Programa Abono nº 8 temporada 11-12 OSG

40
PROGRAMA 8 viernes 16.12.11 20.30h. Palacio de la ópera de A Coruña programa 8_02.indd 1 14/12/11 09:20

description

Programa de mano para el concierto de abono nº 8 de la temporada 11-12 de la Orquesta Sinfónica de Galicia.

Transcript of Programa Abono nº 8 temporada 11-12 OSG

Page 1: Programa Abono nº 8 temporada 11-12 OSG

Programa 8

viernes 16.12.11 20.30h.

Palacio de la ópera de A Coruña

programa 8_02.indd 1 14/12/11 09:20

Page 2: Programa Abono nº 8 temporada 11-12 OSG

programa 8_02.indd 2 14/12/11 09:20

Page 3: Programa Abono nº 8 temporada 11-12 OSG

IJOHANNES BRAHMS (1833-1897)Concierto para piano y orquesta nº 1, en re menor, op. 15

Maestoso

Adagio

Rondo. Allegro non troppo

IINIKOLAI MIASKOVSKY (1881-1950)Sinfonía nº 6, en mi bemol mayor, op. 23 (Primera vez por la OSG)

Poco largamente – Precipitato – Allegro feroce

Presto tenebroso – Andante moderato – Tempo I

Andante appassionato

Allegro vivace (quasi Presto)

Lars Vogt, piano

Coro de la Sinfónica de Galicia

Joan Company, director del coro

Orquesta Sinfónica de Galicia

Víctor Pablo Pérez, director

Patrocinado por

Palacio de la Ópera de A Coruña

Viernes 16 de diciembre de 2011 - 20.30 horas

GADIS, copatrocinador OSG 2012

programa 8_02.indd 3 14/12/11 09:20

Page 4: Programa Abono nº 8 temporada 11-12 OSG

4

temPorAdA 11-12programa 8

O VALOR DUNHA BOA PROPAGANDAMaruxa Baliñas

A primeira vista, semellan ser moitas as diferenzas entre os dous compositores que imos escoitar esta noite, especialmente no que se refire á súa fama. Johannes Brahms (1833-1897) é un dos grandes, mentres Nikolai Miaskovsky (1891-1950) significa para moitos afeccionados á música clásica pouco máis ca un nome e raras veces unha música concreta. Pero sería inxusto quedarmos nesta visión. Entre os moitos valores dunha obra musical, a miúdo tendemos a esquecer o monetario. A música cómprase e véndese, e como todo obxecto comercial, non hai que des-prezar o valor que ten unha boa propaganda á hora de lle dar valor. Os compo-sitores do Grupo dos Cinco —coñecidos en Rusia como «A man poderosa»— son uns grandes compositores, pero contaron ademais co apoio do teórico Vladimir Stasov (1824-1906), que os converteu en paradigma do nacionalismo ruso e en figuras que debían ser imitadas polo resto dos compositores rusos. Por iso a Chai-covsqui lle custou gañar a fama ao principio da súa carreira e só se fixo realmente coñecido cando as súas obras comezaron a ser editadas en Alemaña por Fritz August Simrock (1837-1901), o mesmo editor que tiña no seu catálogo a Brahms e mais a Dvorák, mentres en Rusia o seu catálogo era levado por Jurgenson, o máis famoso dos editores de Moscova. Se saltamos no tempo, Prokofiev e Xostacóvich eran apoiados e «publicitados» non só polas súas editoriais, senón tamén por directores de orquestra tan importantes no mundo occidental como Kousevitzky, Stokowsky ou Toscanini. Miaskovsky, un compositor intermedio cronoloxicamente entre estes dous grupos de compositores, non contou con estas vantaxes; a súa reputación en Rusia era enorme pero fóra da Unión Soviética —descontados os primeiros anos trinta— as súas obras non se tocaron apenas ata despois da caída do Muro, e mesmo agora son pouco habituais.

Pero se deixamos á parte esta cuestión da fama e da pertenza ou non ao canon sinfónico habitual, hai moitos aspectos que vinculan a Brahms e Miaskovsky, princi-palmente a importancia que ambos os dous tiveron para o desenvolvemento sinfó-nico das súas respectivas contornas. As sinfonías de Brahms chegan despois dunha etapa, as décadas centrais do século XIX, na que a sinfonía fora un xénero moi escaso. Evidentemente non só Brahms é o responsable do seu renacemento, pero si o é dos primeiros compositores da súa xeración que se interesa profundamente por ela, ademais de tender pontes moi claras entre a sinfonía clásica e do primeiro Romanticismo —Haydn, Mozart, Beethoven Schubert— e a de finais do século XIX,

programa 8_02.indd 4 14/12/11 09:20

Page 5: Programa Abono nº 8 temporada 11-12 OSG

5

programa 8temPorAdA 11-12

EL VALOR DE UNA BUENA PROPAGANDAMaruxa Baliñas

A primera vista, parecen ser muchas las diferencias entre los dos compositores que vamos a escuchar esta noche, especialmente en lo que se refiere a su fama. Johannes Brahms (1833-1897) es uno de los grandes, mientras Nikolai Miaskovsky (1891-1950) significa para muchos aficionados a la música clásica poco más que un nombre y raras veces una música concreta. Pero sería injusto quedarnos en esta visión. Entre los muchos valores de una obra musical, a menudo tendemos a olvidar el monetario. La música se compra y se vende, y como todo objeto comercial, no hay que despreciar el valor que tiene una buena propaganda a la hora de darle valor. Los compositores del Grupo de los Cinco —conocidos en Ru-sia como «La mano poderosa»— son unos grandes compositores, pero contaron además con el apoyo del teórico Vladimir Stasov (1824-1906), que los convirtió en paradigma del nacionalismo ruso y figuras que debían ser imitadas por el resto de los compositores rusos. Por eso a Chaicovsqui le costó ganar fama al principio de su carrera y sólo se hizo realmente conocido cuando sus obras comenzaron a ser editadas en Alemania por Fritz August Simrock (1837-1901), el mismo editor que tenía en su catálogo a Brahms y Dvorák, mientras en Rusia su catálogo era llevado por Jurgenson, el más famoso de los editores de Moscú. Si saltamos en el tiempo, Prokofiev y Shostakovich eran apoyados y «publicitados» no sólo por sus editoriales, sino también por directores de orquesta tan importantes en el mundo occidental como Kousevitzky, Stokowsky o Toscanini. Miaskovsky, un compositor in-termedio cronológicamente entre estos dos grupos de compositores, no contó con estas ventajas, su reputación en Rusia era enorme pero fuera de la Unión So-viética —descontados los primeros años treinta— sus obras no se tocaron apenas hasta después de la caída del Muro, e incluso ahora son poco habituales.

Pero si dejamos aparte esta cuestión de la fama y la pertenencia o no al canon sinfónico habitual, hay muchos aspectos que vinculan a Brahms y Miaskovsky, prin-cipalmente la importancia que ambos tuvieron para el desarrollo sinfónico de sus respectivos entornos. Las sinfonías de Brahms llegan después de una etapa, las décadas centrales del siglo XIX, en que la sinfonía había sido un género muy es-caso. Evidentemente no sólo Brahms es el responsable de su renacimiento, pero sí es de los primeros compositores de su generación que se interesa profundamente por ella, además de tender puentes muy claros entre la sinfonía clásica y del primer Romanticismo —Haydn, Mozart, Beethoven Schubert— y la de finales del siglo XIX,

programa 8_02.indd 5 14/12/11 09:20

Page 6: Programa Abono nº 8 temporada 11-12 OSG

6

temPorAdA 11-12programa 8

a época gloriosa de Dvorák, Bruckner, Mahler, e os compositores periféricos, cuxas sinfonías terían sido, sen dúbida ningunha, moi distintas de non existir Brahms.

Entre estes compositores periféricos, que se incorporaron á corrente principal da música occidental a finais do século XIX estaban os compositores rusos. Pero, agás Chaicovsqui, o Grupo dos Cinco non cultivou demasiado a sinfonía. Mias-kovsky, que precisamente decidiu dedicarse de xeito profesional á música despois de escoitar a estrea da Sexta sinfonía «Patética» de Chaicovsqui poucos días antes da súa morte, debe ser considerado o principal sinfonista da música rusa e soviética, e coas súas 27 sinfonías é sen dúbida un dos principais sinfonistas do século XX. De feito, as sinfonías de Xostacóvich, que escoitamos a miúdo coa OSG, non se poden entender na súa integridade sen a figura de Miaskovsky.

Unha obra de xuventude: o Concerto para piano nº 1

Publicado en 1861, o Concerto para piano nº 1 en re menor op. 15 é unha das principais obras dos anos de xuventude de Brahms —un compositor que non foi especialmente precoz— e para algúns autores debe ser considerado incluso unha especie de ensaio antes de se atrever con obras sinfónicas máis esixentes. De feito, Brahms expuxo isto primeiro, cara ao ano 1854, como unha sonata para dous pianos e despois como unha sinfonía —fora a súa primeira sinfonía— antes de decidirse por utilizar o material que xa elaborara como un concerto para piano destinado a si mesmo.

