Servizo gratuito debicicletas de paseo enSalvaterra de Miño

Páxina III

Páxina XIV

Páxina XII

Páxina XVI

Rutas de Artes eOficios en Tomiño

Verán Cultural de Tui

XXIII Travesía a NadoPorto da Guarda

Páxina II

Verán Cultural deSalvaterra

Páxina XI

Páxinas XVIII e XIX

O Proxecto Matdance en Ponteareas

ANO 1 | Edición nº 7 | Xullo de 2018 | Precio 2 euros Xornal galego para o debate, a cultura, o ensino e o lecer

Retomados, logo de 20 anos, os traballos noxacemento paleolítico das Gándaras de Budiño

Páxina XX

Ana Moura em Cerveira

II FORO A PENEIRA | Xullo de 2018

Condado / ParadantaSALVATERRA DE MIÑO

Marta Valcárcel Gómez, 1ª Ttede Alcalde e Concelleira deCultura ven de presentar a

programación que ofrece o Concello deSalvaterra ao seus veciños e veciñaspara o verán, baixo o lema “Ven a Viviragosto a Salvaterra”.

Acércase o mes de agosto e con elo inicio da programación do VeránCultural, dende o Concello trabállasepara ofrecer unha programación va-riada, para todos os gustos e idades,un programa feito e pensado paradesfrutar en familia. Unha programa-ción cultural de calidade, con unhaproposta diversa, cargada de activi-dades e festas, onde todos teñen ca-bida, e que en breve chegará a todasas casas e que conta tamén con unha

dimensión transfronteiriza a travésda Eurocidade Monção – Salvaterra.

Cine, concertos, folclore interna-cional, folk, música, humor, maxia,teatro, Bandas de Música e gastro-nomía terán o seu espacio.

O luns 3O de xullo, no RecintoAmurallado, teremos o espectáculode “O MUNDO A DANZAR”, coa ac-tuación dos grupos folclóricos deÁfrica do Sur, Arxentina, Tahití eUcrania.

Venres 3 de agosto, na Praza doConcello, FESTIVAL FOLCLÓRICA DAA.C. PONTENOVA, coa actuación daBanda de Gaitas A.C. Pontenova e osgrupos Ardentía e Tanto nos ten.

Xa un habitual na nosa programa-ción, o sábado 4 de agosto, o Recinto

Amurallado acollera o maior festivalDJ ao aire libre de Galicia, O SON DAMURALLA, coas acuación de Jose deRico, Sara Santini, Thomas Living,Dj Frisco e Marcos Peón, Dj Charlie eDj David.

O Martes 7 de agosto os máis cati-vos poderán desfrutar dun concertopara eles da man de Pakolas.

Iria Estévez presentará o seu novodisco o mércores 8 de agosto, ofado, o son, a cantiga galega, músicasde Cabo Verde e Arxentina, bossanova...

O xoves 9 de agosto poderemosdesfrutar do Grupo de Baile Modernodo Casal.

O xoves 10 de agosto FESTIVIDADEDE SAN LOURENZO coa actuación dascorais de Salvaterra acompañadaspola Banda de Música de Salvaterrade Miño, na Praza do Concello.

Imos de GUATEQUE, música dosanos 60, 70 e 80 para todos os nos-tálxicos desa época, o sábado 11 deagosto no Recinto Amurallado, eentre todos os que veñan caracteri-zados de época haberá un sorteodunha viaxe.

Luns 13 de agosto teatro/comediainfantil “O Vendedor de fume” napraza do Concello

Martes 14 e xoves 16 de agostoCINE AO AIRE LIBRE, na Muralla, coaspelícula infantil OS PITUFOS. A ALDEAESCONDIDA e BALLERINA

Venres 17 de agosto FESTIVAL DEBANDAS, na praza do Concello coa

participación da Banda de Música daUVCD de Candean, a Banda de Músicade Caldas de Reis e a Banda de Músicade Salvaterra de Miño

E entramos no último fin de semanade agosto e nos preámbulos da Festado Viño do Condado, luns 20, martes21 e mércores 22 de agosto,CURSOS/CATA . Prazas limitadas

Poremos punto e final a esta extensaprogramación coa FESTA DO VIÑO DOCONDADO DO TEA que este ano chegaa súa 59 edición, viño, música, gas-tronomía fan unha conxunción perfectae fan de esta festa unha das melloresda nosa comunidade.

No apartado musical da Festa doViño destacan as actuacións de OsCoribantes de Buchabade e Milson'so venres 24, ROI CASAL co seu es-pectáculo "son galego son cubano"e PELEPAU o sábado 25 ás 23h. eErrantes e Baby Jane o domingo ás19:30h.

Salvaterra presenta o seu verán cultural

Marta Valcárcel Gómez, 1ª Tte de Alcalde.

IIIFORO A PENEIRA| Xullo de 2018

Condado / ParadantaSALVATERRA DE MIÑO

Oconcello de Salvaterrade Miño vai a ser undos poucos de Galicia

que contará con 50 bicicletasde paseo de forma gratuíta,que poderán utilizar os veci-ños e visitantes os venres, sá-bados, domingos e festivos,para percorrer o Casco Urbano,o carril bici e as sendas dosRíos. Así o que o desexe po-derá facer de forma naturalunha ruta polos 25 km de sen-das que temos polos ríos(Mendo, Miño e Tea), o Re-cinto Amurallado e a Ponte

Medieval. Ademais este veránpoderán ser os primeiros enfacer a senda entre Salvaterrae Tui, hasta o Río Caselas, queeste verán quedará rematada.

Con iniciativas como esta oque se pretende é fomentar odeporte e hábitos saúdablesentre os seus veciños e veciñas,o uso de medios de transporteecolóxico e acercar a naturezae o propio patrimonio a todose a todas, ademais de ser unreclamo para as miles de per-soas que se achegan a nosaVila buscando tranquilidade e

lecer, a parte dunha boa gas-tronomía , segundo manifestaa 1ª Tte de Alcalde e Conce-lleira de Medio Ambiente MartaValcárcel Gómez. Salvaterra deMiño é Vila Milenaria, Capitaldo Viño do Condado do Tea,pero sobre todo é un Xardínsobre o Miño, sendo o ParquePúblico A Canuda un dos re-clamos turísticos máis impor-tantes do sur de Galicia.

O Posto de entrega das bi-cicletas está situada no crucede entrada do Parque PúblicoA Canuda, e todos aqueles que

desexen utilizar este servicioso teñen que dirixirse a elaen horarios de 09.00 a 13.00hou de 18.00 a 22.00h (horariode verán) e cubrir os impresosnecesarios, presentando o seuDNI, pasaporte ou carnét deconducir. Os menores de idadepoderán utilizar este servicio

sempre que o formulario sexaasinado por unha persoa maiorde idade que se responsabili-zará do menor e da bicicleta,ou que o menor de idade com-prendida ente os 15 e os 18anos presente autorización ex-pedida polo Concello de Sal-vaterra de Miño.

Servizo gratuito de bicicletas de paseoen Salvaterra

FORO A PENEIRA | Xullo de 2018IV

Condado / ParadantaTOKIO

FUCO PRADO

Rico pobreEl Rei

FELIX

FUCO PRADO

VFORO A PENEIRA | Xullo de 2018

EditorialPor: Guillermo Rodríguez. Director

Vémonos en Compostela o día 25

Colaboradores: Rocio Pereira Luzro81@hotmail.com , Anxo S.Porto Ucha, Raquel, Carlos Méixome, Vázquez, Viale Moutinho,Manuel X. Xiraldez, Fco. Puñal Suárez, Pilar Martinez, Manuel Rodríguez Alonso, Xulián Maure, Uxio Breogán, X.A. Pérez Lema,Xosé González Martínez, Manuel Bragado, Baldomero Iglésias(Mero), Nicolás Xamardo, Luis Martínez Risco, Fco. Peña Casti-ñeira, Nemesio Barxa, Andrea Goro, Anxo Mena, Inma Otero Va-rela. Manso Preto, Isabel Varela, Francisco Álvarez-KOKI.

Depósito legal: VG 226-2018

Edita: Editorial NOVAS DO EIXO ATLÁNTICO S.L. Avda. Sarmiento Rivera, 4-4ºD (36860 PONTEAREAS - GALIZA) T. 986 64 12 69 x.foroapeneira@gmail.comImprime: Publicaciones Tameiga S.L.Publicidade: Dpto. propio e axencias x.foroapeneira@gmail.comDeseño e maquetación: Fran Eiró

Director: Guillermo Rodríguez Fdez. T.658 58 50 49 guillermo@novasdoeixoatlantico.com

Tradución e correción: Montserrat Rodríguez cursosespanhol.cep@gmail.com

Compostela é dende a IdadeMedia punto de reunión a niveleuropeo. Hai infinidade de teo-

rías sobre as razóns que levaron a queSantiago de Compostela se converteranun foco de atracción dende moitoslugares da Europa Medieval: relixiosos,militares, económicos, estratéxicos.

Sexa pola razón que sexa, o feito éque asistimos cada tantos anos aosfamosos, relixiosamente falando, ANOSSANTOS. Celebracións que teñen hoxeun carácter claramente relixioso peroque a súa orixe mana das loitas políticasdos diferentes estados europeos. Nestesmomentos chegan a Compostela “fa-cendo o camino” xentes de todo omundo. A construción da Catedral,hoxe admirada mundialmente, sobretodo pola arte nela despregada. O seuvalor histórico, político-relixioso, quedurante séculos foron tomados da man.Alí foron coroados reis, alí foron exer-cidos poderes políticos moi fortes edeterminantes non só na vida e historiade Galicia; en fin, que Santiago deCompostela é lugar de encontro europeoe, por desgraza, de desencontro políticonacional galego.

Non imos profundar neste aspectosenón destacar o feito de que dendeo século pasado tamén vén sendolugar de encontro político social ecultural. Os nosos devanceiros fixeronde Compostela unha fonte de inspira-ción política, cultural, literaria. Alítomáronse determinacións políticasmoi importantes e decisivas para odesenvolvemento desta Terra no eidopolítico, cultural e social, dos dousúltimos séculos.

Pero hoxe queremos falar de comocada día 25 de xullo as forzas políticasnacionalistas se dan cita en Compostelapara mostrar a súa fortaleza; ás vecesa súa debilidade, aínda que sempre

coa intención de demostrar que aGalicia que quere ser ceibe e soberanasegue existindo.

En Compostela escribíronse as pri-meiras páxinas, ata agora as máis de-terminantes, da Galicia irredenta quese resiste a renunciar a un futuropróspero e ceibe de ordenanzas forá-neas. A historia desta Terra Nosafálanos de tempos gloriosos e detempos escuros; pero sempre estivoaí ao rescoldo daquel lume que nosdeixou as cinzas da nosa historia quecomo a ave fénix resucita cada ano nasúa cita en Compostela; que seguealimentando ese fogo que quenta asnosas ilusións de homes e mulleres naprocura da nosa liberdade política, li-teraria, económica e social.

Claro que nos últimos tempos; efalo dos últimos 50 anos, máis ou me-nos, as confluencias ideolóxicas dosgalegos que aman a Terra máis canada, non sempre foron as axeitadas.O nacionalismo galego é un fervedoiroconstante de grupos e subgrupos quenon son quen de demostrar toda a súaforza empírica, que a teñen. Vanse es-farelando continuamente nun afán de

ofertar novas fórmulas que pretendendoser mellores, rematan ciscando cons-tantemente a forza nacionalista quedebera mostrarse unida. Unha e outravez, asistimos a fracturas políticas deopcións que apenas duran uns anos exa se fragmentan.

O vindeiro DÍA 25 DE XU-LLO será unha nova ocasiónde comprobar como os na-cionalistas salpican cos seusactos o espazo de Compos-tela. Uns lucindo máis mús-culo, outros querendo de-mostrar que aínda existen;todos certificando a desu-nión que leva á marxinacióne á perda de poder e forzaa nivel de Estado.

