natura bideak rutas naturales

Arrasateko UdalaAyuntamiento de Mondragon

PR-Gi 91 ERREGEBIDEA

BEDOÑA

535000

535000

536000

536000

537000

537000

538000

538000

539000

539000

540000

540000

541000

541000

542000

542000

543000

543000

544000

544000

545000

545000

546000

546000

4765

000

4765

000

4766

000

4766

000

4767

000

4767

000

4768

000

4768

000

4769

000

4769

000

4770

000

4770

000

4771

000

4771

000

4772

000

4772

000

Vitoria-GasteizVitoria-Gasteiz

BergaraBergara

OñatiOñati

ElorrioElorrio ElgetaElgeta

AramaioAramaio

EskoriatzaEskoriatza

ElgetaElgeta

Leintz GatzagaLeintz Gatzaga AretxabaletaAretxabaleta

PR-Gi 91

PR-Gi 91

PR-Gi 91

Ar

Ar

Ar

Ar

Ar

Ar

Ar

Ab

Ab

BB

BB

WC

WC

29142

191HB

391

491

591

39142

Besaideko iturriaBesaideko iturria

Uratsondo iturriaUratsondo iturria

San MigelSan Migel

San BalerioSan Balerio

Santa AgedaSanta Ageda

San EstebanSan Esteban

Santa EulaliaSanta Eulalia

Itxaropeneko Andra Maria

Oroerreka

Erre

katx

o

Obenerreka

Epelerreka

Epelerreka

Epelerreka

Bakuerrekea

Deba erreka

Deb

a er

reka

Liñuerrekea

Deba

erre

ka

Errekabaltz

Txae

taer

reka

Deba erreka

Zapataerreka

Kintalerreka

Beh

eko

erre

ka

Antoniñaerreka

Errekabarreneta

Katalatzaerreka

Errekaurkulueta

Asubeazpierreka

Kobateko erreka

Aramaioko errekaAramaioko erreka

Gazeagako erreka

Aramaioko erreka

Madariaga erreka

Munapetako erreka

Asuelako errekatxoa

Karraskaingo erreka

Ola

kort

ako

erre

katx

oa

Oroerreka

Erre

katx

o

Obenerreka

Epelerreka

Epelerreka

Epelerreka

Bakuerrekea

Deba erreka

Deb

a er

reka

Liñuerrekea

Deba

erre

ka

Errekabaltz

Txae

taer

reka

Deba erreka

Zapataerreka

Kintalerreka

Beh

eko

erre

ka

Antoniñaerreka

Errekabarreneta

Katalatzaerreka

Errekaurkulueta

Asubeazpierreka

Kobateko erreka

Aramaioko errekaAramaioko erreka

Gazeagako erreka

Aramaioko erreka

Madariaga erreka

Munapetako erreka

Asuelako errekatxoa

Karraskaingo erreka

Ola

kort

ako

erre

katx

oa

UDALA

MEATZERREKA

BEDOÑA

MUSAKOLA

ZALDIBAR

URIBARRI

GESALIBAR

SAN ANDRES

GARAGARTZA

OtxiagaOtxiaga

UdalatxUdalatx

LabasurLabasur

BesaideBesaide

MurugainMurugain

LarragainLarragain

SantaagedatxSantaagedatx

Looko tontorraLooko tontorra

Erdiko atxaUstapeko punta

Erdiko atxaUstapeko punta

Ormetako gainaOrmetako gaina

Arbeko tontorraArbeko tontorra

Bakueko tontorraBakueko tontorraBakuetxikiko puntaBakuetxikiko punta

Itturritxipiko gainaItturritxipiko gainaEpeleko gainaEpeleko gaina

EPELE

EPELE

EPELEUDALATX

UDALATX

UDALATX

MANDOAIN

MURUGAIN

MU

RU

GA

IN

KURTZETXIKI

KURTZETXIKI

ANPORRETAANPORRETA

416

