Gipuzkoako HITZA Izenik Gabe

7/29/2019 Gipuzkoako HITZA Izenik Gabe

http://slidepdf.com/reader/full/gipuzkoako-hitza-izenik-gabe 1/3

Ostirala, 2013ko irailaren 20aIV. urtea. 133. zenbakia

Hezkuntza

Euskara arloguztietanerabiltzekoaldarriaTolosan

Kilometroak

jaialdia Laskorain

ikastolak antolatu

du aurten 6-7

M O Z T U F I L M A K

Gizartea

Astigarragakotxaboletakoerrumaniarrak,etxe merkeakegiten ikasten

Bioeraikuntza

ikastaro bat

egiten ari dira

asteotan 10-11

Helena OrkoienSopranoa

«Irabaziakinbertitzenditut; haziakbota,uztajasotzeko»

Bolognako TeatroComunalen opera

baterako hartu

dute tolosarra 5

Sortze prozesua,gordin-gordinean

Zumetari buruzko

dokumental batestreinatuko dute

asteazkenean

Zinemaldian.2-3



Astekoa ›

2 gipuzkoako hitza 2013ko irailaren 20a,ostirala

Donostiako 61. ZinemaldiaD

Juanba Berasategirentzat2013ko Zinemira saria

Asteartean jasoko du Juanba Berasate-

gik (Pasaia,1951) Zinemira saria.

1977koa da haren lehen lana, Ekialdeko

izarra film laburra.Ordutik,beste hain-

bat egin ditu; ezagunena, Kalabaza tri-

pontzia (1985),animazioko lehen eus-

kal filma.Azkena Tormesko Itsumutila

telebistarako film luzea da.

1.000pDonostiako Udalak langabeen arte-

an banatu dituen sarrerak.Duela bi ur-

tetatik egin bezala, sarrerak banatu ditu

Donostiako Udalak langabeen artean,

Zinemaldiko sail ofizialeko filmak doan

ikusteko. Iaz baino 200 gehiago banatu

dituzte aurten.

Azken urtean Euskal Herrianekoitzitako filmak, Zinemiran

Zortzi film luze proiektatuko dituzte eus-

kal zinemaren Zinemira sailean. Amaren

eskuak da fikziozko lan bakarra; gainon-

tzekoak,dokumentalak dira. Asier eta

biok ; Una esvastica sobre el Bidasoa;

Izenik gabe, 200x133 ; Oirse ; Alardearen

seme-alabak ; El metodo Arrieta eta

Encierro, Bull Runing in Pamplona.

Maialen Unanue Hernani

Etxekoa du pintura usaina Moni-

ka Zumetak (Usurbil, 1965). Aita

artista izatearen ajeak. Zumeta

haurra zela, ohikoa izaten zen

etxera iristean aita margotzen

ikustea. Kolore bizidun koadro

abstraktuak egiten ditu Jose Luis

Zumetak (Usurbil, 1939), Monika-ren aitak; lan gehienek ez dute ti-

tulurik, izenik gabeak dira haren

koadro asko. Hortik, eta artistak

dokumentalean sortzen dituen

koadroen neurrietatik, datorkio

izena Izenik gabe, 200x133 lanari,

Zumetak eta Enara Goikoetxeak

(Hernani, 1973) zuzendu dutena-

ri: modu berezian estreinatuko

dute gainera, hain zuzen ere, gaur

hasiko den 61.Donostiako Zine-

maldian.

Erakusketa handi bat egin be-

har zuela esan zion Zumetak ala-

bari, eta urtebete pasako zuelahorretarako lanean. Zumetari ai-

taren sortze prozesua grabatzea

interesgarria litzatekeela otu zi-

tzaion orduan: «Erakusketa hori

bertan behera geratu zen, baina

nik aurrera egin nahi nuen doku-

mentalarekin, eta Miren Juaristi-

ri komentatu nion». Juaristi gi-doigileak Moztu Filmak ekoizte-

txean egiten du lan, eta

lagunaren ideia lankideei aipatu,

eta gustatu egin zitzaien: hala,

Moztu eta Sonora Estudiosek el-

karlanean egin dute.

