00165267, 22/02/2017.43 saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministros werili N01/11677;

27/02/2017.44 mTavrobis administraciis werili N5860, 23/02/2017.

Page 22: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 21

nixilavs seqsualuri Zaladobis sakiTxebs, mis masStabebs, Sedegebs, msx­verplTa daxmarebisaTvis aucilebel servisebsa da arsebul gamowvevebs seqsualuri Zaladobis msxverplTa dacvis kuTxiT.

erovnuli samoqmedo gegma garkveul valdebulebebs akisrebs saqarT­velos okupirebuli teritoriebidan iZulebiT gadaadgilebul pirTa, gansaxlebisa da ltolvilTa saministros. aRsaniSnavia, rom saministrom 2016 wels daamtkica genderuli Tanasworobis strategia da samoqmedo gegma,45 romlis mizania saministros saqmianobaSi genderuli Tanasworo­bis saxelmwifo politikis gatarebisa da integrirebis xelSewyoba.

cxrilSi naTlad Cans, rom qalebis CarTuloba Warbobs saganmanaTleb­lo xasiaTis aqtivobebSi. rac Seexeba profesiul dawesebulebebSi Car­icxulTa raodenobasa da TanamonawileobiT grantebs, am mimarTulebiT qalebisa da kacebis CarTuloba TiTqmis Tanabaria. SedarebiT naklebia qalTa monawileoba sasoflo kooperativebsa da socialur-ekonomiku­ri gaZlierebis mimarTulebiT. igive tendencia gamoikveTa 2016 wels Serigebisa da samoqalaqo Tanasworobis sakiTxebSi saxelmwifo minis­tris aparatis mier dafinansebul proeqtebSi, sadac 57 proeqtidan mx­olod 9 moicavda qalTa saWiroebebTan dakavSirebul sakiTxebs.46

zemoaRniSnulis gaTvaliswinebiT, saqarTvelos saxalxo damcveli mniSvnelovnad miiCnevs, samoqmedo gegmis praqtikaSi efeqtiani ganxor­cielebisTvis qmediTi nabijebis gadadgmis aucileblobas. maT Soris, samoqmedo gegmiT gansazRvruli valdebulebebis Sida instituciur dokumentebSi asaxvas. aqve, aucilebelia specifikuri RonisZiebebis dagegmva da gatareba, radgan warsuli gamocdilebiT, samoqmedo gegmis Sesrulebis praqtika saqmianobebis araspecifikur, yoveldRiur saqmia­nobaSi gamoixateboda.

45 saqarTvelos okupirebuli teritoriebidan iZulebiT gadaadgilebul pirTa, gansaxlebisa da ltolvilTa saministros werili #04/07/3588; 13/02/2017.

46 mTavrobis administraciis werili #5860; 23/02/2017.

cxrili #6: devnilTa saministros mier ganxorcielebuli proeqtebi genderul WrilSi, 2016

qali kaci

socialur-ekonomiuri gaZliereba

mikro da mcire biznesi

sasoflo kooperativebi

mcire grantebi

profesiuli dawesebulebebi

konsult. SromiT unar-Cvevebze

samuSaos maZiebelTa treningi

iuridiuli onsultacia 2246110

324433132

1809189

130346106

415127

264109110

Page 23: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba22

reproduqciuli da sqesobrivijanmrTeloba da uflebebi

saqarTveloSi reproduqciuli da sqesobrivi janmrTelobisa da ufle­bebis mimarTulebiT arsebuli gamowvevebi kvlav aqtualuria. informa­ciasa da ganaTlebaze dabali xelmisawvdomoba, finansuri, geografiuli da kulturuli barierebi dabrkolebas qmnis uflebis efeqtiani real­izaciis TvalsazrisiT, gansakuTrebiT, soflad mcxovrebi qalebisTvis.

2016 wels saqarTvelos mTavrobam angariSi waradgina universaluri perioduli mimoxilvis 31-e sesiis farglebSi, sadac aRniSnulia, rom mTavrobisTvis erT-erTi prioritetuli mniSvnelobis sakiTxia dedaTa da bavSvTa janmrTelobaze zrunva.47 angariSis wardgena moxda agreTve arasamTavrobo organizaciebis koaliciis mier48, sadac didi yuradRe­ba daeTmo sqesobrivi da reproduqciuli janmrTelobis da uflebebis dacvis sakiTxebs. am etapze gansakuTrebul yuradRebas saWiroebs uni­versaluri perioduli mimoxilvis farglebSi miRebuli rekomenda­ciebis integrireba samoqmedo gegmebsa da politikis dokumentebSi.

upirvelesad, mniSvnelovania reproduqciuli janmrTelobis sakiTx­ebze cnobierebis amaRleba axalgazrdebSi, raTa maT hqondeT saTanado informacia ojaxis dagegmvis, kontracefciis Tanamedrove meTodebis, adreul asakSi qorwinebasTan dakavSirebuli riskebis Sesaxeb. samwux­arod, aRniSnuli sakiTxis swavleba ar aris formaluri saganmanaTleb­lo procesis nawili da araformaluri ganaTlebis aqtivobebic zogadi ganaTlebis safexurze naklebad xorcieldeba.

saganmanaTleblo procesebSi reproduqciuli janmrTelobis integri­rebaze saubrobs agreTve, qalTa mimarT Zaladobis, Zaladobis mizeze­bisa da Sedegebis Sesaxeb gaeros specialuri momxsenebeli, dubravka si­monoviCi, romelic Tavis angariSSi saqarTvelos Sesaxeb aRniSnavs, rom saqarTvelos mTavrobam unda uzrunvelyos genderuli Tanasworobis, qalTa mimarT Zaladobis da asakis Sesabamisi sqesobrivi da reproduqci­uli janmrTelobisa da uflebebis Sesaxeb ganaTlebis CarTva saswavlo programaSi ganaTlebis yvela doneze.49

dedaTa da bavSvTa sikvdilianoba

adamianis uflebebis dacvis deklaraciis safuZvelze, qalTa da bavSvTa upirvelesi uflebaa - hqondeT universaluri xelmisawvdomoba maRa­

47 informacia xelmisawvdomia veb-gverdze: <https://documents-dds-ny.un.org/doc/UNDOC/GEN/G15/169/51/PDF/G1516951.pdf?OpenElement > [bolos nanaxia 2017 wlis 15 marts].

48 arasamTavrobo organizaciebis koaliciaSi erTiandeba: Tanadgoma, hera XXI, identoba, ada­mianis uflebebis swavlebisa da monitoringis centri (EMC).

49 informacia xelmisawvdomia veb-gverdze: <http://www.ombudsman.ge/uploads/other/3/3867.pdf> [bolos nanaxia 2017 wlis 15 marts].

Page 24: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 23

li xarisxis samedicino servisebTan, miuxedavad maTi rasisa, social­ur-ekonomikuri statusisa, kulturuli da religiuri kuTvnilebisa.50 dedaTa da bavSvTa sikvdilianobis Semcireba, infeqciuri daavadebebis marTvasTan erTad, gaeros mdgradi ganviTarebis programis miznebidan erT-erT prioritets warmoadgens.

gaeros ganviTarebis programis monacemebze dayrdnobiT, yovelwli­urad msoflioSi 5 wlamde asakis 6 milioni bavSvi iRupeba. asobiT qali ki yoveldRiurad orsulobisas an mSobiarobasTan dakavSirebuli gar­Tulebebisgan kvdeba. soflad mcxovrebi qalebis SemTxvevaSi, mSobiaro­bis mxolod 56% tardeba profesionali eqimis mier.51

yovelwliurad, daaxloebiT 16 milioni gogona mSobiarobs 15-19 wlamde asakSi, xolo 1 milioni - 15 wlamde.52 janmrTelobis gazomvisa da Sefase­bis institutis monacemebis mixedviT, dedaTa sikvdilianobis umeteso­ba fiqsirdeba mSobiarobisas an post-mSobiarobis periodSi.53 arsebul viTarebaSi, umniSvnelovanesia maRali xarisxis samedicino servisiT sargeblobis sakiTxisTvis prioritetis miniWeba.

daavadebaTa kontrolisa da sazogadoebrivi janmrTelobis erovnuli centris dokumentSi „dedaTa sikvdilianobis tendenciebi saqarTvelo­Si“ aRniSnulia, rom saqarTvelom mniSvnelovani nabijebi gadadga deda­Ta janmrTelobis gasaumjobeseblad, magram, samwuxarod, dedaTa sikv­dilianobis maCvenebeli kvlav maRalia qveyanaSi.54

ojaxis dagegmvasTan dakavSirebuli gamowvevebi da abortebi

jandacvis msoflio organizaciis monacemebis mixedviT, msoflioSi Ta­namedrove kontracefciis meTodebis gamoyeneba mcirediT gazrdilia, kerZod, 1990 wels misi gamoyenebis maCvenebeli iyo 54%, xolo 2015 wels es maCvenebeli 57.4%-s Seadgens.55

cxadia, rom im qveynebSi, sadac dabalia mosaxleobis cnobiereba repro­duqciuli janmrTelobisa da sqesobrivi uflebebis Sesaxeb, ufro matu­

50 informacia xelmisawvdomia veb-gverdze: <http://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0012/ 98796/E90771.pdf> [bolos nanaxia 2017 wlis 15 marts].

51 informacia xelmisawvdomia veb-gverdze: <http://www.undp.org/content/undp/en/home/sustain-able-development-goals/goal-3-good-health-and-well-being.html >[bolos nanaxia 2017 wlis 15 marts].

52 informacia xelmisawvdomia vebgverdze:< http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs364/en/> [bo­los nanaxia 2017 wlis 15 marts].

53 informacia xelmisawvdomia vebgverdze: <http://www.healthdata.org/maternal-health> [bolos nanaxia 2017 wlis 15 marts].

54 daavadebaTa kontrolisa da sazogadoebrivi janmrTelobis erovnuli centri, dedaTa sikv­dilianobis tendenciebi saqarTveloSi.

55 informacia xelmisawvdomia vebgverdze: <http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs351/en/> [bo­los nanaxia 2017 wlis 15 marts].

Page 25: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba24

lobs daugegmavi orsulobis maCvenebeli. dResdReobiT, saqarTveloSi qalebs ar miuwvdebaT xeli ojaxis dagegmvisa da kontracefciis Tana­medrove meTodebze, rasac emateba sxvadasxva servisze xelmisawvdomo­bis nakleboba da reproduqciuli janmrTelobis sakiTxebze mosaxleo­bis cnobierebis dabali done.

saqarTvelos janmrTelobis dacvis sistemis saxelmwifo koncefci­is56 miuxedavad, qveyanaSi informacia ojaxis dagegmvis Tanamedrove meTodebze, xelmisawvdomi kontracefciis gavrcelebis Sesaxeb bo­los, 2010 wels Catarda, Tumca gamomdinare iqidan, rom monacemebi ar ganaxlebula da am mimarTulebiT Tanamedrove kvleva ar Catarebula, rTulia SevafasoT dRes arsebuli viTareba. kvlevis mixedviT, saqa­rTvelos mosaxleobis 53%-mde iyenebs kontraceptivebis Tanamedrove meTodebs, maTgan 1/3 tradiciul meTodebs, romelTac araefeqturobis maRali maCveneblebi aqvT da xSirad abortiT mTavrdeba. Tanamedrove kontraceptiuli meTodebis codna araTanabaria da xSirad mcdaria, gansakuTrebiT imasTan dakavSirebiT, Tu rogor unda moxdes TiToeuli meTodis gamoyeneba.57

jandacvis msoflio organizaciis monacemebis mixedviT, yovelwliurad msoflioSi daaxloebiT 22 milioni aborti aRiricxeba da maTi umeteso­ba dabali Semosavlis mqone da ganviTarebad qveynebSi fiqsirdeba.58

saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saminis­trodan miRebuli informaciis Tanaxmad, saqarTveloSi 2016 wels 26,838 aborti gakeTda.59 abortebis ricxvi wina wlebTan SedarebiT klebis di­namikiT xasiaTdeba, rac, savaraudod, miuTiTebs kontracefciis Tana­medrove meTodebis gamoyenebaze.

56 daavadebaTa kontrolisa da sazogadoebrivi janmrTelobis erovnuli centri, dedaTa sik­vdilianobis tendenciebi saqarTveloSi. informacia xelmisawvdomia vebgverdze: <https://matsne.gov.ge/ka/document/view/2657250> [bolos nanaxia 2017 wlis 15 marts].

57 qalTa reproduqciuli janmrTelobis kvleva saqarTveloSi, 2010.58 informacia xelmisawvdomia veb-gverdze: < http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs388/en/ >

[bolos nanaxia 2017 wlis 15 marts].59 saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministros werili #01/3869;

24/01/2017.

cxrili #7: registrirebuli abortebis raodenoba dinamikaSi

registrirebuli abortebi, sul, aTasi 2

13.9 13.817.2

19.7 21.2 20.6 22.1 24.325.6

30.6

39.37.0

33.5 33.4

26.8

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Page 26: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 25

mniSvnelovania informacia asakobriv WrilSi Catarebuli abortebis Sesaxeb. 2015 wlis msgavsad, yvelaze meti aborti 25-29 wlamde asakis qa­lebSi fiqsirdeba (7,801). wina welTan SedarebiT gazrdilia 15 wlamde mo­zardebSi abortebis raodenoba.

saqarTveloSi kvlav maRalia genderuli niSniT sqesis seleqciis maCvenebeli, rac ganapirobebs genderul uTanasworobas da aRniSnu­li diskriminaciuli praqtikis Sedegad yovelwliurad ufro naklebi gogona ibadeba. 2016 wlis genderuli uTanasworobis globaluri ind­eqsis monacemebis mixedviT, saqarTvelo, dabadebisas sqesTa Tanafar­dobis maCveneblis mixedviT, 144 qveynidan 137-e adgilzea da am mxriv md­gomareoba 2015 welTan SedarebiT ar Secvlila.60gaeros qalTa mimarT Zaladobis, Zaladobis mizezebisa da Sedegebis Sesaxeb specialuri momx­senebeli mouwodebs saqarTvelos mTavrobas, miiRos zomebi seleqciu­ri abortebis prevenciisTvis da uzrunvelyos dabadebis registraciis monacemebis regularuli gamocema sqesisa da regionebis mixedviT, raTa dadgindes amgvari abortebis mizezebi da gaizardos mosaxleobis cnobi­ereba am praqtikis SesaZlo uaryofiTi grZelvadiani Sedegebis Sesaxeb.61

adamianiT vaWroba (trefikingi)

adamianiT vaWroba (trefikingi) monobis Tanamedrove forma da adamian­is uflebebis uxeSi darRvevaa. SromiTi Tu seqsualuri eqspluataciis mizniT, adamianiT vaWrobis (trefikingis) msxverplebi xSirad xdebian

60 informacia xelmisawvdomia vebgverdze:< http://reports.weforum.org/global-gender-gap-report-2016/economies/#economy=GEO > [bolos nanaxia 2017 wlis 15 marts].

