moxarxare gamoqvabuli - · PDF fileendriu s. jonsonis moTxrobis mixedviT saqarTvelos dawyebiTi...

18
moxarxare gamoqvabuli

Transcript of moxarxare gamoqvabuli - · PDF fileendriu s. jonsonis moTxrobis mixedviT saqarTvelos dawyebiTi...

moxarxare

gamoqvabuli

klasi VIkiTxvis done – 6.1teqstis tipi – mxatvruli

endriu s. jonsonis moTxrobis mixedviT

saqarTvelos dawyebiTi ganaTlebis proeqti (G-PriEd) madlobas uxdis lela qistaurs, rezo gogias da nugzar arCe maSvils, romlebmac paata papavas xelmZRvanelobiT mniSvnelovani wvlili Seitanes am wignis momzadebaSi. gansakuTrebuli madloba qalbaton medea kakaCias (USAID)ga we uli daxmar e bisTvis.

am masalis momzadeba SesaZlebeli gaxda amerikeli xalxis keTili nebiTa da aSS saerTaSoriso ganviTarebis saagentos mxardaWeriT. masalebis Sinaarsze pasuxismgebelia SemdgenelTa jgufi da igi ar warmoadgens aSS saerTaSoriso ganviTarebis saagentosa da aSS mTavrobis azrs. Ees masala momzadda aSS saerTaSoriso ganviTarebis saagentos dawyebiTi ganaTlebis proeqtis farglebSi, romelic xorcieldeba saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministrosTan erTad.

wels Cveulebrivze ufro Tovliani da civi zam-Tari dadga. saSinlad ar miyvars weliwadis es dro. CvenTan iseTi adgilebi ar aris, TxilamurebiT rom isrialo. gundaoba ki, rac ar unda giyvardes, bolos mainc mosawyenia... mere ramdenime Tve unda ijde da elodo mTebze Tovlis dadnobas, mdinareebSi wylis momatebas da mindvrebis amwvanebas. mxolod maSin iwyeba dausrulebeli Tavgadasavlebi, mTaSi xetia-li, piknikebi...

erT Tovlian saRamos me da Cemi da, ana, buxris win visxediT da `qalaqobanas~ vTamaSobdiT. mama iqve savarZelSi ijda, wigns kiTxulobda. deda vaxSams amzadebda samzareuloSi.

– qalaqi `k~-ze? – vkiTxe anas.– kapadokia! – swrafad mipasuxa man.– kapadokia qalaqi ar aris, istoriuli olqia! –

ar davuTme.– ara, qalaqia da iq kldeSi bevri monasteria ga-

mokveTili, skolaSi miTxres! xom asea, mama? mamam wigni gverdze gadado, saTvale moixsna da

anas RimiliT uTxra:– ana, daTo marTalia. kapadokia qalaqi ar aris...

marTla, magaze gamaxsenda, aq, Cvens mTebSic aris kldeSi nakveTi monasteri. Zalian lamazia.

– Sen ginaxavs? mogviyvebi? zafxulSi wagviyvan? – setyvasaviT miayara anam.

2

mamam gaiRima da moyola daiwyo:– roca patara viyavi, papasTan erTad sokoze dav-

diodi mTis ZirSi, Cveni saxlis ukan. erTxel bevri viareT, magram erTi sokoc ki ver vipoveT. amitom mTis ferdobs SevuyeviT. sul male raRac ucnauri SevniSne...

– ra? – erTdroulad wamoviZaxeT Cven.mamam Seisvena da gadmogvxeda. mere kiTxvaze ki-

TxviT gvipasuxa:– ginaxavT mTebSi Savi klde rom aris, Soridan

saCeCels rom hgavs?zustad vicodi, rasac gulisxmobda mama. bevrjer

daminaxavs Soridan, roca mas venaxSi vexmarebodi. mag ram mTis im nawilSi arasodes vyofilvar – cica-bo iyo, damreci ferdobebiT da moyanyale lodebiT. bavSvebs iq ar gviSvebdnen.

– ki, minaxavs, – vTqvi me. – kldeSi davinaxe gamoqvabulis Sesasvleli, ro-

melic mzis Suqze oqrosfrad brwyinavda, – gaagrZe-la moyola.

