Pensadores Peruanos y Contemporáneos

download Pensadores Peruanos y Contemporáneos

of 24

Transcript of Pensadores Peruanos y Contemporáneos

  • 8/17/2019 Pensadores Peruanos y Contemporáneos

    1/24

    PENSADORES PERUANOS Y CONTEMPORÁNEOS

     

    Magdalena Vexler*

    LAS CONTRIBUCIONES FILOSÓFICASDE VÍCTOR LICARRILLO ALPENSAMIENTO PERUANO

    V!"#$r %&'ller($ L'Carr'll$ C)!a na"'+ el ,- de $"#&.re de /0,0 en la "'&dad deC)'n")a1 F&e &n de2#a"ad$ al&(n$ de la Un'3er2'dad de San Mar"$2 en la 4&e$.#&3$ el grad$ de Ba")'ller en 5'l$2$5!a el a6$ /078 "$n la #e2'29 Platón,Hermógenes y el Lenguaje :$2#er'$r(en#e :&.l'"ada "$($ l'.r$ en L'(a ;/070< =

    Cara"a2 ;/0>0-

  • 8/17/2019 Pensadores Peruanos y Contemporáneos

    2/24

      GEl "$n"e:#$ de e2#r&"#&raH ;/0>80

  • 8/17/2019 Pensadores Peruanos y Contemporáneos

    3/24

    INTRODUCCIÓN TEMÁTICA

    El :r$.le(a 4&e a:are"e en el d'l$g$ e2 &na de5'n'"'+n del 2$5'2#a1 Segn el"$n#ex#$ ('#$l+g'"$ = )$(?r'"$ al ex#raner$ de la E2"&ela de Elea = d'2"!:&l$ dePar(?n'de2 2e le "$n5'ere 'r+n'"a(en#e na#&rale@a = ('2'+n d'3'na1

      S'n e(.arg$ el D'$2 del ex#raner$ n$ e2 el e&2 )$(?r'"$ 2'n$ el e&2 ele#'"$:$r l$ 4&e 2& ('2'+n e2 re5ar G3'g'lar a l$2 :$.re2 d'al?"#'"$2H alg$ 4&e Te$d$r$$#r$ de l$2 :er2$nae2 del d'l$g$ n$ a"e:#a "$n5&nd'end$ el ra@$na('en#$ de laGre5a"'+n :$r el a.2&rd$H "$n la er!2#'"a1 P&e2 ('en#ra2 la Gre5a"'+n :$r ela.2&rd$ e2 &n ($d$ de ra@$na('en#$ 4&e "$n2'2#e en de($2#rar la "$n#rad'""'+n'n#erna de &na a5'r(a"'+n =&x#a:$n'end$ :r$:$2'"'$ne2 'n"$(:a#'.le2 la er!2#'"a e2&na (era d'2:a 3er.alH1

      GLa re5a"'+n :$r el a.2&rd$H e2 &n (?#$d$ :$2'#'3$ den#r$ de la 5'l$2$5!a:$r4&e G.&2"a la 3erdadH a d'5eren"'a de la er!2#'"a 4&e 2+l$ :re#ende G3en"er alad3er2ar'$H1 Cada (?#$d$ "ara"#er'@a a &na e2"&ela d'5eren#e9 la re5a"'+n :$r el

    a.2&rd$ a l$2 d'al?"#'"$2 = la er!2#'"a a l$2 2$5'2#a21

      El ex#raner$ de Elea 2er!a &n 5'l+2$5$ 3erdader$ = :$r #an#$ n$ 2er!a &n d'$21 El5'l+2$5$ :ar#'"':a de la d'3'n'dad :er$ n$ e2 d'$21 El "al'5'"a#'3$ 2e a#r'.&=e al 2er2&:er'$r 4&e 2e a:r$x'(a a l$2 d'$2e2 :er$ n$ e2 &n d'$2 n' en "&an#$ 5'l+2$5$ n'en "&an#$ ex#raner$1

      L&eg$ 2e :re2en#a la :r$.le(#'"a :ara d'5eren"'ar al 5'l+2$5$ del 2$5'2#a = del:$l!#'"$ 4&e (&")a2 3e"e2 2e "$n5&nden 4&edand$ e2#a.le"'d$ 4&e el :r$.le(a e2de "ar"#er l+g'"$9 #ra#ar de de5'n'r l$ 4&e e2 el 2$5'2#a1 GDe2de el "$('en@$ deld'l$g$ Pla#+n "&'da de 'nd'"ar "$n "lar'dad 4&e el :r$.le(a del 2$5'2#a n$ e2 de$rden ?#'"$ n' 5!2'"$ 2'n$ de $rden l+g'"$1 L$ 4&e 2e :er2'g&e e2 la de5'n'"'+n del

    2$5'2#a :er$ :ara 'n#r$d&"'r e2#e #e(a )a 2'd$ ne"e2ar'$ :re2en#ar :r'(er$ la"$n5&2'+n 'n'"'al en#re 2$5'2#a :$l!#'"$ = 5'l+2$5$ 'nd'"ar de2:&?2 la ex'gen"'a ded'2#'ng&'r r'g&r$2a(en#e a "ada :er2$nae = "ara"#er'@ar :$r l#'($ la !nd$le dee2#a d'2#'n"'+nH71

    INTRODUCCIÓN DIALÓGICA

    Para real'@ar la d'2"&2'+n n$ .a2#a la 5$r(&la"'+n del #e(a1 De a"&erd$ a lad'al?"#'"a e2 ne"e2ar'$ 5'ar la2 regla2 de la d'2"&2'+n1 En e2#e "a2$ 2e #ra#a de &nad'2"&2'+n en#re e2"&ela2 $:&e2#a2 l$ :r'(er$ 4&e de.e )a"er2e e2 de#er('nar 2' el#e(a a d'2"'r e2 eotérico ;4&e 2e :&ede d'3&lgar

  • 8/17/2019 Pensadores Peruanos y Contemporáneos

    4/24

    La2 "$nd'"'$ne2 an#er'$re2 "$rre2:$nden al (?#$d$ d'al+g'"$ en general ('en#ra24&e :ara la 'n3e2#'ga"'+n 2'2#e(#'"a de la 3erdad e2 ne"e2ar'$ de2arr$llar el(?#$d$ d'al?"#'"$1 E2#$2 d$2 (?#$d$2 "&(:len 5&n"'$ne2 de n'3ele2 d'5eren#e9

      El (?#$d$ d'al+g'"$ $rdena la d'2"&2'+n ('en#ra2 4&e el (?#$d$ d'al?"#'"$

    :re2'de la 'n3e2#'ga"'+n1  El (?#$d$ d'al+g'"$ e2# "$n2#'#&!d$ :$r la2 :reg&n#a2 = re2:&e2#a2 en "a(.'$el (?#$d$ d'al?"#'"$ e2# 5$r(ad$ :$r la d'3'2'+n d'"$#+('"a en g?ner$2 = e2:e"'e21

      De a"&erd$ a la d$xa ;$:'n'+n

  • 8/17/2019 Pensadores Peruanos y Contemporáneos

    5/24

    de &n a:rend'@ae 4&e d&ra #$da la 3'da = 4&e 2e eer"e den#r$ de &na #rad'"'+n 4&e#'ene (2 de 3e'n#e 2'gl$2 = :$r e2#$ n$ :&ede dear de "$n2'derar 2& :r$:'a)'2#$r'a1

      L$2 :r$.le(a2 5'l$2+5'"$2 n$ de.en "$n2'derar2e "$($ a"er#'$2 $ en'g(a2 2'n$(2 .'en de.en 2er en#end'd$2 "$($ :re2"r':"'$ne2 = :r$.le(a2 rad'"ale2 :ara

    :en2ar :en2and$ de2de la 5'l$2$5!a "$n#r'.&'($2 a Gen"$n#rarn$2 a n$2$#r$2('2($2 :$r4&e la 5'l$2$5!a :&ede 2er en#end'da #a(.'?n "$($ &n en2a=$ en .&2"ade n&e2#ra ex:re2'+n :ara &2ar la 5+r(&la de Pedr$ enr'4&e2 Ure6a el grana(er'"an$H01

    PLATÓN !ERMÓGENES Y EL LENGUA"E (1958)1# 

    E2#e #ex#$ e2 "$($ l$ d'"e el a$r9

    &na .24&eda111 de l$2 2&:&e2#$2 = de l$2 5&nda(en#$2 de &na d$"#r'na a#ra3?2 de 2& "$n#en'd$ de 2& 5$r(a de :re2en#a"'+n = de 2&2 'n#en"'$ne2// 1

      E2#a d$"#r'na e2 la #e$r!a "$n3en"'$nal'2#a del leng&ae 4&e 2e ex:re2a a #ra3?2de er(+gene2 el 'n#erl$"$r de S+"ra#e2 = de Cra#'l$ en el d'l$g$ Cra#'l$1

    LA ETIMOLOGÍA

    El :&e.l$ gr'eg$ 2$2#'ene el a$r )a G2'd$ 2en2'.le al en"an#$ de la2 :ala.ra2H/,a2! "$($ a5e"#$ al d'l$g$ = a la re#+r'"a :$r e2$ 2& :re$"&:a"'+n :$r el leng&ae2e ex:re2a :red$('nan#e(en#e en la ex:l'"a"'+n del 2en#'d$ de la2 :ala.ra2"$n3'r#'?nd$2e e2#$ en &na "$2#&(.re1 E2#a "$2#&(.re 2e arra'g+ gra"'a2 ad'3er2$2 5a"#$re2 "$($9  a< La educación en la 4&e era ele(en#$ '(:$r#an#e la le"#&ra de l$2 :$e(a2)$(?r'"$2 4&e ne"e2ar'a(en#e de.!an ex:l'"ar :ala.ra2 ar"a'"a21  .

  • 8/17/2019 Pensadores Peruanos y Contemporáneos

    6/24

    Segn L'Carr'll$ #$da3!a Ar'2#+#ele2 2e re5er!a al (?#$d$ "$($ Gdear2e g&'ar :$rla2 :ala.ra2H1 Y e2 de d'")a #enden"'a a ex:l'"ar el 2en#'d$ de la2 :ala.ra2 ded$nde )a.r!a 2&rg'd$ el (?#$d$ e#'($l+g'"$1

      Per$ el #?r('n$ método de.e 2er en#end'd$ en 2& a"e:"'+n (2 a(:l'a e2 de"'r"$($ &n "$n&n#$ de $:era"'$ne2 #$da2 ella2 en"a('nada2 a d'2"ern'r la

    2'gn'5'"a"'+n l#'(a del 3$"a.l$ 2'n 2$(e#er2e :$r e2$ a regla2 5'a2 n' n$r(a2G'n3ar'a.le2H/-1

      El (?#$d$ e#'($l+g'"$ .&2"+ en"$n#rar en la d'3er2'dad de la2 5$r(a2 el ('2($2'gn'5'"ad$ = :&ede 2er de5'n'd$ de2de e2#e :&n#$ de 3'2#a "$($ &n #r':le :r$"e2$9GE2 &n :r$"e2$ de 'den#'5'"a"'+n :$r4&e e5e"#a la a2'('la"'+n de d'5eren"'a21 E2 &n:r$"e2$ de #ran25$r(a"'+n :$r4&e al#era la 5$r(a de &n 3$"a.l$ :ara ex:l'"'#ar 2&2en#'d$1 E2 &n :r$"e2$ de der'3a"'+n :$r4&e del 2en#'d$ a"#&al a2"'ende G)a2#a el2en#'d$ 5&nda(en#alH/>1

      La e#'($l$g!a 2e .a2+ en9  a< la #e$r!a de la e2#r&"#&ra de la :ala.ra la "&al "$n2'dera 4&e la 5$r(a ex#erna

    de la :ala.ra n$ "$nd'"'$na 2& 2'gn'5'"ad$ =  .< la d'2#'n"'+n en#re a:ar'en"'a = real'dad1  C$($ #$d$ (?#$d$ d'"e el a$r la e#'($l$g!a '(:l'"a d'3er2a2 $:era"'$ne2 =(e"an'2($21 E2#a2 $:era"'$ne2 2e6alada2 en el 'ratilo 2$n la ad'"'+n elde2:la@a('en#$ = la 2&:re2'+n de le#ra21

      L$2 :r$"ed'('en#$2 del método etimológico a5'r(a el a$r a:are"en =a en el#ex#$ de l$2 D'alex'2 e2#e )a 2'd$ 'l'@ad$ :$r Pla#+n = #a(.'?n e2 al&d'd$ :$rAr'2#+#ele2 en la P$?#'"a a2! "$($ #a(.'?n 5&e G 'n"$r:$rad$ :$r la e2"&ela e2#$'"aen 2& d$"#r'na gra(a#'"al an#e"eden#e = 5&nda(en#$ de la gra(#'"a ($dernaH/81

