MAXIXATZEN · Atmosfera horretan, antzoki duin baten beharra ikusi zuten Azkoitian, eta antzoki oso...

32
MAXIXATZEN Azkoitiko herri aldizkaria, 2019ko ekaina - 388. zenbakia Olinpia, antzokia baino gehiago

Transcript of MAXIXATZEN · Atmosfera horretan, antzoki duin baten beharra ikusi zuten Azkoitian, eta antzoki oso...

Page 1: MAXIXATZEN · Atmosfera horretan, antzoki duin baten beharra ikusi zuten Azkoitian, eta antzoki oso xumea egin zuten, Olin-pian. Eliza ez zen urrun ibili antzokiaren sorreran, eta

MAXIXATZEN

Azko

itiko

her

ri al

dizk

aria

, 201

9ko

ekai

na -

388.

zen

baki

aOlinpia,

antzokia baino gehiago

Page 2: MAXIXATZEN · Atmosfera horretan, antzoki duin baten beharra ikusi zuten Azkoitian, eta antzoki oso xumea egin zuten, Olin-pian. Eliza ez zen urrun ibili antzokiaren sorreran, eta

2 maxixatzen.eus

Page 3: MAXIXATZEN · Atmosfera horretan, antzoki duin baten beharra ikusi zuten Azkoitian, eta antzoki oso xumea egin zuten, Olin-pian. Eliza ez zen urrun ibili antzokiaren sorreran, eta

maxixatzen.eus

Kale Nagusia, 62Gipuzkoa, 20720 Azkoitia

943 85 36 17

www.maxixatzen.eus

ARGITARATZAILEA:Maxixatzen Euskaldunon Elkartea

ERREDAKZIO TALDEA ETA KOLABORATZAILEAK:

Naroa Olalde, Idoia Alberdi, Igone Bastarrika, Julen Garate, Andoni

Elduaien, Olaia Juaristi, Aitor Arruti, Gema Lopez, Ainhoa Cuende eta

Josune Herrarte.

KOORDINAZIOA:Olaia Juaristi eta Andoni Elduaien

MAKETAZIOA:Eregi, Euskara eta Komunikazioa

ZUZENTZAILEA:Gema Lopez Las Heras

PUBLIZITATEA:Ainhoa Cuende. Tel.: 943 85 36 17

INPRIMATEGIA:Mcc graphics

TIRADA:850 ale

LEGE GORDAILUA:SS-706-97

ISSN: 1137-8891

Oharra: Maxixatzenek ez du bere gain hartzen IRITZIAN eta GUTUNEAN adiera-zitakoaren erantzukizunik. Argitaratu ahal

izateko, eskutitz guztiek ondo identifikatuta egon beharko dute. Ez ahaztu datu hauek jartzea:

izen-abizenak, NA eta telefono zenbakia, nahiz eta gero izen-abizenak soilik argitaratu. Idatziek

gehienez 25 lerro izan beharko dituzte eta [email protected] helbidera bidali beharko dira, hilabeteko azken astelehena

baino lehen.

18

12

hileko argazkixeJavier Beristain: 'Sustraiak'

iritzixe Olalla Epelde: 'Lagunak'

izena ta dizena Olinpia, antzokia baino gehiago

publierreportajea

Galipan taberna

iritzi grafikue Ainhoa Sudupe: 'Infernuko sua'

hara!Emakume jokozaleak

publierreportajea Ibar-Goi auto konponketak

galdetu ahala erantzun Jakes Uranga eta Jon Segurola

ba al dakizu? Kepa Alberdi: 'Herriko erruki etxe eta ospi-taleak'

komunitatin leixue

Iraurgi Abesbatza

iritzixe Jose Ramon Aranbarri: 'Eutanasia'

hilabetin begixetatik

udal hauteskundeak

ezetz asmau!Denbora-pasak

bertsoa paperean

Eneritz Artetxe: 'Azkoitia ,gure herri maitia...'

maxixatzen txikiHaurren txokoa

eskure komeni

ezetz topau!

agendie

4

5

6

11

12

20

29

22

EKAINEKO ALDIZKARIANZER?

21

16

10

14

23

24

25

26

16

18

29

30

Page 4: MAXIXATZEN · Atmosfera horretan, antzoki duin baten beharra ikusi zuten Azkoitian, eta antzoki oso xumea egin zuten, Olin-pian. Eliza ez zen urrun ibili antzokiaren sorreran, eta

4 maxixatzen.eus

Sustraiak

HILE

KO A

RGAZ

KIXE

Javier Beristain Bastarrika

Sustraiak, zutik mantentzeko

Sustraiak, elikagaiak xurgatzeko

Sustraiak, edertasuna areagotzeko

Sustraiak, iragana gogoratzeko

Sustraiak, etorkizuna finkatzeko

Sustraiak, oroimenean luzaro irauteko

Sustraiak, bizitzari heltzeko… bizirik irauteko

Sustraiak…

Page 5: MAXIXATZEN · Atmosfera horretan, antzoki duin baten beharra ikusi zuten Azkoitian, eta antzoki oso xumea egin zuten, Olin-pian. Eliza ez zen urrun ibili antzokiaren sorreran, eta

maxixatzen.eus

IRITZIXE

LagunakOlalla Epelde Ayerdi

«Ama, zuk zenbat lagun dituzu?», galdetu zidan semeak. «Ezagunak asko, baina lagun-lagunak…», pentsatu nuen. Ez nekien zer erantzun: 4, 14, 20 edo 40.

Eta nola kontatzen dira lagunak? Txikitan ikastolan ezagu-tutako jendea? Kuadrillakoak? Ikasketetan, parrandan edo lanean ezagututakoak? Facebooken eta horrelako mundu informatikoan lagun eskaera egin eta baiezkoa eman dizu-ten horiek? Denontzat esanahi bera al du lagun hitzak? Bi-zitzako garai desberdinetan ere esanahia aldatzen al zaio? Edo garrantzia aldatzen zaio zeure beharren arabera?

Umea nintzenean, inguruan bizi ginen haur guztiok biltzen ginen eta jolas egiten genuen. Orduan hori zen behar ge-nuena. Guztiok ginen lagun; pote bat, baloi bat edo pilota bat behar izaten genuen jolas egiteko, eta batzuetan ezer ere ez. Batzuetan amari bokadilo bat prestatzeko eskatu, eta hor egoten ginen guztiok lurrean eseri eta kontu konta-ri afaltzen. Inork etxeratzeko gogorik ez, eta amak leihoe-tatik deika hasten ziren arte hantxe egoten ginen gustura.

Ez geneukan Nintendorik, mugikorrik edo inolako gailurik; etxeko telebistan bi kate bakarrik zeuden, eta ongi pasatzeko modu bakarra kalean ibiltzea zen. Lagunekin jolasean. Ikas-tola garaian ere antzera gertatzen zitzaigun, baina guk ere eskolaz kanpoko ekintza bat baino gehiago izaten genituen, eta egun libreetan batzen ginen jolasteko. Batzuk bestearen etxera joan eta herriko bazter desberdinak ezagutu genituen.

Kuadrilla hitzak geroago hartu zuen forma, eta kuadrillak berak ere eraldaketak izan zituen. Gure beharrak aldatzen direlako edo, lau laguneko kuadrilla bat 12 laguneko kua-drilla bihur daiteke, eta lagun batzuek bide bat har dezake-te eta zuk beste bat, baina betiere lagun berriak eginez eta lehengoak ahaztu gabe.

Bizitzak aurrera egiten duen heinean denetariko jendea-rekin gurutzatzen zara zuk egindako bide horretan; ha-rreman desberdinak egin, eta batzuk lagun egingo dituzu. Ama izatean, zure haurrarekin batera jaioko diren beste

ama batzuekin elkartuko zara, edo parkean beste guraso batzuekin, haurrak jolas egin dezan. Lanean hasten zare-nean ere, lankideekin sortuko duzun harremanean lagunen bat egingo duzu. Eta parrandako lagunak? Horietaz ezin ahaztuko naiz; larunbat gauetan tabernetan dantzan eza-gututakoak, edo etxerakoan auto-stop egitean kotxeen zain elkarrekin egondako lagunak.

Baina, esan bezala, gure beharrak edo eginbeharrak aldatu egiten dira, eta horiekin batera gure inguruko lagunak.

Orain, umetan kalean jolasean ibiltzen ginenok ez gara batzen, ez dugu jolas egiten edo ez gara lurrean eserita geratzen afaria janez. Ikastolako lagunekin ere ez gara ibiltzen bata bestearen etxera joanez, eta herriko bazter asko ez ditugu zapaldu ere egiten. Baina noizbehinka kaferen bat hartuko dugu gure seme-alabekin batera jaio direnen gurasoekin.

Kuadrillakoekin ere afariak egingo ditugu, eta lankideekin edo ikastola garaikoekin elkartuko gara kintako bazkari edo afaria egiteko. Baina, garai honetan, gure beharrek ez digute lehengo garaietan bezala uzten lagunekin egoten, eta gainera, zoritxarrez edo zorionez, Whatsappez hitz egiten dugu. Eta zoritxarrez edo zorionez esaten dut, bat-zuetan gugandik milaka kilometrora dagoen lagun horre-kin hitz egitea errazten digulako, baina besteetan ondoan duzun lagunari kasurik egin gabe ia ezagutu ere egiten ez duzun baten bideo bat ikusteko erabiliko duzulako.

Eta berriro noa nire semearen galderara: «Ama, zenbat la-gun dituzu?»

Eta zera erantzungo nioke: «Bizitzako bidelagunak asko, bihotzekoak gutxi, momentu zailetan ezagutzen baitituzu benetan nortzuk diren bihotzeko lagunak, hau da, behar izan dituzunean hor egon direnak, edo behar izan dute-nean zu hor eduki zaituztenak».

Lagun asko edo gutxi, zaindu itzazu dituzunak, seme. Eta zuk ere bai, irakurle.

Page 6: MAXIXATZEN · Atmosfera horretan, antzoki duin baten beharra ikusi zuten Azkoitian, eta antzoki oso xumea egin zuten, Olin-pian. Eliza ez zen urrun ibili antzokiaren sorreran, eta

6 maxixatzen.eus

IZEN

A TA

DIZ

ENA

Andoni Elduaien Soraluze

Hamar urte bete dira aurten Azkoitiko Olinpia eraikina eraitsi zutenetik. 1925ean eraiki zuten, zinema eta antzerki areto izateko asmoz. Etxebizitzak ere izan zituen goian, eta merkataritza lokalak ere bai behean. Antzerki eta zinema historia ikertzeaz gain, Olinpia eraikinaren inguruan bizitako herritarrekin hitz egin du

Maxixatzenek.

Olinpia, antzokia baino gehiago

1920ko hamarkadara egin behar da atzera Azkoitiko Olinpia eraikinaren historiaren hastapenak ezagutzeko. Horrela esan du, behintzat, Juan Bautista Mendizabal Azkoitiko historialariak. «Zentzu handia du Olinpiak Azkoitian», hasi da Mendizabal. Udal artxibategiko 1903ko dokumentuetan ageri dira lehen aldiz zinema-tografoen saioak. Mendizabalek azaldu duenez, Azkoi-tiko Udaleko bilkura aretoan egiten zituzten film saioak. Film baten irudiak ematen zituzten, film mutuak; gero, baina, aretoan bertan zegoen pertsona batek ahots bi-dez kontatzen zituen pasadizoak, edota piano doinuez girotzen zuen aretoa.