Ez du Zumeta artistaren bizitza

kontatzen, ez du haren lanen bila-

kaera islatu nahi. 200x133 neurri-

ko bi koadro eta Zumeta bera au-

rrez aurre erakusten ditu doku-

mentalak, Arribeko (Nafarroa)

antzinako autobus geltokian, ar-

tistaren sormen laborategian.

«Nola definituko zenuke aitaren

sortze prozesua?» galderaren au-

rrean, mutu geratu da Zumeta.Goikoetxeak, aldiz, asmatu du

erantzuten: «Zure aita delako kos-

tatzen zaizu definitzea... Nik, adi-

bidez, ez dakit ezer pinturaz, eta

izatez, hala esan nion zure aitari

—barre egin du—. Ezagunagoa

zait sormen lana. Ezertan hasi au-

rretik zirriborro batzuk egingo zi-tuela espero genuen, baina ez

zuen halakorik egin». Hutsetik

egiten ditu koadroak Zumetak,

eta aho zabalik utzi zituen graba-

keta lantaldeko lagunak. «Harri-

tuta geratu ginen mihise zuriaren

aurrean jarri eta hiruzpalau ordu-

tan koadroa bukatuta ikustean».

«Kolore bat hartu eta marra bat

egiten du, eta horrek eramaten

du gero beste bat egitera, eta ho-

rrela gainerakoak, besterik gabe.

Hori da hartzen duen bidea, eta

askotan, bide hori da interesga-

rriena», jarraitu du Zumetak. Lan

egiteko mekanismoa bera izan

arren, sortze prozesua desberdi-na izaten da koadrotik koadrora,

dokumentalean ikus daitekeen

bezala. Koadro bat hasi eta buka

atsedenik hartu gabe egin bazuen

ere, bigarrenarentzat denbora

gehiago behar izan zuen. «Marra

txiki batek koadroaren zentzua

alda dezakeela dio aitak, eta egiada: hura lan egiten ikustean kon-

turatzen zara horrela dela», dio.

Hiru egunez jardun zuten Goiko-

etxeak eta Zumetak artista lane-

an grabatzen, eta kontatzen dute-

nagatik egun «oso biziak» izan zi-

ren haiek. «Ia guztia kamerekin

harrapatzen saiatu ginen. Eta Zu-

meta esertzen bazen, gu ere gau-

zak aldatzen hasten ginen, baina

bat-batean berriro altxa eta dena

aldatzen hasten zen: berriro ere

dena aldatu behar genuen, ahalik

eta azkarren, xehetasunik ez gal-

tzeko», kontatu du Goikoetxeak.

Dokumentalaren haria bi koa-

dro horiek dira, baina Zumetarensortze prozesua jendearengana

hurreratu nahi zuten egileek, do-

kumentalaz harago. Hala, Donos-

tia 2016 Fundazioarekin harrema-

netan jarri ziren, eta horren egoi-

Artistaren eta mihisearen arteko

zilbor hestea islatu nahian

‘Izenik gabe,200x133’dokumentalak

Jose Luis Zumeta artistarensortze prozesua erakustea du helburu

Zinemaldian estreinatuko da EnaraGoikoetxea eta Monika Zumetaren lana

Bi kamera erabili dituzte Jose Luis Zumeta lanean ari zela grabatzeko, tailerreko giroa gehiegi ez aldatzeko asmoz.MOZTU FILMAK

Zumeta,izatez,pertsona

nahiko bakartia da,eta ez zaio batere gustatzenzentroa izatea»ENARA GOIKOETXEA‘Izenik gabe,200x133’fi lmeko zuzendaria

‘‘



‹ Astekoa

2013ko irailaren 20a,ostirala gipuzkoako hitza 3

Donostiako 61. ZinemaldiaD

Euskara sustatzeko filmlaburrak,irailaren 26an

Kontseiluaren ekimenez, euskaraz egini-

ko film laburren lehiaketa egingo dute

Zinemaldian bigarrenez.Hilaren 26an

emango dituzte, saio bakarrean,lan

guztiak, eta ekitaldi berean jakinaraziko

dute irabazlea: 2.000 euroko saria jaso-

ko du.Lehiaketak euskararen normali-

zazioa eta sustapena ditu helburu.