Aquí, como pasa nas fa-milias que non se entenden,ninguén é culpable. Unsporque cren ser os donosdas esencias patrias, outrosporque entenden que debensolicitar axudas, aínda quenon teñan “pedigri nacio-nalista” pero que lles podenaxudar a coller músculo; os

menos porque se consideran os au-ténticos herdeiros daqueles anos enque Galicia pesaba e tiña homes emulleres que dictaron días de gloriapara este País. Entre uns e outros, acasa sen varrer. Entre uns e outrospermiten que “pescadores” doutros ca-ladoiros boten a cana e saquen semprealgo que levarse á boca, aínda quesexa testemuñal.

Esta é a nosa Galicia. A Terra polaque suspiran os turistas polo nosoclima, pola nosa paisaxe, pola nosagastronomía. Todos marchan marabilladosde nós como anfitrións; todos falansen parar das nosas cousas , e nós,precisamente, nós, sen poñérmonos deacordo para facer desta Terra un paraísopolitico no que poidamos enganarnos eacertar pero sen recibir ordes foráneas.Para cando, bos e xenerosos? Paracando imos estar de acordo con nósmesmos? Ou entre nós?

FORO A PENEIRA | Xullo de 2018VI

OpiniónCadernos da viaxe

Cómpre recoñecerlle á conse-lleira nacionalista Ánxela Bu-gallo o primeiro fito no camiño

para recuperarmos o Pazo de Meiráspara a cidadanía, ao declaralo Ben deInterese Cultural (BIC) no 2008. Ho-xendía tense avanzado moito camiñopolo traballo da Comisión de Recupe-ración da Memoria Histórica e pola es-pecial sensibilidade do Concello deSada e da Deputación coruñesa. Maistamén por mór do consenso total doParlamento de Galicia. Neste tema oPPdeG está a facer o correcto. Probá-belmente pola presión cidadá, maiscómpre recoñecérllelo.

Os Franco non teñen un título depropiedade legal. Unha “Junta ProPazo”, creada polo pulo da Deputacióne do Concello coruñeses, usou odiñeiro obtido de descontos obriga-torios dos soldos de funcionarios eempregados e das doazóns “volunta-rias” inducidas nos pobos polos con-cellos e pola Falanxe para lle mercaro pazo á súa propietaria, Blanca Qui-roga Pardo-Bazán, ofrecéndollo endoazón a Franco, que o aceptou endecembro de 1938. Porén, a transmi-sión é radicalmente nula, porque adoazón de bens inmobles require paracausar efecto dunha escritura notarial

que non existiu. A trapallada xurídicacontinuou no 1941 cando Franco ad-quiriu o Pazo a medio de compravendaperante Notario á mesma persoa quexa lle vendera antes á “Junta Propazo”. O prezo era moi baixo e non sexustificou o seu aboamento.

Xa que logo, o suposto título dedominio dos Franco é radicalmentenulo por inexistente, ao non existircausa, nin prezo, nin válido consen-temento nunha Blanca Quiroga que xanon era propietaria na altura.

As achegas de fondos públicos naadquisición e mantemento do Pazo e,sobre todo, a súa dedicación a finali-dades públicas do Goberno “de facto”(residencia oficial de verán do ditador,celebración de Consellos de Ministros

e actos oficiais…)determinan queo Pazo haxa dese considerarcomo ben dedominio públi-co Velaí o tí-tulo xurídico para que a Administracióndo Estado poida reivindicar xudicial-mente o Pazo duns Franco que non te-ñen título de propiedade válido.

Canto á indemnización dos gastosaboados polos Franco dende que oEstado deixou de usar o Pazo, a súacualidade de herdeiros duns primeirosposuidores de mala fe, plenamenteconscientes da ilegalidade do seu do-minio, vetaríalles calquera pretensiónnese senso.

Recuperarmos o pazo

Xoán Antón Pérez-Lema

Hai poucos días escrebíamosnestas páxinas arredor do rolhistórico da Monarquía bor-

bónica como axente institucionaliza-dor e estabilizador dun Deep Statehoxe constituído arredor dos sectoresregulados do IBEX 35(“capitalismocastizo do BOE”), nomeadamente osseus lobbies financeiro, de distribu-ción eléctrica e construtor-concesio-nal e os seus brazos mediáticosmadrileños.

Historicamente,a dinastía borbó-nica caracterizouse sempre polo seuintervencionismo nos asuntos políti-cos, polo “borboneo”.Fernando VII

voltou impór o absolutismo nas súasreaccións de 1814 e 1820. O seuneto, Alfonso XII, recuperou o tronoda súa nai pola forza bruta do golpede estado do xeneral Martínez Campos(1874). O bisavó do Rei actual, AfonsoXIII, apoiou os golpes de estado de1923, do xeneral Primo de Rivera(quelle habería custar a Coroa) e, xa noexilio, o do ditador Franco no 1936.

No caso de Felipe VI a abdicacióndo seu pai baseouse nun pacto dobipartidismo dinàstico PP-PSOE quepermitira manter un “status quo” enrisco pola recesión económica e máispolo dano reputacional sofrido polos

seus pai, irmá e cuñado. Mais axiñaconstatamos a falla de pulo real poralargar a base social da Monarquía,corrixir os graves erros da transiciónou tentar reformas sociais e territoriaisprecisas. Pola contra, Felipe VI tenseancorado en concepcións inmobilistasno político e pouco críticas das in-xustizas sociais xurdidas da GrandeRecesión.

Canto á cuestión catalá, foi FelipeVI quen decidiu ser rei de parte eporse á fronte dos que pedían a sus-pensión da autogoberno catalán emedidas penais contra os líderes so-beranistas, no canto de explorar asmarxes do seu mandato constitucionalcomo árbitro e moderador para garantirunha solución negociada.

Polo medio Felipe VI continuou oseu rol de relacións públicas dasgrandes empresas españolas, que des-frutan de todo o apoio exterior quese lle nega á internacionalizacióndas nosas pequenas e medianas em-presas.

Para máis, falta nel e na súa con-torna a –relativa-empatía do seu pai.Semella,pois, que a mensaxe a trans-mitiren é que a Coroa está cómodafacendo de chave de bóveda dun sis-tema de parte que xa non só refugaaos que acreditan nun Estado pluri-nacional, senón tamén aos que de-nuncian os recurtes de liberdades, osoligopolios enerxéticos, concesionaise bancarios ou a falla de sensibilidadesocial.

O borboneo de Felipe VI

Aínda hai xuices en Berlin, comodis que dixo o vello rei prusianoFriedrich Wilhem II. Ou, tratán-

dose da federal Alemaña, aínda haixuices en Kiel, porque o caso da ex-tradición de Puigdemont, como nonpodía ser doutro xeito nunha demo-cracia que respecta o principio doxuiz ordinario predeterminado polaLei, foi coñecido polo Tribunal Supe-rior do land de Schleswig-Hollstein,onde o president foi detido. No Es-tado español coñecería do asunto adisfuncional e inconstitucional Au-diencia Nacional fose onde fór o lugar

dos feitos. E logo aínda din os unio-nistas que o Estado español é o máisdescentralizado da Europa.

Os xuices de Kiel rexeitaron a extra-dición de Puigdemont polo delicto derebelión, ao considerar que a súa con-duta non podía ser considerada análogaa do delicto análogo na Alemaña, o daalta traición, pola manifesta falla deviolencia e/ou intimidación na condutado dirixente catalán.

Pura cordura, puro Dereito… Fronteesta decisión Puigdemont pode recorrerperante o Constitucional alemàn (polaextradición acordada polo delicto de

malversación), o Reino de Españanon. Tampouco pode Llarena prante-xarlle unha cuestión prexudicial aoTribunal da Unión Europea. O tempoprocesual xa pasou e a lexitimaciónactiva non é do Tribunal que pide aeuroorde, senón do que é competentepara resolvela. Llarena só pode retirara euroorde, como especulan casetodos os medios de Madrid, mais estadecisión poría á xustiza española aníveis máis propios de Somalia ca deTurquía. De seguro que é o plan A deLlarena, mais non é probábel que oleve adiante.

En realidade, a oportunidade agoraé para que a Fiscalía Xeral do Estadoreaxa, retire as acusacións por rebelióne sedición, cualifique procesualmente

polos eventuais delictos de desobe-diencia e pida dos maxistrados ins-trutores da AN e do TS a liberdadedos presos políticos.

Porque estes presos políticos cons-titúen, nesta altura, reféns que impi-den unha negociación bilateral entreo Estado e Catalunya. Porque se bené verdade que cómpre dialogar detodo e facer o posíbel por amornecero conflito con reféns non se pode ne-gociar. Mentres haxa presos políticosen Catalunya non se poderá negociara serio.

Ao mellor a decisión dos xuices deKiel é unha fiestra de oportunidadepara recuperarmos o sentidiño, o seny,o sentido común…Para recuperarmosa cordura.

Recuperarmos a cordura

VIIFORO A PENEIRA | Xullo de 2018

Opinión

Conhezedes o caso do condutorque circulando a contramaopor uma autoestrada, ao es-

coitar na radio do automovel umamensagem de emergencia de que poressa autoestrada circulava um veí-culo em direcção contraria, exclamou“como um?, todos, todos circulam acontramao”. Pois bem, no caso doinefavel juiz Pablo Llarena e seusautos e requerimentos ocorre omesmo, quando não som os seus osque resolvem, todos lhe levam a con-traria, ainda reconhezendo polaminha parte a incerteza que encerraqualquera decissão judicial; podedicer hoje uma cousa e amanhaoutra diferente. A inseguridade (oua dilação) é seu sinal de identidade.

Mas, com essa inseguridade noporvir, o feito certo é que 200 cons-titucionalista há tempo que redigiromum informe que excluia por completoque os feitos de 1.O em Catalonyafossem constituvos do delito de re-belião. Mesmo Pérez Royo, e otros,punham em dúbida que existise odelito de peculato (malversação defundos públicos), dúbidas que aindaacrescentou Montoro com suas ex-plicações de que nas contas da Ge-neralitat não faltava dinheiro. PérezRoyo chegou a dicer “não saber deonde lhe vem ao juiz Llarena essanecessidade de exibição impúdica desua ignorancia”. O certo é que Bru-xelas rejeitou o cumprimento da eu-roordem de detenção por considerara inexistência do delito de rebelião.Llarena não debia ter muita seguri-dade de que sua tese, a da juiz La-mela, prosperase e decidiu retirar aeuroordem O Reino de Espanha eseu governo estiverom alerta paraver se Puigdemont mudava de pais epodiam intentalo de novo; os poderespúblicos espanhois não tiverom nen-gum pudor nem lealdade em utilizarmedios de controlo en paises da UEpara vigilar a cidadãos estrangeirossem conhezimento das autoridadesdo país (agora tampouco deveriampedir lealdade dos outros); asim ojuiz Llarena pudo ditar nova urgenteeuroordem para deter a Puigdemontem Alemania; detido foi ingressadoem prissao com grande júbilo do po-der judicial, da Fiscalia e expresivosparabens do Borbón com apelos á

independência dos juices e do PoderJudicial e da sua autonomia com osoutros dous poderes.

Bom, pois a alegria tornouse emdesilusão e rabieta ao dictaminarum tribunal alemão que o delitopolo que reclamava sua detenção oReino de Espanha não existia e Puig-demon ficava livre dentro de Alema-nia. O governo espanhol anojado,colérico desembarcou em Alemaniaum dos seus braços jurídicos, a Fis-calia, para recorrer o Acordo, o juizLlarena insistindo na eurordem paracoadxuvar nos intentos revogatoriose, oh desilusão!, o Tribunal de ape-lação coincide com o tribunal inferiore com o tribunal Belga e tampoucoconsidera que exista causa de entre-gue a Espanha pola acusação de re-belião. A primeira foi na frente, asegunda no peito e a terceira umpouco mais abaixo. Valhame Deus!E agora outra vez a dúbida de serecorremos ao Tribunal de Justiçada União Europeia... e se rejeitamo recurso? Que vergonha! Pensoque o juiz Llarena de novo teráque envainala e retirar a euroor-dem ou conformarse com que de-volvam a Puigdemont a este Reinode Espanha para ser julgado polodelito de peculato com o quesupõe de rebaixa de penas (de30 anos em aquel a 6 anos neste,falando de penas máximas) e deque não parece que a defesaneste caso resulte demasiadocomplicada, com boas perspec-tivas.

