AURKIBIDEA:AURKIBIDEA:

1. INFORMATIKAREN DEFINIZIOA 1. INFORMATIKAREN DEFINIZIOA

2. ORDENAGAILUAREN DEFINIZIOA 2. ORDENAGAILUAREN DEFINIZIOA

3. INFORMAZIOA ORDENAGAILUETAN 3. INFORMAZIOA ORDENAGAILUETAN

4. ORDENAGAILUEN HARDWAREA 4. ORDENAGAILUEN HARDWAREA

5. ORDENAGAILUAREN SOFTWAREA 5. ORDENAGAILUAREN SOFTWAREA

DEFINIZOA:DEFINIZOA:

INFORMATIKA:INFORMATIKA:Informazioa+Automatikoa>Informazioaren Informazioa+Automatikoa>Informazioaren tratamendu automatikoa ordenagailuen bitartez. tratamendu automatikoa ordenagailuen bitartez. Ordenagailuen(tresneria+programak+datuak) fabrikazioa eta Ordenagailuen(tresneria+programak+datuak) fabrikazioa eta jarduera ikertzen duen zientzia.jarduera ikertzen duen zientzia.

ORDENADOREA:ORDENADOREA: Errekurtso kolekzio bat da.Errekurtso kolekzio bat da.

HARDWAREA:HARDWAREA:Prozesu elektroniko-digitalerako Prozesu elektroniko-digitalerako

gailu edo tresneria. gailu edo tresneria.

SOFTWAREA:SOFTWAREA:Gailu hauetan gorderiko programaGailu hauetan gorderiko programa

eta datuak. eta datuak.

ORDENAGAILUEN EGITURA ORDENAGAILUEN EGITURA OROKORRA:OROKORRA:

Sarrera dispositiboak S/I Irteera dispositiboak

Prozesadorea

Memoria

Biltegiratze ugarirako dispositiboak

Beste ordenagailuak

Datuak komunikatzeko bideak

INFORMAZIOA ORDENAGAILUETAN:INFORMAZIOA ORDENAGAILUETAN:

Hardwarean bakuntasuna kontutan edukita informazioa era Hardwarean bakuntasuna kontutan edukita informazioa era bakunean erabili behar du ordenagailuak. bakunean erabili behar du ordenagailuak.

Oinarrizko informazio unitatea Oinarrizko informazio unitatea BITBIT: 0 edo 1 balioak har : 0 edo 1 balioak har ditzake. Hardwareko dispositibo ezberdinetan bit bat ditzake. Hardwareko dispositibo ezberdinetan bit bat azaltzea erraza da: azaltzea erraza da:

Elektrikoki: boltaje ezberdin bi, bakoitzari bit-aren balio bat Elektrikoki: boltaje ezberdin bi, bakoitzari bit-aren balio bat lotuz.lotuz.

Magnetikoki: Polaritate bi,bakoitzari bit-aren balio bat lotuz.Magnetikoki: Polaritate bi,bakoitzari bit-aren balio bat lotuz.

HARDWARE OSAGAIAK:HARDWARE OSAGAIAK:

1 .CPU edo PROZESADOREA:1 .CPU edo PROZESADOREA: Ordenagailuaren zerebro gidaria, egin beharreko Ordenagailuaren zerebro gidaria, egin beharreko

guztia gidatzen duen organo eraginkorra.guztia gidatzen duen organo eraginkorra. Pentium, AMD,...Pentium, AMD,... Bere gaitasuna nola neurtzen da:Bere gaitasuna nola neurtzen da: Mhz adierazten den abiadura (haizegailu Mhz adierazten den abiadura (haizegailu

beharrezkoa)beharrezkoa)

Era berean tratatu ditzaken bit kopurua(32 bit Era berean tratatu ditzaken bit kopurua(32 bit pentium, 64 nintendo,...) (hitzaren luzera, WORD)pentium, 64 nintendo,...) (hitzaren luzera, WORD)

MEMORIA NAGUSIA:MEMORIA NAGUSIA:

Prozesadoreak momentuan darabilen informazioa Prozesadoreak momentuan darabilen informazioa gordetzen duen elementua( programa, sarrera-gordetzen duen elementua( programa, sarrera-irteera datuak).irteera datuak).

Bi mota daude:Bi mota daude: RAM:RAM: (sarrera aldakorreko memoria) programak+datuak; (sarrera aldakorreko memoria) programak+datuak;

ezabatu egiten da ordenagailua itzaltzean. ezabatu egiten da ordenagailua itzaltzean. mota mota bereziaberezia: : CACHECACHE: Memoria RAM ultra-arina,: Memoria RAM ultra-arina,

ROMROM: (irakurri hutsezko memoria): Ordenagailuak bere : (irakurri hutsezko memoria): Ordenagailuak bere jarduerarako eten gabe behar dituen datuak (martxan jarduerarako eten gabe behar dituen datuak (martxan jartzeko programa, konfigurazioak,...)jartzeko programa, konfigurazioak,...)