61 informacia xelmisawvdomia veb-gverdze:< http://www.ombudsman.ge/uploads/other/3/3867.pdf> [bolos nanaxia 2017 wlis 15 marts].

cxrili #8: abortebis raodenoba asakobriv WrilSi, 2016

sul 26 838

15 wlamde 19

905

5666

7801

6822

4079

1426

115

5

15–19

20–24

25–29

30–34

35–39

40–44

45–49

50>

Page 27: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba26

qalebi da bavSvebi. evroparlamentisa da evropis sabWos 2016 wlis an­gariSis mixedviT, seqsualuri eqspluataciis msxverplTa 95%-s qalebi Seadgenen.62 trefikingis Camdeni pirebi ZiriTadad iyeneben msxverplTa mowyvladobas, rac, xSir SemTxvevaSi, gamowveulia iseTi faqtorebiT, rogoricaa: siRaribe, diskriminacia, genderuli uTanasworoba, qalTa mimarT Zaladoba, ganaTlebaze xelmisawvdomobis nakleboba da a.S.

misasalmebelia, rom saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros centra­luri kriminaluri policiis departamentSi Seqmnilia trefikingisa da ukanono migraciis winaaRmdeg brZolis sammarTvelo, romelic uSualod iZiebs trefikingis SemTxvevebs. Tumca, problemuria saqarTvelos Sina­gan saqmeTa saministros teritoriul organoebSi SesaZlo trefikingis SemTxvevis pirveladi identificireba.

2016 wlis ganmavlobaSi trefikingis savaraudo 20 faqtze ganxorcielda gamoZieba, maT Soris, 15 seqsualuri eqspluataciis, 4 iZulebiTi Sromis, 1 SromiTi da seqsualuri eqspluataciis faqtze. 2016 wels dazaralebu­lis statusi mieniWa 2 qals, xolo msxverplis statusi 1 pirs, mis mimarT ganxorcielebuli seqsualuri eqspluataciis safuZvelze. 2016 wlis ganmavlobaSi servisebSi CarTul pirTa maCvenebeli Semdegia:

cxrili N1: monacemebi adamianiT vaWrobis trefikingis msxverplTa momsaxurebis Sesaxeb

piri

mudmivmoqmedi jgufis statusis safuZvelze TavSesafriT sargebloba 1

dazaralebulad cnobis safuZvelze TavSesafriT sargebloba 3

cxeli xazis konsultaciiT mosargeble pirTa raodenoba 123

pirTa raodenoba, romlebmac miiRes kompensacia 2

m.p.- saqme

saqarTvelos saxalxo damcvelis aparatis genderuli Tanasworobis departamentisTvis cnobili gaxda, rom savaraudo trefikingis msxver­pli, m.p. cxovrobda ojaxSi, romelTanac naTesauri kavSiri ar hqonda. mowodebuli informaciiT, ojaxi, savaraudod, iyenebda mis mZime so­cialur-ekonomikur mdgomareobas da SromiT eqspluatacias uwevda. amasTan, savaraudod, mas sqesobrivi kavSiri hqonda ojaxSi mcxovreb ma­makacebTan.

samwuxarod, Tavdapirvelad, Sinagan saqmeTa saministros teritoriul organosa da ssip socialuri momsaxurebis saagentoSi zedapirulad Seiswavles arsebuli mdgomareoba da ar ganuxorcielebiaT RonisZie­

62 evroparlamentisa da evropis sabWos angariSi adamianiT vaWrobis (trefikingis) winaaRmdeg progresis Sesaxeb, 2016 weli.

Page 28: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 27

bebi savaraudo uflebadarRvevis gamosavlenad. saxelmwifo uwyebebis yuradRebis miRma darCa informacia, romelic savaraudo Zaladobis da eqspluataciis faqtebze mianiSnebda. xsenebul saqmeze gamoZiebis daw­yeba mxolod saqarTvelos saxalxo damcvelis winadadebis safuZvelze gaxda SesaZlebeli da am dromde mimdinareobs.

TavSesafrebis monitoringis Sedegebi

2016 wels saqarTvelos saxalxo damcvelis aparatis genderuli Tanas­worobis departamentma adamianiT vaWrobis (trefikingis) msxverplTa momsaxurebis dawesebulebebis (TavSesafari) monitoringi ganaxorcie­la. monitoringisas TavSesafarSi arcerTi trefikingis msxverpli ar imyofeboda, Sesabamisad, monitoringis Sedegebi TavSesafris adminis­traciis mier mowodebul informacias da fizikuri garemos vizualur daTvalierebas daeyrdno.

monitoringis Sedegad gamovlinda, rom TavSesafrebSi arsebuli mdgo­mareoba keTilsaimedoa. Tumca, gamoikveTa rigi problemuri sakiTx­ebisa, romelTa mogvarebac mniSvnelovnad gaaumjobesebs servisis mi­wodebis xarisxs. unda aRiniSnos, rom gadamdebi infeqciuri daavadebis mqone beneficiarebis miRebis sakiTxi mogvarebulia Tbilisis adamianiT vaWrobis (trefikingis) msxverplTa momsaxurebis dawesebulebaSi (Tav­SesafarSi), Tumca baTumis TavSesafarSi amgvari SesaZlebloba ar arse­bobs.

monitoringisas, problema gamovlinda beneficiarebis janmrTelobis mdgomareobis Semowmebis kuTxiTac. mopovebuli informaciiT TavSesa­farSi beneficiarebis janmrTelobis mdgomareobis Semowmeba xdeba TavSesafarSi miRebisas, beneficiarTan gasaubrebis safuZvelze da daa­vadebis Sesaxeb Civilebis dros. gamomdinare iqidan, rom SesaZloa pirma ar icodes, rom gadamdebi daavadebis matarebelia, sxva beneficiarebis interesebis dasacavad mniSvnelovania TavSesafarSi miRebisas benefic­iarebs aucilebeli samedicino Semowmeba CautardeT. aRniSnuli prob­lemis winaSe aRmoCnda Tbilisis TavSesafari, rodesac TavSesafarSi ganTavsebidan 7 Tvis Semdeg dadginda, rom erT-erT beneficiars hqonda tuberkuliozi, Ria, gadamdebi formiT.

monitoringisas gamovlinda, rom kvlav dgas TavSesafrebis fizikuri garemos xelmisawvdomobis problema SezRuduli SesaZleblobis mqone pirebisTvis. mouwyobelia TavSesafris ezoebi. amasTan, baTumis Tav­Sesafari adgilmdebareobis gamo ver akmayofilebs usafrTxoebis stan­darts. aseve, beneficiarebisTvis sareabilitacio da saganmanaTleblo RonisZiebebi daxvewas saWiroebs, rac msxverplebs miscems SesaZleblo­bas metad integrirdnen sazogadoebaSi.

Page 29: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba28

qalTa mimarT Zaladoba da ojaxSi Zaladoba saqarTveloSi

qalTa mimarT Zaladoba da ojaxSi Zaladoba kvlav mZime problemad rCe­ba. SemTxvevaTa gamovlenis maCveneblis zrdis fonze kidev ufro didi mniSvneloba eniWeba saxelmwifos Zalisxmevas msxverplisTvis efeqtu­ri servisis miwodebis da ganmeorebiTi Zaladobisgan dacvis kuTxiT. amasTan, mniSvnelovania, rom saxelmwifos mier dagegmili RonisZiebebi iyos droSi gawerili da Tanmimdevruli, xelSesaxebi cvlilebebis mis­aRwevad.63

samwuxarod, saqarTvelo kvlav rCeba socialur sivrced, sadac sazoga­doebaSi Warbad aris gamjdari genderuli stereotipebi, aRniSnuli ki xels uwyobs qalTa mimarT da ojaxSi Zaladobis masStabebis zrdas.

saqarTvelos saxalxo damcvelis aparatis mier ganxorcielebuli saqmeTa Seswavlis da analizis Sedegad ikveTeba, rom ojaxSi Zaladoba gansakuTrebiT mZimed aisaxeba dabali Semosavlis mqone an Semosavlis armqone qalebze, arasrulwlovnebze, eTnikurad araqarTvel qalebsa da SezRuduli SesaZleblobis mqone qalebze da amis erT-erTi mizezi isic aris, rom samarTaldamcav uwyebebs da socialur samsaxurs gansakuTre­biT uWirT zemoaRniSnul SemTxvevebSi Zaladobis gamovlena da Semdgomi nabijebis dagegmva.

aqve unda aRiniSnos, rom kvlav dgas ojaxSi Zaladobis SemTxvevaTa Ses­wavlis procesSi socialuri muSakebis efeqturad CarTvis problema. socialuri muSakebis mcire raodenobisa da gadatvirTuli samuSaos pirobebSi rTuli warmosadgenia ojaxSi Zaladobis saqmeebze saTanado reagirebis ganxorcieleba da efeqturi socialuri momsaxurebis gaweva.

saqarTvelos saxalxo damcvelis araerTi mowodebis miuxedavad kvlav ar xdeba qalTa mimarT Zaladobisa da ojaxSi Zaladobis sakiTxebze er­Tiani statistikis warmoeba da analizi, rac saxelmwifos saWiroebeb­sa da gamowvevebze dafuZnebuli reagirebis SesaZleblobas miscemda. amasTan, mniSvnelovanad Seuwyobda xels aRniSnul sakiTxebze momuSave da servisis mimwodebel organizaciebs mtkicebulebebze dafuZnebuli RonisZiebebis gatarebaSi.

aRsaniSnavia, rom 2015 wlisgan gansxvavebiT, angariSis momzadebisas, saxalxo damcvelis aparats gamoTxovili statistikuri informacia myisierad ar moewoda. saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros ko­respondenciaSi miTiTebuli iyo, rom Sesabamis samsaxurebs daevalaT moTxovnili statistikuri monacemebis damuSaveba da analizi, rac dros moiTxovda. aRniSnuli xazs usvams im faqts, rom statistika ar aris samuSao procesis nawili da aqtivobebis warmarTvisas tendenciebs yur­adReba ar eqceva.

63 informacia xelmisawvdomia vebgverdze: <https://www.un.org/ruleoflaw/blog/document/not-a-min-ute-more-ending-violence-against-women/ > [bolos nanaxia 2017 wlis 15 marts].

Page 30: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 29

ojaxSi Zaladobis sakiTxebze arsebuli statistikuri monacemebi Semde­gia:

tendenciad rCeba intimuri partnioris mxridan Zaladobis SemTxvevis Setyobinebis Semdeg msxverplis uari saqmiswarmoebis gagrZelebaze. sax­alxo damcvelis aparatisadmi momarTvianobis mixedviT, mizezebi ukav­Sirdeba samarTaldamcavi uwyebebisadmi ndobis arqonas, Zaladobis ga­Zlierebis SiSs, daurwmuneblobas arsebuli meqanizmebis efeqtianobaSi, ekonomikuri damoukideblobisa da samomavlo perspeqtivebis arqonas, sacxovrebelTan dakavSirebul problemebs. Sedegad, aRniSnuli tenden­cia iwvevs gamouvleneli da aRuricxavi Zaladobis saqmeebis arsebobas, romelic saxelmwifos reagirebis miRma rCeba.

am problemis dasaZlevad qveynebi sxvadasxva zomebs mimarTaven, mag­aliTad, germaniaSi64 samarTaldamcav organosTan Seiqmna specialuri jgufi, romelic eqspertulad aRwers da dokumentirebas ukeTebs Zal­adobis faqts. msxverpli, mas Semdeg rac saTanadod gaZlierdeba, mt­kicebulebas, an mtkicebulebaTa erTobliobas, romelic warsulSi momx­dar Zaladobis faqts exeba, waradgens Sesabamisi organos winaSe. amgvari praqtikis Sedegad SeiZleba Tavidan aviciloT Zaladobis SemTxvevebi, romlebic samarTaldamcavi uwyebebis yuradRebis miRma rCeba.

saqarTvelos saxalxo damcvelisadmi momarTvisas, ojaxSi Zaladobis msxverplebi xSirad miuTiTeben policielTa mxridan stereotipul damokidebulebaze. maTi informaciiT, policiis warmomadgenlebi, rig

64 informacia xelmisawvdomia vebgverdze: <https://www.bmfsfj.de/blob/93938/7da570051cb2af-391592774ca0dedcbe/gemeinsam-gegen-haeusliche-gewalt-englisch-wibig-data.pdf > [bolos nanaxia 2017 wlis 15 marts].

