Prentsa Txostena Izenik Gabe, 200x133

7/29/2019 Prentsa Txostena Izenik Gabe, 200x133

1/12

IZENIK GABE200X133

JOSE LUIS ZUMETA MARGOLARIAREN

SORTZE-PROZESUARI BURUZKO DOKUMENTALA

Harremanetarako:

Moztu filmak | www.moztu.net | [email protected]

t. 696 080 037 (Iurre)

Sonora estudios| www.sonoraestudios.es | [email protected]

t. 656 786 077 (Pako) | +34 945 150 011


2/12

Izenik gabe, 200x133 |www.facebook.com/IzenikgabeZumeta|http://izenikgabe.com 1

Sarrera

Jose Luis Zumeta Usurbilgoa da. Euskal Herrian Zumetaz galdetzen baduzu, kolore

biziez eta abstrakzioaz hitz egingo dizute seguruenik. Beharbada, herritarrengandik

hurbilen egon den artista dugu Zumeta; belaunaldi ezberdinak erakarri dituen artista.

Zumeta eta bere arte lanak, milaka pertsonek partekatzen duten kultura kolektiboaren

parte dira.

Atzean gelditu dira Grficas Valverden egindako hastapenak, 60ko hamarkadako

Paris bohemio batetik jasotako eragina eta Gaur, Gipuzkoako artisten taldean

bizitakoak. Belaunaldi jakin bateko erreferentea dugu Zumeta, Euskal Herrian arte

modernoarekin harremanak izan zituen lehenetarikoa. Gure kulturara norabide berriak

ekarri zituen haietako bat izanik, herri honen nortasuna eraikitzen lagunduko digun

dokumentua izan nahi du dokumental honek.

Gaur egun, artistek jorratzen dituzten diziplina anitzeko lanekin ohituta gauden

honetan, Zumetak betikoarekin jarraitzen du: olio-pinturarekin, serigrafia eta

marrazkiekin. Lan horiekin jarraitzen du hain zuzen jendearengandik hurbil egoten.

Artistaren heldutasunean, lasaitasunetik eta betiko arima gaztetik hitz egiten du

Zumetak bere egungo lanari buruz. Inguruarekiko sentsibilitatea galdu gabe, Zumetak

lortu du bere lekua euskal artisten artean. Orain, gustuko duen hura egiten jarraitzea

besterik ez zaio gelditzen, hobekien egiten dakiena: margotzea.

Alde batetik, artistaren alaba Monika Zumeta, eta beste aldetik, Enara Goikoetxea

dokumentalgilea dira dokumental honen zuzendariak. Bi zuzendarien arteko lanak eta

grabaketa talde murriztu batek, abagune egokia sortu dute, artista grabaketa aparatuez

ahaztu dadin eta bere lan metodologia naturaltasun osoz azaldu dezan.

Izenik gabe, 200x133 dokumentalak, Jose Luis Zumeta artista modu zuzen batean

ezagutzeko aukera ematen du, beharrezkoak ez diren apaingarriak kenduta.


3/12


Sinopsia

Jose Luis Zumeta margolariak desorduetan lan egiten du bere tailerrean, Nafarroako

Arribe herrian kokatuta dagoen antzinako autobus geltokian. Oraingo honetan,

200x133 tamaina izango duten bi margolanekin ari da lanean. Ondoren, Donostiako

suhiltzaileen geltokia izandako eraikinean erakusgai egongo dira lanok. Bi margolan

hauen sortze prozesua da dokumental honen bizkarrezurra.

Lehenengo aldiz eta kameraren aurrean, bere barneko eta bakarra duen sortze

prozesua azalduko du margolariak. Grabazio taldearen jarraipena erabatekoa da:

Zumetak mihisea eraikitzen duenean hasten da, obren garapena jarraitzen du eta

ondorengo erakusketarekin amaitzen da.

Zumetaren lan orduak errespetatuz eta bere ohiturak jarraituz, margolanen eraikitzea

artistak nahi duenean bakarrik eteten da: materiala aukeratu behar duenean, adibidez,

edo, artistak bere baitan pairatzen dituen blokeo uneak direla medio. Tarte hauetan,

oraina ongi ulertzeko, gai batzuk planteatzen zaizkie Zumetaren gertuko lagunei.