Se o juiz Llarena, num ejerciçode oportunidade como fizo nocaso da justiça belga, desisteagora da solicitude de extradfiçãode Puigdemont, colocase ao mar-gem do art. 408 do C.P.que cas-tiga ao funcionario que deixareintencionadamente de promovera persegição dos delitos de quetenha noticia. Se para evitar asensação de ridículo de sua ins-trucção e salvar a aplicação doartigo 472 CP (rebelião), só paraos procesados presos ou comorde de prisão, desiste da eu-roordem resolvida polo tribunalalemán pode incorrer em delito,porque, ainda a mais, a justiçaalemá aceptou que Puigdemont

poderia haver cometido, presunta-mente, um delito de peculato (mal-versacion) polo que Llarena fica obri-gado sobre a decissão do tribunalalemão e se renunciar á extradiçãopodria considerar-se que renuncia áperguição de um presunto malvers-dor.

Todo esto nos obriga a meditarem relação com as medidas provisoriosadoptados pola juiz Lamela, ratifi-cadas polo juiz Llarena; que pasacom os outros acusados de rebelião?Os tres Tribunais europeios aos queacudiu a pertinaz perseguição dojulgado espanhol e do governo doEstado coincidirom em explicarlhesque, por muito que argumentem, nãoexiste o delito de rebelião na condutados membros do Govern e de seuPresidente naquela altura. Seguempensado na cantinela franquista deque ainda existem Pirineos; os quecirculam polo seu carril vam errados,só nos imos polo carril certo.

Não quisera facer como o PP na

analise dass e n t e n ç a sa d v e r s a s ,como a daValedora oua do CasoGurtel, queinterpretam a seu jeito e interese.Polo que tenho que reconhezer quenão todo foi favoravel, pois o Tri-bunal tambem, resolvendo sobre orejeitamento de Puigdemonto para aextradição em base á perseguisãopolítica no Reino de Espanha, declaraque os presos políticos não som pre-sos políticos senão políticos presos.Bom, tenho direito a discrepar, poisse não existe o delito de rebelião ospoíticos presos ficarám na cadea por-que pretenderom consultar qual eraa inclinação ideológica de seus con-ciudadanos e se queriam ser súbditosde um Reino patético ou mais bemcidadãos de uma República soberana.Mas esso é outro tema.

Quinta do Limoeiro, julho de 2.018.

Um juiz na ratoeira

Nemésio Barxa

FORO A PENEIRA | Xullo de 2018VIII

Opinión

Día da Patria Galega, día de moitaluz, de encontros, de esperanza.Este ano é máis notoria a diver-

xencia entre siglas, e non falan de amor.Din mirar polo Noso e en realidade miranpolo deles ou, directamente, para outrolado. Cada ano é maior a distancia, segueninstalados na rosma verborreica de salón,esa que envolve palabras e actitudes irre-conciliables, por mor de nada, cousa tontade aparencias. Si, resúmese doadamente:primeiro eu, despois nós, despois –secadra- o Pobo. Esa actitude falta de cohe-rencia e entrega, sen matices, levada polosdesafectos e desarraigos que son os quenos acaban. Seguen nesa diverxencia queintenta darlles protagonismo e, dentro del,certa credibilidade. Pero que nos vai esna-quizando. E non teñen a ilusión nin aansia de facernos cómplices do seu pro-xecto, calan compracidos nas mesmas nor-mas e soldadas que impuxeron os que xaantes mandaban, e outros porque edulco-ran enrabechadas mentiras no formato depalabras sen feitos. E non falan de amor,axúdanse de certas consideracións sacadasde contexto, citas de persoas ás que ousan

traer a colación para dar aspecto de rigordas súas pobres manipulacións que colmano despropósito de tan ruín traizón.

“Que queiran que non, Galicia é unhanación!” Este era o canto marabilloso emarabillado, o máis maioritario da marchao pasado ano, o máis coreado por todos eque vén de moitos anos atrás, amosándo-senos cada vez máis máis espellismo. Pormor deles, que non se chantan en pé dedignidade responsable, simplemente esi-xindo o que é noso! E non falan de amor.

Vén aí de novo o día de proclamarnos anós, de reivindicarnos Nós e na Casa,donos e sen amo. Pero pasa o día e nonqueda sequera o pouso da loita intelixentee necesaria, dese ir xuntos para ser fortese facer forza, dando exemplo de que éantes a Patria cá nós mesmos e os nososintereses particulares, as nosas comenen-cias. Mentres tanto, na tele e nos mediosde confusión, outros no salón das súaspoltronas, din eufonías compracidas desoños, cantos de sereas xa sabidas traidoras.Chámanlle Día de Galicia, do Patrón, doApóstolo, da autonomía, do orgullo nativo,mexericadas! Outro paso atrás. E non falan

de amor. Uns e outros van con eufemismoscompracidos acadando minutos de gloriaen forma actuacións, exposicións, publi-cacións, postos de traballo, cancha parasignificarse e ser pezas do puzle e famoseopailán, intermediarios da miserable escusa-que non razón. É notoria a distancia quenos separa. A súa é a provocación e as de-sacougantes ameazas de quen organizaeventos, premios, xacobeos, marchas fú-nebres, medallas de Galicia, subvenciónse outras componendas. Seguen á defensivae ofendendo, como fan os traidores, áprocura de votos, mediando consolos, pro-texidos en verbas que se asocian aos cons-piradores da patronal, da banca corrupta,das minas, dos eólicos, dos cemiterios delixo, dos “lodos noxentos” contaminantesco patrocinio de grandes señores de lonxee ricos, envelenados na culpa que nosdesposúe e nos quita a propiedade doNoso. E non falan de amor. Incitan, pro-moven novos e vellos rexeitamentos. Estána anos luz, cos que secundan desde o si-lencio e a sombra –digamos, medios deexpansión, lacaios e servís danzantes dunparipé que, xa obsceno, acada cotas demala educación e mentira.

Tamén nos afecta o dano da ignorancia.Fixeron tanto dano, nos últimos gobernos,

contra nós, a Cul-tura, o rural, a pai-saxe, a infraestru-tura pública, asempresas, a digni-dade das persoas,a ledicia e a tenrura, a ilusión, ...tanto fi-xeron que nos roubaron os dereitos aca-dados, o futuro que foi quen nos quitou avontade de ser, acomplexándonos para de-fender o alleo antes que o propio, elevarnos o propio. E non falan de amor, doamor ao propio. A esta Patria que os pa-deces, esta a Nosa, a única que é Nosamalia a eles. Por ter Lingua exclusiva, im-portantísima para a existencia, a mesmaque nos negan e grazas á que eles gobernaneste desatino. Mentres non amosemos ahonra de ser quen somos, seremos incapacesde poñernos de acordo, mesmo no nomeda Nación! Pasará o día e para moitosserá un día máis pero ninguén poderá ne-garnos o noso dereito a ser propietariosda Nosa Casa, sen alugueres, que sempreson caros. Non claudicaremos, nin deixa-remos de exercer a vontade de ser. Porriba de todo, non quereremos ser comaeles, os que non falan de amor. E anquebrinden felices de vernos divididos! Enon falan de amor!

Patria, a nosa!

Por Baldomero Iglesias Dobarrio, Mero

Este mes de xullo é un mes de cele-brar como todos os dos anos, tenuns días sinalados e tamén intres

que inevitablemente ecoan aínda e cóansepor entre as apatías aburridas e rutinas queos prazos nos veñen marcando a golpes dereloxo, de timbres, de pasos por onde ne-cesariamente pasar, con controles, recibos,papeis, certificados e burocracias que nosasombran a vida e en certa medida nos en-tristecen na propia desconfianza. Mais sem-pre teremos “un aquel” para celebrar a vida,mesmo para celebrarnos vivos e coa ilusiónde desentendernos de toda atadura e con-trol para sentirnos libres de ameazas. Detodas formas, este mes en concreto, é decelebrar a Patria Galega, a única nosa enpropiedade e que se recoñece na identidadeplena. É un mes cheo de luz e colorido,cheo de esperanzas e de descansos, decambios e tempos de vagar, ... É un mes,queiramos ou non, de lembranzas. Para osque nacemos despois da incivil guerra do36, é un mes de infaustos recordos, defames prolongadas, de imaxes en branco enegro, de negacións constantes, de abusos,

de dor e sufrimentos nunha ferida queaínda doe, que aínda sangra. E os gobernosnon quixeron tomar cartas no asunto, aíndasemella estar vivo “o vello” ditador nosseus herdeiros que se empoleiran, caladiñosno poder, e no emprego da forza sen outrarazón convincente para organizar o mundoque o modo que eles cren acertado e estátan equivocado e está falto de irmandade.Pois si, é un mes para reivindicar a Illa deSan Simón, para homenaxe de todas as per-soas que foron vítimas do franquismo, da-quelas que loitaron por defender as ideascontra a barbarie. Eu lembro moitas delas,estaban encollidas no medo perpetuo, in-móbiles na ameaza constante. Moitas ou-tras, nin sequera as lembramos. Moitasaínda habitan os eidos do esquecemento,en calquera gabia, en calquera cuneta doscamiños, en calquera cantil do mar, en cal-quera fosa común das que tantas quedanpor descubrir. Nin sequera se sabe o seunome. Algúns de nós, en grupos e asocia-cións, andamos a lembrar pouco a pouco ea chantar pedras que indiquen onde foronasasinados dando conta dun catálogo ina-

cabado. Hoxe en Palas de Rei, mañá en To-ques, en Vilamor, en Abellá –Frades, enMesía, en Cortapezas, na Fonsagrada, enAranga, na Santa Mariña, en Mondoñedo eLourenzá, Bembibre, en case todos os lu-gares, en todas as aldeas, vilas e cidadesde Galiza. Alí están aínda prendidos nomesdas persoas, Alexandre Bóveda, Os tres Ma-nueles, O Boliña, o fillo da Faviana, Fran-cisco Paradela, Os da “Lexía”, ManuelaTeiga, O Gardarríos, O Cmte. Moreno, JuanaCapdevielle, Gayoso, María, Carme, Clemen-tina, López Amor, Josefa Barreiro, Seoane,Mercedes Romero, Francisco Mazariegos,Erundina Álvarez, Raúl Trabadela, Emilia Ca-baleiro, Carme de Miguel, Benigno Andrade“O Foucellas”, Virxinia Meilán, Díaz Baliño,Carme Sarille, Manuela Graña, Urania Mella,Marta Crespo, O Piloto, Henriqueta Gómez,Maruxa Mazariegos, Hortensia Mosqueira...Homes e mulleres, mestres, obreiros, labre-gos nas mesmas ringleiras da morte. Amorte é a mesma aquí e en todo o mundo,o mesmo motor que xustifica a mesma ideo-loxía subversiva. Todos agardando ser pa-seados, vilmente asasinadas, agardando ira ningures tan pretiño da nada! Pero nonmataron a idea de liberdade e de xustiza.Ringleiras enormes de mulleres rapadas, in-sultadas, forzadas e obrigadas, quebranta-

das e profanadas na propia dor ou na dordos seus homes, transgredidos tamén nassúas ideas, nas súas ansias de liberdade queson as nosas, feríndonos –xa desde entón-na nosa esperanza, nas ansias dun destinonoso!

Non podemos perder, sen máis, aosque nos encheron de honra na memoria,opóndose a aquela insurrección contra opoder elixido, aos que se opuxeron aaquela usurpación do dereito e das ideas.Aínda se terán que encher páxinas demoitos libros falando dos tantos e tantasque aínda están por exhumar, nomear ecoñecer e que, por suposto, quedan paraque lles devolvamos a honra e a nosa gra-titude! É un mes, tamén, para lembrar e,desde logo, non quedar en paz ata queelas e eles descansen debidamente enpaz. Non podemos renunciar á loita mentresos verdugos anden impunes e póndosemedallas pensionadas na súa infamia deterror. Temos que recuperar a Illa de SanSimón para ser ese lugar de encontro,memoria e reflexión. Anque haxa que in-vadila. Será o museo que non nos deixeesquecer aquel xenocidio. Lugar de repo-sición periódica na honra debida aosheroes que salvagardaron a nosa dignidadecomo pobo e nación.