cxrili #9: ojaxSi Zaladobis SemTxvevebi

2014 2015 2016

gacemuli damcavi orderebis raodenoba

damtkicebuli Semakavebeli orderebis raodenoba

11­1, 126­1 muxlebiT devnis dawyebis maCvenebeli

ojaxuri konfliqtis statistika

`112~ _ ojaxSi jaladobis /konfliqtis Setyobinebebi 18163

584

1356

2877

179

15910

936

728

2726

173

9260

1371

350

902

87

Page 31: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba30

SemTxvevebSi, gamoxatul solidarobas moZaladis mimarT amJRavnebd­nen da msxverplebs Tavs uxerxulad agrZnobinebdnen ojaxis wevris wi­naaRmdeg Setanili saCivris gamo. zogierT msxverpls policiis ganyo­filebaSi ganmeorebiTi mimarTvis survili dakarguli hqonda da Tavis dasacavad alternatiuli saSualebebis moZebnas cdilobda. aRniSnu­li miuTiTebs, samarTaldamcavTa cnobierebis amaRlebis da reagire­bis ganxorcielebisas genderulad mgrZnobiare meTodebis gamoyenebis aucileblobaze.

unda aRiniSnos, rom samarTaldamcavebisTvis gamowvevas warmoadgens SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa mimarT ganxorcielebuli Zal­adobis gamovlena. gansakuTrebiT is SemTxvevebi, romlebic fsiqikur janmrTelobas exeba. aRniSnuli problema gamovlinda saqarTvelos sax­alxo damcvelis mier Seswavlil saqmeSi, sadac Zaladobis dasadgenad, policiisTvis sakmarisi aRmoCnda moZaladesTan gasaubreba, romelmac msxverplis fsiqikuri janmrTelobis problemaze miuTiTa da Zaladoba uaryo. moZaladis pasuxismgeblobis sakiTxi mxolod saqarTvelos sax­alxo damcvelis mier gagzavnili winadadebis Semdgom dadga, romlis mixedviTac mTavar prokuraturas eTxova gamoZiebis dawyeba.

aRsaniSnavia, rom ojaxSi Zaladobis msxverplis statusis mimniWebe­li jgufis muSaoba dadebiTad aisaxeba ojaxSi Zaladobis SemTxvevebis identificirebis da msxverplTaTvis arsebuli servisebis xelmisaw­vdomobaze. rig SemTxvevebSi, ojaxSi Zaladobis msxverplebi sxvadasxva mizezebis gamo Tavs ikaveben samarTaldamcav uwyebebSi mimarTvisgan, maSin, rodesac, maTTvis statusis miniWeba mniSvnelovania TavSesafris, samarTlebrivi daxmarebis, iurdiuli Tu samedicino servisiT sarge­blobis SesaZleblobisTvis.

2016 wels ojaxSi Zaladobis msxverplis statusis ganmsazRvrelma jguf­ma sul 38 piris saqme Seiswavla da ojaxSi Zaladobis msxverplis statusi mieniWa 32 pirs, 5 ganmcxadebels uari eTqva, xolo 1 saqme ganuxilvelad iqna datovebuli, radgan ar Seesabameboda jgufis mier saqmis ganxil­visTvis aucilebel kriteriumebs.

ojaxSi Zaladobisgan damcavi meqanizmebis Sefaseba

saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros monacemebis mixedviT 2016 wels gamocemuli Semakavebeli orderebis analizis Tanaxmad, Zalado­bis faqti gamovlinda 3012 ojaxSi, aqedan Semakavebeli orderi damtkic­da 2877-jer, sadac monawileobda 5667 adamiani. moZaladisa da msxver­plis Sesaxeb statistikuri monacemebis Tanaxmad, moZaladeTa 92% kacia, xolo msxverplTa 87% qali.

Page 32: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 31

msxverplTa asakobrivi gadanawilebis mixedviT yvelaze did risk jgufs (57%) kvlav warmoadgenen 25-44 wlamde asakis qalebi da 45 welze meti asakis kacebi (59%). gacemuli Semakavebeli orderebis raodenobis mixed­viT, msxverplTa asakobrivi raodenoba 24 wlamde kvlav dabalia.

kvlav problemas warmoadgens regionebidan dabali momarTvianoba ojax­Si Zaladobis sakiTxebTan dakavSirebiT. mimarTvianobis gansakuTrebiT dabali maCvenebeli kvlav raWa-leCxumis, samcxe-javaxeTis, guriis da mcxeTa-mTianeTis regionebSia. vinaidan aRniSnul regionebSi, zedized, ramdenime wlis ganmavlobaSi, gansakuTrebiT dabali mimarTvianoba fiq­sirdeba, aucilebelia am monacemis mizezebis Seswavla da cnobierebis asamaRleblad specialuri zomebis danergva.

cxrili #10: msxverplTa asakobrivi gadanawileba Semakavebeliorderebis mixedviT, 2016

cxrili #11: gamocemuli Semakavebeli orderebisgadanawileba regionebis mixedviT

qalikaci

79

289

1454

727

58

31

66

224

<16

17–24

25–44

>45

327

481160

393313

7821

16525

271211Sida qarTli

qvemo qarTli

samcxe-javaxeTi

samegrelo _ zemo svaneTi

raWa-leCxumi

mcxeTa-mTianeTi

kaxeTi

imereTi

q. Tbilisi

guria

aWara

Page 33: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba32

rac Seexeba ojaxSi Zaladobis faqtebze, rogorc sisxlis samarTlis danaSaulze reagirebas, saqarTvelos prokuraturis cnobiT, 2016 wels ssk 111 - 1261 muxlebiT devna 1356 piris mimarT daiwyo. misasalmebelia, rom gasul welTan SedarebiT, TiTqmis gaormagebulia ojaxSi Zalado­bis faqtebze reagirebis maCvenebeli,65 rac gulisxmobs imas, rom ojaxSi Zaladoba, nela, magram Tanmimdevrulad inacvlebs piradi sferodan sa­jaro sivrceSi.

ojaxSi Zaladobis da qalze Zaladobis saqmeze Sinagan saqmeTa samin­istro da uzenaesi sasamarTlos analitikuri departamenti ar axdens gacemuli Semakavebeli da damcavi orderebis klasifikacias Zaladobis formebis mixedviT.66 Sesabamisad, saxalxo damcveli miiCnevs, rom samar­Taldamcavi uwyebebi moklebulni arian SesaZleblobas gaaanalizon, er­Tis mxriv Zaladobis prevalenturi formebi da dagegmon Sesabamisi dam­cavi RonisZiebebi, da meores mxriv, moklebulni varT SesaZleblobas, movaxdinoT qalTa mimarT Zaladobis SemTxvevebze gatarebuli dacvis RonisZiebebis efeqtianobis Sefaseba.

aRsaniSnavia, rom Semakavebeli orderis damtkicebaze uaris Tqmis Sesaxeb sasamarTlo gadawyvetilebebSi ar ikveTeba, imsjela Tu ara sa­samarTlom, ojaxSi Zaladobis SemTxvevis ganxilvisas, arasrulwlovanis interesis Selaxvis faqtze, miuxedavad imisa, rom yvela aseT SemTxvevaSi riski Zalian maRalia. aseve, ar ikveTeba, aseT SemTxvevebSi xdeboda Tu ara socialuri muSakis CarTva arasrulwlovanTa mdgomareobis gamo­sakvlevad.

qalTa ekonomikuri damoukideblobis SesaZlo gavlena ojaxSi ZaladobasTan

2016 wels saxalxo damcveli ganixilavda ojaxSi Zaladobis 20-mde saqmes, romelSic ganmcxadeblebi pirdapir uTiTebdnen ekonomikur damok­idebulebaze, rogorc mTavar faqtorze, romlis gamoc maT uwevdaT gan­grZobiTi da ganmeorebiTi Zaladobis moTmena.

am problemas xazs usvams „genderuli uTanasworobis globaluri ind­eqsis“ mier gamoqveynebuli monacemic, romelic exeba saqarTveloSi qa­lebis wvdomas qonebasTan. kvlevis Tanaxmad, qalebs, kacebTan SedarebiT memkvidreobiT qonebis miRebis orjer naklebi Sansi aqvT (koeficien­ti: 0.50). aseve orjer naklebia albaToba qalis mier uZravi an moZravi qonebis gamoyenebis, flobis an gankargvisa, kacebTan SedarebiT.

65 2015 wels ssk-is 111 da 1261 muxlebiT devna 728 piris mimarT daiwyo; informacia xelmisawvdo­mia vebgverdze: < http://www.ombudsman.ge/uploads/other/3/3891.pdf >[bolos nanaxia 2017 wlis 15 marts].

66 saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos werili #p-46-17; 08/02/2017 da saqarTvelos Sinagan saqme­Ta saministros werili # MIA 7 1700314132; 08/02/2017.

Page 34: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 33

usaxlkarobasTan dakavSirebuli saxelmwifo politikis analizis67 Se­degebis Tanaxmad, genderuli uTanasworoba ojaxuri urTierTobebis doneze yvelaze did asaxvas hpovebs qalebs Soris sacxovrisis mdgo­mareobaze. es ukavSirdeba ojaxSi kerZo sakuTrebaze araTanabar wvdo­mas, ojaxSi qalebis mimarT Zaladobas da qalebsa da mamakacebs Soris sa­Sinao Sromis usamarTlo ganawilebas.

saxalxo damcvelis genderuli Tanasworobis departamentis mier Ses­wavlili saqmeebi adasturebs, rom, rig SemTxvevebSi, qalebi meuRlis mxridan ganxorcielebul Zaladobas saTanado, materialuri saxsre­bis ararsebobis an biologiuri ojaxis wevrebis mxridan mxardaWeris ararsebobis gamo iTmenen. am mxriv qalebisTvis droebiTi TavSesafari saboloo gamosavals ar warmoadgens, radgan problemas mxolod droe­biT xsnis, xolo sacxovreblis Tu damoukideblad saxsrebis mopovebis SesaZlebloba mudmiv problemad rCeba. saqmeebis analizidan ikveTeba, rom xSiria, rodesac qalebs aiZuleben gayidon an daTmon mis mflobelo­baSi arsebuli qoneba, kaci ojaxis wevrebis sasargeblod, Zaladobrivi gziT an Zaladobis muqariT.

samarTaldamcav organoebs uWirT amgvar saqmeebSi ekonomikuri Zal­adobis gamoyofa da masze genderuli specifikurobis gaTvaliswinebiT muSaoba. msxverplisa da Zaladobis formis identificireba erTiorad rTuldeba, rodesac saqme exeba SezRuduli SesaZleblobis mqone qal­Ta mimarT ekonomikur Zaladobas. am SemTxvevaSi, socialur samsaxurs uWirs adekvaturi servisis da daxmarebis SeTavazeba SSm qalebisaTvis.

T.k.-s saqme

saqarTvelos saxalxo damcvelis aparatisTvis cnobili gaxda T.k.-s mimarT ganxorcielebuli ojaxSi Zaladobis faqtebis Sesaxeb. mowodebu­li informaciiT, T.k sistematiurad ganicdida fizikur da fsiqologi­ur Zaladobas meuRlis mxridan. ganxorcielebuli Zaladobis gamo, T.k. oTx SvilTan erTad meuRlis saxlidan wamovida da mSoblebis saxlSi dabrunda. Tumca mSoblebma mas Tanadgoma ar aRmouCines da daxmarebis nacvlad Seifares moZalade siZe, romelic T.k.-sTan Sesarigeblad mivi­da. aRniSnulis gamo T.k.-s SvilebTan erTad mSoblebis saxlis datoveba mouwia da Tavs saerTo sacxovrebels afarebda, sadac cxovrebisTvis Se­usabamo pirobebi iyo.

n. i.-s saqme

saqarTvelos saxalxo damcvelis aparatisTvis mowodebuli informaci­iT, n. i.-s ojaxSi sistematiurad aqvs adgili Zaladobas, kerZod, misi Zma,

67 informacia xelmisawvdomia vebgverdze: <https://www.scribd.com/document/329069739/>kvle­va-usaxlkaroba [bolos nanaxia 2017 wlis 15 marts].

Page 35: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba34

ojaxis wevrebis misamarTiT axorcielebs fsiqologiur Zaladobas. Zma iTxovs qonebis gadaformebas, amasTan moiTxovs kreditis gamotanas da misTvis gadacemas. n.i.-s ojaxSi Zaladobis faqtebis Sesaxeb informire­bulia, rogorc ssip socialuri momsaxurebis saagento, ise saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministro. saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros mier gamocemulia ramdenime Semakavebeli orderi, Tumca Zaladobis prevencia ver xerxdeba.

ojaxSi Zaladobis msxverplTaTvisarsebuli servisebis Sefaseba

2016 wels saqarTveloSi Zaladobis msxverplTa momsaxurebis 5 saxelm­wifo dawesebuleba (TavSesafari) funqcionirebda, romlis momsaxureb­iTac 91-ma qalma da 5–ma kacma isargebla.