– ratom brwyinavda oqrosfrad? – ikiTxa anam.mamam isev gaiRima da gvkiTxa:– gagigiaT, berebi monastrebs zogjer mTaSi rom

aSeneben?orivem Tavi davuqnieT.– rodesac gamoqvabuls mivuaxlovdi da Sig Seve-

di, iseTi ram davinaxe, arc ki daijerebT. es iyo mo-nasteri oqrosferi kedlebiTa da iseTi lamazi mxat vrobiT, romelsac verc ki warmovidgendi. ta-

3

4

ZarSi Zveli sakurTxevelic idga. yvelaferi mtvriT iyo dafaruli. etyoba mravali wlis manZilze iq fexi aravis daedga.

– monasteri isev im mTaSia? – ikiTxa anam.mamam gaicina da savarZlis sazurges mieyrdno. – darwmunebuli var, isev iq iqneba, magram gamoq-

vabulis Sesasvleli SeiZleba Camoingra. mas Semdeg mravalma welma gaiara...

– vaxSami mzad aris! – samzareulodan gamogvZaxa dedam.

– wavediT, bavSvebo, vivaxSmoT. yvela samzareulosken gaveSureT. Savi, saCeClis

msgavsi klde da oqrosferi gamoqvabuli im dRis Semdeg aRar gvixsenebia. Tumca sul masze vfiqrob-di da Zalian mindoda, sakuTari TvaliT menaxa.

gavida ramdenime kvira da zamTaric nel-nela mi-ilia. gazafxulis erT mzian dRes Cems megobar nikas Sevxvdi da mistikuri gamoqvabulis Sesaxeb vuambe, Tan wamosvlac SevTavaze. aseT saxifaTo mogzauro-bas marto ver gavbedavdi, kidev viRac mWirdeboda.

– ar vici. mTis eg nawili Zalian cicaboa, – miTxra nikam.

– ara, ar aris cicabo, – Sevepasuxe me.– rogor ara! Cems biZaSvils swored mag adgilas

ausxlta fexi qvaze da daeca. gamecina. – nika, Sens biZaSvils Tu rame SeemTxva, Senc au-

cileblad SegemTxveva? axali adgilis Seswavla da monastris saganZuris naxva ar ginda?

5

– Zalian minda, magram daTvi rom Segvxvdes? nikam icoda, rom daTvis Zalian meSinia, Tumca,

rom mkiTxoT, ar vamxel. erTxel, patara viyavi da mamasTan erTad mTis Ziras fiCxs vagrovebdi. mou-lodnelad ruxi daTvi wamogvadga Tavze. Zlivs ga-movaswariT. swored maSin SemeSinda.

– kargi ra! raRa axla Segvxvdeba? saukunea, aRa-ravis unaxavs! – siciliT vupasuxe, Tumca mainc usia-movnod gamkra gulSi.

rogorc iqna, nika daviTanxme, mTaSi gamomyolo-da. gadavwyviteT, meore diliT mzis amosvlamde Se-vxvedrodiT erTmaneTs Txilis xesTan, Cveni ezos boloSi da adrianad gavdgomodiT gzas.

– wyali wamoiRe blomad da sagzali. fanaric ar dagaviwydes, – gavZaxe nikas, vidre Tvals miefare-boda.

im Rames yvelasgan malulad daviwye wasasvlelad mzadeba. Tumca anam mainc daminaxa, rogor vaxvevdi qaRaldSi purs.

– ras akeTeb? – mkiTxa man da Cems saZinebelSi Se-movida.

– wadi aqedan! – SevubRvire. rogor ar miyvars, roca Cems saqmeSi ereva!

– saWmels ratom alageb? sad midixar? – daJine-biT CameZia ana.

Tqven ar iciT, ra autanelia. Tu rame amoiCema, tkipasaviT agekvreba da veRar moiSoreb. vicodi, Tu ar vupasuxebdi, ar momeSveboda.

6

– getyvi, magram Sempirdi, rom dedas da mamas ar etyvi, – Cumad vuTxari.

ar mindoda, mSoblebs gaegoT Cemi gegmis Sesaxeb, gansakuTrebiT – dedas. is wasvlis nebas ar momcemda, radgan fiqrobs, rom mTaSi xetiali saSiSia. mamas ar uyvars, roca mis gareSe davdivar ucxo adgilebSi. am kviraSi muSaobs, ver gamomyveboda. me ki gadadeba ar mindoda. isedac zamTris aqeT velodi am dRes.

– xval, ganTiadisas, me da nika im gamoqvabulis saZebnelad mivdivarT, mamam rom gviambo. gaxsovs?

