OREKA KIMIKOA

Erreakzio itzulgarri baten oreka kimiko egoera sistemaren azken egoerada, zeinean erreakzio zuzenaren abiadura eta alderantzizko arreakzioarenabiadura elkarren berdinak diren, eta ondorioz, erreakzioan parte hartzenduten substantzien kontzentrazioak konstante irauten duen.

Kc OREKA KONSTANTEA

Oreka homogeneoa: Parte hartzen duten espezie kimiko guztiak fase bereandaudenean.

Kc= Erreakzioaren oreka konstantea

aA + bB cC + dD

K c=[C ]

c ∙[D ]d

[ A ]a ∙ [B ]

b

Masa-ekintzaren legea

Kc-k orekan presente dauden produktuen eta erreaktiboen kantitateerlatiboen informazioa ematen du.

Koefiziente estekiometrikoen eragina:

H2 (g) + I2 (g) 2HI K c=[H I ]2 ∙

[ H 2 ]∙[ I 2 ]

b =50

½ H2 (g) + ½ I2 (g) HI

Bi atale ordenaren eragina:

H2 (g) + I2 (g) 2HI (g) K c=[H I ]2 ∙

[ H2 ]∙[ I 2 ]

b =50

2HI (g) H2 (g) + I2 (g) K ' 'c=(H 2 )∙[ I 2 ]

[H I ]2=

1K c

=150

=0,02

Buruketak egiteko: aA + bB cC + dD

A B C DHasierako molakMol aldakuntzaOrakako molakOrekakokontzentrazioa

Disoziazio-gradua (α): Subtantzia batek duen mol kopuruaren aldakuntza

zati hasierako mol kopurua α=∆nn0

ERREAKZIO ZATIDURA

Masa-ekintzaren legea oreka lortu ez duten erreakzio orokorrentzat:

aA + bB cC + dD

Qc=[C ]0c ∙[D ]0d

[ A ]0a∙ [B ]0b

Qc, erreakzio-zatidura, Kc-tik lortze da.

Qc>Kc: Sistema ezkerretara desplazatuta dago

Qc=Kc: Sistema orekan dago.

Qc<Kc: sistema eskuinetara desplazatuta dago.

Kp OREKA-KONSTANTEA (Orekan dauden gasen kasuan)

Kontzentrazio molarrak erabili beharrean, gasen presio partziala erabiltzenda.

pA ∙V =nA ∙ R ∙T

pT=∑ ni

VR ∙T

pA=X A ∙ pT

KP=pCc ∙ pDd

pAa ∙ pBb

Kc eta Kp-ren arteko erlazioa: K c=K p ( R ∙T )−∆n         ∆ n=(c+d )−(a+b )

∆n=0   bada, Kp=Kc

OREKA HETEROGENEOAK (Sitemaren fase guztiak fase berean ezdaudenean)

Kc kalkulatzeko, likidoen eta gasen kontzentrazio molarra hartzen dakontutan. Solidoetan kontzentrazio molarra konstantea dalako.

Kp kalkulatzeko, gasen presio partziala baino ez da hartzen kontutan.

ENERGIA ASKEA eta OREKA KONSTANTEA

Prozesu kimiko guztietan:

∆G=∆G0+R ∙T ∙ ln  K

Q=Erreakzio zatiduraR=8,31 Jmol-1K-1

Orekan dagoen sistema batean ΔG=0

∆G0=−R ∙T ∙ ln  K

ΔG0<0 K>1Erreakzioa eskumarantz desplazatua

ΔG0>0 K<1Erreakzioa ezkerrerantz desplazatua

OREKAREN ALDAKUNTZA (Le Chatelier)

Oreka batean eragina duten faktoreen (temperatura, presioa edokontzentrazioak) kanpo-aldakuntzak sistemaren birdoiketa dakar, aldakuntzahorren efektua moteltzeko eta, hórrela, oreka-egoera berria lortu ahalizateko.

Kontzentrazio aldakuntzak

- Substantzia baten kontzentrazioa handitzen bada, sistemaksubstantzia hori kontsumitzeko noranzkoara joko du.

- Substantzia baten kontzentrazioa gutxitzen bada, sistemaksubstantzia hori ekoizteko noranzkoara joko du.

aA + bB cC + dD

Qc=[C ]0c ∙[D ]0d

[ A ]0a∙ [B ]0b

- [C], [D] gehitu edo [A], [B] gutxitxen badira

Qc>Kc: Sistema eskuinera

[C], [D] gutxitu edo [A], [B] gehitzen badira Qc<Kc:Sistema ezkerrerantz

Presio aldakuntzak

- Presioa handitzen denean, sistema gasen molen kopuruagutxitzeko noranzkoan desplazatuko da; hots, molekulagutxiago dagoen noranzkoan.

- Presioa gutxitzen denean, sistema gasen molen kopuruahanditzeko noranzkoan desplazatuko da; hots, molekulagutxiago dagoen noranzkoan.

Baldin Δn=0, volumen aldakuntzak ez luke eraginik izango orekan.

Tenperatua aldakuntzak

- Tenperatura igotzen bada, Sistema erreakzioendotermikoaren noranzkoan desplazatuko da.

- Tenperatura jaisten bada, Sistema erreakzio exotermikoarennoranzkoan desplazatuko da.

Tenperatura igotzen bada Kc konstanteak gora eginten du erreakzioendotermikoen kasuan eta behera exotermikoen kasuan.

Katalizatzaileen eragina

Katalizatzaileak, neurri berean gutxitzen ditu erreakzio zuzenarentzatbeharrezkoa den aktibazio-energia eta alderantzizko erreakzioarentzatbeharrezkoa dena. Beraz, katalizatzaile bat egoteak ez du eraginikoreka-konstantean, eta ez du oreka noranzkoa batera edo besteradesplazatzen, vaina badu eraginik, ordea, oreka-egoerara iristekobizkortasunean.