TavSesafarSi moxvedris samarTlebrivi safuZvlebidan yvelaze didi wili Semakavebeli orderis safuZvelze ganTavsebasa da ojaxSi Zalado­bis msxverplis statusis ganmsazRvreli jgufis mier statusis miniWebas ukavSirdeba. kvlav dabalia damcavi orderebis gamoyenebis maCvenebeli.

cxrili #12: 2016 wels TavSesafarSi msxverplTamiReba/gadinebis dinamika

damokidebuli piri

kaci

kaci

Cair

icxa

amo

iric

xa

qali

qali

arasrulwlovani srulwlovani

96

5

88

4

6

2

3

2

73

71

67

70

Page 36: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 35

2016 wels saqarTvelos saxalxo damcvelis aparatis genderuli Tanas­worobis departamentma, gaeros qalTa organizaciis mxardaWeriT, ojax­Si Zaladobisa da trefikingis msxverplTa TavSesafrebis monitoringi ganaxorciela, romelic miznad isaxavda ojaxSi Zaladobis msxverplTa momsaxurebis dawesebulebebSi arsebuli mdgomareobis Sefasebas.

monitoringis Sedegebma cxadyo, rom beneficiarebi TavSesafris per­sonalis muSaobas dadebiTad afaseben da TavSesafarSi Tavs daculad grZnoben. Tumca gamoikveTa, rom TavSesafrebSi saTanadod ar xdeba ben­eficiarTa SesaZleblobebis saTanado realizeba, maTi gaZliereba da fsiqo-socialuri reabilitacia. aqedan gamomdinare, TavSesafris da­tovebis Semdeg beneficiarebs uWirT damoukideblad cxovrebis gagr­Zeleba da xSirad kvlav Zaladobriv garemoSi uwevT dabruneba.

mouwesrigebelia TavSesafrebSi arsebuli infrastruqtura da SeTava­zebuli servisebis mravalferovneba. mniSvnelovania TavSesafrebma ufro meti yuradReba miaqcion dawesebulebaSi ganTavsebul benefi­ciarTa janmrTelobis sakiTxebs. aucilebelia, moxdes beneficiarTa regularuli gegmiuri Semowmeba da maT analizebi CautardeT TavSesa­farSi SesvlisTanave, raTa Semcirdes sxvadasxva infeqciur daavadebaTa gavrcelebis riski. aseve, saWiroa daixvewos produqtis Sesyidvis praq­tika. aqedan gamomdinare, daxvewas saWiroebs, rogorc Sida regulacie­bi, aseve, mniSvnelovani gamowvevaa arsebulis praqtikaSi efeqtiani ganx­orcieleba da am mimarTulebiT zedamxedvelobis gaZliereba.

aqve unda aRiniSnos, rom saqarTveloSi moqmedi yvela saxelmwifo Tav­Sesafari, ZiriTadad, qalaqebSia ganlagebuli, rac SesaZloa soflad mcxovreb qalebs garkveul problemas uqmnides xelmisawvdomobasTan da mobilobasTan dakavSirebiT. amave problemas usvams xazs qalTa mimarT Zaladobis, Zaladobis mizezebisa da Sedegebis Sesaxeb specialuri momx­

cxrili #13: TavSesafarSi moxvedris samarTlebrivi safuZveli

2014 2015 2016

msxverplis identificirebis ganmsazRvreli jgufi

dadgenileba dazaralebulad cnobis safuZvelze

damcavi orderi

Semakavebeli orderi71

4

12

22

37

7

4

9

11

0

0

7

Page 37: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba36

senebeli, dubravka simonoviCi Tavis 2016 wlis angariSSi68 „qalTa mimarT Zaladobis, Zaladobis mizezebisa da Sedegebis Sesaxeb”.

qalTa mkvlelobebi da TviTmkvlelobebi (femicidi)

saqarTvelos saxalxo damcvelis araerTi rekomendaciis miuxedavad kvlav ar xdeba genderuli niSniT motivirebuli qalTa mkvlelobebisa da TviTmkvlelobamde miyvanis SemTxvevaTa analizi, maT Soris, zusti statistikis warmoeba da xelmisawvdomoba.

saqarTvelos saxalxo damcvelisadmi, saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros da saqarTvelos mTavari prokuraturis mier miwodebuli statistikuri monacemebi arasrulia da rig SemTxvevebSi ar Seesabame­ba erTmaneTs.69 saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros monacemebiT,70 2016 wels, ojaxSi Zaladobis Sedegad mkvlelobis 21 faqti moxda, Tumca monacemebis mixedviT moklul qalTa raodenoba ar ikveTeba. saqarTve­los mTavari prokuraturis mier informaciis mowodeba moxda arasru­lad,71 im mizeziT, rom mTavari prokuraturis analitikuri departa­mentis mier, Sesabamis vadaSi ver moeswro moTxovnili statistikuri monacemebis damuSaveba da analizi. aRsaniSnavia, rom saxalxo damcvelis aparati 2017 wlis Tebervali - martis periodSi iTxovda statistikur in­formacias, 2016 wels momxdari faqtebis Sesaxeb.

zemoaRniSnulidan gamomdinare, saxalxo damcveli moklebulia Sesa­Zleblobas warmoadginos detaluri analizi da Sefaseba. aRsaniSnavia, rom dRemde ar sruldeba qalTa mimarT Zaladobis, Zaladobis mizezebisa da Sedegebis Sesaxeb gaeros specialuri momxseneblis mowodeba, Seiqm­nas femicidis SemTxvevebis aRricxvisa da analizis efeqtiani sistema.

saqarTvelos saxalxo damcvelis mier Seswavlili qalTa mkvlelobis da mkvlelobis mcdelobis saqmeebi aCvenebs, rom partniorebs an yo­fil partniorebs Soris Zaladoba yvelaze did safrTxes warmoadgens. agreTve, mniSvnelovan yuradRebas saWiroebs qalTa TviTmkvlelobis is SemTxvevebi, romelTa SesaZlo mizezic, ojaxSi sistematiuri xasiaTis Zaladobaa. aucilebelia samarTaldamcavma organoebma gamoiZion TviT­mkvlelobamde miyvanis yvela faqti da imsjelon Zaladobis motivze amgvar saqmeebSi.

68 informacia xelmisawvdomia veb-gverdze:<http://www.ombudsman.ge/uploads/other/3/3867.pdf> [bo­los nanaxia 2017 wlis 15 marts].

69 saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros mier gamoqveynebuli informaciiT sisxlis­samarTlebrivi devna daiwyo 18, xolo saqarTvelos mTavari prokuraturis monacemebiT 16 SemTxvevaze.

70 informacia xelmisawvdomia veb-gverdze: <http://police.ge> [bolos nanaxia: 15/03/2017].71 saqarTvelos mTavari prokuraturis werili # 13/16346, 13/03/2017.

Page 38: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 37

saxalxo damcveli 2014 wlidan dRemde Seiswavlis x.j.-s da m.d.-s TviTmkv­lelobamde SesaZlo miyvanis faqtebs. daaxloebiT 3 welia mimdinareobs gamoZieba x.j.-s TviTmkvlelobamde miyvanis faqtze, Tumca gamoZieba am dromde mimdinareobs da konkretuli piris/pirebis mimarT sisxlis­samarTlebrivi devna dawyebuli ar aris. msgavsi suraTia m.d-s TviTmkv­lelobamde miyvanis faqtze, sami wlis ganmavlobaSi, saqmeze konkretuli Sedegi ar damdgara. samwuxarod, gaWianurebuli gamoZieba calsaxad miu­TiTebs qalTa SesaZlo TviTmkvlelobamde miyvanis saqmeebis gamoZiebis araefeqturobaze samarTaldamcavi struqturebis mxridan.

saxalxo damcveli femicidis maRal raodenobas kvlav qalTa mimarT da ojaxSi Zaladobis SemTxvevebze monitoringisa da riskis Sefase­bis sistemis ararsebobas ukavSirebs. saqarTvelos saxalxo damcvelis aparatis genderuli Tanasworobis departamenti 2016 wels swavlobda ojaxSi Zaladobis Sedegad qalTa mkvlelobis, mkvlelobis mcdelobis da janmrTelobis dazianebis im saqmeebs, sadac, saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministro danaSaulis faqtamde informirebuli iyo ojaxSi ar­sebuli SesaZlo Zaladobis Sesaxeb.

Seswavlili saqmeebi cxadyofs, rom samarTaldamcavi uwyebis warmo­madgenlebs uWirT genderuli niSniT Zaladobis identificireba, gan­sakuTrebiT, fsiqologiuri Zaladobisa da muqaris gamovlena, aqcenti mxolod TvaliT xilul fizikur dazianebaze keTdeba da reagirebac swored maSin xdeba Tu moZaladem msxverpli ukve fizikurad imsxverp­la an daaziana. Seswavlili saqmeebidan gansakuTrebiT SemaSfoTebelia qalis ganzrax mkvlelobis is SemTxveva, rodesac ojaxSi arsebuli Zal­adobis Sesaxeb Setyobineba policiis organoSi mkvlelobamde ramdenime saaTiT adre dafiqsirda, Tumca danaSaulis prevencia ver moxerxda.

saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministrodan gamoTxovil informaciaSi, rig SemTxvevebSi, reagirebis ganuxorcieleblobis mizezad msxverplis mier Setyobinebis gauqmebis faqtoria miTiTebuli. aseT SemTxvevebSi samarTaldamcavi uwyeba ar interesdeba, ratom gauqma msxverplma Setyo­bineba, xom ar dgas Setyobinebis gauqmebis ukan moZaladis mimarT SiSi an muqara. gansakuTrebiT yuradRebas saWiroebs is SemTxvevebi, rodesac samarTaldamcav uwyebaSi msxverpls ramdenime Setyobineba aqvs dafiq­sirebuli da zogierT maTganze reagirebac momxdaria. aseT pirobebSi, Tu msxverpli morigi Zaladobis Sesaxeb atyobinebs samarTaldamcavebs da mogvianebiT Setyobinebas auqmebs, samarTaldamcavi uwyeba aRar swav­lobs saqmes. aRniSnuli faqtori xazs usvams, rom msxverplis mier ganx­orcielebuli TiToeuli mimarTva samarTaldamcavTa mier ganixileba, rogorc calke aRebuli SemTxveva da ojaxSi Zaladobis sistematuri da gangrZobadi xasiaTis gaTvaliswineba ar xdeba.

mniSvnelovania aRiniSnos ojaxSi Zaladobis prevenciis uzrunvelsayo­fad ubnis inspeqtorebis roli, romlebsac konfliqturi ojaxebis peri­oduli kontroli evalebaT. Seswavlili saqmeebi cxadyofs, rom samar­

Page 39: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba38

Taldamcavi uwyeba msxverplis morig Setyobinebas elodeba da ubnis inspeqtorebis mier ar xdeba ojaxSi arsebuli mdgomareobis gadamowme­ba.

zemoxsenebuli problemebi saqarTvelos saxalxo damcvelis mier „saqa­rTvelos saxalxo damcvelis Sesaxeb“ saqarTvelos organuli kanonis me-12 muxlis safuZvelze, sakuTari iniciativiT Seswavlil ramdenime saqmeSi gamovlinda:

k.i-s saqme

2016 wlis 13 ivliss, k.i.-s ganzrax mkvlelobis faqtTan dakavSirebiT saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros Tbilisis policiis depar­tamentis deteqtivebis sammarTvelos pirvel ganyofilebaSi gamoZieba saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis 111-108-e muxliT gaTvalis­winebuli danaSaulis niSnebiT daiwyo. braldebulis saxiT dakavebul iqna gardacvlilis meuRle.72

mkvlelobis faqtamde, ramdenime saaTiT (18:59 saaTi) adre saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros ssip 112-is samsaxurSi dafiqsirda Setyo­bineba: zaris iniciatori (gardacvlilis bebia) SviliSvilis mimarT ganxorcielebul fizikur Zaladobaze uTiTebda da daxmarebas iTxovda. momdevno zaris iniciatori braldebulia (23:33 saaTi), misi TqmiT meuR­le mokla da surda policias Cabareboda.

m.f-s saqme

2016 wlis 31 marts, m.f.-s mkvlelobis mcdelobis faqtze gamoZieba saqa­rTvelos Sinagan saqmeTa saministros aWaris a/r policiis departamen­tis xelvaCauris raionuli sammarTvelos urexis policiis ganyofileba­Si daiwyo. dazaralebulis yofil meuRles brali saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis 111, 19-108 muxlebiT waredgina.73

danaSaulis faqtamde samarTaldamcav uwyebaSi ojaxSi SesaZlo Zal­adobis Sesaxeb 7 Setyobineba fiqsirdeba. mowodebuli informaciiT, vinaidan aRniSnuli Setyobinebebi sisxlis samarTlis danaSaulis niS­nebs ar Seicavda, samarTaldamcavi uwyebis mxridan reagireba ar ganxor­cielebula.74

saqmeTa Seswavlisas, aseve gamovlinda ssip socialuri momsaxurebis da saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros Soris koordinaciis proble­

72 saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros administraciis werili # 2072147; 18/08/2016. 73 saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros aWaris a/r policiis departamentis xelvaCauris

raionuli sammarTvelos werili #MIA 5 16 00959424; 18/04/2016. 74 saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros administraciis werili # 1859144; 26/07/2016.

Page 40: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 39

ma. rig SemTxvevebSi Zaladobis saqmes orive uwyeba swavlobda, Tumca maTi Seswavlis Sedegebi erTmaneTisgan gansxvavdeboda. miuxedavad imi­sa, rom Zaladobis identificireba rig saqmeebSi socialurma samsaxurma SeZlo, policiis organo ar iziarebda maT mier mopovebul informacias.

mniSvnelovania, rom moZaladis ganridebis meqanizmis gamoyeneba praqti­kulad msxverplis dacvisTvis aucilebel Sedegs ver gvaZlevs. xSiria, rodesac ojaxSi Zaladobis dros, Tavad Zaladobis msxverpls uwevs sacx­ovreblis datoveba da TavSesafrisTvis mimarTva. ZiriTadad, moZalade­Ta gamorideba xdeba Sinagan saqmeTa saministros Sesabamisi samsaxuris TanamSromlebis mier, Zaladobis faqtis myisieri ganmuxtvis mizniT, drois mcire monakveTiT, Tumca, aRniSnuli Tavidan ver agvaridebs gan­meorebiT Zaladobas.

amJamad, Sinagan saqmeTa saministro ar awarmoebs statistikas, Tu ram­den SemTxvevaSi iqna gamoyenebuli ganrideba ojaxSi Zaladobis dros. aucilebelia, rom Sinagan saqmeTa saministro, Zaladobis Sesaxeb monace­mebis Segrovebisas yuradRebas aqcevdes da agrovebdes im informacias, Tanacxovrobdnen Tu ara msxverpli da moZalade erTad Zaladobis faq­tis dadgomisas da moxda Tu ara moZaladis ganrideba, rac, SemdgomSi, am uwyebas saSualebas miscems sworad dagegmos monitoringis RonisZiebe­bi.

qalTa genitaliebis dasaxiCreba

qalTa genitaliebis dasaxiCreba uflebebis ukiduresi darRvevaa, ro­melic gavlenas axdens qalis janmrTelobis, usafrTxoebis, fizikuri xelSeuxeblobis, wamebis akrZalvis da sxva uflebebis ganxorcielebaze.

