INSTRUCTIVO DEL PROYECTO DE INVESTIGACIÓN … · El presente instructivo establece las normas...
Transcript of INSTRUCTIVO DEL PROYECTO DE INVESTIGACIÓN … · El presente instructivo establece las normas...
INSTRUCTIVODELPROYECTODEINVESTIGACIÓN(IPI)PARALATITULACIÓNENLAFACULTADDECIENCIASECONÓMICAS
MEDIANTELAMODALIDADPROYECTODEINVESTIGACIÓN
Versióndel19deseptiembrede2016
FACULTADDECIENCIASECONÓMICASUNIVERSIDADCENTRALDELECUADOR
–2–
CAPÍTULOIDELOBJETO
Art.1. Objeto. El presente instructivo establece las normas exigidas por la UniversidadCentraldelEcuadorparalaelaboración,presentaciónyaprobacióndelostrabajosdetitula-ción,modalidadproyectodeinvestigación(«proyectodeinvestigación»)enlasCarrerasdeEconomía,FinanzasyEstadística(«carrera(s)»)delaFacultaddeCienciasEconómicas,aloscualeshacenreferencia laLeyOrgánicadeEducaciónSuperior,suReglamentodeRégimenAcadémico.1
CAPÍTULOIIDELPROYECTODEINVESTIGACIÓN
Art.2. Proyectodeinvestigacióncomotrabajodetitulación.Paralaobtencióndelgra-do académico profesional universitario de tercer nivel, el graduando2que seleccione estamodalidaddebeelaborarydefenderunproyectodeinvestigaciónoriginal,esdecir, inéditoque contenga, comomínimo, la determinación de un problema de investigación, elmarcoreferencial,conclusionesybibliografía.
Art.3. Correspondencia.Elproyectodeinvestigacióndebeguardarcorrespondenciaconlaslíneasdeinvestigación,losaprendizajesadquiridosyelperfildeegresodelacarreraco-rrespondiente del graduando. El proyecto de investigación debe utilizar un nivel de argu-mentacióncoherenteconlasconvencionesdelcampodelconocimientoysuaplicabilidad.
Art.4. Niveles de investigación y métodos. El nivel de investigación mínimo que seaceptaeseldescriptivo,3dejandoabiertalaposibilidaddequelaproponenterealiceunain-
1Esteinstructivorigetantoii)elprocesodetitulaciónespecialdeacuerdodeladisposicióntransito-riaquintadelReglamentodeRégimenAcadémicodelConsejodeEducaciónSuperior,comoii)elpro-cesodetitulaciónregular.2Confinesdemantenerlaneutralidaddegénero,seusaambasformas–lamasculinaylafeminina–delostérminos«estudiante»,«proponente»,«graduando/a»,«investigador(a)»,«tutor(a)»Remítasealasección«Cómoescribirdemaneraconcisaysindiscriminaciones»delmanualAPA.Tambiénseusasololaformasingular,dejandoasalvoelart.7,segúnelcualhastatresestudiantespuedencoelaborarunproyectodeinvestigación.3Elart.2delReglamentodeRégimenAcadémicoestablece«[t]odotrabajodetitulacióndeberácon-sistir en una propuesta innovadora que contenga, como mínimo, una investigación exploratoria ydiagnóstica,baseconceptual,conclusionesyfuentesdeconsulta[énfasisañadido].»Laexpresión«ex-ploratoria ydiagnóstica» invita a unadoble confusión. Primero, sepodría entenderque se tratadeinvestigaciones de tipo exploratorio, el cual, según la literatura sobremetodología de investigación(porejemplo,HernándezSampieri,R.,Collado,C. yBaptista,P. (2014).Metodologíade la investiga-ción.México:McGrawHill), i)proponenobjetosdeestudiopocoestudiados,ii)losindagadesdeunaperspectivainnovadoraoiii)identificaconceptosnovedosos,entreotras.Considerandoqueelobjetodeesteinstructivosonlosproyectosdeinvestigacióndepregradorealizadosporinvestigadoresnova-tos,esevidentequenosepuedetratardelsentidotécnicodeltérmino«exploratorio».Esporesoqueenesteinstructivoseaplicaelsentidomásliteral,estoes,laexploraciónentendidacomo«indagación[inicial]delarealidad[…]»(art.11,lit.a)de«Lineamientosparalaelaboracióndelostrabajosdetitu-lación,modalidadProyectodeInvestigación»elaboradoporlaDirecciónAcadémicaGeneral(2015)).Lasegundaconfusiónsedebealadjetivo«diagnóstica»,puesnosehaestablecidoningúntipodein-
–3–
vestigaciónclasificatoria,exploratoria,correlacionaloexplicativa.Losmétodosqueseacep-tanparalosproyectosdeinvestigaciónsonelcuantitativo,elcualitativoyelmixto.
Art.5. Glosario.Paralosfinesdelpresenteinstructivo,seaplicanlassiguientesdefinicio-nes:
a) Niveldescriptivo.Tipodeinvestigaciónquebuscaespecificarpropiedades,caracte-rísticasyrasgosimportantesdelobjetodeestudio;describetendenciasdeungrupoopoblación;mideconceptosovariables.
b) Nivel clasificatorio. Tipo de investigación similar a la descriptiva, a excepción dequebuscaestablecercriteriosparalaagrupación/clasificacióndecasos,eventos,en-treotros.
c) Nivelexploratorio.Tipodeinvestigaciónqueproponeunobjetodeestudiopocoes-tudiado;indagadesdeunaperspectivainnovadora;identificaconceptossugerentes.
d) Nivelcorrelacional.Tipodeinvestigaciónqueestudialarelaciónogradodeasocia-ciónentredosomásconceptos,categoríasovariables;cuantificayanalizarelacionesentrevariables.
e) Nivel explicativo. Tipode investigaciónqueanaliza la relación causa-efectodeunobjetodeestudioatravésdeunavariableindependiente(causa)yotradependiente(efecto).
f) Metodología.Enunsentidoampliosignificaelestudiodelosmétodosytécnicasdeinvestigación(susfines,condiciones,límites).Enunsentidoestricto,elcapítulo«Me-todología»deunproyectodeinvestigacióncontienetodaslasindicaciones,reflexio-nesyexplicacionesentornoalmétodoylastécnicasdeinvestigaciónaplicadosenlainvestigación.
g) Método. Una serie de pasos generales que la investigadora sigue en el proceso deproducirunacontribuciónalconocimiento.Sesueledistinguirelmétodocuantitati-vo, cualitativoymixto.Elmétodoes flexibleydebeadaptarsealobjetodeestudio,puesserealizaenfuncióndeloscontextosyactoresqueintervienenenelprocesodeinvestigación.
h) Métodocuantitativo.Describefenómenosy/opruebahipótesisconbaseenlame-diciónnuméricayelanálisisestadísticoparaestablecerpatronesdecomportamientoyprobarteorías.Lastécnicasde investigaciónmásapropiadasparaestemétodosemencionaenestemismoartículo,lit.k).Elprocesodeinvestigacióneslineal.
i) Método cualitativo.Utilizadatosnonuméricosparacontestarunapreguntadein-vestigación o cumplir con objetivos científicos. Las técnicas de investigación másapropiadasparaestemétodosemencionaenestemismoartículo, lit.k).Elprocesodeinvestigaciónnoeslineal.
j) Métodomixto.Utilizadatosnuméricosynonuméricosparacontestarunapreguntade investigación o cumplir con objetivos científicos. Las técnicas de investigación
vestigaciónqueseadiagnóstico,almenosnoenlascienciassociales.Deahíquenoexistenanteceden-tesconceptualesparaentenderaquéserefiereunainvestigación«diagnóstica»enlascienciassocia-les.Esporestoqueeneste instructivoseentiendeeltérminodemaneraliteral,haciendoalusiónalusodelanálisisdediferenteíndolepara«radiografiar»unproblemadeinvestigación.
–4–
másapropiadasparaestemétodosemencionaenestemismoartículo,lit.k).Elpro-cesodeinvestigaciónnoeslineal.
k) Técnicasdeinvestigación.Representanelconjuntodeinstrumentosoperativosquepermitenconstruirlosdatosempíricosnecesariosparasuposterioranálisis.
Método Técnicasdeinvestigación
Cuantitativo Diferentes tipos de experimentos; encuesta; análisis de datos estadísticossecundarios.