Coñecemos bastante ben as circunstancias vitais de Brahms na época en que empezou seriamente coa composición, no outono de 1856, xa que coincidiu coa morte do seu amigo Robert Schumann e polo tanto cunha época de abun-dante correspondencia. Foi unha obra que se prolongou durante máis de dous anos —cinco se temos en conta os primeiros bosquexos— e que lle custou moito traballo, xa que Brahms se sentía aínda moi inseguro respecto da orquestración e lles pediu axuda a varios amigos compositores, especialmente a Joseph Joachim (1831-1907), o famoso violinista pero tamén reputado compositor, cuxa influencia é clara especialmente no movemento final da obra.

O 22 de xaneiro de 1859 estreouse en Hannover a primeira versión do Concerto, pero a acollida do público e mais da crítica foi tan negativa —en Leipzig na segunda interpretación só houbo tres aplausos e o resto foron asubíos de repul-sa— que Brahms se viu obrigado a revisalo antes da súa publicación. Pouco a pouco, o Concerto foise facendo un oco no repertorio, e Brahms mesmo o toca-

programa 8_02.indd 6 14/12/11 09:20

Page 7: Programa Abono nº 8 temporada 11-12 OSG

7

programa 8temPorAdA 11-12

la época gloriosa de Dvorák, Bruckner, Mahler, y los compositores periféricos, cuyas sinfonías sin duda hubieran sido muy distintas de no haber existido Brahms.

Entre estos compositores periféricos, que se incorporaron a la corriente principal de la música occidental a finales del siglo XIX estaban los compositores rusos. Pero, salvo Chaicovsqui, el Grupo de los Cinco no cultivó demasiado la sinfonía. Miaskovsky, que precisamente decidió dedicarse profesionalmente a la música tras escuchar el estreno de la Sexta sinfonía «Patética» de Chaicovsqui pocos días antes de su muerte, debe ser considerado el principal sinfonista de la música rusa y soviética, y con sus 27 sinfonías es sin duda uno de los principales sinfonistas del si-glo XX. De hecho, las sinfonías de Shostakovich, que hemos escuchado a menudo con la OSG, no se pueden entender en su integridad sin la figura de Miaskovsky.

Una obra de juventud: el Concierto para piano nº 1

Publicado en 1861, el Concierto para piano nº 1 en re menor op. 15 es una de las principales obras de los años de juventud de Brahms —un compositor que no fue especialmente precoz— y para algunos autores debe ser considerado incluso una especie de ensayo antes de atreverse con obras sinfónicas más exigentes. De hecho, Brahms lo planteó primero, hacia 1854, como una sonata para dos pianos y como una sinfonía —hubiera sido su primera sinfonía— antes de decidirse por utilizar el material que ya había elaborado como un concierto para piano destinado a sí mismo.

Conocemos bastante bien las circunstancias vitales de Brahms en la época en que empezó seriamente con la composición, en el otoño de 1856, ya que coinci-dió con la muerte de su amigo Robert Schumann y por lo tanto con una época de abundante correspondencia. Fue una obra que se prolongó durante más de dos años —cinco si tenemos en cuenta los primeros bocetos— y que le costó mucho trabajo, ya que Brahms se sentía todavía muy inseguro respecto a la orquestación y pidió ayuda a varios amigos compositores, especialmente a Joseph Joachim (1831-1907), el famoso violinista pero también reputado compositor, cuya influen-cia es clara especialmente en el movimiento final de la obra.

El 22 de enero de 1859 se estrenó en Hannover la primera versión del Concierto, pero la acogida del público y la crítica fue tan negativa —en Leipzig en la segun-da interpretación sólo hubo tres aplausos y el resto fueron silbidos de repulsa— que Brahms se vio obligado a revisarlo antes de su publicación. Poco a poco, el Concierto se fue haciendo un hueco en el repertorio, y Brahms mismo lo tocaba

programa 8_02.indd 7 14/12/11 09:20

Page 8: Programa Abono nº 8 temporada 11-12 OSG

8

temPorAdA 11-12programa 8

ba a miúdo nos seus concertos. No entanto, semella que nunca chegou a estar moi orgulloso del, xa que nos anos seguintes, cando se refire ao Concerto na súa correspondencia, case sempre o fai dun xeito pouco entusiasta.

Desde o marco estilístico é unha obra moi clásica, que a primeira vista se asemella máis aos concertos para piano de Mozart e Beethoven, que aos dos seus inme-diatos antecesores, especialmente Chopin e Liszt. Pero no caso de afondar algo máis, o Concerto nº 1 resulta ser unha obra moito máis complexa nos aspectos formais e harmónicos que os concertos para piano clásicos.

Miaskovsky: entre a Rusia tsarista e a Unión Soviética

Nado en 1881 en Novogeorgiyevsk, preto de Varsovia —Polonia era, daquela, parte do imperio ruso—, o mozo Nicolai Miaskovsky recibiu a formación musical ha-bitual nas familias de clase media-alta: piano, violín e seguramente canto, dado que tras a morte temperá da súa nai foi criado pola súa tía Yelikonida Konstanti-novna Miaskovskaya, antiga cantante da Ópera Imperial do Teatro Mariinsky de San Petersburgo. Na súa adolescencia a familia trasládase a San Petersburgo, onde Nicolai ingresa nunha das escolas militares destinadas a altos funcionarios e se forma como enxeñeiro, a mesma profesión do seu pai. Aínda que en 1896 decide dedicarse profesionalmente á música, continúa os seus estudos militares e é só en 1902, logo de se graduar e ingresar no Batallón Imperial de Zapadores con sede en Moscova, cando pode comezar a estudar harmonía seriamente con Reinhold Glière. Nos anos seguintes segue estudando harmonía privadamente dependendo dos destinos militares que se lle adxudican, ata que en 1906 in-gresa no Conservatorio de San Petersburgo e abandona de modo definitivo a carreira de enxeñeiro. É o alumno máis vello do departamento de composición, pero rapidamente establece boas relacións cun dos máis novos, Serguei Proko-fiev, e intégrase felizmente no ambiente do conservatorio.

Graduado en 1911, principia axiña a súa carreira profesional como profesor e crítico musical e publica as súas primeiras obras, principalmente música para pia-no e as súas primeiras sinfonías. Pero é entón cando as circunstancias políticas empezan a interferir na súa vida, e practicamente xa non deixarán de facelo ata a súa morte. A partir de 1914 loita na 1ª Guerra Mundial e resulta ferido na fronte austríaca ademais de sufrir un profundo trauma de guerra. Durante a recuperación compón as súas Sinfonías nº 4 e nº 5. Estala daquela a Revolución Rusa que ha de afectar moi directamente nel: o seu pai –que tiña xa o grao de xeneral– é

programa 8_02.indd 8 14/12/11 09:20

Page 9: Programa Abono nº 8 temporada 11-12 OSG

9

programa 8temPorAdA 11-12

a menudo en sus conciertos. Sin embargo parece que nunca llegó a estar muy orgulloso de él, ya que en los años siguientes, cuando se refiere al Concierto en su correspondencia, casi siempre lo hace de un modo poco entusiasta.

Estilísticamente es una obra muy clásica, que a primera vista, se asemeja más a los conciertos para piano de Mozart y Beethoven, que a los de sus inmediatos antecesores, especialmente Chopin y Liszt. Pero si se profundiza algo más, el Con-cierto nº 1 resulta ser una obra mucho más compleja en los aspectos formales y armónicos que los conciertos para piano clásicos.

Miaskovsky: entre la Rusia zarista y la Unión Soviética

Nacido en 1881 en Novogeorgiyevsk, cerca de Varsovia —Polonia era entonces parte del imperio ruso—, el joven Nicolai Miaskovsky recibió la formación musical habitual en las familias de clase media-alta: piano, violín y seguramente canto, dado que tras la muerte temprana de su madre fue criado por su tía Yelikonida Konstantinovna Miaskovskaya, antigua cantante de la Ópera Imperial del Teatro Mariinsky de San Petersburgo. En su adolescencia la familia se traslada a San Petersburgo, donde Nicolai ingresa en una de las escuelas militares destinadas a altos funcionarios y se forma como ingeniero, la misma profesión de su padre. Aunque en 1896 decide dedicarse profesionalmente a la música, continúa sus es-tudios militares y es sólo en 1902, tras graduarse e ingresar en el Batallón Imperial de Zapadores con sede en Moscú, cuando puede comenzar a estudiar armonía seriamente con Reinhold Glière. En los años siguientes sigue estudiando armonía privadamente dependiendo de los destinos militares que se le adjudican, hasta que en 1906 ingresa en el Conservatorio de San Petersburgo y abandona defi-nitivamente la carrera de ingeniero. Es el alumno más viejo del departamento de composición, pero rápidamente entabla buenas relaciones con uno de los más jóvenes, Serguei Prokofiev, y se integra felizmente en el ambiente del conservatorio.