55.866pLehenengo egunean saldu ziren sa-

rrera kopurua. Igandean jarri zituzten

salgai Donostiako Zinemaldirako sarre-

rak,bai txarteldegietan eta bai sarean.

Guztira, 55.866 sarrera saldu zituzten

21:30erako; iaz lehenengo salmenta

egunean saldu baino %11,7 gehiago.

Zinemaldia eta EITB:elkarlanerako akordioa

Beste urtebetez,elkarlanerako akordioa

luzatu dute EITBk eta Zinemaldiak.

Berrikuntza gisa,EITBk gala berezia

izango du jaialdian: astelehenean izango

da, Viktoria Eugenia antzokian,

20:30ean. Ekitaldi horretan bertan,

EITBk ekoitzitako dokumental bat

proiektatuko dute, DSS 1813-2013 : duela

200 urte Donostia erre zuen sutearen

eta ondorengo berreraikitzearen inguru-

koa.Horrez gain,ETB1 kateak Zinemal-

diko lau ekitaldi zuzenean emango ditu:

batetik, zinema jaialdiaren hasiera eta

itxiera ekitaldiak, gaur eta hurrengo

larunbatean,eta, bestetik, Donostia eta

Zinemira sarien banaketak, hilaren

24an. Zinemira saila diruz babestuko du

EITBk.

tzan, suhiltzaileen eraikin zaha-

rrean (Easo, 43), «erakusketa bizi-

duna» antolatu zuten. Erakuske-

tarako propio sortutako lanez

gain, Zumetak bere bi bilobekin,

Monikaren semeekin, koadro bat

nola sortzen zuten ikusi ahal izan

zuen jendeak, zuzenean. Hori ere

dokumentalean gehitu dute, ber-

tan sortu zen giroa islatzeko as-

moz.

Tartean sartze diskretua

Artistaren sortze prozesuaren or-

bitan biratu dute dokumentaleko

elementu guztiek. Pascal Gaig-

nek egin du musika, eta, Zumetak

kontatu duenez, artistarengan

pentsatzen saiatzen zen Gaigne,

koadroak sortzeko prozesuan ha-

ren buruan zer egon zitekeen des-

zifratu nahian. «Esan bezala, koa-

dro bat nahiko jarraian atera zi-tzaion, baina bigarrenean

blokatze bat izan zuen, edo hala

deitu diogu guk momentu horri.

Gaigne ere momentu horiek mu-

sikaren bidez islatzen saiatu da».

Hiru egun eta bi kamera baino

ez dituzte erabili Zumeta lanean

ari zela grabatzeko. «Aita den be-

zalakoa delako, ez da zaila izan

lantaldearen eta aitaren arteko

elkarlana: ziurrenik, kezka puntu

bat izango zuen, bere irudia nola

agertuko zen edo... Baina margo-

tzen ari denean, bere munduan

sartzen da, eta gainontzekoa bi-

garren planoan gelditzen da», dio

Zumetak. Izan ere, kamera bateknorbait fokuratzen duenean, ha-

labeharrez baldintzatzen du foka-

tua dena, are, protagonista Zume-

ta bada. «Bera, izatez, pertsona

nahiko bakartia da; ez zaio batere

gustatzen zentroa izatea, beraz,

garbi dago ezin genuela zuzenean

fokuratu. Horregatik, intrusioa

minimoa izateko moduan jarri

genituen kamerak», azaldu du

Goikoetxeak. Teleobjektiboekin

joan ziren tailerrera, lanean ari

zen tokiarekiko distantzia man-

tentzeko eta aldi berean, gertuko

irudiak hartu ahal izateko: Zume-

taren tailerra «oso egokia» da,

handia baita, eta horrek lana

erraztu die, Goikoetxeak kontatu

duenez.