OINARRIZKO PLAKAK:OINARRIZKO PLAKAK:

Ordenagailu bezalako sistema elektroniko konplexu bat Ordenagailu bezalako sistema elektroniko konplexu bat osatzen duen plaka da,eta busen bitartez komunikatzen osatzen duen plaka da,eta busen bitartez komunikatzen dira elementu guztiak.Fisikoki kableak dira.dira elementu guztiak.Fisikoki kableak dira.

Hiru motakoak daude: denak informazioa daramate=> Bit-ak.Hiru motakoak daude: denak informazioa daramate=> Bit-ak. DATU BUSA:DATU BUSA:Ekipamendu informatiko bat auzipetu bere burua Ekipamendu informatiko bat auzipetu bere burua

datuak.datuak. HELBIDE BUSA:HELBIDE BUSA:Beharrezko lerro elektrikoen taldean da norabide Beharrezko lerro elektrikoen taldean da norabide

bat ezartzeko.bat ezartzeko. KONTROL BUSA:Lerroak eta norabideak gobernatzen dituen KONTROL BUSA:Lerroak eta norabideak gobernatzen dituen

erabilera eta sarbidea datuak dira.erabilera eta sarbidea datuak dira.

BILTEGIRATZE UGARIRAKO BILTEGIRATZE UGARIRAKO DISPOSITIBOAK:DISPOSITIBOAK:

Informazioa kopuru handitan biltzeko, informaziori eusten diete argi-indarra Informazioa kopuru handitan biltzeko, informaziori eusten diete argi-indarra badoa, informazioa leku seguruetan gordetzeko, informazioa leku batetik badoa, informazioa leku seguruetan gordetzeko, informazioa leku batetik bestera eramateko erabiltzen dira.bestera eramateko erabiltzen dira.

Hiru mota daude:Hiru mota daude: DISKO MAGNETIKOAK:Plastiko edo metalezko zirkulu itxura duten diskoak dira DISKO MAGNETIKOAK:Plastiko edo metalezko zirkulu itxura duten diskoak dira

emultsio magnetiko batekin estalirik, hau magnetizatuz bitak gorde ditzakete.emultsio magnetiko batekin estalirik, hau magnetizatuz bitak gorde ditzakete. DISKO GOGORRA:informazioa kontserbatzen duen gailu bat ez lurrunkorra,ere DISKO GOGORRA:informazioa kontserbatzen duen gailu bat ez lurrunkorra,ere

energiaren galerarekin, grabazio magnetikoaren digitala sistema bat enplegatzen energiaren galerarekin, grabazio magnetikoaren digitala sistema bat enplegatzen duena.duena.

DISKO OPTIKOAK:Diskoaren erabiltzen duen laser argia edo uhin hurbil DISKO OPTIKOAK:Diskoaren erabiltzen duen laser argia edo uhin hurbil elektromagnetikoak argiaren espektrora unitate bat da irakurketaren prozesuko elektromagnetikoak argiaren espektrora unitate bat da irakurketaren prozesuko batzuk edo datuen idazte edo diskobatzuk edo datuen idazte edo disko optikoei.optikoei.

CD:Euskarri optiko digital bat erabilia da informazioaren edozein mota biltegiratzeko.CD:Euskarri optiko digital bat erabilia da informazioaren edozein mota biltegiratzeko. DVD:DVD:Biltegiratze optikoaren gailu bat da.Biltegiratze optikoaren gailu bat da.

FLASH MEMORIA:Memoria EEPROM-ren uzten duen memoriaren posizio FLASH MEMORIA:Memoria EEPROM-ren uzten duen memoriaren posizio anizkunak edo idatzi borratuak izan daitezela programazioaren bera lanak bat anizkunak edo idatzi borratuak izan daitezela programazioaren bera lanak bat bultzada elektriko erabat garatua da,bakarrik idaztea uzten duen edo gela bakar bat bultzada elektriko erabat garatua da,bakarrik idaztea uzten duen edo gela bakar bat aldiko borratzea aurreko aurrean.aldiko borratzea aurreko aurrean.