2016 wels genitaliebis dasaxiCrebis SemTxvevebi saqarTvelos erT re­gionSi gamovlinda. genitaliebis dasaxiCrebis praqtika gavrcelebu­lia, rogorc „naTlobis“ ritualis nawili, romelic qalis sasqeso or­ganos, klitoris mcire nawilis mokveTas an CaWras gulisxmobs da saxlis pirobebSi tardeba.

saqarTvelos saxalxo damcvelis mier mopovebuli informaciiT dadgin­da, rom mosaxleoba ar flobs informacias sakiTxis sirTulis, riske­bisa da garTulebebis Sesaxeb. aseve, ar ician Tu ra mizans emsaxure­ba aRniSnuli praqtika da mas, ZiriTadad, tradiciebs an/da religiur wes-Cveulebebs ukavSireben.

saxalxo damcvelma gamoiTxova informacia Sesabamisi struqturebidan qalTa genitaliebis dasaxiCrebasTan dakavSirebiT Catarebul samuSaoe­bze maTi marTebulobisa da masStabebis analizis mizniT. saqarTvelos

Page 41: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba40

mTavari prokuraturidan da saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministrodan miRebuli pasuxebis Tanaxmad75 qalTa genitaliebis dasaxiCrebis praq­tikis winaaRmdeg gadadgmuli nabijebi ZiriTadad faqtebis Seswavlasa da mosaxleobasTan Sexvedrebs moicavs, aRniSnuli qmedebis arasamarT­lebriv xasiaTTan dakavSirebiT maTi cnobierebis amaRlebis mizniT.

saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministros mier mowodebuli informaciis Tanaxmad,76 saministrom Caatara ori uwye­baTaSorisi Sexvedra, romelTa Semdeg daibeWda sainformacio bukleti „saSiSi da janmrTelobisTvis saxifaTo procedurebis Sesaxeb“. amasTan, saministros mier mowodebuli informaciis Tanaxmad, maT gaiTvalis­wines konkretul TemSi arsebuli rezistentuli mdgomareoba sakiTxTan dakavSirebiT da garkveuli drois manZilze TemTan Sexvedrebisagan Tavs ikaveben, Tumca, 2017 wlis gazafxulidan saministro apirebs am sakiTxze muSaobis gagrZelebas. aseve, dagegmilia uwyebaTaSorisi samoqmedo geg­mis SemuSaveba.

saxalxo damcveli miesalmeba imas, rom stambolis konvenciiT gaTval­iswinebuli cvlilebaTa paketis damtkicebis Semdeg, kanonmdeblobaSi gawerili iqneba qalTa genitaliebis dasaxiCrebis definicia. amasTan, aucilebelia gaZlierdes muSaoba mosaxleobis cnobierebis amaRlebis mimarTulebiT. gansakuTrebiT mniSvnelovania uwyebaTaSorisi samoqme­do gegmis drouli SemuSaveba, raTa gansaxorcielebeli RonisZiebebi daigegmos sifrTxiliT, saukeTeso saerTaSoriso praqtikaze dayrdno­biTa da sxvadasxva uwyebis koordinirebuli CarTulobiT. aucilebelia aRniSnuli saqmianoba praqtikis siRrmiseul kvlevas eyrdnobodes, sadac gaTvaliswinebuli iqneba sxvadasxva mniSvnelovani faqtoris TanakveTa, rogoricaa sakiTxis genderuli maxasiaTeblebi, Zaladobis msxverplTa eTnikuri warmomavloba, sakiTxTan dakavSirebuli stigma da xelaxali travmis miyenebis safrTxe.

adreul asakSi da bavSvTa qorwineba

saqarTveloSi adreul asakSi da bavSvTa qorwineba kvlav warmoadgens genderuli uTanasworobis erT-erT SemaSfoTebel gamovlinebas. 2016 wels saxalxo damcvelis mier Seswavlili saqmeebis analizidan ikveTe­ba, rom Semcirda faqtobrivi Tanacxovrebis SemTxvevebi, Tumca gaiz­arda niSnobebis maCvenebeli, rac aranakleb zRudavs arasrulwlovanTa uflebebs da uaryofiT asaxvas hpovebs arasrulwlovanTa ganviTarebis, ganaTlebis miRebis da Tavisufali arCevanis gakeTebis SesaZleblobaze.

75 saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros werili #MIA 2 17 00353071; 13/02/2017 da saqarTve­los mTavari prokuraturis werili #13/4355; 23/01/2017.

76 saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministros werili #01/4252; 25/01/2017.

Page 42: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 41

saqarTvelos iusticiis saministros mier mowodebuli informaciis Ta­naxmad 2015 wels 611 arasrulwlovani piris qorwineba daregistrirda, xolo 2016 wels mxolod 5. aRniSnuli kleba saxalxo damcvelis inicia­tiviT samoqalaqo kodeqsSi Sesuli cvlilebis Sedegia, rac pirdapiri magaliTia imisa, rom arsebobs genderuli sakiTxebi, romelTa reguli­rebaSic saxelmwifom SesaZloa mniSvnelovani roli Seasrulos. 2015 welTan SedarebiT mcired, magram mainc naklebia bavSvis registraciis momentSi arasrulwlovani mSoblebis raodenoba, romelic erTi wlis ganmavlobaSi 1449-dan 1278-mde Semcirda.77 samwuxarod, tendencia, rom bavSvis dabadebisas arasrulwlovani mSoblebis ricxvi mkveTrad aRe­mateba adreul qorwinebasTan dakavSirebul monacemebs, 2016 welsac Se­narCunebulia.78

77 iusticiis saministros werili #01/19266; 23/01/2017.78 tendenciis Sefasebisas gasaTvaliswinebelia isic, rom sakanonmdeblo cvlilebebidan Se­

fasebisTvis sakmaod cota droa gasuli, radgan cvlileba realurad 2016 wlis meore naxe­vars Seexo.

cxrili #14: adreul asakSi qorwinebis monacemebi

cxrili #15: bavSvis dabadebis momentisTvis arasrulwlovani mSobeli

2015 2016

arasrulwlovanTa skolis mitovebis faqtebi ojaxis Seqmnis mizniT

arasrulwlovanTa registrirebuli qorwineba

bavSvis dabadebis momentisTvis arasrulwlovani mSobeli 1278

5

115

1449

611

408

orive mSobeli mxolod mama mxolod deda

2014

2015

2016

1527

1372

1224

39

35

54

61

42

443

Page 43: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba42

arasrulwlovanTa qorwineba mWidrod aris dakavSirebuli ganaTlebis miRebis uflebasTan. samwuxaroa, rom xSirad arasrulwlovnebi Tavs anebeben ganaTlebis miRebas, rac SemdgomSi moqmedebs qalTa ekonomi­kur Tavisuflebaze da rac mTavaria, erTi-orad zrdis ojaxSi Zalado­bis riskebs. saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros mier mowodebuli informaciis Tanaxmad79, adreuli qorwinebis mizeziT swav­la 2016 wels Sewyvita 13-dan 17 wlamde 115-ma moswavlem maSin, rodesac 2015 wels swavla 408 moswavlem Sewyvita:

miuxedavad mkveTrad Semcirebuli registrirebuli qorwinebis raode­nobisa, problemuria reagirebis ganxorcieleba faqtobrivi Tanacx­ovrebisas. saqarTvelos saxalxo damcvelis mier saqmeTa Seswavlisas xarvezebi vlindeba, rogorc samarTaldamcavi uwyebis, ise socialuri momsaxurebis saagentos da saganmanaTleblo dawesebulebebis mier ganx­orcielebul RonisZiebebSi. socialuri saagentos mier mowodebuli informaciis Tanaxmad,80 am uwyebam 2016 wels sul 79 adreul asakSi qor­winebis SemTxveva Seiswavla.

kvlav problemas warmoadgens adreul asakSi qorwinebis SemTxvevaSi uwyebebs Soris koordinacia. miuxedavad imisa, rom xSir SemTxvevebSi adreul asakSi qorwinebas Tan axlavs: sqesobrivi danaSauli, swavlis mi­toveba, mSoblebis mxridan ugulebelyofa, aRniSnul garemoebebs, faq­tobrivi ojaxuri urTierTobis arsebobis gamo, bavSvze zrunvis saxel­mwifo dawesebulebebi da samarTaldamcavi uwyebis warmomadgenlebi ar aRiqvamen darRvevad, xSirad uTiTeben qorwinebis nebayoflobiTobaze an tradiciul faqtorebze da ar atareben qmediT RonisZiebebs aras­rulwlovanis WeSmariti interesebis dacvis uzrunvelsayofad.

79 saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros werili #MES 3 17 00047276; 20/01/2017. 80 saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministros werili #01/4054,

24/01/2017 da #01/62049, 12/08/2016.

cxrili #16: adreul asakSi qorwinebis mizniT skolis mitovebis maCveneblebi

2015 2016

17 wlis

16 wlis

15 wlis

14 wlis

13 wlis0

0

32

44

39

1

16

65

143

183

Page 44: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 43

adreul asakSi qorwinebisas, arasrulwlovanis mimarT ganxorciele­buli Zaladobis miuxedavad, socialuri momsaxurebis saagentos uWirs miiRos bavSvis ojaxidan gamoyvanis gadawyvetileba. aseT dros, social­uri samsaxuri cdilobs dafaros ojaxSi arsebuli problemebi. samwux­arod, dafiqsirda sagangaSo SemTxvevebi, rodesac adreul asakSi qor­winebisas socialuri momsaxurebis saagentom, arasrulwlovanis ojaxSi yofnis gamarTlebisTvis formaluri safuZvlis Sesaqmnelad, savarau­do moZaladis (saqmros) deda daniSna mzrunvelad. aseve, dafiqsirda SemTxveva, rodesac socialurma samsaxurma ojaxSi arsebuli garemo arasrulwlovanisTvis keTilsaimedod da araZaladobrivad Seafasa ma­Sin, rodesac arasrulwlovanis meuRle sqesobrivi danaSaulis Cadenis gamo damnaSaved iqna cnobili da aRniSnulis Sesaxeb socialuri samsaxu­ri informirebuli iyo.

sisxlis samarTlis kodeqsis 140-e muxli srulwlovanis 16 wlis asaks mi­uRwevelTan sqesobrivi kavSiris danaSaulis CadenisTvis 7-dan 9 wlamde Tavisuflebis aRkveTas iTvaliswinebs, yovelgvari sagamonakliso wesis gareSe. saqarTvelos mTavari prokuraturis mier mowodebuli infor­maciis Tanaxmad,81 ssk-is 140-e muxliT devna 183 piris mimarT daiwyo, maT Soris, umravlesoba (161) ojaxuri niSniT Cadenili danaSaulia (88%).

samwuxarod, saqmeTa Seswavlisas vlindeba rom srulwlovani mamakacis da 16 wlis asaks miuRweveli gogonas faqtobrivi qorwinebisas samarT­aldamcavi uwyeba ar interesdeba SesaZlo sqesobrivi danaSauliT. aseT SemTxvevaSi, sakmarisia wyvilma ganacxados, rom maT Soris sqesobriv kavSirs ar aqvs adgili, an ganacxadon rom sqesobriv kavSirs gogonas 16 wlis asakis miRwevamde adgili ar eqneba. sqesobrivi danaSaulis faqtze gamoZieba mxolod im SemTxvevaSi iwyeba, Tu gogona orsulad aris, rac utyuarad adasturebs momxdar danaSauls.

adreuli qorwinebis, rogorc danaSaulebrivi qmedebis da mosalodneli sasjelis Sesaxeb saqarTveloSi cnobiereba dabalia. faqtobrivi ojax­is Seqmnis SemTxvevaSi, ar xdeba ssk-is 140-e muxliT gaTvaliswinebuli realuri sasjelis Sefardeba da damnaSaves uformdeba saproceso Se­Tanxmeba. samwuxarod, mosaxleobaSi saproceso SeTanxmebis praqtika aR­qmulia, rogorc „jarima“ arasrulwlovan gogonaze daqorwinebisTvis da zogierT SemTxvevaSi, miuxedavad qmedebis danaSaulebriobis Sesaxeb informirebulobisa, materialurad SeZlebuli ojaxebisTvis misaRe­bia jarimiT dakisrebulis gadaxda asakiT patara gogonaze qorwinebis sanacvlod.82

rac Seexeba ssk-is 143-e muxliT dasjad qmedebas, Tavisuflebis ukanono aRkveTas (maT Soris, qorwinebis mizniT motacebas), saqarTvelos Sina­

81 saqarTvelos mTavari prokuraturis werili N13/16346, 13/03/2017.82 saxalxo damcvelis mier 2015-2016 wlebSi Catarebuli sainformacio Sexvedrebi adreul

asakSi qorwinebasTan dakavSirebiT.

Page 45: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba44

gan saqmeTa saministros mier mowodebuli informaciis Tanaxmad,83 2016 wels 143-e muxlis „d“ qvepunqtiT gamoZieba dawyebul iqna 27 saqmeze, xolo saqarTvelos mTavari prokuraturis mier mowodebuli monaceme­bis mixedviT,84 amave muxliT devna 20 SemTxvevaSi daiwyo.

zemoTqmulidan gamomdinare, saxelmwifos mier adreul qorwinebasTan brZolis mizniT gadadgmuli nabijebi efeqturia, magram - arasakmarisi. ar gadadgmula qmediTi nabijebi aRniSnuli danaSaulebrivi qmedebis Sesaxeb cnobierebis amaRlebisTvis, rac mniSvnelovania, rogorc sqeso­brivi danaSaulis prevenciis, ise adreul asakSi qorwinebis SemTxvevebis SemcirebisTvis.