Gustura daude zuzendariak

emaitzarekin. Orain arte eginda-

koen aldean, dokumental hori

egitea zein «erraza» izan den azpi-

marratu du Goikoetxeak: «Beste

proiektuak itxiak izan ohi dira,

zehatzak. Kasu honetan, zerbait

konkretua bilatzen genuen, bage-

nekien sortze-prozesua harrapa-tu behar genuela, baina prozesu

hori irekia zen, gerta zitekeena

kontrolatzea ez zegoen gure

esku». Goikoetxearen arabera,

«konfiantza» izan da lanaren ga-

koa, hiru egunetan bilatzen zuten

hori aurkituko zutenaren kon-

fiantza, alegia. «Gozatu» egin du

Zumeta margotzen ikusten, eta

etxera joatean «ume baten mo-

duan» sentitzen zela dio, eskuak

margotan sartu eta marrazteko

gogoz zegoen umea bezala.

Ardatza aita izanik, berezia

izan da Zumetarentzat dokumen-

tala egitea. «Egia esan, beldur pix-

ka bat ere ematen zidan, hasie-

ran. Ez da hala gertatu, baina giro

txarra sortu izan balitz, lantaldea

alde batean legoke, nire aita bes-

tean, eta ni erdian egongo nintza-

teke», azaldu du Zumetak. Ez hori

bakarrik, lana erabat bukatu eta

aitaren iritzia jakin artean ez

zuen bakerik izan: «Gerta ziteke-

en irudien muntaketa edo norbai-

tek esaten zuen zerbait ez gusta-

tzea». Izan ere, kokaleku nagusiaZumetaren tailerra bada ere,

agertoki eta ahots gehiago ditu

dokumentalak: handik kanpo ere

hainbat pasarte ageri dira, Zume-

ta beste pintore edo kritiko ba-

tzuekin solasean ari dela —Mari-

sol Bastida eta Karmelo Ortiz de

Elgea, adibidez—. Baina, «zorio-

nez», Zumetak «ez zuen muturra

sartu», eta euren kasa lan egiten

utzi zien. «Behin bukatuta ikusi

zuenean, esan zidan: ‘Lasaitu ede-

rra hartu dut!’. Hori jakinda, nik

ere bai!», dio barre artean.

‘IZENIK GABE,200X133’

pIrailak 23, astelehena.Princi-pe Zinemak,16:00etan.

pIrailak 24, asteartea.Trueba

Zinemak, 20:45ean.

pIrailak 25, asteazkena.Anti-

guo Berri Zinemak,19:30ean.

Zirriborroak egingozituela uste genuen ezerbaino lehen,baina ezzuen halakorik egin»ENARA GOIKOETXEA‘Izenik gabe, 200x133’fil meko zuzendaria

«Bere munduan sartzenda margotzen ari denean;gainontzekoa bigarrenmailan geratzen da»MONIKA ZUMETA‘Izenik gabe, 200x133’fil meko zuzendaria

‘‘

M.Unanue

Laugarren urtez Zinemaldi Alter-

natiboa antolatu du Kortxoenea

gaztetxeak. Aurreko urteetan ez

bezala, dokumentalak izango

dira ardatz. Guztira, bost lan

proiektatuko dituzte, eta bakarra

izango da fikziozkoa.

Ohi bezala, emanaldi bakoitza-

ren ostean egileekin hitz egiteko

aukera izango dute ikusleek, eta

«oso giro atsegina» sortzen da ho-

rietan, Kortxoeneako kide batek

azaldu duenez: «Oso dinamikoa

izaten da; publikoak asko parte

hartzen du: giro polita izaten da».