Udala hasi zen horrelako film emanaldiekin, baina gero alderdi politikoak ere hasi ziren zinematografoaren saioak antolatzen. «Alderdi politikoak indarra hartzen ari ziren garai hartan Azkoitian; politika bizitzen eta tenkatzen ari zen», dio historialariak. Mendizabalek dio-enez, karlistak, karlisten barruko beste aldaera batzuk

eta integristak ziren nagusi herrian; nazionalista batzuk ere baziren, eta sozialistak, berriz, gutxiago ziren. «Ia denetan erdarazkoak izaten ziren, baina abertzaleene-tan, euskaraz», azaldu du.

Sasoi hartan Azkoitian ez zen areto edo antzokirik, eta kulturari lotutako ekitaldi eta ekintza guztiak herriko plazan zegoen alondegian egiten zituzten. Azkoitiko alondegian ardoa, olioa, aleak eta beste zenbait jana-ri saltzen zituzten. Eraikin horiek normalean udalek kudeatzen zituzten. Azkoitian ere modu horretan fun-tzionatzen zuen egun Torre Zuri erakustokia dagoen alondegiak. Mendizabalek dio erakustokiaren sarreran «arku handi bat» zegoela, gaur egun dauden arkuen parekoa gutxienez; atzetik aurrera egun Berdura Pla-zak duen garaiera zuen. «Barruan ez zegoen dendarik, eraikin itsua zen; sarrera handia zuen, bi ate zituen al-boetan, nazionalen eskoletakoa. Bat mutilena zen, eta bestea neskena», gehitu du. Barruan kalean bezalako

Page 7: MAXIXATZEN · Atmosfera horretan, antzoki duin baten beharra ikusi zuten Azkoitian, eta antzoki oso xumea egin zuten, Olin-pian. Eliza ez zen urrun ibili antzokiaren sorreran, eta

IZENA TA DIZENA

galtzada zegoela ere azaldu du historialariak. «Alonde-gia pixka bat txukundu, eta han egiten zituzten antzer-kiak eta gainerako kultur ekitaldiak. Alondegi hura zen garai hartako Azkoitiko antzokia», kontatu du.

Historialaren hitzetan, Azkoitian zinema «garrantzitsua eta balio handikoa» zen; Euskal Pizkundearen garaia zen, eta sasoi hartan «euskal kultura aldarrikatzeko za-letasuna» zegoen. «Euskal kontakizunen eta bertsoen txapelketak egiten ziren, baita kanpotik etorritako hitzei euskal izena jartzeko lehiaketak ere». Horrekin batera, antzerkizaletasuna aipatu du Mendizabalek: «Gure historian egon den antzerkizaletasun handiena garai horretakoa da». Herriko eskola guztietan zegoen antzerkizaletasun handia. «Karrozak ere ateratzen zi-tuzten askotariko gaiei lotuta». Eliza ere «oso aktiboa» zela gogoratzen du historialariak.

Atmosfera horretan, antzoki duin baten beharra ikusi zuten Azkoitian, eta antzoki oso xumea egin zuten, Olin-pian. Eliza ez zen urrun ibili antzokiaren sorreran, eta Olinpiaren zati handi bat jabegoan izan du amaierara arte. «Elizak berak erabaki zuen saltzea», dio Mendi-zabalek. Antzokia alondegitik gertu egin zuten, haren atzean hain justu. «Egungo Berdura Plazaren atzeko errepidea garapen gutxikoa zen. Malkorbide esaten zio-ten garai hartan errepide horri. Errepidea prozesioari itzulia emateko garatu zuten; prozesioak garai hartan kalean gora egiten ziren, baina itzulia eman ezinda ibil-tzen ziren», gogorarazi du.

Eraikina barrutikOlinpia eraikinak, aurretik begiratuta, bi eskailera zi-tuen. Atzeko aldean, berriz, etxeetara igotzeko eskai-lerak zeuden, antzokiaren gainean zortzi etxebizitza baitzeuden. Azkoitiko historialariak dioenez, 1930eko hamarkadan eraiki zituzten etxeak. «Aretoak, goian, anfiteatroa zuen. Adornu gisa, berriz, zilarrezko pur-purina kolorea zegoen hormetan», dio Mendizabalek. Gogoan du, halaber, antzokiaren horma nagusian mas-korrak zeudela: «Agertokiak, alboetan, bi maskor handi zituen. Maskorretatik gora, berriz, fluoreszente handi bana ateratzen zen». Agertokiaren goiko aldean antzo-kiaren armarria zegoen, C, T eta O hizkiekin osatutako armarria: Cine-Teatro-Olimpia.

Herritarren elkarguneOlinpian sarri-sarri egiten ziren ekintzak: konferen-tziak ez baldin baziren, herri batzarrak edo alderdi po-litikoen mitinak egiten zituzten. Mendizabalek azaldu duenez, Olinpian egin ziren Azkoitiko 600. urteurrene-ko konferentziak. «Ordurako nabari zen herrian euskal giroko politika eta kultura; sendotzen hasia zen aska-tasun gogoa», dio. Jose Antonio Agirre lehendakaria eta Manuel Irujo jeltzalea Olinpian izan ziren, eta han bildu ziren alderdi sozialistako kideak eta Frankismo garaiko ministroak ere. Kolore guztietako politikariak bildu ziren, beraz, Olinpian. Herriko batzar handiak ere Olinpiako antzokian egiten zituzten, hala nola koopera-tibaren batzarrak. Parrokiako lanak zirela eta, eliza ere izan zen Olinpian lau urtez: 1988tik 1992ra obrak egin zituzten parrokian, eta Olinpiara lekualdatu zuten eliza.

Hamar urte eraitsi zutelaAurten hamar urte bete dira Olinpia eraikina bota zute-la. Zehazki, 2009ko urtarrilean bota zuten «askorentzat berezia» izan den eraikina. Mendizabalek azaldu duenez, «Olinpiaren zati handienaren jabegoa elizak zuen, eta pa-rrokia bera hasi zen gerora etxea saltzeko lehen urratsak egiten». Eraikinak gastuak sortzen zituen, ordea, eta erais-tea erabaki zuten. «Olinpiari maitasuna zion jendeak», azaldu du, azkenik.

Page 8: MAXIXATZEN · Atmosfera horretan, antzoki duin baten beharra ikusi zuten Azkoitian, eta antzoki oso xumea egin zuten, Olin-pian. Eliza ez zen urrun ibili antzokiaren sorreran, eta

8 maxixatzen.eus

IZEN

ATA

DIZ

ENA

Olinpia eraikinaren alboan zegoen Bene tindategia. Familia hartako kidea da Nere Larrañaga Aranbarri (Azkoitia, 1972), eta gogoan ditu Olinpia eraikinaren ingurua eta han usaintzen zen giroa. Zinema aretoa itxita zegoen ordurako, baina gogoratzen da sendotza Olinpian egin zuela: parrokiako lanak zirela eta, Olin-piara lekualdatu zuten eliza.

«Hain gertu eta horren urrun zegoen...», hasi da Larra-ñaga. Taberna inguruko pasadizoak ditu gogoan. Ta-bernako kideak oso atseginak eta maitagarriak zirela dio. Halere, taberna oso jende gutxirentzat zela azaldu du, «herrian integratu gabe zeudenentzat edo». Taber-na «zeharo beltza» zela oroitzen du. «Oliba ozpin eta urdaiazpiko usaina egon ohi zen», dio. «Ez zen batere atsegina; itsaskorra zen. Gogoratzen dut, gainera, urali-tazko barra zuela tabernak».

Zortzi urte inguru izango zituen Larrañagak: 1980ko hamarkada ingurua zen. Eskolatik tindategirako eta tindategitik etxerako bidea egiten zuen gehienetan La-rrañagak; tindategian bizi zen kasik. Eraikinaren atzeko aldean «jolas asko» egindakoa da: «Sarritan ibilitzen gi-nen Olinpia eraikinaren inguruan, denbora asko pasa-tzen genuen; egunetik gauera han bizi ginen».

Koldo Alkorta Albizuri

Nere Larrañaga Aranbarri

Olinpia eraikinean jaio zen Koldo Alkorta Albizuri (Azkoitia, 1954). Haren aitonarena zen Olinpiako etxe-bizitza, baina aitona etxez aldatu, eta ama ezkondu zen bertara. Eraikinaren azken solairuan bizi zen Alkorta; «etxe oso berezia» zela oroitzen du.

Kaletik etxera iristeko, 100 eskailera igo behar izaten zituen egunero Alkortak. Lehen eskailerak igota, haren osaba-izebak bizi ziren, eta beste eskailera aldi bat, eta beste etxebizitza bat zegoen. Hurrengo eskailerak igota, berriz, «trantsitua» zegoen, pasilloa, eta han beste lau etxetarako ateak zeuden. Azken eskailerak igota, berriz, Alkorta bizi zen etxea zegoen. «Etxe barruan ganbara genuen; han futbolean-eta asko jolastutakoak gara. Teilatura irteteko leihoa ere bazen han, eta haserretu-takoan bertara ateratzen nintzen», gogoratzen du.

Gogoan ditu ume zirela han egindako jolasak. Inguruan «jolas asko» egindakoa da Alkorta: «Barraskiloak har-tu eta lasterketak egiten genituen». Trantsituan, berriz, baloiarekin ibili ohi ziren. «Dinbi-danba ibiltzen ginen, ateak jotzen genituen, eta korridorea argitzen zuen flu-roreszentea sarritan hautsi genuen; azkar ezkutatzen ginen orduan», azaldu du, barrez. «Denak denen etxee-tan» ibiltzen zirela gogoratzen du.

Ordura arte inoiz atzerritarrik ikusi gabea zen azkoitiarra, eta Berdura Plazaren atzeko aldean ezagutu zituen lehenak. Bat ingeles ilegorri bat zela oroitzen du: «Mehe-mehea zen, ilegorria, eta trajea jantzita ibili ohi zen. Xelebrea zen guretzat hura ikustea; orduan mundu berri bat ezagutzea zen Azkoitian». Afrikar jatorriko lehen pertsona ere han ikusi zuela azaldu du Larrañagak. «Lehen prostitutak ere han ezagutu nituen». Azkoitian «lehenak ez baldin baziren lehenetakoak» izango zirela uste du azkoitiarrak. Gogoan du boxeolari bat ere izaten zela askotan taberna barruan: «Joseba el boxeador deitzen zioten, antza».

Sasoi hartan etxe gutxitan zegoen telebista, eta, horre-gatik, jende asko biltzen zen Floreagako, Olinpiako eta Baztartxoko zinema aretoetan. «Duroa inguru» ordain-tzen zuten filma ikusteko. Guztien gainetik, ordea, pe-likula bat du gogoan Alkortak: Azkoitian sekulako euri jasak egin zituen egun batean, Quo Vadis filma eman zu-ten Olinpian. «Lau orduko pelikula zen, eta Olinpia bete egin zen. Hiru ordu pasatu zirenean, errekaz bestalde bizi zirenei etxera joateko gomendioa egin zieten, ibaia gainezka egitear zegoelako», kontatu du.

