Euskal Industriaren Ikuspegia 201205. Zura, papera eta arte grafikoak 06. Koke-lantegiak eta...

Euskal IndustriarenIkuspegia

2012

2012u

Euskal Industriaren Ikuspegia 2012

1

Aurkezpena

Lan honek zenbait ikuspuntutatik euskal industria sektorearen ikuspegi ahalik osoena eskaintzeko

asmoa du, Euskal Estatistika Institutuak eginiko estatistiken datuetatik abiaturik.

Egitura 10 ataletan zehazten da. Aurreneko hiruretan industria testuinguru makroekonomikoan, to-

kikoan eta nazioartekoan, kokatzen da, industri ekoizpenaren azterketa egin eta sektore ekonomi-

koen ikasketa klasikoan lehiakortasunaren funtsezko adierazleak birpasatzen dira. Hurrengo

kapituluetan euskal industriaren merkatu-orientazioa aztertzen da kanpo-merkataritzatik, langile oku-

patuen eta beren ezaugarrien bilakaeratik eta inbertsioaren analisitik. Ez da falta gaurko garapen

ekonomikoaren zenbait alderdi funtsezkoren azterketa: Berrikuntzaren aurrerapena industriaren sek-

torean eta informazioaren eta komunikazioaren teknologiek (IKT) Euskal AEko enpresetan duten

ezarpena. Argitalpen honen bukaera aldera enpresa-dinamismoari begiratzen zaio, eta geografikoki

gertuagotik eginiko industriaren analisiari, eskualdeka.

Espero dugu argitalpen hau eta Eustatek haren inkestetan bilduriko informazio xehatuago eta zo-

rrotzagoa abiapuntu izatea euskal industriaren sektorea ikuspegi zabal batetik ezagutu nahi duen

edozein aztertzailerentzat.

Bukatzeko, gure esker ona Eustaten estatistiketan parte hartuz azterketa hau posible egin duten en-

presa guztiei. Ongi etorria izango da gure lana, gure estatistiken kalitatea hobetzeko eginiko edozein

iradokizun.

Josu Iradi Arrieta Zuzendari Nagusia


2

INDIZEA

1. EUSKAL AE-KO INDUSTRIAREN TESTUINGURU MAKROEKONO-

MIKOA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

2. INDUSTRIAKO BALIO ERANTSIA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

3. LEHIAKORTASUNAREN ADIERAZLEAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

4. KANPO MERKATARITZA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

5. INDUSTRIAKO LANGILEAK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

6. INDUSTRIAKO INBERTSIOA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

7. PRODUKZIOAREN BERRIKUNTZA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

8. ENPRESAK ETA INFORMAZIOAREN GIZARTEA . . . . . . . . . . . . 37

9. ENPRESEN DINAMISMOA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

10. INDUSTRIA ESKUALDEZ ESKUALDE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46


3

1. EUSKAL AE-KO INDUSTRIARENTESTUINGURU MAKROEKONOMIKOA

Euskal AEko industriak gaur egun duen testuinguru makroekonomikoa aztertzeko asmoz, 1.1. tau-

lan labur azaltzen da Euskal AEko eta Europar Batasuneko (EB-27) ekonomiek duela gutxi izan

duten bilakaera; horretarako lau adierazle ekonomiko erabili dira: BPG errealaren urte arteko haz-

kunde tasa, kateatutako bolumen-indizeen arabera neurtuta; enplegua sortzeko tasa (landunen bi-

lakaera kontuan hartuta), langabezia-tasa eta kontsumoko prezioen indizea.

1.1. taula aztertzean ikusten da 2010. urtean bai Euskal AEko bai EB-27ko BPG errealaren urte ar-

teko hazkunde tasak berriz izan zirela positiboak, 2009. urtean behera egin bazuen ere. Hazkunde

hori EB-27an baino neurrizkoagoa izan da Euskal AEn: %0,3 eta %2,1 hurrenez hurren.

Euskal AEko enpleguaren bilakaerari dagokionez azpimarratu behar da 2010. urtean behera egiten

jarraitu duela (-%0,9), aurreko urtean baino gutxiago egin arren. EB-27an ere egoera berdina bizi izan

zen; 2009. urteko -%1,8tik 2010eko -%0,5era igaro zen.

Langabezia tasak gora egiten jarraitu zuen, adierazitako esparru horietan. Izan ere, EAEn %9,2ra

heldu zen eta EB-27an %9,7ra; azken balio hau, aldagai horretan, Europar Batasunean izan da al-

tuagoa 2000. urtetik aurrera.

Kontsumoko prezioek ere gora egin zuten aztertutako aldiko azken urtean. Aurreko abenduarekin al-

deratuta, Euskal AEn KPIa %1,7 igo zen eta Europar Batasunean %2,1.


4

1.1. taula. Euskal AEko eta EB-27ko makromagnitude nagusien bilakaera. Aldakuntza tasa erreala. (%)

Iturria: Eustat (oinarria: 2005), Eurostat eta EIN (KPI)* Biztanleria aktiboaren gaineko %* * Aurreko abenduarekiko gehikuntza tasa

1.2. taulan dago adierazita Euskal AEko, Estatu osoko, EB-27ko, Japoniako eta AEBetako BPG erre-

alaren urte arteko aldakuntza tasek izan duten bilakaera; horrela, EAEko ekonomia testuinguru za-

balagoan azter daiteke.

BPGaren urte arteko tasak suspertu direla ikusten da, nahiz eta aztertutako eremu geografiko guz-

tietan maila berean ez suspertu. Estatu osoko ekonomiak bakarrik izan du aldakuntza tasa negati-

boa, -% 0,3ko aldakuntza, baina 2009. urtearekin alderatuta hoberantz egin du.

Azaldu bezala, Euskal AEko tasak berriz izan ditu balio positiboak (%0,3), baina hala ere urrun ge-

ratu zaizkio beste alderdi batzuetako suspertzeak, hala nola: Japonian -%5,5eko tasa izan 2009. ur-

tean, eta 2010.ean %4,5eko hazkundea eman zen; AEBetan -%3,1eko tasa izan zen 2009an eta

%2,4koa 2010ean; eta Europar Batasunean -%4,3tik %2,1era igo zen urte arteko hazkundea azter-

tutako azken urte horretan.

Euskal AE EB-27 Euskal AE EB-27 Euskal AE EB-27 Euskal AE EB-27

KPI**BPG erreala Enplegua Langabezia-tasa*

1996 3,0 1,8 2,1 0,7 22,4 - 3,5 -

1997 4,8 2,8 2,1 0,9 21,1 - 2,2 7,3

1998 5,9 2,9 5,2 1,5 17,8 - 2,3 4,6

1999 4,8 3,0 4,5 1,1 15,5 - 3,0 3,0

2000 5,2 3,9 3,9 1,5 13,7 8,8 3,5 3,5

2001 3,3 2,1 3,2 0,9 11,1 8,6 3,9 3,2

2002 2,4 1,3 2,2 0,4 8,3 8,9 3,7 2,5

2003 3,1 1,5 2,5 0,4 8,6 9,1 2,8 2,1

2004 3,7 2,5 2,8 0,7 7,8 9,3 3,0 2,3

2005 4,0 2,1 2,2 1,0 5,7 9,0 3,3 2,3

2006 4,4 3,3 2,2 1,6 4,1 8,3 3,4 2,3

2007 4,2 3,2 2,8 1,8 3,3 7,2 2,8 2,4

2008 1,3 0,3 0,3 1,0 3,8 7,1 4,1 3,7

2009 -3,9 -4,3 -3,5 -1,8 8,1 9,0 0,3 1,0

2010 0,3 2,1 -0,9 -0,5 9,2 9,7 1,7 2,1


5

1.2. grafikoa. BPG errealaren urte arteko aldakuntza tasaren bilakaera konparatua

Iturria: Eustat, Eurostat, ELGE

1.3. grafikoan bi indize ematen dira Euskal AEko biztanle bakoitzeko BPGaren bilakaerari lotuta:EB-27ko batezbestekoa (lerro urdina) eta Estatuko batezbestekoa (lerro arrosa).

Bi kasuetan, altuxeagoa den posizioa hartzen da abiapuntutzat, % 20 ingurukoa 2000. urtean; 2011.urtean 28 puntu goragoko posizioa izan zen EB-27arekiko eta 35 goragokoa Estatuko batezbeste-koarekin alderatuta. Baina indize horrek bilakaera ezberdina izan du Europar Batasunean (27 kide)edo Estatuko batezbestekoan. Estatuko batezbestekoari dagokionez Euskal AEk gero eta pisu han-diagoa izan du; baina EB-27ari dagokionez kontrako bilakaera izan du, 2006. urteaz gero urteropisua galtzen joan delako eta 2011. urtean 2005eko maila berean egon zelako: 28 puntu gorako.

1.3. grafikoa. Euskal AEko biztanleko BPGaren (EAP) bilakaera. EBko eta Estatuko batezbesteko-arekiko indizea.

Iturria: Eustat, Eurostat, EIN

-7

-5

-3

-1

1

3

5

19961997

19981999

20002001

20022003

20042005

20062007

20082009

2010

%

Euskal AE Estatua EB-27 Japonia AEB

100

105

110

115

120

125

130

135

140

1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

EB-27ko batezbestekoa=100 Estatuko batezbestekoa=100


6

2. INDUSTRIAKO BALIO ERANTSIA

Kapitulu honetan industri sektorearen ekoizpen-egitura eta bilakaera aztertzen dira, Balio Erantsi

Gordinari buruzko datuak (BEG) eta Industri Ekoizpenaren Indizeek ematen duten informazioa aint-

zat hartuta.

2.1. taulan ikusten den bezala, EAEko industriak BPGan duen pisu erlatiboa sektore honek Estatu

osoan duena baino altuagoa izan zen, baina parte-hartze horrek 3,2 puntu egin du behera azken bi

urteetan. 2010. urtean BPG osoaren % 22,1 izan zen.

2.1. taula. Industriaren parte-hartzea (ehunekoa) BPGan. (%)

Iturria: EUSTAT, EIN, EUROSTAT

Industriaren balio erantsiak 2010. urtean eta 2.2. taulan adierazitako erreferentzia-esparru nagusie-

tan izan duen bilakaerak, balio arruntetan, hazkunde tasa ezberdinak izan ditu. Euskal AEk % 3,8ko

tasa izan du, Estatuaren bera, baina ez da heldu EB-27aren hazkundeetara: EB-27 % 8,5 hazi zen

eta Alemania % 14,4. Frantzian, bestalde, balio erantsia soilik hazi zen % 0,6. Hazkunde horiek ez

dira 2008. urteko balioetara heldu, 2009. urtean balio erantsiak beherakada garrantzitsua izan zue-

lako.

2.2. taula. Industriaren BEGaren bilakaera (eguneko prezioetan). (%)

Iturria: EUSTAT, EIN, EUROSTAT

2008 2009

25,3

15,5 14,2

21,7

2010

14,8

22,1

Alemania 23,2 20,8 22,6

Frantzia 12,2 11,7 11,5

EB-27 17,6 16,5 17,1

Euskal AE

Estatua

MpBPGeko partaidetza (%)

2009 2010

-18,9

-11,5 3,8

3,8

-14,1 14,4

-6,3 0,6

-11,9 8,5

Alemania

Frantzia

EB-27

Euskal AE

Estatua


7

2.3. taulan ematen diren datuak industriaren balio erantsiak industri jardueraren adar edo sektore ez-

berdinetan izan zuen balio erantsiaren portzentajezko banaketari buruzkoak dira. Betiko sektoreen

ehunekoek nabarmen egin dute gora, metalurgia eta metalezko produktuak eta makinak eta ekipoa

sektoreek adibidez, biek batera industriako BEGaren % 36,2 izan baitziren 2010ean.

Hori gorabehera, 2009. urteko datuekin alderatuta, ehuneko horrek 2 hamarren bakarrik egin zuen

gora; hau da, ez zen 2008. urteko % 41era heldu. Energia elektrikoa, gasa eta lurrina sektorearen

pisua ere nabarmentzekoa da; 2010. urtean % 11,6 izan zen. Euskal AEko industrian pisu gutxien

izan zuen sektorea Produktu farmazeutikoak izenekoa izan zen, % 0,3arekin bakarrik.