      E2#$2 :r'n"':'$2 de la leng&a gr'ega 5&er$n #a(.'?n a:l'"ad$2 a la leng&a la#'na

    en#re $#r$2 :$r Varr+n1 La a:l'"a"'+n de e2#$2 :r$"ed'('en#$2 "$n5'ere a lae#'($l$g!a &na gran l'.er#ad 4&e 2egn el a$r :&ede degenerar1 En e5e"#$(&")a2 3e"e2 2e :&eden Ge2#a.le"er 2e(ean@a2 'ne2:erada2 anal$g!a2 'n2+l'#a2a2$"'a"'$ne2 2$r:renden#e2 rela"'$ne2 4&e lle3an a 'den#'5'"ar a :ala.ra2 d'5eren#e2= d'5eren"'ar en "a(.'$ 3$"a.l$2 'd?n#'"$2 n$ 2$l$ en l$ 4&e re2:e"#a a la 5$r(a2'n$ #a(.'?n en l$ 4&e "$n"'erne a 2& 2'gn'5'"a"'+nH/01 El n$ a#ener2e a n'ng&naregla :&ede lle3ar a ar.'#rar'edade2 :$r l$ 4&e (&")a2 e#'($l$g!a2 gr'ega2 =la#'na2 "are"en de 3al$r "'en#!5'"$ = 2e .a2an (2 .'en en la 5an#a2!a1 E2#a#enden"'a =a 5&e "r'#'"ada :$r S+"ra#e2 re"&2and$ 2& 3al'de@ = &2#'5'"a"'+n1

      En "a(.'$ Varr+n de5'ende e2#e "ar"#er ar.'#rar'$ .a2nd$2e en la $2"&r'dad4&e Gen"&.re el $r'gen de la (a=$r :ar#e de la2 :ala.ra2H, 1 E2#a #enden"'a a laar.'#rar'edad 2e da en el (?#$d$ e#'($l+g'"$ en#end'd$ "$($ :r$"ed'('en#$ dea2'('la"'+n e 'den#'5'"a"'+n :er$ #a(.'?n 2e :re2en#a 2' 2e en#'ende el (?#$d$"$($ &n :r$"ed'('en#$ de der'3a"'+n 4&e 'n#en#a re($n#ar2e a &na 2'gn'5'"a"'+nl#'(a l$ "&al "$($ 2$2#'ene L'Carr'll$ "'#and$ a Sex#$ E(:!r'"$ 2'gn'5'"ar!a &nregre2$ al 'n5'n'#$1

      Para L'Carr'll$ el (?#$d$ e#'($l+g'"$ an#'g&$ e2 d'5eren#e de la e#'($l$g!aa"#&al #an#$ en el (?#$d$ "$($ en 2&2 2&:&e2#$2 = $.e#'3$21  La l'ngJ!2#'"a "$n"'.e la e#'($l$g!a "$($ &n (?#$d$ )'2#+r'"$ &n (?#$d$ 4&e"$n2'2#e en re:r$d&"'r la e3$l&"'+n de &na :ala.ra en de2"&.r'r 2&2 2&"e2'3a2#ran25$r(a"'$ne2 = 2&2 d'3er2a2 3'"'2'#&de2 de2de &n e2#ad$ a"#&al "$n$"'d$a2"'ende al e2#ad$ 'n'"'al al 4&e "$n2'dera "$($ la 5$r(a (2 an#'g&a,/1

      La e#'($l$g!a gr'ega en "a(.'$ e2 &n (?#$d$ de ex:l'"a"'+n n$2 d'"e L'Carr'll$ = l$ 4&e ex:l'"a e2 la 2'gn'5'"a"'+n a?n#'"a Gla 3erdad n&e3a re3elada :$r

  • 8/17/2019 Pensadores Peruanos y Contemporáneos

    7/24

    la :ala.raH,,1 La e#'($l$g!a gr'ega "$($ #e$r!a 2e .a2a en &na "$n"e:"'+n delleng&ae 4&e "$n2'dera 4&e el n$(.re #'ene9  /< Una 5&n"'+n 2'gn'5'"a#'3a e2 de"'r 4&e la :ala.ra e2 2'gn$ de alg$ dena#&rale@a d'5eren#e "$n l$ 4&e 2e e2#a.le"e &na rela"'+n de e4&'3alen"'a1 A4&! l$re:re2en#ad$ e2 la "$2a real = n$ la 'dea $ "$n"e:#$ "$($ en la "$n"e:"'+n($derna1

      ,< Una 5&n"'+n &n'5'"ad$ra :$r4&e $rgan'@a = ar#'"&la la2 "&al'dade2 de la "$2a1De e2#a2 "&al'dade2 $rgan'@ada2 2&rge la e2en"'a "$($ n"le$ 2'gn'5'"a#'3$1 En .a2ea e2#$ a:are"e en Pla#+n la #r'l$g!a9 $&2!a l$g$2 = $n$(a1 Al ('2($ #'e(:$ 2e da&na 5&n"'+n de "$n"en#ra"'+n 4&e 2e eer"e 2$.re #$d$ en el ('#$ el d'2"&r2$1  < Una 5&n"'+n re:re2en#a#'3a :$r la "&al 2e "$n2'dera 4&e el n$(.rere:re2en#a a la "$2a 2'n 'n#er(ed'ar'$21

      El n$(.re a:are"e "$($ &n en#e :r'3'leg'ad$ en el leng&ae "a:a@ de a2&('r#$da2 2&2 5&n"'$ne21 N$(.re = "$2a 2e #$rnan e4&'3alen#e21 El n$(.re "$.ra a2!3al$r de "$2a #an#$ de la2 3'2'.le2 "$($ de la2 'n3'2'.le21 De e2#e ($d$ lae#'($l$g!a en "&an#$ ex:l'"a la2 :ala.ra2 ex:l'"a la2 "$2a21

      El n$(.re en#re l$2 gr'eg$2 n$2 d'"e L'Carr'll$ "&(:le &n :a:el "$gn$2"'#'3$ a#ra3?2 de d$2 a""'$ne29 "$($ 'n2#r&(en#$ Gd'a"r!#'"$H 2egn el "&l d'2#'ng&e =2e:ara l$ 4&e e2 :r$:'$ de la e2en"'a = "$($ 'n2#r&(en#$ Gd'da2"l'"$H :$r4&een2e6a al re3elar la e2en"'a1

      En la "$n"e:"'+n gr'ega el e2#&d'$ de l$2 n$(.re2 :er#ene"e a la 5'l$2$5!a = n$ ala gra(#'"a la re#+r'"a $ la l+g'"a :$r4&e a #ra3?2 del n$(.re 2e :&ede a:renderGl$ 4&e la "$2a e2H1 El n$(.re re:re2en#a la "$2a en el 2en#'d$ de '('#a"'+nre:re2en#ar e2# #$(ad$ en 2& a"e:"'+n #ea#ral G111el "$n$"'('en#$ de l$2 n$(.re2ree(:la@a el "$n$"'('en#$ de la2 "$2a2 = 2e "$n2#'#&=e en "'en"'aH,1 De a)! 4&e el'n#er?2 :r'n"':al de la e#'($l$g!a e2# en la (an'5e2#a"'+n de la 3erdad =a 4&e a#ra3?2 de ella 2e ex:$nen la2 d$"#r'na2 "$2($l+g'"a2 #e$l+g'"a2 ($rale21

    LA RECTITUD DE LOS NOMBRES

    Den#r$ del "$n#ex#$ de la e#'($l$g!a a:are"e el :r$.le(a de 3al'de@ $:ar#'"':a"'+n ex:re2ad$ a #ra3?2 del :r$.le(a de la Gre"#'#&d de l$2 n$(.re2H1 GLare"#'#&d "$n2'2#e111 en la rela"'+n en#re el n$(.re = la "$2a den#r$ de la :er2:e"#'3ade la 3erdadH,1 E2 &n :r$.le(a de 5&nda(en#$ 4&e '(:l'"a de#er('nar #an#$ lae2en"'a del n$(.re "$($ de la "$2a :ara 2a.er 2' ?2#a :&ede 2er re:re2en#ada :$rel n$(.re1

      En 2en#'d$ e2#r'"#$ la re"#'#&d e2 en#end'da "$($ &na rela"'+n ne"e2ar'a en#re eln$(.re = la "$2a en 2en#'d$ la#$ en "a(.'$ 2e en#'ende "$($ &na rela"'+n"$n#'ngen#e1 E2#e :r$.le(a #'ene "$($ #ra25$nd$ la an#!#e2'2)'2#+r'"a (nomos) = (fisis) 4&e )a e3$l&"'$nad$ :aralela(en#e en la )'2#$r'a'den#'5'"and$ la ra!@ 111 "$n l$ ne"e2ar'$ = :$2'#'3$ = la ra!@ 111 "$n l$ a""'den#al ="$n#'ngen#e1 Tal e2 el "$n#ex#$ en el 4&e 2e de2en3&el3e el d'l$g$ Cra#'l$ dePla#+n1

    EL DIÁLOGO CRATILO

    Al anal'@ar la e2#r&"#&ra del d'l$g$ = "$(:ararla "$n $#r$2 d'l$g$2 el a$r n$2d'"e 4&e el :er2$nae Cra#'l$ re:re2en#a la "$n"e:"'+n del leng&ae 4&e 2$2#'ene4&e9 G&n n$(.re &2#$ "$rre2:$nde :$r na#&rale@a a "ada &na de la2 "$2a2 = n$ e24&e l$ 4&e alg&n$2 a#r'.&=en a la "$2a "$rre2:$nde a &n "$n3en'$H,71 E2#a"$n"e:"'+n :&ede 2er den$('nada "$($ Gdel leng&ae na#&ralH1

      er(+gene2 en "a(.'$ "$n2'dera 4&e Gn'ngn n$(.re :er#ene"e :$r

  • 8/17/2019 Pensadores Peruanos y Contemporáneos

    8/24

    na#&rale@a a n'ng&na "$2a en :ar#'"&lar 2'n$ 4&e ;e2 a#r'.&'da< :$r e5e"#$ de la"$n3en"'+n = del &2$ #an#$ de l$2 4&e )an 'n2#'#&'d$ la "$2#&(.re "$($ de l$2 4&ela 2'g&en al e5e"#&ar la den$('na"'+nH,- re:re2en#a :$r #an#$ la #e2'2"$n3en"'$nal'2#a del leng&ae1

    LA TEORÍA CONVENCIONALISTA

    De2:&?2 de anal'@ar = :re2en#ar la e3$l&"'+n del #?r('n$ n$($2 en 4&e 2e 5&ndae2#a #e$r!a L'Carr'll$ a5'r(a 4&e GLa #e$r!a "$n3en"'$nal'2#a del leng&ae "$n2'deraen "$n2e"&en"'a 4&e la den$('na"'+n e2 &na 2'(:le rela"'+n a""'den#al 4&e la3$l&n#ad )&(ana :ar#'"':a en la a#r'.&"'+n = 4&e la2 "$2a2 e2#n de2l'@ada2 de 2&2e3en#&ale2 n$(.re21 La re"#'#&d e2 (a#er'a de a"&erd$ "$n3en"'+nH,>1 Y "$($ la"$n3en"'+n :&ede 2er 'nd'3'd&al $ "$le"#'3a :r'3ada & $5'"'al 2e llega a laar.'#rar'edad = al a@ar1

      Al negar la rela"'+n ne"e2ar'a del n$(.re "$n la2 "$2a2 la #e$r!a"$n3en"'$nal'2#a9  a< n$ ad('#e la :$2'.'l'dad de llegar a la 3erdad a #ra3?2 de l$2 n$(.re2

      .< l$2 n$(.re2 n$ :&eden "$n2#'#&'r &n 2a.er n' $:erar "$($ 'n2#r&(en#$ de"$n$"'('en#$  "< la "$rre2:$nden"'a de l$2 n$(.re2 "$n la2 "$2a2 e2 a""'den#al = 5$r#&'#a  d< la 2'gn'5'"a"'+n del n$(.re e2 &na 2'(:le e4&'3alen"'a 4&e :&ede "a(.'ar =($d'5'"ar2e  e< el n$(.re "are"e de :er(anen"'a = e2#a.'l'dad