Graduado en 1911 empieza rápidamente su carrera profesional como profesor y crítico musical y publica sus primeras obras, principalmente música para piano y sus primeras sinfonías. Pero es entonces cuando las circunstancias políticas em-piezan a interferir en su vida, y prácticamente ya no dejarán de hacerlo hasta su muerte. A partir de 1914 lucha en la 1ª Guerra Mundial y resulta herido en el frente austríaco además de sufrir un profundo trauma de guerra. Durante la recuperación compone sus Sinfonías nº 4 y nº 5. Estalla entonces la Revolución Rusa que le afecta muy directamente: su padre –que tenía ya el grado de general– es ase-

programa 8_02.indd 9 14/12/11 09:20

Page 10: Programa Abono nº 8 temporada 11-12 OSG

10

temPorAdA 11-12programa 8

asasinado mentres intentaba fuxir de San Petersburgo e poucos meses despois fina a súa tía Yelikonida debido ás dificultades que provoca a guerra civil entre revolucionarios e contrarrevolucionarios. Entre tanto Miaskovsky vese na obriga de loitar no Exército Roxo, aínda que os últimos meses da guerra civil os pasa xa como profesor no conservatorio de Moscova, cidade na que residirá o resto da súa vida. Ha de ser nestes primeiros meses en Moscova cando remate a Sinfonía nº 6 que vai soar esta noite.

Os anos vinte e os primeiros trinta son quizais a súa mellor época. Compón moitísimo, case sempre movéndose nas formas máis clásicas —sonatas, sinfo-nías, cuartetos de corda— pero ao mesmo tempo estreitamente conectado coas correntes máis vangardistas da composición soviética. Nesta época ademais a súa música é tocada con regularidade no mundo occidental e ta-mén aí é considerado un dos mellores compositores soviéticos. A súa Sinfonía nº 13 op. 36 (1933) estréase mesmo en EUA —Sinfónica de Chicago— antes que en Rusia.

Pero coa crise económica e inmediatamente política, as circunstancias cambian rapidamente e Miaskovsky pasa a ser considerado —xunto con Xostacóvich, Jat-chaturian (alumno seu do Conservatorio) e outros compositores— unha figura ex-cesivamente «liberal» no seu estilo e con demasiada fama e relacións no exterior, de modo que o Estado empeza a controlar estreitamente as súas actividades e a esixirlle obras máis marcadamente propagandísticas. Para Miaskovsky isto tradú-cese nunha serie de obras sumamente convencionais no seu estilo (a musicóloga Marina Frolova titulou un dos seus libros Stalin ou a arte do aburrimento) onde o compositor semella renunciar mesmo ao seu propio estilo nalgunhas obras meno-res e propagandísticas. É tamén neste momento, en 1936, cando publica unha autobiografía súa na que rexeita incluso as súas obras de xuventude, entre elas a Sexta sinfonía, como «febles e neuróticas».

Coma no caso dos outros compositores, a 2ª Guerra Mundial significa un período de liberdade, xa que a aparición dun inimigo exterior fai que Stalin exerza moita menos presión sobre os seus propios compatriotas. Pero a posguerra significa nova-mente unha recrudescencia co control ditatorial e enormes problemas internos. En 1947 Miaskovsky sofre unha forte reconvención por parte da Unión Xeral de Com-positores, pero mentres Prokofiev, Xostacóvich ou Jatchaturian —atacados na mesma reunión— mandan cadansúa carta de desculpa ao comité, Miaskovsky, máis vello ca eles, négase a facelo, creando sen dúbida unha situación difícil xa que era o compositor con máis Premios Stalin, cinco, e demais honores musicais. Os seus últimos

programa 8_02.indd 10 14/12/11 09:20

Page 11: Programa Abono nº 8 temporada 11-12 OSG

11

programa 8temPorAdA 11-12

sinado mientras intentaba escapar de San Petersburgo y pocos meses después fallece su tía Yelikonida debido a las dificultades que provoca la guerra civil entre revolucionarios y contrarrevolucionarios. Entretanto Miaskovsky se ve obligado a luchar en el Ejército Rojo, aunque los últimos meses de la guerra civil los pasa ya como profesor en el conservatorio de Moscú, ciudad en la que residirá el resto de su vida. Será en estos primeros meses en Moscú cuando termine la Sinfonía nº 6 que sonará esta noche.

Los años veinte y los primeros treinta son quizá su mejor época. Compone mu-chísimo, casi siempre moviéndose en las formas más clásicas —sonatas, sinfonías, cuartetos de cuerda— pero al mismo tiempo estrechamente conectado con las corrientes más vanguardistas de la composición soviética. En esta época ade-más su música es tocada con regularidad en el mundo occidental y también ahí es considerado uno de los mejores compositores soviéticos. Su Sinfonía nº 13 op. 36 (1933) se estrena incluso en EEUU —Sinfónica de Chicago— antes que en Rusia.

Pero con la crisis económica e inmediatamente política, las circunstancias cam-bian rápidamente y Miaskovsky pasa a ser considerado —junto con Shostakovich, Jatchaturian (alumno suyo del Conservatorio) y otros compositores— una figura ex-cesivamente «liberal» en su estilo y con demasiada fama y relaciones en el exterior, de modo que el Estado empieza a controlar estrechamente sus actividades y a exigirle obras más marcadamente propagandísticas. Para Miaskovsky esto se tra-duce en una serie de obras sumamente convencionales en su estilo (la musicóloga Marina Frolova tituló uno de sus libros Stalin o el arte del aburrimiento) donde el compositor parece renunciar incluso a su propio estilo en algunas obras menores y propagandísticas. Es también en este momento, en 1936, cuando publica una autobiografía suya en la que rechaza incluso sus obras de juventud, entre ellas la Sexta sinfonía, como «débiles y neuróticas».

Como en el caso de los otros compositores, la 2ª Guerra Mundial significa un pe-ríodo de libertad, ya que la aparición de un enemigo exterior hace que Stalin pre-sione mucho menos a sus propios compatriotas. Pero la posguerra significa nueva-mente un recrudecimiento del control dictatorial y enormes problemas internos. En 1947 Miaskovsky sufre una fuerte reconvención por parte de la Unión General de Compositores, pero mientras Prokofiev, Shostakovich o Jatchaturian —atacados en la misma reunión— mandan sendas cartas de disculpa al comité, Miaskovsky, más viejo que ellos, se niega a hacerlo, creando sin duda una situación difícil ya que era el compositor con más Premios Stalin, cinco, y demás honores musicales. Sus

programa 8_02.indd 11 14/12/11 09:20

Page 12: Programa Abono nº 8 temporada 11-12 OSG

12

temPorAdA 11-12programa 8

anos son de completo ostracismo, e só tras a súa morte por un cancro en 1950 se volve mencionar o seu nome e incluso se lle concede a título póstumo un último Pre-mio Stalin. Miaskovsky, pola súa banda, segue compoñendo ata o último momento: a súa Sinfonía nº 27 data de 1949 e o seu Cuarteto de corda nº 13 de 1950.

Desde o punto de vista estético Miaskovsky débelle moito a Stasov, e ás súas propostas, que eran predominantes nos seus anos de formación no Conserva-torio e entre os seus profesores, e que se poden resumir en que a arte rusa se debe liberar das influencias europeas; copiando a Occidente, os rusos soamente poden chegar a ser de segunda categoría; pola contra, no caso de centráren-se nas súas propias tradicións, poden crear unha arte realmente nacional que impresione a Europa pola súa gran calidade e orixinalidade (Stasov entendía por «nacional» non só unha arte que retratase os rusos, senón tamén que fose significativa para eles e lles ensinase «como vivir», unha idea moi decimonónica e que nos lembra que Stasov era contemporáneo e amigo do novelista Lev Tolstoi). Pero Miaskovsky tamén se viu influído por Alexander Scriabin (1872-1915), un dos compositores máis valorados nos seus anos de xuventude, cuxa actitude era to-talmente distinta: a arte non coñece fronteiras nin escolas, é un agasallo divino ao que o artista responde independentemente das súas circunstancias.

Durante o resto da súa vida, Miaskovsky oscilou entrambas as dúas tendencias, entre as directrices de Stasov, que logo duns anos de liberdade artística se con-verteron na base da estética soviética da música (a filla de Stasov foi unha das grandes figuras do marxismo soviético), e a liberdade persoal fronte á música que era o único modo de sobrevivir que acharon os compositores soviéticos obrigados a someterse —polo menos de xeito aparente— a un réxime totalmente ditatorial.

Unha obra xuvenil, pero de madureza: a Sinfonía nº 6

A Sinfonía nº 6 en mi bemol menor op. 23 foi composta —simultáneamente coa Sinfonía nº 7— entre os anos 1921 e 1923, un período de tempo bastante longo para un compositor tan rápido como adoitaba ser Miaskovsky, pero hai que ter en conta que se trata dunha obra extensa e que incorpora coro na súa parte final, recurso que Miaskovsky non usara nunca anteriormente. Desde o punto de vista biográfico correspóndese cos seus primeiros anos como profesor no Conser-vatorio de Moscova e o momento no que por primeira vez monta casa tras máis de seis anos loitando —sexa na fronte ou como enxeñeiro na retagarda—, e coa

programa 8_02.indd 12 14/12/11 09:20

Page 13: Programa Abono nº 8 temporada 11-12 OSG

13

programa 8temPorAdA 11-12

últimos años son de completo ostracismo, y sólo tras su muerte por un cáncer en 1950 se vuelve a mencionar su nombre e incluso se le concede a título póstumo un último Premio Stalin. Miaskovsky por su parte sigue componiendo hasta el último momento: su Sinfonía nº 27 data de 1949 y su Cuarteto de cuerda nº 13 de 1950.