2.3. taula. Euskal AEko industriaren balio erantsiaren banaketa sektore guztietan. Eguneko prezioak (%)

Iturria: EUSTAT. Industriari buruzko estatistika

Sektore barruko dinamika sakonago aztertzeko, 2.4. taulara jo behar dugu, bertan jasotzen delako

industriaren balio erantsiak izan zuen bilakaera, A38 sailkapeneko sektoreak bereizita.

2010. urtean balio erantsiak gora egin zuela azpimarratu behar da, 2009. urtean beherakada han-

diak izan ostean; baina oraindik hamar adar horietatik seik bilakaera negatiboak izan zituzten. Baina

datu txarragoak izan zituztenak ere izan ziren: Erauzteko industriek 2009. urtean % 14 egin zuten

behera eta 2010. urtean are gehiago, % 20,7. Koke lantegien eta petrolio findegien sektoreak izan

zuen hazkunderik handiena, % 60, balio nominaletan betiere. Besteen artean, sektorean pisu ge-

02. Erauzteko industriak

03. Elikagaien, edarien eta tabakoaren industriak

04. Ehungintza, jantzigintza, larrugintza eta oinetakoen ind.

05. Zura, papera eta arte grafikoak

06. Koke-lantegiak eta petrolioa fintzekoak

07. Industria kimikoa

08. Produktu farmazeutikoak

09. Kautxua eta plastikoak

10. Metalurgia eta produktu metalikoak

11. Prod. informatikoak eta elektronikoak

12. Materiala eta ekipo elektronikoa

13. Makinak eta ekipoa

14. Garraio-materiala

15. Altzarigintza eta bestelako manufaktura-industriak

16. Energia elektrikoa, gasa eta lurrina

17. Ur hornidura eta saneamendua

2008 2009

0,8 0,9

5,6 6,5

0,8 0,8

5,3 5,7

1,4 1,4

2,7 2,6

0,2 0,3

9,7 9,6

32,3 26,9

2,0 1,9

5,1 5,6

8,7 9,1

8,4 8,7

4,1 4,7

10,7 12,6

2,2 2,7

2010

0,7

6,7

0,7

5,3

2,2

2,5

0,3

9,9

27,1

2,1

5,4

9,1

8,8

4,7

11,6

2,8


8

hien izan zuen adarra nabarmendu zen: Metalurgia eta metalezko produktuak. Adar hau % 4,4 hazi

zen eta, beraz, 2009. urtean izan zuen beherakada handia gainditu zuen, - %33.

Erauzteko industriez gain beste sektore hauek ere izan zituzten urte horretan balio negatiboak: Ehun-

gintza, jantzigintza, larruaren eta oinetakoen industria (-% 5,4), Zura, papera eta arte grafikoak (-%

4), Industria kimikoa (-% 0,5), Materiala eta ekipo elektrikoa (-% 1,5) eta Energia elektrikoa, gasa eta

lurrina (-% 4,8).

2.4. taula. Euskal AEko industriaren balio erantsiaren bilakaera. Eguneko prezioak (%)

Iturria: EUSTAT. Industriari buruzko estatistika

Industri Produkzioaren Indizea (IPI) industriaren BEGak koiunturazko balio errealetan izan duen bi-

lakaera ematen duen adierazlea da; horren bidez EAEko industriak 2010. urteaz gero izan duen bi-

lakaera azter dezakegu.

















2009

-20,7

6,7

-5,4

-4,0

60,0

-0,5

11,6

6,9

4,4

12,1

-1,5

2,9

5,9

4,4

-4,8

9,8

-21,5

-12,9

-19,1

-22,1

4,3

-14,0

-7,1

-20,5

-33,7

-23,1

-12,2

-16,1

-17,7

-9,5

-6,8

-1,8

2010


9

2.5. taula. Euskal AEko Industri Produkzioaren Indize zuzenduaren bilakaera (%).

Iturria: Eustat.

2010 eta 2011 urteetako Industri Produkzioaren Indizeak antzeko portaera izan zuen; industriak oro

har hazkunde positiboak izan zituen, eta jarduera leheneratzen ari zela ematen zuen. Euskal AEko

15 jarduera-adarretatik 7k bilakaera negatiboak izan zituzten 2010. urtean IPIan, baina 2011. urtean

soilik 5ek.

EAEko industrian pisu handia duen sektore baten, Makinak eta ekipoa izenekoaren, hazkunde ga-

rrantzitsua nabarmendu behar da: % 13,8 hazi zen. EAEn garrantzi handia duen beste sektore bat

garraio-materialarena da; sektore honek bi zifrako hazkunde tasa izan zuen (% 11), 2010. urtean

izandakoa (% 4,7) hobetuz. Soilik kontsumoari lotutako sektoreek (altzarigintza eta bestelako ma-

nufaktura-industriak edo erauzteko industriak adibidez) eta energiari lotutakoek mantendu zituzten

tasa negatiboak 2011. urtean. Alabaina, 2012. urtean, indize horrek azarora arte metatu dituen ba-

lioek erakusten dute itxuraz gertatu behar zen suspertzea ez dela gertatu.

Abenduko datuak falta diren arren, datuen arabera industria osoak % 7,6 egin zuen behera. Ia sek-

tore guztiek izan zituzten hazkunde tasa negatiboak; are gehiago, sektore erdietan % 10etik eta bat-

zuetan % 20tik gorako beherapenak izan ziren, erauzteko industriak eta ehungintzaren sektorea

izan ziren azken hauen artean.

Azkenik, ondasunen xede ekonomikoa aztertu da. Horretarako, Industri Produkzioaren Indizearen bi-

lakaera aztertu da, ondasunen xede ekonomikoaren arabera zuzenduta. Grafiko honetan (2.6. gra-

fikoa) argi ikusten da 2008. urtean hasi zen joera negatiboaren aldaketa.

1,6 2,1 -7,6

-19,9 -18,9 -25,1

3,9 -2,7 0,5

6,0 6,4 -21,3

-4,4 2,0 -8,2

-7,2 -5,4 -17,0

2,3 5,3 -9,0

4,3 4,8 -11,1

9,5 2,3 -13,9

6,3 1,8 -7,2

3,7 -0,4 -12,5

-0,6 0,5 -4,6

-5,4 13,8 -3,5

4,7 11,0 -7,0

-13,3 -10,1 -16,5

-3,9 -6,9 -4,7

Industria guztira

2010 2011Azarorarte

akumulatua2012

















10

Industriako sektore handienen sailkapenaren arabera, 2010. urtean sektore guztietan eman zen sus-

pertzea baina oraindik Kontsumo-ondasun iraunkorren eta Ekipamenduko ondasunen sektoreek al-

dakuntza negatiboak izan zituzten: -% 0,4 eta -% 3,3, hurrenez hurren. Bitarteko ondasunen sektorea

% 7 hazi zen 2010. urte honetan, eta hau izan zen aztertutako aldiko hazkunderik handiena.

2011. urtean indize horrek balio negatiboak izan zituen Kontsumo-ondasunetan; Kontsumo-ondasun

iraunkorrek % 7,7 egin zuten behera. Izan ere, azken sektore honek balio negatiboak izan zituen

2006-2011 aldi osoan zehar. Ekipamenduko ondasunen eta Bitarteko ondasunen sektoreek 2010. ur-

tean hasitako joera positiboarekin jarraitu zuten: Ekipamenduko ondasunak % 6,1 hazi ziren eta Bi-

tarteko ondasunak % 3,3.

Dena den 2012. urtean, azarora arte metatutako datuen arabera, sektore guztiek izan zituzten be-

rriz tasa negatiboak. Ekipamenduko ondasunek eta Bitarteko ondasunek hurrenez hurren % 7,1 eta

% 8,6ko tasa negatiboak metatu zituzten azarora arter. Kontsumo-ondasunek % 5,3 egin zuten be-

hera; kontsumo-ondasun iraunkorrek -% 7,1 (2006. urteaz gero beherapen handia izan zuena) eta

kontsumo-ondasun ez iraunkorrek -% 4,8.

2.6. grafikoa. Euskal AEko IPIaren bilakaera, ondasunen (energia kenduta) xede ekonomikoarenarabera (%)

Iturria: EUSTAT. Industri Produkzioaren Indizea (IPI)2012, azarora arte metatutako datuak

Ondoren, Euskal AEko industriak sektoreka izan duen kontzentrazio-maila aztertzen da. Kontzen-

trazioaren adierazle diskretu bat aztertu da industriako 4 adar nagusienen BEGak industriaren BEG

osoan duen ehunekoa ateratzeko (2.7. taula).

-30

-25

-20

-15

-10

-5

0

5

10

15

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

º

-30

-25

-20

-15

-10

-5

0

5

10

15

Kontsumo-ondasunak Kontsumo-ondasun iraunkorrak Kontsumo-ondasun ez iraunkorrak

Ekipamenduko ondasunak Tarteko ondasunak

Urte arteko aldakuntza-tasa


11

Indize honen bidez ikusten denez, Euskal AEn industriako 4 adar nagusienek 2010. urtean pisua

galtzen jarraitu zuten: % 58,2tik % 57,7ra.

2.7. taula. Industriako kontzentrazio-indizea. Euskal AE.

Iturria: EUSTAT.

Euskal industriaren kontzentrazio hori sektore nagusiek duten maila teknologikoan ere ikus daiteke.

2010. urtean, adibidez, horien erdia baino gehiago (%56,5) erdi-behe eta behe mailetan sartu zen.

Eduki teknologikodun industria osoa aintzat hartuta, soilik Euskal AEko jardueren % 3,5 dago goi-

mailan.

2.8. taula. Euskal AEko industri sektoreen maila teknologikoa (industriako BEGaren %)

Iturria: EUSTAT.

2008 2009

32,3 26,9

10,7 12,6

9,7 9,6

8,7 9,1

61,4 58,2

Euskal AE

2010

27,1

11,6

9,9

9,1

57,7

Adar bakoitzaren BEG (%)





Kontzentrazio-indizea, 4. irizpidea

2008 2009

3,2 3,3

23,8 25,0

45,6 40,4

13,6 15,2

86,2 83,9

2010

3,5

24,9

41,6

14,9

84,9

Industriaren BEGetan (%)

1. Handia

2. Ertaina-handia

3. Ertaina-txikia

4. Txikia

Eduki teknologikodun

industria, guztira


12

3. LEHIAKORTASUNAREN ADIERAZLEAK

Lan-kostuak eta horien bilakaera funtsezko elementuak dira produkzio sektoreen lehiakortasun eko-

nomikoa aztertzean. Euskadiko Autonomia Erkidegoko manufaktura-industriak duen egoera azter-

tuko da kapitulu honetan, inguruko zenbait ekonomiarekin alderatuta. Hiru adierazle dira aztergai:

lanaren itxurazko produktibitatea, langile bakoitzeko lan-kostuak, eta aurreko biak konbinatzen dituen

unitateko lan-kostua (ULK).

Itxurazko produktibitatea irudikatu da 3.1 grafikoan, bai Euskadiko Autonomia Erkidegoan bai Es-

painian, Frantzian, Alemanian, Britainia Handian eta EB-27 osoan eskuragarri dauden hiru urte ho-

mogeneo bakarretarako. Bestalde, 3.2 grafikoan ageri da lurralde eta urte berberetako langile

bakoitzeko lan-kostua.

3.1. grafikoa. Manufaktura-industriaren itxurazko produktibitatea 2008-2010 urteetan. Euroak, milakotan

Iturria: EUSTAT, EUROSTAT.

1)Ekonomia Jardueren Sailkapen Nazionaleko (EJSN-2009) C atala

40,0

45,0

50,0

55,0

60,0

65,0

70,0

EB 27 51,0 45,6 52,8

ALEMANIA 63,9 57,0 65,8

ESPAINIA 52,6 48,1 52,7

FRANTZIA 62,5

BRITAINIA HANDIA 66,3 55,6 66,1

EUSKAL AE 63,4 54,5 58,9

2008 2009 2010

40,0

45,0

50,0

55,0

60,0

65,0

70,0


13

Bi grafikoetan ikus daitekeenez, manufaktura-industrian bi aldagaiek izan duten bilakaera oso ant-

zekoa izan da aztertutako herrialdeetan: produktibitateak beherakada handia izan du 2009an, eta

suspertu egin da 2010ean haietan guztietan, baina ez indar berarekin, eta langileen kostuak lehen-

goan jarraitu du, ñabardura batzuekin bada ere.