Cualitativo Diferentestiposdeentrevistas(aprofundidad,semiestructuradas,dehisto-ria de vida, a expertos); observación directa e indirecta; análisis de docu-mentos/archivo;análisisdematerialvisual/auditivo
Mixto Combinaciónapropiadadelastécnicasanteriormentemencionadas.
l) Marco referencial. Contiene los fundamentos teórico-conceptuales relevantes quesustentan la investigación.Enelmarco referencial, laproponenteexponeydiscutelasdiferentesteoríasy/oconceptosquehansidoaplicadasalobjetodeestudiohastalafecha(revisióndelaliteratura).Elproponenteseñalacuáldelasteoríasidentifica-dasydiscutidasenlarevisióndelaliteraturaadoptaensupropiainvestigaciónyex-plicalosargumentosteóricosquesustentanestadecisión(marcoteórico).Sielmar-co teórico esmuy abstracto, se recomienda añadir una explicación en cuanto a losconceptosabstractosqueseusaránen la investigación(marcoconceptual).Ladife-rencia funcional entre revisión de la literatura, marco teórico y marco conceptualpuede,peronotienequereflejarsedemaneraformalpormediodetítulosyseccio-nesseparadas.
m) Revisióndelaliteratura.Revisiónanalíticadelaliteraturaexistentesobreelobjetodeestudio.
n) Marco teórico.Sustentodeunaposiciónteóricapropia.Enproyectosde investiga-cióndepregrado,elmarcoteóricopuedebasarseenteramenteenlapropuestateóri-caexistenteydiscutidaenlarevisióndelaliteratura.Sinembargo,laproponentede-beargumentarporquéseadoptatalocualteoríaparasupropioproyectodeinvesti-gación.
o) Marcoconceptual.Elmarcoconceptualdependeenteramentedelmarcoteórico.Suúnica función es ofrecer definiciones de los conceptos usados en elmarco teórico.Como tal,puederesultarnecesariosolamenteenaquellas investigacionesqueusanunmarcoteóricomuyabstracto.
p) Revisiónde la literatura.Todocampodeestudiocuentaconconocimientosespe-cializados acumuladosde estudios e investigaciones anteriores.Haceruna revisiónde la literatura significa describir, resumir y sistematizar aquellos aspectos, obras,delcampodeestudioquesonrelevantesparaabordaralproblemadeinvestigación.
q) Objetodeestudio.Elobjetodeestudioeselresultadodelaformulacióndeunpro-blemadeinvestigación.Adiferenciadelosproblemasprácticosycotidianos,losobje-tosdelconocimientoseexpresanenun lenguaje teórico-conceptual.Estehechore-quiere «trasladar» los problemas prácticos al campo del conocimiento (la ciencia),
–5–
construyéndolos por medio de su problematización y expresándolos en términosteórico-conceptuales.
r) NormasAPA.EselmanualdepublicacióndelaAmericanPsychologicalAssociation(APA).Laversiónactualeslasexta.Contieneinstruccionesdetalladassobrelamane-radereferenciartrabajos,darformatoalostrabajosacadémicos,elestilodeescritu-ra,elprocesodepublicaciónEnesteinstructivosehacereferenciaalmanualdeAPAenfuncióndeunsistemaquenormai)lacitacióndefuentes,ii)ladescripción,titula-ción, referencia bibliográfica y formato de tablas y figuras (gráficos, diagramas uotrasilustraciones),iii)elusodenúmeros,abreviaturas,cursivas,lasnotasapiedepáginaeneltextoylaorganizacióndeapéndices,yiv)elsistemadeunidadesmétri-cas.Noseloconsideraencuantoalanormacióndelosdemásaspectos,especialmen-telosformatos(tamañodeletras,hojas,distancias,márgenes).
CAPÍTULOIIIDELOSASPECTOSGENERALES
Art.6. Responsabilidaddel tutor.Seestablececomolaresponsabilidaddeltutorelase-soramientodel estudiantedesde la formulacióndel problemade investigación, la elabora-cióndelplande investigación, el desarrollode la investigación, la elaboracióndel informefinalylapreparacióndelaexposiciónoral.
Art.7. Cantidad de estudiantes por proyecto de investigación. En la elaboracióndelproyectode investigaciónparticiparánhastadosestudiantes.Encasosexcepcionalesyde-pendiendodelcampodeconocimiento,podránparticiparhastatresestudiantes,siempreycuandoprovengandediversascarreras,seandelamismaodediferenteinstitucióndeedu-caciónsuperior.
Art.8. Aspectosadministrativos.Losaspectosadministrativosdelprocedimiento,dura-ción,controldelaelaboracióndelosproyectosdeinvestigación,asícomosuevaluaciónfinalsenormaenelinstructivodelprocesodelaUnidaddeTitulaciónEspecialdelascarrerasdeEconomía,EstadísticayFinanzas.
CAPÍTULOIVDELASFASESYPASOSDEDESARROLLODELPROYECTODEINVESTIGACIÓN
Art.9. Delprocesode losproyectosde investigación.Parafinesdeesteinstructivo,elprocesodelostrabajosdetitulaciónenlamodalidadproyectosdeinvestigaciónestáorgani-zadoenseisfases:
a) Procesopreliminarb) Planificacióncientíficac) Desarrollodelainvestigación
–6–
d) Difusióndelainvestigacióne) Evaluacióndelproyectodeinvestigaciónf) Titulación
Fases PasosProcesopreliminar(faseI)Planificacióncientífica(faseII) Formulacióndelproblemadeinvestigación
ElaboracióndelplandeinvestigaciónDesarrollodelainvestigación(faseIII) Elaboracióndelmarcoreferencial
ElaboracióndelaMetodologíaRecolección/construccióndelosdatosempíricosy/oargumentosteóricosAnálisis/discusióndelosresultadosempíri-cos/teóricos
Difusióndelainvestigación(faseIV) ElaboracióndelinformefinalEvaluacióndelproyectodeinvestigación(faseV)Titulación(faseVI)Art.10. Ámbito. El presente instructivodel proyectode investigación (IPI) para la titula-ciónmediante lamodalidad proyecto de investigación norma las fases correspondientes alosliteralesb,cyd.Paraelliteralbaplican,además,lasnormasestablecidasenelinstructivodelprocesoadministrativo(IPA).
Art.11. Ordende lospasos.Elordende lospasosmencionadosenelart.9respectoa lafaseIII(“Desarrollodelainvestigación”)seajustaalobjetodeestudioyalmétodoaplicado.Elprocesodeinvestigaciónnonecesariamenteeslineal,aunquesiempreiniciaconlaformu-lacióndel problemay la elaboracióndeunplande investigación, así como termina con laelaboracióndelinformefinal.
CAPÍTULOVDELAPLANIFICACIÓNCIENTÍFICA(FASEI)
Art.12. Planificación científica.Laplanificacióncientíficaconsiste,primero,enlaformu-lacióndelproblemadeinvestigacióny,posteriormente,eneldesarrollodeunplandeinves-tigación.
Art.13. Plandeinvestigación.Enelplandeinvestigación,elproponentedesarrollalaideacientíficaporestudiaryplanificalarealizacióndelainvestigación.Elnúcleodelplandein-vestigacióneselproblemadeinvestigación,entendidoéstecomolacombinacióndeloscua-troprimeroselementosdelplandeinvestigación:i)lajustificación,ii)lapregunta/hipótesis,iii)losobjetivosyiv)elalcance.
Art.14. Estructuradelplandeinvestigación.Elplandeinvestigacióncontiene,comomí-nimo,lossiguienteselementos.
–7–
a) Justificación.Consisteenunaseriedeargumentosdeporquéesnecesariohacerlainvestigación,esdecir,sedebemostrarlarelevanciadeunainvestigación.Lajustifi-caciónpuedeserdetipoi)teórico,ii)empírico,iii)prácticooiv)metodológico.Comoresultadodelajustificaciónnaceunobjetodeestudiocientíficamenteconstruido.Es-tosignificaqueelobjetodeestudioseexpresaenunlenguajeteórico-conceptual,ale-jadodelsentidocomúnydellenguajecotidiano.Portanto,esimprescindiblebasarseenotrosestudiosparajustificarlainvestigaciónpropia;esdecir,sedebenincluirlosantecedentesconceptualesdeconocimientodelcampodeestudiocorrespondienteatravés de una revisión de la literatura.4Para la justificación empírica y práctica sepuedeincluirinformaciónsobreelcontextohistórico,político,social,económico,etc.
Nota. La justificación puede incluir una justificación social («La investigación es relevante,porquebeneficiaaXpersonas/empresas/etc.»),peronoesnecesaria,nilaúnicajustificaciónqueserequiereelaborar.
b) Pregunta/Hipótesis.Lapreguntaylahipótesisrepresentanunaexpresiónmuysu-cintadelproblemade investigaciónyorientanel trabajohaciaunarespuestapreli-minardeéste.Amenudo,lapreguntaylahipótesismencionandemaneraexpresalaunidad de análisis («hogar», «territorio X»); la hipótesis necesariamentemencionalasvariablesporanalizarse.Mientrasquelas investigacionesqueaplicanelmétodocualitativo utilizan más la pregunta y las investigaciones con método cuantitativomás la hipótesis, no es posible establecerapriori en qué caso conviene establecerunahipótesisounapregunta. Sin embargo, el siguiente cuadroofreceunaorienta-ciónalrespecto.
Niveldeinvestigación
MétodoaplicadoCualitativo Mixto Cuantitativo
Descriptivo Pregunta/Hipótesis
Pregunta/Hipótesis
Pregunta/Hipótesis5
Exploratorio Pregunta/Hipótesis
Pregunta/Hipótesis
Pregunta/Hipótesis
Correlacional Nosesueleaplicarelmét.cualitativo
Nosesueleaplicarelmétodomixto
Pregunta/Hipótesis
Explicativo Pregunta/Hipótesis
Pregunta/Hipótesis
Hipótesis
Nota.Lasnegrillasindicanlatendenciapredominante.
4Entérminosconceptualesyprácticosnohayningunadiferenciaentrelarevisióndelaliteraturane-cesariaparalaformulacióndelproblemadeinvestigaciónyaquellaparaformularelmarcoreferen-cial,pueslainvestigaciónesunprocesocontinuoyamenudonolinear.Sinembargo,estáclaroquelarevisióndelaliteraturaparaelproblemadeinvestigacióncomopartedelPlanesmenossistemáticaymenoscompletaquelarevisiónqueseharáparaelmarcoreferencial.5En las investigacionesdescriptivasse formulaunahipótesiscuandosepronosticaundatoohecho(“laansiedadenlosestudiantesmasculinosseráelevada”,“elpresupuestodepublicidaddelmunicipioseincrementaráentre30y40%”).Casocontrarioseformulaunapregunta.