Estéticamente Miaskovsky debe mucho a Stasov, y a sus propuestas, que eran predominantes en sus años de formación en el Conservatorio y entre sus profeso-res, y que se pueden resumir en que: el arte ruso debe liberarse de las influencias europeas; copiando a Occidente, los rusos solo pueden llegar a ser de segunda categoría; en cambio, si se centran en sus propias tradiciones, pueden crear un arte realmente nacional que impresione a Europa por su gran calidad y origina-lidad (Stasov entendía por «nacional» no sólo un arte que retratara a los rusos, sino también que fuera significativo para ellos y les enseñara «cómo vivir», una idea muy decimonónica y que nos recuerda que Stasov era contemporáneo y amigo del novelista Lev Tolstoi). Pero Miaskovsky también se vio influido por Alexan-der Scriabin (1872-1915), uno de los compositores más valorados en sus años de juventud, cuya actitud era totalmente distinta: el arte no conoce fronteras ni escuelas, es un regalo divino al que el artista responde independientemente de sus circunstancias.

Durante el resto de su vida, Miaskovsky osciló entre ambas tendencias, entre las directrices de Stasov, que tras unos años de libertad artística se convirtieron en la base de la estética soviética de la música (la hija de Stasov fue una de las grandes figuras del marxismo soviético), y la libertad personal frente a la música que era el único modo de sobrevivir que encontraron los compositores soviéticos obligados a someterse —por lo menos aparentemente— a un régimen totalmente dictatorial.

Una obra juvenil, pero de madurez: la Sinfonía nº 6

La Sinfonía nº 6 en mi bemol menor op. 23 fue compuesta —simultáneamente con la Sinfonía nº 7— entre 1921 y 1923, un período de tiempo bastante largo para un compositor tan rápido como solía ser Miaskovsky, pero hay que tener en cuenta que se trata de una obra extensa y que incorpora coro en su parte final, recurso que Miaskovsky no había usado nunca anteriormente. Biográficamente se corres-ponde con sus primeros años como profesor en el Conservatorio de Moscú y el momento en que por primera vez monta casa tras más de seis años luchando —sea en el frente o como ingeniero en la retaguardia—, y la muerte de su padre

programa 8_02.indd 13 14/12/11 09:20

Page 14: Programa Abono nº 8 temporada 11-12 OSG

14

temPorAdA 11-12programa 8

morte do seu pai e mais da súa tía, que fora na práctica a súa nai. Miaskovsky leva a vivir con el a súa irmá viúva e mais a súa sobriña e disponse a refacer a súa vida, pero aínda traumatizado segue a ter moi presente a idea de morte.

E entrambos os dous polos —vida e morte— móvese a sinfonía, que foi vista polo réxime soviético como un reflexo do desenvolvemento e das loitas por establecer a Revolución Rusa, pero que para Miaskovsky tiña un aspecto moito máis persoal e autobiográfico. Así o tema co que comeza a melodía é unha transcrición me-lódica dun discurso revolucionario no que se berra «Morte, morte aos inimigos da Revolución» (non esquecemos que o seu pai fora asasinado polos revoluciona-rios cando collía un tren), nos tres últimos movementos soa o Dies Irae, a música fúnebre por excelencia, e o movemento final baséase en boa medida nun himno funerario da Igrexa Ortodoxa, Como a alma deixou o corpo. Parece ser que Mias-kovsky tamén se veu influído por unha obra de teatro belga de Emile Verhaeren (1855-1916), titulada Les Aubes (Os amenceres, 1918) onde se fala de inxustizas sociais, dun mundo rural que desaparece e que culmina coa morte do heroe e o seu enterro. As dúas cancións revolucionarias francesas que aparecen no último movemento mesturándose coa música funeraria, Carmagnola e Ça Ira, son segu-ramente un símbolo do forte contraste entre os fermosos ideais cos que comezou a Revolución Rusa e o baño de sangue en que se converteu en pouco tempo.

A estrea tivo lugar no Teatro Bolshoi de Moscova o 4 de maio de 1924, coa orquestra do teatro dirixida por Nicolai Golovanov (1891-1953) e obtivo un grande éxito. Os críticos comparárona mesmo coa Patética de Chaicovsqui, re-saltando o feito de que parte da composición se realizou en Klin, a 85 km de Moscova, a mesma localidade en que Chaicovsqui escribira a súa sinfonía, men-tres algunha xente no público choraba ao final do concerto pola emoción. A partitura foi publicada por Universal Edition en 1925, nunha edición reducida, de estudio. En 1947, cando xa estaba «retirado», Miaskovsky fixo unha revisión da Sinfonía na cal o coro pasa a ser opcional, pero o máis habitual segue sendo usar a edición orixinal.

Esta Sexta sinfonía é seguramente a obra máis persoal e pesimista de Miaskovsky, que nunha data tan temperá como 1923 xa semella anticipar o fracaso no que se converteu a Revolución Rusa. Nin sequera o final, que pretende ser un reflexo do paraíso visto como un ideal, máis que como unha realidade, pode borrar a tristeza da Sinfonía. Poucas veces se nos concede o privilexio de descubrir un novo compositor da categoría de Miaskovsky. Esta é unha desas ocasións, e estou segura de que ninguén vai saír decepcionado do concerto.

programa 8_02.indd 14 14/12/11 09:20

Page 15: Programa Abono nº 8 temporada 11-12 OSG

15

programa 8temPorAdA 11-12

y su tía, que había sido en la práctica su madre. Miaskovsky se lleva a vivir con él a su hermana viuda y su sobrina y se dispone a rehacer su vida, pero todavía traumatizado sigue teniendo muy presente la idea de muerte.

Y entre ambos polos —vida y muerte— se mueve la sinfonía, que fue vista por el ré-gimen soviético como un reflejo del desarrollo y luchas por establecer la Revolución Rusa, pero que para Miaskovsky tenía un aspecto mucho más personal y autobio-gráfico. Así el tema con el que comienza la melodía es una transcripción melódica de un discurso revolucionario en el que se grita «Muerte, muerte a los enemigos de la Revolución» (no olvidemos que su padre había sido asesinado por los revolucio-narios cuando cogía un tren), en los tres últimos movimientos suena el Dies Irae, la música fúnebre por excelencia, y el movimiento final se basa en buena medida en un himno funerario de la Iglesia Ortodoxa, Como el alma dejó el cuerpo. Parece ser que Miaskovsky también se vio influido por una obra de teatro belga de Emile Verhaeren (1855-1916), titulada Les Aubes (Los amaneceres, 1918) donde se habla de injus-ticias sociales, de un mundo rural que desaparece y que culmina con la muerte del héroe y su entierro. Las dos canciones revolucionarias francesas que aparecen en el último movimiento entremezclándose con la música funeraria, Carmagnola y Ça Ira, son seguramente un símbolo del fuerte contraste entre los bellos ideales con que co-menzó la Revolución Rusa y el baño de sangre en que se convirtió en poco tiempo.

El estreno tuvo lugar en el Teatro Bolshoi de Moscú el 4 de mayo de 1924, con la orquesta del teatro dirigida por Nicolai Golovanov (1891-1953) y obtuvo un gran éxito. Los críticos la compararon incluso con la Patética de Chaicovsqui, resaltando el hecho de que parte de la composición se realizó en Klin, a 85 km. de Moscú, la misma localidad en que Chaicovsqui había escrito su sinfonía, mien-tras alguna gente en el público lloraba al final del concierto por la emoción. La partitura fue publicada por Universal Edition en 1925, en una edición reducida, de estudio. En 1947, cuando ya estaba «retirado», Miaskovsky hizo una revisión de la Sinfonía en la cual el coro pasa a ser opcional, pero lo más habitual sigue siendo usar la edición original.

Esta Sexta sinfonía es seguramente la obra más personal y pesimista de Miaskovsky, quien en una fecha tan temprana como 1923 ya parece anticipar el fracaso en que se convirtió la Revolución Rusa. Ni siquiera el final, que pretende ser un reflejo del paraíso visto como un ideal, más que como una realidad, puede borrar la tristeza de la Sinfonía. Pocas veces se nos concede el privilegio de descubrir un nuevo compositor de la categoría de Miaskovsky. Esta es una de esas ocasiones, y estoy segura de que nadie saldrá decepcionado del concierto.

programa 8_02.indd 15 14/12/11 09:20

Page 16: Programa Abono nº 8 temporada 11-12 OSG

biogrAfíAsgalego

programa 8_02.indd 16 14/12/11 09:20

Page 17: Programa Abono nº 8 temporada 11-12 OSG

biogrAfíAsespañol

programa 8_02.indd 17 14/12/11 09:20

Page 18: Programa Abono nº 8 temporada 11-12 OSG

18

temPorAdA 11-12programa 8

LARS VOGTPiano

«Reservado, concienciudo, discreto… o pianista alemán Lars Vogt acadou en poucos anos, apenas década e media, unha sólida carreira cimentada nun-has calidades —a seriedade, o gusto polo traballo

meditado e ben feito, o puro pracer de facer música sen concesións á galería— cada vez máis escasas entre as últimas xeracións de pianistas» (Juan Manuel Viana, Scherzo).