      S+"ra#e2 4&e 'n#er3'ene "$($ (ed'ad$r en#re Cra#'l$ = er(+gene2 re5a la#e2'2 de er(+gene2 "$n5$r(e al e24&e(a de Pr$"l$ 2'g&'end$ #re2 :a2$29  a< El arg&(en#$ Gen#r?:#'"$H 4&e "$n2'2#e en Gde($2#rar la a.2&rd'dad de la2:re('2a2 de &na #e2'2 "$n la de($2#ra"'+n de la a.2&rd'dad de la2 "$n2e"&en"'a24&e 2e der'3anH,81 S+"ra#e2 l$gra e2#$ 2egn L'Carr'll$ "$n3'r#'end$ el rela#'3'2($

    :ar"'al del "$n3en"'$nal'2($ de er(+gene2 en &n rela#'3'2($ #$#al al n$ :$derd'2#'ng&'r en#re &na "$n3en"'+n :.l'"a ;5'ada :$r la :$l'2< = &na :r'3ada1  .< El arg&(en#$ "$er"'#'3$ :$r el "&al 2e "$n5'na al ad3er2ar'$ en 2&2 l#'($2red&"#$2 a#a"and$ l$ e2en"'al de 2& d$"#r'na1 S+"ra#e2 re5a la :$2'"'+n deer(+gene2 al 2$2#ener 4&e el n$(.re :&ede 2er 3erdader$ $ 5al2$ en #an#$ 4&ee2 la :ar#e (!n'(a del d'2"&r2$ la 4&e :&ede 2er 3erdadera $ 5al2a1 El n$(.re enreal'dad #rad&"e &n d'2"&r2$ 3erdader$ $ 5al2$1  "< El arg&(en#$ de la :er2&a2'+n1 S+"ra#e2 re5a la :$2'"'+n de er(+gene2:r'(er$ en 5$r(a 'nd're"#a a2'('land$ la :$2'"'+n de er(+gene2 al rela#'3'2($ dePr$#g$ra2 .a2nd$2e :ara ell$ en 4&e a(.a2 :$2'"'$ne2 #'enen "$($"ara"#er!2#'"a :r'n"':al la rela"'+n1 En Pr$#g$ra2 la rela"'+n )$(.re2er en la#e$r!a "$n3en"'$nal'2#a la rela"'+n n$(.re e 'nd'3'd&$1 La #e2'2 de 4&e #$da2 la2$:'n'$ne2 ;= :$r #an#$ #$da2 la2 n$('na"'$ne2< 2$n 3l'da2 4&eda re5adad're"#a(en#e al a"e:#ar 4&e )a= )$(.re2 .&en$2 = (al$2 en el (.'#$ de la ($ral= :$r #an#$ n$ #$da2 la2 $:era"'$ne2 #'enen la ('2(a 3al'de@1

      T$da e2#a arg&(en#a"'+n '(:l'"a la Gregre2'+n a la $:'n'+n 'nd'3'd&al "$($'n2#an"'a l#'(aH,01 G111S+"ra#e2 re5a de5'n'#'3a(en#e el rela#'3'2($ '(:l!"'#$ en la#e$r!a "$n3en"'$nal'2#a1 El rela#'3'2($ 2&:$ne la 'ne2#a.'l'dad &n'3er2al :er$ la2"$2a2 = la2 a""'$ne2 :re2en#an &na na#&rale@a 'nal#era.le = :er(anen#eH1

      Per$ a :e2ar de la re5a"'+n de la #e2'2 "$n3en"'$nal'2#a el d'l$g$ del Cra#'l$2'gn'5'"a &na :$2'"'+n :$2'#'3a = "$n2#r&"#'3a 'n2"r'.'?nd$2e den#r$ de la:er2:e"#'3a del Gleng&ae 'dealH :$r e2$ Gal 5'nal del d'l$g$ S+"ra#e2 #'ene 4&ead('#'r la ex'2#en"'a de la "$n3en"'+n en el leng&ae a&n4&e d'")a #e$r!a )a=a 2'd$

    :re5eren#e(en#e re5adaH/1

  • 8/17/2019 Pensadores Peruanos y Contemporáneos

    9/24

    SIGNIFICACIÓN DE LA TEORÍA CONVENCIONALISTA

    La Te$r!a "$n3en"'$nal'2#a re:re2en#a :ara L'Carr'll$ &n an#e"eden#e de la"$n"e:"'+n ($derna del leng&ae en la (ed'da 4&e $:era &na r&:#&ra "$n la"$n"e:"'+n gr'ega del leng&ae la "&al "$n2'dera.a 4&e e2 a #ra3?2 de l$2 n$(.re24&e 2e llega al "$n$"'('en#$ de la 3erdad1 A)$ra re2&l#a.a 4&e #$d$2 l$2 n$(.re2

    #en!an el ('2($ 3al$r1 Ter('na "$n la 'dea de &n leng&ae na#&ral '('#ad$r de la2"$2a21 L'.era al e2#&d'$ del leng&ae de "$n2'dera"'$ne2 (g'"a2 = ex#rarra"'$nale21I(:l'"a la a$n$(!a $:era"'$nal del n$(.re = 2& 3al$r 'n#er"a(.'a.le1 E2#$:er('#e la :$2'.'l'dad de "rear &n leng&ae 5$r(al'@ad$1 El 2en#'d$ del n$(.re e2:r$d&"#$ de &na a#r'.&"'+n ar.'#rar'a 4&e la "$2#&(.re = la #rad'"'+n )a"en:er(anen#e1 Re2&l#a ex"l&'da la 5'l$2$5!a "$($ &n 2a.er $r'g'nar'$ $ 5&ndan#e1 E2 &nan#e"eden#e de la "$n"e:"'+n 'n2#r&(en#al'2#a del leng&ae1

      L'Carr'll$ "$n"l&=e e2#e "a:!#&l$ a5'r(and$9

      La ?:$"a "$n#e(:$rnea de2de d'5eren#e2 d're""'$ne2 (an'5'e2#a el an)el$

    de re2#a.le"er la rela"'+n $r'g'nar'a en#re el )$(.re = el leng&ae en#re la:ala.ra = la2 "$2a2 = de re2#'#&'r al leng&ae den#r$ del (.'#$ del 2a.er = dela 3erdad :er$ 2'n llegar a la 5$r(a dr2#'"a = ex#re(a re:re2en#ada :$r lad$"#r'na de Cr#'l$1 P$r4&e la 2'#&a"'+n n$ e2 la ('2(a1  La 5'l$2$5!a ($derna )a de2"&.'er#$ el :$der de la ra@+n = en#re la :ala.ra= la "$2a )a 'n#r$d&"'d$ la (ed'a"'+n del :en2a('en#$1 E2 ne"e2ar'$ re"rear larela"'+n en#re la :ala.ra = la "$2a 2'n 2&:r'('r la 5&er@a (ed'ad$ra2 de la'dea,1

    IIICIENCIA TÉCNICA Y FILOSOFÍA$$ 

    (1957)

    E2#e ar#!"&l$ (&e2#ra "+($ la #?"n'"a #'ene 2& ra!@ en la #e$r!a en la 4&e 2e"$n2#'#&=e la 5'l$2$5!a "$($ re2:&e2#a al a2$(.r$1 La "'en"'a d'"e el a$r 2ee(an"':a 5$r(al(en#e de la 5'l$2$5!a en la edad ($derna "&and$ la ra@+n 2e'den#'5'"a "$n la e2en"'a del )$(.re = #$da2 la2 d'2"':l'na2 2e "$n2'deran($dal'dade2 del &2$ de la ra@+n9 GP$r la "'en"'a la ra@+n de2"&.re = ex:l'"a lareal'dad :$r la #?"n'"a #ran25$r(a e2a real'dad :$r la 5'l$2$5!a 5'nal(en#ede2"&.re ex:l'"a = #ran25$r(a a la ra@+n ('2(aH1

      De2de la ?:$"a ($derna 2$2#'ene L'Carr'll$ la "'en"'a e2# :re2en#e en el)$r'@$n#e de la re5lex'+n 5'l$2+5'"a "$($ leng&ae 'deal "$($ :r$.le(#'"a = "$($(?#$d$1 El 'deal de r'g$r = de &n'3er2al'dad a:are"e "$n (2 5&er@a en la 5'l$2$5!a5ren#e a 2& 'n#en#$ de "$n3er#'r2e en "'en"'a de 5&nda(en#$21 La :r$.le(#'"a de la"'en"'a 'rr&(:e a2! en la 5'l$2$5!a "$($ (a#er'a de 2& re5lex'+n :er$ #a(.'?n'n3ad'end$ el :r$:'$ #erren$ de la 5'l$2$5!a1 El (?#$d$ 2e :re2en#a "$($ 2& ($#'3$"en#ral de re5lex'+n1

      P$r $#ra :ar#e la2 #?"n'"a2 "$($ 'n2#r&(en#$2 de #ran25$r(a"'+n 2e )a"en:re2en#e2 en la 5'l$2$5!a1 E2#a2 #?"n'"a2 #'enen 4&e 3er "$n el eer"'"'$ de la2 d$25a"&l#ade2 e2en"'ale2 del )$(.re9 la ra@+n = el leng&ae1 Per$ en la ?:$"a"$n#e(:$rnea la :re2en"'a de la "'en"'a = la #?"n'"a 2e )an )e")$ :r$.le(#'"a2:ara la 5'l$2$5!a1

      En la edad ($derna d'"e L'Carr'll$ "'#and$ a &22erl 2e 'n'"'+ la(a#e(a#'@a"'+n de la na#&rale@a dand$ l&gar a &n de2arr$ll$ de la2 "'en"'a2

  • 8/17/2019 Pensadores Peruanos y Contemporáneos

    10/24

    (a#e(#'"a2 = 5!2'"a2 4&e )a $r'g'nad$ grande2 "$n2e"&en"'a2 en el (.'#$ del2a.er #ale2 "$($ la a:l'"a"'+n del "$n"e:#$ de e2#r&"#&ra al ed'5'"'$ de #$da la"'en"'a = a&n de la 5'l$2$5!a1 Ig&al(en#e la a:l'"a"'+n de l$2 "$n"e:#$2 de)$($($r5'2($ e '2$($r5'2($ 4&e )an lle3ad$ a la n$"'+n de ($del$1 En 5!2'"a elde2"&.r'('en#$ de la d'2"$n#'n&'dad de la (a#er'a = la ela2#'"'dad de l$2 4&an#$2 dela "$(:le(en#ar'edad $nd&la#$r'a = "$r:&2"&lar de la l&@ )an lle3ad$ a &n

    Gderr&(.eH de la 5!2'"a "l2'"a a:are"'end$ &na 5!2'"a 'nde#er('n'2#a 2&.e#'3a =an#'"ar#e2'ana1

      A2'('2($ la #?"n'"a )a dead$ de "$n2'derar2e &na 5&n"'+n 2e"&ndar'a de la"'en"'a1 Ya n$ 2e le :&ede "$n2'derar "$($ 2'(:le a:l'"a"'+n de la "'en"'a1 A2!9GM&")a2 #?"n'"a2 )an #en'd$ 2& $r'gen en "$n"e:#$2 = e2#r&"#&ra2 'n"$(:a#'.le2"$n la "$n2'2#en"'a 'n#erna de la2 #e$r!a2 "'en#!5'"a2 4&e 2e )an (an#en'd$a(:arada2 :$r la e5'"a"'a de 2&2 re2&l#ad$2H71 &e la #?"n'"a 2ea a+n$(a re3ela2egn L'Carr'll$ el "ar"#er ra"'$nal de ?2#a "$($ &n :r$"e2$ a.2#ra"#$ G5&ndad$en e24&e(a2 = e2#r&"#&ra2 ra"'$nale2 "&=a 3al'de@ n$ de:ende de la "$)eren"'a2'n$ de la e5'"a"'aH-1

      E2#a 2'#&a"'+n )a re:er"'d$ en la 5'l$2$5!a '(:&l2and$ &na 2er'e de #en#a#'3a2:$r de5'n'r $#ra2 d'(en2'$ne2 de l$ ra"'$nal a2! "$($ :ara "$(:render l$"$n2'derad$ )a2#a en#$n"e2 "$($ G'rra"'$nalH1 A2! d'"e L'Carr'll$ a:are"en l$2"$n"e:#$2 de Gra@+n )'2#+r'"aH Gra@+n 3'#alH Gra@+n ex'2#en"'alH e#"?#era1

      GEn el (.'#$ de la 5'l$2$5!a la "r'2'2 de la ra@+n ad4&'ere el "ar"#er de &na2&:era"'+n del ra"'$nal'2($H>1