Duela hamar urte eraitsi zuten Olinpia, eta penaz oroi-tzen du. «Ordura arte han bizitako guztia bota zuten, gure Olinpia. Hango xarma, hango pertsonekin han izandako hartu-emana eraitsi zuten», azaldu du Alkor-tak, amaitzeko.

Page 9: MAXIXATZEN · Atmosfera horretan, antzoki duin baten beharra ikusi zuten Azkoitian, eta antzoki oso xumea egin zuten, Olin-pian. Eliza ez zen urrun ibili antzokiaren sorreran, eta

maxixatzen.eus

Argazkiak: Udal artxiboa, A.M. Arenas, J.B. Mendizabal eta J.A. Cendoya.

Page 10: MAXIXATZEN · Atmosfera horretan, antzoki duin baten beharra ikusi zuten Azkoitian, eta antzoki oso xumea egin zuten, Olin-pian. Eliza ez zen urrun ibili antzokiaren sorreran, eta

10 maxixatzen.eus

galipanj a t e t x e at a B e R N a

ZapoRe eta ukitu kaRiBetaRRak azkoitian

PUBL

IERR

EPO

RTAJ

EA

Lau ekintzaileek, denak ere venezuelar-euskaldunak, euren bi herrialde kuttunak jatetxean islatu nahi izan dituzte, hala dekorazioan nola sukaldean. Horrela, leku berri batez gain, bestelako gune bat eskainiko diete azkoitiarrei: «Taberna, jatetxea, txoko pribatua eta terraza ditugu. Giro desberdina dute, bezeroek behar dutenera egokituak. Sukaldean, berriz, fusioa da oinarria: euskal plater ezagunez gain, jendea dastatzera bultzatuko duten beste plater ezezagun batzuk ere prestatuko ditugu».

Kalitatearen eta bertaKo produKtuaren aldeKo apustuaHori bai, bada plater guzti-guztiek izango duten osagai bat: kalitatea. «Negoziaezina da hori. Bertako produktuen aldeko apustua egin nahi dugu, etxean egindako eta landutako produktuak eta platerak eskainiz», azaldu du laukoteak.

Bi urtez proiektua ontzen ibili ondoren, Galipaneko ateak zabaldu dituzte, eta, goizean goiz hasi eta iluntzera bitartean, jateko aukera ugari izango dute azkoitiarrek. Lehen orduan, kafearen, tostaden eta bizkotxoen usain goxoekin gosaltzeko parada izango dute bezeroek. Hamaiketakoa egiteko, berriz, pintxo aukera zabala eskainiko dute: ohiko euskal pintxoak eta pasapalo criollo-ak.

Bazkalordua iristean, eta astelehenetik ostiralera bitartean, askotariko platerez osatutako menu bat hautatu ahalko dute herritarrek, eta asteburuan, berriz, karta edo menu berezia eskainiko dute. Afariari dagokionez, asteazkenetik igandera bitartean ogitartekoak, hanburgesak eta kartako aukerak izango dituzte, besteak beste.

«Galipanen, bi herrialdek bat egiten dute, bata bestetik urruti egon arren. Beraz, azkoitiar guztiak gure sustraiak ezagutzera gonbidatzen ditugu, kalitateak, produktuak eta lekuak mereziko dutelako!», azaldu dute.

Galipan Karibe itsasoaren eta Caracas hiriaren (Venezuela) artean dagoen mendiko herrixka bat da. Txikitatik ikusi, sentitu eta bizi izan duten txoko txiki hori Azkoitira ekarri nahi izan dute Araitz, Patricia, Ricardo eta Xabier gazteek. Eta jada ireki dituzte Galipan taberna eta jatetxearen ateak, Balda plazan.

galipan_jatetxeaGalipanjatetxea

Page 11: MAXIXATZEN · Atmosfera horretan, antzoki duin baten beharra ikusi zuten Azkoitian, eta antzoki oso xumea egin zuten, Olin-pian. Eliza ez zen urrun ibili antzokiaren sorreran, eta

maxixatzen.eus

IRITZI GRAFIKUE

Page 12: MAXIXATZEN · Atmosfera horretan, antzoki duin baten beharra ikusi zuten Azkoitian, eta antzoki oso xumea egin zuten, Olin-pian. Eliza ez zen urrun ibili antzokiaren sorreran, eta

12 maxixatzen.eus

Noiztik elkartzen zarete Jausoron laurok?Hamar bat urte izango dira hemen elkartzen hasi ginela. Kuadrillatxoa egin dugu hemen bizi garenok. Batzuk elizara meza entzutera joanda ezagutu ginen, eta beste batzuk auzotik. Lehen, Jausoroko banku batean elkartzen ginen, jende mordo bat. Eta gerora, gutxiago ginenean, okindegian elkartzen hasi ginen.

Eguraldiaren arabera ibili izan gara beti. Euria edo hotz handia egiten badu, etxean gelditzen gara, eta ez gara elkartzen. Ateri egiten duenean bakarrik ateratzen gara etxetik. Eguraldiagatik jaitsi edo ez zalantzak ditugunean, berriz, telefonotik deitzen diogu elkarri. Eta gaixo gaudenean ere berdin: telefonoz egoten gara, ez garela jaitsiko abisatzeko.

Ondo bidean, egunero 16:30ean elkartzen gara. Buelta bat ematen dugu Jausoro auzotik elkarrekin, eta gero kafetegira sartzen gara. Batzuetan, animatuta gaudenean, erreka aldetik buelta luzeagoa ematen dugu, eta alfer aldia dugunean buelta txikiagoa egiten dugu. 19:15 alderako joaten gara berriz etxera.

Nolatan hasi zineten kartetan jokatzen?Jausoroko kafetegian elkartzen hasi ginenean, tertulia egiteko geratzen ginen, baina batzuetan aspertu egiten ginen, konturik ez genuelako izaten, eta gerora kartetan hastea pentsatu genuen, denbora-pasa.

Zertan jokatzen duzue?Maria Teresa: Seiko urrean jokatzen dugu beti, besterik ez dakigulako, tuntunen pare [barrez]. Maria Gloriak eta Maria Isabelek eskoban ere jokatzen dute, biak bakarrik daudenean.

Kartetan jokatzeak burua lantzeko mesede egiten al dizue?Bai, burua lantzeko balio digu. Besteak zer karta aterako duen eta niri zer botatzea komeni zaidan pentsatzen egoten gara une oro. Maria Gloria eta Maria Teresa, berriz, etxean solitarioan ibiltzen dira kartekin.

Jokozaleak al zarete?Maria Isabel: Bai, betidanik izan dugu jokorako zaletasuna Maria Gloriak eta nik, batez ere. Ostegunetan

Olaia Juaristi Zabala

Lau laguneko kuadrillatxoa elkartzen da egunero-egunero Jausoroko okindegian kartetan aritzeko. Zaletasun hori izatea ez litzateke hain aipagarria izango haien adina kontuan hartu gabe: 100, 85, 96 eta 90 urteko lau emakume dira. Umorea galdu gabe, eskuzabalik hartu dute Maxixatzen lagunartean. Haien hitzetan, eguneko

unerik ederrena izaten da da kafetxo batekin lagunekin kartetan egitea.

«Sakratua da guretzat lagunartean kartetan aritzea»

Ezkerretik eskuinera: Maria Gloria Larrañaga Iturbe (Azkoitia, 1919), Maria Isabel Lete Arrizabalaga (Azkoitia, 1933), Maria Teresa Aldazabal Larrañaga (Azkoitia, 1923) eta Maria Nieves Arregi Idigoras (Azkoitia, 1928).

HARA

!

Page 13: MAXIXATZEN · Atmosfera horretan, antzoki duin baten beharra ikusi zuten Azkoitian, eta antzoki oso xumea egin zuten, Olin-pian. Eliza ez zen urrun ibili antzokiaren sorreran, eta

maxixatzen.eus

HARA!

IZENA TA DIZENA

bingora elkarrekin joaten gara Plaza Ondo elkartera. Hori ez dugu berehala utziko, ezta euriarekin ere; amorratzen joaten gara. Ostegunetan etxeko lanak ere gusturago egiten ditut arratsaldean bingora noalako [barrez].

Maria Teresa: Noiznahi etortzen dira handik poltsa diruz beteta.

Maria Gloria: Hogei zentimo botatzen ditugu kartoi bakoitzarekin, eta batzuetan birekin ere jokatzen dugu. Eta, irabaziz gero, han jasotakoa eramaten dugu etxera.

Zein da laurotan onena?Maria Nieves: Zortea duenak irabazten du, Maria Gloriak eta Maria Isabelek gehienetan. Batzuek beti galdu gehiago egiten dugu; nik normalean beti galdu, tartean behin irabazi arren. Eskerrak bost zentimo jokatzen ditugun, bestela haserretuta elkarri helduko genioke [barrez]. Hogei joko eginda ere euro bat galtzen dugu, eta hori ez da asko. Gu ez gara jokoan haserretzen.

Pozik irteten al zarete etxetik jokoan egitera?Bai, eguneko momenturik ederrena izaten da: kafea hartu jateko zerbaitekin, lagunekin hitz egin eta kartetan egin. Hori sakratua da guretzat; kartetan egiteko zain egoten gara.

Beti leku berean esertzen al zarete?Bai, kafetegiko azken mahaian esertzen gara beti. Lehen, egunero ate ondoan jartzen ginen, baina neguan hotza hasi zenean beste bezero bat jarri zen han, eta isil-isilik guk mahaia aldatu genuen. Haserretu gabe aldatu ginen; bakea behar dugu [barrez].

Kafetegiko kristaletik begira gauzak komentatzeko ere aprobetxatzen duzue.Aspertzen garenean berriketan hasten gara. Kafetegiko atea irekitzen bada ere, nor sartzen den begiratzen dugu, baina isil-isilik jokoan jarraitzen dugu. «Orain zuri tokatzen zaizu!», «Nork eman du azkena?» edo «Ez, hark eman du»... horrela aritzen gara gero beti despistatzen garenean.

«Euria Edo hotz handia EgitEn

badu, EtxEan gElditzEn

gara»

Page 14: MAXIXATZEN · Atmosfera horretan, antzoki duin baten beharra ikusi zuten Azkoitian, eta antzoki oso xumea egin zuten, Olin-pian. Eliza ez zen urrun ibili antzokiaren sorreran, eta

14 maxixatzen.eus

BERME HANDIKO ZERBITZUAKia Motors auto etxearen banatzaile ofiziala da Ibar-Goi lantokia. Kia autoen salmentaz gain, mota eta etxe guztietako autoentzako zerbitzua eskaintzen dute.

Ibar-Goin, automozioan adituak diren teknikari eta aholkulariak aurki ditzakegu:Iosu Ibarmia, Ander Umerez, Nerea Iraola eta Amaia Ibarmia.

Urteen poderioz lortutako esperientziaren emaitza da Ibar-Goi. Merkatuarekin batera eguneratzen doa lantokia, eta, hori dela eta, bertako azken ekarpenen berri izan du Maxixatzenek.

ZER BERRIKuNtZA EgIN DItuZuE AZKENAlDIAN? ZERgAtIK?Goi mailako hiru makina erosi berri ditugu: gurpilak desmuntatzeko robot guztiz automatikoa, gurpilen diagnosia zein oreka egiten duen orekagailua eta azken teknologiako 3D lerrokagailua.