Hauek emandako erantzunen bitartez ezagutuko ditugu Zumetaren berezitasunak,

margolariaren ibilbidearen klabeak, bere garapena, eta orokorrean, Zumeta artista

handiaren baitan dauden atal guztiak.


4/12


200x133, ERAKUSKETA

Dokumentala grabatu bitartean, Zumetaren margolanak Donostiako suhiltzaileen

eraikin ohian egin zen erakusketan egon ziren ikusgai. Eraikin hau Donostia 2016ko

Europako Kultur Hiriburua proiektuaren egoitza dugu.

Donostia 2016 proiektuaren filosofia erabat bat dator dokumentalarekin eta antolatu

zen erakusketarekin. Lan horiek plazaratzearen helburua herritarrek margolariaren

sortze-prozesua gertutik ezagutzeko aukera izatea izan zen; obra bat ulertzeko

beharrezkoa delako, emaitzaz gain, prozesua bera ere ezagutzea.

Zumetak bere sortze-gaitasuna hainbat modutara garatu du eta horren erakusgarri izan

ziren erakusketa honetan aurrez aurre ikusgai egon ziren elementuak: alde batetik,

erakusketarako espresuki egin zituen bi artelan, eta bestalde, horiek sortzeko

prozesuan dokumentalerako grabatu ziren irudiak.

Horrez gain, Zumetak bere bi bilobekin batera horma-irudi bat landu zuen eta azken

boladan erabiltzen ari den teknika berriaren emaitza ere ikusgai egon zen: iPadarekin

egin dituen 500 irudi inguru. Erakusketa bera nahiz jendearen erantzuna

dokumentalaren parte dira.


5/12


ZUZENDARIEN HITZAK

Monika Zumeta zuzendaria

Pintura usainak nire haurtzaroa gogorarazten dit. Gure etxeak pintura usaina izaten

zuen eta jai giroa arnas zitekeen edozein unetan. Gogoratzen dut etxean sartu eta atera

ibiltzen zirela margolariak, eskultoreak, aktoreak niretzeko hura mundu magiko bat

zen, dibertigarria baina era berean, aberasgarria.

Aitak, eguneroko eginbeharretan erakusten zigun marrazkiarekiko eta pinturarekiko

zuen grina. Egun batean, Orquestra Mondargn taldeko kideak gonbidatu zituen

etxera eta guztioi aurpegiak margotu zizkigun. Gero, denak batera atera ginen kalera,

festa giroan. Beste egun batean, hanka margotu zidan goitik behera eta gona motza

jantzia joan nintzen ikastolara. Gogoan dut ikastolarako bidean jendeak harrituta

begiratzen ninduela. Aitak etengabe marrazten zuen. Atzerrira joaten ginenean,

bertako hizkuntza ez bagenuen hitz egiten, aitak hitzez eskatu beharrean oilaskoa

margotu egiten zuen.

Niretzat guztiz normala zen etxera heldu eta aita pintatzen ikustea. Bere lana zen. Nik

nire berri ematen nion baina ez zitzaidan sekula burutik pasa nola margotzen zuen

ikustea. Orain, urte asko geroago konturatu naiz ez dudala inoiz aita koadro bat

margotzen ikusi.

Edozein diziplina artistikotan, sortze-prozesua garrantzitsuena dela iruditzen zait eta

interesgarria iruditu zitzaidan hortik abiatuta dokumental hau egitea. Alde batetik,

dokumental honen bitartez, nire aitaren lana lehen pertsonan ezagutu ahal izan dut eta

beste alde batetik, ikus-entzunezko lan honek betirako balioa duela esango nuke. Iritzi

hau sendotu egin zitzaidan dokumentalaren barruan antolatu genuen erakusketan

emakume batek honako hau esan zidanean: Zu al zara Zumetaren alaba? Eskerrak

eman nahi dizkizut altxor hau ezagutzeko aukera emateagatik.