– mec minda wamosvla! uaris niSnad Tavi gavaqnie. – ara, – mokled movuWeri.– ratom? – gamoricxulia, ana. saSiSia. axla ggonia, rom

SeZleb, magram patara xar da kldeze cocvac ar ici.– geSleba! vici! – uh, uh, icis, – Caviqirqile. – me ukve giTxari,

ver wagiyvan. axla ki wadi, daiZine. gviania.anam gabrazebiT gamomxeda da oTaxidan gavida.sagzali movimzade da sawolSi Cavweqi. fanjridan

mTvaris Suqze kargad moCanda mTis silueti, rome-lic TiTqos Tavisken mixmobda.

meore diliT, uTenia, me da nika erTmaneTs Txi-lis xesTan SevxvdiT. cota adre mivedi da lodini momiwia.

– megona SegeSindeboda da aRar moxvidodi, – si-ciliT vuTxari, roca, bolos da bolos, gamoCnda.

– wavediT. droze unda davbrundeT. saxlSi saq-meebi maqvs, – swrafad mipasuxa da biliks gauyva.

7

tyeSi SevediT. jer kidev adre gazafxuli iyo, magram xeebi ukve yvaoda da maT kenweroebze Citebi JRurtulebdnen. xeebs Soris mzis sxivebi ver aRwev-da, amitom sakmaod griloda. ramdenime metric ar gveqneboda gavlili, rom nikam qvas fexi wamohkra da saxiT tyis xavsian miwaze daeca.

me ukmayofilod gadavaqnie Tavi:– mTasTan rom mivalT, cota ufro yuradRebiT

unda iyo.nikas araferi uTqvams. gza gavagrZeleT. amaso-

baSi kargad gaTenda. biliki cicabo da qviani gaxda, xeebi ki dawvrilda. tyidan rom gavediT, sakmaod daTba. savali gzis yvelaze saxifaTo monakveTs mi-vuaxlovdiT da wylis dasalevad SevCerdiT. win gve-loda lodebiani aRmarTi, romelic saCeClis formis kldiT mTavrdeboda. iq ki, sadRac, rogorc mamam Tqva, gamoqvabulis Sesasvleli unda yofiliyo.

– gesmis rame? – mkiTxa nikam moulodnelad.– ki, raRac gavigone. risi xma iyo? ukan gavixedeT, saidanac xma modioda, magram lo-

debisa da xeebis meti veraferi davinaxeT.– xma iqidan moisma, – Tqva nikam da xeli fiWvis xis

maxloblad didi lodisken gaiSvira. – albaT iremia, an – mela, – vTqvi me. mere wyali

Zirs davdgi da lodis mimarTulebiT qva visrole, cxoveli rom SemeSinebina, magram iq araferi Serxeu-la.

Semdeg nikam isrola qva, mec mivayole. cota xan-Si lods qvebi setyvasaviT davayareT. uceb adamianis yvirili mogvesma.

8

– geyofaT, geyofaT! – iZaxda viRac.SevCerdiT da mivaSterdiT lods, saidanac pata-

ra gamxdari gogona gamovida. saxeze xelebi aefare-bina.

– au, es xom Seni daa! – wamoiZaxa nikam da sicili autyda. – biWo, marTla Seni daa. ki magram, rogor gamogvyva?

Zalian gavbrazdi. ferdobze Cavirbine da lod-Tan SevCerdi.

– aq ras akeTeb? xom giTxari, darCi-meTqi! – kate-goriuli toniT vkiTxe anas.

– diliT gavige, rogor gadiodi saxlidan. ver moviTmine, ise mindoda monastris naxva. avdeqi da gamogyeviT. gpirdebi, xels ar SegiSliT, – mipasuxa man.

– xels ar SegviSli? rom daece da rame itkino? ver xedav, ra saSiSi biliki gvaqvs gasavleli?

nikac qvemoT Camovida.– CvenTan erTad unda mTis wverze asvla. Sen ras

fiqrob? – vkiTxe nikas.nikam anas gaucina: – vaRiareb, rom aqamde mosvla didi vaJkacobaa.

magram ufro zeviT wamosvla sigiJea SenisTana pata-ra gogosTvis. daecemi da rames itken. mere mTidan saxlamde mTeli gza Cven unda gaTrioT.

– davecemi? Sen rom tyeSi daeci, mec ise davece-mi? – gamomwvevi saxiT Seepasuxa ana.

nikam veRaraferi uTxra. darcxvenili da gab-razebuli idga erT adgilas. isev me unda meTqva rame.