Lembrar a quen tanto debemos

IXFORO A PENEIRA | Xullo de 2018

Opinión

Entre nós a estrela da ideoloxizacióndos topónimos foi o de Ferrol. Ben sesabe, entre 1938 e 1980 foi de “El

Caudillo”. A colocación do artigo en castelánviña de moito antes e a reversión ao galegodo mesmo é incorrecta. Non foi o único casode corrección franquista da toponimia. Máissi, coido, o único que se rectificou.

As outras tres localidades, das que teñoconstancia, que viron alterados os nomes,seguen oficialmente coa forma impostapolo réxime franquista. Quintanilla de Oné-simo, Alcocero de Mola, e Numancia de laSagra. O primeiro concello ribeirán da pro-vincia de Valladolid; o segundo, na comarcade La Bureba e o terceiro ao norte dacapital de Castilla-La Mancha.

Quintanilla era de “Abajo”, pero deixoude selo cando lle mudaron o retrouso enhonor a Onesimo Redondo, o xefe fascista

alcumado “Caudillo de Castilla”, fundadordas “JuntasCastellanas de Actuación His-pánica” que ao unirse co grupo de RamiroLedesma Ramos formaran as “Juntas deOfensiva Nacional Sindicalista” (JONS) que,en 1934, se fusionaran coa Falange Españolade José Antonio Primo de Rivera.

Pola súa banda, o concello burgalés deAlcocero viu ampliado o seu nome por morde ser alí onde se estrelou o avión no queviaxaba o “Director” da sublevación mili-tar-fascista, xeneral Emilio Mola, planificadordo golpe transformado en guerra e autordas famosas “instrucións reservadas” comoaquela de: “Es necesario crear una atmósferade terror, hay que dejar sensación dedominio eliminando sin escrúpulos ni vaci-lación a todo el que no piense comonosotros. Tenemos que causar una granimpresión, todo aquel que sea abierta o

secretamente defensor del Frente Populardebe ser fusilado”.

Desde o mesmo momento da morte houborumores, aínda que non probas, de que estafavorecía a Franco quen se apresurou, tras oremate da guerra, a erguerlle un monólito,argallarlle un acto masivo co goberno enpleno, acompañado de xefes militares e re-lixiosos, e rebautizar o lugar engadíndolleo apelido do “cabecilla” sublevado.

O terceiro caso é o de Azaña, o concellotoledano, que tivo a desgraza de chamarsecomo o líder de Izquierda Republicana,xefe do goberno e presidente da II República,polo que, xa en 1936, os sublevados mudá-ronlle o nome por Numancia de la Sagra.Non fose ser que a alguén se lle ocorresedar un viva a súa vila natal.

Falando de “vivas”; escoitei na miña vilaadolescente un conto, supoño que repetidonoutros lugares, acerca dun gobernador civilde visita oficial que botou un parrafeodende o balcón da casa do concello, gabandoas melloras do réxime e díxolle, ao pobo

congregado,algo así comoque pedisen oque precisasenque el iría a Ma-drid e “hablare-mos con premura”. Ante tan rotunda afir-mación o pobo agradecido exclamou entu-siasta: Viva Premura!, Viva Premura!

Así seguen hoxe. Quintanilla de Onésimo,Alcocero de Mola e Numancia de la Sagra.Ata aquí non chegou a timorata Lei da Me-moria Histórica de Zapatero.Mentres osrestos do último xefe do estado españolelixido polos votos da cidadanía seguenalá, no Roselló, en Montauban, para vergoñada democracia vixiada do réxime do 78.

Por isto e por tantas outras cousas, ex-pectante antes as promesas do novo goberno,estarei na illa de San Simón o próximodomingo 22 de xullo co desexo de que o es-tado, dunha vez, asuma a súa responsabilidadecoas vítimas do franquismo e este poidapasar a ser tema exclusivo dos historiadores.

Carlos Méixome

Toponimia e memoria histórica

Dr. Xosé M.ª Dios Diz, Médico especialistade Atención Primaria de Outes.

Nos últimos anos de goberno doPP en Galicia e no Estado as per-soas usuarias do Sistema Sanita-

rio Público veñen confirmando a rebaixa nacalidade da asistencia sanitaria. O Sr. NuñezFeijoo e a Consellería de Sanidade tomanmedidas que só perxudican á parte máisdébil da cadea, que son as persoas enfer-mas crónicas e as persoas pensionistas. Me-didas como o copago farmacéutico,implantadas polo pp no estado español ouesas tremendas listas de agarda tanto enGalicia como no resto do estado están fa-cendo que o deterioro do Sistema SanitarioPúblico sexa evidente.

A Federación de Asociaciones para la De-fensa de la Sanidad Pública afirma que “ocopago das persoas pensionistas supónunha barreira de acceso aos fármacos, detal xeito que un 25% deste colectivo casrendas máis baixas non retira os tratamentosprescritos, poñendo en risco a súa saúde”.

A nível local, a Xerencia de Compostela(así como outras xerencias en Galiza), vende confirmar esta semana aos sindicatosque prevé prescindir de ata 172 camas entreo 16 de xullo e o 16 de setembro.

En moitos concellos de Galiza estanse

“reestruturando” as consultas de Pediatría(termo eufemístico para dicir que “se quitan

Pediatras” dos concellos periféricos a unPunto de Atención Continuada-PAC).

As xerencias sanitarias insisten en que“se usarán esos recursos si hay presión asis-tencial que lo aconseje y justifique”. Comasempre, primeiro é o caos e despois tentapoñerse o remedio, cando xa é tarde. Paraos sindicatos trátase dun «desmantelamento»e “deterioro da Sanidade Pública». Afirmanque o peche de servizos sanitarios carece detoda lóxica asistencial, porque xera un in-cremento das listas de agarda, tanto decirurxía como de probas diagnósticas e con-sultas, e tamén das listas de desemprego,ao non contratar a máis persoas desempre-gadas para cubrilas vacacións do persoal”.

A Asociación Galega para a Defensa daSanidade Pública, afirma que dende que co-mezou a crise privatizáronse prestacións deservizos médicos e asistenciais, pero agora

a Xunta empezou a externalizar a intelixenciado sistema, poñendo en mans privadas aloxística, a investigación, a xestión, os his-toriais clínicos, a receita electrónica, o la-boratorio central de Galicia... E puxéronseen marcha chiringuitos de colaboración pú-blico-privada onde é a iniciativa privada aque leva case todo o peso e os beneficios.

Manuel Martín, Presidente da Asociación,pon como exemplo a privatización do Labo-ratorio Central de Galicia, que centralizatodas as analíticas que se realizan nos hos-pitais do Sergas, ou o acordo segredo cunhamultinacional estadounidense que fabricaequipos cardiolóxicos (Medtronic), para quexestione os departamentos de cardioloxíade tres áreas sanitarias –A Coruña, Santiagoe Lugo-, poñendo o seu persoal (privado)entre os servizos sanitarios públicos, avaliandocustos e valorando as necesidades de materiale equipamento que esa mesma empresavende ao Sergas.

O Sr. Feijoo trata de xustificar estascuestións dicindo que “fixo o que tiña quefacer pola sustentabilidade do Sistema Sa-nitario Público Galego”…pero nós dicímoslleque foi a costa dos e das máis débiles evulnerables e que como consecuencia dassúas políticas as grandes empresas adicadasá sanidade privada están obtendo enormesbeneficios. A calidade do Sistema SanitarioPúblico Galego vese minguada de forma im-portante polas súas políticas.

Outra razón que lle dicimos é que asaúde é o ben máis prezado que temos...sepor decisións políticas se perde a calidadeda mesma, a comorbilidade e incluso a

mortalidade aumenta e recaerá sobre assúas conciencias o que fixeron.

A aprobación (en solitario por parte doPP no Parlamento de Galicia e en contra detod@s) da Lei Galega de Saúde foi un novotiro na liña de flotación do Sistema SanitarioPúblico Galego.

A aplicación da chamada, eufemística-mente, Lei de Garantías de Prestacións Sa-nitarias (que o único que garantiza é que oSistema Público lle vaia derivar “clientes” áempresa privada), fixo que moitas persoasnon sexan atendidas en tempo e formadentro do Sistema Sanitario Público: 45días para unha proba diagnóstica e unhaprimeira consulta e 60 días para unha in-tervención cirúrxica. Isto implica a derivaciónmasiva de pacientes á sanidade privadapois o Sistema Público non pon os mediospara facer o que di a lei.

…..E queren dar outra volta de porca,facendo (ca presión das grandes multina-cionais da sanidade privada) unha Lei paraGaliza, ad hoc, de Incompatibilidades Médicas(Lei que agora depende do estado español)e que consideran “moi restritiva” e “aplicadapor Talibáns”, co que poderán compaxinar apersoal sanitario da Sanidade Pública casanidade privada, co novo deterioro quesuporá para a Sanidade Pública.

Volvemos á pregunta do título desteartigo: Quen provoca o deterioro do SistemaSanitario Público Galego? Por suposto...opropio sistema!

Non o permitamos. Defendamos a SanidadePública Galega e impidamos que “os bos xes-tores” a sigan deteriorando e desmantelando.

Quén provoca o deterioro doSistema Sanitario Público Galego?

Opersoal dos Puntos de AtenciónContinuada da Área de Vigo (OPorriño, Tui, A Garda, Vigo..)

veñen de emitir un escrito aos mediosque, pola súa relevancia pasamos a re-producir de xeito literal:

"Apenas comezou o verán e os pro-blemas non fixeron máis que empezar.Dá igual que a política de vacaciónspara o persoal sanitario de AtenciónPrimaria na EOXI de Vigo este ano sexado máis restritiva. Dá igual que aXerencia negara o dereito a acollerse áconciliación familiar rexeitando todasas peticións de redución de xornadaque realizou o persoal médico antes doverán. Dá igual que negara o dereito agozar de quincenas de vacacións enperíodo estival a algún dos seus traba-

lladores/as. Nada é suficiente para tapara mala xestión de Recursos Humanosdesta Xerencia nos últimos anos.

A última volta de torca por parte daAdministración é a de deixar descubertosnos Puntos de Atención Continuada(PAC) -servizo de urxencias de AtenciónPrimaria- ante ausencias imprevistas.Ou o que é o mesmo, se un médico/ase indispón, ou polo motivo xustificadoque sexa non pode acudir a súa garda,non se pon a ninguén no seu lugar.

Isto ocorreu o xoves 5 de xullo noPAC de Redondela; e o sábado día 7 adoutora que estaba de garda no PAC deMoaña até as 22:00 horas tivo que pro-longar a súa xornada ate as 8:00 horas(10 horas) porque ninguén foi relevala;o xoves día 12 tocoulle de novo a Re-

dondela: de dous médicos no PAC naquenda de tarde só se cubriu un; ovenres 13 ocorreu o mesmo no PAC doPorriño; e o sábado 14 na Guarda, zonade turismo con aumento de poboaciónen meses estivais, onde un só medicotivo que atender as urxencias da comarcaporque ninguén se fixo cargo do reforzode fin de semana o sábado pola tarde.

A consecuencia de todo isto é quese permite que un só medico/a seteña que facer cargo do traballo parao que dous efectivos xa se teñen mos-trado insuficientes en moitas ocasións.Xa non é unha cobertura de mínimos,atopámonos nunha situación de “sálvesequen poida”, e o peor é que os feitosdemostran que non se trata de nadapuntual.