Alor horietan efikazagoak izan nahi genuen, lana zehatzago egin eta, ondorioz, bezeroei zerbitzu hobea eman.

ZEuEK ERE EtENgABE IKAstEN ARItu BEHARKO DuZuE AutOMOZIOAREN MuNDu AlDAKOR HONEtAN, EZtA?Zalantzarik gabe. Automozioaren sektorea etengabe aldatzen doa, eta, horri aurre egiteko, etengabeko formazioa jasotzen dugu.

Alde batetik, Kia etxearen formazioa jasotzen dugu. Azkenaldian, hibridazioan eta elektrifikazioan oinarritzen diren ikastaroak egiten ari dira gure teknikariak. Kia etxea apustu handia egiten ari da arlo horretan.

Bestalde, Bosch Car Service eta AD Parts talde ezagunen eskutik, beste marketako autoen diagnosia eta konponketak egiteko prestakuntza jasotzen dugu.

PUBL

IERR

EPO

RTAJ

EA

Page 15: MAXIXATZEN · Atmosfera horretan, antzoki duin baten beharra ikusi zuten Azkoitian, eta antzoki oso xumea egin zuten, Olin-pian. Eliza ez zen urrun ibili antzokiaren sorreran, eta

maxixatzen.eus

Olioa aldatzeagatik

DOANIAT-ITVaren aurreko berrikuspena

%25disko eta pastilletan

%20aire girotuaren kargan

Ibar-Goik bezeroek eurengan duten urteetako fideltasuna eskertu nahi du. Horregatik, hainbat deskontu txartel atera dituzte. Ez galdu aukera eta goza itzazu.

C02 emisio konbinatuak, NEDCra baliokidetutako WLTP (g/km): 86-178. C02 emisio konbinatuak WLTP (g/km): 110-202. WLTP kontsumo konbinatua (l/100 km): 4,8-8,9.

ZERgAtIK DA AuKERA ONA IBAR-gOI? ZER EsKAINtZEN DuZuE?Kalitatea eta konfiantza uztartzen ditu-

gu. Ezinbestekoak dira ezaugarri horiek,

gure ustez. Bezeroek kalitate goreneko

zerbitzua jasotzen dute gurekin, familia

giroko lantoki bat izateak ematen dien

konfiantzarekin batera.

Bi gurpil aldatu eta lerrokatzeagatik,Go Ibargoi kamisetateknikoa opari!**unitateak amaitu arte.

%20eskobiletan

OPARIbeira aldatzeagatik

Gurpilak aldatzeagatik

%30lerrokaduran

Deitu eta ekarri zure autoa: 943 850 761 • San Joan auzunea, 14 • AZKOITIA

PUBL

IERR

EPO

RTAJ

EA

Page 16: MAXIXATZEN · Atmosfera horretan, antzoki duin baten beharra ikusi zuten Azkoitian, eta antzoki oso xumea egin zuten, Olin-pian. Eliza ez zen urrun ibili antzokiaren sorreran, eta

16 maxixatzen.eus

Nolatan hasi zineten lanbide honetan?Duela hamar bat urte hasi ginen. Xabier Eizagirre Uzin Potronko-k eraikinen fatxadak konpontzen zituen sokekin; hark eskalatzen ikusi gintuen, eta lanean jendea behar zuela esanda hasi ginen.

Eskalatzeko pasioa bazenuten, baina gainerako ofizioak ikasi egin behar izan al dituzue?Bai, eta ez da batere erraza izan. Sokekin abilak ginen, baina igeltsero, iturgin eta margolari lanak ikasi egin behar izan ditugu denborarekin. Zortea izan dugu Potronko irakasle edukita.

Nola daramazue zintzilik lan egitea?Taburete bat edukitzen dugu eserita egoteko. Alboan burdina batzuk izaten ditugu materialarekin: masa, pintura… Batzuetan balkoian hankak jarrita lan egin dezakegu, baina beste batzuetan erabat zintzilik pasatu

behar izaten ditugu orduak. Goitik behera jaisten lan egiten dugu: zulatzen, masa ematen, margotzen… Denbora osoan aktibo gaude.

Ezustekorik izan al duzue lanean?Orain arte, ez. Ez da lan arriskutsua, jendeak horrela pentsatu arren.

Jendeak zer esaten dizue zuen ofizioaz?«Hori duk zortea, ofizioa eta afizioa, biak batean». Guk esaten diegu ez dela eskalatzera joatea, bietan sokak eta teknika berbera erabili arren. Horrek baliabideak eta erraztasunak ematen dizkigu oso erraz iristerik ez dagoen lekuetara joateko, baina guk egiten duguna lana da, ez du ezer eskaladatik. Beste batzuek, berriz, esaten digute kontuz ibiltzeko, balio egin behar dela lan horretarako eta diru asko irabazi beharko genukeela [barrez].

Olaia Juaristi Zabala

Esku enpresa osatzen dute Jakes Uranga Repullesek (Azkoitia, 1980) eta Jon Segurola Larrañagak (Azkoitia, 1979). Eraikinen kanpoko lanak egiten dituzte, fatxadetakoak. Sokekin lan egiten dute: iristeko hain errazak ez

diren lekuetan erosotasunez lan egiteko modua ematen diete sokek.

GAL

DET

U AH

ALA

ERAN

TZUN

Mendien paretetatik eraikinen paretetara: zaletasuna, ogibide

bilakatua

Jakes Uranga eta Jon Segurola.

Page 17: MAXIXATZEN · Atmosfera horretan, antzoki duin baten beharra ikusi zuten Azkoitian, eta antzoki oso xumea egin zuten, Olin-pian. Eliza ez zen urrun ibili antzokiaren sorreran, eta

maxixatzen.eus

Nolako lanak egiten dituzue?Teilatua berrikusteko lanak askotan. Horiekin batera, kanaloi garbiketak ere oso garrantzitsuak dira. Barruko patioetan konponketak egiteko ere asko deitzen digute, aldamioak-eta jartzea baino guk sokekin lan berbera egitea ekonomikoago ateratzen delako. Oro har, fatxadak eraberritzeko lan mota asko egiten ditugu.

Sokak gogorrak izaten al dira?Oso: 2.000 kilo ingururi eusteko gai da gure soka bat. Hala ere, sarri aldatu behar izaten ditugu, denborarekin propietatea galtzen joaten direlako. Egurats gorrian egoten dira sokak askotan gu lanean ari garen bitartean: eguzkiak eta hotzak asko eragiten diete, baita erabiltzen ditugun lanerako produktuek ere. Soka berri bat goxo-goxo egoten da, eta zahar bati korapiloa egitea ere kosta egiten da. Beti bi sokarekin lan egiten dugu, langileok seguru egoteko. Jasogailua ibiltzea baino seguruagoa da sokekin aritzea.

Eguraldiak asko baldintzatzen al du zuen lana?Bai, baina beti egoten da zerbait egiteko, baita euriarekin ere. Hala ere, eguraldiari asko begiratzen diogu, eta ezin dugu zehazki jakin noiz bukatuko dugun lan bakoitza.

Konpetentzia handia al dago zuen lanean?Ez handirik, baina Azpeitian bertan badago beste bertikal enpresa bat. Ordu batzuk datorren urterako ari gara ematen dagoeneko. Lanez osatuta gaude momentuz. Gainera, 50 urte eginak dituzten etxebizitzek azterketa teknikoa pasatu behar dute, eta horrekin asko handitu zaigu lana. Bestalde, Azkoitian ibai ondoko etxe asko dago, eta lana izango dugula uste dugu; bestela, ea nork egin behar duen.

Hainbat gremio lan zeuek egiten dituzue; bezeroak eskertzen al du hori?Bai. Gure indargunea da dena egiten dugula: iturgintza, margoketa, igeltserotza… Gas instalazioak kenduta, gainerako gremio denak egiten ditugu. Modu horretan, bezeroak ere gusturago gelditzen dira emaitzarekin. Izan ere, gremioak obretan antolatzea ez da erraza izaten, eta guk dena jarraian egiten dugu.

Bestalde, gure lanean kalitatea baloratzen dugu gehienbat: bai igeltserotzan, bai margoketan, material ona erabiltzen dugu beti, eta aurrekontu guztietan fitxa teknikoak gehitzen

ditugu, bezeroak ikus dezan benetan material ona dela. Egin beharrekoa kalitatearekin eta ondo egin nahi dugu.

Hain lan fisikoa izanda, etorkizunak kezkatzen al zaituzte?Pixka bat bai. Gerora, agian, jasogailuarekin lan gehiago egin beharko dugu, eta gutxiago sokekin. Edo langile gazteak hartu beharko ditugu akaso.

Zuen profileko langileak topatzea ez da erraza izango, ala?Zaila da ofizioa jakiteaz gain sokekin ondo moldatzen den jendea bilatzea. Eskalatze mundutik ezagutzen ditugunei abisatzen diegu, gure bajak-eta kubritzeko, baina kostatzen da norbait topatzea. Ezin duzu lanerako gogoa duen edozein hartu.

GALD

ETU AHALA ERANTZUN

«Egin bEharrEkoa

kalitatEarEkin Eta ondo Egin

nahi dugu»

«zintzilik pasatu bEhar izatEn

ditugu orduak»

Page 18: MAXIXATZEN · Atmosfera horretan, antzoki duin baten beharra ikusi zuten Azkoitian, eta antzoki oso xumea egin zuten, Olin-pian. Eliza ez zen urrun ibili antzokiaren sorreran, eta

18 maxixatzen.eus

Azkoitiko herria sortu zenean, bertako biztanleen bizi baldintzak oso kaxkarrak ziren, eta herritar gehienek lan handiak zituzten bizimodua kondizio duinetan aurrera ateratzeko.

Kepa Alberdi Egaña

BA A

L D

AKIZ

U? Herriko erruki etxe eta ospitaleak

Garai hartan, urritasuna eta eskasia nagusi izateaz gain, baka-rrik geratutako pertsona adintsuek, ezer gabe geratutako po-breek eta nork zaindu ez zuten gaixoek oraindik eta egoera etsigarriagoa zuten. Hori horrela, bertako gaixo, elbarri eta zaurituei laguntza eta zainketa zerbitzua emateko, eta aldi hartan izurri beltza deitu zitzaion epidemiaz gaixotutakoak artatzeko asmoarekin, Azkoitiko lehen ospitalea ireki zen XV. mendearen hasieran. Ospitale hari Sebastian Donea izena ipi-ni zioten, eta egun Azkoitiko parrokia dagoen lekuan koka-tzen zen. Parrokia, Julio II.a aita santuak 1509an idatzitako bulda batek bideratuta, Baldako eliza eraitsi ondoren eraiki zen.

Ospitale hura herriko agintariek kudeatzen zuten, baina, historian beti gertatu den moduan, bazen orduan ere zerbitzu horri etekina atera nahi zionik; kasu honetan, Azkoitiko Baldako Andre Mariaren elizako ugazaba, Juan Garzia Balda. Garziak ardura hartu nahi izan zuen Sebastian Donearen ospitaleak herritarrengandik jasotzen zituen laguntzak eta limosnak kudeatzeko eta bertan lana egingo zutenak aukeratzeko. Alabaina, errege katolikoak 1486. urtean idatzitako mandatu batek kendu zizkion hartu nahi zituen ardura horiek guztiak.