    IVNUEVAS REFLE%IONES SOBRE

    LA ENSE&AN'A DE LA FILOSOFÍA$8

    En la :r'(era le""'+n L'Carr'll$ 2$2#'ene 4&e la en2e6an@a de la 5'l$2$5!a a#ra3'e2a:$r &na e#a:a d'5!"'l = :re"ar'a1 S& eer"'"'$ (&")a2 3e"e2 2e "$n2'dera "$($ &na#area ad3en#'"'a 'leg!#'(a $ 2&:ern&(erar'a1

      E2#a :$2'"'+n 2e der'3a de la e3$l&"'+n a"#&al de la "&l#&ra = del 2a.er a2! "$($de la $rgan'@a"'+n a"#&al del (&nd$1 Per$ #a(.'?n :r$3'ene del :r$:'$ (.'#$ de la5'l$2$5!a1 De :$2'"'$ne2 "$($ el "'en#'2($ el ne$:$2'#'3'2($ $ de la2 'de$l$g!a2 4&een 2&2 :$2#&lad$2 n'egan la :$2'.'l'dad ('2(a de la 5'l$2$5!a1

      E2#a "$n2'dera"'+n n$ e2 ex"l&2'3a de la ?:$"a a"#&al :&e2 2e )a :re2en#ad$#a(.'?n en $#ra2 ?:$"a2 a5'r(a el a$r1 P$r e2$ e2 ne"e2ar'$ en5$"ar la e3$l&"'+nde la 5'l$2$5!a1

    UÉ ES FILOSOFÍA

    Para el a$r la 5'l$2$5!a e2 &na 5$r(a "r'2#al'@ada del 2a.er &n ele(en#$ de la"&l#&ra "$n2#'#&'da1 S&2 ra2g$2 "$n#'enen la '(:r$n#a de 2& $r'gen = #rad'"'+n1 Dea)! 4&e en :r'n"':'$ la 5'l$2$5!a e2# "$n2#'#&!da :$r el a2$(.r$1

      El a2$(.r$ e2 &na d'2:$2'"'+n )&(ana n$ (&= #ran2'#$r'a &n'da a la 3'2'+n a la"$n#e(:la"'+n e2 de"'r a la #e$r!a1 Te$r!a en gr'eg$ 2'gn'5'"a 3'2'+n :er$ n$ 3'2'+n5!2'"a 2'n$ &na 3'2'+n e2:e"!5'"a 4&e de3'ene del a2$(.r$1 C&and$ el a2$(.r$ 2e"$n3'er#e en #e$r!a dea de 2er a2:'ra"'+n al 2a.er :ara "$n3er#'r2e en 2a.er1

    CARACTERÍSTICAS DEL SABER FILOSÓFICO

    La 5'l$2$5!a e2 &n 2a.er :re2'd'd$ :$r la l+g'"a de la :ar#'"':a"'+n = n$ de la

  • 8/17/2019 Pensadores Peruanos y Contemporáneos

    11/24

    ex"l&2'+n1 Den#r$ de la 5'l$2$5!a n$2 d'"e el a$r #$da a5'r(a"'+n )a en"$n#rad$2& nega"'+n :$r #an#$ la 5'l$2$5!a 2e )a 'd$ 5$rand$ en la "$ex'2#en"'a de"$n#rar'$21

      La 5'l$2$5!a :are"e "$nd'"'$nada :$r la an#'5'l$2$5!a a2! na"'+ :$r $:$2'"'+n al('#$ 2e a5'r(+ en la l&")a "$n#ra la 'de$l$g!a 2$5!2#'"a = 2e "$n2#'#&=+ :r'(er$ en

    "$n#ra2#e "$n la #e$l$g!a = l&eg$ "$n la 'de$l$g!a1 Y de2de la ?:$"a ($derna 2e"$n5r$n#a "$n la "'en"'a1 S'n e(.arg$ G111la 5'l$2$5!a )a 'd$ re"$g'end$ )a2#a'n"$r:$rarl$2 a 2& d$('n'$ ra2g$2 'n)eren#e2 de l$ 4&e en "ada ?:$"a 2'gn'5'"+ laan#'5'l$2$5!a1 Re"$g'+ del ('#$ el 2en#'d$ de la arg&(en#a"'+n de la #e$l$g!a el$rden de la #ra2"enden"'a = de la "'en"'a ($derna el ($del$ de la ra"'$nal'dadH01

    !ISTORICISMO Y FILOSOFÍA

    A&n "&and$ en el 2'gl$ QIQ el :red$('n'$ del )'2#$r'"'2($ lle3+ en 2! el :el'gr$ dered&"'r el (.'#$ de la 5'l$2$5!a ?2#a n$ :&d$ ren&n"'ar a 2& 3$"a"'+n de&n'3er2al'dad1 De2de el 2'gl$ QIQ d'"e el a$r el )'2#$r'"'2($ e2 el @+"al$e:'2#e($l+g'"$ d$nde 2e 2'#a la 5'l$2$5!a1

      El )'2#$r'"'2($ :r$3ee a la 5'l$2$5!a de &na &2#'5'"a"'+n 'n#erna :er$ al ('2($#'e(:$ la "$n5'na en &n &n'3er2$ "errad$1 C$n el de2arr$ll$ del (?#$d$ 5'l$l+g'"$n$2 d'"e el a$r el )'2#$r'"'2($ 2e '(:&2$ "$($ "$n"e:"'+n9 GL$2 l$gr$2 de la)'2#$r'a el r'g$r de la 5'l$l$g!a la rea""'+n an#':$2'#'3'2#a 5a3$re"en la ex:an2'+ndel )'2#$r'"'2($ = 2& #ran25$r(a"'+n en 5$r(a d$('nan#e de la "&l#&raH1

      Al 2er en#end'd$ "$($ el l&gar "$(n de l$2 "$n$"'('en#$2 rela#'3$2 del )$(.reel )'2#$r'"'2($ )'@$ #a(.'?n 4&e la 5'l$2$5!a 'den#'5'4&e 2& e2en"'a en la )'2#$r'a1Para el )'2#$r'"'2($ la 5'l$2$5!a e2 la )'2#$r'a = 2+l$ )'2#$r'a1 De e2e ($d$ la)'2#$r'$gra5!a a:are"e "$($ la d'2"':l'na 5&nda(en#al de la 5'l$2$5!a1 Ig&al(en#e el(?#$d$ de la ex?ge2'2 la "r!#'"a = la 'n#er:re#a"'+n 2&2#'#&=er$n a $#r$2 (?#$d$21

      Para el )'2#$r'"'2($ la $:$2'"'+n 5&nda(en#al e2 en#re e2:!r'#& = na#&rale@a9 GLana#&rale@a e2 re:e#'"'+n = (e"an'2($ ('en#ra2 4&e el e2:!r'#& "&=a :re2en"'ade5'ne la real'dad del )$(.re e2 )'2#$r'a l'.er#adH/1 El )'2#$r'"'2($ al "$n"e.'r la$:$2'"'+n na#&rale@a = e2:!r'#& la $:&2$ a la 5'l$2$5!a al $:$ner ra@+n e 'n#&'"'+nde+ a la 5'l$2$5!a "$n5'nada al d$('n'$ del e2:!r'#&1 Per$ n$ 2+l$ "$n"'.'+ d$2 gr&:$2d'2#'n#$2 de "'en"'a 2'n$ 4&e "$n"'.'+ #a(.'?n &na ra@+n )'2#+r'"a1

      E2#a "$n"e:"'+n :er('#'+ la a:er#&ra de la 5'l$2$5!a )a"'a la )'2#$r'a la l'#era#&rael ar#e = la :$?#'"a :er$ al ('2($ #'e(:$ 2'gn'5'"+ la nega"'+n de la na#&rale@a = dela "'en"'a1 El )'2#$r'"'2($ al "$n3er#'r2e en #enden"'a d$('nan#e de3'n$ de e2e($d$ en 'de$l$g!a1 P&e2 2egn n&e2#r$ a$r "&and$ &na d$"#r'na 2e #ran25$r(aen d$('nan#e a2&(e el "ar"#er de 2'2#e(a generad$r de "&l#&ra :er$ al ('2($#'e(:$ 2e 'n2#'#&"'$nal'@a 2e 3&el3e "+d'g$ &n'3er2al de le"#&ra = (a#er'a deen2e6an@a1 La 'ner"'a ree(:la@a al ($3'('en#$H,1

      El :red$('n'$ del )'2#$r'"'2($ #ra$ "$($ "$n2e"&en"'a la re2#r'""'+n deld$('n'$ de la 5'l$2$5!a = &n n&e3$ e2#'l$ de 5'l$2$5ar 4&e 2e red&$ a la ex?ge2'2"r!#'"a e 'n#er:re#a"'+n de #ex#$21 Se :r$d&$ a2! &na 2e:ara"'+n en#re la "'en"'a = la5'l$2$5!a en#re la ra@+n = la 'n2#'#&"'+n1 La 5'l$2$5!a 4&ed+ "$n5'nada al d$('n'$ dele2:!r'#&1 F'nal(en#e el )'2#$r'"'2($ 'den#'5'"+ la 5'l$2$5!a "$n el )&(an'2($2'#&and$ a la 5'l$2$5!a den#r$ de l$ 4&e 2e den$('na G"&l#&ra )&(an'2#aH l$ 4&ede3'n$ &n d'3$r"'$ en#re la 5'l$2$5!a = la real'dad #$(ada en &n 2en#'d$ (2 a(:l'$1

    !ISTORICISMO Y ENSE&AN'A DE LA FILOSOFÍA

    El )'2#$r'"'2($ #ra$ "$($ "$n2e"&en"'a 4&e la en2e6an@a de la 5'l$2$5!a 2e red&era

  • 8/17/2019 Pensadores Peruanos y Contemporáneos

    12/24

    al e2#&d'$ "a2' ex"l&2'3$ de la )'2#$r'$gra5!a 5'l$2+5'"a = 4&e la 5$r(a"'+n 'n#ele"#&al2e "en#rara Gen la 'n#er'$r'@a"'+n de la2 $:era"'$ne2 (en#ale2 4&e "$n2#'#&=en la5a"&l#ad "r!#'"a9 la "$(:ara"'+n la a2$"'a"'+n la 2&.2&n"'+n la 'n#el'gen"'a3er.alH1

      Relegada la 5'l$2$5!a 2+l$ al d$('n'$ de la G"&l#&ra )&(an'2#aH a:are"e

    d'2#an"'ada de l$ 4&e en n&e2#ra ?:$"a e2 l$ (2 "ara"#er!2#'"$9 la "'en"'a = la#?"n'"a1 N$ )a generad$ e2#r&"#&ra2 de re"e:"'+n :ara a"$ger l$2 de2arr$ll$2"$n2eg&'d$2 :$r la "'en"'a = la #?"n'"a1 P$r el "$n#rar'$ :are"er!a 4&e Gla"'3'l'@a"'+n #e"n$"r#'"a :r$"&ra ree(:la@ar a la 5'l$2$5!a :$r la2 "'en"'a2 )&(ana2"&=a re"'en#e ex:an2'+n "$n2#'#&=e &n a"$n#e"'('en#$ 2'ng&lar de la "&l#&ra"$n#e(:$rneaH1

    FILOSOFÍA Y TEORÍA

    L'Carr'll$ "$n2'dera 4&e la 5'l$2$5!a e2 e2en"'al(en#e #e$r!a1 C$($ =a 2e d'$G#e$r!aH en gr'eg$ 2'gn'5'"a 3'2'+n :er$ n$ 3'2'+n 5!2'"a 2'n$ &na 3'2'+n e2:e"!5'"a4&e de3'ene del a2$(.r$1 En e2#e 2en#'d$ 2'gn'5'"a9

      /< *isión como información1 E2 la 4&e 2e $.#'ene :$r ee(:l$ al 3'2'#ar &n :a!21E2#a a"e:"'+n e2# a2$"'ada al 'n#er?2 = al de2e$ de "$n$"er :$r e2$ 3'2'+n'n5$r(a"'+n = #e2#'($n'$ re2&l#an #?r('n$2 2$l'dar'$21  ,< *isión como consideración1 E2 de"'r "$n2'dera"'+n de :r$.le(a21 E2 la 3'2'+n4&e 2e l$gra en el "$n$"'('en#$ de la2 "$2a2 "ele2#e2 = l$2 5en+(en$2 na#&rale21  < *isión como contem!lación1 A2$"'ada a &na 2'gn'5'"a"'+n de !nd$le rel'g'$2a1E2 la 3'2'+n 4&e 2e $.#'ene :$r ee(:l$ en la "$n#e(:la"'+n de &na e2#a#&a d'3'na1