–8–
c) Objetivos.Losobjetivosindicanaloqueelproyectodeinvestigaciónaspirallegar.Losobjetivosconsistenen i)unobjetivogeneral, ii)variosobjetivosespecíficos.6Elnúmero de objetivos específicos depende del problema de investigación. Es reco-mendableabordarunobjetivoespecíficoporcapítulo.Paralaformulacióndelosob-jetivossepermite,comoexcepción,usarlistasenumeradasoclasificacionesconviñe-tas,cuyas frase inicianconunverboen infinitivo(«analizar»,«identificar»,«descri-bir»,«explicar»,«relacionar»,«comparar»,«mostrar»,«inferir»,«compilar»).
d) Alcance.Serefierealadimensiónoalcubrimientoquelainvestigacióntendráenelespaciogeográfico,elperíododetiempoyelperfilsociodemográfico.Enotraspala-bras,hayquedefinirdóndesevaahacerlainvestigación,cuálvaaserelperiodoob-servado,aquiényquésevaestudiarentérminoscuantitativos(muestra)ycualitati-vos (perfil de los sujetos/objetos de estudio). Es una restricción sociodemográfica,geográficaytemporalnecesariaparai)poderrealizarlainvestigaciónconlosrecur-sosy el tiempodisponibles, ii)mantener coherencia con la teoría y lametodologíausada.Además,hayqueenunciarsi–debidoalalcanceesbozado–severánafectadoslosresultadosdelainvestigación.
Nota.Es importante identificar adecuadamente el alcancede la investigación;nopuede serdemasiadorestringidonidemasiadoamplio.Elalcanceadecuadosededucedelosrecursosyeltiempodisponibles,asícomodelobjetodeestudio.
e) Metodología.Planteaelmétodoylastécnicasdeinvestigaciónporaplicarse.Elpro-ponentedebeseñalarlosargumentosquellevaronalaseleccióndeunmétodoylastécnicasdeinvestigaciónespecíficos.Laselecciónsiempreseajustaalobjetodees-tudio.Lastécnicasdeinvestigaciónnosemencionansolamenteentérminosgenera-les(«Serealizaráentrevistas»),sinoseidentificanaspectosimportantesdesuejecu-ción.Porejemplo:
6Es evidente que al establecer unapregunta o hipótesis, el objetivo principal es dar una respuestapreliminaroprobarlahipótesis,respectivamente.Sinembargo,seconsideranecesariolaformulaciónde objetivos, pues estos funcionan como una guía adicional para los proyectos de investigación depregrado.
–9–
Técnicas AlgunosaspectosporconsiderarseEncuesta(propia) ¿Cuáleslamuestraquenecesito?¿Cuáleselperfil
delaspersonas/unidadesdeanálisis?¿Cómolosvoyaidentificar?¿Cómolosvoyaseleccionar?¿Cómovoyaadministrarlaencuesta?¿Cómosevanaprocesarlasencuestas?¿Cómovoyaanalizarlosdatos?
Encuesta (material estadístico se-cundario)
¿Quéestadística/basededatossevaausar?Porqué?¿Cuálessonlaslimitaciones/ventajasdeestafuentedeinformación?
Entrevistas ¿Aquiénsevaaentrevistar,esdecir,quéperfilde-bencumplirlaspersonasentrevistadas?¿Porqué?¿Cómosevaaregistrarlainformación?¿Cómosevaaprocesarlainformaciónunavezhechalaentrevis-ta?
Análisisdedocumentos/archivo ¿Quéfuente(prensa,archivo,radio)sevaaconsul-tar?¿Porqué?¿Cómosevaaextraerlainforma-ción?¿Cómosevaanalizarlainformación?
Observacióndirectaeindirecta ¿Dónde,cuándo,durantecuántotiemposevaaob-servar?¿Quésevaaobservar?¿Porqué?¿Cómosevanaregistrarlasobservaciones?¿Cómosevaaanalizarlas?
f) Cronograma. Se colocarán las actividades de proyecto de investigación desde laformulacióndelproblemadeinvestigaciónhastalapresentacióndelinformefinalenundiagramadeGanttenfuncióndeltiempoasignadoacadaunadeellasalolargodeuntiempototaldeterminado.
g) Presupuesto.SoloseincluiráencasodecontarconfinanciamientointernooexternoalaUniversidadCentraldelEcuador.
h) Bibliografía. Incluye las referenciasbibliográficas según elmanualAPA.Es impor-tanteaplicarelformatodecitaciónindicadoparacadatipodedocumento(libro,ca-pítulo,artículo,estadística,basededatos,noticia,sitioweb).Además,esprecisoor-denar las referencias primero alfabéticamente, luego cronológicamente. Se incluyesoloyespecíficamenteaquellasobrasquefueronreferenciadasexpresamenteenlasseccionesanteriores.
Art.15. Elementosadicionales.Latutoratendrálapotestaddesolicitaralestudianteaña-dirotroselementosqueconsideraindispensablesparaelcorrectodesarrollodelainvestiga-ción.
Art.16. Formatodepresentación.Loselementosformalesqueconstituyenelplandein-vestigaciónson(RemítaseaApéndiceA):
a) Portada.Contieneelnombrede laFacultadyCarrera;elTítulodelproyectode in-vestigación;lareferenciaaltipodetrabajodetitulación(«ProyectodeInvestigaciónpresentadocomorequisitoparcialparaaprobareltrabajodetitulación,paraoptaraltítulo…»);losapellidosynombresdelaproponente;eltítuloacadémicoylosapelli-
–10–
dosynombresdelatutora;ellugaryfechadepresentación.Laportadasediagramaconformelasespecificacionesdelaportadadelinformefinal,aexcepcióndelarefe-renciaaltipodetrabajodetitulación.RemítaseaApéndiceA1.
b) Cuerpodelplandeinvestigación.Desarrollaelcontenidodescritoenelartículo13lit.a)–h).RemítaseaApéndiceA2.
c) Hoja de declaraciones. Contiene i) la firmaydeclaraciónde laproponentequeelcontenidodelplaninvestigaciónesdeautoríapropia,yii)lafirmaydeclaracióndeltutorqueconfirmalalecturapreviaylaaceptacióndesucontenidoydelaasesoríadelaproponente.RemítaseaApéndiceA3.
Art.17. Extensión. El plande investigación tieneuna extensiónmínimade cincopáginassincontarlaportadanilahojadedeclaraciones.
CAPÍTULOVIDELDESARROLLODELPROYECTODEINVESTIGACIÓN(FASEII)
Art.18. Actividades de desarrollo. La fase de desarrollo del proyecto de investigaciónconsiste en lapresentacióndeavancesparciales –preferentementeen formade capítulos–porpartedelaproponenteparalarevisióndelatutora.Latutoracomentarálosavancesdemaneraoportuna,enformaescritaousandounaherramientaderevisióndelosprogramasdeprocesamientootratamientodetexto.
CAPÍTULOVIIDELADIFUSIÓNDELINFORMEFINAL(FASEIII)
Art.19. Informefinal.Eltrabajodetitulaciónquesepresentaparalaaceptacióndeltutoryparalaevaluaciónanteuntribunalesdenominadoinformefinal.
Art.20. Estructura del informe final. La estructuradel informe final (cuerpo) serán loscapítulos,quesonsusunidadesbásicas.Lacantidaddeloscapítulosestáenfuncióndeltra-bajoinvestigativo.
a) Laestructuradelinformefinalseordenaysedistribuyedelasiguientemanera:
N.º Estructura Porcentaje*
1 Introducción2 Marcoreferencial
3 Metodología4 Discusión 50%5 Conclusiones 6 Bibliografía7 Apéndice(s)(siaplica)
*Porcentajedeltotaldepáginassinapéndices.
–11–
b) En caso de una investigación teórica, el tutor aprobará una estructura ordenada ydistribuidadelasiguientemanera:
N.º Estructura Porcentaje*1 Introducción 2 Desarrolloteórico 50%3 Conclusiones
4 Bibliografía5 Apéndice(s)(siaplica)
*Porcentajedeltotaldepáginassinapéndices.
Art.21. Descripcióndeloscapítulos.Cadacapítulodebecumplirconunafunciónespecí-fica.
a) Introducción.Enlaintroducciónsepresentaelproblemadeinvestigación,7elalcan-ceyeventualeslimitacionesadicionalesdelainvestigación.Serecomiendadescribirlosprincipaleshallazgosde la investigación.Terminaconunpárrafoqueexplica laorganizaciónporcapítulodelrestodelinformefinal.
b) Marco referencial. Contiene los fundamentos teórico-conceptuales relevantes quesustentan la investigación.Enelmarco referencial, elproponenteexponeydiscutelasdiferentesteoríasy/oconceptosquehansidoaplicadasalobjetodeestudiohastalafecha(revisióndelaliteratura).Elproponenteseñalacuáldelasteoríasidentifica-dasydiscutidasenlarevisióndelaliteraturaadoptansupropiainvestigaciónyex-plican los argumentos teóricos que sustentan esta decisión (marco teórico). Si elmarco teóricoesmuyabstracto, se recomiendaañadirunaexplicaciónen cuantoalosconceptosabstractosqueseusaenlainvestigación(marcoconceptual).Ladife-rencia funcional entre revisión de la literatura, marco teórico y marco conceptualpuede,peronotienequereflejarsedemaneraformalpormediodetítulosyseccio-nesseparadas.
c) Metodología.Contienetodaslasindicaciones,reflexionesyexplicacionesentornoalmétodoy las técnicasde investigaciónaplicadosen la investigación.Laproponentedebeseñalarlosargumentosquellevaronalaseleccióndeunmétodoydedetermi-nadastécnicasdeinvestigaciónycuálessonlasventajasy limitacionesqueresulta-rondeestadecisióndurantelainvestigación.8Lastécnicasdeinvestigaciónnoseex-plicanen términosabstractos, sinoquese identificanaspectosdesuejecución.Porejemplo:
7Verart.13y14deesteinstructivo.8Adiferenciaalaprospeccióndelasección«Metodología»delplandeinvestigación,elcapítulo«Me-todología» del informe final es retrospectivo.Dicho de otromodo, laMetodología del informe finalcontieneuna sistematizacióndelproceso realmente aplicado.Estepuedediferir considerablementedelprocesopropuestoenelplande investigación,puesamenudosurgenproblemasquerequierenajustarlametodologíaconcebidaoriginalmente.