Herriak 1561ean jaso zuen ospitale berria eraikitzeko bai-mena, Iruñeko gotzainaren aldetik. Ospitale berriak Pietateko eta Bakardadeko Andre Maria izena hartu zuen, eta herritar batzuek beren testamentuan utzitako ondasunei esker atera zen proiektu hura aurrera. Ospitale hura eraikitzeko zuzen-dutako testamentuen artean aurki ditzakegu Ipinza jaunaren alargun Maria Aranbururena, Francisco Zabalarena eta Flore-agako Pedro Zuazola jaunaren alargun Maria Idiakezena.

Ospitalea ireki ondoren, denbora luzez, ohikoa izan zen os-pitaleak ematen zuen laguntza jasoko zuten behartsuen ze-rrenda udalak izendatzea. Behartsuoi jaten ematea, janztea eta gaixo zeudenak zaintzea izan zen ospitalearen betebeha-

rra. Baina, horretaz aparte, urte haietan baziren herrian gu-rasorik gabeko gazteak, alargunak, etxea erosteko dirurik ez zutenak eta bestelako egoera larri franko sufritzen zutenak. Egoera latz horiei aurre egiteko, 1602ko dokumentu batek dioenez, behartsu haiei hileko limosna bat ematen zitzaien, bi dukat gizonei eta dukat bakarra emakumeei. Garai hartan, herritarren gutxieneko beharrak betetzeko ere zailtasun han-diak zeuden, eta ospitalea ere txiki geratu zen berehala, eta, herritar gehiago artatzeko asmoarekin, eraikinaren ganbara haientzat egokitzea erabaki zuen udalak 1624. urtearen in-guruan.

Erdi Aroan, sendatzea ogibide bezala hartzen zutenen ar-tean, medikuak, zirujauak, zauri sendagileak, praktikanteak, emaginak, odol ateratzaileak, hezur konpontzaileak eta abar zeuden. Azkoitiko ospitalean ere, medikua bezala zirujauak izan ziren urteetan arduradunak. Ospitale hartako zirujau edo barbero izandako Joseph Zubizarreta 1665ean hil zen, eta haren alargun Catalina Bikendi izendatu zuen garai har-tako udalak, bere senarra zenaren lana betetzeko asmoz, ume asko izanik diru sarrerarik gabe geratzen zela ikusi ondoren. Baina Catalina ez zen agintari batzuen gogokoa, haiek gizo-nezko baten beharra ikusten baitzuten lan hura betetzeko. Horrela, udalbatzarrak berehala erabaki zuen Catalinaren ordez gizon bat jartzea postu hartan. Jakina da garai hartan ere emakumezkoei ez zitzaiela ikusten gizonezkoen aldetik osasun ofizioetan ardurak hartzeko gaitasunik, emagin gisa ez bazen behintzat.

Mende erdi bat geroago, egoera bitxi bat izan zen ospitale hartan. Ospitalearen goialdean Andre Mariaren irudia ze-goen, eta dirudienez, hark mirariak sortzen zituelakoan, izu-garrizko sinesmen giroa sortu zen 1720an. Horrela, Azkoitian zabaldu zen irudi mirarigile hark erabat elbarritua zegoen Teresa Enbil sendatu zuela, eta inguruko herrietan ere oi-hartzun handia izan zuen albisteak.

Floreagako eraikin zaharra.

Page 19: MAXIXATZEN · Atmosfera horretan, antzoki duin baten beharra ikusi zuten Azkoitian, eta antzoki oso xumea egin zuten, Olin-pian. Eliza ez zen urrun ibili antzokiaren sorreran, eta

maxixatzen.eus

BA AL DAKIZU?

Baina mirariak mirari, 1753. urtean, egoera larrian zegoen berriro ospitalea, zaila egiten baitzen herriko behartsu guztiak zaindu eta haiei erantzun egokia ematea. Herriak, 1545etik, Juan Insausti apaizak egindako testamentuari es-ker, jende pobreari gariaren eta bestelako errazioen bitartez jaten emateko miserikordia kutxa bat zuen, baina ospitalea bera erruki etxe bihurtzea aztertzen hasi ziren agintariak.

Hala, ospitalea erruki etxe bihurtu zen, baina diru arazoa hor-txe zegoen artean ere: herritar asko arroparik eta jatekorik gabe eta muturreko menpekotasun larrian bizi ziren. Horre-la, bada, agintarien laguntzaz aparte, herritarren laguntza ezinbestekoa zen; izan ere, 1793an, gero eta laguntza han-diagoa behar zuten 39 lagun zeuden erruki etxean. Horren ondorioz, eta egoera nolabait samurtu nahian, agintariek pattarra salduz jasotzen zen zerga erruki etxera bideratzea erabaki zuten, eta, horrekin batera, Jesusen Lagundiak izan zuen ikastetxea ere saltzea erabaki zuten, lehen ere herriak erregearen agindu batez eskuratua zuela eta. 1867an, uda-lak eskakizuna egin ondoren, Karitateko Ahizpak jarri ziren erruki etxea zuzentzen, eta Guardia kaleko Miserikordia Etxean jarraitu zuten zeregin horretan 1981era arte, jardue-ra hura San Jose Egoitzara pasatu zen arte, hain zuzen ere. Edonola ere, denbora batean egoera zertxobait hobetu bazen ere, 1880an antzeko egoeran zegoen erruki etxea, eta agin-tariek herritarren artean hilean behin diru bilketa bat egitea erabaki zuten.

Ez zen nolanahikoa erruki etxearen betebeharra. Udalak, 1898an, Probintziako Komisioaren eskakizun bati erant-zunez, honako adierazpen hau egin zuen erruki etxeak zer ekintza betetzen zuen eta laguntzak nori ematen zizkion azaltzeko:

Indarrak akituta dauden, elikagairik lortu ezin duten eta lagundu diezaieketen seme-alabarik edo ondorengorik ez duten herritar adinekoei, eta, izatekotan, beren familia aurre-ra ateratzeko adina diru bakarrik irabazten badute.

Adinekoa ez izan arren, pobrea izanik gaixotasun kro-niko batengatik eta bere egoera nardagarriagatik bere burua mantentzeko gauza ez denari.

Pubertasun adinera heldu ez diren umezurtzei, beraiez arduratuko den seniderik ez badute.

Aitaren aldetik umezurtz geratzen direnei, alarguna se-me-alaba batzuekin geratzen bada. Horrelako egoeretan, etxe-ko txikiak hartzen dira erruki etxean, eta han jarraitzen dute, bertan hezi eta lehenengo jaunartzea hartu arte.

Ordurako, martxan zen San Martingo ermitak ondoan zuen eraikineko sendategia. Bertan, bereziki, herrian baliabide gutxi zituzten gaixoak artatzen ziren; gaixotasun kutsakorrak zituztenak, batez ere. 1881eko dokumentu batek jakitera ematen du eraikin horrek ordurako nola betetzen zuen sendategi funtzioa, eta horretan jarraitu zuen XX. mendeko 50eko hamarkadan ondo sartu arte. Han tratatutako gaixotasunetatik bortitzena tuberkulosia izan zen: kalte handiak eragin zituen gerra zibilak iraun bitartean eta gerraostean. Garai berean, batik bat tuberkulosiari aurre egiteko, Gipuzkoako Foru Aldundiak sendategi bat eraiki zuen Asteasuko Andazarraten. Baliabide gutxi zituzten gaixo azkoitiar dezente joan ziren hara; Azkoitiko Udalak, haien pobrezia egoera egiaztatu ondoren, herritar haien gastuen karga hartzen zuen. Udalarentzat karga handia zen gaixo haiek mantentzea, eta San Martingo sendategia eraberritzeari eta tuberkulosiak eta hetikak jotako gaixoentzat egokitzeari ekin zion. 1945ean bukatu zituzten lanak, eraikin zaharrari gehitutako terrazak barne, eta, handik 1956ra bitartean, gaitz kutsakorraz erialdian zeudenentzako sendategia izan zen.

San Martingo ospitalea martxan egon zen garaian, gure he-rrian izan zen funtzio hori bete zuen beste eraikin bat: Flo-reagako ospitale militarra, hain zuzen ere. Izan ere, errepu-blikanoen eta frankisten arteko frontea Eibarren kokatu zen 1936ko irailean. Bertan, zaurituak artatzeko asmoz, Azkoi-tiko Udal frankistak Floreagako ospitale militarra jarri zuen martxan. Egun ezagutzen dugun Floreaga ikastetxeko eraikin zaharra eraberritu zuten ospitale militar gisa, eta 1937ko martxoaren 1ean hasi zen ibilbidea egiten, baina ez zuen asko iraun: urte bereko apirilean desegin zen, bertako ohe, izara eta bestelakoak Markinako ospitale militarrera eramateko agindua jaso ondotik. Lekualdatze hura, baina, ez zen gau-zatu garai hartako agintari militarrek nahi bezain azkar, eta komandantziak adierazpen gogorrak egin zituen Azkoitiko herritarrei buruz, gerran ere izan zuten axolagabekeria aur-pegiratuz: «(…) dando en ella una prueba más del desinterés que ese pueblo de Azkoitia ha mostrado constantemente para los heridos de guerra». Ospitale hari Hospital de sangre dei-tzen zioten, eta, martxan egon zen bitartean, 10 langile inguru egon ziren han: egunero kirofanoa garbitzen eta plantxatze lanetan aritzen ziren lau emakume, lau erizain eta sukaldeko laguntzailea, eta azken horri laguntzen zion neskatxa bat.

Azkoitiko ospitale, erruki etxe eta sendategien kontu zaharrez aritu eta gero, ondorio argi bat atera dezakegu beste batzuen artean: Azkoitiko herriak, bere historian zehar, beti izan du etxegabeei, adindu behartsuei, umezurtzei nahiz gaixoei laguntza, babesa eta jana emateko sentiberatasuna eta lagundu nahia.

San Martingo sendategi eraikina. Azkoitiko Miserikordia Etxea.

Page 20: MAXIXATZEN · Atmosfera horretan, antzoki duin baten beharra ikusi zuten Azkoitian, eta antzoki oso xumea egin zuten, Olin-pian. Eliza ez zen urrun ibili antzokiaren sorreran, eta

20 maxixatzen.eus

KOM

UNIT

ATIE

N LE

IXUE Iraurgi Abesbatza 1979. urtean sortu zen, duela urte asko

Aita Otañok sortu zuen Orfeoi Azkoitiarrari jarraipena emateko asmoz. Urte hauetan, bere lana Euskal Herriko, Espainiako eta Europako herrietatik erakusten jardun du, eta arrakasta handia lortu du.

Iñaki Maidaganen zuzendaritzapean dago 2010. urtetik. Aurretik, M. Larrañaga, M. M. Azpiazu, Maria Jesus Larra-ñaga eta Ainhoa Arrieta izan ziren zuzendaritzan.

Azkoitiko hainbat ekitalditan parte hartzen du herriko bes-te talde batzuekin:

- Bizkargi Musika Eskolak antolatzen duen Taldez Tal-de ekitaldian.

- San Juan Suan, udal bandarekin eta parrokiako ko-ruarekin.

- Andramaixetako salbean, parrokiako koruarekin. - San Andreseko jaialdian (bi urtean behin), Sahatsa

dantza taldearekin eta udal bandarekin. - Gabonetako kontzertuan, udal bandarekin.

