Multiploak eta zatitzaileak
-
Upload
josean-murguiondo -
Category
Education
-
view
1.328 -
download
0
Transcript of Multiploak eta zatitzaileak
![Page 1: Multiploak eta zatitzaileak](https://reader035.fdocuments.ec/reader035/viewer/2022071711/5a68654e7f8b9a177a8b470d/html5/thumbnails/1.jpg)
Multiploak eta zatitzaileak
![Page 2: Multiploak eta zatitzaileak](https://reader035.fdocuments.ec/reader035/viewer/2022071711/5a68654e7f8b9a177a8b470d/html5/thumbnails/2.jpg)
Zenbaki bat beste edozein zenbakiz biderkatzen
dugunean bien multiploa lortzen dugu. Adibidez,
5 x 4 = 20, 20 5en eta 4ren multiploa da.
Zenbaki arrunt baten zatitzaileek zenbaki hori zatitu
dezakete, zatiketa zehatza delarik. Adibidez,
20 : 5 = 4, h = 0 5 20ren zatitzailea da.
20 : 4 = 5, h = 0 4 20ren zatitzailea da.
Konturatu: 4 eta 5 20ren zatitzaileak direlako,
20 4 eta 5en multiploa da.
![Page 3: Multiploak eta zatitzaileak](https://reader035.fdocuments.ec/reader035/viewer/2022071711/5a68654e7f8b9a177a8b470d/html5/thumbnails/3.jpg)
Zatigarritasun irizpideak (1)
• 2ren multiploak: azken zifra 0, 2, 4, 6 edo 8 da.
• 3ren multiploak: zenbakiaren zifren batura ere3ren multiploa da (0 izan ezik). Adibidez,15.348 1+5+3+4+8= 21, zenbakia 3ren multiploa da.
• 4ren multiploak: azken bi zifrek osatzen dutenzenbakia ere 4ren multiploa da. Adibidez,3.824 24 4ren multiploa da, 3.824 ere.
•
![Page 4: Multiploak eta zatitzaileak](https://reader035.fdocuments.ec/reader035/viewer/2022071711/5a68654e7f8b9a177a8b470d/html5/thumbnails/4.jpg)
• 5en multiploen azken zifra 0 edo 5 da.Adibidez, 345 eta 890 5en multiploak dira
• 9ren multiploak: zenbakiaren zifren batura ere 9ren multiploa da(0 izan ezik). Adibidez,
15.345 1+5+3+4+5= 18, 15.345 9renmultiploa da.
• 10en multiploen azken zifra 0 da.Adibidez, 950 10en multiploa da.
Zatigarritasun irizpideak (2)
![Page 5: Multiploak eta zatitzaileak](https://reader035.fdocuments.ec/reader035/viewer/2022071711/5a68654e7f8b9a177a8b470d/html5/thumbnails/5.jpg)
Zatigarritasun irizpideak (3)
• 11ren multiploak: batetik, posizio bikoitietandauden zifrak batzen baditugu, eta, bestetik,posizio bakoitietan daudenak; batura bi horienarteko kenketa egiterakoan 11ren multiplo batlortzen badugu zenbakia 11ren multiploa da.Adibidez,
48.367 48.367 4+3+7= 14 8+6= 14 14-14= 0
0 11ren multiploa denez, 48.367 11ren multiploa da.
![Page 6: Multiploak eta zatitzaileak](https://reader035.fdocuments.ec/reader035/viewer/2022071711/5a68654e7f8b9a177a8b470d/html5/thumbnails/6.jpg)
Zenbaki baten zatitzaile guztiak bilatzeko
Zatigarritasun irizpideak kontuan harturik,zatitzaile txikienekin hasiko gara.
Ikusi zer gertatzen den zatitzaile guztiak lortzenditugunean:
72ren zatitzaileak = {1,2,3,4,6,8,9,12,18,24,36,72}1x72=2x36=3x24=4x18=6x12=8x9=72
36ren zatizaileak = {1,2,3,4,6,9,12,18,36}1x36=2x18=3x12=4x9=62=36
![Page 7: Multiploak eta zatitzaileak](https://reader035.fdocuments.ec/reader035/viewer/2022071711/5a68654e7f8b9a177a8b470d/html5/thumbnails/7.jpg)
1 zenbakia zenbaki guztien zatitzailea da.
Zenbaki lehenak bakarrik bi zatitzaile dituzten
zenbakiak dira, 1 eta zenbaki bera.
Zenbaki lehenak: {2,3,5,7,11,13,17,19,23,29,31…}
Bi baino zatitzaile gehiago dituztenak zenbaki
konposatuak deitzen dira.
1 zenbakiak zatitzaile bakarra dauka: 1. Ez da ez lehena ezta
konposatua ere.
![Page 8: Multiploak eta zatitzaileak](https://reader035.fdocuments.ec/reader035/viewer/2022071711/5a68654e7f8b9a177a8b470d/html5/thumbnails/8.jpg)
Zenbaki batzuen zatitzaile komun handiena(z.k.h.) lortzeko, lehenik, zenbakietakobakoitza zenbaki lehenetan deskonposatu beharda. Ondoren, errepikatzen diren zenbakietanberretzailerik txikienekoak hartu etaelkarrekin biderkatu behar dira.Adibidez, 48 eta 60 zenbakien z.k.h.:
48 2 60 2 48 = 24 x 3
24 2 30 2 60 = 22 x 3 x 512 2 15 36 2 5 5 z.k.h.(48,60)= 22x3 = 123 3 11
![Page 9: Multiploak eta zatitzaileak](https://reader035.fdocuments.ec/reader035/viewer/2022071711/5a68654e7f8b9a177a8b470d/html5/thumbnails/9.jpg)
Zenbaki batzuen multiplo komun txikiena(m.k.t.) aurkitzeko, lehenik, zenbakiak zenbakilehenetan deskonposatu behar dira. Ondoren,deskonposizioetako zenbaki lehen guztiak hartubeharko ditugu berretzaile handienekin etaelkarrekin biderkatu behar dira. Adibidez, 72eta 50 zenbakien m.k.t.:
72 2 50 2 72 = 23 x 32
36 2 25 5 50 = 2 x 52
18 2 5 59 3 13 3 m.k.t.(72,50)= 23x32x52 = 1.8001