Produktibitateari, hau da, faktore-kostuetan adierazitako balio erantsi gordinaren (fkBEG) eta lan-

dunen arteko zatidurari dagokionez, 2010ean herrialde guztiek berreskuratu dituzte 2008an izan-

dako pertsonako produktibitate mailak, eta batzuek, esate baterako Alemaniak edo Europar Batasun

osoak, 2010ean gainditu ere egin dituzte lehengo mailak. Euskal Autonomia Erkidegoak, aldiz, ez du

lortu 2008ko balioetara itzultzerik. Horrenbestez, gure industriak galdu egin du Alemaniarekiko kon-

bergentzia, 2008an bazuena, eta Espainiari eta Europar Batasuneko batezbestekoari hurbildu zaie.

Hain zuzen ere, Euskal Autonomia Erkidegoa izan da pertsona bakoitzeko produktibitatearen igoera

txikiena izan duena 2010ean: % 8,1, aurreko urteko % 14ko jaitsieraren ondoren. Bitartean, Ale-

maniak 2010ean % 15,4ko hazkundea izan du, 2009an % 10,8 galdu ondoren. Espainian tasa hori

% 9,6 igo da, 2009an % 8,6 jaitsi eta gero. Horren eraginez, EAEko eta Espainiako manufaktura-

industrien arteko aldea laburtu egin da bi urte horietan, EAEkoa 2008an % 21 produktiboagoa iza-

tetik 2010ean % 11 produktiboagoa izatera igaro baita.

Manufaktura-industrian, pertsona bakoitzeko produktibitatea, Euskal Autonomia Erkidegoan, 58.900

€ izan da 2010. urtean. Maila horren gainetik ibili dira Britainia Handia (66.100 €), Frantzia (62.500

€) eta Alemania (65.800 €). Espainiakoa izan da produktibitaterik txikiena (52.700 €), eta ondoren EB-

27koa (52.800 €).

3.2. grafikoa. Langile bakoitzeko kostuak manufaktura-industrian, 2008-2010 urteetan. Euroak, mi-lakotan


30,0

32,0

34,0

36,0

38,0

40,0

42,0

44,0

46,0

48,0

50,0

34,9 34,5 35,8

47,5 47,2 47,8

34,4 35,1 35,8

48,1 48,8

37,5 34,3 35,3

39,2 39,5 40,5

2008 2009 201030,0

32,0

34,0

36,0

38,0

40,0

42,0

44,0

46,0

48,0

50,0

EB 27

ALEMANIA

ESPAINIA

FRANTZIA

BRITAINIA HANDIA

EUSKAL AE


14

Langile bakoitzeko kostuak ez dira hainbeste aldatu, eta ia berdin jarraitu dute herrialde guztietan,

Britainia Handian izan ezik, hor % 8,5 egin baitzuten behera 2009an. Alemaniak ere aldakuntza ne-

gatiboa izan zuen, baina % 1era iritsi gabe (-% 0,6). Espainiak eta Euskal Autonomia Erkidegoak are

aldakuntza positiboak izan zituzten 2009an, % 2 Espainian eta % 0,7 EAEn. Europar Batasunak, oro

har, % 1,1eko jaitsiera izan zuen. 2010ean herrialde guztiek berreskuratu edo gainditu zituzten

2008ko mailak, Britainia Handiak izan ezik, nahiz eta herrialde horrek hazkunde nabarmena izan (%

2,9), aztertutako herrialde guztietako hazkunderik handiena. Baina grafikoak diru-kopurutan ere era-

kusten du balioen arteko diferentzia, eta horretan Frantzia eta Alemania nabarmentzen dira manu-

faktura-industriako langile bakoitzeko kosturik handienak izateagatik (48.800 eta 47.800 €, hurrenez

hurren, 2010ean). Beste aldean Espainia eta Britainia Handia daude (hurrenez hurren 35.800 € eta

35.300 €). Euskal Autonomia Erkidegoa tarteko lekuan dago, langile bakoitzeko 40.500 euroko kos-

tua izan baitu 2010ean.

Bi grafikoek beste ondorio bat eskaintzen dute, alegia, aztertutako herrialde guztietatik Britainia Han-

diko manufaktura-industria dela produktiboena eta langileria kosturik txikienak dituena.

3.3. grafikoa. Unitateko lan-kostua (ULK). Manufaktura-industria, 2008-2010. (%)


Lan-kostuak produktu-unitate bakoitzeko duen eragina azter daiteke unitateko lan-kostua deritzon al-

dagaiaren bidez, hau da, lan-kostuaren eta itxurazko produktibitatearen aldagaiek batera duten eragina

neur daiteke. Beraz, oinarrizko aldagaia da jardueren lehiakortasunaren azterketan. Aztertutako bi ur-

teetan EAEko manufaktura-industriaren lehiakortasunak erreferentziako herrialdeen aldean izan duen

bilakaera nahiko argi erakusten du 3.3 grafikoak. Hura ikusirik, esan daiteke EAEko manufaktura-in-

dustriaren lehiakortasuna 2008an Espainiako ekonomiarena eta Europar Batasuneko batezbestekoa

Unitateko lan-kostsua

50,0

55,0

60,0

65,0

70,0

75,0

80,0

85,0

68,4 75,7 67,8

74,3 82,8 72,6

65,4 73,0 67,9

56,6 61,7 53,4

78,1

61,9 72,4 68,7

2008 2009 201050,0

55,0

60,0

65,0

70,0

75,0

80,0

85,0

EB 27

ALEMANIA

ESPAINIA

FRANTZIA

BRITAINIA HANDIA

EUSKAL AE


15

baino hobea zela, unitateko lan-kostu txikiagoekin, eta 2010ean, aldiz, lehiakortasuna galduta, haien

gainetik ere kokatu zela.

Alderantziz esateko, 3.4 taulan ikus daiteke nola 2008an Euskal Autonomia Erkidegoko soldaten kos-

tuek % 62 balio erantsi gehiago sortzen zuten, eta nola datu hori % 46ra jaitsi zen 2010ean. Aztertu-

tako gainerako ekonomietan ez da EAEko ekonomiarena bezalako produktibitate galerarik izan

(soldaten arabera doitua), aitzitik, ratio horrek 2008ko mailari eutsi dio edo, are gehiago, hazi egin da.

Espainiako ekonomiak bitarte horretan produktibitatea galdu badu ere, % 3,5 galdu du, eta EAEk, be-

rriz, % 10eko beherakada izan du.

3.4. Soldataren arabera doitutako lan-produktibitatea (lanaren itxurazko produktibitatea zati batezbesteko langileria kostua). Manufaktura-industria, 2008-2010. (% )


Jarraian, pertsona bakoitzeko produktibitatea eta lan-kostua aztertuko dira, Euskal Autonomia Erkide-

goko manufaktura-industria osatzen duten sektoreetan. Hala, 3.5 taulan 2008-2010 bitarteko langile-

ria kostuak ageri dira, pertsona bakoitzeko.

2010. urtean, manufaktura-industriaren batezbestekoa 40.093 € da pertsona bakoitzeko. Koke-lante-

giak eta petrolio-fintzea sektoreak du kosturik handiena, 69.722 € pertsona bakoitzeko, eta Haragi in-

dustriak sektoreak du pertsonako kosturik txikiena, 25.751 €. Zortzi sektorek hazkunde negatiboak

dituzte 2009ko datuen aldean, eta Esnekiak sektorea da hazkunderik handiena jasan duena.

2008 2009 2010

Alemania

Espainia

Frantzia : :

Britainia Handia

Euskal AE

145,3 132,0 148,0

134,5 120,7 137,9

152,7 137,2 147,3

127,9

176,8 162,0 187,3

161,6 138,0 145,5

EB 27


16

3.5. taula. Langileen kostua pertsona bakoitzeko, sektoreka. Manufaktura industria, 2008-2010. Euroak

Iturria: EUSTAT, Industriari buruzko Estatistika.

05 - Haragi industriak

12 - Ehungintza, jantzigintza, larruaren eta oinetakoen ind.

06 - Arrain-prozesaketa

08 - Ogia eta errotaritza

13 - Zuraren eta artelazkiaren industria

41 - Bestelako manufaktura-industriak

15 - Arte grafikoak eta erreprodukzioa

40 - Altzarigintza

32 - Produktu informatikoak eta elektronikoak

28 - Eraikuntza metalikoa

30 - Ingeniaritza mekanikoa

10 - Edariak

21 - Plastikozko produktuak

42 - Konponketa eta instalazioa

09 - Elikagaien beste industria batzuk

29 - Forja eta estanpazioa

22 - Beiraren industria

27 - Metalen galdaketa

MANUFAKTURA-INDUSTRIA GUZTIRA

35 - Erabilera orokorreko makineria

34 - Etxeko tresnak

38 - Ontzigintza

37 - Ibilgailu motordunen fabrikazioa

14 - Paperaren industria

18 - Pinturak eta bestelako azken kimika

07 - Esnekiak

20 - Kautxuzko produktuak

39 - Bestelako garraio materiala

25 Siderurgia-

26 - Metal ez-burdinazkoen ekoizpena

23 - Zementua, karea eta igeltsua

31 - Gai metalikoak

33 - Material eta ekipamendu elektrikoa

36 - Makina-erremintak

2008 2009 2010 2010/2009

25.618 25.956 25.751 -0,8

22.901 24.191 26.569 9,8

25.583 26.557 27.481 3,5

26.902 28.389 28.645 0,9

30.120 31.310 30.076 -3,9

31.157 31.001 31.715 2,3

30.890 31.763 33.280 4,8

33.935 33.427 34.215 2,4

35.063 35.559 34.874 -1,9

34.358 35.678 36.222 1,5

34.693 35.411 36.474 3,0

36.715 35.962 37.115 3,2

36.637 35.804 37.288 4,1

36.533 37.697 37.837 0,4

33.516 35.225 38.551 9,4

40.936 37.959 38.960 2,6

36.852 38.608 39.130 1,4

40.185 38.565 39.837 3,3

38.721 39.098 40.093 2,5

39.667 39.435 40.684 3,2

38.406 40.773 40.776 0,0

43.382 42.466 41.534 -2,2

40.552 41.550 42.379 2,0

39.976 40.653 42.757 5,2

41.443 41.818 43.586 4,2

43.834 41.202 44.104 7,0

43.996 44.431 44.754 0,7

45.103 46.232 443975 -2,7

35.280 38.621 47.352 22,6

40.824 43.519 47.414 9,0

46.874 49.690 49.824 0,3

52.655 51.713 51.578 -0,3

65.032 59.821 62.845 5,1

Δ

24 - Bestelako industria ez-metalikoa

49.311 48.972 48.87919 - Farmazia produktuak

17 - Oinarrizko produktu kimikoak 55.131 59.642 55.498 -6,9

16 - Koke-lantegiak eta petrolioa fintzekoak 69.823 66.057 69.722 5,5

50.321 51.220 56.841 11,0

-0,2

39.875 39.003 40.102 2,8


17

Produktibitatearen aldagaia erakusten da 3.6 taulan, pertsona bakoitzeko eta manufaktura-industriako

sektore guztietan, baita 2008., 2009. eta 2010. urteetan izan duen bilakaera ere.

3.6. taula. Produktibitatea pertsona bakoitzeko eta sektoreka. Manufaktura-industria. Euroak

Iturria: EUSTAT, Industriari buruzko Estatistika.