Lars Vogt consagrouse, como un dos pianistas máis recoñecidos da súa xeración. Nado en Alemaña, na cidade de Düren, en 1970, chamou por primeira vez a aten-ción do público ao quedar en segundo lugar no Concurso Internacional de Piano de Leeds en 1990, e desde aquela realizou concertos e recitais a través de toda Europa, Asia, Australia e América do Norte.

Como artista de EMI, gravou 15 discos con este selo. As súas gravacións inclúen concertos de Schumann e Grieg, os dous primeiros concertos de Beethoven coa City of Birmingham Symphony Orchestra e Simon Rattle, que o describiu como «un dos máis extraordinarios músicos de calquera idade con quen tiven a fortuna de colaborar».

Durante a temporada 2003/4 foi nomeado pianista en residencia da Orquestra Filharmónica de Berlín.

Nas últimas tres temporadas colaborou coas seguintes formacións: Orquestra Filhar-mónica de Nova York, Sinfónica de Chicago, Sinfónica de Boston, NHK Symphony, Sinfónica de Londres, Orquestra do Concertgebouw, Orchestre de Paris, Chamber Orchestra of Europe, Filharmónica de Viena, Bayerische Staatsorchester, Staatskape-lle de Dresde e Santa Cecilia de Roma.

Na temporada 2010-2011 presentouse baixo a dirección de Gustavo Dudamel, Daniel Harding, Yannick Nézet-Séguin e Paavo Järvi e con orquestras como a de París, a Filharmónica de Londres, a Sinfónica da BBC, a Deutsches Symphonie-Or-chester Berlin, a Filharmónica de Oslo, a Orquestra da Radio Sueca, a Sinfónica de Boston e a Sinfónica de Pittsburgh.

programa 8_02.indd 18 14/12/11 09:20

Page 19: Programa Abono nº 8 temporada 11-12 OSG

19

programa 8temPorAdA 11-12

LARS VOGTPiano

«Reservado, concienzudo, discreto… el pianista alemán Lars Vogt se ha la-brado en pocos años, apenas década y media, una sólida carrera cimenta-da en unas cualidades —la seriedad, el gusto por el trabajo meditado y bien hecho, el puro placer de hacer música sin concesiones a la galería— cada vez más escasas entre las últimas generaciones de pianistas» (Juan Manuel Viana, Scherzo).

Lars Vogt se ha consagrado, como uno de los pianistas más reconocidos de su generación. Nacido en Alemania, en la ciudad de Düren, en 1970, llamó por primera vez la atención del público al quedar en segundo lugar en el Concurso Internacional de Piano de Leeds en 1990, y desde entonces ha realizado con-ciertos y recitales a través de toda Europa, Asia, Australia y América del Norte.

Como artista de EMI, ha grabado 15 discos con este sello. Sus grabaciones in-cluyen conciertos de Schumann y Grieg, los dos primeros conciertos de Beethoven con la City of Birmingham Symphony Orchestra y Simon Rattle, quien lo ha descrito como «uno de los más extraordinarios músicos de cualquier edad con quien he tenido la fortuna de colaborar».

Durante la temporada 2003/4 fue nombrado pianista en residencia de la Or-questa Filarmónica de Berlín.

En las últimas tres temporadas ha colaborado con: Orquesta Filarmónica de Nue-va York, Sinfónica de Chicago, Sinfónica de Boston, NHK Symphony, Sinfónica de Londres, Orquesta del Concertgebouw, Orchestre de Paris, Chamber Orchestra of Europe, Filarmónica de Viena, Bayerische Staatsorchester, Staatskapelle de Dres-de y Santa Cecilia de Roma.

En la temporada 2010-2011 se presentó bajo la dirección de Gustavo Duda-mel, Daniel Harding, Yannick Nézet-Séguin y Paavo Järvi y con orquestas como la de París, Filarmónica de Londres, Sinfónica de la BBC, Deutsches Symphonie-Orchester Berlin, Filarmónica de Oslo, la Orquesta de la Radio Sueca, Sinfónica de Boston y Sinfónica de Pittsburgh.

programa 8_02.indd 19 14/12/11 09:20

Page 20: Programa Abono nº 8 temporada 11-12 OSG

20

temPorAdA 11-12programa 8

CORO DA SINfÓNICA DE GALICIA

O Coro da OSG, fundado no ano 1998, deu o seu primeiro concerto o 21 de marzo do mesmo ano xunto coa Escola de Práctica Orquestral da OSG e baixo a dirección de James Ross. Actualmente, o coro está integrado por máis de oitenta voces procedentes de toda Galicia, e desde entón realizou unha intensa acti-vidade artística centrada nos repertorios sinfónico-coral, operístico e a capella. Joan Company —vinculado ao grupo desde a súa fundación e ao que dirixiu en concertos a capella coa Orquestra Sinfónica de Galicia e coa Orquestra Nova da Sinfónica de Galicia— é o director artístico do Coro.

A súa primeira xira de concertos fóra da comunidade galega levoulle ao Audi-torium de Palma de Mallorca. Ademais participou en varias edicións do Festival Mozart, no Festival de Música da Coruña, nos ciclos de concertos Música en Compostela, Ou son dás catedrais, Festival Internacional de Organo Catedral de León e en diversos escenarios da Coruña, Santiago, Lugo, Pontevedra, Vigo, Ferrol, Ourense, Betanzos, Monforte etc. A finais do 2003, o Coro realizou a súa primeira xira ao estranxeiro, actuando nas catedrais do Porto e Lisboa. Coa Nova Orquestra Nacional de España, baixo a dirección de C. Hogwood, actuou por primeira vez en Barcelona, dentro das actividades do Forum 2004, onde a aco-llida foi excelente.

En canto ao seu variado repertorio hai que destacar a súa dedicación á música sinfónico-coral (Mozart, Schubert, Haydn, Beethoven, Mahler -2ª, 3ª e 8ª sinfonías-, Mendelssohn, Vivaldi, Shostakovich, Faure, Orff, Debussy, Britten...) e ao xénero ope-rístico (Mozart, Rossini e Chaicovsqui...) baixo a direccción de mestres de renome

programa 8_02.indd 20 14/12/11 09:20

Page 21: Programa Abono nº 8 temporada 11-12 OSG

21

programa 8temPorAdA 11-12

CORO DE LA SINfÓNICA DE GALICIA

El Coro de la OSG, fundado en el año 1998, dio su primer concierto el 21 de marzo del mismo año junto con la Escuela de Práctica Orquestal de la OSG y bajo la dirección de James Ross. Actualmente, el coro está integrado por más de setenta voces procedentes de toda Galicia, y desde entonces ha realizado una intensa actividad artística centrada en los repertorios sinfónico-coral, operístico y a capella. Joan Company —vinculado al grupo desde su fundación y al que ha dirigido en conciertos “a capella, con la Orquesta Sinfónica de Galicia y con la Orquesta Joven de la Sinfónica de Galicia— es el director artístico del Coro.

Su primera gira de conciertos fuera de la comunidad gallega le llevó al Auditorium de Palma de Mallorca y desde entonces ha participado en varias ediciones del Festival Mozart, en el Festival de Música de A Coruña, en los ciclos de conciertos Música en Compostela, O son das catedrais, Festival de Ópera da Coruña, Festival Internacional de Organo Catedral de León y en diversos escenarios de A Coruña, Santiago, Lugo, Pontevedra, Vigo, Ferrol, Ourense etc. Con la Joven Orquesta Nacional de España, bajo la dirección de C. Hogwood, actuó por primera vez en Barcelona, dentro de las actividades del Forum 2004. También actuó en el concierto inaugural de la tempora-da 2006-07 de la Orquestra Simfònica de Balears. A finales del 2003, el Coro realizó su primera gira al extranjero, actuando en las catedrales de Oporto y Lisboa.

En cuanto a su extenso y variado repertorio, hay que destacar su dedicación a la música sinfónico-coral (Mozart, Schubert, Haydn, Beethoven, Mahler -2ª, 3ª y 8ª sinfonías-, Mendelssohn, Vivaldi, Shostakovich, Puccini, Faure, Orff, Debussy, Brit-ten, Garcia Abril, Stravinsky etc.) y al género operístico (Mozart, Rossini, Donizetti,

programa 8_02.indd 21 14/12/11 09:20

Page 22: Programa Abono nº 8 temporada 11-12 OSG

22

temPorAdA 11-12programa 8

internacional como Víctor Pablo, López Cobos, Ros Marbá, Josep Pons, Alberto Zedda, Miguel Ángel Gómez Martínez ou Fabio Biondi.