2016 wels, aseve gamovlinda ramdenime SemTxveva, rodesac saganmanaT­leblo dawesebulebam daarRvia referirebis dokumentiT gaTvalis­winebuli moTxovnebi da ar Seatyobina Sesabamis organoebs adreul asakSi qorwinebis SemTxvevis Sesaxeb. referirebis dokumentiT gaTval­iswinebuli Setyobinebis valdebulebis darRvevis SemTxvevebi, aseve ga­movlinda saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros mxridan. aRniSnuli kidev erTxel usvams xazs adreul asakSi qorwinebebis sakiTxebze sagan­manaTleblo dawesebulebasa da saqarTvelos Sinagan saqmeTa saminis­tros warmomadgenelebis cnobierebis amaRlebis aucileblobas.

m.j. -s saqme

saqarTvelos saxalxo damcvels momarTa m.j.-m, romelic miuTiTebda Svilis mimarT ganxorcielebuli Zaladobis Sesaxeb. mowodebuli in­formaciis Tanaxmad, 15 wlis m.j. daqorwinda 27 wlis mamakacze. qor­winebis ganmavlobaSi gogona meuRlis mxridan fizikuri da fsiqolo­giuri Zaladobis msxverpli gaxda. saqmis Seswavlisas gamovlinda, rom saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministro, aseve saganmanaTleblo dawe­sebuleba informirebuli iyo adreul asakSi daqorwinebis faqtis Sesax­eb. saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros, daqorwinebisas reagireba ar ganuxorcielebia. policiis organosTvis sakmarisi aRmoCnda wyvi­lis ganmarteba, rom maT Soris sqesobriv kavSirs gogonas 16 wlis asakis miRwevamde adgili ar eqneboda. policiis organom reagireba mas Semdeg ganaxorciela, rac qorwinebidan ramdenime TveSi xelaxali Setyobineba dafiqsirda ojaxSi meuRlis mxridan ganxorcielebuli Zaladobis Ses­axeb. arc erT dawesebulebas socialuri samsaxurisTvis momxdari faq­tis Sesaxeb ar Seutyobinebia.

adreul asakSi qorwinebis praqtikasTan erTad, aseve gamowvevas warmoad­gens arasrulwlovani gogonebis niSnoba. samwuxarod, niSnobis SemTx­vevebi bavSvze zrunvis dawesebulebis da samarTaldamcavi uwyebis war­

83 saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros werili N 201943,26/01/2017 da N2050756, 16/08/2016.84 saqarTvelos mTavari prokuraturis werili N 08-3/506, 11/01/2017 da N13/53405, 15/082016.

Page 46: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 45

momadgenlebis mxridan yuradRebas naklebad imsaxurebs. am SemTxvevebSi maTTvis ganmsazRvrelia, rom daniSnuli biologiur ojaxSi rCeba. am­aves adasturebs saqarTvelos mTavari prokuraturidan gamoTxovili informaciac, 1501 muxliT gaTvaliswinebul danaSaulTan dakavSirebiT dawyebuli gamoZiebis Sesaxeb.85 am muxliT gamoZieba 2016 wels mxolod 3 SemTxvevaSi daiwyo.

lgbti pirTa uflebrivi mdgomareoba

gansakuTrebiT mZimea lgbti pirTa uflebrivi mdgomareoba. arsebuli homofobiuri da transfobiuri ganwyobebis sapasuxod, saxelmwifos mier, lgbti pirTa uflebrivi mdgomareobis gasaumjobeseblad gadadg­muli nabijebi kvlav minimaluria da formalur xasiaTs atarebs.

erTis mxriv lgbti pirebi Tavs daculad ver grZnoben, radgan maRalia maT mimarT siZulvilis gamovlinebis maCvenebeli, xolo meores mxriv, kvlav rCeba xarvezebi sakanonmdeblo doneze, romlebic lgbti pirebs arTmevs SesaZleblobas sxvaTa Tanasworad isargeblon konstituciiT garantirebuli uflebebiT.

miuxedavad imisa, rom bolo aTwleulSi qveyanaSi miRebul iqna rigi sakanonmdeblo cvlilebebi, arasakmarisi da araefeqturia am kanonebis praqtikulad ganxorcielebis sakiTxi. mosaxleobaSi kvlav maRalia ho­mofobiuri ganwyobebi da aseve, problemad rCeba e.w. politikuri homo­fobia, anu, politikuri subieqtebis mxridan homofobiuri, siZulvilis enis gamoyeneba, rac uaryofiTad aisaxeba lgbti Temis uflebriv mdgo­mareobaze da kidev ufro aRvivebs sazogadoebis mxridan agresias.

lgbti adamianebi saqarTveloSi arian sistemuri Zaladobis, Seviwroe­bis, devnis, Seuwynareblobisa da diskriminaciis msxverplni cxovrebis yvela sferoSi. maT mimarT gamovlenili Zaladoba da uTanasworo mopy­roba xSirad vlindeba ojaxSi, sajaro sivrcesa Tu sxvadasxva instituc­iebSi fizikuri da fsiqologiuri Zaladobis, marginalizaciis, bulingis da socialuri gariyvis saxiT.86 samwuxarod, lgbti adamianebi ver qmnian sakuTar uflebriv da samarTlebriv mdgomareobasTan dakavSirebul dRis wesrigs.

saxelmwifo kvlav ver uzrunvelyofs iseTi saganmanaTleblo sistemis Seqmnas, romelic daclili iqneba homofobiuri da transfobiuri war­modgenebisgan da xels Seuwyobs adreuli asakidanve tolerantuli Rirebulebebis ganviTarebas skolis moswavleebSi. aseve xSiria maswav­

85 saqarTvelos mTavari prokuraturis werili N 1353405, 15/08/2016 da werili N13/6254, 30/01/2017.

86 deklaracia seqsualuri orientaciisa da genderuli identobis (sogi) safuZvelze diskrim­inaciis aRmofxvrisa da lgbti pirTa uflebrivi Tanasworobis miRwevis Sesaxeb, 2016.

Page 47: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba46

leblebSi homofobiuri ganwyobebi, rac aRvivebs da axalisebs Zalado­brivi faqtebis mimarT umoqmedobas. ganaTlebis uflebis sargeblobis kuTxiT, saqarTvelos sajaro skolebsa da sauniversiteto sivrceeb­Si kvlav gabatonebulia homofobiuri da transfobiuri ganwyoba, rac aZlierebs ganaTlebis uflebiT sargeblobis SezRudvas lgbti Temis wevrebisTvis, qmnis mtrul garemos da aRniSnuli sivrcidan maT gariy­vas iwvevs.87

qveyanaSi Seqmnili rTuli uflebrivi mdgomareoba gansakuTrebiT mZimed aisaxeba lgbti sazogadoebis SedarebiT mowyvlad jgufebze, rogoricaa magaliTad lb qalebi da transgenderi qalebi. maT mimarT gamovlenil homofobiur ganwyobebs, zogadad, qalTa uflebrivi kuTxiT arsebuli mZime mdgomareoba erwymis da Sedegad lbt jgufis warmomadgenelTa ra­odenoba, vinc samjer an metjer gamxdara Zaladobis msxverpli, aRemateba gei da biseqsual jgufSi igive gamocdilebis mqone kacebis raodenobas.88 miuxedavad amisaa, saangariSo periodSi saxalxo damcvelis aparatSi arc erTi saqme, romelic lb qalebis mimarT fizikur Zaladobas exeba, ar Se­mosula, rac TavisTavad miuTiTebs problemis dabal xilvadobaze Tav­ad TemSi. am SemTxvevaSi, SesaZloa vivaraudoT, rom lb qalebi saxelmwi­fos mier regulirebuli urTierTobebis miRma arian darCenilni da sxva jgufebTan SedarebiT maTi gamocdileba metad aris ugulvebelyofili.

rac Seexeba transgender qalebs, maT mimarT bevri sxvadasxva faqtoris gamo gamovlenili Zaladobis masStabi imdenad didia, rom samarTaldam­cav uwyebebs xSirad uwevT am urTierTobebSi Careva, Tumca, 2016 wels gazrdili SemTxvevebis fonze, SesaZloa calsaxad iTqvas, rom poli­cias ar gaaCnia am Zaladobis regulirebis strategia, Semoifargleba mx­olod calkeul incidentebze reagirebiT da ver umklavdeba problemis sistemur xasiaTs.

2016 wlis 17 maisis saqme

2016 wels lgbti aqtivistebis damoukidebeli jgufis gancxadebiT, Zal­adobis mosalodneli safrTxeebisa da saxelmwifos mxridan RonisZiebis usafrTxod Catarebis garantiebis ararsebobis gamo, maT uari Tqves sa­jaro gamosvlaze, rac ukan gadadgmul nabijad SeiZleba CaiTvalos ga­moxatvis Tavisuflebis dacvis kuTxiT.

2016 wlis 17 maiss, gamTeniisas 10 lgbti aqtivisti daakaves. 3 maTgani daakaves metrosadgur „Tavisuflebis moedanze“, xolo 7 – sapatriarqos SenobasTan, stensilebis xatvisa da policielis kanonieri moTxovnisad­mi daumorCileblobis gamo. dakavebulebma saqarTvelos saxalxo damcv­elis rwmunebulebs ganucxades, rom maTi dakaveba ganxorcielda uxeSi

87 lgbti pirTa uflebrivi mdgomareoba saqarTveloSi, adamianis uflebebis swavlebisa da monitoringis centri, 2016.

88 informacia xelmisawvdomia vebgverdze:< https://ge.boell.org/ka/2016/06/17/cinascargancqobidan-ta-nascorobamde > [bolos nanaxia 2017 wlis 15 marts].

Page 48: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 47

formebiT, yovelgvari ganmartebis gareSe da homofobiuri enis gamoy­enebiT. lgbti aqtivistebi uTiTebdnen, rom isini daakaves samoqalaqo tansacmelSi Cacmulma pirebma, aseve maTi transportireba ar ganxor­cielebula policiis avtomanqanebiT. dakavebulebis adgilsamyofe­li ramdenime saaTis ganmavlobaSi ucnobi iyo. aRniSnuli informaciis moZieba gauWirdaT, maT Soris, saxalxo damcvelis rwmunebulebs. da­kavebulebi aRniSnavdnen, rom maTTvis dakavebisTanave ar ganumartavT uflebebi da ar miuciaT axloblebTan dakavSirebis SesaZlebloba.

SemaSfoTebelia, rom mdgomareoba gauaresebulia 2015 welTan Sedare­biT, rodesac xelisuflebis mxridan usafrTxoebis garkveuli zomebis miRebis Semdeg, lgbti aqtivistebs saSualeba miecaT aReniSnaT homofo­biisa da transfobiis winaaRmdeg saerTaSoriso dRe, miuxedavad imisa, rom aqciebi SezRuduli iyo drosa da sivrceSi.

saxalxo damcvels miaCnia, rom saxelmwifo xelisuflebis organoebma, maqsimalurad unda Seuwyon xeli siZulviliT ganpirobebuli Zalado­brivi qmedebebis prevenciasa da homofobiuri gamovlinebebis aRkveTas, aseve lgbti adamianebis konstituciiT garantirebuli uflebebis da Tavisuflebebis upirobo ganxorcielebas.

transgenderi Temis xelmisawvdomoba saxelmwifo servisebTan

mTavar gamowvevas kvlav warmoadgens transgenderi pirebisTvis sqe­sis samarTlebrivi aRiareba.89 imis gamo, rom transgender adamianebs ar eZlevaT SesaZlebloba samoqalaqo dokumentebSi sqesis aRmniSvneli Canaweri sakuTari genderuli identobis Sesabamisad Secvalon, am do­kumentebiT sargeblobisas izrdeba maTi diskriminaciis riski da arasa­Tanado mopyrobis an Zaladobis ganxorcielebis albaToba.

miuxedavad imisa, rom sakanonmdeblo doneze sqesis Secvlis procedu­ruli wesi gawerili ar aris, saqarTvelos iusticiis saministros mier dadgenili praqtika, sqesis Secvlis safuZvlad anatomiuri sqesis Secv­lis operaciis cnobis wardgenas ganixilavs. aRniSnuli winaaRmdegobaSi modis saerTaSoriso standartebTan, romlis mixedviTac saxelmwifoeb­ma SesaZlebloba unda miscen transgender adamianebs oficialur do­kumentebSi saxelisa da sqesis aRmniSvneli Canaweri swrafi da advilad xelmisawvdomi gziT Secvalon. amasTan, Zalian didi mniSvneloba eniWeba gaumarTlebeli SezRudvebisa da uxilavi/xiluli barierebis aRmofx­vras, romelic Tan axlavs sqesis Canaweris Secvlis proceduras.

saqarTvelos saxalxo damcvelma, 2015 wels winadadebiT mimarTa saqa­rTvelos iusticiis saministros, samoqalaqo aqtebSi sqesis Canawer­is cvlilebasTan dakavSirebuli proceduruli wesis SemuSavebisa da

89 informacia xelmisawvdomia vebgverdze:< http://www.ombudsman.ge/uploads/other/3/3720.pdf >[bo­los nanaxia 2017 wlis 15 marts].