402

582564

677

555

1026

981

396

489531

425446

776

1117

Bakue

Naparrena

Hidalgobasoparkea

Hidalgobasoparkea

EtxezarretaEtxezarreta

parkeaparkeaMonterronMonterron

San Balerio parkea

San Balerio parkea

Galarragako Koba

Mineta

Lurgorri

Kobaundi

Montzongo Koba

Asuela

Santutxo

EgomendiAxperabe

Arlabango zubiaArlabango zubia

Lezetxiki

KanpanzarKanpanzar

LarragainLarragain

OrmaixioOrmaixio

AbolaAbola

Santa Barbaraparkea

Santa Barbaraparkea

Andramarizuriermita

Andramarizuriermita

BERGARA

OÑATI

ARETXABALETA

ESKORIATZA

ARAMAIO

ELORRIO

ATXONDO

Arrasateko UdalaAyuntamiento de Mondragon

2

natura bideak rutas naturales

PR-Gi 91 Erregebidea-Bedoña

PE

RF

ILA

Ibilbide hau Zubillaga (Oñati) auzorantz doa ospitale ingurutik, Erdi Aroan Gaztela Fran­tziarekin lotzen zuen Erregebidea hartuta, eta Andramarizurin jarraitzen du Urkulurako bi­detik Bedoña azpialdera. Bedoñatik Larragain tontorrera eta berriro ere ospitalera.

MID

E

P R - G i 9 1 E R R E G E B I D E A – B E D O Ñ A

23

12

3h 35’

603 m

11 km

Zirkularra

603 m

Zailtasuna desplazamenduanEgin beharreko esfortzua

Ingurune naturalaren gogortasunaOrientazioa ibilbidean

Denbora

Igoera desnibela

Distantzia horizontala

Ibilbide mota

Jaitsiera desnibela

Ibilbidearen maila teknikoa eta fisikoa neurtzeko metodoa. Zailtasun maila da 1etik 5era, txikienetik handienera.

Arrasateko UdalaAyuntamiento de Mondragon

3

natura bideak rutas naturales

PR-Gi 91 Erregebidea-Bedoña

IBIL

BID

EA

RE

N A

ZA

LP

EN

AK

MA

PA

• (A) Ospitalea. Ibilbidea hasten da Debagoieneko ospitalearen aurreko panel informa­tiboan. Etxezuritik gorantz doa errepidetik, Antzarigarturako bide asfaltatutik, alegia. Sai­hesbide azpitik pasatu eta gero pasatzen da autopista gainetik. Laster asfaltatua bukatuta hartxintxarrezko pistatik jarraitzen du muino batean kokatutako Asuelako bidegurutzera­ino. Hemen banatzen dira Bedoña, Zaldibar, Musakola, Zubillaga eta Bakueko mendietara joateko bideak.

• (B) Asuela. Orain arte igotakoa Erregebidearen zati bat baino ez da. Gero, ibilbideak beherantz hartzen du pista zabal batetik Zubillaga ingururantz. Txaetarrekara iristean Zu­bibarrin eskumara egiten du Erregebidea utzita, eta hormigoizko bidetik Andramarizuriaren baserri­ermitara.

• (C) Andramarizuriaren ermita. Aurrerago hartzen du eskumara doan lehen bidea, eta, horrela, sartzen da Errekabarreneta bailara estu eta ederrean barrena pinu eta zuhaitz hos­tozabalen artetik, Bedoña auzo azpira. Bidearen ertzean uretza iturriak daude, Uratsondo esaterako. Bidea siga­saga doa Mendibitzuraino. Baina igoera ez da amaitzen hor, segitzen du gora Santa Eulalia elizara iritsi arte.