Os compoñentes do Coro da OSG, ademais de ter a oportunidade de traballar grandes obras do repertorio universal da Música baixo a dirección de impor-tantes batutas, tamén reciben unha formación vocal periódica con profesores e cantantes de recoñecido prestixio. A creación do coro infantil Nenos Cantores en 2000 e do Coro Novo en 2005, no seo do propio Coro, obedece á intención dun proxecto pedagóxico-coral máis extenso, serio e con vistas a un futuro vocal importante non só para a nosa Orquestra senón para toda Galicia.

programa 8_02.indd 22 14/12/11 09:20

Page 23: Programa Abono nº 8 temporada 11-12 OSG

23

programa 8temPorAdA 11-12

Chaikovski, Puccini, Wagner) bajo la dirección de maestros de renombre inter-nacional como Víctor Pablo Pérez, Jesús López Cobos, Ros Marbá, Josep Pons, Alberto Zedda, Miguel Ángel Gómez Martínez o Fabio Biondi.

Los componentes del Coro de la OSG, además de tener la oportunidad de trabajar grandes obras del repertorio universal de la Música bajo la dirección de importan-tes batutas, reciben una formación vocal con profesores de reconocido prestigio. La creación de los Niños Cantores en 2000 y del Coro Joven en 2005 obedece a la intención de un proyecto pedagógico-coral más extenso, serio y con vistas a un futuro vocal importante no sólo para nuestra Orquesta sino para toda Galicia.

programa 8_02.indd 23 14/12/11 09:20

Page 24: Programa Abono nº 8 temporada 11-12 OSG

24

temPorAdA 11-12programa 8

JOAN COMPANYDirector Coro da OSG

Joan Company (Sant Joan, Mallorca) é un dos direc-tores con máis presencia nos máis importantes circuítos corais de España, traballando, entre outros coros, con: Orfeón Donostiarra, Coro Nacional de España, Coro de Radio Televisión Española, Coro da Comunidade

de Madrid, e estreando obras corais de J. Busto, A. Parera Fons, J. Vila, J. L. Turina.

Tamén preparou un variado repertorio orquestral e sinfónico-coral e, entre ou-tras, dirixiu a Orquestra Sinfónica de Asturias, Orquestra de Cámara Reina Sofía, Orquestra Simfònica de Balears Ciutat de Palma, Nova Orquestra Nacional de España (director asistente na produción de Atlántida de Falla), Orquestra da Universidade de Portland (Oregon, EUA), Orquestra Sinfónica de Galicia, Came-rata Anxanum (Italia) etc. Ademais, colaborou con directores como Trevor Pinnock, Victor Pablo, Salvador Mais, Edmon Colomer, Josep Pons, Franz P. Decker, Alberto Zedda, A. Ros Marbà, C. Hogwood eJesús López Cobos.

Desde o ano 1999 é o director artístico do Coro da Orquestra Sinfónica de Galicia, co que preparou un extenso repertorio sinfónico-coral, operístico e a capella, que permitiu ao Coro da OSG participar en ambiciosos proxectos artísticos (II, III e VIII de Mahler; óperas de Mozart e Rossini; actuacións por toda Galicia, Barcelona, Lisboa, etc.) e, á vez, iniciar a escola coral coa creación do seu Coro de Nenos (2.000) e do Coro Novo (2005). Pero a súa faceta coral máis recoñecida é a de director-fundador da Coral Universitat de lles Illes Ba-lears (1977), coa que conseguiu importantes recoñecementos artísticos tanto nas Illas Baleares, como na península e no estranxeiro, destacando entre outros méritos: a creación de quince coros filiais; premios en concursos corais (Tolosa, Atenas...); actuacións nas principais salas de concerto do país e en importantes festivais de Europa; colaboracións coas orquestras máis importantes de Espa-ña e algunhas europeas; gravacións discográficas; divulgación do patrimonio coral das Illas...

Licenciado en historia xeral, estudou dirección coral con P. Cao, M. Cabero e Ou. Martorell (realizando cursos en España, Francia e Bélxica). Profesor de música de

programa 8_02.indd 24 14/12/11 09:20

Page 25: Programa Abono nº 8 temporada 11-12 OSG

25

programa 8temPorAdA 11-12

JOAN COMPANYDirector Coro de la OSG

Joan Company (Sant Joan, Mallorca) es uno de los directores con más presencia en los más importantes circuitos corales de España. Entre otros, ha dirigido al Coro Nacional de España, Coro de Radio Televisión Española, Coro de la Comunidad de Madrid, Orfeón Donostiarra, Coro da Camera Italiano... y también ha estrena-do obras corales de J. Busto, A. Parera, J. Vila, J. L. Turina etc. y sinfónico-corales de A. Martorell, J. Martorell y J. Valent.

Ha dirigido un extenso repertorio orquestal y sinfónico-coral con: Orquesta Sinfó-nica de Asturias, Orquesta de Cámara Reina Sofía, Orquestra Simfònica de Ba-lears, Joven Orquesta Nacional de España (director asistente en la producción de Atlántida de Falla), Orquesta de la Universidad de Portland (Oregón, EUA), Orquesta Sinfónica de Galicia, Camerata Anxanum (Italia), Orpheon Consort de Viena... Además ha colaborado con directores, como: T. Pinnock, Víctor Pablo, S. Mas, J. Pons, F. P. Decker, A. Zedda, A. Ros Marbà, C. Hogwood, M. A. Gómez Martí-nez, K. Penderecki, J. López Cobos.

Desde el año 1999 es el director artístico del Coro de la Orquesta Sinfónica de Galicia, con el que ha preparado un extenso repertorio sinfónico-coral, operístico y a capella (obras de Beethoven, Britten, Haydn, Mozart, Orff, Shostakovich, Men-delssohn, Mahler, Satravinsky ; óperas de Mozart, Donizetti, Puccini, Rossini, Tchaiko-vsky, Wagner) y, a la vez, ha iniciado la escuela coral con la creación del Coro de Niños (2000) y del Coro Joven (2005). Pero su faceta coral más reconocida es la de director-fundador de la Coral Universitat de les Illes Balears (1977), con la que ha conseguido importantes reconocimientos artísticos, tanto en las islas como en la península y en el extranjero: creación de diez coros filiales; premios en concur-sos corales (Tolosa, Atenas ...); actuaciones en las principales salas de concierto españolas y en importantes festivales de Europa y América, de entre las que hay que destacar una gira por Italia -dirigiendo el Mesías de Händel e interpretando polifonía religiosa española ante el Papa Benedicto XVI-; colaboraciones con importantes orquestas españolas y europeas; grabaciones discográficas...

Licenciado en Historia General, estudió dirección coral con P. Cao, M. Cabero y O. Martorell. Profesor de música de Instituto (siendo el número 1 de su promo-

programa 8_02.indd 25 14/12/11 09:20

Page 26: Programa Abono nº 8 temporada 11-12 OSG

26

temPorAdA 11-12programa 8

Instituto (sendo o número 1 da súa promoción, 1985), na actualidade traballa na Universitat de lles Illes Balears (UIB) como director da Coral i da Partituroteca e Centro de Documentación Musical da UIB; é tamén fundador, director e profesor dos Cursos Internacionais de Música da UIB (1977) e das Colonias Musicais de Verán nas Baleares (1995). Publicou numerosos estudos e artigos sobre música e músicos das Baleares en libros, enciclopedias e revistas especializadas.

Recibiu, entre outras distincións, o Premio Rotary Mallorca. Humanidades 1995-96, por «o extraordinario labor pedagóxico e divulgativa da música coral», e o Premi Gabriel Alomar 2001 da Obra Cultural Balear.

No 2009 inaugurou, no Auditorio Nacional de Música de Madrid, o I Ciclo de Música Coral, como director invitado do Coro Nacional de España. Recentemen-te, dirixiu o Coro de Radio Televisión Española no primeiro concerto do IX Ciclo de Música Coral no Teatro Monumental de Madrid.

programa 8_02.indd 26 14/12/11 09:20

Page 27: Programa Abono nº 8 temporada 11-12 OSG

27

programa 8temPorAdA 11-12

ción, 1985). Actualmente, trabaja en la Universitat de les Illes Balears (UIB) como director de la Coral y de la Partituroteca y Centro de Documentación Musical de la UIB; es también fundador de los Cursos Internacionales de Música de la UIB (1977) y de las Colonias Musicales de Verano en las Baleares (1995). Ha publicado numerosos estudios y artículos sobre música y músicos de las Baleares en libros, enciclopedias y revistas especializadas.

Ha recibido, entre otros premios, el Premio Rotary Mallorca. Humanidades 1995-96, por «la extraordinaria labor pedagógica y divulgativa de la música coral», y el Premi Gabriel Alomar 2001 de la Obra Cultural Balear.

El 2009 inauguró, en el Auditorio Nacional de Música de Madrid, el I Ciclo de Música Coral, como director invitado del Coro Nacional de España. Reciente-mente, ha dirigido el Coro de Radio Televisión Española en el primer concierto del IX Ciclo de Música Coral en el Teatro Monumental de Madrid.

programa 8_02.indd 27 14/12/11 09:20

Page 28: Programa Abono nº 8 temporada 11-12 OSG

28

temPorAdA 11-12programa 8

ORQUESTRA SINfÓNICA DE GALICIA

Creada no ano 1992 polo Concello da Coruña, cidade en cuxo Palacio da Ópera ten a súa sede, a Orquestra Sinfónica de Galicia (OSG) é unha das agru-pacións orquestrais de maior proxección en España.