–12–
Técnica EjemplosdeaspectosporconsiderarEncuesta ¿Qué estadística/base de datos fueron usados?
¿Cuáles fueron las limitaciones/ventajas identifi-cadasdeestafuentedeinformación?
Entrevistas ¿A quién se entrevistó, es decir, qué perfil cum-plieron las personas entrevistadas? ¿Por qué?¿Cómo se registró la información? ¿Cómo sepro-cesólainformaciónunavezhechalaentrevista?
Análisisdedocumentos/archivo ¿Qué fuente (prensa, archivo, radio) se consultó?¿Porqué?¿Cómoseextrajolainformación?¿Cómoseanalizólainformación?
Observacióndirectaeindirecta ¿Dónde,cuándo,durantecuántotiemposeobser-vó? ¿Qué se observó? ¿Por qué? ¿Cómo se regis-traronlasobservaciones?¿Cómoselasanalizó?
d) Discusión. Se exponen los resultados relevantes de cada técnica de investigación,
utilizandotablas, figuras,gráficos(datoscuantitativos)odescripciones,citas,mate-rial visual, esquemas (datos cualitativos). Se da una respuesta fundamentada a lapreguntadeinvestigaciónosepruebalahipótesis.Además,seanalizaenformacríti-calosresultadosdesdelaperspectivadelmarcoreferencial.
e) Desarrollo teórico.Enlasinvestigacionesteóricas, laestudiantedebeelaborarsusargumentosteóricosbasándoseenlaliteraturaexistente.Seexponenlosargumentosteórico-conceptualesdemaneralógicayrigurosaparadescribirundiálogoentredi-ferentestradicionesteóricas;paraanalizarlacoherencia,logrosy/olimitacionesdeunateoría;parareconstruirlagenealogíadeunaperspectivateórica.
f) Conclusiones. Se resume el problema de investigación (especialmente la pregun-ta/hipótesis)y loshallazgosmásrelevantesde loscapítulosanteriores.Lasconclu-sionesnodebenreplicarorepetiraspectosteóricos,sinodebendireccionarsea losresultadosdelainvestigación.Sepuedeseñalarnuevaspreguntas,hipótesisuobjeti-vosparafuturasinvestigaciones.
g) Bibliografía. Incluye las fuentes de citación según el manual APA. Es importanteaplicarelformatodecitaciónindicadoparacadatipodedocumento(libro,capítulo,artículo,estadística,basededatos,noticia,sitioweb).Además,esprecisoordenarlasreferenciasprimeroalfabéticamente,luegocronológicamente.Seincluyensolamenteaquellasobrasquefueronreferenciadasexpresamenteenlasseccionesanteriores.
h) Apéndice(s). IncluyelosmaterialesadicionalesyseorganizasegúnelmanualAPA.Contienen información adicional sobre cualquierade los aspectosdesarrollados enlosdemáscapítulos.
Nota.Los literalesa)hastak)norepresentanunaestructuraalternativa.Laselecciónde loscapítulosseharáenbasealasestructurasdefinidasenelart.20.
Nota.Cadacapítulocomienzaconalmenosunpárrafointroductorioqueubiqueallectorenlaorganizacióndesucontenido,losobjetivosdelcapítuloyterminaconalmenosunpárrafodeconclusionesparcialessobreelcumplimientodelosobjetivosdelcapítulo.
–13–
CAPÍTULOVIIIDELAPRESENTACIÓNDELINFORMEFINAL
Art.22. Estructuradelinformefinal.Paraefectosdesupresentación,eldocumentocons-tadelassiguientespartes.
a) Preliminaresb) Cuerpodelinformefinalc) Complementarios
Nota.EnellomodeldocumentodebecolocarseobligatoriamentelasiglaUCE,elañodepu-blicaciónyeltítulodeltrabajodegrado,dearribahaciaabajo,dejandoalmenos3cmenelmargen inferior, para que la Biblioteca coloque el código de ubicación del documento (verApéndiceB).
Art.23. Extensióndelinformefinal.Laextensiónesdeentre50-70páginasefectivas,sinlainclusióndeapéndices.
Art.24. Preliminares. Los preliminares consisten en elementos que anteceden al cuerpodeltrabajo:pasta,guardasenblancoalprincipioyalfinaldeldocumento,portada,derechosdeautor,aprobacióndelatutora,dedicatoria(opcional),agradecimientos(opcional),conte-nido,listasespeciales(opcionales9),glosario(opcional),resumenypalabrasclaveenespañoleinglés.RemítaseaApéndicesB1-13.
a) Pasta.Sonlas láminasdecartóndecolorazulqueprotegenaltrabajo.Llevanlasi-guienteinformaciónenbloques.RemítaseaApéndiceC1.
Bloques Contenido1 UNIVERSIDADCENTRALDELECUADOR
FACULTADDEECONOMÍACARRERADEECONOMÍA/ESTADÍSTICA/FINANZAS
2 TÍTULODELTRABAJODETITULACIÓN3 APELLIDOSYNOMBRESAUTOR1
APELLIDOSYNOMBRESAUTOR2(SIAPLICA)4 Ciudad,mesyañodepublicación
Nota.Cadabloquedeinformaciónseseparapordosespaciosinterlinealesdelanterior.Elúl-timobloqueseescribeporencimadelos2cmdelmargeninferiordelahoja.
b) Cubierta.Páginaenblancoantesdelaportada.SeañadeotracubiertaalfinaldelaúltimapáginadelaBibliografíao–siloshay–delosapéndices.RemítaseaApéndiceC1.
c) Portada.Llevalamismainformacióndelapastadeldocumento,peroincluyendolaclasedetrabajorealizadodebajodeltítulodeltrabajodetitulación;apellidosynom-
9Índicedefórmulas,índicedetablas,índicedefiguraseíndicedeapéndices.
–14–
brescompletosyeltítuloacadémicodelatutora,precedidodeltérmino«Tutor/a».RemítaseaApéndiceC2.
Bloques Contenido1 UNIVERSIDADCENTRALDELECUADOR
FACULTADDEECONOMÍACARRERADEECONOMÍA/ESTADÍSTICA/FINANZAS
2 TÍTULODELTRABAJODETITULACIÓN3 INFORMEFINALDEINVESTIGACIÓNPRESENTADOCOMOREQUISITOPARA
OPTARELTÍTULODE…4 APELLIDOSYNOMBRESAUTOR1
APELLIDOSYNOMBRESAUTOR2(SIAPLICA)5 TUTOR(A)
TÍTULOACADÉMICO,APELLIDOSYNOMBRESTUTOR(A)6 Ciudad,mesyañodepublicación
Nota.Cadabloquedeinformaciónseseparapordosespaciosinterlinealesdelanterior.Elúl-timobloqueseescribeporencimadelos2cmdelmargeninferiordelahoja.
d) Derechos de autor.Contiene laautorizaciónde laautora,a laUniversidadCentraldelEcuador,paralapublicacióndeltrabajodetitulaciónconfinesacadémicos,respe-tandolosderechosdeautor.Seincluyelafirma,lacéduladeciudadaníayladirecciónelectrónicadelautor.RemítaseaApéndiceC3.
e) Declaracióndeautoríayautenticidad.Contieneladeclaracióndelaestudiantedequeelcontenidodelinformefinalfueelaboradoporcuentapropiayquetodalain-formacióndefuentesajenasalpropiotrabajoseencuentradebidamentereferencia-da.RemítaseaApéndiceC4.
f) Hoja de aprobación del tutor.Correspondea laaprobacióndel trabajode titula-ciónporpartedeltutor;contienesufirma,laciudadylafechadeaprobación.Remí-taseaApéndiceC5.