2008 2009 2010 Δ 2010/200933.426 31.527 31.861 1,1

38.374 34.919 34.793 -0,4

36.560 37.542 37.850 0,8

45.379 41.560 41.276 -0,7

44.709 41.858 42.299 1,1

36.253 36.513 42.322 15,9

48.854 43.970 43.076 -2,0

50.332 46.237 45.041 -2,6

51.636 42.848 47.246 10,3

70.947 53.523 48.479 -9,4

51.223 45.312 50.051 10,5

62.162 44.617 50.892 14,1

48.823 49.532 50.929 2,8

52.051 46.710 50.967 9,1

55.370 46.085 52.116 13,1

60.987 55.368 52.759 -4,7

47.337 49.609 52.767 6,4

53.840 50.253 56.926 13,3

63.393 54.516 58.908 8,1

70.680 51.291 59.081 15,2

67.587 52.506 62.786 19,6

63.919 58.734 62.914 7,1

66.035 64.627 63.151 -2,3

74.680 63.010 64.057 1,7

74.453 64.548 68.435 6,0

115.337 61.629 70.971 15,2

101.171 74.849 74.723 -0,2

66.044 62.267 76.130 22,3

70.938 73.399 78.028 6,3

76.871 69.715 79.006 13,3

75.326 76.425 79.902 4,6

66.371 65.816 80.467 22,3

97.072 90.982 84.989 -6,6

89.430 87.499 85.096 -2,7

117.924 112.330 107.790 -4,0

130.868 108.963 111.680 2,5

245.696 208.812 181.769 -13,0

218.102 169.917 269.887 58,8

05 - Haragi industriak

12 -Ehungintza, jantzigintza, larruaren eta oinetakoen ind.

08 - Ogia eta errotaritza

13 - Zuraren eta artelazkiaren industria

15 - Arte grafikoak eta erreprodukzioa

40 - Altzarigintza

28 - Eraikuntza metalikoa

42 - Konponketa eta instalazioa

30 - Ingeniaritza mekanikoa

22 - Beiraren industria

21 - Plastikozko produktuak

27 - Metalen galdaketa

41 - Bestelako manufaktura- industriak

31 - Gai metalikoak

32 - Prod. informatikoak eta elektronikoak

36 Makina erremintak

06 - Arrain-prozesaketa

34 - Etxeko tresnak

MANUFAKTURA- INDUSTRIA, GUZTIRA

29 - Forja eta estanpazioa

37 - Ibilgailu motordunen fabrikazioa

35 - Erabilera orokorreko makineria

33 - Material eta ekipamendu elektrikoa

24 - Bestelako industria ez- metalikoa

18 - Pinturak eta bestelako azken kimika

25 - Siderurgia

26 - Metal ez-burdinazkoen ekoizpena

09 - Elikagaien beste industria batzuk

19 - Farmazia produktuak

07 - Esnekiak

14 - Paperaren industria

20 - Kautxuzko produktuak

38 - Ontzigintza

39 - Bestelako garraio materiala

10 - Edariak

17 - Oinarrizko produktu kimikoak

23 - Zementua, karea eta igeltsua

16 - Koke-lantegiak eta petrolioa fintzekoak

-

-

-


18

Bertan ikus daiteke nola 2010ean Euskal Autonomia Erkidegoko batezbestekoa 58.908 € dela pertsona

bakoitzeko. Badira, hala ere, alde handiak sektoreen artean. Hala, pertsona bakoitzeko produktibitate

handiena eta txikiena duten sektoreen artean ia berrehun mila euroko aldea dago. Koke-lantegiak eta

petrolio-fintzea eta Zementua, karea eta igeltsua dira manufaktura-industrian produktibitate handienak

dituzten sektoreak (269.887 € eta 181.769 €, hurrenez hurren); beste aldean ditugu Haragi industriak

eta Ehungintza, jantzigintza, larrugintza eta oinetakoen industria (31.861 € eta 34.793 €).

Balio erantsiaren aldetik EAEko manufaktura-industrian garrantzi handiena duten bost sektoreak az-

tertuta (Erabilera orokorreko makineria, Ingeniaritza mekanikoa, Metalezko gaiak, Siderurgia eta Ibil-

gailu motordunak), horietako bi nabarmentzen dira, Ingeniaritza mekanikoa eta Metalezko gaiak,

batezbestekoaren azpiko produktibitateak izateagatik: hurrenez hurren 47.246 € eta 50.967 € pertso-

nako. Erabilera orokorreko makineria sektoreak sortzen du balio erantsirik handiena, eta pertsonako

62.914 €-ko produktibitatea du, batezbestekoa baino handiagoa. Produktibitate hori % 7,1 hazi da

2009. urtekoaren aldean.

Manufaktura-industrian batez beste % 8,1eko hazkundea izan da 2010ean, baina alde handiak daude

sektoretik sektorera. Pertsona bakoitzeko produktibitatearen hazkunderik handiena, termino nomina-

letan Koke-lantegiak eta petrolio-fintzea sektorekoa da: % 58,8. Beste muturrean, Zementua, karea eta

igeltsua arloak % 13 egin du behera.


19

4. KANPO MERKATARITZA

Azken hamarkadetan, industri ondasunen merkataritza-fluxuak hazkunde handia izan du mundu

mailan, Munduko Merkataritza Antolakundeak (MMA) mundu mailan bultzatu duen merkataritzaren

liberalizazio prozesuari esker eta, batez ere, manufaktura-produktuei muga-zergak kentzeko pro-

zesu garrantzitsuari esker. Barne hartzen duen tokiko merkatua txikia izateak eragin positiboa izan

du Euskal AEko industrien kanporako orientazio argian; izan ere, EAEko industrien oinarrizko erre-

ferentzia Europar Batasun osoa da.

4.1. grafikoan argi ikus daitezke industrien esportazioek eta inportazioek eta industriako BPGak 2001

eta 2011 urteen arteko aldian izan dituzten hazkunde tasak, balio korronteetan. Korrelazio positibo

nabarmena ematen da industri ondasunen kanpo merkataritzaren fluxuen eta industriako BPGaren

artean, nahiz eta azken honek portaera leunagoa izan.

2001. urtean izan ezik, 2008. urtera arte etengabe egin du aurrera inportazioen eta esportazioen

balioak. 2009. urtean asko uzkurtu zen balio hori, bi digitu jaitsi baitzen; baina gero, 2010. urtean,

nazioarteko merkataritzaren fluxuak neurri batean leheneratu ziren. 2011. urtean hazten jarraitu

zuen, nahiz eta inportazioek esportazioek baino hazkunde neurrizkoagoa izan.

4.1 Industriako ondasun-fluxuen bilakaera atzerriarekiko eta industriaren BPGarekiko. Barrio ko-rronteetan. Urte arteko aldakuntza-tasak.

Iturria: Eustat, Kanpo merkataritzaren estatistikak, Kontu Ekonomikoak.

-40,0

-30,0

-20,0

-10,0

0,0

10,0

20,0

30,0

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Industriako esportazioak Industriako inportazioak Industriako BPG

%


20

Euskal AEko industri enpresen kanporako orientazio hori argi ikusten da 4.2. grafikoan. 2010. urtean

industri sektoreak % 117ko joera esportatzailea izan du (industriako esportazioek industriako BPGa-

ren gainean izan duten proportzioa). Joera hori ez da uniformea sektoreetan. Izan ere, sektore bat-

zuek joera esportatzaile oso altua dute, % 120tik gorakoa: “Koke-lantegiak eta petrolio findegiak”,

“Garraio-materiala”, “Makinak eta ekipoa”, “Metalurgia eta metalezko produktuak” eta “Material eta

tresneria elektrikoak”. Eta haien atzetik izan ziren, % 70eko esportazioekin, hurrengo sektoreak:

“Kautxua eta plastikoak”, “Produktu informatikoak eta elektronikoak” eta “Zura, papera eta arte gra-

fikoak”.

4.2. Esportatzeko joera industrian, jarduera-adarren arabera. 2010.

Iturria: Eustat, Industriari Buruzko Estatistika.

4.3. irudian ematen diren balioak (milioi eurotan), 2011. urtean Euskal AEko industriaren kanpo mer-

kataritzaren xede eta jatorri izan diren 10 herrialde nagusietako esportazioei eta inportazioei dagoz-

kie. Frantzia eta Alemania esportazioetan nabarmendu dira, baita inportazioetan ere; baina, hala ere,

Euskal AEko inportazioen jatorriko herrialde garrantzitsuena Errusia izan da (produktu energetikoen

inportazioei esker bereziki). Ondoren, industriako esportazioen hartzaileen artean nabarmendu dira

Europar Batasuneko Italia, Erresuma Batua, Belgika eta Portugal, eta Ameriketako Estatu Batuak,

azken hau 2011. urtean hirugarren garrantzitsuena izan baitzen. Inportazioei dagokienez, Errusiaz gai-

nera eta Europako herrialdeekin eta AEBekin batera, Iran eta Txina nabarmendu ziren Euskal AEko

industri ondasunen inportazioen igorle moduan.

0

50

100

150

200

250

%522 260

INDUST

RIA

02- E

rauz

teko

indu

stria

k

03- E

likag

aien

, eda

rien

eta

taba

koar

enin

d.

04- E

hung

intz

a,ja

ntzigi

ntza

, lar

rugi

ntza

eta

oine

tako

enin

d.

05- Z

ura,

pape

raet

aar

tegr

afikoa

k

06- K

oke-

lant

egia

ket

ape

trolio

afin

tzek

oak

07- I

ndus

tria

kim

ikoa

08- P

rodu

ktu

farm

azeu

tikoa

k

09- K

autx

uaet

apl

astik

oak

10- M

etal

urgi

aet

apr

oduk

tum

etal

ikoa

k

11- P

rod.

info

rmat

ikoa

ket

ael

ektro

niko

ak

12- M

ater

iala

eta

ekip

oel

ektri

koa

13- M

akin

aket

aek

ipoa

14- G

arra

io-m

ater

iala

15- A

ltzar

igin

tza

eta

best

elak

om

anuf

aktu

ra-in

dust

riak

16- E

nerg

iael

ektri

koa,

gasa

eta

lurri

na

17- U

r hor

nidu

raet

asa

neam

endu

a


21

4.3. EAEko industri ondasunen kanpo merkataritzaren xede eta jatorri diren herrialde nagusiak.2011 (milioi eurotan)..

Iturria: Eustat, Kanpo merkataritzaren estatistikak

4.4. taulan zehazten dira Euskal AEko industri ondasunek herrialde hartzaile eta igorle garrantzit-

suenekin izan dituzten fluxuak. Bertan, merkataritza-saldoa (esportazioen eta inportazioen balioen

arteko aldea) eta estaldura-tasa (esportazioen balioak inportazioen balioaren aldean duen portzen-

tajea) kalkulatu dira. Oro har, esportazioen balioak inportazioena gainditu du, % 125,4ko estaldura-

tasarekin.

Europar Batasuneko herrialdeen artean Herbehereetan bakarrik izan da saldo negatiboa; % 93,4ko

estaldura-tasa izan du. Esportazioen balioak nabarmen gainditu du inportazioena Frantzian, Ale-

manian, Italian, Erresuma Batuan, Belgikan eta Portugalen. AEBekiko industri ondasunen merkata-

ritza-fluxuak ugariak izan dira (batez ere esportazioak) eta Euskal AEren aldekoak izan dira gainera,

% 200eko estaldura-tasarekin. Baina kontrakoa gertatu da Txinarekin, maila txikiagoan izan arren;

herrialde honekiko inportazioen balioa ia esportazioen balioaren halako bi izan da 2011. urtean. Az-

kenik, eta energiaren sektoreak izan dituen fluxuen ondorioz, merkataritza-saldoak oso txarrak izan

dira Errusiarekin eta Iranekin: % 7,0 eta % 11,8ko estaldura-tasak izan dituzte hurrenez hurren.

EBeko herrialdeak Gainerako herrialdeak

ESPORTAZIOAK INPORTAZIOAK

4.072

3.017

1.306

1.174

1.167

890

871

605

534

468

Frantzia

Alemania

AEB

Italia

Erresuma Batua

Belgika

Portugal

Brasil

Herbehereak

Txina

2.773

1.938

1.586

1.416

902

883

726

646

573

464

Errusia

Alemania

Frantzia

Iran

Txina

Italia

Erresuma Batua

AEB

Herbehereak

Belgika


22

4.4. Industri ondasunen kanpo merkataritza, xede eta jatorri diren herrialde nagusiekin. 2011.

Iturria: Eustat, Kanpo-merkataritzaren estatistikak.