A OSG, cuxo director é Víctor Pablo Pérez, foi orquestra residente do Festival Ros-sini de Pesaro de 2003 a 2005 e do Festival Mozart da Coruña a partir da súa creación no ano 1998. Ademais, realizou varias xiras por Alemaña e Austria e ofre-ceu concertos nas mellores salas e ciclos de concertos españois. Recentemente fixo a súa primeira xira de por Améric do Sur, con concertos en Chile, Arxentina, Brasil e Montevideo e a finais de 2009 fixo a súa presentación no Musikverein de Viena.

A OSG conta decote con solistas como Anne-Sophie Mutter, Maurizio Pollini, Krystian Zimerman, Gil Shaham, Sarah Chang, Grigory Sokolov, Leonidas Kavakos, Arcadi Volodos, Maria Joao Pires, F. P. Zimmermann, Mischa Maisky ou Christian Lin-dberg entre outros. Con ela cantaron Alfredo Kraus, Teresa Berganza, Plácido Domingo, María Bayo, Ainhoa Arteta, Juan Diego Flórez, Simon Estes, Mirella Freni, Ann Murray, Amanda Roocroft, Ildar Abdrazakov, Hildegard Behrens, Eva Marton, Giuseppe Giacomini, Philip Langridge, Carlos Chausson, Raúl Giménez, Isabel Rey, Carlos Álvarez, Ana María Sánchez, ou Giuseppe Sabbatini entre outros moitos, e sempre baixo a batuta de mestres como Daniel Harding, Guennadi Rozdestvens-ki, Maurizio Pollini, James Judd, Jean-Pascal Tortelier, Stanislaw Skrowaczeski, Libor Pesek, Peter Maag, Jesús López Cobos, Osmo Vänskä, Alberto Zedda, Emmanuel Krivine, Yoav Talmi, Raymond Leppard, Gabriel Chmura, Jean-Jacques Kantorow, Josep Pons, John Nelson, Gianandrea Noseda, Ron Goodwin ou Manfred Honeck.

programa 8_02.indd 28 14/12/11 09:20

Page 29: Programa Abono nº 8 temporada 11-12 OSG

29

programa 8temPorAdA 11-12

ORQUESTA SINfÓNICA DE GALICIA

Creada en 1992 por el Ayuntamiento de A Coruña, ciudad en cuyo Palacio de la Ópera tiene su sede, la Orquesta Sinfónica de Galicia (OSG) es una de las agrupaciones orquestales de mayor proyección en España.

La OSG, cuyo director titular es Víctor Pablo Pérez y Jesús López Cobos su prin-cipal director invitado, ha sido orquesta residente del Festival Rossini de Pésaro de 2003 a 2005 y del Festival Mozart de A Coruña desde su creación en 1998. Además, ha realizado varias giras por Alemania y Austria y ofrecido conciertos en las mejores salas y ciclos de conciertos españoles. En 2007 realizó su primera gira por América del Sur, con conciertos en Chile, Argentina, Brasil, Uruguay y Montevi-deo y a finales de 2009 se presentó en la histórica sala del Musikverein de Viena.

La OSG cuenta habitualmente con solistas como Anne-Sophie Mutter, Maurizio Pollini, Krystian Zimerman, Gil Shaham, Sarah Chang, Grigory Sokolov, Leonidas Ka-vakos, Arcadi Volodos, Maria Joao Pires, F. P. Zimmermann, Mischa Maisky o Christian Lindberg entre otros. Con ella han cantado Alfredo Kraus, Teresa Berganza, Pláci-do Domingo, María Bayo, Ainhoa Arteta, Juan Diego Flórez, Simon Estes, Mirella Fre-ni, Ann Murray, Amanda Roocroft, Ildar Abdrazakov, Hildegard Behrens, Eva Marton, Giuseppe Giacomini, Philip Langridge, Carlos Chausson, Raúl Giménez, Isabel Rey, Carlos Álvarez, Ana María Sánchez, o Giuseppe Sabbatini entre otros muchos, y siempre bajo la batuta de maestros como Daniel Harding, Guennadi Rozdestvens-ki, Maurizio Pollini, James Judd, Jean-Pascal Tortelier, Stanislaw Skrowaczeski, Libor Pesek, Peter Maag, Jesús López Cobos, Osmo Vänskä, Alberto Zedda, Emmanuel Krivine, Yoav Talmi, Raymond Leppard, Gabriel Chmura, Jean-Jacques Kantorow, Josep Pons, John Nelson, Gianandrea Noseda, Ron Goodwin o Manfred Honeck.

programa 8_02.indd 29 14/12/11 09:20

Page 30: Programa Abono nº 8 temporada 11-12 OSG

30

temPorAdA 11-12programa 8

Na súa discografía para firmas como EMI, DECCA, Koch, Naïve, BMG e Arts figuran nomes como os de Juan Diego Flórez, Kaori Muraji, Peter Maag, Antonio Meneses, Manuel Barrueco —con quen foi proposta para o premio Grammy 2007 polo mellor álbum clásico do ano—, María Bayo, Plácido Domingo, Juan Pons ou Ewa Podles entre outros.

A OSG foi premiada coa Medalla de Oro da Real Academia Galega de Belas Artes e é Premio Cultura Galega da Música 2010.

A OSG está financiada polo Concello da Coruña e a Xunta de Galicia.

programa 8_02.indd 30 14/12/11 09:20

Page 31: Programa Abono nº 8 temporada 11-12 OSG

31

programa 8temPorAdA 11-12

En su discografía para sellos como EMI, DECCA, Koch, Naïve, BMG y Arts figuran nombres como los de Juan Diego Flórez, Kaori Muraji, Peter Maag, Antonio Mene-ses, Manuel Barrueco —con quien ha sido nominada al Grammy 2007 por el mejor álbum clásico del año—, María Bayo, Plácido Domingo, Juan Pons o Ewa Podles entre otros.

La OSG ha sido premiada con la Medalla de Oro de la Real Academia Galega de Belas Artes y es Premio Cultura Galega da Música 2010.

La OSG está financiada por el Ayuntamiento de A Coruña y la Xunta de Galicia.

programa 8_02.indd 31 14/12/11 09:20

Page 32: Programa Abono nº 8 temporada 11-12 OSG

32

temPorAdA 11-12programa 8

VÍCTOR PABLO PÉREZDirector

Nado en Burgos, realizou os seus estudos no Real Conservatorio de Música de Madrid e mais na Hochschule für Musik de Múnic.

De 1980 a 1988 foi director artístico e titular da Orquestra Sinfónica de Asturias; en 1987 principal director invitado da Orquestra Nacional de España (ONE) e de 1986 a 2005 o director artístico e titular da Orquestra Sinfónica de Tenerife (OST).

Colabora habitualmente co Teatro Real de Madrid, co Gran Teatre del Liceu de Barcelona, co Festival Mozart da Coruña, nos festivais internacionais de Música de Canarias, Perelada, Granada, Santander, Schleswig Holstein, Festival Bruckner de Madrid, Rossini Opera Festival (ROF), Festival de San Lorenzo del Escorial e Quincena Musical de San Sebastián.

Desde 1993 e ata a actualidade é director artístico e titular da Orquestra Sinfó-nica de Galicia (OSG).

Recentemente foi designado como director titular e artístico da Orquestra e Coro da Comunidade de Madrid (ORCAM), cargo que ocupará a partir da tempora-da 2013-2014.

Ademais de dirixir de xeito habitual a práctica totalidade das orquestras españo-las, Víctor Pablo Pérez colabora como director invitado con diferentes formacións internacionais e en colaboración habitual con grandes solistas de renome inter-nacional como C. Zimerman, G. Sokolov, A. Volodos, L. O. Andens, P. Lewis, R. Blezatz, F. P. Zimermann, J. Rachlin, L. Kavakos, A. S. Mutter, Midori, Gil Saham, N. Zneider, S. Chang, A. Steinbacher, G. Kremer, M. Vengerov, R. Fleming, Mª Bayo, A. Arteta, N. Dessay, N. Stuzmman, E. Podleś, V. Kasarova, F. Cedolins, I. Mula, P. Domingo, R. Villa-zón, C. Álvarez, ,J. Bros, Mª J. Moreno, A. Murray ou M. Barrueco.

programa 8_02.indd 32 14/12/11 09:20

Page 33: Programa Abono nº 8 temporada 11-12 OSG

33

programa 8temPorAdA 11-12

VÍCTOR PABLO PÉREZDirector

Nacido en Burgos, realizó sus estudios en el Real Conservatorio de Música de Madrid y en la Hochschule für Musik de Múnich.

De 1980 a 1988 fue director artístico y titular de la Orquesta Sinfónica de As-turias; en 1987 principal director invitado de la Orquesta Nacional de España (ONE) y de 1986 a 2005 el director artístico y titular de la Orquesta Sinfónica de Tenerife (OST).

Colabora habitualmente con el Teatro Real de Madrid, el Gran Teatre del Liceu de Barcelona, Festival Mozart de A Coruña, en los festivales internacionales de Música de Canarias, Perelada, Granada, Santander, Schleswig Holstein, Festival Bruckner de Madrid, Rossini Opera Festival (ROF), Festival de San Lorenzo del Escorial y Quincena Musical de San Sebastián.