BIDEO SISTEMA:BIDEO SISTEMA:

Hartzearen teknologia da, grabazioa, prozesatzea, biltegiratzea, Hartzearen teknologia da, grabazioa, prozesatzea, biltegiratzea, transmisioagatik eta berreraikitze irudien sekuentzia baten erdi transmisioagatik eta berreraikitze irudien sekuentzia baten erdi analogiko edo elektroniko eszenak ordezkatzen dituzten analogiko edo elektroniko eszenak ordezkatzen dituzten mugimenduan.mugimenduan.

PERIFERIKOAK:PERIFERIKOAK:

Aparatuetara edo gailu independente eta laguntzaile lotuak konputagailu baten Aparatuetara edo gailu independente eta laguntzaile lotuak konputagailu baten prozesatzearen unitate zentralera da.prozesatzearen unitate zentralera da.

TEKLATUA:TEKLATUA:Karakter bakoitzak bit kolekzio bat lotuta du. Tekla bat zapaltzen Karakter bakoitzak bit kolekzio bat lotuta du. Tekla bat zapaltzen denean lotuta duen bit kolekzioa RAM memoriako gune batetan gordetzen da denean lotuta duen bit kolekzioa RAM memoriako gune batetan gordetzen da (TEKLATU-BUFFERRA),CPUak hau irakurri eta egin beharrekoa egiten (TEKLATU-BUFFERRA),CPUak hau irakurri eta egin beharrekoa egiten du.Idazteko pantailan agertzen den marra bertikala KURTSOREA du izena.du.Idazteko pantailan agertzen den marra bertikala KURTSOREA du izena.

SAGUA:SAGUA:Pantailan ikusten den geziaren izena PUNTEROA da.Pantailan ikusten den geziaren izena PUNTEROA da. Azpialdean duen bolatxoaren ardatz bietako mugimendua irakurtzen duten Azpialdean duen bolatxoaren ardatz bietako mugimendua irakurtzen duten

sentsore bi dauzka. Mugimendu hau eta bi botoien zapalketa bitetan sentsore bi dauzka. Mugimendu hau eta bi botoien zapalketa bitetan adierazita gordetzen dira RAM memorian gero CPUak hauek irakurri eta adierazita gordetzen dira RAM memorian gero CPUak hauek irakurri eta hauen arabera jarduteko.hauen arabera jarduteko.

INPRIMAGAILUA:INPRIMAGAILUA: Informazioa paperean azaltzeko erabiltzen den irteera periferikoa da.Informazioa paperean azaltzeko erabiltzen den irteera periferikoa da. Hiru motakoak dira nagusiki:Hiru motakoak dira nagusiki: Puntu-matrizekoak:Puntu-matrizekoak:inprimatzailearen mota bat da ezkertiar desplazatzen inprimatzailearen mota bat da ezkertiar desplazatzen

zaion eskuinari or gainean inprimatzearen, buru batekin inpaktutik zaion eskuinari or gainean inprimatzearen, buru batekin inpaktutik inprimatzean, tintaren zinta bat paperaren kontra zapaltzean, idazmakina inprimatzean, tintaren zinta bat paperaren kontra zapaltzean, idazmakina baten funtzionamenduaren antzeko formaren.baten funtzionamenduaren antzeko formaren.

Tinta-zorrotadakoak:Tinta-zorrotadakoak:tanten propultsioa erabiltzen duen (ink jeta tanten propultsioa erabiltzen duen (ink jeta teknologia) euskarri sendo baten gainetik (papera edo azetakoa) dokumentu teknologia) euskarri sendo baten gainetik (papera edo azetakoa) dokumentu baten kopia lortzeko.baten kopia lortzeko.

Laser-inprimagailuak:.Laser-inprimagailuak:. Testua edo grafikoak inprimatzea uzten du, Testua edo grafikoak inprimatzea uzten du,

beltzean koloretakoa honenbeste, kalitatearekinbeltzean koloretakoa honenbeste, kalitatearekin..

ORDENAGAILUEN KONEXIOAK:ORDENAGAILUEN KONEXIOAK:

Periferiko guztiak karkaxarekin konektatzeko erabiltzen duten konektoreakPeriferiko guztiak karkaxarekin konektatzeko erabiltzen duten konektoreak PORTUA PORTUA izena duteizena dute. .

Nagusiki bi motatakoak dira:Nagusiki bi motatakoak dira:

SERIE PORTUAKSERIE PORTUAK: : Kable batetik bit guztiakKable batetik bit guztiak.. PORTU PARALELOAKPORTU PARALELOAK:: Bit bakoitza kable ezberdin baten bitartez.Bit bakoitza kable ezberdin baten bitartez.