      De #al "ara"#er'@a"'+n del #?r('n$ n$2 d'"e L'Carr'll$ 2e ded&"e el d$('n'$:r$:'$ de la 5'l$2$5!a9 G111la 'n5$r(a"'+n a"er"a de la ex:er'en"'a )&(ana la"$n2'dera"'+n de la na#&rale@a = la "$n#e(:la"'+n de l$ d'3'n$H71

      A :ar#'r de la "ara"#er'@a"'+n de la 5'l$2$5!a "$($ #e$r!a 2e 5$ra &na 5$r(a de3'da "$n2agrada ex"l&2'3a(en#e al 4&e)a"er 5'l$2+5'"$ = de $#ra 4&e :$r "$n#ra2#ee2# ded'"ada a l$2 a2&n#$2 de la !olis1

      S'n e(.arg$ en 2& e3$l&"'+n la 5'l$2$5!a n$ )a :$d'd$ (an#ener la #$#al'dad del2a.er n' (an#ener la &n'dad de la 'n5$r(a"'+n dnd$le ?n5a2'2 a 3e"e2 a la"$n2'dera"'+n $#ra2 a la "$n#e(:la"'+n1 C$n S+"ra#e2 Pla#+n = Ar'2#+#ele2 la5'l$2$5!a #$(+ el "ar"#er :red$('nan#e de la "$n2'dera"'+n en#end'da ?2#a "$($eer"'"'$ de la 'n#el'gen"'a1 Y "$($ eer"'"'$ de la 'n#el'gen"'a la 3'2'+n de la2 "$2a22+l$ 2e al"an@a dand$ "&en#a de la2 "$2a21 Dar "&en#a de la2 "$2a2 2'gn'5'"aex:l'"ar en"$n#rar la ra@+n e2 de"'r el :$r4&?1 De e2#a (anera 2e #ran25$r(a el2en#'d$ de la #e$r!a1

      La ($derna 2$"'$l$g!a del 2a.er )a "$rr$.$rad$ la )':+#e2'2 de lade:enden"'a en#re &n 2'2#e(a de "&l#&ra = 2&2 5$r(a2 de ra@$na('en#$"$rre2:$nd'en#e2-1

      Se (an'5'e2#a de e2e ($d$ &na 2er'e de $:era"'$ne2 e 'n2#r&(en#$2 (en#ale24&e enr'4&e"en la 'n#el'gen"'a = ($d'5'"an la "$n"e:"'+n de la #e$r!a1 A:are"e a2! lade5'n'"'+n la "$(:$2'"'+n = la de2"$(:$2'"'+n el anl'2'2 = la 2!n#e2'21 El 2'l$g'2($ree(:la@a a la anal$g!a = a la 'n#&'"'+n1

    De la "$n"e:"'+n de la 5'l$2$5!a "$($ #e$r!a de la 2$l'dar'dad )'2#+r'"a en#re la5'l$2$5!a = la #e$r!a 2e der'3a en "$n2e"&en"'a el "$n&n#$ de a#r'.$2 4&e

    de#er('nan la e2en"'a de la 5'l$2$5!a1 C&al4&'era 4&e 2ea 2& !nd$le la 5'l$2$5!ae2 3$l&n#ad :r$.a#$r'a $ 5&er@a de($2#ra#'3a1 C&al4&'era 4&e 2ea 2& d$('n'$

  • 8/17/2019 Pensadores Peruanos y Contemporáneos

    13/24

    la 5'l$2$5!a e2 3$"a"'+n de &n'3er2al'dad > 1

      C$($ $rgan'@a"'+n de "$n"e:#$2 d'"e L'Carr'll$ la 5'l$2$5!a 2'gn'5'"a $rden"$n2#r&""'+n = en"adena('en#$ de ra@$ne21 E2#e en"adena('en#$ lle3a al 2'2#e(a;#?r('n$ 'n'"'al(en#e 'l'@ad$ :$r l$2 e2#$'"$2

  • 8/17/2019 Pensadores Peruanos y Contemporáneos

    14/24

    A :ar#'r de la Edad M$derna d'"e L'Carr'll$ 2e 'n'"'+ la 2&:re(a"!a de la ra@+n Gl$4&e "$n2&(+ n$ 2+l$ el d'3$r"'$ en#re el leng&ae = el :en2a('en#$ 2'n$ la 2&('2'+ndel leng&ae a l$2 '(:era#'3$2 del :en2a('en#$H7/1 P$r e2#$ la 5'l$2$5!a a2&(e la('2'+n de de3elar la e2en"'a de la ra@+n 2&2 :r'n"':'$2 = 5&nda(en#$2 = 2e la"$n"'.e "$($9  a< La ex:l$ra"'+n de :$2'.'l'dade2 = l!('#e2 de la 5a"&l#ad ra"'$nal = 2& rela"'+n

    "$n $#ra 5a"&l#ad )&(ana1  .< La e(:re2a de 5&nda(en#a"'+n del "$n$"'('en#$ de la "'en"'a $ del (?#$d$1  "< La "$n2#r&""'+n de 2'2#e(a2 ex:l'"a#'3$2 de la real'dad en#era1

      C$($ "$n$"'('en#$ ra"'$nal la 5'l$2$5!a de.e ad$:#ar el (?#$d$ de($2#ra#'3$ ad'5eren"'a de la 5'l$2$5!a gr'ega 4&e "$($ 2e6ala.a Ar'2#+#ele2 en la Me#a5!2'"a ;/notodo es !osi&le demostrar0< 2e .a2a.a en la 5$r(a arg&(en#a#'3a1 P$r e2#$ elra@$na('en#$ (a#e(#'"$ 3a a 2er #$(ad$ "$($ ($del$ del ra@$na('en#$5'l$2+5'"$1 E2#e de2en3$l3'('en#$ )'2#+r'"$ del :r$=e"#$ ra"'$nal'2#a d'"e L'Carr'll$"$n5'na a la 5'l$2$5!a al d$('n'$ ex"l&2'3$ de la ra@+n1

      L$ 4&e era 'n'"'al(en#e d'2"&r2$ de la ra@+n = d'2"&r2$ del leng&ae 2e

    #ran25$r(a en ex"l&2'3$ = ($n$"$rde d'2"&r2$ de la ra@+n7,

    1

      El leng&ae :a2a a 2er 5&n"'+n del :en2a('en#$ = a e2#ar al 2er3'"'$ de ?2#e1 E2#a"$n"e:"'+n de la 5'l$2$5!a e2 'n"$(:le#a = :ar"'al9 GIn"$(:le#a :$r4&e (arg'na la:re2en"'a ne"e2ar'a del leng&ae = :ar"'al :$r4&e '(:$ne &na re2#r'""'+n en la3$"a"'+n &n'3er2al'2#a de la 5'l$2$5!a "$n5'nnd$la al d$('n'$ de la ra@+n #al "$($a:are"e en 2& eer"'"'$ "'en#!5'"$ = #e+r'"$H71

    Pen2a('en#$ = leng&ae 2$n d$2 a"#'3'dade2 "$rrela#'3a2 4&e 2e '(:l'"anre"!:r$"a(en#e a&n4&e 2$n 'rred&"#'.le21 El :en2a('en#$ d'"e L'Carr'll$ n$ 2eal"an@a 2'n el leng&ae1 La 5'l$2$5!a e2 #a(.'?n $.ra del leng&ae1 GP$r4&e e2 $.rade la ra@+n la 5'l$2$5!a n$ e2 ('#$1 P$r4&e e2 $.ra del leng&ae la 5'l$2$5!a n$ e2

    "'en"'a en el 2en#'d$ e2#r'"#$ del 3$"a.l$H7

    1  Ade(2 la ra@+n n$ ag$#a la #$#al'dad del :en2a('en#$ n' el :en2a('en#$ 2e:&ede eer"er :$r la ra@+n (en$2 an 2+l$ :$r la ra@+n de la "'en"'a1 A2! ('2($ larela"'+n en#re 2'gn'5'"an#e = 2'gn'5'"ad$ en#re leng&ae = :en2a('en#$ n$ e2"$(:le#a(en#e 2'(?#r'"a 2al3$ #al 3e@ en l$2 leng&ae2 5$r(al'@ad$21 A #ra3?2 dela :ala.ra 2e :&eden ex:re2ar "$n#en'd$2 d'5eren#e2 a l$2 4&e 2e 4&'ere de"'r "$($l$ de(&e2#ra el :2'"$anl'2'21 El leng&ae :$r $#r$ lad$ #'ene &n :$der :$?#'"$ 4&en'ng&na $#ra "$n3en"'+n :&ede an&lar = 4&e 'n#r$d&"e la a(.'gJedad en el 2en#'d$1

      P$r4&e e2 $.ra del leng&ae la 5'l$2$5!a re4&'ere la ex'2#en"'a del "$(en#ar'$ dela 'n#er:re#a"'+n de la "r!#'"a1 E2 ne"e2ar'$ .&2"ar 2'e(:re el 2'gn'5'"ad$ a #ra3?2de la2 #ran25$r(a"'$ne2 = 2&.2#'#&"'$ne2 del 2'gn'5'"an#e1 L$ '(:l!"'#$ del:en2a('en#$ e2 a (en&d$ re.elde al leng&ae :er$ n$ :$r e2$ (en$2 '(:$r#an#e4&e l$ 4&e la :ala.ra d'"e771

    FILOSOFÍA Y VERDAD

    T$da 5'l$2$5!a a2:'ra a la 3erdad1 Y e2#a 3erdad "$n#'n&a n$2 d'"e L'Carr'll$ e2 la4&e 2e $.#'ene "$n el #ra.a$ de la ra@+n = 2e ex:re2a a #ra3?2 del d'2"&r2$ delleng&ae1 La 3erdad 5'l$2+5'"a ra"'$nal e2 :$r #an#$ "$(&n'"a.le1 E2#$ 4&'ere de"'r4&e la 5'l$2$5!a $:era "$n :r'n"':'$2 = "$n"e:#$2 4&e de.en ne"e2ar'a(en#e .a2ar2een la :r&e.a $ de($2#ra"'+n de 2& 3erdad1

      En real'dad 2$2#'ene L'Carr'll$ 2+l$ e2 2a.er el "$n$"'('en#$ 4&e 2e :r&e.a $

    de(&e2#ra de l$ "$n#rar'$ e2 2+l$ $:'n'+n 'n"'er#a = re3$"a.le1

  • 8/17/2019 Pensadores Peruanos y Contemporáneos

    15/24

    FILOSOFÍA Y PRUEBA

    La :r&e.a e2 la 5&nda(en#a"'+n del 2a.er1 La :r&e.a e2 &n ra@$na('en#$1 P$r e2$#$da 5'l$2$5!a '(:l'"a &n (?#$d$ de :r&e.a &n 'n2#r&(en#$ de 3al'da"'+n de 2&d$"#r'na1 A&n en la2 #e$r!a2 'rra"'$nale2 n$2 d'"e L'Carr'll$ )a= la 3$l&n#ad de

     &2#'5'"ar2e1 E2#a 2$l'dar'dad en#re (?#$d$ = d$"#r'na 2e da #a(.'?n en#re la

    5'l$2$5!a = 2& en2e6an@a :$r4&e en2e6ar 5'l$2$5!a e2 en2e6ar a ra@$nar1 F'l$2$5ar e2en l#'(a 'n2#an"'a el eer"'"'$ del ra@$nar1

      Segn L'Carr'll$ d$2 2$n la2 "la2e2 de :r&e.a la !rue&a argumentati+a oretórica, y la !rue&a demostrati+a o lógica1

      La :r&e.a re#+r'"a $ arg&(en#a#'3a e2 la 4&e 2e .a2a en la arg&(en#a"'+n1 YGarg&(en#a"'+n e2 #$d$ ra@$na('en#$ de de5en2a de &na #e2'2 $ al 2er3'"'$ de 2&re5a"'+nH7-1 La :r&e.a re#+r'"a 2e d'5eren"'a de la :r&e.a l+g'"a :$r4&e9  a< E2 &n ra@$na('en#$ n$"$er"'#'3$1  .< S& 5'nal'dad e2 $.#ener la ad)e2'+n $ re")a@$ de &na #e2'21  "< S& 5&n"'+n e2 d'2':ar d&da2 a#en&ar 3a"'la"'$ne2 $ l$grar la :er2&a2'+n1

      d< La2 ra@$ne2 4&e 'l'@an n$ 2$n ne"e2ar'a(en#e ded&"'da2 de :r'n"':'$2n' $rdenada2 en 5$r(a de5'n'#'3a1  e< N$ 2e r'ge :$r el :r'n"':'$ de n$"$n#rad'""'+n $ "$)eren"'a1