Berrogei urte herriari abesten

Azkenaldian hainbat ekintza handitan parte hartu du. 2015ean, Arrasateko Goikobalu abesbatzarekin bate-ra, Carmina Burana opera eman zuen Baztartxo aretoan. 2016ko abenduan, La Caixak antolatuta, Haendelen Me-sias abestu zuen Donostiako Kursaalean, Gipuzkoako beste abesbatza batzuekin batera. Eta 2017an, lau kontzertu jo zituen Al Solle Della Sardegna jaialdiaren barruan (Sardeg-na, Italia).

Abesbatza lau taldetan banatzen da (ahotsak): sopranoak eta kontraltoak (emakumeak), eta tenoreak eta baxuak (gizonak). Gaur egun honela dago osatuta: 11 soprano, 5 kontralto, 5 tenore eta 7 baxu. Entseguak astelehen eta asteazkenero izaten dira, 20:30etik 22:30era arte, Baztar-txo aretoko 1. pisuko gelan. Saio horietan afinazioa, notak, erritmoa eta abar lantzen dira, ahots bakoitzetik hasita, koru osoa koordinatu arte.

Urte hauetan guztietan errepertorio zabala eta askotarikoa landu du, sakroa zein profanoa. Hizkuntzak ere ez dira izan oztopo: euskara, gaztelania, ingelesa, italiera, latina, erru-siera....

Iraurgi Abesbatza

Page 21: MAXIXATZEN · Atmosfera horretan, antzoki duin baten beharra ikusi zuten Azkoitian, eta antzoki oso xumea egin zuten, Olin-pian. Eliza ez zen urrun ibili antzokiaren sorreran, eta

maxixatzen.eus

IRITZIXE

Euskadin, bizi-itxaropena munduko altuenetakoa da. Horregatik, gaitzak izateko arriskua are handiagoa da gaur egun: gaitz kronikoak, minbizia, alzheimerra, beste gaitz neurodegeneratibo batzuk eta abar.

Naturaltasun osoz onartzen dugu gu mundu honetara etortzeko eskubidea beste batzuen esku dagoela, baina zailtasunak ditugu onartzeko nork daukan mundu honetatik gure joana erabakitzeko eskubidea, eta ukaezina da lehenago edo geroago denok hil egin behar dugula, heriotza prozesu natural eta saihetsezina baita.

Azkenaldian, esklerosi anizkoitza zuen emakume bati senarrak lagundutako heriotzaren kontua komunikabideetan agertzearen ondorioz, eutanasiari buruzko eztabaida berpiztu egin da, eta, bizi dugun une sozial eta historiko honetan, orobat erdigunean daude heriotza artatzeko eta heriotza-kalitatea hobetzeko prozesuak ere.

Baina ez dut uste oker nabilenik, adierazten badut gizarteak oraindik ez duela garbi zein den eutanasiaren eta heriotza duin on bat izateko eskubidearen arteko ezberdintasuna. Eutanasia gaixotasun sendaezin bat daukan pertsona baten heriotza aurreratzea da. Heriotza duina, aldiz, ortotanasia izenekoa, zainketa mediko guztiekin gauzatzen da, normalean sedazioaren bidez, eta azken uneko sufrimendu, min eta estutasunak ahalik eta gehiena arintzen saiatzen da.

Heriotza on bat izateko eskubideari aurre egiteko, Eusko Legebiltzarrean 11/2016 Legea onartu zen, uztailaren 8koa, bizitzaren amaierako prozesuan pertsonen eskubideak eta duintasuna ziurtatzeari buruzkoa, gaixoek zainketa integral eta kalitatezkoak jasotzeko eta beren autonomia izateko

duten eskubidea finkatzeko, pertsona bakoitzak bere bizitza kudeatzea errespetatuz, hots, hertsapenik gabe eta behar bezala informatuta, eskubidea izan dezan tratamendu jakin bat onartzen duen ala ez erabakitzeko; eskubide hori aurretiazko borondateen dokumentuaren bidez gauzatzen da.

Bizitza bukatzeko nahia betidanik egon da gure gizartean, baina, egun, eutanasia eskabide sozial bat bihurtu da. Horrela, 2017ko otsailean estatu mailan egin zen inkesta bateko datuen arabera, %84 giza eutanasiaren alde azaldu ziren. Bi urte pasatu ondoren, 2019ko maiatzean, eutanasia arautu gabe dago eta eztabaida sozialeko gaia da oraindik ere.

Duintasunez bizitzea pertsona guztien eskubidea dela uste dut, eta, era berean, ez daukat zalantzarik bizitzari bukaera duina ematea pertsona bakoitzaren eskubidea dela; ondorioz, zilegizkoa deritzot pertsona batek duintasunez bizitzeko ahalmena galdu duenean hiltzen laguntzeko eskatzeari eta laguntza hori emateari.

Baina horretarako, heriotza ondo gauzatzeko, behar-beharrezkoa da eutanasiaren eskubidea behar den moduan bermatzea. Horretarako ezinbestekoa da, alde batetik, eutanasia pertsona bakoitzaren eskubide pertsonal bat dela onartzea eta, bestetik, hiltzeko laguntza medikoa osasun-ekintza bat dela onartzea. Azken finean, pertsona batek bere biziarekiko duintasuna galdu duenean, bere buruarekin gehiago ezin duenean, gu ez gara inor, gizarte bezala, pertsona hori sufritzen jarraitzera derrigortzeko eta luzatzea eskatzeko, eta pertsona batek mundu hau uzteko erabakia hartu badu, gai izan beharko genuke, gizarte bezala, erabaki hori gauzatzen laguntzeko, inolako kriminalizaziorik gabe.

EutanasiaJose Ramon Aranbarri Badiola

Page 22: MAXIXATZEN · Atmosfera horretan, antzoki duin baten beharra ikusi zuten Azkoitian, eta antzoki oso xumea egin zuten, Olin-pian. Eliza ez zen urrun ibili antzokiaren sorreran, eta

22 maxixatzen.eus

HILA

BETI

N BE

GIX

ETAT

IK

1- XXVIII. Bertso Paper Lehiaketa jokatu dute Azkoitia BHIko ikasleek.

2- Parte hartze marka hautsi du Gurutzetxoko XXXVII. Krosak.

3- Ia 200 neska-mutilek parte hartu dute Gu ere Bertsotan ekimenean.

4- Kolore eta mota guztietako kotxe klasikoak izan dira Azkoitian.

5- Santa Kutz jaiak ospatu dituzte Lajan.

6- Maiatzeko Loratako bertso saioa egin dute Floreagako On Bosco aretoan.

7- Giro onean ospatu dituzte Madariagako jaiak.

06

07

04

01

03

05

02

Page 23: MAXIXATZEN · Atmosfera horretan, antzoki duin baten beharra ikusi zuten Azkoitian, eta antzoki oso xumea egin zuten, Olin-pian. Eliza ez zen urrun ibili antzokiaren sorreran, eta

maxixatzen.eus

UDAL HAUTESKUND

EAK

EAJk irabazi ditu udal hauteskundeak Azkoitian, baina gehiengo osoa galdu du. Botoen %46,09 jaso ditu alderdi jeltzaleak, %37,22 EH Bilduk, %7,89 PSE-EEk, %6,26 Azkoitia Baik eta %1,78 PPk.

EAJk irabazi ditu udal hauteskundeak, gehiengo osoa galduta

EAJ, EH Bildu, PSE-EE eta Azkoitia Bai alderdien ordezkariekin osatuko da Azkoitiko Udala, horrenbestez, datozen lau urteetan ere: 8 zinegotzi izango ditu EAJk –aurreko legealdian baino bat gutxiago–, 7 zinegotzi izango ditu EH Bilduk –aurreko legealdian baino bat gehiago– eta bana PSE-EEk eta Azkoitia Baik. Zerrenda aurkeztu duen beste alderdiak, PPk, ez du ordezkaritzarik lortu.

EAJ

EAJ EAJ

EAJ EAJ EAJ EAJ EAJ

PSOE

EH BILDU EH BILDU EH BILDU EH BILDU

EH BILDU EH BILDU EH BILDU AZKOITIA BAI

JavierZubizarretaZubizarreta

Mertxe Zubillaga Albizu

Juan Bautista Mendizabal Juaristi

Ainara Goenaga Andueza

Mikel Zengotita Alberdi

Ane Miren Peña Larrañaga

Iraitz Otaño Mugika

Laida Beristain Zubizarreta

Itziar Joaristi Olariaga

Angel Etxeberria Ibarguren

Janire Igoa Merino Jose Joakin Etxaniz Peña

Ana Azkoitia Urteaga

Marijose Arregi Etxeberria

Imanol Arrizabalaga Larrañaga

Sonia Vazquez Tejerina

Angel Martin Rodriguez

Page 24: MAXIXATZEN · Atmosfera horretan, antzoki duin baten beharra ikusi zuten Azkoitian, eta antzoki oso xumea egin zuten, Olin-pian. Eliza ez zen urrun ibili antzokiaren sorreran, eta

24 maxixatzen.eus

EZET

Z AS

MAU

!

HITZ GEZIDUNAK

HITZ GURUTZATUAK

GOITIBEHERA

Ezker-eskuin

t

t

t

tt

t

t

tt

t

tt

Kalentura

u Deitura

u Izena

Pl., bizidu-nen unitate

Ahomen

Zaborra

Hortaz

Anaiak

t Oinetakoak

Ezkaratz,atari

IlargiarenbeheraldiaEuropako

ibai handia

Dozena

Herabeak

Kontso.bikoitza

Noka,naiz

Badago

Hizkuntzazaharra

Pluralean,txorimota

t

tGaixo

Kitto,bukatu da

ttJoaki

naiz

Gaizto

t

tToka, zaizu

Begira,so

t

tNitrogenoa

Arnas ezakhil

7

6

5

4

3

2

1

8

9

10

11

Goiti eta beheiti letra bat gutxiago edogehiago du asmatu beharreko hitzak.[1] Gure herriko baserri honek izen be-reko aldeari ematen dio izena. [2] Palu-dismoa, eltxo jakin batzuek hedatutakoeritasun larria. [3] Almirante. [4] Erren-kada. [5] Italiako diru zaharra. [6] Jardun. [7] Daude. [8] Ahariarenemea. [9] Besorik gabeko jarleku, aulki.[10] Edatekoak. [11] Idazteko modua.

HITZ GEZIDUNAK

HITZ GURUTZATUAK

1. Medikuntza ikasketak egin gabe sendagintzan aritzen denpertsona. 2. Gure herriko baserria, Izarraitz aldean. Kontso-nantea. 3. Izotza, horma. Bizkor, arin. 4. Donostiako auzoa.Zintzo. Kontsonantea. 5. Barreiatu. 6. Non atzizkia. Jakintzamota. 7. Berrogeita hamabi, zenbaki erromatarren arabera.Zilbor. Musika nota, eskalan bigarrena. 8. Dago. Gurpilik ga-beko orgak. Kontsonantea. 9. Bokal mehea. Bakoitzari bat.Edo. 10. Irtenaldiak.