Amaitzeko, 4.5. taulan industriako produktuen esportazioen eta inportazioen balioa erakusten da,

baita estatu osoaren, autonomia-erkidego guztien eta Euskal AEko lurralde historikoen estaldura-

tasa eta merkataritza-saldoa ere.

Lurralde historikoen artean portaera ezberdina eman da. Arabak eta Gipuzkoak industriako produk-

tuetan egin dituzten esportazio kopuruak inportazioen balioa bikoiztu du (% 213,0 eta % 202,2ko

estaldura-tasak, hurrenez hurren). Bizkaiak, ordea, produktu energetikoen inportazioari esker, 2011.

urtean % 81,3ko estaldura-tasa izan du.

Soilik Nafarroak, Errioxak, Kantabriak, Extremadurak eta Aragoik izan dute Euskal AE osoaren es-

taldura-tasa (% 125,4) baino altuagoa 2011. urtean. Alabaina, Kanariek, Murtziako Eskualdeak, Ma-

drilek, Balear Uharteek eta Melillak izan dituzte inportazioetan esportazioetan baino fluxu korronte

askoz handiagoak; autonomia-erkidego horiek guztiek izan dituzte % 50,0etik beherako estaldura-

tasak.

Inportazioen balioa esportazioena baino ia laurden bat handiagoa izan da estatu osoan 2011. urtean;

estaldura-tasa % 78,7koa izan da.

HERRIALDEAKESPORTAZIOAK

Mila euro%

INPORTAZIOAK

Mila euro%

MERKARITZA-SALDOA

Mila euro

ESTALDURA-TASA

%

20.815.035 100,0 16.601.604 100,0 4.213.431 125,4

4.072.362 19,6 1.586.034 9,6 2.486.328 256,8

3.016.882 14,5 1.938.458 11,7 1.078.424 155,6

1.305.570 6,3 645.730 3,9 659.840 202,2

1.173.542 5,6 882.872 5,3 290.670 132,9

1.166.553 5,6 726.449 4,4 440.104 160,6

889.994 4,3 463.765 2,8 426.230 191,9

870.772 4,2 303.462 1,8 567.309 286,9

605.492 2,9 89.888 0,5 515.604 673,6

534.177 2,6 573.412 3,5 -39.235 93,2

468.259 2,2 902.441 5,4 -434.183 51,9

193.070 0,9 2.773.035 16,7 -2.579.965 7,0

167.398 0,8 1.416.365 8,5 -1.248.967 11,8

GUZTIRA

Frantzia

Alemania

AEB

Italia

Erresuma Batua

Belgika

Portugal

Brasil

Herbehereak

Txina

Errusia

Iran


23

4.5. Industri ondasunen kanpo merkataritza, autonomia-erkidego bakoitzean. 2011.

Iturria: Eustat, Kanpo-merkataritzaren estatistikak.

Autonomia-erkidegoaESPORTAZIOAK

Mila euro

INPORTAZIOAK

Mila euro

ESTALDURA-TASA

%

MERKARITZA-SALDOA

Mila euro

GUZTIRA 195.522.476 248.578.659 78,7 -53.056.183

Andalucía 16.608.598 28.219.299 58,9 -11.610.701

Aragón 8.967.432 7.120.981 125,9 1.846.451

Asturias (Principado de) 3.591.968 4.075.424 88,1 -483.456

Balears (Illes) 744.839 1.497.050 49,8 -752.211

Canarias 1.693.443 4.545.674 37,3 -2.852.231

Cantabria 2.440.720 1.852.570 131,7 588.150

Castilla y León 11.836.648 9.911.634 119,4 1.925.014

Castilla-La Mancha 3.917.076 4.938.545 79,3 -1.021.469

Cataluña 53.109.406 67.332.891 78,9 -14.223.485

Comunidad Valenciana 16.520.336 19.185.118 86,1 -2.664.782

Extremadura 1.207.158 920.829 131,1 286.329

Galicia 16.480.836 13.420.931 122,8 3.059.905

Madrid (Comunidad de) 23.997.640 52.968.378 45,3 -28.970.738

Murcia (Región de) 3.886.588 9.334.322 41,6 -5.447.734

Nafarroako FK 7.972.399 5.147.358 154,9 2.825.041

EUSKAL AE 20.815.035 16.601.604 125,4 4.213.431

Araba 5.519.715 2.591.775 213,0 2.927.939

Bizkaia 8.763.804 10.778.939 81,3 -2.015.135

Gipuzkoa 6.531.516 3.230.890 202,2 3.300.626

Rioja (La) 1.481.762 1.051.559 140,9 430.203

Ceuta 232.039 373.851 62,1 -141.812

Melilla 9.290 80.387 11,6 -71.097

Zehaztu gabe 9.263 254 3.646,9 9.009


24

5. INDUSTRIAKO LANGILEAK

Industriaren lan-egoerari dagokionez, Euskal AEko industriako enpleguak daukan garrantzia azpi-

marratu behar da lehenbizi. Langileak adierazle moduan hartuz gero ikusten da Euskal AEko langi-

leen %20tik gora (zehazki %22,5) industrian ari zela 2010. urtean, hau da, estatuko batezbestekotik

(%12,4) eta EB-27aren batezbestekotik (%16) askoz goragoko langile kopurua ari zen sektore ho-

rretan lanean, nahiz eta 2008. urteaz gero 2 puntu murriztu zen kopurua (5.1. taula). Industriako en-

pleguan eta landunen kopuruarekin lotuta eman zen beherapen hori 5.1. taulan islatutako hiru eremu

geografikoetan eman zen.

2010. urtean zehar, industriako landunen kopurua, kopuru absolutuetan, -%9,6 murriztu zen. Behe-

rapen jarraitu horren ondorioz azken biurtekoan industriak 30 mila enplegu baino gehiago galdu ditu.

5.1. taula. Industriako langile kopuruaren bilakaera (%)

Iturria:Eustat, EIN, Eurostat

Industri jardueren enplegua aztertzean ikus dezakegu industriako langile kopuruari egin zaion ekar-

pena asko aldatzen dela adar batetik bestera, industriako balio erantsian adar horiek duten ordez-

karitza-mailarekin bat etorriz.

Beraz, 5.2. taulan erakutsi bezala, Euskal AEko industrian lan egiten zuten pertsonen erdia baino ge-

hiago industri jarduerako hiru adarretan ari ziren: Metalurgia eta metalezko produktuak %34,2, Ma-

kinak eta ekipoa %10 eta Kautxua eta plastikoak %10. Erauzteko industriak eta Produktu

farmazeutikoak sektoreetan izan zen landun gutxiago; horietako sektore bakoitza industriako en-

pleguaren %0,3 baino ez zen izan.

2008 2009 2010 2010/2009

24,5 22,9 22,5 -2,9

13,8 12,9 12,4 -6,5

17,1 16,4 16,0 -3,0

Industrian lan egiten duten langileak EAEn (guztiaren %)

Industrian lan egiten duten langileak estatuan (guztiaren %)

Industrian lan egiten duten langileak (guztiaren %)EB-27


25

5.2. taula. Langileen banaketa industriako jarduera-adarren arabera

Iturria:Eustat, Urteko Industri Estatistika

Industriako lanaren kontzentrazio-maila altu hau ia ez da aldatu azken urteetan.

Enpleguak 2010. urtean sektore bakoitzean izan zuen bilakaerari dagokionez azpimarratu behar da

lau sektorek baino ez zituztela balio positiboak izan: Elikagaien, edarien eta tabakoaren industriak,

Koke-lantegiak eta petrolio findegiak, Produktu farmazeutikoak eta Ur hornidura eta saneamendua.

Industrian pisu handiena izan zuen sektorea Metalurgia eta metalezko produktuak izan zen, baina

%4,9 murriztu zen ia lau mila enplegu galdu baitzituen azken urtean.

Bestalde, landun biztanleak aztertzerakoan genero ikuspegia sartzen badugu, arreta berezia jarri

behar dugu industrian lan egiten duten eta ekonomia guztian lan egiten duten emakumezko langi-

leen arteko alde nabarmenean. 5.3. grafikoan azaltzen da hori: 2010. urtean ekonomia osoan lan

egin zuten emakumezkoen ehunekoa (%44,7) industrian lan egindakoen (%19,7) bikoitza baino ge-

hiago izan zen.

Industria, guztira

02. Erauzketa industriak


04. Ehungintza, arropagintza, larrugintza etazapatagintza




08. Farmaziako produktuak



11. Produktu informatikoak eta elektronikoak

12. Material eta ekipo elektrikoak



15. Altzariak eta bestelako manufakturak



2008 2009 2010 2010% 2010/2009

816 775 700 0,3 -9,7

15.975 15.520 15.911 7,3 2,5

3.639 3.181 3.021 1,4 -5,0

17.347 15.571 14.625 6,7 -6,1

1.133 1.177 1.186 0,5 0,8

5.186 4.752 4.560 2,1 -4,0

601 606 636 0,3 5,0

25.966 22.501 21.864 10,0 -2,8

89.457 78.597 74.744 34,2 -4,9

6.271 5.794 5.743 2,6 -0,9

14.500 13.163 12.755 5,8 -3,1

24.252 22.190 21.778 10,0 -1,9

19.364 18.148 17.922 8,2 -1,2

16.549 15.302 15.171 6,9 -0,9

2.631 2.553 2.450 1,1 -4,0

5.543 5.507 5.753 2,6 4,5

249.230 225.337 218.819 100 -2,9


26

5.3. grafikoa. Ekonomian eta industrian lan egin zuten emakumeak (%)

Iturria: Eustat., BJA

Industriako jarduera-adarretako enplegua aztertuz gero, aipatzekoa da jardueraren arabera ezber-

dintasun garrantzitsuak daudela emakumeen enpleguan. 5.4. grafikoan, hain zuzen, jarduera-ada-

rren gaineko informazioa ematen da, 2010. urtean langile guztien artean emakumeek izan zuten

parte-hartze mailaren arabera banatuta.

Grafiko honetan ikus daitezke, gainera, emakumeen parte-hartzea dela-eta industri sektoreko ba-

tezbestekoa gainditzen duten adarrak. Horien artean Produktu farmazeutikoen sektorea nabarmendu

behar dugu. Bertan, lanean ari diren pertsonen %53,8 emakumezkoak izan dira, eta Ehungintza,

jantzigintza, larruaren eta oinetakoen industrian, berriz, %47,9 izan dira emakumeak. Urrunago izan

dira, nahiz eta emakumeen parte-hartze handia izan, Elikagaien, edarien eta tabakoaren industria

sektorea (%39,6 emakumeak) eta Produktu informatikoak eta elektronikoak sektorea (%33,9 ema-

kumeak). Komeni da azaltzea emakumeen parte-hartze handia izan duten zazpi adar hauek indus-

triako enpleguaren %26,2 besterik ez direla, 57.251 pertsona guztira beraz.

Alabaina, beste sektore batzuetan emakumeek agerpen eskasa izan dute, Erauzteko industrietan

esaterako, langileen %10 izan baitzen emakumezkoa. Baina batez ere azpimarratzekoa da industri

sektorean enplegu eta pisu gehien izan duten adarretan emakumezko landunen ehuneko oso txikiak

izan direla. Hain zuzen, hurrengo adarretan: Metalurgia eta metalezko produktuak (%13,7 emaku-

mezkoak, sektorean), Kautxua eta plastikoak (%15), Makinak eta ekipoa (%15,8) eta Garraio-ma-

teriala (%15,2).

Industria 2010

19,7

80,3

EmakumeakGizonak

Ekonomia osoa 2010

44,7

55,3


27

(5.4. grafikoa. Landunak, industri adarraren eta generoaren arabera. 2010. (%)

Iturria: Eustat, Industriari buruzko estatistika.

