Nerbio sistema eta sistema endokrinoa

BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3Nerbio-sistema eta sistema endokrinoa HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

IRTENAURREKOA

IRAKURGAIA

ESKEMA

BALIABIDEAK

INTERNET

JARDUERA


Irakurgaia XIX. mendearen bukaerara arte, ez genekien gauza handirik nerbio-sistemaren egituraz eta funtzionamenduaz. Erretikulista delakoek uste zuten nerbio-ehuna milaka milioi zelulaz osatuta zegoela, batzuk besteei lotuta, eta sare nahaspilatsua osatzen zutela, huraxe aztertzea zailtzen zuten luzapenez bete-beterik.1875ean, Camillo Golgik metodo bat aurkitu zuen, eta haren bidez, ausaz, oso zelula gutxi soilik tindatzen ziren aldi berean, osorik tindatu ere. Golgiren tindaketak aukera eman zuen zelula-nahaspila baliogabe baten ordez nerbio-zelula batzuei mikroskopio bidez behatzeko, haien inguruan zeuden ehunetatik desberdinduta. Teknika iraultzailea izan zen, aukera eman baitzuen ordura arte ezezagunak ziren nerbio-egiturei lehen aldiz behatzeko.Dena dela, Santiago Ramón y Cajal espainiarrari zor zaio nerbio-sistemaren egituraren aurkikuntza. Izan ere, tindaketa hobetu, eta erakutsi zuen sistema hori ongi zehaztutako zelulaz osatuta zegoela, denak bereiziak, eta eremu hutsen bidez komunikatzen zirela elkarren artean. Espainiar ikertzaileak garaiko zientzialari handiei aurre egin zien bere errekulisten aurkako teoriaren bidez; alde horretatik, Golgi izan zuen aurkaririk tinkoena.1906an, Fisiologiako eta Medikuntzako Nobel saria eman izanak berretsi egin zituen Ramón y Cajalek nerbio-sistemari buruz egindako lanak. Ramón y Cajalekin batera, Golgiri ere eman zioten sari hori. Dena dela, Golgik bere teoriari tinko eutsi eta uko egin zion Ramón y Cajalen ikerlanak babesteari.

IRTENAURREKOA

Ramón y Cajal

Nerbio-ehunaren marrazkiak, Ramón y Cajalek eginda.

BIOLOGIA ETA GEOLOGIA, DBH 3Nerbio-sistema eta sistema endokrinoa

Edukien eskema

Koordinazio-sistemak

Ezaugarriak

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

Osagaiak

NeuronakGlia-zelulak

Funtzionamendua

Borondatezko ekintzak eta ekintza erreflexuak

Antolaketa

Nerbio-sistema zentralaNerbio-sistema periferikoa

Asaldurak

PsikikoakFisikoak edo organikoakAztura osasungarriak

Giza portaera

Ezaugarriak HASI

IRTENAURREKOA

Nerbio-sistema

Osagaiak

EzaugarriakGuruin motak

Funtzionamendua

Ezaugarriak

Asaldurak

Gaixotasunak

Sistema endokrinoa


HASI

Unitatearen azalpenerako baliabideak

IRTENAURREKOA

Koordinazio-sistemen ezaugarriak

Neuronak Hormona-kontrola

Glia-zelulak Nerbio-sistema zentrala

Nerbio-sistema periferikoa


Asaldura fisikoak

Asaldura psikikoak

Aztura osasungarriak

Sistema endokrinoaren ezaugarriak

Guruin motak Sistema endokrinoaren funtzionamendua

Sistema endokrinoaren gaixotasunak

Jarduerak

Giza portaera

Estekak


Koordinazio-sistemen ezaugarriak


IRTENAURREKOA

Inguruaren informazioa

Efektorea: guruina

Erantzun jariatzailea

Estimulua Hartzailea Nerbiogunea

Erantzuna

Koordinazioan esku hartzen duten osagaiak

Efektorea: giharra

Erantzun motorra

Harreman-funtzioak

Erantzuna

Koordinazio-sistemak- Nerbio-sistema- Sistema endokrinoa


Neuronak


IRTENAURREKOA

Zelularen gorputza

Dendritak

Axoia

Neurona presinaptikoa

Neurona post-sinaptikoa

Eremu sinaptikoa

Neurotransmisoreak


Hormona-kontrola


IRTENAURREKOA


Glia-zelulak

IRTENAURREKOA

Mielinazko zorroa

Mantenugaiak

Schwann-en zelula

Astrozitoa


Nerbio-sistema zentrala

IRTENAURREKOA

Entzefaloa

Bizkarrezur-muina

LUPAZ IRUDIA HANDITZEN DA

Bizkarrezurreko nerbioak

Ornoak

Bizkarrezur-muina



IRTENAURREKOA

Entzefaloa

Bizkarrezur-muina

Zirkunboluzioak

Garuna

Bizkarrezur-erraboilaZerebeloa

ATZERA



IRTENAURREKOA

Entzefaloa

Bizkarrezur-muina

ATZERA

Substantzia zuria

Substantzia grisa



IRTENAURREKOA

Burezurreko nerbioak

Bizkarrezurreko nerbioak


Gorputz-mugimendua (borondatez kontrolatua)

Oinarrizko funtzioak (oharkabeko kontrola)

