7/14/2019 Lotura Kimikoa Iker

1/16

Egilea: Iker

Teres

Gela: 1G

batx

Irakaslea:

Xabier

Gutierrez

AURKIBIDEA: Zergatik konbinatzen dira eleentu ezberdinak! "otura kiikoaren ikus#egi

energetikoa $ eta ondorioz egonkortasuna%

"otura otak ezberdindu: lotura intraolekularrak eta interolekularrak%

"otura intraolekular otak:

o Ionikoa

7/14/2019 Lotura Kimikoa Iker

2/16

"otura ota &au deskribatu 'odu sin#le batean($ nola sortzen

den eta zein eleentu oten artean gertatzen den )usti*ikatuz%

"otura &onen ondorioz sortzen diren egiturak deskribatu: sareak'otak EZ(%

+ustantzia ionikoen #ro#ietateak enuntziatu eta )usti*ikatu%

o Kobalentea

"otura ota &au deskribatu "e,isen ereduan oinarrituz$ nola

sortzen den eta zein eleentu oten artean gertatzen den)usti*ikatuz%

"otura &onen ondorioz sortzen diren egiturak ai#atu: olekulak$

sareak-

.olekula &auen "e,is egitura ean eta #olarrak diren edo ez

arrazoitu: /0$ 2

+ustantzia kobalenteen #ro#ietateak enuntziatu eta )usti*ikatu%

o Metalikoa

"otura ota &au deskribatu &odei elektronikoaren teorian

oinarrituz%

+ustantzia etalikoen #ro#ietateak enuntziatu eta )usti*ikatu%

'1% o&arra: atal &onekin bukatzeko ondo legoke 3 lotura hauen ezberdintasuna

labur3labur ze&aztuko bazenute(

Indar interolekular otak deskribatu$ adibideren baten laguntzaz baliatuz:

o 4an de ,aals

Di#olo3di#olo$ di#olo 5 di#olo induzitu$ "ondon indarrak%

o idrogeno zubiak

7/14/2019 Lotura Kimikoa Iker

3/16

'0% o&arra: errazagoa izan daiteke lotura kobalentea eratzen duten olekulen

#ro#ietateak$ indar interolekularrrak deskribatu eta gero azaltzea(%

1. ona &een atooak zergatik elkartzen diren azaltzeko azal#en

orokorra%

.ultzoak sortzeko elkartzen dira6 &auek bere aldetik baino

egonkortasun &andiagoa eta energia txikiagoa baitituzte% Beraz$

esango genuke eleentu ezberdinak konbinatzean ultzoak

sortzen direla$ egonkortasun &andiagoa eta energia txikiagoa

dituztenak%

Egonkortasunari eta energiari buruz &itz egin dugu$ baina azaldu ez%

Bi eleentuen artean lotura bat sortzean bi atoo &orien energian

aldaketa bat egoten da% 7rozesu &au gertatzen den bitartean$ bi

&auen artean energia askatzen ari da6 lotura3energia deritzona%

.olekula berria sortu eta gero$ berriro ere banandu na&i bagenu$

askatu duen energia kantitate bera ean be&arko genioke%

Energi kantitate &au lotuta dago egonkortasunarekin6 lotura bat

eratzean zenbat eta energia kantitate &andiagoa askatu orduan eta

lotura &ori egonkorragoa izango da%

Atooak bananduta edo guztiz elkartuta daudenean energia

kantitate ezberdina daraate% asteko$ bata bestetik bananduta

daudenean bakoitzaren energia zero dela esaten da% 8arraian$

atooak elkartzen )oaten direnean indar erakarleak dira nagusi6

bitartean energia askatzen da% Atooen arteko distantzia lotura3distantzia olekularra denean$ energiaren balioa inioa da6 aldiz

sistearen egonkortasuna axioa% Bukatzean$ atooak ge&iago

&urbiltzean$ indar aldaratzaileak indar erakarleei gaindituko dio$

energia xurgatuz%

Bi atooen arteko loturei buruz ari gara &itz egiten denbora osoan$

baina ze lotura ota daude! 9olakoak dira bakoitzak!% au da lan

&onen bitartez azalduko duguna%

7/14/2019 Lotura Kimikoa Iker

4/16

2. 8arraitzeko lotura intraolekular eta interolekularren arteko

ezberdintasunak ai#atuko ditut% "otura intraolekurrarak atooen

artean sortzen diren loturak dira$ olekulak sortzeko% auenbarruan lotura ionikoa$ kobalentea eta etalikoak daude% Indar

&auek olekula baten egonkortasuna adierazten dute% Aldiz$ lotura

interolekularrak$ olekulen artean sortzen diren loturak dira$

substantzia desberdinak sortzeko% Gauza askoren artean

substantziaren egoera *isikoa adierazten dute 'solido$ likido$ gas($

baina substantzia bat bestearekin duen na&askortasuna% auen

barruan ezagunenak 4an der ,aals$ Di#olo3di#olo eta idrogeno

loturak dira%

3."otura Intraolekularrak:

3.1. Ionikoa:

Dakigunez &ainbat substantzia ez daude atooz osatuta$ ioi

#ositiboz eta negatiboz baizik% Beraz$ lotura ionikoa ioiak elkartzean

sortzen den lotura da%

7/14/2019 Lotura Kimikoa Iker

5/16

"e&enik eta be&in goazen ioiak zer diren azaltzera% Esan dudanez

badaude ioi #ositibo eta negatiboak:

3ioi #ositiboak 'katioi(: Eleentu batek elektronegatibotasun

gutxi badu elektroi #are bat galtzeko )oera du% Beraz$ elektroiakgaldu 'azken ailako guztiak( eta gero eleentu &ori #ositiboki

kargatuta gelditzen da$ &orregatik deritzo &oni ioi #ositiboa% Beti

elektroi adina #gelditzeko% orrela guztiz betea gelditzen dela esan

daiteke ez s edota s; # gelditzen badira%

3ioi negatiboak 'anioi(: Katioien kontrakoa$ eleentu batek

elektronegatibotasun &andia badu elektroi bat$ bi edo ge&iago

&artzeko )oera du 'azken aila osatu &arte(% Baina le&en esan

bezala beti elektroi ko#uru be&arra &artzen du #bete arte% Beraz$

elektroiak &artzen dituenez eleentu &ori #ositiboki kargatuta

gelditzen da$ &ortik dator &onek daukan izena%

Eleentu etalikoak eta ez3etalikoak elkartzean sortzen da lotura

ota &au% .etalak azken ailako elektroiak galtzen ditu eta ez3etalak elektroi &auek artzen ditu$ azken aila osatu arte% Beraz$

&een zortziko erregela betetze da$ gas noblea ez den atoo batek

beste atoo batzuekin konbinatzeko )oera duelako balentzi geruzan

zortzi elektroi lortu arte%

ona &een kloro eta sodioaren arteko lotura nola gertatzen diren:

+odioak elektroi bat galtzen du$ eta &onek galdutako elektroiak

kloroak artzen du% Ioi #ositiboa eta ioi negatiboa elkartu egiten dira

aurkako karga elektrikoak erakarri egiten direlako%

7/14/2019 Lotura Kimikoa Iker

6/16

"otura ionikoak osatzean karga elektrikoak sortzen direnez$ eta

substantzietan atoo asko daudenez$ ez dira atoo gutxiko

olekulak sortzen$ egitura erraldoiak baizik% .ilioika anioi eta

katioien arteko lotura sortuko da$ sare ionikoa izenekoa% +are

aaigabe &auetan #artikulak bata bestearekin itsatsita daude$

es#azio gutxiekin beraien artean6 beraz$ solido egoeran daude%

Eleentuak elektroiak eateko edo &artzeko duten )oera zerikusia

du eleentu &orien koka#ena taula #eriodikoan% Eleentuen

atooek ioi bi&urtzean duten karga eleentuaren balentzia ionikoa

deitzen zaio% ona &een taula #eriodiko erreala eta eleentuenbalentziekin nik egindako beste taula bat6 antzekoak ezta!

7/14/2019 Lotura Kimikoa Iker

7/16

"otura ionikoekin bukatzeko bere ezaugarria ai#atu be&ar ditut%

asteko solidoak dira$ *usio #untu altua baititu% Beraz ez da erraz

likido eta gas egoerara #asatuko6 loturak oso gogorrak direlako eta

ten#eratura oso &andia be&ar da a#urtarazteko%

7/14/2019 Lotura Kimikoa Iker

8/16

Baita uretan disolbagarriak dira% Erraz disolbatzen da uretan$ ura

#olarizatua baitago$ &orrela sare ionikoa erraz a#urtzen du$ katioiak

eta anioiak bereiztuz% Baita urak solidotik ioiak kentzen ditu$ *ase

likidora #asarazten%

Ez dira eroaleak solido egoeran$ aldiz uretan disolbaturik bai% +olido

egoeran daudenean ez dira gai zirkuituko kargak eroateko6 egoera

&onetan ez daudelako elektroi askerik% Uretan disolbaturik aldiz

elektroi aske batzuk geratzen dira$ eroalea izaten utziz%

7/14/2019 Lotura Kimikoa Iker

9/16

Bukatzeko$ esan be&arra dago$ na&iko &auskorrak direla baina oso

gogorrak% .arrazkian ikus daitekeen bezala$ kargak bata

bestearekiko itsatsita daude: #ositibo3negatibo3#ositibo3negatibo -

orregatik kol#e batekin geruza bat des#lazatzean karga berdineko

ioiak geldituko dira #arean% Karga berdinekoak aldentzeko )oera

dutenez bereizi egingo dira eta ondorioz sarea a#urtuko da%

3.2.Kobalentea:

Atoo ez etalen arteko lotura da$ &au

da$ ez3etal bat beste ez3etal

batekin% Kasu &onetan$ atooak

elkartzen dira elektroi #are bat

kon#artituz$ kargarik sortu gabe% "otura

ota &au deskribatzeko "e,isenereduan oinarritzea be&arrezkoa da%

onek zioen bi atoo lotura kobalentez

elkartzeko$ kounean izan be&ar

zituztela elektroi bikote bat edo ge&iago% .odu &onetan gas nobleen

egitura lortzen dute$ &au da$ azken geruzan zortzi elektroi egotea%

onen &elburua da kon*igurazio elektroniko egonkor bat lortzea%

Beraz lotura kobalente guztiak "e,isen ereduarekin arraztu

daitezke$ eta &orrela esan daiteke #artikulak beraien arteanlaguntzen direla$ elektroiak kon#artituz6 ez galtzen%

7/14/2019 Lotura Kimikoa Iker

10/16

ona &een "e,isen ereduaren adibide bat%

"e,isen notazioan gertatzen

dena &au da$ &idrogenoak

elektroi bakarra be&ar dutenez

egonkor egoteko bata bestearen elektroiak kon#artitzen dute6

&orrela bakoitzak bi elektroi balitu bezala daude%

Eredu &au &orrela adieraztea

erabaki zuten6 elektroi #are

bakoitzeko arra bat%

Kon#artitzen diren elektroiak des#arekatuak daudenak dira$ &orrela

beste batekin elkartzean bikoteak sortzeko% Goiko kasuan