Zumetaren alaba izanik, galdera hau egiten nion neure buruari: nor da Zumetamargolaria? Dokumental honek aitarengan ezezagunak ziren alde batzuk ezagutzeko


6/12


aukera eman dit. Benetan gustura sentitu naiz aitaren ondoan lanean eta emaitza ezin

hobea izan da niretzat. Gure lantaldeak aitaren lana, bere uneak eta metodologia

errespetatzen jakin du, eta era berean, berak, gureak errespetatu ditu.

Enara Goikoetxea zuzendaria

Nik banekien Jose Luis Zumeta margotzen ari den bitartean grabatu ahal izatea

interesgarria izango zela eta margotzearen prozesuari buruz asko erakutsiko zidala.

Baina txundituta gelditu nintzen, bat batean, nire burua neskatxo bat bezala ikusi

nuenean, eskuak pinturatan sartu eta marrazteko irrikatan. Ez nintzen ni bakarra izan

ordea, grabazio taldean bat baino gehiagok sentitu zuen desio berdina. Denbora igaro

ahala hipnotizatuta gelditzen ginen artistaren lan prozesuan guztiz murgilduta.

Guk bizitako esperientzia bera, 200x133 erakusketa ikustera etorri zen jendearengan

ikusi genuen. Zumetak erakusketan bertan zuzenean margotzen zuen bitartean,

ikusleek harrituta eta liluratuta begiratzen zioten. Artistak bere pintzelkada azkarrekin

pintura geruza ezberdinak sortzen zituen eta ezerezetik, formak sortzen ziren.

Harrigarria izan zen baita, Zumeta margotzen ikusi ondoren jendea berriz ere

pantailen aurrean esertzen zela berdina ikustera. Erakusketan jarri genituen bi

pantailetan, Zumetaren sortze-prozesua ikus zitekeen dokumentalerako grabatutako

irudietan. Bi pantailen aurrean egon zen jendea denbora luzez, mugitu ere egin gabe.

Behin eta berriz, margolariaren sortze-prozesuak, ikuslearen arreta bereganatzen zuen

nire harridurarako. Proiektu hau, dudarik gabe, dokumentalgintzan izan dudan

esperientziarik kuttunetarikoa da.


7/12


JOSE LUIS ZUMETAREN BIOGRAFIA

Jose Luis Zumeta hamalau urterekin hasi zen lanean Donostiako Grficas Valverden

marrazkilari grafiko bezala. Garai honetan ezagutu zituen Cezanne, Modigliani eta

Paul Klee artista inpresionistak, berak zioenez, gehien gustatzen zitzaizkion

margolariak.

Pinturarekiko zuen zaletasunak bultzatuta, Donostiako Arte eta Lanbide Eskolan eta

Gipuzkoako Artisten Elkartean matrikulatu zen. Hemeretzi urterekin, Madrilen

antolatu zuten Pintura Joven lehiaketan Urrezko Domina Nazionala irabazi zuen.

1959an abangoardia artistikoak ezagutzeko irrikaz Parisera joan zen. Esperientzi hau

erabakigarria izan zen bere ibilbidean, nazioarteko abangoardien azken joerak gertutik

ezagutu bai zituen. Han ezagutu zituen Budd, Appel eta Jorn bezalako margolari

abstraktuak.

1960an Euskal Herrira bueltatu zen, Hondarribira. Remigio Mendiburu

eskultorearekin lanean hasi zen. Donostian, taldekako bere lehen erakusketan parte

hartu zuen. Urte bat beranduago, Donostiako Udal Arte-Aretoan bakarkako lehen

erakusketa egin zuen, eta geroago, baita Hondarribiko Carlos V Gazteluan ere.

1962 eta 1963 artean Stockholm eta Londonen bizi izan zen. Garai honetako

Zumetaren lanak, informalismoarekin eta ipar Ameriketako espresionismo

abstraktuarekin loturik daude, kromatismo basati bat duen espazio kubista baten.

Erliebe piktorikoekin esperimentatzen du: poliesterra, aluminioa, goma, etab.