Poñámonos no exemplo de que undoente acode ao seu PAC afectado/apor unha patoloxía grave e repentina.Algo que lle pode pasar a calquera noverán: unha picadura de insecto queteña como consecuencia unha reacciónalérxica grave. O doente chega ao PAC

con mareo e dificultade respiratoria eo médico/a non estea porque tivo queir realizar unha asistencia a un domi-cilio, ou si esta pero non lle permitironrematar a súa quenda de traballo eleva traballando moitas máis horasdas que lle correspondían. No primeirosuposto, o persoal da recepción doPAC tratará de prestarlle axuda sen sersanitario. No segundo, será atendido/apor un médico/a exhausto. En ambosos casos o máis probábel é que a si-tuación se resolva dun xeito favorábelpara o doente. A realidade é que pro-fesionais ao límite están a poñer asúa vida ao servizo dun sistema quefai augas por todos os lados.

A solución que propón a Administra-ción é a de pechar servizos, deixar des-cubertos e cruzar os dedos para quenada irremediábel suceda. Até o deagora a xogada está a saírlles ben eparece que non nos queda máis remedioque seguir confiando no azar e no tra-ballo ao límite dos/as que seguimosintentando manter o barco a flote".

FORO A PENEIRA | Xullo de 2018X

Opinión

Está rulando polas redes sociais unnovo anuncio publicitario cha-mando ao consumo de produtos

galegos etiquetados no noso idioma.Unha creación de Pio García Audiovi-suais, S.L. para o Foro Peinador - Ir-mandade Galega de Agroalimentarios eAdegueiros co patrocinio da SecretaríaXeral de Política Lingüística que enpouco menos de corenta e oito horasacadou máis de oito mil reproducións.Pódese visionar na páxina www.gale-guizargalicia.com

A mensaxe do anuncio baséase naevidencia de que o sector agroalimen-tario galego vive unha crise endémicaque lle impide afrontar a competitivi-dade de produtos foráneos que se co-mercializan nas grandes superficiescon agresivas campañas publicitariasque seducen aos consumidores quenon aplican o principio da discrimina-ción positiva nas opcións de comprasindividuais e familiares. A insolidarie-dade cos nosos produtos é de tal na-tureza que os que así se comportantiran pedras contra o seu propio tellado;é dicir, empobrecen o país e arruinan

as noas explotacións agrarias e indus-trias transformadoras.

A mesma crise que vive a nosa eco-nomía agraria é semellante á marxina-ción da lingua galega en moitos usossociais, que queda reducida no ichódo ámbito literario con poucas posibi-lidades noutros ámbitos sociais e eco-nómicos. De aí que manteñamos desdehai ben tempo a necesidade dunhaalianza estratéxica entre a lingua e aeconomía galegas para superar a mar-xinación a que son sometidas tantounha coma outra.

Unha reflexión sobre estas circuns-tancias fai que todos os anos nas portasdo 25 de xullo, Día da Patria Galega/Díade Galicia, tan propicia á exaltación doespírito da galeguidade, insistamos nanecesidade de apelar á coherencia doscelebrantes mesmo despois de rematadosos mítines e concentracións. Pero paraiso cómpre que as proclamas que selancen insten aos asistentes a serenconsumidores galeguizados.

O discurso da galeguidade debe sermáis pedagóxico e didáctico para quesexa interiorizado polas nosas xentes.

Os galeguistas e nacionalistas de nou-trora exerceron un maxisterio máis in-cisivo que os de agora, aleccionandoeficazmente aos seus militantes. Así ofíxo o Partido Galeguista que fora de-cantando unha postura de galeguismoeconómico que puña o acento na ex-hortación aos galegos para que con-sumisen preferentemente produtosgalegos. “Por onde vaiades converté-devos en propagandistas incansablese fervorosos dos nosos viños, gabándoose recramándoos no restorán a ondevaiades xantar, na taberna onde vosvexades citados e no café do quesodes clientes”, dician en 1934. “Pen-sade ao defender os produtos da nosaterra que estades defendendo o pandos nosos veciños, os intereses dosnosos amigos e a gloria e a fame donoso país”, dicía o Manifesto da Uniónde Colleiterios do Ribeiro do Avia.

Os seus chamamentos á galeguidadedos consumidores era unha constante:“Unha patria para existir necesitacontar cunha economía. Tena Galicia?Tena, aínda que moitos galegos non osaiban”, afirmaban; e mesmo denun-ciaban as economías alleas que lle fa-cían a guerra “coa complicidade dospropios galegos”, por activa ou porpasiva.

A Federación das Mocidades Gale-guistas fixeron tamén bandeira deste

discurso. Oque non fan,desgrazamen-te, hoxe asorganizaciónsda mocidade.Nin tampoucoos seus diri-xentes políticos.

Defender a nosa economía e queesta fale galego é unha obriga paratodos, sexan galeguistas ou naciona-listas. A obriga tamén é lles afecta enxeral a todos os galegos que non pro-fesen credos partidarios, se non querenempobrecer os sectores produtivos donoso pais e minorizar a nosa lingua.

O Día da Patria Galega/Día de Galicia,xornada de catarse colectiva, debe seraproveitada para poñer en práctica oexercicio dunha experiencia inédita:consumir produtos galegos etiquetadosno noso idioma ali onde celebremos axornada cos amigos ou coas familias.Unha oportunidade para demostrarllesaos fabricantes de produtos etiquetadosen galego a nosa solidariedade aotempo que penalicemos aos que aíndanon incorporaron o noso idioma ássúas etiquetas.

A única política que vale é a dosfeitos, a que crea conciencia galegagaleguizada. Só así poderemos avanzar.O demais é falar por falar.

Galeguistas e nacionalistas no 25 de xullo

Por Xosé González Martínez. Presidente do Foro E. Peinador

Carta aberta do persoal dos PAC daÁrea de Vigo ante a falta de cobertura

de ausencias imprevistas

XIFORO A PENEIRA | Xullo de 2018

LouriñaO PORRIÑO

Un equipo de investiga-dores internacionais,liderado polos arqueó-

logos Eduardo Méndez-Quin-tas e Manuel Santonja, doCentro Nacional de Investiga-ción sobre la Evolución Hu-mana (CENIEH) retomaron asemana pasada os traballosde investigación nas Gánda-ras de Budiño, “consideradohistoricamente o xacementopaleolítico máis importantede Galicia”.

Como puido comprobar aalcaldesa, Eva García de laTorre, que fixo unha visita aolugar, estas investigacións,nas que participan investiga-dores portugueses, españois,franceses e australianos, teñencomo obxectivo “explicar ascaracterísticas xeolóxicas desteimportantísimo xacemento edatar definitivamente os di-ferentes episodio de ocupaciónhumana”, sinala Eduardo Mén-dez-Quintas, director destestraballos.

O xacemento de As Gánda-

ras de Budiño foi un dos pri-meiros lugares de época pa-leolítica escavados en Galicia,tralo seu descubrimento en1961. Inicialmente perforadopor Emiliano Aguirre, mun-dialmente coñecido por sero impulsor do proxecto Ata-puerca, Budiño pasou a con-verterse nun xacemento al-tamente problemático, subliñaMéndez-Quintas, “posto queas primeiras datacións deste

lugar indicaban un cronoloxíade uns 26.000 anos, candoeste tipo de lugares tiñanque ter unha idade superioraos 100.000 anos de anti-güidade”. Esta circunstancialevou a idea de que no NWda Península Ibérica existíaun Paleolítico atípico e ana-crónico con respecto ao queacontecía no resto do SW deEuropa. “Isto supuña un ar-gumento para defender a idea

do “atraso secular de Galicia”,o cal xa arrincaba no Paleo-lítico.

As investigacións actuaisinciden nunha situación to-talmente diferente, xa que“na actualidade sabemos quea primeira presenza humanana nosa rexión é anterior aos300.000 anos, en cronoloxíasemellantes as de outras rexiónEuropeas. Doutro lado os tra-ballos en curso no xacemento

indican que estamos ante de-pósitos moi antigos e conrestos arqueolóxicos cunhacronoloxía que debe excederamplamente os 200.000 anosde antigüidade”, afirma odirector da escavación.

Estes traballos enmárcansedento do proxecto de investi-gación internacional“Minho/Miño: Os primeirospoboadores do río Miño”, queestase a desenvolver de xeitosimultáneo nas dúas beirasdo río Miño. Asemade estasinvestigación nas Gándarasde Budiño contan co apoioeconómico do Concello de OPorriño.Difusión dos traballosDurante os traballos de es-

cavación e en colaboraciónco Concello de O Porriño or-ganízanse visitas guiadas aostraballos arqueolóxicos todosos días ás 3 da tarde, ata ovindeiro sábado, 14 de xullo,último día de traballos nestaprimeira fase de investigaciónno xacemento.

Retomados, logo de máis de 20 anos, os traballos arqueolóxicos no xacemento paleolítico das Gándaras de Budiño

FORO A PENEIRA | Xullo de 2018XII

LouriñaMOS

OBNG de Mosvén de de-nunciar a

existencia de variospuntos no termomunicipal mosenseonde tanto empre-sas como particula-res deixan sen sen control osresíduos, xerando moreas delixo acumuladas. Aseguranque o Goberno Municipalestá "deixando de lado" loi-tar contra este tipo de ac-tuacións" o incívico docomportamento de algúns,non é excusa para non ac-tuar", apuntan.

Consideran que a vixilanciaé primordial para acabar conestes vertedoiros e se debeactuar de maneira urxentepara evitar eses verquidos "ocuste para o Concello é moigrande, xa que a recollidaten que facerse por unha em-presa que logo separe o quese tirou de mala maneira".

O BNG de Mos pide ao Concello queactúe frente aos vertedoiros ilegais

Oconcelleiro de Alu-meado de Mos, Bal-domero Lorenzo,

informou de que a principiosde xullo produciuse un roubode cable do tendido eléctricodo alumeado público na zonadas Pozas, en Petelos.

Concretamente substraí-ronse 100 metros de cablede cobre no tramo que vaidende o Camiño das Pozasata a pista de skate que seatopa detrás do edificio Mul-tiusos. A consecuencia deste

roubo, víronse afectados que-dando sen servizo de alu-meado público outros douscamiños, o Camiño da Rapo-seira e o Camiño Vello dasUrces; ademais da zona ondese produciu a substracción.

A Policía Local acudiu aolugar dos feitos para realizarunha inspección ocular e ató-pase investigando o suceso.Así mesmo, por parte do Con-cello de Mos presentouse apertinente denuncia perantea Garda Civil.

Roubo de cable de cobre doalumeado público nas Pozas

Aalcaldesa de Mos, NidiaArévalo, deulle a ben-vida no edificio do Ser-

vizo Municipal deEmerxencias, sito na Veiga-daña, e en compaña do coor-dinador do devandito servizo,Rodrigo Iglesias, aos mem-bros das brigadas forestaiscontra incendios que comeza-ron a traballar no Concelloentre os pasados días 1 e 5do presente mes de xullo.

Deles 4 son peóns forestaisque se contrataron durante 9meses grazas á subvención de45.000 euros do programaAprol Rural da Consellería deEconomía, Emprego e Indus-tria. E por outra banda está asubvención anual da que gozadende 2016 o Concello deMos para a prevención de in-cendios forestais, grazas a unconvenio de colaboración asi-nado coa consellería do MedioRural. Grazas a esta axuda aadministración local mosensecontratou a unha brigada con-tra incendios formada por 14persoas: 9 condutores moto-

bomba, 4 operarios peóns e 1xefe de brigada. O importetotal da axuda concedida porMedio Rural ascende a60.679,62 euros.

Deste xeito, en total tra-ballarán na prevención de in-cendios durante este veránno Concello de Mos un totalde 18 brigadistas nos que serealiza unha inversión de105.679,62 euros.

O Concello de Mos iniciaasí a súa campaña municipalcontra incendios deste verán.Os representantes municipais,a rexedora local, Nidia Arévalo,

e o concelleiro de Medio Am-biente, Cándido Pérez, declarona este respecto que “a impor-tancia deste dispositivo deloita contra incendios é vital”,pero incidiron en que “é pre-ciso concienciar á cidadaníapara intentar diminuír desdeo primeiro momento o riscodun lume, xa que o monte épatrimonio de todos. Por isoinsistimos en potenciar a pre-vención, a vixilancia e disua-sión para que os montes mo-senses non volvan ser vítimasde lumes coma os que tivemosque lamentar o pasado ano”.