      La :r&e.a re#+r'"a 5&e (&= &2ada :$r l$2 2$5'2#a2 = (&")$ 2e la )a 'l'@ad$ enla "&l#&ra gr'ega = an#'g&a1 La an#'rre#+r'"a d'$ l&gar a la a:ar'"'+n de la l+g'"a 2'ne(.arg$ n$ lleg+ a 'n3al'dar la re#+r'"a1 En R$(a (2 .'en la re#+r'"a 2e a5'an@+1E2# :re2en#e en la Edad Med'a = a&n4&e en la Edad M$derna 2e 'n2#a&re $#r$($del$ de ra@$na('en#$ 2'g&'+ :re2en#e :$r ee(:l$ en an# 4&e 'l'@+ el#?r('n$ Gded&""'+nH en el 2en#'d$ de &2#'5'"a"'+n1

      La arg&(en#a"'+n ex)'.e al ('2($ #'e(:$ &na :r$:$2'"'+n = 2& "$n#rar'a

    anal'@a el G:r$H = el G"$n#raH de &n :en2a('en#$ "$(:rende a la #e2'2 = a laan#'#e2'2 = a la re5a"'+n de e2#a l#'(a1 La arg&(en#a"'+n 'n#r$d&"e en lage2#'+n de la 'n#el'gen"'a el ($3'('en#$ de $:$2'"'+n = el "$n#ra2#e 7>1

      La2 $:$2'"'$ne2 re2&l#an de la #?"n'"a de Gd'2$"'a"'+n de n$"'$ne2H 4&e 2e 'l'@a:ara re2$l3er 'n"$(:a#'.'l'dade21 El (?#$d$ de G$:$2'"'$ne2 d'2#'n#'3a2H rea:are"een d'3er2$2 "a(:$2 del :en2a('en#$9 Ma#e(#'"a L'ngJ!2#'"a e#"?#era1 En la$:$2'"'+n G2e lle3an a "a.$ d'3er2a2 $:era"'$ne2 la a.2#ra""'+n la "$(:ara"'+n lad'5eren"'a"'+n la de5'n'"'+n la rela"'+n la "$n"'en"'a de la 'n"$(:a#'.'l'dadH781 La$:$2'"'+n n$ e2 &n ar#'5'"'$ re#+r'"$ 2'n$ &n (?#$d$ de 'n3en"'+n = de2"&.r'('en#$:$r el "&al el :en2a('en#$ 2e enr'4&e"e1

      La )'2#$r'a de la 5'l$2$5!a e2 en .&ena :ar#e la e3$l&"'+n = #ran25$r(a"'+n de$:$2'"'$ne2 5&nda(en#ale2 "$($ a:ar'en"'a = real'dad (ed'$2 = 5'ne2"$n2e"&en"'a = :r'n"':'$ 2en2'.le e 'n#el'g'.le e#"?#era1 E2#a2 = $#ra2 ex:re2'$ne2:$lare2 2e en"&en#ran "$($ n$"'$ne2 n$ ela.$rada2 #an#$ en el leng&ae "$($ enla "&l#&ra = 2& #ra#a('en#$ :&ede lle3ar a la 'n#el'gen"'a )a"'a 2en#'d$2 n$ :re3'2#$2'n'"'al(en#e1

      P$r e2#$ en la en2e6an@a de la )'2#$r'a de la 5'l$2$5!a Gla )'2#$r'a n$ e2 en e2#e"a2$ &n "$n&n#$ de 'n5$r(a"'$ne2 2'n$ &n "$n#ex#$ 2'gn'5'"a#'3$ de#er('nad$ &n"a(:$ #e+r'"$ anl$g$ al "a(:$ de la2 5&er@a21 Cada ?:$"a )'2#+r'"a :are"e ad('#'r2+l$ "'er#a2 $:$2'"'$ne2 "$n"e:#&ale2 = ex"l&'r en "a(.'$ $#ra2 "$($'(:en2a.le2H701 P$r ee(:l$ la ?:$"a "l2'"a gr'ega e2#&3$ d$('nada :$r la

    :$lar'dad en#re na#&rale@a = le= ;:)=2'2 = n$($2

  • 8/17/2019 Pensadores Peruanos y Contemporáneos

    16/24

    d'2$"'a la a:ar'en"'a de la real'dad1 De ella der'3an la2 $:$2'"'$ne29 3erdad ="'en"'a en el :la#$n'2($ d'al?"#'"a = 5'l$2$5!a en el ar'2#$#el'2($ = 5en+(en$ =n$&(en$ en an# = (e#a5!2'"a = d'al?"#'"a en Marx1 De a)! 4&e en2e6ar 5'l$2$5!a =2& )'2#$r'a '(:l'"a 2eg&'r el (?#$d$ de la2 $:$2'"'$ne2 :er#'nen#e21 GEl (?#$d$ dela2 $:$2'"'$ne2 :er#'nen#e2 "$($ :r'n"':'$ d'd"#'"$ n$ e2 &na en2e6an@a de 5$r(a22'n$ &na 5$r(a de la en2e6an@aH-1

    PRUEBA LÓGICA O DEMOSTRATIVA

    Pred$('na a :ar#'r de la Edad M$derna = 2& 5'nal'dad n$ e2 :er2&ad'r 2'n$ "$n"l&'r.a$ el 2&:&e2#$ de la &n'3er2al'dad de la ra@+n1 GP$r )':+#e2'2 la :r&e.ade($2#ra#'3a de.e 2er a"e:#ada necesariamente :$r #$d$2 l$2 2ere2 ra"'$nale21 S&d$('n'$ e2 la ra@+n = 2+l$ la ra@+nH-/1

      La "'en"'a ($derna la "'en"'a de %al'le$ NeW#$n De2"ar#e2 ad('#e &n d$.le#':$ de de($2#ra"'+n9 la 4&e der'3a la G3erdad de $#ra2 $ la 4&e de(&e2#ra la3erdad "$n5'r(nd$la "$n &n )e")$ e2#a.le"'d$H1 La d'd"#'"a de la 5'l$2$5!a#rad'"'$nal )a 5$r(&lad$ 2&2 :r'n"':'$2 n$2 d'"e L'Carr'll$ .a2nd$2e 2+l$ en l$2

    (?#$d$2 de 3al'da"'+n "'en#!5'"a = la en2e6an@a de la :r&e.a 2+l$ en .a2e al2'l$g'2($ a #ra3?2 del "&r2$ de L+g'"a1 a= &n err$r de &n'la#eral'dad en e2#aen2e6an@a1

      Per$ la #enden"'a )a"'a la (a#e(a#'@a"'+n de la "'en"'a la ax'$(a#'@a"'+n )a:&e2#$ de rel'e3e la e2#r&"#&ra de la de($2#ra"'+n l+g'"a1 Pre3'a(en#e a lade($2#ra"'+n de.e ex'2#'r &n 2'2#e(a de :r'n"':'$2 4&e de.e 2er "$)eren#e e2 de"'r4&e n$ :&ede ad('#'r "$n#rad'""'+n den#r$ del 2'2#e(a1 Y e2 :re"'2a(en#e :$r"$n#ra2#e "$n el (?#$d$ ax'$(#'"$ 4&e 2e :&eden e2#a.le"er la2 "ara"#er!2#'"a2del ra@$na('en#$ 5'l$2+5'"$1 GEn#re la ax'$(#'"a = la arg&(en#a"'+n en#re la:er2&a2'+n = la "$n3'""'+n re2'de la $r'g'nal'dad 'rred&"#'.le del ra@$na('en#$5'l$2+5'"$H-,1

    ENSE&AN'A E INICIACIÓN FILOSÓFICA

    La en2e6an@a de la 5'l$2$5!a d'"e L'Carr'll$ )a 2'd$ en#end'da "$($ 3&lgar'@a"'+n =n$ "$($ 'n'"'a"'+n1 GL$ 4&e 2e :r$:$ne la 3&lgar'@a"'+n en #$da d'2"':l'na n$ e22'n$ dar a "$n$"er re2&l#ad$2 ex"'#ar el 'n#er?2 ($2#rar la '(:$r#an"'a 2e6alar:r$.le(a2 )a"er "$(:render a4&ell$ 4&e 2e en2e6a1 La 'n'"'a"'+n e2 :$r el"$n#rar'$ la :re2en#a"'+n grad&al del "$n#en'd$ de &na d'2"':l'na l$ 4&e "$(:$r#ael "$n$"'('en#$ a&n4&e 2ea ele(en#al de la #er('n$l$g!a de la2 5$r(a2 dera@$na('en#$ de l$2 (?#$d$2 = #?"n'"a2 :r$:'$2 de la d'2"':l'na 4&e en2e6aH-1

      P$r e2$ la en2e6an@a de la 5'l$2$5!a de.e #ran25$r(ar2e de &na 3&lgar'@a"'+n a&na 'n'"'a"'+n1 La d'd"#'"a de la 5'l$2$5!a n$ e2 &n 5'n en 2! ('2($ 2'n$ &n (ed'$:&e2 la 5'l$2$5!a e2 en l#'(a 'n2#an"'a 3$"a"'+n1

      En2e6ar 5'l$2$5!a n$ e2 de5ender d$"#r'na2 n' a5'an@ar "$n3'""'$ne2 n':r$:'"'ar re3$l&"'$ne2 2al3$ la n'"a re3$l&"'+n 4&e 3erdadera(en#e"$n(&e3e = #ran25$r(a 4&e ren&e3a la 5e en el )$(.re = 2& de2#'n$ 4&e"$(:r$(e#e "$($ "$(:r$(e#'+ a S+"ra#e2 "$n la 'dea de la &2#'"'a9 lare3$l&"'+n de la ra@+n la re3$l&"'+n de la 'n#el'gen"'a- 1

      N$ )a= &na d$"#r'na &n'3er2al 2$.re la en2e6an@a de la 5'l$2$5!a1 El r'g$r de la5'l$2$5!a 2al3$ ex"e:"'$ne2 n$ 2e )a :$d'd$ "$n"'l'ar "$n el e2:!r'#& :edag+g'"$:$r4&e 2&2 (e#a2 = 5'ne2 2$n d'2#'n#$21 La 5'l$2$5!a 2e eer"e 2$.re &n a&d'#$r'$

    'nd'5eren"'ad$1 La :edag$g!a de.e #ener en "&en#a la2 "$nd'"'$ne2 de "adaa&d'#$r'$1 A4&! =a 2&rgen d'3ergen"'a2 en#re el :r$5e2$r 5'l+2$5$ = el 5'l+2$5$:r$5e2$r1 La 5'l$2$5!a n$ e2 &n 2a.er =a )e")$ 2'n$ &n 2a.er 4&e 2e )a"e = re)a"e

  • 8/17/2019 Pensadores Peruanos y Contemporáneos

    17/24

    "$n2#an#e(en#e1 N$ #'ene &n "$n&n#$ a"a.ad$ de 5$r(&la"'$ne2 5'l$2+5'"a2 :&e2?2#a2 3ar!an "$n la ?:$"a = de a)! :&ede der'3ar2e la #enden"'a al e"le"#'"'2($ $e2"e:#'"'2($1 M'en#ra2 4&e en2e6ar re2&l#ad$2 :&ede lle3ar a "'er#$ d$g(a#'2($1

      E2#a d'2#'n"'+n )a lle3ad$ a alg&n$2 5'l+2$5$2 a :en2ar 4&e en 5'l$2$5!a n$ #$d$ 2e:&ede en2e6ar :$r ee(:l$ en la #rad'"'+n ar'2#$#?l'"a 2e d'5eren"'a.a en#re l$2

    l'.r$2 Gex$#?r'"$2H de2#'nad$2 a &n :.l'"$ 2'n ex"e:"'+n = l$2 l'.r$2 Ge2$#?r'"$2H:ara el &2$ de &n "!r"&l$ de 'n'"'ad$21

      E2#a #enden"'a 2e (an#'ene an en la Edad M$derna = la :$de($2 en"$n#rar enla2 d$2 3er2'$ne2 de la 5'l$2$5!a de an# la de 'rítica de la 2a3ón Pura 4&e e2 la3er2'+n 2'n#?#'"a = la de l$2 Prolegómenos 4&e e2 la 3er2'+n anal!#'"a1 Ta(.'?n 2e:&ede en"$n#rar en egel e2#a2 d'5eren"'a2 en#re l$2 l'.r$2 e2"r'#$2 :$r ?l = el #ex#$de 2&2 Lecciones re"$g'd$ :$r 2&2 al&(n$21