Nota.Unavezaprobadoel informefinalporel tribunal,sedebesustituir lahojadeaproba-cióndeltutorporunacopiadelinformedeltribunal.
g) Dedicatoria(opcional).Contieneunabrevenotadirigidaalaspersonasoentidadesalascualessededicaeltrabajo.Sesugierequeestadedicatoriaseasobriaynoenba-seasentimientos.RemítaseaApéndiceC6.
h) Agradecimientos (opcional). Contiene, además de la nota correspondiente, losnombresdelaspersonasconsusrespectivoscargosylosnombrescompletosdelasinstitucionesysuaportealtrabajo.RemítaseaApéndiceC7.
i) Contenido.Elcontenidoconsisteenuníndicequeenlistatodaslasseccionesdelin-forme final: las listas especiales (opcionales), el glosario (opcional), el resumen encastellanoe inglés,elcuerpodeldocumentoy losapéndices(opcionales).Cadaele-mento debe estar acompañado por el número de página correspondiente. Se reco-
–15–
miendausarlafuncióndecreacióndeíndicesautomáticosdelosprogramasdetra-tamientooprocesamientodetexto.RemítaseaApéndiceC8.Nota.Enelcuerpodelinformefinal(elconjuntodecapítulos)seusahastaunmáximodetresnivelesdetítulos.
j) Listas especiales. Las Listas especiales son índices de elementos especiales, cuya
ubicaciónenelcuerpodelinformefinalesderelevancia.Serecomiendacrearlistasespecialesparafórmulas,tablasyfiguras(gráficos,diagramasuotrasilustraciones)yapéndices.Serecomiendausar la funcióndecreaciónde índicesautomáticosde losprogramasdetratamientooprocesamientodetexto.RemítaseaApéndiceC9-11.
Nota.Serecomiendausarunsoloíndiceparatodotipodefiguras(gráficos,diagramasuotrasilustraciones).
k) Glosario (opcional).El glosario consisteenuna listaalfabéticamenteordenadadelostérminosquerequierenunaexplicaciónpreviaparafacilitar lacomprensióndeltexto.Éstospuedenserabreviaciones frecuentementeusadas, términos técnicosLaprimeracolumnacontieneeltérminoporexplicar,lasegundacolumnaladesagrega-ciónolaexplicación.RemítaseaApéndiceC12.
l) Resumenen castellanoe inglés.Elresumendebeexplicar–enunaextensiónmá-ximade0palabras–quésehizo,cómosehizo,quéresultadossehaobtenidosyaquéconclusiones seha llegado.Al final del resumen se colocan seis palabras clavequeidentificanelcontenidodelinformefinal.Enlasiguientepáginaseincorporalaver-sión en inglésdel títulodel informe final, del resumen (Abstract) yde laspalabrasclave(Keywords).RemítaseaApéndiceC13y14.
Art.25. Cuerpodel informefinal.Elcuerpoestaráconformadoporlaestructuradecapí-tulosdescritosenelart.20.
Art.26. Complementarios.Se consideran como parte de este grupo los apéndices. Si loshay,secolocandespuésdelaBibliografía.
CAPÍTULOIXDELOSASPECTOSFORMALES
Art.27. Citaciónbibliográficayformatodetablasyfiguras.Lacitaciónbibliográficayladescripción, titulación, referencia bibliográfica y formato de tablas y figuras (gráficos, dia-gramasuotrasilustraciones),sedeberealizarsegúnelmanualdelaAmericanPsychologicalAssociation(APA).
Nota. El formato, la estructura y todos sus elementos constitutivos (capítulos, títulos, párrafos) delplandeinvestigaciónydelinformefinalseránormadoporelpresenteinstructivo.
–16–
Art.28. Formaderedacción.Laredaccióndelplandeinvestigaciónydelinformefinalsecaracterizaporunaprosalineal,llana,impersonalylibredelistasenumeradasoclasificacio-nesconviñetas.Laslistasenumeradasoclasificacionesconviñetashayqueusarsolamentedemaneraexcepcional.Sedebeponerespecialatenciónenevitarelusodeexpresionespocousuales,retóricasoambiguas,asícomotambiénelexcesodecitastextuales.Serecomiendaactivar la separación con guiones automática de los programas de tratamiento o procesa-mientodetexto.
Art.29. Impresióndelinformefinal.Elinformefinalsepresentaenformaescrita,nítidayordenada.Eltextodebeestarexentodeerroresdactilográficos,ortográficos,gramaticales,deredacciónodepuntuación.La impresióndebehacersepreferiblementeconuna impresoratipoláser.Seimprimedeunasolacaradesdelaspáginaspreliminareshastaantesdelapági-nadelcontenido.Apartirdelapáginadelcontenido,eldocumentodebeimprimirseporlasdoscarasdelahoja.
Art.30. Tipoytamañodelpapel.ElpapelparalaimpresióndelplandeInvestigaciónyelinformefinaldebeserblanco,lisoytenerunaopacidadycalidadquepermitelaimpresión(75g/m2), la lecturay lamicrorreproducción.El tamañodelpapeldebe serel formatoA4(210x297mm).
Art.31. Márgenes.Parafacilitarlaencuadernaciónylareproduccióndeldocumentosede-benconservarlossiguientesmárgenes:
Margen DistanciaIzquierdo 4,0Derecho 3,0Superior 3,0Inferior 2,0
Art.32. Letra, interlineado y justificación del texto. Sedebeutilizar la letraCambria oTimesNewRoman, tamaño12puntos.Paralasnotasapiedepágina,tablasyfigurassere-comiendausaruntamañode10puntos.Eltextodebeestarjustificado.
Art.33. Interlineado.Todoel informefinalsedebeescribirconinterlineadodeespacioymedio(1,5),aexcepcióndelossiguienteselementosparaloscualesseutilizaráespaciosen-cilloentrelíneas:lostítulosdevariaslíneas;elmecanografiadodelresumen;lascitastextua-lesde40palabrasomás;lasnotasalpiedepáginaofinaldecapítulo;eltextodetablasyfi-guras;lasreferenciasbibliográficas;laslistasespecialesyelglosario.
Nota.Elespacioentrepárrafosesdeunrenglón.Elespacioentreeltextodeldocumentoylastablasofigurasesdeunrenglón.
Art.34. Sangría.Noseutilizasangríaalgunaaliniciodepárrafo.ParalasentradasdelaBi-bliografíaseutilizsangríafrancesade1,27cmhacialaderecha.
–17–
Art.35. Numeración de páginas. Lanumeración va centrada sobre los2 cmdelmargeninferioryseparadodeltextoporalmenosunrenglón.Serealizadelasiguientemanera:
a) Preliminares. Se enumeran utilizando números romanos escritos en minúsculas,centradossobrelosdoscentímetrosdelmargeninferior.Lacubiertaylaportadanosenumeranperosísecuentan.Seiniciaconelnúmeroromanoiiiapartirdelapági-nadeDerechosdeautor.
b) Cuerpodelinformefinal.DesdelaIntroducciónseinicialanumeraciónarábiga(1,2,3)delcuerpohastalaúltimapáginadelaBibliografíao–siloshay–delosapéndi-ces.
Nota. La numeración es consecutiva. No debe utilizarse numeración compuesta como 13A,14Bo17bis,entreotros,queindicansuperposicióndetextoeneldocumento.
Art.36. Iniciodeseccionesocapítulos.SeaplicanlassiguientesreglasparaelplandeIn-vestigaciónyelinformefinal.
a) Plande investigación.Elcuerpodelplandeinvestigaciónescontinuo,esdecir,lasseccionesnosepresentanenpáginasaparte.RemítaseaApéndiceA.
b) Informefinal.Cadacapítulodelcuerpodelinformecomienzaenunapáginaaparte.RemítaseaApéndiceC15. Igual tratamiento se ledaa lospreliminaresy a los com-plementarios.RemítaseaApéndicesC1-14.SololosapéndicesseseparanporunahojaadicionalqueensupartecentraltienelapalabraAPÉNDICE(S).RemítaseaApéndiceC19.
Art.37. Títulos.Para lostítulosdel informefinalhayqueconsiderar lossiguientesaspec-tos:
a) Encabezado. Cada uno de los capítulos, secciones de los preliminares y apéndices(nivel1)seencabezaconeltítulocorrespondientea3cmdelbordesuperior.Remí-taseaApéndiceD.
Nota.Enningúncasoseanteponelapalabra«Capítulo»aloscapítulos.Lostítulosdeloscapí-tulosdebenreflejarelcontenidodeestos,aunqueesrecomendableusartítulosgenéricospa-rala«Introducción»,«Conclusión»y«Bibliografía».
b) Niveles.Seaceptaránhastaunmáximodetresnivelesdetítulos.Paraelencabezadode losPreliminares, la Introducción, loscapítulos, lasConclusionesy laBibliografíaseusaelnivel1 (1,2,3). Sepuedeusarelnivel2 (3.1,3.1,3.3)yelnivel3 (3.1.1,3.1.2,3.1.3)paralassubseccionesdeloscapítulosylosapéndices.
c) Numeración.Loscapítulosylosapéndicessenumeran.LaIntroducciónnoseenu-mera.Lanumeraciónes jerárquica,esdecir,encadasubnivel se incluyeelnúmerodelnivelsuperior(2,2.1,2.2,2.3,2.3.1,2.3.2).Serecomiendausarestilospredefini-dos en los programas de procesamiento o tratamiento de texto para garantizar launiformidadylacreaciónautomáticadelcontenido.RemítaseaApéndiceC15-18.
d) Formato.Seusaráelsiguienteformatoparalosdiferentesnivelesdetítulos:
–18–
Nivel Orientación Tamaño Corte Mayúscula Ejemplo1 Centrado 16 Negrilla Sostenida 2.TÍTULO2 Margenizquierdo 14 Negrilla Inicial 2.1Título3 Margenizquierdo 12 Negrilla Inicial 2.1.1Título
e) Distanciasentretítulosyeltexto.Sedebenusarlassiguientesdistanciasparase-pararlostítulosconeltextoanterioryposterior.Serecomiendausarestilospredefi-nidosen losprogramasdeprocesamientootratamientodetextoparagarantizar launiformidadylacreaciónautomáticadelcontenido.