535000

535000

536000

536000

537000

537000

538000

538000

539000

539000

540000

540000

541000

541000

542000

542000

543000

543000

544000

544000

545000

545000

546000

546000

4765

000

4765

000

4766

000

4766

000

4767

000

4767

000

4768

000

4768

000

4769

000

4769

000

4770

000

4770

000

4771

000

4771

000

4772

000

4772

000

Vitoria-GasteizVitoria-Gasteiz

BergaraBergara

OñatiOñati

ElorrioElorrio ElgetaElgeta

AramaioAramaio

EskoriatzaEskoriatza

ElgetaElgeta

Leintz GatzagaLeintz Gatzaga AretxabaletaAretxabaleta

PR-Gi 91

PR-Gi 91

PR-Gi 91

Ar

Ar

Ar

Ar

Ar

Ar

Ar

Ab

Ab

BB

BB

WC

WC

29142

191HB

391

491

591

39142

Besaideko iturriaBesaideko iturria

Uratsondo iturriaUratsondo iturria

San MigelSan Migel

San BalerioSan Balerio

Santa AgedaSanta Ageda

San EstebanSan Esteban

Santa EulaliaSanta Eulalia

Itxaropeneko Andra Maria

Oroerreka

Erre

katx

o

Obenerreka

Epelerreka

Epelerreka

Epelerreka

Bakuerrekea

Deba erreka

Deb

a er

reka

Liñuerrekea

Deba

erre

ka

Errekabaltz

Txae

taer

reka

Deba erreka

Zapataerreka

Kintalerreka

Beh

eko

erre

ka

Antoniñaerreka

Errekabarreneta

Katalatzaerreka

Errekaurkulueta

Asubeazpierreka

Kobateko erreka

Aramaioko errekaAramaioko erreka

Gazeagako erreka

Aramaioko erreka

Madariaga erreka

Munapetako erreka

Asuelako errekatxoa

Karraskaingo erreka

Ola

kort

ako

erre

katx

oa

Oroerreka

Erre

katx

o

Obenerreka

Epelerreka

Epelerreka

Epelerreka

Bakuerrekea

Deba erreka

Deb

a er

reka

Liñuerrekea

Deba

erre

ka

Errekabaltz

Txae

taer

reka

Deba erreka

Zapataerreka

Kintalerreka

Beh

eko

erre

ka

Antoniñaerreka

Errekabarreneta

Katalatzaerreka

Errekaurkulueta

Asubeazpierreka

Kobateko erreka

Aramaioko errekaAramaioko erreka

Gazeagako erreka

Aramaioko erreka

Madariaga erreka

Munapetako erreka

Asuelako errekatxoa

Karraskaingo erreka

Ola

kort

ako

erre

katx

oa

UDALA

MEATZERREKA

BEDOÑA

MUSAKOLA

ZALDIBAR

URIBARRI

GESALIBAR

SAN ANDRES

GARAGARTZA

OtxiagaOtxiaga

UdalatxUdalatx

LabasurLabasur

BesaideBesaide

MurugainMurugain

LarragainLarragain

SantaagedatxSantaagedatx

Looko tontorraLooko tontorra

Erdiko atxaUstapeko punta

Erdiko atxaUstapeko punta

Ormetako gainaOrmetako gaina

Arbeko tontorraArbeko tontorra

Bakueko tontorraBakueko tontorraBakuetxikiko puntaBakuetxikiko punta

Itturritxipiko gainaItturritxipiko gainaEpeleko gainaEpeleko gaina

EPELE

EPELE

EPELEUDALATX

UDALATX

UDALATX

MANDOAIN

MURUGAIN

MU

RU

GA

IN

KURTZETXIKI

KURTZETXIKI

ANPORRETAANPORRETA

416

402

582564

677

555

1026

981

396

489531

425446

776

1117

Bakue

Naparrena

Hidalgobasoparkea

Hidalgobasoparkea

EtxezarretaEtxezarreta

parkeaparkeaMonterronMonterron

San Balerio parkea

San Balerio parkea

Galarragako Koba

Mineta

Lurgorri

Kobaundi

Montzongo Koba

Asuela

Santutxo

EgomendiAxperabe

Arlabango zubiaArlabango zubia

Lezetxiki

KanpanzarKanpanzar

LarragainLarragain

OrmaixioOrmaixio

AbolaAbola

Santa Barbaraparkea

Santa Barbaraparkea

Andramarizuriermita

Andramarizuriermita

BERGARA

OÑATI

ARETXABALETA

ESKORIATZA

ARAMAIO

ELORRIO

ATXONDO

541000 542000 543000 544000

4766

000

4767

000

4768

000

D

E

B

C

A

Arrasateko UdalaAyuntamiento de Mondragon

4

natura bideak rutas naturales

PR-Gi 91 Erregebidea-Bedoña

• (D) Santa Eulalia eliza. Bidea pasatzen da Errastiko jatetxearen aurretik eta gero Bida­soro baserrian ezkerrera. Handik aurrera jarraituta bidea doa Larragain tontorreraino.