Emakimeak Gizonak

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

INDUSTRIA GUZTIRA

02- Erauzketa industriak

03- Elikagaien, edarien eta tabakoarenindustriak

04- Ehungintza, arropagintza, larrugintzaeta zapatagintza

05- Zura, papera eta arte grafikoak

06- Koke-lantegiak eta petrolioafintzekoak

07- Industria kimikoa

08- Farmaziako produktuak

09- Kautxua eta plastikoak

10- Metalurgia eta produktu metalikoak

11- Produktu informatikoak etaelektronikoak

12- Material eta ekipo elektrikoak

13- Makinak eta ekipoa

14- Garraio-materiala

15- Altzariak eta bestelakomanufakturak

16- Energia elektrikoa, gasa eta lurrina

17- Ur hornidura eta saneamendua


28

6. INDUSTRIAKO INBERTSIOA

2010. urtean industrian egindako inbertsio garbia (inbertsio gordina ken desinbertsioa) %6 murriztu

zen; azken urteetako joerarekin jarraitu zen. Urte 2tan, 2008tik 2010era bitartean, inbertsio horrek

ia mila milioi euro egin du behera (%32,5).

6.1. taula. Industrian egindako inbertsio garbiaren bilakaera. Mila eurotan


Industriako inbertsio garbiaren eta industriako balio erantsiaren arteko koefizientea aztertzen ba-

dugu, ikusiko dugu azken hori %14,1 igo zela 2010. urtean. 2009. urtearen aldean %9,2 txikitu zen

koefizientea, eta 2008. urtearen aldean %18,2.

Bestalde, industriako inbertsio garbiaren eta industrian lanean ari ziren langileen arteko koefizienteak

9.407 euroko balioa izan zuen, batez beste, 2010. urtean (6.1. taula). 2009. urtean, berriz, koefi-

ziente hori 9.720 izan zen; beraz, %3,2 jaitsi da. Baina 2008. urtearekin alderatuta beherapena han-

diagoa izan zen, urte horren aldean %23,1 jaitsi baitzen.

Lurralde bakoitzak 2010. urtean industrian egindako inbertsio garbiaren kopuruak ikusten baditugu,

6.2 taulak erakusten digu inbertsiorik handiena Bizkaian egin zela, Gipuzkoan eta Araban baino

askoz ere handiagoa. Bizkaiak berak bakarrik industriako inbertsio garbi guztiaren erdia baino ge-

hiago (%54) egin zuen aldi horretan. Kopuru horretatik oso urrun geratu zen Araban egindako in-

bertsioa: lurralde honetan Euskal AEn egindako inbertsio industrialaren %17 egin zen. Gipuzkoan

industriako inbertsio garbi osoaren %29 egin zen.

2008 2009 2010 2009-2010

Egindako inbertsioa 3.049.473 2.190.359 2.058.524 -6,0

Inbertsioa / BEGfk 17,3 15,6 14,1 -9,2

Inbertsioa / Landun pertsonak 12.236 9.720 9.407 -3,2


29

6.2. grafikoa. Industrian egindako inbertsio garbiaren lurralde banaketa, 2010. (%)

Iturria: Eustat

6.3. taula. Industrian egindako inbertsio garbiaren bilakaera, lurraldeka. 2008-2010. Mila eurotan.

Iturria: Eustat

Azpimarratzekoa da 2009 eta 2010 urteen artean egindako inbertsio garbiaren bilakaera soilik hazi

zela Bizkaian, %2,2; hala ere, hazkunde hori 2008. urteko balioetatik behera egon zen. Gipuzkoak

industrian egindako inbertsio garbia %11,2 murriztu zen; 2008. urtean egindakoaren ia erdia izan zen.

Araban behera egin zuen urte horretan, %18,7 (2008. urtearekin alderatuta %32).

6.4 taulan inbertsio garbiaren banaketaren azterketa ikus daiteke, industriako jarduera-adarren ara-

bera. Taulan bertan egiazta daiteke hurrengo sektoreek izan zituztela, emandako hurrenkeran gai-

nera, inbertsio-kuota handienak 2010. urtean: Metalurgia eta metalezko produktuak (%21,5), Energia

elektrikoa, gasa eta lurrina (%18,9) eta Koke-lantegiak eta petrolio findegiak (%14,6). Guztirako in-

bertsioarekin alderatuta inbertsio-portzentaje txikiena izan zuten, aldiz, honako adar hauek: Ehun-

gintza, jantzigintza, larruaren eta oinetakoen industria (%0,1) eta Erauzteko industriak (%0,7).

Araba17%

Gipuzkoa29%

Bizkaia54%

2008 2009 2010 2010/2009

Euskal AE 3.049.473 2.190.359 2.058.524 -6,0

Araba 519.124 429.391 349.049 -18,7

Gipuzkoa 1.120.790 676.781 601.140 -11,2

Bizkaia 1.409.559 1.084.187 1.108.335 2,2


30

Industriako inbertsio garbiaren sektore-kontzentrazioa, beraz, oso handia izan zen, inbertsio han-

dienak izan dituzten hiru jarduera-adarrak sektoreko inbertsio osoaren % 55 izan baitziren.

Inbertsio garbiak 2009-2010 aldian eta jarduera-adarren arabera izan zuen bilakaera ere aztertu da.

6.4. taulan ikusten den bezala, soilik bost sektorek izan zituzten hazkundeak egindako inbertsioetan,

baina hazkunde garrantzitsuak izan ziren. Adibidez, Industri farmazeutikoan %60,5. Hurrengo sek-

toreetan eman ziren hazkunde positiboak (aurrekoaz gainera): Prod. informatikoak eta elektronikoak

(%35,6), Industri kimikoa (%34,4), Energia elektrikoa, gasa eta lurrina (%30,8) eta Zura, papera eta

arte grafikoak (%17,6). Bestalde, beherapen handienak Ehungintza, jantzigintza, larruaren eta oi-

netakoen industria sektorean (-%86,4) eta Makinak eta ekipoa (-%39,9) sektorean eman ziren.

6.4. taula. Industriako inbertsio garbia jarduera-adarren arabera. Mila eurotan


02. Erauzketa industriak


04. Ehungintza, arropagintza, larrugintza eta zapatagintza




08. Farmaziako produktuak



11. Produktu informatikoak eta elektronikoak




15. Altzariak eta bestelako manufakturak



Industria Guztira

2008 2009 2010 2010/2009 %

Euskal AE

3.049.473 2.190.359 2.058.524 -6,0 100,0

48.478 23.006 14.185 -38,3 0,7

213.832 144.684 115.202 -20,4 5,6

7.945 10.110 1.375 -86,4 0,1

196.545 77.190 90.737 17,6 4,4

190.085 306.256 300.746 -1,8 14,6

63.146 23.522 31.614 34,4 1,5

25.392 21.623 34.705 60,5 1,7

249.260 209.342 165.035 -21,2 8,0

926.514 461.637 442.770 -4,1 21,5

38.071 37.245 50.515 35,6 2,5

114.805 107.252 83.299 -22,3 4,0

299.754 178.689 107.418 -39,9 5,2

128.210 125.247 97.024 -22,5 4,7

90.098 66.211 42.298 -36,1 2,1

342.695 297.577 389.191 30,8 18,9

114.643 100.768 92.410 -8,3 4,5


31

6.5 taulan argi ikusten da inbertsio gordinak industriako sektoreetan izan zuen bilakaera, betiere

erositako ondasun-motaren ikuspegitik. Azpimarratzekoa da ibilgetu materialean egindako inbert-

sioak %5,4 egin zuela behera 2010. urtean; ibilgetu ukiezinean egindakoa, berriz, %9,7 hazi zen.

Inbertsio-mota bakoitzaren pisua ere ezberdina izan zen; ibilgetu materialean egindakoa inbertsio

gordin osoaren %87,5 izan baitzen.

6.5. taula. Industrian egindako inbertsio gordinaren bilakaera, ondasun-motaren arabera. Mila eu-rotan. (%)

Iturria: Eustat, Industriari buruzko estatistika

Ondasun-mota aintzat hartuta, Makinetan, tresnerian eta ekipoetan egin da inbertsio gordin ga-rrantzitsuena; hauek, guztirakoaren %29,4 izanik, 2010. urtean zehar %4,4 hasi ziren. Jarraian ins-talazio tekniko espezializatuetan egin zen inbertsio handiena; guztirakoaren %25,5, baina 2010.urtean zehar %10,3 jaitsi ziren.

2008 2009 2010 2010/2009

Lursail eta ondasun naturalak 140.526 85.407 41.050 -51,9

Eraikuntzak 297.215 212.418 142.602 -32,9

Instalazio tekniko espezializatuak 593.524 638.686 572.725 -10,3

Makineria, tresneria eta ekipoak 1.112.419 633.284 661.004 4,4

Ekipo informatikoak 43.278 29.372 26.779 -8,8

Garraio osagaiak 46.119 26.564 36.982 39,2

Beste Ibilgetu materiala 212.657 101.787 69.579 -31,6

Uneko ibilgetu materiala 542.121 353.755 417.605 18,0

Inbertsioa guztira ibilgetu materialean 2.987.859 2.081.273 1.968.326 -5,4

I+G gastuak 88.061 91.836 96.844 5,5

Aplikazio informatiko garatuak 16.540 38.791 42.007 8,3

Aplikazio informatiko erosiak 50.529 30.366 35.604 17,2

Kontzesioak, patenteak, e.a. 46.852 14.140 25.981 83,7

Beste ibilgetu ukiezina 108.921 81.513 81.028 -0,6

Inbertsioa guztira ibilgetu ukiezinean 310.903 256.646 281.464 9,7

INBERTSIOA GUZTIRA 3.298.762 2.337.919 2.249.790 -3,8


32

7. PRODUKZIOAREN BERRIKUNTZA

Atal honen helburua da labur aztertzea industriaren sektoreak izan duen berritze prozesuaren au-

rrerapena. Hartara, sektore honetako enpresen berrikuntzaren azken bilakaera aztertuko dugu, zen-

bait ikuspegitatik.

Beherago dagoen 7.1. taulan, 2011. urteko berrikuntza jardueretan egindako gastuaren bilakaera

ikus daiteke Euskal AEko industri jardueraren adar guztiak bereizita. Hasiera batean, industria osoak

egindako gastua gastu osoaren %38,1 izan zela azpimarratu behar da. Baina jarduera-mota ba-

koitzaren pisuari erreparatzen badiogu, Euskal AEn barneko I+G izan zen elementurik nabarme-

nena, ia erdia (industriak eginiko gastu osoaren %46,5), gero makinen erosketa (%26,7) eta kanpoko

I+G baliabidea, urrun samar %20arekin, hirugarren lekuan dago. Gainerako berrikuntza jarduerek

paper txikia bete dute hemen.

Adarrez adar, Garraio-materiala da adarrik berritzaileena (berrikuntza teknologiko osoaren %25,1),

eta haren atzetik Metalurgia eta metalezko produktuak (%18,8).

Beste alde batetik, 7.2. taulan 2011. urtean berrikuntzako jardueretarako egin den gastuaren bila-

kaera erakusten da Euskal AEko industriako jarduera-adar bakoitzerako (7.3. taulan Espainiarako

eredu bera) eta, betiere, 10 langile edo gehiagoko establezimenduetarako, hauek direlako berri-

kuntzan gastu handiena egiten dutenak. Bi tauletan dagoen informazioa alderatzen badugu, datu bat-

zuk nabarmendu ahal ditugu.

Hasteko, industria osoan egindako gastua oso antzekoa da bi lurraldeetan, nahiz eta Euskal AEn Es-

painian baino pixka bat handiagoa izan balio erlatiboetan, urte horretan gastu osoaren %49,3 izan

baitzen Espainian (eta %42,6 gure erkidegoan). Jarduera-mota bakoitzaren pisuari erreparatzen ba-

diogu, bi kasuetan barneko I+G da elementurik garrantzitsuena (industriak honelako jardueran egin-

dako berrikuntza gastuaren %47,6 Euskal AEn eta %48,6 Estatuan). Horren atzetik, makinen

erosketa dator, Euskal Aen eta kanpoko I+Gn %27,7 eta Estatuan %22,2. Gainerako jarduerek oso

leku txikia hartzen dute.


33

7.1. taula. Gastua berrikuntza teknologikorako jardueretan banatzea, jarduera-adarren arabera. Es-tablezimenduak guztira. Euskal AE. 2011. Mila eurotan eta gastuaren gaineko ehunekoarekin.

Iturria: Eustat, Berrikuntza Teknologikoko Inkesta, BTI.