1965ean Euskal Eskolako Gaur taldearen sorreran parte hartu zuen, Jorge Oteiza,

Eduardo Chillida, Remigio Mendiburu, Nestor Basterretxea, Rafael Ruiz Balerdi,

Amable Arias eta Sistiagarekin batera. Talde hau frankismo garaian sortu zen,

nazioarteko abangoardiarekin harremana eta elkarrizketa berreskuratzeko asmoz.

Hainbat aspektu artistikotan aurrelari bihurtu zen eta nazioarteko mailan, garaiko

euskal jarduera artistikoen erreferentzia izan zen.


8/12


1967an Euskal Pinturaren Sari Handia lehiaketan lehen saria irabazi zuen,

Homenaje al Gernika de Pablo Picasso lanarekin.

1970ean Mexikoko Arte Eder Jauregian eta New Yorkeko Pintores Jvenes

Espaoles taldeko erakusketetan parte hartu zuen. 1973 eta 1974 artean zeramikako

bi horma-irudi handi egin zituen Usurbil eta Pasaian.

Urte bat geroago, Vitoria-Gasteizko Eder-Arte Galerian eta Bilboko Mikeldi Galerian

bakarkako erakusketak egin zituen. 1981ean, Arteder 81ean parte hartzeaz gain,

Bilboko Arte Eder Museoan erakusgai egon ziren bere lanak. Ondorengo urteak oso

emankorrak izan ziren artelanei eta erakusketei dagokienez. Horren erakusgarri dira

Donostiako Alga Galerian eta La Lagunako Centro de Arte Osunan egindako

bakarkako erakusketek. Urte bat beranduago, bakarkako bi erakusketa egin zituen

Volksbank Gallerie, Biberank, Alemanian eta Gipuzkoako Kutxa Probintzialean.

1986an Eusko Jaurlaritzak Alemanian antolatu zituen bi erakusketetan parte hartu

zuen, eta hurrengo urtean, Artelekun, pintura ikastaro bat eman zuen.

90. hamarkadan hainbat galeria eta museotan erakutsi zituen bere lanak, Donostiako

San Telmo Museoan eta Altxerri Galerian, Bilboko La Brochan eta Irungo Garca

Castaonen esaterako.

Jose Luis Zumeta, gerra ondorengo euskal artista esanguratsuenetarikotzat jo da. Bere

lanak Euskal Herriko museo garrantzitsuenetan ikus daitezke: Bilboko Arte Eder

Museoan, Donostiako San Telmo museoan eta Vitoria-Gasteizko Artiumen. Baita

atzerrian ere,Museo de la Concordia, Santiago de Chilen esaterako.


9/12


ERAKUSKETAK

(2013) 200x133, Donostiako suhiltzaileen eraikina izandakoan, Donostia, 2016ko

Europako Kultur Hiriburua ekimenaren baitan.

(2012) Iruako Ziudadelan, Pabelln de Mixtos.

(2011) Artium, Vitoria-Gasteiz.

(2010) Bodega Portia, Gumiel de Izn (Burgos).

(2009) Bere alaba Usoarekin elkarlanean, serigrafiaz osatutako liburu bat argitaratzen

du, Arrasateko psikiatrikoko gaixoen testuekin. Liburu hau Bilboko Arte Eder

Museoan aurkeztu zen.

(2008) Kur galeria, Donostia.

(2007) Ekain galeria, Donostia.

Arteko galeria, Donostia.

(2006) The Unknown Masterpiece. Artium, Vitoria-Gasteiz.

(2005) BBK Fundazioa, Bilbo.

(2004-05) Erandioko merkatua, Erandio (Bizkaia).

(2004) Expo 3+4, Biarritz.

(2003) Sala Kubo, Donostia.

(2002) Cripta de la iglesia Sainte Eugenes, Biarritz. Exposicin Atlantique. Epelde &

Mardaras galeria, Biarritz.

Haim Chanin Fine Arts, New York.

(2000) Depsito Franco Uribitarte, Bilbo.

San Martin merkatua, Donostia.

(1999) The Hangar, Evanton, Eskozia.

(1998) Galera Altxerri, Donostia.

(1997) Arco, Madril.