9

10

– ana, nika marTalia. gza Zalian saSiSia. Sen aq darCi, am did lodze dajeqi da dagvelode. Cven male davbrundebiT.

nika mTis biliks gauyva. mec ukan mivyevi, ana ki lodTan davtoveT. ferdobidan erTxel kidev Camov-xede. isev ise gaunZrevlad idga da Sors iyureboda.

– didi ucnauri vinmea Seni da, – miTxra nikam cota xnis Semdeg. – ratom gamogvyva?

– gogoebs ras gaugeb.ferdobis wvers mSvidobianad mivaRwieT da gamo-

qvabulis Sesasvlelis Zebna daviwyeT. male vipove kidec.

– nika, nika! – gavZaxe xmamaRla.nikam moirbina da oriveni gaocebulni Sevyureb-

diT mocaxcaxe oqrosfer sxivebs, romlebzec mama mogviTxrobda.

– ra saocrebaa, aseTs verc warmovidgendi! – wa-moviZaxe me.

nika enaCavardnili idga.– ras velodebiT? ar SevideT? – rogorc iqna, xma

amoiRo.gamoqvabulSi sigrile iyo da bneloda. fanrebi

avanTeT da monasteri davaTvaliereT. sakurTxeve-li kvlav xeluxleblad idga mtvris sqeli feniT dafaruli, rogorc mamam gviTxra. kedlebi lamazad iyo moxatuli da oqrosfrad elvarebda fanris Suq-ze. sainteresoa, rogor moxda, rom aseTi lamazi monasteri daviwyebas mieca. arada Cveni ojaxis gar-da kidev ramdenma adamianma icoda mis Sesaxeb.

11

– daTo, naxe! – nikam monastris mopirdapire mxa-res SeniSna derefani, romelic mTis siRrmeSi Sedio-da. – SevideT?

win nika midioda. ukan me mivyvebodi.derefnis Weri sakmaod dabali iyo, amitom xoxviT

SevediT. mis orive mxares ramdenime kari gadioda. – risTvis iyo es oTaxebi? – CurCuliT ikiTxa ni-

kam. mogveCvena, rom monasterSi viRac iyo da Cur-Culze gadavediT.

me erT-erT oTaxSi Sevedi da fanari mivanaTe. be-rebis senaks hgavda. kuTxeSi dangreuli xis sawoli SemorCeniliyo. nikam zed Camojdoma moindoma, mag-ram sawolis CarCo gatkacunda. mTelma monasterma saSineli eqo gamosca.

– frTxilad! – gavujavrdi me.uceb Semogvesma xmauri, romelic gamoqvabulis

siRrmidan modioda. dabali, burdRunis msgavsi xma iyo, ufro Rmuils waagavda.

– e... e... e... es ra aris? – Zlivs amoviluRluRe.nikam miayurada. siCume idga. Rmuili kvlav gaisma,

oRond adrindelze ufro xmamaRla.– daTvia? – CaviCurCule me. – SSS! – gamaCuma nikam. oTaxidan gavida da fanriT

derefani gaanaTa. – aq araferia. Soridan ismis.Rmuili mesamedac gaisma. is ufro da ufro

axlov deboda da TandaTan Zlierdeboda.me xeli amikankalda, farani damivarda da Caqra.

asaRebad davixare, magram batarea gamovardniliyo da sadRac oTaxSi egdo. mis ZebnaSi iataki lamis xelebiT movxvete.

12

– nika, momexmare! – iqneb Zebnas Tavi daanebo, – CurCuliT miTxra

nikam. – SegviZlia Cemi fanriT visargebloT, cotas xom mainc gaanaTebs. oRond aqedan unda gavideT. Tan rac SeiZleba Cqara. albaT daTvs zamTris Zili da-vufrTxeT.

SiSisgan muceli amiwrialda. nikas fanari sustad anaTebda. masTan ufro axlos mivedi da fexakrefiT gavwieT monastris gasasvlelisken. derefnis bolos nika SeCerda.

– Cemi wyali sad aris? – ikiTxa man. – albaT im oTaxSi damrCa.

– nu Cerdebi! – CavCurCule me. – ra dros wyalia?– wyali kidev gaqvs? dagvWirdeba, – miTxra man.veRar moviTmine da nikas mklavze movqaCe. – ra dros wyalia! midi, midi, iare. nu Cerdebi!uceb uknidan xmamaRali msxvrevis xma mogvesma,

nikas sawolis CarCo rom Cautyda, imis msgavsi. msx-vrevis xmas mohyva saSineli bRavili, romlis eqomac monastris kedlebi Seazanzara.