18 traballadores velan pola seguridadeforestal de Mos

Oxoves 12 de xullo, co-mezou as Rutas deArtes e Oficios 2018;

unha das numerosas activida-des de verán organizadas poloConcello de Tomiño dende aAula-Museo Antonio Fernán-dez de Goián, que tenta dar acoñecer a riqueza cultural epatrimonial do municipio.Pero dun xeito directo e dife-rente, coma é a visita dos ta-lleres e estudos dos artistas

locais, co fin de coñecer deprimeira man as súas obras eos procesos de traballo, asícoma os materiais que cada unutiliza nas súas creacións.

A primeira visita, xoves 12de xullo, foi ao estudo de es-cultura e cerámica de LiliyaPobornikova e Nando Álvarez.A segunda será o día 26 dexullo, con Antúnez Pousa (es-cultura); a terceira, o día 9 deagosto con Pilar Alonso (pin-

tura) e a cuarta e última, odía 30 de agosto, con XuxoVázquez (escultura).

O ano pasado, participaronna ruta outros cinco artistasafincados no concello: EulaliaJackson, Leandro, Magín Pi-callo, Fundición Arte Bronce eCarlos Fernanández. Todos eles,xunto aos cinco deste ano,participan nunha exposiciónde arte que se pode ver noMercado Municipal.

As Rutas de Artes e Oficios achegan aosartístas tomiñeses á cidadanía

Baixo MiñoTOMIÑO

XIIIFORO A PENEIRA | Xullo de 2018

Baixo Miño

Visitaron Tui un grupode académicos intere-sados na potenciación

dunha ruta xudía no territoriotransfronteirizo que abran-guería Porto, Tui, Ribadavia,Chaves e Bragança.

En Tui, da man do histo-riador tudense Suso Vila, pui-deron coñecer o importantelegado da comunidade xudíana cidade nun percorrido quecomezaron na antiga zona daOliveira – hoxe en día con-vento das Clarisas -, e queproseguiu visitando os restosda sinagoga na rúa Ordóñez,e a Catedral onde puideronadmirar as pezas dos prateirosxudeus que se conservan nomuseo catedralicio, así comao menorá do claustro, que étestemuña da relación que

existía entre a comunidadexudía e a cristiá..

O alcalde, Carlos VázquezPadín, acompañou a esta trin-tena de persoas no seu per-corrido pola cidade.

Cómpre lembrar que a Ruta

Xudea está recollida tanto nunfolleto turístico coma sinalizadadende a praza da Inmaculada,podendo a través dos sinais ecódigos QR realizar un perco-rrido polo patrimonio xudeuque conserva a cidade

Un grupo de estudosos, interesado enpotenciar unha ruta xudía tranfronteiriza,

percorreu o barrio xudeu de Tui

Esta mostra, froito dacolaboración entre oCamões, Instituto da

Cooperação e a Língua consede en Vigo e a Concelleríade Cultura, enmárcase nasactividades organizadas paraconmemorar o aniversario doPacto de Tui. Poderá visitarsena Sala Municipal de exposi-cións, na Área Panorámica,até o día 31 de xullo en ho-rario de luns a venres de 9.25h a 13.20 h e de 15.25 h a20.10 h e os sábados de9.25h a 13.20 h.

A mostra “Azulejo portu-guês. Diálogos contemporâ-neos” reflicte o diálogo entrea secular tradición azulexís-tica e a contemporaneidadea través de 21 paneis divul-gativos con diverso materialfotográfico e textos. O azu-

lexo radica en tradicións queco paso do tempo foron ac-tualizándose nas técnicas,cores, formas, temática ouutilización, de xeito que hoxese asume como un dos prin-cipais sinais de identidadeda cultura portuguesa.

Exposición “Azulejo português.Diálogos contemporâneos” na

Sala Municipal de Tui

Por terceiro ano celébraseo festival “Vive Nigrán”,un dos #RíasBaixasFests,

que terá lugar os días 20 e 21de xullo no campo de fútbolde Praia América.

No seu cartel destacan gru-pos como Nathy Peluso, DePedro, Maryland, Cala Vento,Mujeres, Mireia Vila, OddCherry Pie Esteban & Manuele Abraham Boba DJ Set, odía 20 de xullo, e Sidonie,The LImboos, Mueveloreina,Bigott, Las Odio, Alondra

Bentley, Calavera, Inerties,Indian Hawk, Sidonie DJ Set,Esteban & Manuel DJ Set ePicnic Pop DJ, o 21 de xullo.

O festival, que terá lugarno campo de fútbol de PraiaAmérica, ten tamén segundoos organizadores vocación fa-miliar. Deste xeito, ofertaráactividades infantís, tripli-cando as do ano pasado, re-lacionadas ademais cos valoresque se están a promover nofestival como é o caso doMedio Ambiente.

Festival “Vive Nigrán” os días20 e 21 de xullo

Odepartamento de cultura do con-cello da Guarda inaugura estevenres 20 de xullo a exposición

“Así Somos” na Casa dos Alonso daGuarda, ás 21:00 h. Trátase dunha intere-sante mostra que poderá visitarse ata o26 de agosto de martes a sábado en ho-rario de 12 a 14 h. e de 19 a 22 h. e do-mingos e festivos de 12 a 14 h.

A exposición reúne un total de sesentafotografías sacadas entre o 2014 e 2018onde se mostra o día a día dos veciños davila. Os nosos oficios, con especial atenciónos relacionados co mundo do mar, perotamén os momentos de ocio, as nosasfestas e tradicións, estampas de vidacotiá, conforman o espiritu da proposta.

Unha representación costumista e po-pular a cabalo entra a reportaxe etno-gráfica e o retrato artístico, entre o an-tropolóxico e o fotoxornalismo, que nosachega a esencia do cotián da Guarda eas súas xentes.

Exposición fotográfica “Así Somos” na Casa dos Alonso

FORO A PENEIRA | Xullo de 2018XIV

Baixo MiñoTUI

Amúsica encherá o verántudense nos distintosactos previstos dende o

13 de xuño até o mes de se-tembro. A programación, queinclúe tamén cinema, de-porte e gastronomía, foi pre-sentada na casa do concello.Esta oferta cultural vén reco-llida no número 36º da AxendaCorredoira Cultural da que seeditan 15 mil exemplares queson distribuídos en Tui e Va-lença. Esta publicación achegatamén a programación de ou-tono/inverno conformada poroito eventos que se celebraránno Teatro Municipal de Tui deoutubro a decembro.

A primeira das propostas daprogramación do Verán Culturaltivo lugar o venres 13 de xullo,coa primeira das proxecciónsde “Cinema no Verán”, na prazade San Fernando coa película“El hijo de Bigfoot”. O cinemade animación para todos ospúblicos continuará os venres27 de xullo con “Cavernícola”,o 3 de agosto con “Coco” e o24 de agosto con “Ferdinand”.

Baixo o título de “Concertosde Verán” a Banda de MúsicaPopular de Tui ofrecerá tresconcertos no Paseo da Corre-doira, o sábado 14 de xullo, osábado 11 de agosto e o sá-bado 1 de setembro, sempreás 21.30h.

Por outra parte o domingo15 de xullo, o Paseo Fluvialacolleu o Concerto Solidario“Todos con Paramos” no queactuaron as bandas de gaitasLembranzas da Terra de Guillareie San Xoán de Paramos xuntoa alumnado do Conservatoriode Tui, sendo a recadaciónpara a Asociación de Afectadosde Paramos e Guillarei.

Baixo o lema “WomenSound” celebrarase do 20 ao24 de xullo o IKFEM, o FestivalInternacional de Instrumentosde Tecla da Eurocidade Tui-Valença, que homenaxeará asmulleres compositoras e in-térpretes de Galicia e Portugal.Un evento que coma explicabaa súa directora, Andrea Gon-zález, terá amais carácter so-lidario na xornada inaugural,

o próximo venres 20 no PaseoFluvial, onde combinarán olecer con kaiaks, ioga, food-trucks, zona infantil, coa mú-sica de Najla Shami, Julio Re-sende, Ghost Beaste e elamesma.

O Parque do Laxal en Re-bordáns, será o escenario omartes, 24 de xullo ás 21h daXIX Noite Internacional doMiño que organiza a Escolade Baile e Gaitas San Fins deRebordáns. Alfonso González,membro da organización, ex-puxo que este ano terán adisciplina e ritmos da culturaxaponesa con “Saiki”, a forzae a acrobacia do grupo “Raz-dolie” da República de Buriata,e o corido e ritmos latinos daCompañía Artística Danzar Co-lombia e do Ballet ArgentinoCalden Gaucho.

O martes, 14 de agosto, aCatedral de Tui acollerá o con-certo de clausura do curso 29ºCurso de Verán “Tamara Brooks”que terá lugar na cidade do 1ao 14 de agosto. Aloia Martínez

explicou esta mañá que o con-certo de clausura terá esteano unha vertente especial xaque unha mostra do aprendidopolos alumnos no curso. Serádirixido por Fernando Brionese Julio Domínguez, pero taménpolos alumnos de dirección dopropio curso, que se situaránao fronte das actuacións coraisa capela, da orquestra e docoro e a orquestra.

Samuel Diz, o director ar-tístico de “Música no Claustro”avanzou que o elemento trecedeste festival que aúna pa-trimonio e música será o es-cudo de Diego de Avellaneda,que os levou a un diálogo coMuseo Nacional da Esculturade Valladolid. A programacióna desenvolver do 4 ao 10 deagosto, será presentada enbreve.

Dentro desta programacióno río ten tamén o seu prota-gonismo coa VIII Festa doMiño que se celebrará o sábado18 de agosto. Unha xornadafestiva que comezará coa ro-

maría popular na ribeira deCaldelas, continuará co VIIIDescenso Popular do Miño e oXLVII Descenso Internacional,e que xa pola noite contemplaa VII Festa Gastronómica narúa Lugo e o concerto de AnxoLorenzo Band.

O programa Vive o Camiñoachegará ata Tui a actuacióndo poeta e contacontos CelsoF. Sanmartín “Celsiño” e dacantautora MJ Pérez o xoves30 de agosto na Praza deSan Fernando. E o ciclo Fala-redes presentará a Xoán Curielcon “A casa do terror” o xoves27 de setembro no TeatroMunicipal.

A programación estival pe-charase co Festival da CulturaArraiana, Arraianos que se ce-lebrará do 31 de agosto ao 2de setembro. Un evento quecomo explicaba a súa direc-tora, Andrea Costa, busca fo-mentar a cultura, o turismo,a historia,… a vida en Tuinunha festa única cun caráctermoi persoal.

Música, cinema, gastronomía e deporte no Verán Cultural de Tui

XVFORO A PENEIRA | Xullo de 2018

Novas da RaiaPORTUGAL

Afesta final da iniciativa “Atividadesde Verão”, iniciada no passado dia25 de junho, decorreu na passada

sexta-feira,13 de julho, no Parque dasCaldas, com a realização de várias ativi-dades, “mergulho” na piscina municipaldescoberta, e um picnic com todos osparticipantes, aberto aos encarregadosde educação.

Destinando-se a crianças dos 3 aos6 anos do concelho, o programa con-templou um conjunto de atividades re-pletas de animação e aprendizagem,tendo decorrido na Escola Básica JoséPinheiro Gonçalves e na EB1 do Vale doMouro – Tangil, entre as 9h00 e as17h00, com intervalo para almoço, nascantinas das escolas.

Promovidas pela Câmara Municipal deMonção, as “Atividades de Verão” con-taram com a colaboração do Agrupamentode Escolas de Monção e diversas insti-tuições, associações e clubes do concelho.Todos receberam diplomas de participa-ção. Bonitos. Como a iniciativa.

Entre a celebração do 60º aniversáriode ordenação sacerdotal do Padre Agos-tinho Caldas Afonso e a inauguração daclinica de hemodiálise na Santa Casa da

Misericórdia de Monção, António Barbosapassou pelo Parque das Caldas, convivendocom os presentes e agradecendo a par-ticipação na iniciativa.“O sucesso é de todos”No lançamento desta ideia, Natália

Rocha, havia referido que “a concretizaçãodas atividades de verão responde favo-ravelmente aos anseios dos pais”, reve-lando-se “muito importantes no processode sociabilização das nossas crianças”.

