primeiro terzo século XX
26
Cambios sociais: - Derrube da fidalguía - Eliminación do sistema foral - Acceso do campesiñado á propiedade da terra - Consolidación dunha pequena burguesía industrial e financiera Do rexionalismo ó nacionalismo (1º tercio do s.XX)
description
Historia da lingua galega
Transcript of primeiro terzo século XX
Cambios sociais:
- Derrube da fidalguía- Eliminación do sistema foral- Acceso do campesiñado á propiedade da terra- Consolidación dunha pequena burguesía industrial e financiera
Do rexionalismo ó nacionalismo
(1º tercio do s.XX)
Consecuencias das
desamortizacións en Galiza
Xa que o que se pon en venda son os
dereitos sobre as terras e non o seu dominio útil,
o foro seguirá vixente. Así, desde 1855 a
propiedade cambia de mans, pasa da Igrexa
aos burgueses e fidalgos, pero o foro persiste.
O campesiñado non se ve beneficiado
porque, dada a súa escasa capacidade
económica, non pode mercar as terras.
Con todo, desde 1865, debido a un
fortalecemento da lexislación sobre a
propiedade individual, os campesiños
comezarán a mercar as terras xa que teñen
os cartos procedentes da emigración, xa
que quere entrar no proceso de
transformación capitalista. Isto traerá
consigo unha consecuencia negativa: a
consagración do minifundio.
Movemento agrario:
• SociedadesSociedades:
-agrarias: labor reivindicativa e de formación cultural e ideolóxica do campesiñado
-agrícolas: cunha finalidade máis práctica
Organización das sociedades agrarias
Funcións:
Política: hainas de diferentes ideoloxías.
Técnica: contribúen á modernización do agro, actividade
que se intensifica nas épocas de maior represión política.
Afiliados: campesiños que queren incorporarse ao
capitalismo e proletariado agrario.
Líderes: persoas que conviven cos campesiños pero que non
son da súa mesma clase social (avogados, médicos, xente
vencellada á Administración, inmigrantes retornados...)
Sociedades agraristas:
- "Solidaridade Gallega ", "Unión Campesiña“: organizacións cun programa político programa político claroclaro que intentan atopar a solución aos problemas organizativos da produción e do foro.
- "Acción Galega" (1910): Basilio Álvarez, Cabanillas, Noriega Varela
SOLIDARIDAD GALLEGA:
é o movemento máis institucional e
máis ambiguo, xurdido tralo éxito de
Solidaritat Catalana.
• Ten o foro como elemento aglutinador.
• Nela militan carlistas, republicanos ou
rexionalistas. Esta diversidade favorecerá a súa
perda de importancia.
• O seu núcleo principal é A Coruña (onde ten certo
éxito nas municipais de 1909), e os seus campos
de maior actuación Ferrol e a zona do Eume.
•Conta cun medio de comunicación:
A Nosa Terra, recollido posteriormente polas
Irmandades da Fala
En 1907 nace o xornal A Nosa TerraA Nosa Terra
integramente en galego (que contou dende o
comezo con 2.000 subscritores).
10 anos máis tarde, convertirase no órgano de
expresión das Irmandades da Fala e
posteriormente, en 1932, do Partido Galeguista.
IRMANDADES DA FALA (1916) GRUPO NÓS (1920) SEMINARIO DE ESTUDOS GALEGOS
(1923)
Galego elaboración textos e comunicación cotiá
Creación de prosa moderna
A aparición do nacionalismo
Local onde se fundou a primeira Irmandade da no 18/05/1916. Na placa pódese ler: O 18 de maio de 1916 fundouse aquí a primeira das IRMANDADES DOS AMIGOS DA FALA ao impulso dos nacionalistas galegos Antón e Ramón Vilar Ponte (1881-1936 1891-1953).
O 18 de maio de 19161916 unha xuntanza nos
locais da Real Academia Galega da Coruña, á
que asistiron arredor de 20 persoas, acordou a
creación dunha Irmandade dos Amigos da Irmandade dos Amigos da
FalaFala. Entre os que acudiron á xuntanza
estaban Manuel Lugrís Freire, Florencio
Vaamonde Lores, Uxío Carré Aldao, ou Ramón
Vilar Ponte entre outros.
Tiña como obxectivo a defensa, exaltación
e fomento da lingua de Galicia,
Desde o comezo houbo dous sectores diferenciados: o
político e o culturalista.
O político era partidario da conquista do poder
político;
o culturalista ‑ dirixido polo grupo ourensán de
Vicente Risco‑ pretendía a defensa e potenciación da cultura
galega.
O termo nacionalista aparece por primeira vez na "Primeira
Asemblea Nazonalista Galega" celebrada en Lugo en 1918.
O seu proxecto baseábase no autogoberno para Galicia e a súa
federación co resto das nacións que compoñen a Península Ibérica,
coa correspondente cooficialización do galego a tódolos niveis.
Obxectivos prioritarios: Obxectivos prioritarios:
Autonomía integral para Galicia.
Autonomía municipal.
Ingreso de Galicia na Liga das Nacións.
Busca dunhas bases para facer posible un
federalismo con Portugal.
No político,
crítica ó estado centralistacrítica ó estado centralista como causa dos males
de Galicia.
Manifesto da Primeira Asemblea Nacionalista en Lugo o 18
de Novembro de 1918,
a autonomía integral da nación galega.
Reivindican un estado federal.
Igualdade de dereitos políticos para a muller
Existencia dun Parlamento Galego que elixiría un goberno
galego.
As competencias serían moi amplas: educación, réxime
bancario, crédito agrícola, construción e administración de
ferrocarrís....
No culturalcultural: pulo na defensa e
potenciación da Lingua e Cultura Galegas.
actividades culturais: cursos de Galego,
Historia, Literatura ou Arte de Galicia....
Os membros das Irmandades usarán o galego, xa non unicamente para a expresión lírica, senón en tódolos eidos.
Para acadar isto propóñense:
- recuperación e modernización da nosa tradición
cultural,
- a superación do autoodio polos falantes.
Os traballos que desenvolveron foron:
elaboración de gramáticas e diccionarios,
un gran labor teatral,
planos para a galeguización do ensino e
unha intensa actividade editorial (Lar na Coruña, Céltiga en Ferrol,
Alborada en Pontevedra). Dentro destes traballos destaca a
creación da Revista Nós (Grupo ourensán formado por Risco,
Cuevillas e Otero Pedrayo).
En resume, as Irmandades representan o
primeiro nacemento cultural que tenta
espallar e proxectar o seu pensamento sobre
o pobo.
fundan revista NÓS
obxectivo: europeizar e universalizar a cultura galega
publicación e elaboración de estudos sobre a realidade galega en galego
II REPÚBLICA (1931) P. G.
obxectivos: galeguización do ensino cooficialidade galego-castelán
avances: cultural: galego amplía ámbitos de uso político: aprobación E.A.
E.A.
ampliación usos => elaboración norma
buscar idioma + puro => afastalo do castelán: léxico: portugués e galego antigo rexeitamento de formas correctas:
arcaísmos lusismos hipergaleguismos dialectalismos
Irmandades da Fala-Seminario de Estudos Galegos rexeitan y grafemas ll/ñ elección x h etimolóxico manteñen grupos consonánticos abandono apóstrofo e guión plural –s as polisílabas agudas
Carré Alvarellos : Compendio de gramática galega Diccionario gallego castellano
Lugrís Freire: Gramática do idioma galego