Ezker eskuin1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Goitik behera1. Hizketaldia, solasa. 2. Europako estatu handia. Kontsonan-tea. 3. Hegazti sarraskijaleak, putreak. Bokala. Atzizkia. 4. Mi-hiseak, maindireak. Bizkaieraz, sobera. 5. Masurioaren ikurkimikoa. Deitura. 6. Emakume izena. Itsas armadako buru-zagi goren, almirante. 7. Urteko zortzigarren hilabetea, abuz-tua. Kontsonantea. 8. Beltzak. Moila, nasa. 9. Potasioa baliodu. Kontsonantea. Jator ri atzizkia. Musika nota, eskalan sei-garrena. 10. Fruituez mintzatuz, heldu. Moduak ere badira.

u Itzultzaile azkoitiarra

GOITIBEHERA

t

t

t

t t

t

t

t

Uranioa

Min

t

t

tOhe

Kontso-nantea

t

Suaridariona

Landaremota,

zumintza

t

t

t

t

tt

t

t

tt

t

tt

Kalentura

u Deitura

u Izena

Pl., bizidu-nen unitate

Ahomen

Zaborra

Hortaz

Anaiak

t Oinetakoak

Ezkaratz,atari

IlargiarenbeheraldiaEuropako

ibai handia

Dozena

Herabeak

Kontso.bikoitza

Noka,naiz

Badago

Hizkuntzazaharra

Pluralean,txorimota

t

tGaixo

Kitto,bukatu da

t

tJoakinaiz

Gaizto

t

tToka, zaizu

Begira,so

t

tNitrogenoa

Arnas ezakhil

7

6

5

4

3

2

1

8

9

10

11

Goiti eta beheiti letra bat gutxiago edogehiago du asmatu beharreko hitzak.[1] Gure herriko baserri honek izen be-reko aldeari ematen dio izena. [2] Palu-dismoa, eltxo jakin batzuek hedatutakoeritasun larria. [3] Almirante. [4] Erren-kada. [5] Italiako diru zaharra. [6] Jardun. [7] Daude. [8] Ahariarenemea. [9] Besorik gabeko jarleku, aulki.[10] Edatekoak. [11] Idazteko modua.

HITZ GEZIDUNAK

HITZ GURUTZATUAK

1. Medikuntza ikasketak egin gabe sendagintzan aritzen denpertsona. 2. Gure herriko baserria, Izarraitz aldean. Kontso-nantea. 3. Izotza, horma. Bizkor, arin. 4. Donostiako auzoa.Zintzo. Kontsonantea. 5. Barreiatu. 6. Non atzizkia. Jakintzamota. 7. Berrogeita hamabi, zenbaki erromatarren arabera.Zilbor. Musika nota, eskalan bigarrena. 8. Dago. Gurpilik ga-beko orgak. Kontsonantea. 9. Bokal mehea. Bakoitzari bat.Edo. 10. Irtenaldiak.

Ezker eskuin1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Goitik behera1. Hizketaldia, solasa. 2. Europako estatu handia. Kontsonan-tea. 3. Hegazti sarraskijaleak, putreak. Bokala. Atzizkia. 4. Mi-hiseak, maindireak. Bizkaieraz, sobera. 5. Masurioaren ikurkimikoa. Deitura. 6. Emakume izena. Itsas armadako buru-zagi goren, almirante. 7. Urteko zortzigarren hilabetea, abuz-tua. Kontsonantea. 8. Beltzak. Moila, nasa. 9. Potasioa baliodu. Kontsonantea. Jator ri atzizkia. Musika nota, eskalan sei-garrena. 10. Fruituez mintzatuz, heldu. Moduak ere badira.

u Itzultzaile azkoitiarra

GOITIBEHERA

t

t

t

t t

t

t

t

Uranioa

Min

t

t

tOhe

Kontso-nantea

t

Suaridariona

Landaremota,

zumintza

t

t

t

t

tt

t

t

tt

t

tt

Kalentura

u Deitura

u Izena

Pl., bizidu-nen unitate

Ahomen

Zaborra

Hortaz

Anaiak

t Oinetakoak

Ezkaratz,atari

IlargiarenbeheraldiaEuropako

ibai handia

Dozena

Herabeak

Kontso.bikoitza

Noka,naiz

Badago

Hizkuntzazaharra

Pluralean,txorimota

t

tGaixo

Kitto,bukatu da

ttJoaki

naiz

Gaizto

t

tToka, zaizu

Begira,so

t

tNitrogenoa

Arnas ezakhil

7

6

5

4

3

2

1

8

9

10

11

Goiti eta beheiti letra bat gutxiago edogehiago du asmatu beharreko hitzak.[1] Gure herriko baserri honek izen be-reko aldeari ematen dio izena. [2] Palu-dismoa, eltxo jakin batzuek hedatutakoeritasun larria. [3] Almirante. [4] Erren-kada. [5] Italiako diru zaharra. [6] Jardun. [7] Daude. [8] Ahariarenemea. [9] Besorik gabeko jarleku, aulki.[10] Edatekoak. [11] Idazteko modua.

HITZ GEZIDUNAK

HITZ GURUTZATUAK

1. Medikuntza ikasketak egin gabe sendagintzan aritzen denpertsona. 2. Gure herriko baserria, Izarraitz aldean. Kontso-nantea. 3. Izotza, horma. Bizkor, arin. 4. Donostiako auzoa.Zintzo. Kontsonantea. 5. Barreiatu. 6. Non atzizkia. Jakintzamota. 7. Berrogeita hamabi, zenbaki erromatarren arabera.Zilbor. Musika nota, eskalan bigarrena. 8. Dago. Gurpilik ga-beko orgak. Kontsonantea. 9. Bokal mehea. Bakoitzari bat.Edo. 10. Irtenaldiak.

Ezker eskuin1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Goitik behera1. Hizketaldia, solasa. 2. Europako estatu handia. Kontsonan-tea. 3. Hegazti sarraskijaleak, putreak. Bokala. Atzizkia. 4. Mi-hiseak, maindireak. Bizkaieraz, sobera. 5. Masurioaren ikurkimikoa. Deitura. 6. Emakume izena. Itsas armadako buru-zagi goren, almirante. 7. Urteko zortzigarren hilabetea, abuz-tua. Kontsonantea. 8. Beltzak. Moila, nasa. 9. Potasioa baliodu. Kontsonantea. Jator ri atzizkia. Musika nota, eskalan sei-garrena. 10. Fruituez mintzatuz, heldu. Moduak ere badira.

u Itzultzaile azkoitiarra

GOITIBEHERA

t

t

t

t t

t

t

t

Uranioa

Min

t

t

tOhe

Kontso-nantea

t

Suaridariona

Landaremota,

zumintza

t

Goitik behera

t

t

t

tt

t

t

tt

t

tt

Kalentura

u Deitura

u Izena

Pl., bizidu-nen unitate

Ahomen

Zaborra

Hortaz

Anaiak

t Oinetakoak

Ezkaratz,atari

IlargiarenbeheraldiaEuropako

ibai handia

Dozena

Herabeak

Kontso.bikoitza

Noka,naiz

Badago

Hizkuntzazaharra

Pluralean,txorimota

t

tGaixo

Kitto,bukatu da

ttJoaki

naiz

Gaizto

t

tToka, zaizu

Begira,so

t

tNitrogenoa

Arnas ezakhil

7

6

5

4

3

2

1

8

9

10

11

Goiti eta beheiti letra bat gutxiago edogehiago du asmatu beharreko hitzak.[1] Gure herriko baserri honek izen be-reko aldeari ematen dio izena. [2] Palu-dismoa, eltxo jakin batzuek hedatutakoeritasun larria. [3] Almirante. [4] Erren-kada. [5] Italiako diru zaharra. [6] Jardun. [7] Daude. [8] Ahariarenemea. [9] Besorik gabeko jarleku, aulki.[10] Edatekoak. [11] Idazteko modua.

HITZ GEZIDUNAK

HITZ GURUTZATUAK

1. Medikuntza ikasketak egin gabe sendagintzan aritzen denpertsona. 2. Gure herriko baserria, Izarraitz aldean. Kontso-nantea. 3. Izotza, horma. Bizkor, arin. 4. Donostiako auzoa.Zintzo. Kontsonantea. 5. Barreiatu. 6. Non atzizkia. Jakintzamota. 7. Berrogeita hamabi, zenbaki erromatarren arabera.Zilbor. Musika nota, eskalan bigarrena. 8. Dago. Gurpilik ga-beko orgak. Kontsonantea. 9. Bokal mehea. Bakoitzari bat.Edo. 10. Irtenaldiak.

Ezker eskuin1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Goitik behera1. Hizketaldia, solasa. 2. Europako estatu handia. Kontsonan-tea. 3. Hegazti sarraskijaleak, putreak. Bokala. Atzizkia. 4. Mi-hiseak, maindireak. Bizkaieraz, sobera. 5. Masurioaren ikurkimikoa. Deitura. 6. Emakume izena. Itsas armadako buru-zagi goren, almirante. 7. Urteko zortzigarren hilabetea, abuz-tua. Kontsonantea. 8. Beltzak. Moila, nasa. 9. Potasioa baliodu. Kontsonantea. Jator ri atzizkia. Musika nota, eskalan sei-garrena. 10. Fruituez mintzatuz, heldu. Moduak ere badira.

u Itzultzaile azkoitiarra

GOITIBEHERA

t

t

t

t t

t

t

t

Uranioa

Min

t

t

tOhe

Kontso-nantea

t

Suaridariona

Landaremota,

zumintza

t

t

t

t

tt

t

t

tt

t

tt

Kalentura

u Deitura

u Izena

Pl., bizidu-nen unitate

Ahomen

Zaborra

Hortaz

Anaiak

t Oinetakoak

Ezkaratz,atari

IlargiarenbeheraldiaEuropako

ibai handia

Dozena

Herabeak

Kontso.bikoitza

Noka,naiz

Badago

Hizkuntzazaharra

Pluralean,txorimota

t

tGaixo

Kitto,bukatu da

t

tJoakinaiz

Gaizto

t

tToka, zaizu

Begira,so

t

tNitrogenoa

Arnas ezakhil

7

6

5

4

3

2

1

8

9

10

11

Goiti eta beheiti letra bat gutxiago edogehiago du asmatu beharreko hitzak.[1] Gure herriko baserri honek izen be-reko aldeari ematen dio izena. [2] Palu-dismoa, eltxo jakin batzuek hedatutakoeritasun larria. [3] Almirante. [4] Erren-kada. [5] Italiako diru zaharra. [6] Jardun. [7] Daude. [8] Ahariarenemea. [9] Besorik gabeko jarleku, aulki.[10] Edatekoak. [11] Idazteko modua.

HITZ GEZIDUNAK

HITZ GURUTZATUAK

1. Medikuntza ikasketak egin gabe sendagintzan aritzen denpertsona. 2. Gure herriko baserria, Izarraitz aldean. Kontso-nantea. 3. Izotza, horma. Bizkor, arin. 4. Donostiako auzoa.Zintzo. Kontsonantea. 5. Barreiatu. 6. Non atzizkia. Jakintzamota. 7. Berrogeita hamabi, zenbaki erromatarren arabera.Zilbor. Musika nota, eskalan bigarrena. 8. Dago. Gurpilik ga-beko orgak. Kontsonantea. 9. Bokal mehea. Bakoitzari bat.Edo. 10. Irtenaldiak.