Hoje, de sorriso rasgado, verificavano terreno que as suas palavras faziamtodo o sentido. O balanço não podia ser

mais positivo. Eos comentáriosmais elogiosos.As atividades deverão termina-ram em grandecom um convíviofantástico. Játem saudades?No próximo ano,há mais.

Na hora daentrega dos di-

plomas de participação, Natália Rochacongratulou-se com o sucesso da ini-ciativa e agradeceu a disponibilidade ededicação de todos os organismos epessoas envolvidas. “As atividades co-rreram lindamente. O sucesso é detodos. Agradeço, de coração cheio, ovosso envolvimento” sublinhou.

Esta iniciativa, que aconteceu pelaprimeira vez no concelho, englobou vá-rias iniciativas de caráter pedagógico,lúdico, cultural e desportivo. As criançasaprenderam a “reciclar e educar”, aserem “arqueólogos e policias por umdia”, a divertirem-se em “jogos e his-tórias”, a construírem um “muro deCD`s” e a explorarem o território na“caça ao tesouro”.

A iniciativa compreendeu tambémjogos teatrais, visitas guiadas, artesplásticas, passeios de pónei, atividadesaquáticas, jogos tradicionais, e iniciaçãoao basquetebol, karaté, ciclismo/BTT,natação e patinagem. As crianças en-volveram-se ainda na “decoração debolos” e em “aulas com instrumentosmusicais”.

Festa final da iniciativa “Atividade de Verão” no parque das Caldas de Monção

Os incêndios do passadodia 15 de outubro atingi-ram o local de depósito

do material utilizado no FolkMonção “O Mundo a Dançar”,destruindo grande parte dele. Naaltura, pensou-se que a ediçãodeste ano estaria comprometida.Não aconteceu. O Grupo Folcló-rico da Casa do Povo de Barbeitaempenhou-se a duplicar e o fes-tival deste ano promete voltar aencantar milhares de pessoas.

Reconhecido pelo CIOFF desde2006, o Folk Monção “O Mundoa Dançar”, decorre, entre 29 dejulho e 6 de agosto, em 9 con-celhos do Alto Minho (exceção éViana do Castelo) e 2 da Galiza(Salvaterra de Miño e Vila Novade Arousa). Monção recebe es-petáculos na Praça Deu-la-Deu eem Ponte de Mouro, freguesiade Barbeita.

Os espetáculos, com início às22h00, são todos gratuitos, con-tando com a participação deagrupamentos vindos de 9 paí-ses: África do Sul, Argentina,Bielorrússia, Buriácia, Colômbia,Espanha, Taiti, Ucrânia e Portu-gal. Os cinco continentes numespetáculo de dança, música epartilha de ideias.

Além dos espetáculos, realiza-se no primeiro dia, em Ponte doMouro, Barbeita, uma festa convívioe o dia 2 de agosto, quinta-feira,as 10h00, decorrem ateliês dedança e desfile dos grupos pelafeira e ruas da vila de Monção.

Folk Monção "OMundo a Dançar"volta a encantar

FORO A PENEIRA | Xullo de 2018XVI

Baixo MiñoA GUARDA

Na mañá do sábado día 7 dexullo de 2018 o Porto daGuarda acolleu a XXIII edi-

ción da Travesía a Nado do Porto daGuarda, un evento deportivo ligadoá celebración da XXVIII Festa daLangosta e da Cociña Mariñeira quedende o pasado venres celébrase navila da Guarda.

Ás 12:00h os participantes to-maron a saída nesta proba, cunhaboa temperatura da auga, que pro-piciou o goce deste deporte.

Ás 13:0h realizouse no interiorda carpa a entrega de premios, par-ticipando o Alcalde da Guarda, An-tonio Lomba, o Concelleiro de De-portes, Xavier Crespo, a Concelleirade Cultura, Elena Baz e a Concelleirade Turismo e Deputada Provincial,Montserrat Magallanes.

Nesta XXIII edición resultaron

gañadores absolutos Marcos MartínezMartínez e Antía Ortego Porta, en-tregándose ademais premios para oNadador máis xove, Hugo Calvo Cas-tro, o nadador máis veterano, JuanEnrique Salgado González, a nada-dora máis xove, Laura Blanco Pérezpara a nadadora máis veterana, Iria

Álvarez Nion.Este evento deportivo estivo or-

ganizado pola Concellería de De-portes do Concello da Guarda encolaboración co Clube de Remo Ro-baleira, o Clube Alagua, a Confraríade Pescadores Santa Tecla e RíoVerde embarcacións.

Clasificación Xeral 1500m1.Marcos Martínez Martínez2.Antía Ortego Porta3.Ramón Vázuez Otero4.Miguel Fins Seoane5.Eugenio Míguez González6.Javier Olea Coomontte7.Diego Gutiérrez López8.Jorge Calvo Castro9.Laura Blanco Pérez10.Rafael Salcidos Vázquez

Gañadores por categorías:Categoría E – Nados entre 2003 e 20061.Laura Blanco Pérez2.Ana Paula Eijo GilCategoría F – Nados entre 1998 e 20021.Antía Ortego Porta2.Irene Rivadulla MalloCategoría G – Nados entre 1981 e 19971.Sandra Vidal Lino2.Sara Noa Martínez Rodríguez3.Carolina Carrera PérezCategoría H – Nados 1980 e anteriores1.Iria Álvarez Nion2.María Costa Ríos3.Ledicia Seoane NúñezCategoría I – Nados entre 2003 e 20061.Marcos Martínez Martínez2.Diego Gutiérrez López3.Sul Baz OliveiraCategoría J – Nados entre 1998 e 20021.Jorge Calvo Castro2.Pedro Comesaña AmoedoCategoría K – Nados entre 1981 e 19971.Eugenio Miguez González2.David Comesaña Amoedo3.Adrián Trillo RodríguezCategoría L – Nados 1980 e anteriores1.Ramón Vázquez Otero2.Miguel Fins Seoane3.Javier Olea Coomonte

Máis de 50 nadadores participaron na XXIII Travesía a nado do Porto da Guarda

Ovenres día 6 de xullo oAlcalde da Guarda, An-tonio Lomba e a Con-

celleira de Cultura, Elena Baz,reuníronse cos representantesda Asociación Rock´n´Rolla, or-ganizadora do I Interlude Festcelebrado o sábado 30 de xuñono Castelo de Santa Cruz.

Nesta reunión valoráronsemúltiples aspectos desta pri-meira edición, de cara a me-

lloralos nas vindeiras edicións,para a consolidación dun even-to, que aspira a convertersenunha cita máis do calendarioe programacións da axendacultural de verán do Concelloda Guarda.

Este evento multicultural,congregou a máis de dous mi-lleiros de persoas que dendeas 11:00h da mañá participaronnas diferentes actividades pro-

gramadas, cun mercado soli-dario en colaboración co co-lectivo solidario Conrazones,mercado de artesanía, así comaprobas deportivas un campio-nato de petanca, xogos popu-lares e actividades para osmáis pequenos da casa.

Durante a xornada contousecoa amenización musical doTrebón dos Xidos e Gaiteirosdo Fuscalho. Xa pola noite,dende as 20:00h os concertosamenizaron esta Iª edición con-tando coa participación dos

grupos Perseide, Tati's Joplin,Santos Morcegos, Mano de Pie-dra, Terader, Kuna de Odio, Te-seracto e Sulf-atäR.

As actividades foron total-mente de balde e contousecoa colaboración do Concelloda Guarda e casas comerciais.

Exito da Interlude Fest

XVIIFORO A PENEIRA | Xullo de 2018

Baixo MiñoA GUARDA

OConcello da Guarda felici-tou aos deportistas que napasada fin de semana aca-

daron varios éxitos deportivos nassúas respectivas modalidades.

Por unha banda Iago Soler par-ticipaba na xornada do sábado noCampionato Galego de Natación naPiscina Rosario Dueñas de Ourense,onde obtivo moi bos resultados cunOuro en 100m mariposa, Ouro en100m espalda, Prata en 100m librese Bronce en 200m espalda. IagoSoler, de 13 anos compite na cate-goría Alevín 2005 e foi cedido poloClube de Natación Codesal ao ClubeNáutico de Vigo para participarnesta proba. Iago fixo neste cam-

pionato unha marca mínima quelle permitirá participar no Campio-nato de España en Sabadell do 19ao 22 de xullo.

A promesa do atletismo ElsaPena participaba en Badajoz noCampionato de España de TriatlónEscolar e Autonomías,acadando o Ouro xuntocos seus compañeiros deGalicia na categoría Ca-dete na proba de relevosmixtos, Ouro por equipose Ouro en individual.

O atleta guardés SergioRodríguez participaba estapasada fin de semana noCampionato Galego Abso-

luto de Atletismo, celebrado nasPistas de Elviña da Coruña, ondeacadou o Subcampionato Galegocon 21.76, unha marca mínima quelle permitirá participar no Campio-nato de España Absoluto este mesmomes en Getafe.

A Guarda felicita aos deportistas Iago Soler, Elsa Pena e Sergio Rodríguezpolos seus éxitos deportivos

Oclub de Remo Roba-leira A Guarda partici-pou no Campionato de

Remo Olímpico celebrado enSevilla-Cartuxa os días 6, 7 e8 de xullo do que regresaroncon medallas e uns magníficosresultados dos alevíns, infan-tís e cadetes do club.

Despois dun gran Campio-nato Galego de Remo Olímpicoen Castrelo de Miño, no que o

club conseguiu tres medallasde ouro e tres de prata, chegoupor fin o Campionato de remoolímpico de España.

O Club de Remo Robaleiraviaxou a Sevilla con 11 nenose nenas cheos de ilusión, queo deron todo. Os resultadosforon dignos dalgúns dos me-llores clubs de España (obtendoo posto 13, dun total de 64clubs). Volveron con: a prata

de Neves do Carmen Silva Mar-tínez en skiff alevín feminino,o bronce de Jacobo RodríguezGuerreiro en skiff alevín mas-culino, o cuarto posto de IagoMartinez González e Afasto A.González González en 2 sencadete masculino , o sexto deAnxo Vicente Álvarez en skiffinfantil masculino,o novenode Uxía Fernandez Videira eBeatriz Anselmo Alonso en

dobre scull infantil feminino,e os magníficos resultados deHugo Carrero Rodríguez enskiff cadete masculino, AnaLago Saavedra en skiff cadetefeminino, e Adrián Lenda Ro-dríguez e Mario Lomba Adroveren dobre scull cadete mascu-lino, chegando a semifinais ecuartos de final. Foi un granano cheo de traballo e esforzo,non só por parte dos nenos,senón tamén grazas á pacien-cia dos adestradores, FranciscoJavier e Arturo, e ao incansable

e desinteresado traballo detres dos seus directivos, Silvia,Iria e Queima.

O Remo Robaleira no Campionato de España

FORO A PENEIRA | Xullo de 2018XVIII

Condado/ParadantaPONTEAREAS

Mercedes PrietoProfesora de Danza e Investi-

gadora en Ciencias da Educación

Oproxecto MatDance éunha proposta peda-góxica que conecta

duas áreas de coñecemento: aDanza e a Matemática.

Por ser unha experienciainovadora que relaciona o Artee as Ciencias, a concellería decultura de Ponteareas, mos-trouse interesada e incluiuana programación dos centrosculturais de Santiago de Oli-veira, San Mateo, Guláns, Bu-garín, Cristiñade, Moreira, Xinzoe na biblioteca de Ponteareas.

O MatDance, púxose en mar-cha en Febreiro e rematou enXuño do 2018, abarcando ununiverso de 122 nenas e nenoscon idades comprendidas entreos 3 e 12 anos. Durante estetempo realizáronse 85 sesiónscon unha hora de duración,financiadas na sua totalidadepolo concello. Por ser unhaactividade gratuíta para as fa-milias, tornouse unha expe-riencia inclusiva na que nenase nenos de diferentes niveiseducativos puideron realizarconexións creativas entre aMatemática e a Danza no seutempo extraescolar.