Nivel Distanciatextoanterior Distanciatextoposterior1 Noaplica(bordede3cm)10 2renglones(24puntos)2 2renglones(24puntos) 1renglón(12puntos)3 2renglones(24puntos) 1renglón(12puntos)
Nota.Esmalacostumbreusardostítulosseguidossintextointermedio.Sedebeubicar,comomínimo,untextoexplicativodelcontenido,ordendelcapítuloosubcapítulo.
2TÍTULOExplicación…2.1Título
f) Nosedebendejartítuloosubtituloalfinaldelapáginasintexto.
Art.38. Siglas.ElusodelassiglaseneltextoseharádeacuerdoalmanualAPA.
Nota.Sepuedenutilizarsiglasparareferirseaorganismos,instrumentosovariablesquesenombrenrepetidasveceseneltexto,siempreycuandofacilitenlacomprensióndelasideasexpuestas.Cuandoseutilizanporprimeravezdebendesagregarseyañadirse lassiglasentreparéntesis.Ejemplo:Uni-versidadCentraldelEcuador(UCE).
Art.39. Números. El usode losnúmeros en el texto sedebehacerde acuerdo almanualAPA.Sinembargo,enlasexpresionesnuméricasseutilizacomaparaseparardecimales,ex-cepto cuando se utilizan datos numéricos para elaborar gráficosmediante programas quesolopermitenelusodepunto.Sedebenconsiderarlasreglasparaelusoadecuadodecifrassignificativas.
Nota.Cuando losnúmerosenterosdesdecerohastanueveseusandemaneraaisladadentrodeuntexto,seescribenconletras.Porejemplo:«encincoocasiones»,«cuatroveces».Cuandosepresentancombinacionesconnúmerosmayoresdenueveocuandohacenpartedeunrango,categoríaoserie,se
10Paraelplandeinvestigación,ladistanciadelostítulosnivel1sonde24puntosparaeltextoante-riory12puntosparaeltextoposterior.
–19–
escribenconcifra.Ejemplo:«De7a12»,«niñosde7a9años».Cuandolosnúmerosprecedeninme-diatamenteunaunidaddemedida,seusacifra.Ejemplo:«5kg».
Art.40. Uso de cursiva en el texto. El uso de las cursivas en el texto se debe hacer deacuerdoalmanualAPA.
Nota. La única forma para resaltar texto son las cursivas. No se aceptanegrilla ni subrayado. Losnombrescientíficosderecursosnaturalesylostérminosqueaparezcanenotroidiomadentrodeltex-toseescribenencursiva.
Art.41. Unidadesdemedida.ElusodelasunidadesdemedidaeneltextosedebehacerdeacuerdoalmanualAPA.
Art.42. Puntuación.LapuntuaciónsedebehacerdeacuerdoalmanualAPA.
Art.43. Fórmulas, tablas y figuras.Enelcontenidodeloscapítulossepuedenpresentarfórmulas, tablas (cuadros), figuras (gráficos, diagramas u otras ilustraciones). Estos debenestarreferenciadosenelcuerpodeltexto.Serecomiendausarlafuncióndecreacióndeíndi-ces automáticos en los programas de procesamiento o tratamiento de texto. Remítase aApéndiceC.
a) Fórmulasmatemáticas.SeaplicaráelformatodelmanualAPA.Sedebeutilizaruneditordefórmulas.Losíndicesysubíndicesdebenestarbienubicadosyserlegiblesytenerespecialcuidadoendiferenciarconclaridadlosnúmeros0y1delasletrasOeI,respectivamente.Lasletrasgriegas,asícomolossímbolosdeberánexplicarsein-mediatamentedespuésdehaberseusadoporprimeravez, exceptoaquellosdedo-miniouniversal.Lasfórmulasyecuacionesseenumeranenformaconsecutiva,colo-candoelnúmeroentreparéntesis,alladoderecho,ydebenserreferidaseneltexto.Se recomienda el usodepotencias fraccionarias (0,5; 0,33) en lugarde raíces cua-dradas,cúbicasLaspotenciasde"e"seexpresanmejorcomo«exp»(abreviaturadelafunciónexponencial).
b) Tablas.SeaplicaráelformatodelmanualAPA,aexcepcióndelasecuenciayorgani-zacióndelnúmeroy título,el cual secoloca inmediatamentedespuésde lapalabraTabla(ambosconmayúsculainicialynegrillas),seguidodelnúmerocorrespondienteypunto.Ejemplo:
Tabla4.DistribucióndelvalorXenlosterritorios
Territorios Valor(%)Pichincha 10Azuay 18Imbabura 20Tungurahua 25
Nota:Aquíseubicanlasnotasadicionales,siaplica.
–20–
Nota.Ensunumeraciónseutilizannúmerosarábigosenordenconsecutivoatravésdetodoeltexto.NosedebeemplearlaabreviaturaNºo#parasunumeración.Cadacolumnallevasutí-tulo, laprimerapalabraconmayúsculainicialysinabreviaturas.LasllamadasparaexplicaralgúnaspectodelatabladebenhacerseconasteriscososuperíndicesylasnotasexplicativasdeéstassecolocaráninmediatamenteluegodelatablayluegodelapalabraNota:encursiva.Enloposiblesedebenutilizarlíneashorizontalesynoverticales.Nota.Cuandoeltextoqueprecedealatablaofiguracontieneunacitabibliográficaquehacereferenciaalosmismos,yanoesnecesarialafuentedocumental.
c) Figuras.SeaplicaelformatodelmanualAPA.Comprendegráficos,diagramasuotrasilustraciones.Ensunumeraciónseutilizannúmerosarábigos,enordenconsecutivo,talcomoapareceneneltexto.NosedebeemplearlaabreviaturaN°,nielsigno#.Enloposiblesedebecolocarlafiguraenlamismapáginaenquesemenciona,noenlasiguiente.Lafuentedocumentaldebedebajodelafigura.Ejemplo:
Figura1.ElterritoriodeTungurahua
Figura1:Aquíseubicanlasnotasadicionales,siaplica.
Nota.LasnotasexplicativasdeéstassecolocaninmediatamenteluegodelatablayluegodelapalabraFiguraX:encursiva.Lasreproduccionesdeilustracionesotablasdebenserlegiblesinclusocuandoestánreducidas.Cuandounatablaofiguraocupamásdeunapágina,sedeberepetir su identificación numérica, seguida por la palabra (Continuación), entre paréntesis.Noserepiteeltítulo.Nota.Cuandoeltextoqueprecedealatablaofiguracontieneunacitabibliográficaquehacereferenciaalosmismos,yanoesnecesarialafuentedocumental.
Art.44. Apéndices.SeaplicaelformatodelmanualAPA.Siexisteunsoloapéndice,seusaelsingular(Apéndice),casocontrario,elplural(apéndices).Seidentificanconunaletrama-yúsculadelalfabeto,comenzandoconlaletraA,(seexceptúanlasletrasI,O,CHyLL,Ñ).Sepuedendividirensubsecciones.Enestecaso,hayqueañadirunnúmerodespuésdelaletra(A1,A2).Cadaapéndicellevatítuloeiniciaenunapáginaaparte(noasílaseventualessub-secciones).Lostítulosdelosapéndicesprincipales(A,B,C)ysussubseccionesseformateanigualquelostítulosrestantes(remítasealart.38),peronosenumeran.Todoslosapéndicessedebenreferenciareneltexto.RemítaseaApéndiceC20.
–21–
APÉNDICE
Nota.Eltamañodelaletradeesteapéndicenonecesariamentecorrespondealtamañorealquedebetenerenelinformefinal.
–22–
ApéndiceA:Plandeinvestigación
ApéndiceA1:Portadadelplandeinvestigación
UNIVERSIDADCENTRALDELECUADOR
FACULTADDECIENCIASECONÓMICAS
CARRERADEECONOMÍA/ESTADÍSTICA/FINANZAS
TÍTULODELTRABAJODETITULACIÓN
PROYECTODEINVESTIGACIÓNPRESENTADOCOMOREQUISITO
PARCIALPARAAPROBARELTRABAJODETITULACIÓN,PARAOPTAR
ALTÍTULODENOMBRE
APELLIDOSYNOMBRESESTUDIANTE1
APELLIDOSYNOMBRESESTUDIANTE2(SIAPLICA)
TUTOR(A)
TÍTULOACADÉMICO,NOMBRESYAPELLIDOSTUTOR(A)
Ciudad,díadelmesdeaño
–23–
ApéndiceA2:Cuerpodelplandeinvestigación
–1–
1 JUSTIFICACIÓN
Explicación.Sedebemostrarlanecesidaddeunainvestigaciónenbasealos
vacíosquehandejadolasinvestigacionesexistentessobreeláreadeindaga-
ción.Estosvacíospuedenser:
• Teóricos(losconceptosylasteoríasnosonsuficientesparadarexplica-
cionesafenómenos,procesoseconómicos,etc.).
• Empíricos(nosesabelosuficientesobreelfuncionamiento,laevolución,
lainfluenciadelcontextopolítico/políticaseconómicas,etc.sobreunsec-
toreconómico,relacionesinternacionales,Estado,trabajo,etc.).
• Prácticos (no se cuenta en la actualidad con la solución a unproblema
administrativo,financiero,etc.).
• Metodológicos(nosecuentaconunmétodoparaestudiarundetermina-
dofenómeno,etc.)
Eltamañoaproximadoesde2a3páginas.