Ezker eskuin1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Goitik behera1. Hizketaldia, solasa. 2. Europako estatu handia. Kontsonan-tea. 3. Hegazti sarraskijaleak, putreak. Bokala. Atzizkia. 4. Mi-hiseak, maindireak. Bizkaieraz, sobera. 5. Masurioaren ikurkimikoa. Deitura. 6. Emakume izena. Itsas armadako buru-zagi goren, almirante. 7. Urteko zortzigarren hilabetea, abuz-tua. Kontsonantea. 8. Beltzak. Moila, nasa. 9. Potasioa baliodu. Kontsonantea. Jator ri atzizkia. Musika nota, eskalan sei-garrena. 10. Fruituez mintzatuz, heldu. Moduak ere badira.

u Itzultzaile azkoitiarra

GOITIBEHERA

t

t

t

t t

t

t

t

Uranioa

Min

t

t

tOhe

Kontso-nantea

t

Suaridariona

Landaremota,

zumintza

t

denbora-pasak

Page 25: MAXIXATZEN · Atmosfera horretan, antzoki duin baten beharra ikusi zuten Azkoitian, eta antzoki oso xumea egin zuten, Olin-pian. Eliza ez zen urrun ibili antzokiaren sorreran, eta

maxixatzen.eus

Doinua: 'Gogoan daukat'

Eneritz Artetxe Eizagirre

GAIA: Azkoitia, gure herri maitia...

BERTSOA PAPEREAN

HITZ GEZIDUNAK

ERANTZUNAK

HITZ GURUTZATUAK

GOITIBEHERA

Zenbat alditan kantatu dugun “gure herri maitia…” trebe baina beregan ez daukat behar nukeen adina fede azken asteetan gertatu denak nori egin dio mesede? gutaz hizketan Cuatro, Antena3, Telecinco ta EITB baina oraindik ez degu entzun berri on bakar bat ere.

“Broma txar” batek emakumeak sukaldera bialduta, ta ez dakit nor hautesle bati gutun bidez mehatxuka eskandalua behar lukeena bihurtzen dugu arrunta irten kalera, salatu lasai, zaren hori ez ezkuta, dirudienez herri maitean zer hobetu badugu ta.

Page 26: MAXIXATZEN · Atmosfera horretan, antzoki duin baten beharra ikusi zuten Azkoitian, eta antzoki oso xumea egin zuten, Olin-pian. Eliza ez zen urrun ibili antzokiaren sorreran, eta

26 maxixatzen.eus

MAX

IXAT

ZEN

TXIK

I

Page 27: MAXIXATZEN · Atmosfera horretan, antzoki duin baten beharra ikusi zuten Azkoitian, eta antzoki oso xumea egin zuten, Olin-pian. Eliza ez zen urrun ibili antzokiaren sorreran, eta

maxixatzen.eus

Soluzioak

Page 28: MAXIXATZEN · Atmosfera horretan, antzoki duin baten beharra ikusi zuten Azkoitian, eta antzoki oso xumea egin zuten, Olin-pian. Eliza ez zen urrun ibili antzokiaren sorreran, eta

28 maxixatzen.eus

Solasaldia, bertsoak eta kontzertuak

V. Maiatzeko Loratan

Page 29: MAXIXATZEN · Atmosfera horretan, antzoki duin baten beharra ikusi zuten Azkoitian, eta antzoki oso xumea egin zuten, Olin-pian. Eliza ez zen urrun ibili antzokiaren sorreran, eta

maxixatzen.eus

EZET

Z TO

PAU!

Non dago Zakelmari?

AzkoitiA: Jaen 943 85 07 85Ibai Ondo Kalea, 28

MAlenArrietAUrdAlletA 943 81 12 74

AzkoitiA: Gisasola 943 85 12 35Jandonianiz, 5 beheaAzkoitiA: Mendiola 665 49 67 44Kale Nagusia, 13

Egunez: 09:00 - 20:00

Gauez: 22:00 - 09:00

farmaziak (ekaina)

10, 11, 12, 13, 14, 15, 16

1, 2, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30

Urte osoan irekita.

ENPARAN KALEA, 47 (AZPEITIA)

3, 4, 5, 6, 7, 8, 9

AzkoitiA: Azpiazu 943 85 29 89Kale Nagusia, 66 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23

Tere Alberdi, maiatzeko irabazlea.

Maiatzeko aldizkarian Zakel-mari non ezkutatuta ze-goen asmatu behar zen:

20. orrialdean zegoen ezkutatu-ta. Maxixatzeneko bazkide guz-tien artean zozketa egin ondoren, Tere Alberdik irabazi du Ogi Be-rri okindegiaren zortzi lagunen-tzako tarta.

Datorren hilean, Herrixe Merka-tari Elkartearen 50 euroko txe-kea zozkatuko du Maxixatzenek Zakelmari aurkitzen dutenen ar-tean. Bidali erantzuna ekainaren 21a baino lehen, Kultur Etxeko postontzira edo [email protected] helbide elektro-nikora.

ESKURE KOM

ENI

TELEfONO INTERESGARRIAK:

Udaletxea Udaltzaingoa Suhiltzaileak Epaitegia (Azpeitia) Azkoitia Lantzen Iraurgi Berritzen Abarketatxo ludoteka Artxamendi Gaztelekua(GIB) Zubiaurre Elkargunea KIUB KZ Gunea Ertzaintza San Martin ondareguneaMusikagunea Anbulatorioa Plaza Ondo Jubilatuen Etxea

IleapaindegiaTaberna

Bake Epaitegia San Jose Egoitza Aizkibel liburutegia AEK Baztartxo Gurutze Gorria DYALanbide (Azpeitia) SOS Deiak Txerloia Futbol Zelaia Gurea pilotalekua Torre Zuri erakustokia Txerloia Tenisa Kultur Etxea Postetxea Gipuzkoako Urak Xabier Munibe haur eskola Xabier Munibe ikastola Floreaga ikastetxea BiziloreUrola Ikastola BHI Garbigunea Mankomunitatea Tamaina handiko trasteakjasotzeko zerbitzuaAldalur Eusko TrenLa GuipuzcoanaPESAPiper elkarteaTaxiak

943 08 00 80943 85 71 71112943 02 51 91943 85 71 51943 85 08 43943 02 60 27

943 85 60 27943 85 25 44943 85 73 05943 02 36 19943 08 37 80943 85 71 70943 85 10 70943 00 76 10

943 85 21 68943 85 36 25943 08 94 12943 85 15 97943 85 13 23943 85 08 98943 15 10 89 943 85 19 86943 85 32 97943 46 46 22943 15 04 02112943 85 20 61943 85 36 39943 85 71 70669 62 18 02943 85 71 70943 85 33 93943 85 08 83943 08 07 37943 85 06 46943 85 30 43637 70 57 20 943 85 21 74696 67 64 56943 85 73 19

943 45 98 74943 85 27 18902 54 32 10943 85 11 59943 21 26 99943 85 25 87943 85 10 20

Page 30: MAXIXATZEN · Atmosfera horretan, antzoki duin baten beharra ikusi zuten Azkoitian, eta antzoki oso xumea egin zuten, Olin-pian. Eliza ez zen urrun ibili antzokiaren sorreran, eta

30 maxixatzen.eus

EKAINAAG

END

IE

ZINE

MA

(Baz

tartx

o)

ekainak 8-9-10La ViUDa

ekainak 21i HaTe neW YORk

ekainak 7MaYa

7 Kanku erakustaldia

- Martirieta auzoko Pentekoste jaiak.

- 22:00etan, mus txapelketa azkarra

- Zineforuma, Baztartxo antzokian, 22:00etan.

8 'Ezkutuko altxorrak' ilustrazioa eta bisita gidatua Azkoitian, 12:00etan, Intsausti Jauregian.

- Pelotai Eune.

- Martirieta auzoko Pentekoste jaiak.

- 20:30ean afaria, eta ondoren erromeria Laja eta Lutxurdixo trikitilariekin.

9 Herri jaia: azoka berezia eta txahal eta sagardo dastaketa, herriko plazan, goizean.

-XXVII. Ikaskirol Krosa, 10:30etik aurrera.

- Martirieta auzoko Pentekoste jaiak.

- 11:30ean, meza nagusia.

- Ondoren hamaiketakoa, trikitilariek alaituta.

15 Musika Bandaren kontzertua Plaza Berrin, 19:00etan.

16 Kutxa Fundazioko Xake Gaztedi Txapelketa, Gurea Udal Pilotalekuan, 10:00etatik aurrera.

21 Jenny Calero eta haren ikasleen areto dantzen ikuskizuna, Baztartxo antzo-kian, 19:00etan.

- Zineforuma, Baztartxo antzokian, 22:00etan.

21, 22, 23 3x3 futbol topaketa, herriko plazan.

22 'Esku Harriak: Oteizaren (h)aria' dantza, musika eta bertso ikuskizuna, Balda plazan, 20:00etan.

22, 23, 24 Elosuko Otaba jaiak.

23 Attolako Otaba jaiak

- 12:30ean, meza gurutzean.

- Ondoren, pintxoak, Amets Arzallus eta Maialen Lujanbio bertsolariek eta Izer eta Alabier trikitilariek alaituta.

- 14:00etan, bazkaria Attola Zarren eta ondoren, bertso saioa eta erromeria trikitilariekin, 21:00etara arte.

- San Juan sua.

- Sua piztu aurretik (19:30 inguruan), Xabier Munibe Ikastolako eta Floreaga.

Ikastetxeko Kandiola Dantza Taldearen eta Bizkargi Dantza Taldearen emanal-dia.

- Musika Bandaren kalejira.

- 22:00etan, Balda plazan, suaren piztuera, Sahatsa Dantza Taldearen, Iraurgi Abesbatzaren, Parrokiako Abesbatzaren eta Azkoitiko Musika Bandaren lagunt-zarekin.

-Ondoren, Musika Eskolako Dantza Taldeak 'XI. Zatoz Dantzara Balda Plazara' emanaldia aurkeztuko du.

30 XXXVII. Azkoitiko Hiria Xake Txapelketa. Joxe Azkueren VIII. Omenaldia, 10:00etan, Kontzejupean.

19tik 30era, Antonio Oteizaren omenezko ekitaldiak.

ORDUTEGIA:

Ostiraletan: 22:00etan

Zapatuetan: 22:00etan

Igande eta jaiegunetan: 19:30ean

Astelehenetan: 20:00etan

aRTeLan eRakUSkeTa

ekainaRen 21eTik 23Ra eTa 26Tik 30eRa, aRTeLanekO ikaSLeen eRakUSkeTa.

ORDUTegia: aSTeazkeneTik OSTegUneRa, 10:00-12:00

OSTiRaLa: 18:30-20:30LaRUnbaTa: 12:00-14:00/18:30-20:30

iganDea: 12:00-14:00

Page 31: MAXIXATZEN · Atmosfera horretan, antzoki duin baten beharra ikusi zuten Azkoitian, eta antzoki oso xumea egin zuten, Olin-pian. Eliza ez zen urrun ibili antzokiaren sorreran, eta

maxixatzen.eus

Page 32: MAXIXATZEN · Atmosfera horretan, antzoki duin baten beharra ikusi zuten Azkoitian, eta antzoki oso xumea egin zuten, Olin-pian. Eliza ez zen urrun ibili antzokiaren sorreran, eta

32 maxixatzen.eus