      La2 ex'gen"'a2 de la 5'l$2$5!a = 2& en2e6an@a re2&l#an en#$n"e2 'n"$(:a#'.le21 La"lar'dad 2e :re2en#a "$($ &n re4&'2'#$ en #$da a""'+n :edag+g'"a :er$ 2'g&'end$ aan# 2e :&ede d'2#'ng&'r la "lar'dad d'2"&r2'3a de la "lar'dad 'n#&'#'3a1 La "lar'dad

    d'2"&r2'3a 2er!a la 4&e '(:$r#a en la 5'l$2$5!a G"lar'dad 4&e :r$3'ene delen"adena('en#$ 2'2#e(#'"$H-71 En "a(.'$ la "lar'dad 'n#&'#'3a e2 la 4&e re"&rre alee(:l$ la anal$g!a = la "$(:ara"'+n = la 4&e :&ede :r$d&"'r "$n5&2'+n =d'2#$r2'+n1

    LA ENSE&AN'A DE LA FILOSOFÍA EN EL PER

    De.'d$ a la de5'"'en#e $rgan'@a"'+n de la en2e6an@a en general = a la 5$r(a "$($2e real'@a 2$.re #$d$ en la ed&"a"'+n 2e"&ndar'a la en2e6an@a de la 5'l$2$5!a re2&l#a2er la :r'(era ex:er'en"'a del :en2a('en#$ 5$r(al :er$ G2'n la ex:er'en"'a :re3'adel 5$r(al'2($ 2'n $#r$ ($del$ 4&e 2'r3a de re5eren"'a 2'n la :r"#'"a delra@$na('en#$ ded&"#'3$ n$ e2 5"'l "$(:render 'n(ed'a#a(en#e la2 :r$:$2'"'$ne2

    de &na d$"#r'na 5'l$2+5'"a el 2en#'d$ de &n :r$.le(a (e#a5!2'"$ $ la 2'gn'5'"a"'+n('2(a de &n 3$"a.l$ 5&nda(en#alH--1

      E2 den#r$ de &n 2'2#e(a 5$r(al d$nde 2e :&ede "$(:render (e$r la 5&n"'+nde l$2 "$n"e:#$2 en el :en2a('en#$ 2'e(:re = "&and$ 2e :$nga en e3'den"'a el$rden "$n"e:#&al "$)eren#e1 An#e 2& a&2en"'a en el :r$"e2$ ed&"a#'3$ 2e re"&rre ala "$(:ara"'+n 2'(:le de '(gene2 $ a anal$g!a2 2&:er5'"'ale2 "$n #e$r!a25a('l'are2 :ara ex:l'"ar :$r ee(:l$ la #e$r!a de la rela#'3'dad $ de l$2 "&an#$2"&=$2 "$n"e:#$2 2$n an (2 d'5!"'le2 de en#ender "$n l$ "&al n$ 2e l$gra el 5'nde2ead$1

      En 2eg&nd$ l&gar :ara L'Carr'll$ el "$n"e:#$ de 5'l$2$5!a de#er('na la d$"#r'nade 2& en2e6an@a1 A2! :$r ee(:l$ la $.2er3a"'+n de an# de 4&e Gn$ 2e a:rende5'l$2$5!a 2'n$ a 5'l$2$5arH n$ :&ede a'2lar del "$n#ex#$ de 2& 5'l$2$5!a "r!#'"a = de la5$r(a "$($ 2e en2e6a.a la 5'l$2$5!a en la2 &n'3er2'dade2 ale(ana2 en la2 4&e:red$('na.a el ra"'$nal'2($ de Le'.n'@ en la 3er2'+n de X$l5 5ren#e al "&al ?l #en!a&na :$2'"'+n "r!#'"a1

      Ig&al(en#e la (x'(a de egel9 GEn2e6and$ 5'l$2$5!a 2e en2e6a a 5'l$2$5ar:$r4&e el :en2a('en#$ = el ($3'('en#$ del :en2a('en#$ 5$r(an &na &n'dadH->2+l$ e2 en#end'.le 2'#&nd$n$2 den#r$ del "$n#ex#$ del :en2a('en#$ de egel = dela2 &n'3er2'dade2 de 2& ?:$"a1 Per$ 2' .'en la "$n"e:"'+n de 5'l$2$5!a de#er('na lad$"#r'na de 2& en2e6an@a n$2 d'"e L'Carr'll$ de.e .&2"ar2e #a(.'?n &na d'd"#'"ade la 5'l$2$5!a 4&e 2&:ere el )$r'@$n#e #e+r'"$ de la2 "$n"e:"'$ne2 :ar#'"&lare2 de l$25'l+2$5$2 e2#&d'ad$21

      Ell$ n$2 de3&el3e n&e3a(en#e al d$.le "ar"#er de la 5'l$2$5!a9 4&e ella e2 $.ra

  • 8/17/2019 Pensadores Peruanos y Contemporáneos

    18/24

    #an#$ de la ra@+n "$($ del leng&ae1 GN$ e2 eer"'"'$ d$('nan#e de la ra@+n "$($la "'en"'a1 N$ e2 #a(:$"$ "rea"'+n :r$:'a del leng&ae "$($ la :$e2!a1 A ella"$n3'ene en#$n"e2 (2 4&e a n'ng&na $#ra d'2"':l'na )&(ana el n$(.re deGl$g$2H en la &n'dad :r'('#'3a 4&e 2+l$ l$2 gr'eg$2 5&er$n "a:a"e2 de "$n"e.'rH-81

      La en2e6an@a de la 5'l$2$5!a de.e a2:'rar a rea"#&al'@ar l$ 4&e e2 e2en"'al de ella

    e2#$ e2 el a2$(.r$ la ad('ra"'+n la 'n#egra"'+n "$($ &na rea""'+n "$n#ra el4&'e#'2($ = el "$n2er3ad&r'2($1

      De.e 'n'"'ar :re3'a(en#e a l$2 e2#&d'an#e2 en el :en2a('en#$ 5$r(al = en laex:er'en"'a de la "lar'dad d'2"&r2'3a e 'n"l&'r la2 #?"n'"a2 del :en2a('en#$"$n2#r&"#'3$ = la ed'5'"a"'+n ax'$(#'"a "$($ :ar#e de la en2e6an@a1 De.eex:$ner2e &n 2'2#e(a 5'l$2+5'"$ ($2#rand$ n$ 2+l$ 2& &n'dad = "$)e2'+n 2'n$#a(.'?n 2& a"#'#&d ex:l'"a#$r'a1 P$r $#r$ lad$ la en2e6an@a del "$n#en'd$ de la5'l$2$5!a de.e a2$"'ar2e "$n el a:rend'@ae del a"#$ de 5'l$2$5ar ($2#rnd$2e &na#e$r!a 5'l$2+5'"a 2'n 2e:ararla de 2& "$n#ex#$ )'2#+r'"$ de d$nde 2&rge = en rela"'+n"$n 2'#&a"'$ne2 reale2 :r$.le(#'"a2 4&e de#er('nan 2& a:ar'"'+n1

    VCOMENTARIO AL PROGRAMA OFICIAL DE

    INTRODUCCIÓN A LA FILOSOFÍA*9 (198+)

    GLa 2$l&"'+n e2"$g'da :$r el Pr$gra(a O5'"'al "$(:$r#a ne"e2ar'a(en#e &nade2"r':"'+n ex#er'$r = 2'(:l'5'"ada de l$ 4&e la 5'l$2$5!a e2H> "&=a2 "$n2e"&en"'a2:r$.le(#'"a2 2egn L'Carr'll$ 2e )arn e3'den#e2 a la )$ra de de"'d'r en#re la2d'5eren#e2 5$r(a2 de de2arr$llar &n "&r2$ de4ntroducción a la filosofía1 P$r ell$"$('en@a 2& "$(en#ar'$ anal'@and$ la2 d'5eren#e2 5$r(a2 ex'2#en#e21

    FORMA DE ENSE&AN'A ,UÉ ES LA FILOSOFÍA-

    Para L'Carr'll$ )a= d'3er2a2 5$r(a2 de en2e6ar 5'l$2$5!a = "ada &na de ella2 #'ene2&2 3en#aa2 = de23en#aa21 E2#a2 5$r(a2 $ 2$l&"'$ne2 al :r$.le(a de "+($en2e6ar 5'l$2$5!a 2$n9

    /< La 2$l&"'+n n&la e2 de"'r la en#rada d're"#a en (a#er'a deand$ 2'n de5'n'rel "$n"e:#$ de 5'l$2$5!a ,< la 2$l&"'+n de2"r':#'3a 4&e "$n2'2#e en :re2en#ar5$r(al(en#e l$2 "ara"#ere2 e2en"'ale2 de la 5'l$2$5!a < la 2$l&"'+n )'2#+r'"a $ex:$2'"'+n de la2 (2 '(:$r#an#e2 "$n"e:"'$ne2 )'2#+r'"a2 a"er"a de la5'l$2$5!a < la 2$l&"'+n d$g(#'"a 4&e :re2en#a &na 2$la "$n"e:"'+n de la5'l$2$5!a = la "$n2'dera "$($ la n'"a 3erdadera 7< la 2$l&"'+n nega#'3a 4&e'nd'"a ex:l!"'#a(en#e l$ 4&e la 5'l$2$5!a n$ e2 el "$n#ra"$n"e:#$ de la 5'l$2$5!a>/1

      En#re la2 3en#aa2 de la :$2'"'+n n&la e2# la de el'('nar 2'(:l'5'"a"'$ne2 =de5$r(a"'$ne2 :er$ al ('2($ #'e(:$ #'ene la de23en#aa de 4&e :&edede2"$n"er#ar al al&(n$ la :$2'"'+n de2"r':#'3a :&ede lle3ar a ($2#rar &na 3'2'+n:ar"'al'@ada de la 5'l$2$5!a al 'g&al 4&e la "$n"e:"'+n d$g(#'"a ('en#ra2 4&e la:$2'"'+n )'2#+r'"a :$dr!a red&"'r la 5'l$2$5!a a &na "$le""'+n ane"d+#'"a de n$(.re21

    CONTENIDO DE LA LECCIÓN

    Anal'@and$ el #e(a de "+($ en2e6ar 5'l$2$5!a 3'ene el :r$.le(a de G4&? en2e6arHen &n "&r2$ de 5'l$2$5!a1 Ell$ '(:l'"a 2egn L'Carr'll$ de"'d'r2e :$r la e2en"'a de la5'l$2$5!a1

      Cr'#'"a la "$(:ara"'+n 4&e 2e )a"e de la 5'l$2$5!a "$n el 2a.er 3&lgar el ar#e $ la

  • 8/17/2019 Pensadores Peruanos y Contemporáneos

    19/24

    rel'g'+n :$r "$n2'derar 4&e 2e (anean "$n"e:#$2 ad )$" $ "$n"e:#$22'(:l'5'"ad$21 A2! ('2($ "r'#'"a el &2$ de ee(:l$2 (&= #r'3'ale2 #$(ad$2 :$ranal$g!a 2&:er5'"'al de la "'en"'a $ "$n"e:#$2 'na""e2'.le2 de ?2#a 4&e n$ a"laranl$2 "$n"e:#$2 5'l$2+5'"$2 2'n$ (2 .'en l$2 $2"&re"en1 El :r$gra(a de 5'l$2$5!a2$2#'ene de.e "$n#ener (2 .'en #e(a2 de )'2#$r'a de la "'en"'a = n$ "$n"e:#$2err+ne$2 de ?2#a1

    ORIGEN DE LA PALABRA FILOSOFÍA

    Para L'Carr'll$ de2arr$llar el #e(a de la 5'l$2$5!a 2'gn'5'"a de#er('nar 2& geneal$g!a$"&rr'da en %re"'a 2&2#en#ada en el a2$(.r$1 Ell$ 2'gn'5'"a de#er('nar 2&2 d$2"ara"#er!2#'"a2 .2'"a2 2& :r$.le(a#'"'dad = 2& ra"'$nal'dad1 La :r$.le(a#'"'dadde la 5'l$2$5!a 2e6ala 2& e2:e"'5'"'dad9 el 2&rg'('en#$ de la l'.er#ad1

      C$($ ra"'$nal'dad d'"e L'Carr'll$ la 5'l$2$5!a e2 en"adena('en#$ de ra@$ne2 4&elle3a a la #e$r!a #$(ada en 2&2 #re2 2en#'d$2 $r'g'nale29 "$n#e(:la"'+n'n5$r(a"'+n = "$n2'dera"'+n1 La :re2en#a"'+n de e2#$2 #e(a2 re4&'ere G'nd&"'r a l$2al&(n$2 la "$n3'""'+n de 4&e la 5'l$2$5!a n$ e2 &na 3aga d'2er#a"'+n 2$.re "$2a2