(1995) Galera Altxerri, Donostia.

(1994) San Agustin Kultur Gunea, Durango.

(1992) San Telmo Museoa, Donostia.

(1990) Atzera begirakoa. Arte Ederren Museoa, Vitoria-Gasteiz.

(1989) Tributo a las vctimas del Franquismo. Madril, Sevilla eta Valencia.

Atzera begirakoa. Bilboko Arte Eder Museoa.(1986) Moderne Baskische Kunst, Frankfurt.


10/12


Moderne Baskische Kunst, Colonia.

(1985) Palacio de Vstago, Zaragoza.

Museo de Bellas Artes de Asturias, Oviedo.

Bonnat Museum, Baiona.

Museo San Telmo, Donostia.

(1984) Ziudadela, Irua.

Galera Palau, Valencia.

Galera Perspectives 56, Baiona.

(1983) Volsbank Gallery, Biberach, Alemania.

(1982) Inter-Art Galerie, Union Freischaffender Knstler und Kunsfreunde, Stuttgart.

Arteder 82, Bilbo.

Euskal Artistak: errealismoaren eta irudiaren artean, 1970-1982. Muse

Provinciale, Paris.

Centro de Arte Osuna, La Laguna, Tenerife.

San Telmo Museoa, Donostia.

(1981) Bilboko Arte Eder Museoa.

Arteder 81, Bilbo.

(1980) Fundacin Joan Mir, Bartzelona.

(1979) Erakusketa 79, Palacio Velzquez, Madril.

(1978) Bilboko Arte Eder Museoa

Ziudadela, Irua.

Juana Mord galeria, Madril.

Euskadi en la pintura, Art Centrum, Praga.

(1976) Euskal Erakusketa 76-Art Bask 76, Bartzelona.

(1975) Fundacin Joan Mir, Bartzelona.

(1974-73) Usurbilgo plazan horma-irudia.

(1971) Ateneo de Madrid, Madril.

Durn galeria, Madril.

(1970) Pitura y Escultura Contempornea Vasca. Palacio de Bellas Artes de

Mxico.

Jvenes Pintores Espaoles, New York.

(1968) Primer Saln de Escultura Contempornea, Bartzelona.

(1966-65) Barandiaran Galeria, Donostia.Bilboko Arte Eder Museoa.


11/12


Sala Amrica, Vitoria-Gasteiz.

(1961) Salas municipales de arte, Donostia.

Carlos V.aren Gaztelua, Hondarribia.

Nik uste dut margolariei asko gustatzen zaigun margolaria

dela, bere naturaltasunagatik. Ez du trikimailurik,

artifizioik. Bere pintura guztiz zuzena da.

Gonzalo Jaregui

Askatasuna funtsezkoa da. Izan ere, une batean argi dago

Zumeta artista handia dela eta ez du ezer agertu behar.

Maria Jos Aranzasti

Egiten ari dena maitatzeko gaitasun gehien duen

margolarietako bat da.

Jos Luis Merino


12/12


FITXA TEKNIKOA

IZENIK GABE 200x133

Generoa: Dokumentala

Ekoizpen data: 2013

Iraupena: 82

DOKUMENTAL HONETAN AGERTZEN DIRA

Jose Luis Zumeta

Carmelo Ortiz de Elguea

Mari Sol Bastida

Gonzalo Juregui

Maria Jos Aranzasti

Jos Luis Merino

TALDE ARTISTIKOA ETA TEKNIKOA

Zuzendaritza: Enara Goikoetxea, Monika Zumeta

Ekoizleak: Iurre Tellera, Pako Ruiz

Argazki Zuzendaritza: Esteban Ramos

Kamera: lvaro Herrero

Gidoia: Miren Juaristi, Monika Zumeta

Edizioa: Enara Goikoetxea

Musika: Pascal Gaigne

Soinua: Martn Guridi, Iaki Alonso

Efektu bereziak: lvaro Herrero

Ekoizpena: Sonora Estudios, Moztu Filmak

Prentsa Txostena Izenik Gabe, 200x133

Documents

Transcript of Prentsa Txostena Izenik Gabe, 200x133