Desde 1993 y hasta la actualidad es director artístico y titular de la Orquesta Sinfónica de Galicia (OSG).

Recientemente ha sido designado como director titular y artístico de la Orquesta y Coro de la Comunidad de Madrid (ORCAM), cargo que ocupará a partir de la temporada 2013-2014.

Además de dirigir habitualmente la práctica totalidad de las orquestas españolas, Víctor Pablo Pérez colabora como director invitado con diferentes formaciones internacionales y en colaboración habitual con grandes solistas de renombre in-ternacional como C. Zimerman, G. Sokolov, A. Volodos, L. O. Andens, P. Lewis, R. Ble-zatz, F. P. Zimermann, J. Rachlin, L. Kavakos, A. S. Mutter, Midori, Gil Saham, N. Zneider, S. Chang, A. Steinbacher, G. Kremer, M. Vengerov, R. Fleming, Mª Bayo, A. Arteta, N. Dessay, N. Stuzmman, E. Podleś, V. Kasarova, F. Cedolins, I. Mula, P. Domingo, R. Villa-zón, C. Álvarez, ,J. Bros, Mª J. Moreno, A. Murray o M. Barrueco.

programa 8_02.indd 33 14/12/11 09:20

Page 34: Programa Abono nº 8 temporada 11-12 OSG

34

temPorAdA 11-12programa 8

programa 8_02.indd 34 14/12/11 09:20

Page 35: Programa Abono nº 8 temporada 11-12 OSG

35

programa 8temPorAdA 11-12

SopranosHannah Boyce Ana Calvo Conchado Teresa Cantalejo Vázquez Feli Carballido Ponte Montserrat Expósito Cao María García SánchezTeresa Guitián Alvarez Almudena Martínez GálvezAixa Merino DíazAlicia Nuñez VallejoMª Luisa Pazos Freire Carolina Pérez VázquezIlduara Perianes GuitiánPatricia Raso López Sofía Rodríguez FernándezAlba Romero BorrajoCristina Trevín GonzálezUxía Vilar Pazos

Altos Mª Teresa Ayerdi Larreta Remedios Cruz Araujo Eva Díaz GonzálezPatricia Farto RamosMyriam Fernández Fernández Ana Godoy VegaIsabel Gómez Alonso Puri López QuintelaIsabel Pérez GarridoMaría Rivera FragaElena Ruíz Robles Adoración Sánchez Mata Ludmila Sánchez Mata Graciela Trevín González Dinorah Valdés Díez Mª Rosa Vázquez Vaamonde

TenoresSergio Añón LijóJesús Javier Celemín SantosElixio César Silvent Daniel García ArtésJuan Luís García BonomeJosé Antonio García MatoJoaquín Montes CouceiroAlfonso Tamayo Rodríguez José Angel Teijeiro Fraga Carlos Valencia HentschelEloy Vázquez Fontenla Julio Vázquez Rodríguez

BajosJesús Barrio Valencia Miguel Boga MartínezPedro de Uña AlvarezUbaldo Fernández Gómez Alfonso Fernández Suárez Angel Fuentes González Juan José Gordillo CampeloJosé Angel Lista RoblesDaniel Mosquera Martínez Vicente Muñoz Hermida Juan Pérez Gómez Gonzalo Picado Bellas José Ramón Rodríguez Castellanos Manuel Tubío FachadoJosé Luís Vázquez López

CORO DE LA ORQUESTA SINfÓNICA DE GALICIA

programa 8_02.indd 35 14/12/11 09:20

Page 36: Programa Abono nº 8 temporada 11-12 OSG

36

temPorAdA 11-12programa 8

Violines IMassimo Spadano***** Ludwig Dürichen****Vladimir Prjevalski****Ruslan AsanovIana AntonyanCaroline BournaudGabriel BussiVinka HauserDominica Malec de MartínezBenjamin SmithStefan UtanuFlorian VlashiRoman Wojtowicz

Violines IIJulian Gil Rodríguez ***Fumika Yamamura *** Lucica Trita*Gertraud BrilmayerLylia ChirilovMarcelo González KriguerDeborah HambugerEnrique Iglesias PrecedoHelle KarlssonGregory KlassAdrián Linares ReyesStefan MarinescuMihai Andrei Tanasescu Kadar

ViolasEugenia Petrova***Francisco Miguens Regozo***Andrei Kevorkov*Raymond Arteaga MoralesAlison Dalglish

Despina IonescuJeffrey JohnsonJozef KramarLuigi MazzucatoKaren PoghosyanWladimir Rosinskij

ViolonchelosDavid Etheve***Rouslana Prokopenko***Gabriel Tanasescu*Mª Antonieta Carrasco LeitonBerthold HamburgerScott HardyVladimir LitvihkRamón Solsona MassanaFlorence Ronfort

ContrabajosRisto Vuolanne***Diego Zecharies***Todd Williamson*Mario J. Alexandre RodriguesDouglas GwynnSerguei RechetilovJose F. Rodrigues Alexandre

flautasClaudia Walker***Mª José Ortuño Benito**Juan Ibáñez Briz*

OboesCasey Hill***David Villa Escribano**Scott MacLeod*

ORQUESTA SINfÓNICA DE GALICIADirector titular: Víctor Pablo PérezPrincipal director invitado: Jesús López Cobos

programa 8_02.indd 36 14/12/11 09:20

Page 37: Programa Abono nº 8 temporada 11-12 OSG

37

programa 8temPorAdA 11-12

MÚSICOS INVITADOS PARA ESTE PROGRAMA

Violín IViatcheslav Chestiglasov Orlov*****

Violín IIMioara Alexandra AndreescuSergio Aparicio RodríguezTania Capón GonzálezBieito Vilar Pazos

ViolaSergio Sieiro Rey

flautaCarlos Enguix Pelufo*

TrompasNicolás Gómez Naval*Pedro Miguel Pereira Fernandes*

CelestaLudmila Orlova*

ClarinetesJuan Antonio Ferrer Cerveró***Iván Marín García**Pere Anguera Camós*

fagotesSteve Harriswangler***Mary Ellen Harriswangler**Manuel Alejandro Salgueiro García*

TrompasDavid Bushnell***Miguel Angel Garza***Manuel Moya Canós*Amy Schimmelman*

TrompetasJohn Aigi Hurn***Thomas Purdie**Michael Halpern*

TrombonesJon Etterbeek***Eyvind Sommerfelt*Petur Eiriksson***

TubaJesper Boile Nielsen***

PercusiónSimon Levey***José A. Trigueros Segarra**José Belmonte Monar*Alejandro Sanz Redondo*

ArpaCeline Landelle***

***** Concertino**** Ayuda de concertino*** Principal** Principal asistente* Coprincipal

programa 8_02.indd 37 14/12/11 09:20

Page 38: Programa Abono nº 8 temporada 11-12 OSG

38

temPorAdA 11-12programa 8

CONSORCIO PARA LA PROMOCIÓN DE LA MÚSICA

PresidenteCarlos Negreira

GerenteAndrés Lacasa Nikiforov

Secretario-InterventorJuan José de Ozámiz Lestón

Jefa de gestión económicaMaría Salgado Porto

Coordinadora generalÁngeles Cucarella López

Jefe de producciónJosé Manuel Queijo

ContableAlberto García Buño

Jefe de prensa y comunicaciónJavier Vizoso

Archivo musicalZita Tanasescu

Secretaría de producciónNerea Varela

RegidoresJosé Manuel Ageitos CalvoDaniel Rey Campaña

Programas didácticosIván Portela López

Prensa y comunicaciónLucía Sández Sanmartín

AdministraciónJosé Antonio Anido RodríguezMargarita Fernández NóvoaAngelina Déniz GarcíaInmaculada Sánchez CanosaNoelia Reboredo Secades

Auxiliar de archivoDiana Romero Vila

Auxiliar de regidorJosé Rúa Lobo

programa 8_02.indd 38 14/12/11 09:20

Page 39: Programa Abono nº 8 temporada 11-12 OSG

39

programa 8temPorAdA 11-12

PRÓXIMOS PROGRAMAS

facebook.com/sinfonicadegalicia

twitter.com/OSGgalicia

PROGRAMA 9

Abono otoño/inviernoViernes 20.01.12

fAZIL SAY1001 Nacht im Harem, concierto para violín y orquesta (Primera vez OSG)

EDWARD GRIEGDanza árabe

ALBERT KETELBEYEn un mercado persa (Primera vez OSG)

CARL NIELSENAlladín, op. 34

Orquesta Sinfónica de GaliciaPatricia Kopatchinskaja, violínVíctor Pablo Pérez, director

programa 8_02.indd 39 14/12/11 09:20

Page 40: Programa Abono nº 8 temporada 11-12 OSG

Diseño y maquetación:María Verín

Traducción: Roxelio Xabier García Romero Pilar Ponte Patiño

Imprime:Alva Gráfica

Edita:Consorcio para la Promoción de la MúsicaA Coruña - Galicia - España, 2011

programa 8_02.indd 40 14/12/11 09:20