A orixe desta proposta xordena continuidade dunha tesede doutoramento realizada naUniversidade de Évora, Portu-gal, por Mercedes Prieto. Aexperiencia levouse a cabo

nunha clase de 3.º de primariadurante un ano lectivo. Estapesquisa tiña como obxectivoglobal, comprender o potencialdas conexións entre a Danza ea Matemática e en particularanalizar en que medida osalumnos, desenvolven o sentidoespacial utilizando represen-tacións múltiples que xordenda resolución de tarefas ma-temáticas asociadas a prácticada danza. As conclusións docitado estudio demostraronque os alumnos entendian asrelacións entre a Matemáticae a Danza o que facilitou acomprensión de conceptos abs-tractos e a súa aplicación.

A localización e a orienta-ción espacial, asi como as re-presentacións dos esquemasdas formacións espaciais e dasfiguras danzadas que implicabamedidas, foran ben consegui-das. Tamén evidenciaron acomprensións de transforma-cións xeométricas ainda quenon todos identificaran as si-metrias de reflexión e rotación.Outros resultados foron a im-portancia que os alumnos atri-buiron ao seu enriquecementocultural por aprender novasmúsicas e danzas que erandescoñecidas para eles. Taménfoi significativo para os alum-nos, ter a oportunidade deaprender a bailar xuntos, nunambiente emocionalmente po-sitivo, o que lles deu maiorconfianza e moita ledicia.

O MatDance, ten a finalidade

de que a aprendizaxe da Ma-temática se faga pola expe-riencia sensorial en particularpola sensorio-motora con exer-cícios e coreografías de danzatradicional internacional, rit-mos, cantigas e danza creativa.Desta forma, pretendemos queos alumnos comprendan quea Matemática é unha asignaturaútil e con sentido, que sirvepara compreender e aplicar narealidade, en diversas situa-cións como na realización dun-ha coreografia dunha danza.Esta proposta entre disciplinaspretende por en valor a danzacomo potenciadora fundamen-tal de capacidades físicas, so-ciais e culturais (Alves, 2013,Nbusi, 2011). Por outro lado,a danza vai axudar aos alumnosa vivenciar de forma concreta,conceptos abstractos da Xeo-metria, a exploración de nú-meros e operacións, combina-cións, teorias de grupos e asimbolización (Watson, 1990).Esta metodoloxía de ensino éinclusiva, estando especial-mente indicada para aquelescativos que teñen máis com-petencias a nivel das activi-dades cinestésicas e musicais(Gardner, 2000).

A modalidade de danza queutilizamos na investigacióncon maior frecuencia comocontexto que proporcionabaproblemas e conceptos mate-máticos, foi a danza tradicional.Este estilo de danza é espe-cialmente interesante por pre-

sentar estructuras de compo-sición tanto musical como co-reográfico que faculta a ex-ploración de contidos da xeo-metría, dos números e opera-cións. Tamén consideramos moiimportante os valores que setransmiten nas danzas do mun-do como son a solidariedade,a tolerancia e a unión (Alves,2013; Nbusi, 2011). A outramodalidade de danza que uti-lizamos foi a danza creativaou danza educativa por diver-sos motivos. Escollemos a dan-za educativa pois de acordocon Rudolf Laban, o grandeimpulsionador da danza na es-cola, esta actividade favoreceo desenvolvemento da creati-vidade e das capacidades mo-toras nos nenos. Ademais oseu potencial é recoñecido pordiferentes autores por favorecero crecemento armonioso e undesenvolvemento global porser un xeito de autocoñece-mento debido aos procesos deexploración, interpretación ereflexión (Laban, 1978; Leandro2015; Monteiro, 2007).

No MatDance de Ponteareas,o contexto non era o formalda escola senón consistia nun-ha aprendizaxe informal nosalón ou xardins dos excelentescentros culturais do municipio.Mais de cen crianzas exploraroncos seus corpos as direccións,planos, e traxectórias de bailese xogos para traballar con-ceptos de xeometria, medidae aritmética. As sesións co-

mezaban cunha clase de bailena que se preparaba o corpoe a mente con un quenta-mento, despois traballábansediferentes temas como porexemplo o dos días da semanae nunha segunda parte da se-sión realizábase unha tarefaescrita. Esta parte final tra-ducía os conceptos abordadosa través do movemento cor-poral para a linguaxe formalda matemática.

Formas curvas, os segmentosde recta paralelos, as figurasxeométricas como o triángulo,o cadrado, o pentágono, a cir-cunferencia estaban presentesen actividades como a da ara-ñeira (Fig. 1, 2 e 3).

A sesión da arañeira con-sistia en construir con trapillounha tea que serviu para xogarco obxecto creado pisando ossegmentos de recta, pasandopor enriba e por baixo dosfios sin tocarlles, saltar sobreos lados dos triángulos for-mados, identificar diferentesfiguras xeométricas ou medirdistancias entre dous puntospor exemplo. Estas actividadesderonlles referencias para re-presentar activamente cos seuscorpos no espacio os ángulos,as formas, os volumes, os ta-maños dos pés e outras partesdo corpo, de forma individual,parellas ou grupo. Tamén serviupara realizar unha tarefa ma-temática na que habia que re-presentar sobre o papel a outraescala a arañeira creada (fig.

O Proxecto Matdance no Concello de Ponteareas

Fig.4: Representación da arañeira Fig. 5: Tarefa matemática de AP.

fig. 1: Identificando ángulos Fig. 2: Saltando sobre os lados Fig. 3: Por debaixo da arañeira

XIXFORO A PENEIRA | Xullo de 2018

Condado/ParadantaPONTEAREAS

4) pintando de cores diferentesas figuras xeométircas que seatopaban e resolver algúnsproblemas (fig. 5) .

Os múltiples xeitos de re-presentación dos diferentesconceptos de xeometria polosque pasaron, fixeron que com-prendesen mellor a orientacióne posición espacial. De acordocon Goldin e Shteingold(2001), as representacións te-ñen o poder de facilitar o ac-ceso a ideas, procedementosou relacións de natureza abs-tracta que son de dificil com-prensión.

Tamén os números e as ope-racións como as sumas, as res-tas, ou as multiplicacións edivisións. A medida de dis-tancias con diferentes instru-mentos, ou a medida do tempocomo os segundos, os minutos,as horas e os dias da semánestiveron presentes nas sesiónsdo MatDance. Estes contidosnon son ningunha novidade

pois constan nos programasde Matemática esixidos poloMinisterio de Educación, e sonos que aparecen en todos oslibros e manuais. A novidadefoi o xeito de presentar estescontidos a través de bailes exogos de grupo, pares, tríosou individuais. O xogo das sar-diñas, o chotis ou os esquele-tos, son algunhas das activi-dades expresivas que lle deranun contexto real e con signi-ficado facendo da Matemáticaunha área de coñecemento útilpara a vida.

O contributo da Matemáticana aprendizaxe da danza taménse verifica. De acordo con La-ban (1978) e a sua teoria domovemento, o espacio queocupa o bailarín e a sua rela-ción cos outros está centradonunha figura xeométrica pró-xima da esfera: o icosaedro.Esta esfera que denominoucomo kinesfera, define o límitenatural do espacio do corpo.

Deste xeito os lados e ángulosdo icosaedro, delimitan as po-sicións das extremidades e asdireccións do movemento. AMatemática axuda a bailar me-llor porque nos axuda a com-prender os ritmos da música,xa que son secuencias numé-ricas (Moura, 2007) e a crearnovas coregrafias e traxectóriasde outras danzas co recursodos símbolos matemáticos(Spanghero, 2014). Así o pui-

demos practicar co chotis ga-lego que transformamos cam-biandolle a letra da cantiga ea formación espacial. Comoexemplo, o traballo de Claudia,unha alumna de Xinzo que in-ventou unha letra para bailarun novo chotis en trios quedi: “seis por seis, son trinta eseis, quitolle vinte e quédanmedezaseis”.

O alumnado do MatDanceen Ponteareas respondeu de

maneira moi entusiasta a estaproposta e demostraran sem-pre moita motivación e inte-rese. Tamén é de louvar otraballo colaborativo que seestableceu entre os alumnoscom diferentes capacidadescognitivas, recoñecendo otraballo de grupo, un dospuntos fortes deste proxecto.Na figura 6, os cativos de SMateo están medindo e de-buxando obxetos xeométricospara crear unha cidade. A fi-gura 7, ilustra o traballo coo-perativo dos rapaces e rapazasde Moreira que se empeñarona fondo na construcción contrapillo, de un cubo con unmetro de lado.

Para finalizar este artigo,restame apenas agradecer aoconcello de Ponteareas, enparticular a Hortensia Bautista,por darme esta oportunidadede levar ata as diferentes pa-rroquias de Ponteareas esteproxecto.

nemesio.barxa@barxadvogados.gal www.barxadvogados.gal

Fig. 6: Medindo e debuxando en equipo Fig. 7: Montando un cubo entre todos

...ven da páxina anterior

Editorial NOVAS DO EIXO ATLÁNTICO S.L.Avda. Sarmiento Rivera, 4-4ºD (36860 PONTEAREAS - GALIZA) T. 986 64 12 69x.foroapeneira@gmail.com

Opalco da ‘Vila dasArtes’ apresenta, dia21 de julho, Maria

Emília com Miguel Ramos e, a28 de julho, Ana Moura. Doisconcertos onde o fado é‘fatum’, e o público aplaudiráa aposta na revelação e no re-conhecimento. Bilhetes paraas ‘Noites de Fado’ 2018 jáestão disponíveis na Loja In-terativa de Turismo, a 5 e 8euros, respetivamente.

Em julho, Vila Nova de Cer-veira é cenário da música domundo que é portuguesa, oFado. Classificado como Pa-trimónio Imaterial da Huma-nidade, o Fado canta os en-contros e desencontros davida que são tema infinito de

inspiração. O momento tor-na-se perfeito, quando os ar-tistas atuam num ambienteintimista e de interação como público, e que Cerveira sabetão bem recriar.

Para a primeira Noite deFado, dia 21 de julho, o palcodo Auditório Municipal de VilaNova de Cerveira recebe umavoz límpida e luminosa, quecanta o fado como quem respirae se sente em “Casa”. Nestesingle de apresentação, MariaEmília demonstra o seu amorao fado e às casas de fadoonde nasceu para a música,cresceu e se fez fadista. Jáatuou em diversos países comoBrasil, Espanha, Suíça e Bélgicae, brevemente, será editado o

seu 1º álbum que a confirmarácomo uma das grandes reve-lações do fado. Para o concertoem Vila Nova de Cerveira, MariaEmília convida Miguel Ramosque, finalmente, apresenta oálbum de uma vida de fado,‘Aqui na Alma’. Esta será acombinação perfeita de quemé nascido do fado e no fado.

Para dia 28 de julho, a tra-dição e a contemporaneidadeda distinta Ana Moura prometeprovocar uma explosão emo-cional instantânea ao coraçãode quem a ouve. Depois de‘Desfado’ se ter tornado o ál-bum mais vendido de um ar-tista português nos últimos10 anos, Ana Moura regressacom ‘Moura’, disco que dá con-

tinuidade à sua parceria como reputado produtor norte-americano Larry Klein. Conti-nuando a trilhar um caminhoque personaliza o seu fadocomo uma música aberta aomundo e sintonizada com acontemporaneidade, Ana Mouraé cada vez mais uma cantoraincomparável e com esse ta-lento raro de elevar uma músicacom enorme tradição à convi-vência próxima de um públicovasto, de todas as idades.

Já se encontram à venda,na Loja interativa de Turismode Vila Nova de Cerveira, osbilhetes para assistir às 'Noitesde Fado’ 2018, cujos concertosiniciam às 22h00, no AuditórioMunicipal.

Ana Moura e Maria Emília nas Noites de Fado 2018 em Cerveira

Ana Moura

Maria Emília e Miguel Ramos