2 PREGUNTA/HIPÓTESIS
Explicación.Lapreguntaylahipótesissonlaexpresiónmássuscintaposible
deunproblemadeinvestigación;orientaneltrabajohaciaunarespuestapre-
liminardeunproblemadeinvestigación.Amenudo,lapreguntaylahipóte-
sismencionandemaneraexpresa launidaddeanálisis (“hogar”, “territorio
X”, etc.). La hipótesis necesariamente menciona las variables por analizar.
Mientras que las investigaciones que aplican elmétodo cualitativo utilizan
máslapreguntaylasinvestigaciónconmétodocuantitativomáslahipótesis,
noesposiblepreestablecerenquécasoconvienemásunahipótesisycuándo
unapregunta.Elsiguientecuadroofreceunaorientaciónalmomentodees-
cogerunahipótesisopregunta.
Niveldeinvestigación
Métodoaplicado
Cualitativo Mixto Cuantitativo
Descriptivo Pregunta/Hipótesis
Pregunta/Hipótesis
Pregunta/Hipótesis
Exploratorio Pregunta/ Pregunta/ Nosesueleaplicar
–24–
–2–
Hipótesis Hipótesis
Correlacional Nosesueleaplicar Nosesueleaplicar Pregunta/Hipótesis
Explicativo Pregunta/Hipótesis
Pregunta/Hipótesis
Hipótesis
Nota.Lasnegritasindicanlatendenciapredominante.
Lapreguntaylahipótesissedescribeenpocaspalabrasynonecesariamente
enunasecciónaparte.
3 OBJETIVOS
3.1 Objetivogeneral
Los objetivos se describen en pocas palabras y no necesariamente en una
secciónaparte.
3.2 Objetivosespecíficos
Los objetivos se describen en pocas palabras y no necesariamente en una
secciónaparte.
4 ALCANCE
Explicación.ElAlcanceeninvestigaciónserefierea ladimensiónoalcubri-
mientoqueéstatendráenelespaciogeográfícco,períododetiempoyperfil
sociodemográfico.Hayquedefiniri)dóndesevaahacerlainvestigación,ii)
cuálvaserelperiodoobservado,iii)quiényquésevaestudiarentérminos
cuantitativos.Además,hayquedescribircómoestoinfluyeenlosresultados
delestudio.Esunarestricciónsociodemográfica,geográficaytemporalnece-
sariaparai)poderrealizarlainvestigaciónconlosrecursosyeltiempodis-
ponibles,ii)mantenercoherenciaconlateoríaylametodologíausada.
Eltamañoaproximadoesdeunapágina.
–25–
–3–
5 METODOLOGÍA
Explicación.Lametodologíadaunarespuestaacómosevarealizarlainvesti-
gación.Sincontestarel“cómo”,nadiepodráentenderdedóndeprovienenlos
datosusados en la investigaciónni se sabrá cómo fueron recolectados, etc.
Paralareproduccióndelosdatos,laexplicacióndelametodologíausadaes
fundamental. Es indispensable especificar el método (cuali, cuanti, mixto)
quesevausar,asícomodescribirdetalladamentecadaunadelastécnicasde
investigación(encuestas,experimentos,entrevistas,análisisdearchivo,etc.).
Noessuficienteindicarquesevaausarelmétodocientíficooelmétodode-
ductivo.
Eltamañoaproximadoesdeunapágina.
6 CRONOGRAMADETRABAJO
Explicación.ElCronogramadebedarcuentadelaorganizacióndelainvesti-
gacón en el tiempo. Mucho énfasis debe ser prestada a la parte de levan-
tamientodedatos.Mientrasmásdetalladaeslaplanificaciónalrespecto,más
sepodrárespetarelcronogramaoriginal.Tambiénhayqueconsiderarsufi-
cientetiempoalasistematizaciónylaescrituradelosinformesfinales.
Eltamañoaproximadoesdemediapágina.
Actividad S01 S02 S03 S04 S05 S06 S07 S08 S09 S10 S11 S12 S13 S14 S15 S16
Identificaruntema X
Evaluacióndelapertinenciadeltema X
Formularproblemadeinvestigación X X X
Escribirplandeinvestigación X X
Etc.
7
–26–
–4–
8 PRESUPUESTO(SIAPLICA)
9 BIBLIOGRAFÍA
Hernández,R.,Fernández,C.,Baptista,P.(2010).Metodologíadelainvestiga-
ción.México:McGrawHill.
Hernández,R.,Fernández,C.,Baptista,P.(2006).Metodologíadelainvestiga-
ción.México:McGrawHill.
Explicación.Incluiraquílasreferenciasbibliográficasaotrosdocumentosse-
gúnnormasAPA,ordenadasprimeroalfabéticamente,luegocronológicamen-
te. Se incluyen solamente aquellas obras que fueronmencionados expresa-
menteenlasseccionesanteriores.
Eltamañodependedelacantidaddereferenciasusadas.
–27–
ApéndiceA3:Hojadedeclaracionesdelplandeinvestigación
–5–
DECLARACIÓNDEAUTORÍAYAUTENTICIDAD
Yo/Nosotros,ApellidosynombresEstudiante1yApellidosynombresEstu-
diante2(siaplica),declaro/amosqueestePlandeInvestigaciónesdeauto-
ríapropia.
________________________________FIRMA
________________________________NOMBRESYAPELLIDOS
________________________________NO.DELACÉDULADEIDENTIDAD
________________________________
FIRMA
________________________________NOMBRESYAPELLIDOS
________________________________NO.DELACÉDULADEIDENTIDAD
–28–
–6–
ACEPTACIÓNDELTUTOR/A
Porlapresentedejoconstanciaqueheleídolapropuestadeltrabajodetitu-
lación, presentado(a) por Apellidos y nombres Estudiante 1 y Apellidos y
nombresEstudiante2(siaplica),cuyotemaes“TítulodelProyectodeinves-
tigación”yentalvirtudaceptoasesorarle/losencalidaddetutordurantela
etapa de desarrollo del Proyecto de investigación hasta su presentación y
evaluación.
DadoenlaciudaddeCiudadalosdíasdelmesdemesdeaño.
________________________________
FIRMA
________________________________NOMBRESYAPELLIDOS
________________________________NO.DELACÉDULADEIDENTIDAD
–29–
ApéndiceB:Lomodelapastaprotectora
UCE2016UCE2016
3 cmTÍTU
LO D
EL INFO
RM
E FINA
L
–30–
ApéndiceC:informefinal
ApéndiceC1:Pasta
UNIVERSIDADCENTRALDELECUADOR
FACULTADDECIENCIASECONÓMICAS
CARRERADEECONOMÍA/ESTADÍSTICA/FINANZAS
TÍTULODELTRABAJODETITULACIÓN
APELLIDOSYNOMBRESESTUDIANTE1
APELLIDOSYNOMBRESESTUDIANTE2(SIAPLICA)
Ciudad,mesdeaño
–31–
ApéndiceC2:Portada
–iii–
UNIVERSIDADCENTRALDELECUADORFACULTADDECIENCIASECONÓMICAS
CARRERADEECONOMÍA/ESTADÍSTICA/FINANZAS
TÍTULODELTRABAJODETITULACIÓN
INFORMEFINALDEINVESTIGACIÓNPRESENTADOCOMOREQUISITO
PARAOPTARALTÍTULODENOMBRE
APELLIDOSYNOMBRESESTUDIANTE1
APELLIDOSYNOMBRESESTUDIANTE2(SIAPLICA)
TUTOR(A)
TÍTULOACADÉMICO,NOMBRESYAPELLIDOSTUTOR(A)
Ciudad,díadelmesdeaño
–32–
ApéndiceC3:Derechosdeautor
–iv–
DERECHOSDEAUTOR
Yo/Nosotros,apellidosynombresEstudiante1yapellidosynombresEstudiante2
(siaplica),encalidaddeautor(as)deltrabajodeinvestigación“TítulodelProyecto
de investigación”, autorizo/autorizamos a la Universidad Central del Ecuador
hacerusodetodosloscontenidosqueme/nospertenecenopartedelosquecon-
tieneestaobra,confinesestrictamenteacadémicosodeinvestigación.
Los derechos que como autores me/nos corresponden, con excepción de la
presenteautorización,seguiránvigentesami/nuestro favor,deconformidadcon
loestablecidoenlosartículos5,6,8y19ydemáspertinentesdelaLeydePropie-
dadIntelectualysuReglamento.
Asimismo, autorizo/autorizamos a la Universidad Central del Ecuador para que
realiceladigitalizaciónypublicacióndeestetrabajodeinvestigaciónenelreposi-
toriovirtual,deconformidadalodispuestoenelartículo144delaLeyOrgánicade
EducaciónSuperior.
________________________________FIRMA
________________________________NOMBRESYAPELLIDOS
________________________________NO.DELACÉDULADECIUDADANÍA
–33–
ApéndiceC4:Declaracióndeautoríayautenticidad
–v–
DECLARACIÓNDEAUTORÍAYAUTENTICIDAD
Yo/Nosotros,ApellidosynombresEstudiante1yApellidosynombresEstudiante
2(siaplica),declaro/amosqueesteinformefinalesdeautoríapropia.