7.2. taula. Gastua berrikuntza teknologikorako jardueretan banatzea, jarduera-adarren arabera. 10langile edo gehiagoko establezimenduak guztira. Euskal AE. 2011. Mila eurotan eta gastuaren gai-neko ehunekoarekin.

Iturria: Eustat, Berrikuntza Teknologikoko Inkesta, BTI.

2.675.721 51,1 13,5 20,3 2,1 2,2 1,7 9,2

1.020.514 46,5 20,0 26,7 1,3 1,0 1,5 3,0

3.870 0,0 70,5 0,0 29,5 0,0 0,0 0,0

82.563 16,1 33,4 22,8 9,6 0,7 3,2 14,0

3.608 66,0 20,9 0,0 0,0 0,0 1,8 11,3

15.437 11,9 2,9 82,7 0,3 0,6 0,0 1,6

34.155 55,3 20,2 23,4 0,0 0,2 0,0 0,9

37.325 72,1 13,2 9,3 0,7 0,7 0,6 3,4

191.640 46,3 27,5 20,9 0,2 0,9 0,9 3,3

184.706 55,7 22,5 15,5 1,2 2,2 1,5 1,3

109.039 65,7 20,1 6,3 0,1 1,4 2,9 3,5

255.887 35,4 10,7 52,2 0,1 0,2 0,8 0,6

44.225 70,7 8,6 7,8 0,1 2,0 6,0 4,7

46.354 48,6 27,1 23,9 0,0 0,0 0,4 0,0

11.705 29,2 2,3 53,2 6,4 0,2 1,3 7,4

Guztira

Industria

Erauzketa industriak, koke-lantegiak eta petrolioa fintzekoak

Elikagaien, edarien eta tabakoaren industriak

Ehungintza, arropagintza, larrugintza eta zapatagintza

Zura, papera eta arte grafikoak

Industria kimikoa eta farmaziako produktuak

Kautxua eta plastikoak

Metalurgia eta produktu metalikoak

Produktu informatikoak eta elektronikoak. Material etaekipo elektrikoak

Makinak eta ekipoa

Garraio-materiala

Altzariak eta bestelako manufakturak

Energia elektrikoa, gasa eta lurrina

Ur hornidura eta saneamendua

GuztiraBarneko

I+GKanpoko

I+G MakinakBestelakoezagutzak Prestakuntza

Diseinua etaprestaketaMerkaturatzea

Guztira

Industria








Produktu informatikoak eta elektronikoak. Material etaekipo elektrikoak

Makinak eta ekipoa

Garraio-materiala




GuztiraBarneko

I+GKanpoko



2.214.016

942.401

184.521

173.911

104.481

255.042

51.145

15.345

32.960

34.350

37.387

34.431

11.351

3.870

3.608

57,7

47,6

16,1

66,0

12,0

55,1

70,2

46,1

56,0

65,6

35,3

74,5

63,5

29,5

0,0

13,4

17,9

70,5

20,9

20,6

14,3

26,8

21,0

19,8

10,7

36,5

5,4

2,9

9,4

2,3

18,4

27,7

36,9

82,8

23,5

21,7

16,5

52,3

52,3

0,0

0,0

9,6

6,5

8,7

0,0

29,5

14,7

1,6

1,4

0,0

0,0

0,0

0,7

0,2

1,2

0,1

0,1

0,2

0,0

6,6

1,1

1,0

0,0

0,4

0,0

0,6

0,0

0,8

0,9

2,3

1,4

0,2

1,8

0,0

0,2

1,3

1,5

0,0

5,2

1,8

0,0

0,0

0,6

0,9

1,6

3,0

0,7

5,0

0,0

1,4

21,3

11,3

6,6

3,0

0,0

1,6

0,9

3,7

3,3

1,4

3,6

0,6

0,4

0,0

7,6


34

7.3. taula. Gastua berrikuntza teknologikorako jardueretan banatzea, jarduera-adarren arabera. 10langile edo gehiagoko establezimenduak. Espainia. 2011. Mila eurotan eta gastuaren gaineko ehu-nekoarekin

Iturria: EIN, Enpresen berrikuntza teknologikoari buruzko Inkesta.

Aldagai horiek jarduera-adarren arabera aztertzen baditugu, Euskal AEn berrikuntza teknologikoari

lehentasuna ematen dioten adarren artean, eta parte hartze portzentaje handiagoarekin, Garraio-

materiala (%27,1) eta Metalurgia eta metalezko produktuak (%19,6) daude. Gero Produktu infor-

matikoak eta elektronikoak. Material eta tresneria elektrikoak %18,5eko parte hartzea izan du.

Estatuan, pisurik handiena izan duen sektorea Motordun ibilgailuak izan da, %20,3arekin, gero Far-

maziaren sektorea, %15,3, eta gero Bestelako garraio-materialak, %13,2.

Euskal AEn berrikuntza teknologikoan gastu handiena egin duten hiru sektoreek gastu-banaketa ez-

berdina izan dute. Garraio-materialaren sektoreak makinetan egin zuen gastua (%52,3), baina Me-

talurgia eta metalezko produktuak eta Produktu informatikoak eta elektronikoak. Material eta

tresneria elektrikoak izeneko sektoreek barneko I+Gn egin zuten gastua (%46,1 eta %56, hurrenez

hurren).

ENPRESAK GUZTIRA

INDUSTRIA GUZTIRA

2. Erauzketa eta petrolio industriak


4. Ehungintza, arropagintza, larrugintza eta zapatagintza


6. Kimika

7. Farmazia


9. Metalezkoak ez diren askotariko produktu mineralak

10. Metalurgia

11.Manufaktura metalikoak

12. Produktu informatikoak, elektronikoak eta optikoak


14. Bestelako makina eta ekipoak

15.Motordun ibilgailuak

16. Bestelako garraio-materiala

17. Altzariak

18. Bestelako fabrikazio jarduerak

19.Makinen eta ekipoen konponketa eta instalazioa

20. Energia eta ura

21. Saneamendua, hondakinen kudeaketa eta kutsadurakentzea

GuztiraBarneko

I+GKanpoko



14.755.807 47,4 20,6 20,2 4,3 0,7 3,4

7.275.040 48,6 22,2 17,0 5,7 0,4 3,8

160.479 51,5 14,5 20,0 0,6 0,4 10,0

655.356 28,4 8,8 43,2 8,2 0,4 7,1

145.350 55,5 10,3 23,7 0,5 1,0 3,1

172.934 26,3 5,8 62,1 1,8 0,7 1,9

349.500 66,5 15,6 9,8 0,8 0,4 3,7

1.115.516 56,7 31,2 5,5 0,5 0,2 3,4

225.413 45,0 15,9 32,9 0,1 0,6 2,4

122.587 56,1 10,8 27,9 0,2 0,4 3,6

192.467 44,4 17,1 31,9 0,8 1,2 1,5

273.424 49,8 12,4 30,8 2,3 0,9 2,2

258.854 76,8 8,5 8,9 0,3 0,5 4,0

314.048 61,7 15,4 17,7 0,2 1,1 2,3

3,4

2,3

3,1

3,9

5,9

1,6

3,2

2,7

3,2

1,1

3,1

1,5

1,1

1,7

403.432 53,5 35,4 5,7 0,1 0,5 3,1 1,7

1.473.409 24,2 32,5 14,1 22,3 0,2 4,7 1,9

960.208 69,9 22,5 4,8 0,0 0,1 2,5 0,2

52.142 35,8 3,7 48,7 0,6 0,7 5,5 5,1

74.557 71,2 14,1 4,9 0,4 0,5 5,7 3,2

22.258 48,9 13,4 20,2 1,3 1,5 4,1 10,7

237.636 57,7 26,6 9,4 0,6 0,2 1,8 3,7

65.466 43,5 12,0 29,9 6,1 0,3 2,3 6,1


35

Estatuan, berrikuntza gasturik handiena egin duten hiru sektoreak, arestian azaldu bezala, hona-

koak izan dira: Motordun ibilgailuak, Farmazia eta Bestelako garraio-materiala, hurrenkera horretan

gainera. Motordun ibilgailuen sektorean kanpoko I+Gn egin da gasturik handiena; Farmazia sekto-

reak argi eta garbi barneko I+Garen gaineko apustua egin du eta Bestelako garraio-materiala sek-

toreak ere barneko I+Garen alde egin du.

Orain Euskal AEko industria-adarrek egiten duten berrikuntza teknologiko-motari begiratzen badiogu,

establezimenduen tamaina kontuan izanik, aurreko informazioa osatzeko moduan egongo gara. Ho-

rrela, hasiera batean berrikuntzan egindako ia gastu osoa 10 langile edo gehiagoko establezimen-

duetan egin da eta horregatik jaso da 7.4. taulan establezimendu-mota horri buruzko informazioa

bakarrik. Eskura dugun informazioaren arabera, Euskal AEko 9 langile baino gehiagoko industri es-

tablezimenduen %47,4ak egin du 2009 eta 2011 urteen bitartean berrikuntza teknologikoren bat.

Bertan ikus daiteke, gainera, industri establezimenduak produkzio-jarduera osoa osatzen dutenak

baino berritzaileagoak direla (%47,4, eta besteak %33,6). Prozesuko berrikuntzak (establezimen-

duen %32) produktuaren berrikuntzen gainetik daude (establezimenduen %27,6).

7.4. taula. 10 langile edo gehiagoko establezimenduak, jarduera-adarraren eta berrikuntza tekno-logiko motaren arabera. Euskal AE. 2009-2011(%)

(1): Ez dira sartzen soilik berrikuntza abian duten edo berrikuntzak huts egin dien establezimenduak.Iturria: EUSTAT. Berrikuntza Teknologikoko Inkesta, BTI

Jarduera-adarka bereizita, lau sektoretan establezimenduen erdiak baino gehiagok egin dute berri-

kuntzaren bat aztertzen ari garen aldian: Energía elektrikoa, gasa eta lurrina; Produktu informati-

koak eta elektronikoak. Material eta tresneria elektrikoa; Industri kimikoa eta produktu farmazeutikoak

eta Garraio-materiala. Zentzu horretan, Energia elektrikoa, gasa eta lurrinarena izan da adarrik di-

namikoena, establezimendu guztien %69,6 berritzaileak izan direlako.

Guztira

Industria








Produktu informatikoak eta elektronikoak. Material eta ekipoelektrikoak

Makinak eta ekipoa

Garraio-materiala




GuztiraProduktua-

renaProzesua-

renaEgiten

Kale egindu

Establezimenduberritzaileak

(1)

33,6 19,8 23,1 17,4 3,6 30,7

47,4 27,6 32,0 27,4 7,3 42,6

10,0 0,0 10,0 4,0 0,0 10,0

45,4 23,4 36,5 15,7 4,0 43,1

27,8 14,1 23,9 14,1 0,0 27,8

28,6 6,3 27,3 7,1 4,8 27,3

63,6 57,7 32,1 45,1 26,5 62,2

49,6 30,0 23,6 35,8 11,5 34,5

49,7 23,9 38,5 22,2 3,7 47,0

64,3 51,7 44,9 48,1 12,7 61,8

48,6 41,2 20,4 40,6 13,6 41,6

58,6 36,3 37,9 40,8 7,9 49,6

35,0 23,3 20,3 30,1 1,7 27,5

69,6 46,7 10,0 62,2 44,6 56,7

35,6 8,2 26,6 19,1 7,5 26,6

Berrikuntza teknologikoaren mota


36

Enpresek berrikuntza teknologikoaz gainera ez-teknologikoa ere izan dezakete. Berrikuntza ez-tek-

nologiko hori antolaketa- edo merkaturatze-berrikuntzek osatzen dute.

Antolaketa-berrikuntza esaten zaio antolaketari lotutako metodo berriak ezartzeari enpresaren barne

funtzionamenduan; bestalde, merkaturatze-berrikuntza egitean aurrekoekin alderatuta oso ezberdi-

nak diren eta inoiz erabili ez diren merkaturatze-estrategiak edo -kontzeptuak gauzatzen dira.

7.5. taulan aztertzen da aipatu berrikuntza ez-teknologikoa 10 langile edo gehiagoko establezimen-

duetan.