Nerbio-sistema somatikoa

Nerbio-sistema begetatiboa/autonomoa

Sentimen-nerbioak

Funtzioa kontuan hartuta

Nerbio motorrak

informazioa


Sonido



IRTENAURREKOA

Soinua

Hartzailea

Sentimen-nerbioa

Garuna SAKATU NERBIO-SISTEMAREN BORONDATEZKO ERANTZUNA

IKUSTEKO

SAKATU NERBIO-SISTEMAREN OHARKABEKO ERANTZUNA

IKUSTEKO

Estimulua




IRTENAURREKOA

ATZERA

Efektorea

Nerbio motorra Nerbio-

bulkada

GarunaErantzuna




IRTENAURREKOA

ATZERA

Malko-guruina

Negarra

HartzaileaSentimen-neurona

Elkartze-neurona

Neurona motorra Efektorea

Estimulua


Buruko osasunari erasaten dioten asaldura fisikoak


IRTENAURREKOA

Gaixotasun infekziosoak

• Poliomielitisa

• Meningitisa

Garuneko arterien buxaduraedo haustura

• Neuronen heriotza

Kolpeak

• Bizkarrezur-muinean

Paraplegia

Tetraplegia

Gaixotasun neurodegeneratiboak

• Alzheimerra

• Parkinsona


Buruko osasunari erasaten dioten asaldura psikikoak

IRTENAURREKOA

Antsietatea

Depresioa

Eskizofrenia

Hiperaktibotasuna

Asaldura obsesibo eta konpultsiboa


Nerbio-sistemaren aztura osasungarriak

IRTENAURREKOA

Ariketa fisikoa

Elikadura orekatua

Egoera arriskutsurik ez

Babes-neurriak Adimen-jarduerak

Bizitza txukuna

Tabakorik, alkoholik eta drogarik ez



IRTENAURREKOA

Hipotalamoa eta hipofisia

Tiroidea eta paratiroidea

Giltzurrun gaineko guruinak

Pankrea

Obulutegiak

Barrabilak

LUPAZ IRUDIA HANDITZEN DA



IRTENAURREKOA


ATZERA

Hipofisia

Hipotalamoa



IRTENAURREKOA

Tiroidea eta paratiroidea

ATZERA

Tiroidea

Paratiroidea



IRTENAURREKOA


ATZERA



IRTENAURREKOA

Pankrea

ATZERA



IRTENAURREKOA

Obulutegiak

ATZERA



IRTENAURREKOA

Barrabilak

ATZERA


Guruin motak

IRTENAURREKOA

Guruin endokrinoak• Hormonak sintetizatu

• Odolera isuri

Guruin exokrinoak• EZ DAGOZKIO SISTEMA ENDOKRINOARI• Kanpoaldera edo gorputzaren barne-barrunbeetara isuri

Guruin mistoak• Aldi berean endokrinoak eta exokrinoak dira

Pankrea

Obulutegiak


Tiroidea eta

paratiroidea

Barrabilak


Malko-guruinak

Izerdi-guruinak Listu-guruinak


Sistema endokrinoaren funtzionamendua

IRTENAURREKOA

Estimulua

Hipotalamoa Hipofisia Guruina

Hormona

Jomuga-organoa edo -zelula Erantzuna

Giltzurrun gaineko guruina

Adrenalina

Giharrak

Kantitate handia odoleanAtzeraelikadura

Estimulazioa

Inhibizioa

ADRENALINA NOLA SORTZEN DEN

IKUSTEKO


Odola

Pankrea

Gihar-zelulakGibela

Erantzuna


Sistema endokrinoaren funtzionamendua

IRTENAURREKOA

Estimulua

HormonaIntsulina

Glukosa kantitate handia

Erantzuna

Estimulua

HormonaGlukagoia

Glukosa kantitate txikia

Odola

ATZERA

Odoleko glukosa kantitatea txikitu

egiten da

Gihar-zelulak

Gibela

Odoleko glukosa kantitatea handitu

egiten da

Pankrea

Guruina Guruina


Tiroideko gaixotasunak

Intsulina sortzen duen zelularik ez dagoelako

Diabetea


Sistema endokrinoaren gaixotasunak

IRTENAURREKOA

1 motako diabetea

2 motako diabetea

Langerhans-en irlak

Zelulek intsulina egoki erabiltzen ez dutelako

Zelula

Hipertiroidismoa Hipotiroidismoa

Nanismoa eta gigantismoa

Garapen-aldian hazkuntza-hormona sortzeko arazoek

eragiten dute

Metabolismoa areagotu

Metabolismoa moteldu


Portaera eskuratua

Portaera estereotipatua


Giza portaera

IRTENAURREKOA

Ondoretasun genetikoa

Gizarte-giroa

Kultura-giroa


Esteka interesgarriak

HASI

IRTENAURREKOA

Nerbio-sistema

SARTU WEBORRI HONETARA

Sistema endokrinoa

SARTU WEBORRI HONETARA

http://www.faunaiberica.org/

http://www.puc.cl/sw_educ/neurociencias




http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/spanish/endocrinesystem.html






IRTENAURREKOA

2. JARDUERA HASI


HASI

IRTENAURREKOA

3. JARDUERA

http://www.santillana.cl/bio2/biologia2u2a4.htm

http://www.santillana.cl/bio2/biologia2u2a4.htm


HASI

IRTENAURREKOA

Nerbio sistema eta sistema endokrinoa

Education

Transcript of Nerbio sistema eta sistema endokrinoa