MOTAK:MOTAK:

KONEXIOAK:KONEXIOAK:

USB: USB: Periferikoak konputagailu bati lotzeko zerbitzatzen den portu bat da.Periferikoak konputagailu bati lotzeko zerbitzatzen den portu bat da. FIREWIRE: Multiplataforma estándar bat da, sarrera eta irteera datuak seriean FIREWIRE: Multiplataforma estándar bat da, sarrera eta irteera datuak seriean

abiadura handiz sartzeko.abiadura handiz sartzeko. HDMI: Audioaren arau bat da eta bideo digital zifratua konpresio bermaturik HDMI: Audioaren arau bat da eta bideo digital zifratua konpresio bermaturik

gabe industriatik euroconectorraren ordezko DRM izan dadin.gabe industriatik euroconectorraren ordezko DRM izan dadin.

ORDENAGAILUEN ARTEKO ORDENAGAILUEN ARTEKO KONEXIOAK:KONEXIOAK:

SARE SARE LOKALA:LOKALA: zenbait periferiko eta ordenagailuren elkarren arteko zenbait periferiko eta ordenagailuren elkarren arteko konexioa da.konexioa da.

INTERNET:INTERNET: Konputagailu batek edo ordenagailuen sareak Interneti lotu Konputagailu batek edo ordenagailuen sareak Interneti lotu bere burua kontatzen duten lotura da, web-orriak nabegadore batetik ikustea bere burua kontatzen duten lotura da, web-orriak nabegadore batetik ikustea uzten dien eta beste zerbitzu batzuk sartzea sare hau eskaintzen duen.uzten dien eta beste zerbitzu batzuk sartzea sare hau eskaintzen duen.

ORDENAGILUEN SOFTWARE ORDENAGILUEN SOFTWARE OSAGAIAK:OSAGAIAK:

Ez da nahikoa Ez da nahikoa HardwareaHardwarea edo osagai fisikoen konexio edo osagai fisikoen konexio guztiak ongi egotea eta ordenagailua entxufatzea hau guztiak ongi egotea eta ordenagailua entxufatzea hau jardun ahal izateko. Softwarea (programak eta datuak) jardun ahal izateko. Softwarea (programak eta datuak) beharko du.beharko du.

SoftwareaSoftwarea deitzen zaio ordenagailuari (hardwareari) jardun deitzen zaio ordenagailuari (hardwareari) jardun ahal izateko (eta hau kontrolatu) bidea eskaintzen dioten ahal izateko (eta hau kontrolatu) bidea eskaintzen dioten mota askotako programen multzoari eta datuei.mota askotako programen multzoari eta datuei.

SISTEMA ERAGILEAK:SISTEMA ERAGILEAK:

Sistema eragileSistema eragile bat programa multzo edo bat programa multzo edo erabiltzailea ordenagailuarekin komunikatzeko eta erabiltzailea ordenagailuarekin komunikatzeko eta baliabideak behar bezala kudeatzeko behar duen baliabideak behar bezala kudeatzeko behar duen softwareasoftwarea da. da.

APLIKAZIO SOFTWAREA:APLIKAZIO SOFTWAREA:

Lan zehaztuak egiteko garatuta dauden programak dira. Hauek Lan zehaztuak egiteko garatuta dauden programak dira. Hauek sistema eragilea erabili behar dute hardwarea erabil ahal izateko. sistema eragilea erabili behar dute hardwarea erabil ahal izateko. Daudenetatik hurrengoak aipatuko ditugu:Daudenetatik hurrengoak aipatuko ditugu:

Testu prozesadoreak:Testu prozesadoreak: ordenagailuarekin idazteko makina izango balitz ordenagailuarekin idazteko makina izango balitz bezala lan egiten dute.bezala lan egiten dute.

Kalkulu orriak:Kalkulu orriak: ordenagailuaren bitartez zenbakiekin lan egitea errazten ordenagailuaren bitartez zenbakiekin lan egitea errazten dute.dute.

Datu baseak:Datu baseak: Informazioaren ( datuen ) erabilpena errazten duten Informazioaren ( datuen ) erabilpena errazten duten programak dira.programak dira.

Jokoak.Jokoak. Komunikazio Softwarea:Komunikazio Softwarea: ordenagailuak komunikatzeko erabiltzen da. ordenagailuak komunikatzeko erabiltzen da.

Adibidez Interneteko nabigatzaile bat.Adibidez Interneteko nabigatzaile bat.

PROGRAMAZIO HIZKUNTZAK:PROGRAMAZIO HIZKUNTZAK:

Aplikazioak egiteko eta sistema operatibo berriak sortzeko Aplikazioak egiteko eta sistema operatibo berriak sortzeko erabiltzen diren tresnak dira.erabiltzen diren tresnak dira.