Page 49: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba48

damtkicebis Sesaxeb. saqarTvelos saxalxo damcvelis winadadebis mi­uxedavad arsebuli praqtika ar Secvlila da transgender pirTa samarT­lebrivi mdgomareoba am mxriv ar gaumjobesebula. garda winadadebisa, saangariSo periodSi momzadda sasamarTlos megobris mosazreba, rome­lic agreTve exeboda sqesis samarTlebriv aRiarebas.

sasamarTlo megobris mosazrebaSi xazgasmiTaa aRniSnuli, rom sxva­dasxva qveynis kanonmdebloba Tu samarTlebrivi praqtika mimarTulia imisken, rom saxelmwifoebma SesaZlebloba miscen transgender adami­anebs oficialur dokumentebSi saxelisa da sqesis aRmniSvneli Canaw­eri swrafi, advilad xelmisawvdomi gziT Secvalon, amasTan Zalian didi mniSvneloba eniWeba gaumarTlebeli SezRudvebis aRmofxvras, romelic Tan axlavs sqesis Canaweris Secvlis proceduras. magaliTad, evropis fundamentur uflebaTa saagentos gamokiTxvam aCvena, rom transgen­deri adamianebi ufro metad eqvemdebarebian diskriminaciul mopyro­bas, gansakuTrebiT samuSaos Ziebisas, vidre lgb pirebi. gamokiTxul transgender respondentTa TiTqmis yovel mesame (30%) pirs gamoucdia diskriminacia samuSao adgilze, rac faqtobrivad, 2-jer aRemateba lgb jgufSi diskriminaciul gamocdilebebs.90

rac Seexeba jandacvis servisebiT sargeblobas, 2015 wels transgenderi adamianebis mdgomareobis Sesaxeb warmoebul kvlevaSi respondentebis umetesoba acxadebs, rom, maTi azriT, saqarTveloSi eqimebs transgen­deri adamianebisadmi uaryofiTi damokidebuleba aqvT da es erT erTi barieria imisaTvis, rom transgenderma adamianebma xarisxiani jandacvis momsaxureba miiRon.91

saxalxo damcveli miiCnevs rom aucilebelia am problemis swrafi da efeqturi gadawyveta, rac moicavs samedicino procedurebisa da sqesis samarTlebrivi aRiarebis erTmaneTisgan gamijvnas. sqesis Sesaxeb Canaw­eris cvlileba damoukidebeli unda iyos transgenderi adamianis mier Catarebul sqesis Secvlis operaciisagan da mis mier ganvlil hormon­aluri/medikamentozuri Terapiisagan.

genderuli Zaladoba lgbti Temis mimarT

saqarTvelos saxalxo damcvelis aparatis mier Seswavlili gancxadebebi naTlad warmoaCens jgufis mimarT arsebul Zaladobriv realobas. rac adasturebs im faqts, rom lgbti jgufis mimarT damokidebulebi araTu ubralod icvleba negatiurisken, aramed aisaxeba kidevac jgufis wevre­bis mimarT masobriv ZaladobaSi.92

90 lgbt pirTa kvleva evropaSi, 2014, ZiriTadi mignebebi, gv.29. 91 informacia xelmisawvdomia vebgverdze: <http://women.ge/data/docs/publications/WISG_Transgen-

der_survey_2015.pdf >[bolos nanaxia 2017 wlis 15 marts]. 92 informacia xelmisawvdomia vebgverdze: <https://ge.boell.org/ka/2016/06/17/cinascargancqobidan-ta-

nascorobamde >[bolos nanaxia 2017 wlis 15 marts].

Page 50: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 49

aRiarebulia, rom Zaladobrivi da homo/bi/transfobiuri garemo lgbti Tems uxilav socialur jgufad aqcevs da pirdapir gavlenas axdens ara mxolod am adamianebis keTildReobasa da janmrTelobaze, aramed xels uSlis maT TviTrealizebaSi individualur, interpersonalur da poli­tikur doneze.93

ojaxSi Zaladobis gamocdilebebis kvleva evropis fundamentur ufle­baTa saagentos (FRA) 2014 wlis gamokiTxvis erT-erT komponents war­moadgenda.94 gamokiTxul respondentTa 7%-ma miuTiTa, rom siZulvil­iT motivirebuli seriozuli Zaladobrivi incidentebi xdeboda maTi ojaxis wevrebis mxridan. amasTan, qali respondentebi ojaxSi Zaladobis bevrad met SemTxvevas miuTiTeben, vidre kaci respondentebi. respon­dentTa mxolod 5% iyo gei an biseqsuali mamakaci. saqarTvelos saxalxo damcvelis aparatis mier 2016 wels ojaxSi Zaladobis msxverplTa Tav­SesafrebSi ganxorcielebulma monitoringma aCvena, rom TavSesafris personals ara aqvs Sesabamisi codna da gamocdileba lgbti msxverplTan urTierTobisas da maTi cnobierebis amaRlebisken mimarTuli treninge­bi ZiriTadad tardeba ojaxSi Zaladobisa da trefikingis mimarTulebiT.

saqarTvelos saxalxo damcvelis aparatSi 2016 wels Semosuli gancxa­debebidan mxolod 1 saqme exeboda ojaxSi Zaladobas, romlis mixedvi­Tac arasrulwlovani, seqsualuri orientaciis gamo, mSoblebis mxridan Zaladobas ganicdida. socialuri dacvis samsaxurma arasrulwlovani ojaxidan gamoiyvana da mindobiT aRzrdaSi ganaTavsa.

saqarTvelos saxalxo damcvelis aparatis mier Seswavlil araerT saqmeSi lgbti Temis warmomadgenlebi policielebis mxridan savarau­do gadacdomis Cadenis faqtebze saubroben. rig saqmeebSi miTiTebu­lia, policielebis mxridan damamcirebeli mopyrobis, homofobiuri damokidebulebis, sityvieri da fizikuri Seuracxyofis, gulgrilobis faqtebis Sesaxeb. gancxadebebSi, sadac policiis warmomadgenlebis mx­ridan samsaxureobrivi uflebamosilebis gadametebis faqtebis Sesaxeb iyo miTiTebuli, saqarTvelos saxalxo damcvelis aparatis mier Semd­gomi reagirebis ganxorcieleba eTxova saqarTvelos prokuraturas. am etapze, mimdinareobs gamoZieba SesaZlo danaSaulebrivi qmedebis gamo­savlenad.

lgbti Temis warmomadgenlebi, zogierT gancxadebaSi aseve uTiTeben maTi administraciuli dakavebisas Cadenil, savaraudo, gadacdomebze, kerZod, ganmcxadeblebi aRniSnaven, rom rig SemTxvevebSi, dakavebisas maT ar ganemartebodaT dakavebis safuZveli, ar eZleodaT advokat­Tan dakavSirebis SesaZlebloba da sxva. unda aRiniSnos, is SemTxveve­bic, rodesac lgbti Temis warmomadgenelebi administraciuli wesiT daakaves, Tumca maT mimarT administraciuli samarTalwarmoeba Sewyda

93 deklaracia seqsualuri orientaciisa da genderuli identobis (sogi) safuZvelze diskrim­inaciis aRmofxvrisa da lgbti pirTa uflebrivi Tanasworobis miRwevis Sesaxeb, 2016.

94 lgbt pirTa kvleva evropaSi, 2014, ZiriTadi mignebebi, gv.64

Page 51: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba50

sasamarTlos gadawyvetilebiT, administraciuli samarTaldarRvevis ararsebobis gamo.

sasamarTlos mier administraciul samarTaldarRvevis araerT saqmeze sasamarTlos mier saqmiswarmoebis Sewyveta mianiSnebs, rom saWiroa policielebis unar-Cvevebis amaRleba administraciuli samarTaldar­Rvevis identificirebisa da samarTaldarRvevis dasadastureblad mtkicebulebebis mopovebis sakiTxTan dakavSirebiT. amasTan, maT unda esmodeT rom administraciuli dakavebis uflebamosileba dausabuTeb­lad da TviTneburad ar unda iyos gamoyenebuli.

sazogadoebaSi arsebuli ganwyobiT waxalisebulia lgbti Temis mimarT Zaladobis Cadena. aRniSnulis gaTvaliswinebiT gadamwyveti mniSvnelo­ba eniWeba cnobierebis amaRlebis mimarTulebiT nabijebis gadadgmas, amasTanave diskriminaciis motiviT lgbti Temis mimarT Cadenili dana­Saulebis droul da angariSvaldebul gamoZiebas da damnaSave pirisTvis kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli Sesabamisi pasuxismgeblobis dakis­rebas, ramac SesaZloa, garkveulwilad, moaxdinos danaSaulis prevencia. samarTaldamcavi uwyebis warmomadgenelebis mxridan ganxorcielebul darRvevebze reagirebis ganuxorcielebloba axalisebs diskriminaciul saqciels, xolo lgbti Tems akargvinebs ndobas samarTaldamcavi uwye­bebis mimarT.

g.t.-s j.c.-s g.u. -s da T.m.-s saqme

ganmcxadebeli aRniSnavda, rom transgender pirebs sityvier Seuracxy­ofas ayenebda moqalaqe, ris gamoc gamoiZaxes sapatrulo policia. sapa­trulo policiam incidentis monawile orive mxaris warmomadgenelebi daakava da maT wvrilmani xulignobis CadenaSi debda brals. ganmcxade­beli g.t uTiTebda, rom dakavebisas ar ganemartaT uflebebi, amasTan policiis mxridan adgili hqonda sityvier da fizikur Seuracxyofas.

g.t. policiis mier xelwerilis safuZvelze iqna gaTavisuflebuli, xolo sasamarTloSi administraciuli samarTaldarRvevis saqmeze war­moeba transgenderi pirebis j.c.-s g.u.-s da T.m.-s mimarT Sewyda (ar dada­sturda maTi mxridan samarTaldarRvevis Cadenis faqti).

policielebis mxridan SesaZlo samsaxureobrivi uflebamosilebis ga­dametebis faqtze mimdinareobs gamoZieba.

transgenderi qalebis dakavebis saqme

gancxadebis Tanaxmad, 2016 wlis 25 ivniss, Ramis saaTebSi gmirTa moed­nis mimdebare teritoriaze, transgender qals Tavs daesxnen, ris Sede­gadac man sxeulis dazianeba miiRo. kerZod, Tavdamsxmelma mas marjvena mklavze Wrilobebi lursmniani joxiT miayena.

Page 52: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 51

gavrcelebuli informaciiT, dazaralebulma sapatrulo policia ga­moiZaxa, Tumca samarTaldamcavebs arc damnaSavis dakaveba ucdiaT da arc sxva saxis reagireba ganuxorcielebiaT. aRniSnuli faqtis gasap­rotesteblad danaSaulis adgilas Sekrebilma transgenderma qalebma xelaxla gamoiZaxes ekipaJi da moiTxovdnen maTgan danaSaulze reagire­bas. meore gamoZaxebaze gamocxadebulma ekipaJma transgenderi qalebis protesti samarTaldarRvevad CaTvala, oTxi maTgani daakava da Sesa­bamis ganyofilebaSi gadaiyvana. policia dakavebulebs 166-e (wvrilmani xulignoba) da 173-e (samarTaldamcavi organos muSakis kanonieri gan­kargulebisadmi an moTxovnisadmi daumorCilebloba) muxlebiT gaTval­iswinebul samarTaldarRvevas edaveboda. sasamarTlos mier saqmiswar­moeba Sewyda 2 piris mimarT (ar dadasturda samarTaldarRvevis Cadena), xolo danarCeni pirebis mimarT sasamarTlos gadawyvetileba ucnobia. (savaraudod, maT mimarTac Sewyda warmoeba; informaciis gamoTxovisas policias ar hqonda aRniSnuli informacia).

saqmeze gamoZieba mimdinareobs, rogorc transgenderi qalis cemis, ise policiebis mxridan ganxorcielebul, SesaZlo samsaxureobrivi ufle­bamosilebis gadametebis faqtze.

z. S.-s saqme

gancxadebis Tanaxmad, 2016 wlis 14 oqtombers transgender pirs Tavs daesxnen homofobiur niadagze da mravlobiTi dazianebebi miayenes. mowodebuli informaciiT, dazianebebi dazaralebuls civi iaraRiT da blagvi sagniT aqvs miyenebuli. z. S. miyenebuli dazianebebis Sedegad gardaicvala. prokuraturis mier mowodebuli informaciiT aqtiurad mimdinareobda sagamoZiebo moqmedebebi siZulvilis motivis gamosakve­Tad, Tumca aRniSnuli, gamoZiebis mocemul etapze ar gamovlinda da gr­Zeldeba gamoZiebis procesi.

Page 53: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba52

rekomendaciebi

saqarTvelos mTavrobas:

• xeli Seewyos aRmasrulebeli xelisuflebis doneze genderuli meinstrimingis ganxorcielebas, saministroebSi specialuri struqturuli erTeulebis Seqmnis anda genderuli Tanasworo­bis sakiTxebze pasuxismgebeli pirebis gansazRvra/damtkicebiT

• samTavrobo uwyebebSi xeli Seewyos genderuli Tanasworo­bis sakiTxebze Sida instituciuri politikis dokumentebis (strategia, samoqmedo gegma, koncefcia) Seqmnasa da ganxor­cielebas

• iwarmoos da gaanalizdes dasaqmebulTa genderuli niSniT seg­regirebuli statistika qalTa Tanamdebobrivi dawinaurebis xelSemSleli barierebis gamosavlenad da aRmosafxvrelad

• genderuli Tanasworobis sakiTxebze arsebul samoqmedo ge­gmebsa da strategiebSi ganisazRvros uflebadamcveli qa­lebis uflebrivi mdgomareobis dacvis RonisZiebebi, maT Soris gaeros generaluri asambleis A/RES/53/144 rezoluciis ganxor­cielebis sakiTxebi

• ganaxldes qalTa SromiTi uflebebis gaumjobesebisaken mimar­Tul cvlilebebze muSaoba da Seiqmnas sakanonmdeblo garan­tiebi, romlebic mimarTuli iqneba specifikurad qali dasaqme­bulebis genderuli Cagvris winaaRmdeg

• daiwyos Sesabamisi procedurebi Sromis saerTaSoriso organi­zaciis 183-e dedobis dacvis konvenciis xelmowerisa da Semd­gomi ratificirebis mizniT

• ganisazRvros mravalSviliani mSoblis definicia da ganxor­cieldes Sesabamisi sakanonmdeblo cvlilebis inicireba

• pasuxismgebeli saxelmwifo uwyebebis mier ganxorcieldes qal­Ta mimarT da ojaxSi Zaladobis SemTxvevebis Sesaxeb srulyofi­li, detaluri statistikis warmoeba da misi analizi, maT Soris, Segrovdes qalTa mkvlelobebis da TviTmkvlelobamde miyvanis SemTxvevebis statistikuri monacemebi da gaanalizdes faqtis irgvliv arsebuli saWiro monacemebi