    3aga2 &n d'2"&r2$ general 2$.re general'dade2 2'n$ &n e25&er@$ :a"'en#e 2$l'#ar'$$.2#'nad$ de la 'n#el'gen"'a del ('2($ #!#&l$ 4&e el e25&er@$ 4&e 2e real'@a "$n la'n3e2#'ga"'+n "'en#!5'"a :er$ (&")$ (2 d'5!"'l :$r "&an#$ 2e :r$)!.e e2#r'"#a(en#eel "$n"&r2$ de la ex:er'en"'a de l$2 2&:&e2#$2 = de l$2 :r'n"':'$2H>,1

      Un$ de l$2 gra3e2 err$re2 al en2e6ar 5'l$2$5!a e2 G:re2&:$ner en l$2 al&(n$2 el"$n$"'('en#$ = la ex:er'en"'a de la2 $:era"'$ne2 :r'n"':ale2 del :en2a('en#$H>:&e2 n' la :2'"$l$g!a n' $#ra2 "'en"'a2 )an :$d'd$ de#er('nar l$ 4&e e2 el:en2a('en#$ en 2& 2en#'d$ (2 :r$5&nd$ = $r'g'nal de.'d$ a 4&e ?2#e )a 'd$e3$l&"'$nand$ a #ra3?2 del #'e(:$ = ad4&'r'end$ n&e3a2 5$r(a21

      La )'2#$r'a de la 5'l$2$5!a e2 "$($ el re2er3$r'$ de l$2 e24&e(a2 'n2#a&ra#'3$2

    del :en2a('en#$ "ada ?:$"a de la )'2#$r'a a:$r#a n$ 2+l$ 'dea2 n&e3a2 2'n$#a(.'?n e24&e(a2 n&e3$2 'n2#r&(en#$2 de la 'n#el'gen"'a 4&e de#er('nan 2&:r$gre2$ $ 2& :er5e""'$na('en#$>1

      A "$n#'n&a"'+n :a2a a anal'@ar $#r$ #e(a del :r$gra(a9 5'l$2$5!a "$($ #e$r!a =:r"#'"a = :re2en#a la rela"'+n de #ale2 #?r('n$2 en la2 d'5eren#e2 ?:$"a2 de2de%re"'a )a2#a el (arx'2($ re3eland$ 4&e9

      la $:$2'"'+n en#re #e$r!a = :r"#'"a n$ e2 &na $:$2'"'+n "$n2#an#e 2'n$ &na$:$2'"'+n neral'@an#e :ara de"'rl$ "$n el leng&ae de la 5$n$l$g!a &na$:$2'"'+n "&=$2 ra2g$2 d'2#'n#$2 en "'er#$2 :er!$d$2 de la )'2#$r'a #'enden ade2a:are"er a2! "$($ #a(.'?n :&eden re2&rg'r = "$n (a=$r 3'g$r en $#r$

    :er!$d$ )'2#+r'"$1 Para de2arr$llar el :&n#$111 e2 ne"e2ar'$ lle3ar a "a.$ en"$n2e"&en"'a &n e25&er@$ de 'n#er:re#a"'+n >71

    ,PARA UÉ FILOSOFAMOS-

    La :reg&n#a :ara 4&? 5'l$2$5a($2 :&ede e2#ar 'n#err$gand$ 2$.re el 5'n de la5'l$2$5!a a2! "$($ #a(.'?n :reg&n#and$ :$r 2& 'l'dad $ ne"e2'dad = en e2#e2en#'d$ e2# 3'n"&lada "$n la $:$2'"'+n 3al$ra#'3a de #e$r!a = :r"#'"a1

      Para L'Carr'll$ la 5'l$2$5!a 2e (&e3e en#re la 3$"a"'+n "$n2#r&"#'3a = la 3$"a"'+n"r!#'"a 2egn la2 ?:$"a2 )'2#+r'"a21 C$n2#r&"#'3a "&and$ 2e :lan#ea la 5$r(a"'+n de&na ?:$"a n&e3a = "r!#'"a "&and$ 2e #ra#a de "$n2$l'dar &n (&nd$ =a e2#a.le"'d$1

    GEn el "$(:l'"ad$ :r$"e2$ de 5$r(a"'+n $ de de2#r&""'+n de &na ?:$"a )'2#+r'"ala :re2en"'a de la 5'l$2$5!a e2 2'e(:re a(.'g&a :er$ #a(.'?n 2'e(:re de"'2'3a 1115'l$2$5a($2 :ara "$n2#r&'r &n (&nd$ n&e3$1 F'l$2$5a($2 :ara de2#r&'r &n (&nd$

  • 8/17/2019 Pensadores Peruanos y Contemporáneos

    20/24

    "errad$ = a"a.ad$H>-1

      V'n"&lad$ a e2#$ la 5'l$2$5!a 2&rge "$($ &na la.$r de la 'n#el'gen"'a = la'(ag'na"'+n )&(ana1 F'l$2$5a($2 d'"e L'Carr'll$9 G111:ara e2#a.le"er ex:re2arex:l'"ar = 5&nda(en#ar la rela"'+n )$(.re(&nd$ = la rela"'+n )$(.re)$(.reH>>1Ell$ 2'gn'5'"a9 De5'n'r l$2 #?r('n$2 de e2#a rela"'+n #rad&"'rla en &n leng&ae

    de#er('nar 2& 2'gn'5'"a"'+n = "$n2e"&en"'a2 de#er('nar la e25era de la real'dad a la4&e :er#ene"e1En e2#a d$.le rela"'+n Gla re2:&e2#a e29 :ara re2$l3er la "$n5r$n#a"'+n en#re el)$(.re = el (&nd$ = :ara )&(an'@ar la "$n5r$n#a"'+n der'3ada en#re el )$(.re =l$2 $#r$2 )$(.re2H>81

    COLOFÓN

    E2 :r"#'"a(en#e '(:$2'.le re2&('r l$2 'nn&(era.le2 a:$r#e2 de V!"#$r L'Carr'll$ ale2#&d'$ = la re5lex'+n 5'l$2+5'"a en el Per :&e2 2&2 "$n#r'.&"'$ne2 a.ar"an (&=d'3er2$2 "a(:$2 de la 5'l$2$5!a del leng&ae la e:'2#e($l$g!a la )'2#$r'a = laen2e6an@a de la 5'l$2$5!a 4&e 3an de2de el e2"lare"'('en#$ de la a:l'"a"'+n del

    (?#$d$ d'"$#+('"$ en la de5'n'"'+n ;an#e"eden#e del 2'l$g'2($

  • 8/17/2019 Pensadores Peruanos y Contemporáneos

    21/24

    "$n#ex#$ )'2#+r'"$ en rela"'+n "$n la2 2'#&a"'$ne2 reale2 4&e de#er('nar$n 2&a:ar'"'+n1 Pre2en#ar2e en #$rn$ a l$2 :r$.le(a2 a l$2 4&e 2e :re#ende darre2:&e2#a = 4&e n$ eran en5$"ad$2 :$r la2 d'2"':l'na2 e2#a.le"'da2 en 2& ?:$"a&rg'end$ la ne"e2'dad de la ex:l$ra"'+n 5'l$2+5'"a de n&e3$2 )$r'@$n#e2 de re5lex'+n1

    BIBLIOGRAFÍA

    LICARRILLO V!"#$r1 Pla#+n er(+gene2 = el Leng&ae Cara"a21 /0>09 Ed1E4&'n$""'$ USB1

     ZZZZZZZZZZ1 La2 de5'n'"'$ne2 del S$5'2#a L'(a /078 Te2'2 de d$"#$rad$ UNMSM1

     ZZZZZZZZZZ1 El E2#r&"#&ral'2($ = el Pen2a('en#$ C$n#e(:$rne$ L'(a /08-1

     ZZZZZZZZZZ1 GAla'n Pr$5e2$r de 5'l$2$5!aH en Re3'2#a A:$r!a N 8 D'"'e(.re/08,1

     ZZZZZZZZZZ1 GLa 5'l$2$5!a D'l$g$ V'3'en#eH en Re3'2#a A:$r!a N 7 D'"'e(.re

    /0>01

     ZZZZZZZZZZ1 GC$(en#ar'$ al Pr$gra(a O5'"'al de In#r$d&""'+n a la F'l$2$5!aH enRe3'2#a A:$r!a N / Ag$2#$ /081

     ZZZZZZZZZZ1 GK&? 2'gn'5'"a A:$r!aH en Re3'2#a A:$r!a N - L'(a /081

     ZZZZZZZZZZ1 G%?ne2'2 = E3$l&"'+n del C$n"e:#$ Ma#e(#'"$ de I2$($r5'2($H enRe3'2#a A:$r!a N > [&n'$ /08/1

     ZZZZZZZZZZ1 La En2e6an@a de la 5'l$2$5!a M'(e$1 UNMSM L'(a 251

    ME[ÍA VALERA Man&el1 F&en#e2 :ara la '2#$r'a de la 5'l$2$5!a en el Per Ed1UNMSM L'(a /0-1

    MIRÓ UESADA Fran"'2"$1 De2:er#ar = Pr$=e"#$ del F'l$2$5ar La#'n$a(er'"an$ Ed1T'erra F'r(e M?x'"$ /0>1

    SOBREVILLA Da3'd1 GLa2 Idea2 en el Per C$n#e(:$rne$ Pr$"e2$2 e In2#'#&"'$ne2H T$($ QI Ed1 Me!a Ba"a L'(a /08/1

     

    * D$"#$ra en F'l$2$5!a1 In3e2#'gad$ra del IIPPLA1 Pr$5e2$ra Pr'n"':al de la Fa"&l#ad de Le#ra2 = C'en"'a2&(ana2 de la UNMSM en la 4&e eer"e a"#&al(en#e el "arg$ de D're"#$ra de la E2"&ela A"ad?('"$Pr$5e2'$nalde F'l$2$5!a1 a :&.l'"ad$ n&(er$2a2 'n3e2#'ga"'$ne2 en d'3er2a2 re3'2#a2 de la e2:e"'al'dad1

    / L'Carr'll$ V!"#$r La2 de5'n'"'$ne2 del 2$5'2#a Te2'2 D$"#$ral UNMSM L'(a /078 :1 III ;P&.l'"ada:+2#&(a(en#e en /00- "$($ l'.r$ en la Ser'e C&adern$2 de F'l$2$5!a :&.l'"a"'+n de la FLC de la UNMSM

  • 8/17/2019 Pensadores Peruanos y Contemporáneos

    22/24

    - I.!d1 :1 >/1

    > D'2"&r2$ :r$n&n"'ad$ "$n $"a2'+n de la "$n2#'#&"'+n del Cen#r$ Per&an$ de E2#&d'$2 F'l$2+5'"$21 P&.l'"ad$ enla re3'2#a A:$r!a N 7 d'"'e(.re de /0>01 F&e n&e3a(en#e ed'#ad$ en el l'.r$ El e2#r&"#&ral'2($ = el:en2a('en#$ "$n#e(:$rne$ ;/08-

  • 8/17/2019 Pensadores Peruanos y Contemporáneos

    23/24

    L'Carr'll$ V!"#$r1 El e2#r&"#&ral'2($ = el :en2a('en#$ "$n#e(:$rne$ L'(a /08- :1 />71

    7 I.!d1 :1 /8/1

    - I.!d1 :1 /8,1

    > I.!d1 :1 /81

    8 Tex#$ ('(e$gra5'ad$ ;25 I.!d1 :1 >1

    8 I.!d1 :1 01

    0 I.!d1 Le""'+n III :1 ,1

    7 I.!d1 :1 1

    7/ I.!d1 :1 1

    7, I.!d1 :1 >1

    7 I.!d1 :1 >1

    7 I.!d1 :1 >1

    77 I.!d1 :1 81

    7- I.!d1 Le""'+n IV :1 /1

    7> I.!d1 :1 71

    78 I.!d1 :1 -1

    70 I.!d1 :1 >1

    - I.!d1 :1 81

    -/ I.!d1 :1 81

    -, I.!d1 :1 /1

    - I.!d1 :1 01

  • 8/17/2019 Pensadores Peruanos y Contemporáneos

    24/24

    - I.!d1 :1 /1

    -7 I.!d1 Le""'+n V :1 1

    -- I.!d1 :1 71

    -> I.!d1 :1 -1

    -8 I.!d1 :1 >1

    -0 E2 &n ar#!"&l$ :&.l'"ad$ en la re3'2#a A:$r!a ;Ag$2#$ de /08