• (E) Larragain tontorra. Merezitako atsedenaldia hartu ostean, bidea doa beherantz. Laster ezkerrera egiten du. Bidetik metro batzuk aldenduta eskumara elurzulo bat ikus­teko. Bideak metro batzuk egiten ditu aurrera, eta pasatzen du langa bat. Bidea arta­dian zehar behera sartzen da, bide zabalago baterantz; hura segitzen du beherantz. Bide­gurutzean ezkerrera eta eskumara bidezidorretik pistara arte. 900 metrora bidegurutzean ezkerrera, hasierako asfaltatutako errepidean behera irteera puntura.

INT

ER

ES

GU

NE

AK

• Andramarizuriaren ermita: antza denez, inguruko eliza zaharrenaren ospea zuen eta bailarako hainbat biz­tanle joaten ziren hara jaiegunetan eta igandeetan meza entzutera. Horrez gain, harreman estua zuen San Andres baselizarekin, eta urtero joaten ziren San Joseperaino An­dramarizuriaren irudia eramaten. Lehorteetan Andramari­zurin errogatibak egiten ziren.

• Santa Eulalia eliza: Estilo errenazentistako eliza ho­netan leihoetan elementu erromanikoak antzematen dira mendebaldeko fatxadan. Abenduaren 10ean ospatzen da Santa Eulalia eguna. Gertu daude Koldobika Jauregiren Dragoiburu eskultura Arrasate zaintzen eta Loramendi poeta ezagunaren oroitarria.

• Mendibitzu baserria: hemen baserrian jaio zen Juan Arana Ezpeleta (Bedoñako Fray Joaquín). Euskarazko oler­kari lirikoa izan zen, eta hil zen urtean “Euskaltzaleak”eko lehen olerki saria jaso zuen. Makina bat poesia lan idatzi zituen, beti “Loramendi” gaitzizenez. Lehen meza eman baino egun batzuk lehenago hil zen.

• Zabale baserria: esaten dute baserrian inguruko udaletxea egon zela; batzargela, liburuen artxiboa, zin egi­teko aldarea… zituen. Antza denez, bi sarrera ere bazituen, bata jauntxoentzat edo nagusientzat, eta bestea zerbitza­rientzat. Badirudi kartzela ere bazegoela. Beharbada, Be­doñari egokitu zitzaion Leintz bailarako alkatetzaren txan­da, eta horrexegatik izan zen udaletxea.

39142

491

191HB

591

Arrasateko UdalaAyuntamiento de Mondragon

5

natura bideak rutas naturales

PR-Gi 91 Erregebidea-Bedoña

INGU

RUKO

AUK

ERA

EZBE

RDIN

AK

• PR­Gi 106 Arrasate­ Arantzazu. Erromesbidea• SL­Gi 42 Kurtzetxikiko bira• Arrasateko bira• Herrigunea­Bedoña

• Gotorlekua: Larragaingo gailurrean eraiki zuten aldi baterako defentsa gotorlekua, material iraunkorrik barik egina. Napoleonen garaiko gerretakoa, erretiradan erai­kia, edo karlistadetakoa izan daiteke, XIX. mendekoa. Gaur egun bere forma bakarrik antzeman daiteke erliebean.

29142

• Artadi kantauriarra (Quercus ilex): klima mediterra­neoari lotutako basoa itxia dugu, gorde dena gainazaleko lurzoruetako eremuetan. Horri lotuta daude klima medi­terraneoko espezie tipikoak, adibidez endalaharra (Smilax aspera).

Ar

INT

ER

ES

GU

NE

AK