Hogei segundoko film laburren

lehiaketa eta rallya ere mantendu

egin dituzte —hilaren 28an egin-

go dituzte—. Lehenengoan, parte

hartzaileek aurrez prestatzen di-

tuzte lanak, eta Zinemaldiaren

azken egunean proiektatu eta

erabakitzen da irabazlea. Baldin-tza bakarra lanak hogei segundo-

koak izatea da, eta gaia, berriz, li-

brea. Rallyan, ordea, 24 ordu iza-

ten dituzte parte hartzaileek film

laburra grabatu eta argitaratze-

ko: «Aurreko gauean gai bat eta

esaldi bat ematen dizkiegu, guz-

tiei berak. Horrez gain, objektu

bat eta leku bat ere ematen dizkie-

gu, baina desberdinak». Parte

hartu nahi baina talderik ez du-

ten lagunak ere etor daitezke, ber-

tan sortzen baitira asko, eta ez da

beharrezkoa zineman aditua iza-

tea: «Bertan badago bideoak

muntatzen dakienik, laguntzeko

prest».

Ikusleek zinemaren aurrean

duten ohiko eginkizuna iraultze-

ko asmoa du Zinemaldi Alternati-

boak: «Zinema ulertzeko eta egi-

teko beste modu bat planteatzen

dugu: ikusleak ez du bakarrik fil-

meetatik datorkion informazioa

jasoko. Behin ikusita, egileekin

edo aktoreekin hitz egin dezake,

eta nahi izanez gero, zinema eu-

rek egin dezakete rallyaren bi-

dez».

Dokumentalen Zinemaldia

Jaialdia Jon Urraza eta Aiert Goe-

nagaren Morritson eta Gartziafil-

mak hasiko du. Urrazak Cafe Bil-bao Euskarazko Formatu Txiki-

ko Antzerki Gidoi saria irabazi

du, eta 2013ko Max sarietan izen-

dapena lortu, euskal sortzaile

onenaren kategorian.

Abordatzera! Dokumental etno-

grafikoa Donostiako Piratei bu-

ruzko lana aurkeztuko dute aste-

artean Ione Begiristainek, Nerea

Oñatek eta Nerea Kortak. Hu-

rrengo egunean Lander Iruinen

eta Maite Serranoren31 urte lana-

ren txanda izango da, Joxe Mari

Sagardui Gatza-ren ingurukoa.

Populismo musical: peliculas ca-

seras de fundacion robo izango da

hurrengoa; amaieran, hainbatgonbidaturekin mahai ingurua

egingo dute. Londres no es Sevilla

lana izango da proiektatzen azke-

na. Emanaldi guztiak ordu bere-

an izango dira, 19:00etan.

Dokumentalak

ardatz Zinemaldi

alternatiboan

Bost film emangodituzte Kortxoenean;proiekzioen ostean,egileekin hitz egitekoaukera izango da

Hiru egunetan egin zituzten tailerreko grabaketak. HITZA

pIzenburua. ‘Izenik gabe,

200x133’.

pEkoizpen data.2013.

pIraupena. 82 minutu.

pEkoizpena. Sonora Estudios

eta Moztu Filmak.

pZuzendariak. Monika Zumeta

eta Enara Goikoetxea.

GFitxa

4.ZINEMALDIALTERNATIBOA

pIrailak 23. Morritson eta Gar-

tzia.

pIrailak 24.Abordatzera! Do-

kumental etnografikoa.

pIrailak 25.31 urte .

pIrailak 26.Populismo musi-

cal: peliculas caseras de funda-

cion robo .pIrailak 27.Londres no es Sevilla.

pIrailak 28.Hogei segundoko

film laburren lehiaketa eta rall-

ya.Ondoren,Morau taldearen

kontzertu akustikoa.

GEgitaraua

Gipuzkoako HITZA Izenik Gabe

Documents

Transcript of Gipuzkoako HITZA Izenik Gabe