• qalis genitaliebis dasaxiCrebis praqtikasTan dakavSirebiT, droulad ganxorcieldes uwyebaTaSorisi samoqmedo gegmis SemuSaveba

• samTavrobo strategiebsa da samoqmedo gegmebSi srulyofilad asaxos Sesabamisi uwyebebis mier gansaxorcielebeli RonisZie­bebi seqsualuri orientaciisa da genderuli identobis safuZ­velze Zaladobis dasaZlevad da xeli Seewyos mis ganxorciele­bas

Page 54: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 53

saqarTvelos parlaments:

• gaTvaliswinebul iqnes qalTa diskriminaciis yvela formis aRmofxvris komitetis da qalTa mimarT Zaladobis, Zaladobis mizezebisa da Sedegebis Sesaxeb specialuri momxseneblis re­komendaciebi savaldebulo kvotirebis meqanizmis SemoRebas­Tan dakavSirebiT

• ganisazRvros seqsualuri Seviwroebis definicia da SemuSavdes adekvaturi sanqciebis sistema

• gaZlierdes genderuli Tanasworobis saparlamento sabWos saqmianoba, saqarTvelos kanonmdeblobaSi genderuli Tanaswo­robis sakiTxebis asaxvisa da saerTaSoriso standartebis/re­komendaciebis efeqtiani ganxorcielebis mimarTulebiT

adgilobrivi TviTmmarTvelobis organoebs:

• gaZlierdes genderuli Tanasworobis sakiTxebze pasuxismge­beli pirebis uflebamosileba, saqmianobis areali da resurse­bi; xeli Seewyos sakrebulos doneze genderuli Tanasworobis sabWoebis Seqmnasa da mdgradobas

• iwarmoos da gaanalizdes dasaqmebulTa genderuli niSniT seg­regirebuli statistika qalTa Tanamdebobrivi dawinaurebis xelSemSleli barierebis gamosavlenad da aRmosafxvrelad

• adgilobrivi biujetis Sedgenisas gansakuTrebuli yuradReba mieqces genderuli Tanasworobis sakiTxebis integrirebas da qalTa uflebrivi mdgomareobis gaumjobesebisaken mimarTuli miznobrivi programebis ganxorcielebas, maT Soris, martoxela mSoblebisTvis, mravalSviliani ojaxebisa da ojaxSi Zaladobis msxverplTaTvis

• uzrunvelyofil iqnas soflis ganviTarebis programebisa Tu TemisaTvis prioritetuli proeqtebis dagegmvis, ganx­orcielebisa da Sefasebis yvela etapze qalTa CarTuloba da monawileoba

saqarTvelos regionuli ganviTarebisa da infrastruqturis

saministros:

• gaZlierdes qalTa uflebrivi mdgomareobis gaumjobesebisken mimarTuli iniciativebis integrireba adgilobrivi munici­palitetebis ganviTarebaze orientirebul proeqtebSi

• xeli Seewyos adgilobrivi TviTmmarTvelobis organoebs Soris genderuli Tanasworobis sakiTxebze arsebuli kargi praqtike­bis gaziarebas da erTiani midgomebis damkvidrebas

Page 55: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba54

saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros:

• uflebadamcveli qalebis mimarT arsebuli SesaZlo ufle­badarRvevis SemTxvevaSi Camoyalibdes mgrZnobiare midgoma da gaTvaliswinebuli iqnas maTi safrTxis realuri aRqma, saqmia­nobidan gamomdinare, arsebul momatebul riskTan erTad

• saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros teritoriul orga­noebSi uzrunvelyos TanamSromlebis gadamzadeba. kerZod, uz­runvelyos trefikingTan, ojaxSi ZaladobasTan, adreul qor­winebasTan, qalTa genitaliebis dasaxiCrebasTan, seqsualur orientaciasTan, genderul identobasTan da sqesobriv maxasi­aTebelTan dakavSirebuli sakiTxebis CarTva policiis TanamS­romelTa saswavlo gegmaSi

• Seiqmnas specializebuli struqturuli erTeuli, romelic uSualod iqneba pasuxismgebeli genderuli niSniT Cadenil da ojaxSi Zaladobis danaSaulebTan dakavSirebul sakiTxebze

• monitoringi gaewios ojaxSi Zaladobis SemTxvevis dros Sina­gan saqmeTa saministros TanamSromlebis mier kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli RonisZiebebis ganuxrel Sesrulebas

• daixvewos Semakavebeli orderis oqmSi informaciis Sevsebis standarti

• xeli Seewyos dacvis RonisZiebebis, maT Soris ganridebis meqa­nizmis, efeqtian gamoyenebas, amasTan ganxorcieldes reagire­bis Semdgomi monitoringi

• gaumjobesdes qalTa mimarT Zaladobis da ojaxSi Zaladobis statistikuri monacemebis analizi, kerZod, gaanalizdes ssip 112–is samsaxurSi SesaZlo ojaxSi Zaladobis da ojaxuri kon­fliqtis Sesaxeb miRebuli Setyobinebebi, damcavi RonisZiebebi, Zaladobis sxva SemTxvevebi

• gaZlierdes koordinacia ssip socialuri momsaxurebis saagen­tosTan ojaxSi Zaladobis da adreul asakSi qorwinebis saqmeTa Seswavlisas

• uzrunvelyos adreul asakSi qorwinebis SemTxvevebze reagire­bis saxelmZRvanelo principebis SemuSaveba da ubnis inspeqto­ris rolis gaZliereba adreul asakSi qorwinebis da adreul asakSi niSnobis yvela SemTxvevaze, moxdes mSoblebis mxridan ganxorcielebuli ojaxSi SesaZlo Zaladobis - ugulebelyofis saqmis Seswavla

• iTanamSromlos lgbti organizaciebTan da aRniSnul Temaze momuSave sxva arasamTavrobo organizaciebTan Tu sainiciativo jgufebTan, gamocdilebis gaziarebis, danaSaulTa prevenciisa da samarTaldamcavi sistemis mimarT ndobis gaZlierebis xe­lSewyobis mizniT

Page 56: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 55

saqarTvelos iusticiis saministros

• dainergos transgenderi pirebisTvis saxelmwifo da arasaxel­mwifo dawesebulebebis mier gacemul yvela ZiriTad dokumen­tSi, maTi genderuli identobis asaxvis swrafi, gamWvirvale da xelmisawvdomi procedura. mniSvnelovania, rom miTiTebuli procedura mkafiod iyos gamijnuli samedicino tranzaqciis procesisgan

saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis

saministros:

• daCqardes orsulobis, mSobiarobisa da bavSvis movlis gamo SvebulebiT sargeblobisa da Tanmdevi gasacemlis miRebis we­sis damtkiceba, raTa gamoiricxos sqesis niSniT diskriminaciis SemTxvevebi

• dainergos martoxela da mravalSviliani mSoblebis daxmare­bisaken mimarTuli RonisZiebebi, maT Soris, moxdes socialuri SeRavaTebis arsebul sistemaSi gaTvaliswineba, ganxorcield­es martoxela da mravalSviliani dedebis Sesaxeb srulyofili statistikuri informaciis Seqmna da gaanalizeba

• umokles vadaSi ganxorcieldes konfliqtis Sedegad dazara­lebuli qalebisa da gogonebisTvis fsiqo-socialuri servise­biT uzrunvelyofa

• daigegmos da ganxorcieldes mosaxleobis cnobierebis ama­Rlebis RonisZiebebi reproduqciul da sqesobriv janmrTe­lobasa da uflebebze, xeli Seewyos mosaxleobis cnobierebis amaRlebas kontraceptivebis gamoyenebisa da ojaxis dagegmvis servisebze, maT Soris soflis ambulatoriebis aqtiuri CarTu­lobiT

• daigegmos da ganxorcieldes genderuli niSniT sqesis seleqci­is prevenciuli RonisZiebebi, maT Soris sainformacio–sagan­manaTleblo Sexvedrebi saqarTvelos regionebSi

• srulyofilad iqnes Seswavlili adreul asakSi qorwinebis faqtebi da ganxorcieldes kanonmdeblobiT gaTvaliswinebu­li reagireba, maT Soris, adreul asakSi qorwinebis da niSnobis faqtis gamovlenis SemTxvevaSi gaimarTos msjeloba mSoblis pa­suxismgeblobis, bavSvis saukeTeso interesebis sakiTxze,

• bavSvis daniSnvnis SemTxvevaSi, ojaxs gaewios konsultireba niSnobis da adreul asakSi qorwinebis uaryofiTi aspeqtebis Sesaxeb, uzrunvelyofil iqnes saqmeSi fsiqologis CarTuloba, raTa gamoiricxos SemdgomSi iZulebiTi qorwineba

Page 57: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba56

• daareguliros samedicino tranzaqciis procesi ise, rom transgender da interseqs adamianebs hqondeT efeqtiani xel­misawvdomoba sayovelTaod aRiarebuli standartebis Sesabam­is samedicino momsaxurebaze da am procesTan dakavSirebuli xarjebi anazRaurdes sazogadoebrivi jandacvis sadazRvevo polisebis farglebSi

• miiRos da danergos saerTaSoriso klinikuri saxelmZRvane­lo principebi, romelic orientirebuli iqneba transgender, transseqsual, interseqs da genderulad arakonformul adami­anTa saWiroebebze, uzrunvelyos maTi xelmisawvdomoba xarisx­ian jandacvaze

• uzrunvelyofil iqnes, saqmeTa raodenobis Sesabamisad, so­cialuri muSakebis resursis gazrda, maTi gadamzadeba gen­derul da seqsualur ZaladobasTan dakavSirebiT da maTTvis Sesabamisi samuSao pirobebis gaumjobeseba

saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros:

• droulad ganxorcieldes zogadsaganmanaTleblo dawesebule­bebSi samoqalaqo Tavdacvis swavleba

• dainergos skolis moswavleTaTvis reproduqciuli da sqeso­brivi janmrTelobisa da uflebebis ZiriTadi sakiTxebis swav­leba, moewyos saseminaro swavlebebi skolis moswavleTaTvis reproduqciuli da sqesobrivi janmrTelobis sakiTxebze adg­ilobriv samedicino dawesebulebebTan TanamSromlobiT

• uzrunvelyos maswavlebelTa cnobierebis amaRleba adreul asakSi qorwinebis da adreul asakSi niSnobis sakiTxebTan daka­vSirebiT arsebul valdebulebebze da reagirebis proceduris savaldebulo Sesrulebaze

• monitoringi gaewios bavSvTa mier skolis mitovebis mizezebis aRricxvis sistemis warmoebas, gansakuTrebiT eTnikuri um­ciresobebiT dasaxlebul regionebSi, sadac ikveTeba msgavsi SemTxvevebis aRricxvianobis xarvezebi

• socialur samsaxurTan TanamSromlobiT gaaqtiurdes muSaoba im arasrulwlovnebis saswavlo procesSi xelaxla CasarTavad, romlebmac swavla adreul asakSi qorwinebis an niSnobis gamo Sewyvites

saqarTvelos prokuraturas:

• miRebul iqnas prevenciuli zomebi femicidis, qorwinebis iZu­lebisa da arasrulwlovanTan sqesobrivi kavSiris Semcirebis/

Page 58: saqarTvelos saxalxo damcveli · 2 winamdebare publikacia Seqmnilia evrokavSiris daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod saxalxo damcvelis aparati da publikaciis Sinaarsis

qalTa uflebrivi mdgomareoba da genderuli Tanasworoba 57

Tavidan acilebis mizniT, amasTan, ganxorcieldes efeqtiani re­agireba yvela momxdar SemTxvevaze

• Seqmnas regularuli samuSao formatebi lgbti organi­zaciebTan da aRniSnul Tematikaze momuSave sxva jgufebTan Tu organizaciebTan danaSaulTa efeqtiani prevenciisa da samarT­aldamcavi organoebis mimarT ndobis gaZlierebis mizniT

• xeli Seewyos statistikis warmoebas, analizs da Tematuri kv­levebis ganxorcielebas qalTa mimarT Zaladobis SemTxvevebTan dakavSirebiT

adamianiT vaWrobis (trefikingis) msxverplTa,

dazaralebulTa dacvisa da daxmarebis saxelmwifo fonds:

• moxdes beneficiarTa da maTze damokidebul pirTa janmrTelo­bis sruli Semowmeba TavSesafarSi miRebisTanave, raTa Tavidan iqnas acilebuli daavadebaTa Semdgomi gavrceleba da amasTan, uzrunvelyofili iyos drouli mkurnaloba

• daixvewos TavSesafris fizikuri garemo SSm pirTa momsaxurebi­sTvis, adaptirdes Senobebi, raTa maqsimalurad iyos miaxloe­buli savaldebulo standartebs

• uzrunvelyofil iqnas TavSesafris adgilmdebareobis imgvarad SerCeva, rom SesaZlebeli iyos TavSesafriT mosargeble pirTa konfidencialobis, piradi sivrcisa da usafrTxoebis dacva

• gadaixedos TavSesafrebis fsiqo-socialuri reabilitaciisa da saganmanaTleblo programebi, meti dro da resursi daeT­mos sareabilitacio programebisa da aqtivobebis dagegmvasa da ganxorcielebas, aRniSnuli programebi gaxdes metad inkluzi­uri

• uzrunvelyos saxelmwifo TavSesafrebSi dasaqmebuli person­alis adekvaturi gadamzadeba genderuli da seqsualuri Zal­adobis msxverplTa daxmarebisa da gaZlierebis, seqsualuri orientaciis, genderuli identobisa da sqesobrivi maxasiaTe­blebis Sesaxeb

sazogadoebriv mauwyebels

• gaazrebul iqnes qalTa uflebebisa da genderuli Tanasworo­bis sakiTxebis mniSvneloba da gadacemebis dagegmvisas Tavidan iqnas acilebuli seqsisturi da diskriminaciuli Sinaarsis Sem­cveli konteqsti.