Tavqudmoglejili gaviqeciT. siCqareSi nikam Ta-visi fanari SemTxveviT kedels miartya da isic Ca-qra. srul wyvdiadSi aRmovCndiT. mxolod viwro sinaTlis zoli Semodioda monastris Sesasvleli-dan. sinaTlis mimarTulebiT gavqandiT. erTmaneTs zed vaxtebodiT. vgrZnobdi, rom daTvi sul ufro da ufro gviaxlovdeboda. ise meSinoda, sakuTari guliscemis xmac ki mesmoda.

13

14

gamoqvabulidan damduRrulebiviT gamovcviv-diT. garSemo yvelaferi kaSkaSebda. mzis sinaTlem Tvali mogvWra da cota xans verafers vxedavdiT. male iqve didi lodi davinaxe.

– aqeT, nika! – wamoviZaxe me. lodisken gaviqeciT da acaxcaxebulebi amovefa-

reT. – marTla daTvi iyo? – ar vici...gvindoda ukan migvexeda, magram ver vbedavdiT,

Zalian SeSinebulebi viyaviT.uceb mogveCvena, rom gamoqvabuli dagvcinoda.

jer wynari qirqili daiwyo, Semdeg ki xarxarSi ga-daizarda.

– es ra gamoqvabulia? – ikiTxa nikam.rogorc iqna gavbedeT, safaridan gamovediT da

Sesasvlels SevxedeT. gamoqvabulidan ana gamodio-da, Tan xmamaRla icinoda. dagvinaxa Tu ara, gaCerda da mTeli ZaliT daiRriala. gamoqvabulis gareT eqom misi xma veRar gaaZliera. anas bRavili saerTod ar hgavda daTvisas.

gamoqvabuli arc Rrialebda, arc xarxarebda, su-lac ara. es ana iyo. aranairi daTvi, aranairi moxar-xare gamoqvabuli, mxolod da mxolod Cemi umcrosi da ana...

kargad aRar maxsovs, ras vakeTebdi. erTi ki aris, SiSma mTlianad gamiara. jer gavbrazdi, mere ga-mixarda, mere isev gavbrazdi da bolos mec avxarxar-di. nikac icinoda.

15

mTavaria, rom daTvi ar aRmoCnda! ana nel-nela mogviaxlovda. mindoda, misTvis ra-

Rac mwared meTqva, magram uceb veraferi movifiqre. vidre rames vityodi, nikam saaTs daxeda da Tqva:

– au, ramdeni dro gasula! ukve gviania. saxlSi unda davbrunde. ras ityviT, xval isev rom wamovi-deT da gamoqvabuli ufro kargad davaTvalieroT?

– me Tanaxma var! – vTqvi uceb. oRond axla nu Se-mabrunebdi ukan, Torem ise gamoqvabulis guldas-miT naxva Zalian mindoda.

– mec movdivar! – wamoiZaxa anam. orivem SevubRvireT. ana sasacilod dagvejRana:– Zalian gTxovT!.. Tan gamoqvabulamde mokle gza

vici. weRan vipove.– kargi, kargi. – mec movdivar! uCemod apirebT gamoqvabulis

naxvas? – moulodnelad moisma mamas xma. samivem mivixedeT. bilikze mama amodioda. etyo-

boda, swrafad evlo. daRlilobisgan saxe sul aswiTleboda.

– gmadlob, ana, miniSnebisTvis! – uTxra mamam anas RimiliT da yviTeli Jaketi uCvena. – xevSi dagrCenia, wyarosTan. davinaxe Tu ara, maSinve mivxvdi, sad unda momeZebneT. marTalia, cota gvian gnaxeT, magram ara uSavs. mTavaria, uvneblebi xarT.

– ui, Cemi Jaketi! arc SemimCnevia, rodis damivar-da. – anam mosacmeli siciliT gamoarTva mamas.

araferi miTqvams, an ra unda meTqva?

16

ai, asea. Tu Senc gyavs umcrosi da, gecodineba, ra Znelia masTan urTierToba. axla anasTan Cxubs azri ar hqonda. simarTle giTxraT, raRacnairad gamixar-da kidec, mama CvenTan rom iyo da, rac mTavaria, xval saintereso dRe gveloda: mamasTan erTad sagulda-gulod davaTvalierebdiT `moxarxare~ gamoqva-buls. iqneb ganZic gvepova?