7.5. taula. 10 langile eta gehiagoko establezimenduak, jarduera-adarraren eta berrikuntza ez-tek-nologiko motaren arabera. Euskal AE. 2009-2011(%)

Iturria: EUSTAT. Berrikuntza Teknologikoko Inkesta, BTI.

7.5. taula honetan daturik nabarmenena da establezimenduen %23,7k berrikuntza ez-teknologikoa

egiten duela, eta ehuneko hori %28,2raino doala industri establezimenduetan. Berrikuntza ez-tek-

nologiko motari dagokionez, 2009-2011 aldian industri establezimenduen %23,2k antolaketa-berri-

kuntzak garatzen ditu eta %14,2k merkaturatze-berrikuntza.

Jarduera-adarrak bereizita, berrikuntza ez-teknologiko handiena egin duen adarra Produktu infor-

matikoak eta elektronikoak, Material eta tresneria elektrikoa izenekoa izan da, 10 langile edo ge-

hiagoko establezimenduen %43,8k garatu dutelako berrikuntza-mota hau.

Antokaleta Merkaturatzea

23,7 21,1 10,7

28,2 23,2 14,2

0,0 0,0 0,0

32,4 22,2 24,0

17,1 17,1 0,0

11,4 10,1 3,5

39,7 30,6 22,4

25,2 25,2 10,8

27,3 22,2 16,0

43,8 38,7 13,6

37,2 27,5 18,7

32,3 32,3 4,1

22,5 17,9 12,5

25,7 25,7 5,6

21,5 18,8 2,7

Guztira

Industria








Produktu informatikoak eta elektronikoak. Material eta ekipoelektrikoak

Makinak eta ekipoa

Garraio-materiala




eknologiari lotuta ez dagoen berrikuntza mota

Teknologiari lotutaez dauden

establezimenduberritzaileak


37

8. ENPRESAK ETA INFORMAZIOAREN GIZARTEA

Atal honetan, “informazioaren eta komunikazioaren teknologiak” deritzenek Euskal AEko industria-

enpresetan duten ezarpen-maila aztertzen da. Hasteko, 8.1. taulan, informazio eta komunikazio tek-

nologiak dituzten establezimenduen ehunekoak erakusten dira teknologia nagusi horietako

bakoitzerako. Taulan ikusten den bezala, ekipamendu mota horiek maila ona dute EAEko industrian.

Industriako establezimenduen %86,6k ordenagailua dute. Are gehiago, sei adarretan portzentajea

%90etik gorakoa izan da. Makinak eta ekipoa nabarmendu behar dugu, adar honetako establezi-

menduen %97,1ek ordenagailua baitaukate.

Industriako establezimenduen %82,7k posta elektronikoa dute, %82,6k internetekin gainera. Baina

tasarik handiena sakelako telefonoarena da, %90,2k baitute.

Gero eta enpresa gehiago dira web orri baten bidez Interneten agertzeak duen garrantziaz ohartzen

direnak. Horrela, 2012an, sarean agerpena duten industriako enpresak guztien %51,7 dira. Adarren

artean Industri kimikoa eta produktu farmazeutikoak nabarmendu behar dugu, bertako establezi-

menduen %77,9k baitute webgunea.


38

8.1. grafikoa. Establezimenduak, informazioaren teknologien ekipamenduen arabera. Euskal AE, 2012. (%)

Iturria: EUSTAT. Informazioaren Gizarteari buruzko Inkesta. IGI - Enpresak.

20 40 60 80 100 %

Ordenagailu pertsonala Posta elektronikoa Internet Sakelako telefonoa Webgunea

Ekonomia guztira

Industria guztira

Erauzketa industriak, koke-lantegiaketa petrolioa fintzekoak

Elikagaiak, edariak, tabakoa

Ehungintza, arropagintza, larrugintzaeta zapatagintza

Zura, papera eta artegrafikoak

Industria kimikoa eta farmaziakoproduktuak


Metalurgia eta produktumetalikoak

Produktu informatiko etaelektronikoak. Material

eta ekipo elektrikoak

Makinak eta ekipoa

Garraio-materiala

Altzariak eta bestelakomanufakturak

Energia elektrikoa, gasaeta lurrina

Ur hornidura etasaneamendua


39

8.2. taula. Internet daukaten establezimenduak, sarbidearen eta jarduera-adarraren arabera. Eus-kal AE, 2011-2012


Interneten agerpena gero eta handiagoa da euskal enpresetan. 8.2. taulan ikusten dugu sarera sart-

zeko bide erabiliena ADSLa izan dela, internet duten industriako enpresa guztien %89,7 sartu bai-

tira bide horretatik; baina 2011. urtearen aldean ehuneko hori asko murriztu da, aurreko urte horretan

enpresen %91,6k erabiltzen zutelako sarbide mota hori. Adar guztiek izan dituzte balio handiak sa-

rean ADSL bidez sartzeari dagokionez. Balio handienak Metalurgia eta metalezko produktuak ize-

neko sektoreak izan ditu, establezimendu guztien %93,2arekin; balio txikienak, aldiz, Energia

elektrikoa, gasa eta lurrina sektoreak izan ditu %83,4arekin.

Gainerako sarbideek ehuneko txikiagoak izan dituzte. Hots, kable bidez sartu dira sarean industri

sektoreko enpresa guztien %18,7; modem bidez %1,6; RDSI lineak erabili dituzte enpresa guztien

%9,2, eta %3,1k bestelako konexio finkoak erabili dituzte.

Alabaina, konexio mugikorraren (sakelako telefonoa, PDA, USB modema, GSM, GPRS, etab.) izu-

garrizko gorakada azpimarratu behar da; 2011. urtean industriako enpresen %32,5ek erabili zuten

konexio-mota hori eta 2012. urtean %51,9k.

Internetek eskaintzen duen aukeretako bat (guztien artean) merkataritza elektronikoa egin ahal iza-

tearena da. 8.3. grafikoan ematen diren datuen arabera, jarduera mota hau gero eta handiagoa da

Euskal AEn, bai negozio kopuruetan bai parte hartzen duen enpresa kopuruan. 10 langiletik gorako

industria-establezimenduen %27,1ek zerbait erosi edo saldu zuten internet bidez 2011. urtean, eta

22,7k 2010. urtean.

2011 2012 2011 2012 2011 2012 2011 2012 2011 2012 2011 2012

5,3 2,8 9,3 7,5 86,2 82,7 27,2 25,1 29,6 51,2 2,2 2,7

9,1 1,6 16,5 9,2 91,6 89,7 20,8 18,7 32,5 51,9 2,5 3,1

4,9 0,0 9,8 2,7 77,5 91,1 16,6 11,5 34,7 44,5 10,3 11,8

6,0 3,7 10,6 9,8 86,7 85,5 25,4 14,6 28,0 64,9 1,8 0,1

4,3 3,0 6,3 4,5 80,5 86,1 22,7 14,6 19,7 33,9 0,0 0,0

6,7 1,4 15,3 3,5 88,3 92,1 18,9 15,1 25,4 45,3 3,0 2,5

5,7 0,0 17,2 5,7 94,3 92,4 14,6 16,3 44,3 60,2 2,5 4,4

4,9 4,4 12,1 9,8 90,0 87,0 19,7 18,0 29,8 41,1 2,1 2,4

14,7 1,2 24,4 11,1 97,0 93,2 17,2 16,5 33,0 48,1 2,1 2,5

3,0 0,0 13,3 4,8 92,6 84,5 18,3 28,3 50,6 66,3 4,6 7,8

7,2 0,5 13,3 10,9 92,6 90,4 24,1 28,6 39,9 60,7 4,6 6,2

3,9 1,2 18,0 9,1 91,0 89,6 14,3 13,7 33,3 55,0 5,8 14,5

7,8 0,2 11,6 12,4 89,2 86,3 26,0 24,0 32,3 53,1 0,0 0,3

14,9 2,2 25,1 10,0 88,6 83,4 44,3 34,2 50,8 86,4 19,9 45,1

11,7 3,7 12,4 7,8 93,6 90,8 24,5 16,6 41,6 73,0 3,2 0,3

Modem RDSI ADSL

Erauzketa industriak, koke-lantegiak eta

petrolioa fintzekoak


Ehungintza, arropagintza, larrugintza eta

zapatagintza





Produktu informatikoak eta elektronikoak.

Material eta ekipo elektrikoak

Makinak eta ekipoa

Garraio-materiala




konexio finkoak

Kablea (zuntz

optikoa)

Konexio

mugikorra

Bestelako

Ekonomia Guztira

Industria Guztira


40

8.3. grafikoa. Merkataritza elektronikoa duten 10 langile eta gehiagoko establezimenduak, jarduera-adarraren eta merkataritza-motaren arabera (%). Euskal AE, 2011.


Adarrak bereizita, Produktu informatikoak eta elektronikoak sektorea nabarmendu behar da. Mate-

rial eta tresneria elektrikoan 10 langile baino gehiagoko establezimenduen %43,9k egiten dute mer-

kataritza elektronikoa. Aurkako aldean Ur hornidura eta saneamendua sektorea dugu; bertan,

establezimenduen %7,1ek bakarrik egiten dute merkataritza elektronikoa.

Erosketa elektronikoak egiten dituzten establezimenduen artean ikusten dugu sektore berberak (Pro-

duktu informatikoak eta elektronikoak. Material eta tresneria elektrikoa) emaitza hobeak izan dituela:

%38,5. Salmenten ikuspegitik, produktuak eskaintzen dituzten establezimenduak askozaz ere gut-

xiago dira, industriako establezimenduen %13,4. Konparatuz gero, industriako enpresa gehiago

daude erosketa eragiketak internet bidez egiten, salmentak egiten baino. Industriako 10 langile edo

gehiagoko enpresen %13,4k internet bidezko salmentak egiten dituzte; enpresen %23,1ek, berriz,

erosketak egiten dituzte.

Ekonomia guztira

Industria guztira

Erauzketa industriak, koke-lantegiaketa petrolioa fintzekoak

Elikagaiak, edariak, tabakoa

Ehungintza, arropagintza, larrugintzaeta zapatagintza

Zura, papera eta artegrafikoak

Industria kimikoa eta farmaziakoproduktuak


Metalurgia eta produktumetalikoak

Produktu informatiko eta elektronikoakMaterial eta ekipo elektrikoak

Makinak eta ekipoa

Garraio-materiala

Altzariak eta bestelakomanufakturak

Energia elektrikoa, gasaeta lurrina

Ur hornidura etasaneamendua

0 5 10 15 20 25 30 35 40 %

Internet bidezko salmentakInternet bidezko erosketakMerkataritza elektronikoa


41

Enpresek, beraz, teknologia sarriago erabiltzen dute; eta horri lotuta, Euskal AEko erakunde publi-

koetako unitateek eskaintzen dituzten zerbitzu elektronikoak ere erabili dira sarriago azken urteotan.

8.4. grafikoan ikusten den bezala, 2012. urtean zehar interneterako sarbidea izan duten enpresen

%64k egin dituzte izapideak modu elektronikoan administrazio publikoarekin. Ehuneko hori 2001. ur-

tean izapide elektronikoak egin dituzten enpresen kopurua (%25,5) baino ia hiru aldiz handiagoa

izan da.

Industri sektoreak antzeko bilakaera izan du aldi horretan: 2011. urtean, interneterako sarbidea zuten

enpresen %21,7k egin zituzten izapide elektronikoak, eta 2012. urtean %63,8k.

Baina 10 langile edo gehiagoko enpresak bakarrik kontuan hartuz gero ehuneko horiek handiagoak

dira. Mota horretako EAEko enpresen artean %87,8k erabiltzen du administrazio publikoarekin ha-

rremanetan jartzeko bide hori; eta industri sektoreko enpresen artean portzentajea %90,2ra heltzen

da.

8.4 Grafikoa. Interneterako sarbidea duten eta administrazio publikoarekin izapide elektronikoak egi-ten dituzten establezimenduak. (%). 2001-2012


0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Establezimendu guz

Euskal Industriaren Ikuspegia 201205. Zura, papera eta arte grafikoak 06. Koke-lantegiak eta...

Documents

Transcript of Euskal Industriaren Ikuspegia 201205. Zura, papera eta arte grafikoak 06. Koke-lantegiak eta...