________________________________FIRMA
________________________________NOMBRESYAPELLIDOS
________________________________NO.DELACÉDULADEIDENTIDAD
________________________________
FIRMA
________________________________NOMBRESYAPELLIDOS
________________________________NO.DELACÉDULADEIDENTIDAD
–34–
ApéndiceC5:Hojadeaprobacióndeltutor
–vi–
HOJADEAPROBACIÓNDELTUTOR
Yo, Apellidos y nombres Tutor/a, en calidad de tutor/a del trabajo de titulación
“TítulodelProyectodeinvestigación”,elaboradoporla/lasestudiantesApellidosy
nombresEstudiante1yApellidosynombresEstudiante2(siaplica),estudiantes
delaCarreradeEconomía/Estadística/Finanzas,FacultaddeCienciasEconómicas
delaUniversidadCentraldelEcuador,consideroqueelmismoreúnelosrequisitos
yméritosnecesariosenelcampometodológicoyenelcampoepistemológicopara
sersometidoalaevaluaciónporpartedeljuradoexaminadorquesedesigne,por
loqueloapruebo,afindequeeltrabajoinvestigativoseahabilitadoparacontinuar
conelprocesodetitulacióndeterminadoporlaUniversidadCentraldelEcuador.
Enlaciudadde…alos…díasdelmesde…delaño….
________________________________
FIRMA
________________________________
NOMBRESYAPELLIDOS
________________________________
NO.DELACÉDULADECIUDADANÍA
Nota.UnavezaprobadoelInformefinalporeltribunal,sedeberásustituirlahojadeaprobacióndeltutorporunacopiadeinformefinalporpartedeltribunal.
–35–
ApéndiceC6:Dedicatoria
–vi–
DEDICATORIA(opcional)
Contieneunabrevenotadirigidaalaspersonasoentidadesalascualessededica
eltrabajo.Sesugierequeestadedicatoriaseasobriaynoenbaseasentimientos.
–36–
ApéndiceC7:Agradecimientos
–vii–
AGRADECIMIENTOS(opcional)
Contiene,ademásdelanotacorrespondiente,losnombresdelaspersonasconsus
respectivoscargosylosnombrescompletosdelasinstitucionesysuaportealtra-
bajo.
–37–
ApéndiceC8:Contenido
–viii–
CONTENIDO
RESUMEN.............................................................................................................................xiiiABSTRACT............................................................................................................................xivINTRODUCCIÓN......................................................................................................................11 TÍTULODELCAPÍTULO1.............................................................................................22 TÍTULODELCAPÍTULO2.............................................................................................32.1 Subtítulodelcapítulo2(nivel2).........................................................................................................3
2.1.1 Subtítulodelcapítulo2(nivel3)........................................................................................................................3
3 CONCLUSIONES................................................................................................................44 BIBLIOGRAFÍA.................................................................................................................5APÉNDICE(S)(opcional).....................................................................................................6AnexoA:Título.....................................................................................................................................................7
ApéndiceA1:Título..................................................................................................................................................................7
ApéndiceA2:Título..................................................................................................................................................................7
AnexoB:Título.....................................................................................................................................................8
–38–
ApéndiceC9:ListadeFórmulas
–ix–
LISTADEFÓRMULAS(opcional)
–39–
ApéndiceC10:Listadetablas
–x–
LISTADETABLAS(opcional)
Tabla1.DistribucióndelvalorXenlosterritorios..................................................................2
–40–
ApéndiceC11:Listadefiguras
–xi–
LISTADEFIGURAS(opcional)
Figura1.ElterritoriodeTungurahua............................................................................................2
–41–
ApéndiceC12:Glosario
–xii–
GLOSARIO(opcional)
APA AmericanPsychologicalAssociation
UCE UniversidadCentraldelEcuador
–42–
ApéndiceC13:Resumen
–xiii–
RESUMEN
TÍTULODELTRABAJODETITULACIÓNPARARESUMEN
Autor/a(es):NombresyapellidosEstudiante1
NombresyapellidosEstudiante2(siaplica)
Tutor/a:NombresyapellidosTutor/a
Loremipsumdolorsitamet,consetetursadipscingelitr,seddiamnonumyeirmodtempor inviduntut laboreetdoloremagnaaliquyamerat, seddiamvoluptua.Atveroeosetaccusametjustoduodoloresetearebum.Stetclitakasdgubergren,noseatakimatasanctusestLoremipsumdolorsitamet.Loremipsumdolorsitamet,consetetursadipscingelitr,seddiamnonumyeirmodtemporinviduntutlaboreetdoloremagnaaliquyamerat, seddiamvoluptua.At veroeoset accusamet justoduodoloresetearebum.Stetclitakasdgubergren,noseatakimatasanctusestLo-remipsumdolorsitamet.Loremipsumdolorsitamet,consetetursadipscingelitr,sed diam nonumy eirmod tempor invidunt ut labore et doloremagna aliquyamerat,seddiamvoluptua.Atveroeosetaccusametjustoduodoloresetearebum.Stetclitakasdgubergren,noseatakimatasanctusestLoremipsumdolorsitamet.Duisautemveleumiriuredolorinhendreritinvulputatevelitessemolestiecon-sequat,velillumdoloreeufeugiatnullafacilisisatveroerosetaccumsanetiustoodio dignissim qui blandit praesent luptatum zzril delenit augue duis dolore tefeugaitnullafacilisi.Loremipsumdolorsitamet.
PALABRAS CLAVE: TÉRMINO 1 / TÉRMINO 2 / TÉRMINO 3 / TÉRMINO 4 /TÉRMINO5/TÉRMINO6.
–43–
ApéndiceC14:Abstract
–xiv–
ABSTRACT
TÍTULODELTRABAJODETITULACIÓNPARARESUMENENINGLÉS
Autor/a(es):NombresyapellidosEstudiante1
NombresyapellidosEstudiante2(siaplica)
Tutor/a:NombresyapellidosTutor/a
Loremipsumdolorsitamet,consetetursadipscingelitr,seddiamnonumyeirmodtempor inviduntut laboreetdoloremagnaaliquyamerat, seddiamvoluptua.Atveroeosetaccusametjustoduodoloresetearebum.Stetclitakasdgubergren,noseatakimatasanctusestLoremipsumdolorsitamet.Loremipsumdolorsitamet,consetetursadipscingelitr,seddiamnonumyeirmodtemporinviduntutlaboreetdoloremagnaaliquyamerat, seddiamvoluptua.At veroeoset accusamet justoduodoloresetearebum.Stetclitakasdgubergren,noseatakimatasanctusestLo-remipsumdolorsitamet.Loremipsumdolorsitamet,consetetursadipscingelitr,sed diam nonumy eirmod tempor invidunt ut labore et doloremagna aliquyamerat,seddiamvoluptua.Atveroeosetaccusametjustoduodoloresetearebum.Stetclitakasdgubergren,noseatakimatasanctusestLoremipsumdolorsitamet.Duisautemveleumiriuredolorinhendreritinvulputatevelitessemolestiecon-sequat,velillumdoloreeufeugiatnullafacilisisatveroerosetaccumsanetiustoodio dignissim qui blandit praesent luptatum zzril delenit augue duis dolore tefeugaitnullafacilisi.Loremipsumdolorsitamet.
KEYWORDS: KEYWORD 1 / KEYWORD 2 / KEYWORD 3 / KEYWORD 4 / KEY-WORD5/KEYWORD6.
–44–
ApéndiceC15:Cuerpodelinformefinal(Introducción)
–1–
INTRODUCCIÓN
Loremipsumdolorsitamet,consetetursadipscingelitr,seddiamnonumyeirmod
tempor inviduntut laboreetdoloremagnaaliquyamerat, seddiamvoluptua.At
veroeosetaccusametjustoduodoloresetearebum.Stetclitakasdgubergren,no
seatakimatasanctusestLoremipsumdolorsitamet.Loremipsumdolorsitamet,
consetetursadipscingelitr,seddiamnonumyeirmodtemporinviduntutlaboreet
doloremagnaaliquyamerat, seddiamvoluptua.At veroeoset accusamet justo
duodoloresetearebum.Stetclitakasdgubergren,noseatakimatasanctusestLo-
remipsumdolorsitamet.Loremipsumdolorsitamet,consetetursadipscingelitr,
sed diam nonumy eirmod tempor invidunt ut labore et doloremagna aliquyam
erat,seddiamvoluptua.Atveroeosetaccusametjustoduodoloresetearebum.
Stetclitakasdgubergren,noseatakimatasanctusestLoremipsumdolorsitamet.
Loremipsumdolorsitamet,consectetueradipiscingelit,seddiamnonummynibh
euismodtinciduntutlaoreetdoloremagnaaliquameratvolutpat.Utwisienimad
minimveniam,quisnostrudexercitationullamcorpersuscipitlobortisnislutali-
quipexea commodoconsequat.Duis autemvel eum iriuredolor inhendrerit in
vulputatevelitessemolestieconsequat,velillumdoloreeufeugiatnullafacilisisat
veroerosetaccumsanetiustoodiodignissimquiblanditpraesentluptatumzzril
delenitaugueduisdoloretefeugaitnullafacilisi.Namlibertemporcumsolutano-
bis eleifend option conguenihil imperdiet doming id quodmazimplacerat facer
possimassum.Loremipsumdolorsitamet,consectetueradipiscingelit,seddiam
nonummynibheuismodtinciduntutlaoreetdoloremagnaaliquameratvolutpat.
–45–
ApéndiceC16:Cuerpodelinformefinal(capítulos)
–2–
1 TÍTULODELCAPÍTULO1
Loremipsumdolorsitamet,consectetueradipiscingelit,seddiamnonummynibh
euismodtinciduntutlaoreetdoloremagnaaliquameratvolutpat.Utwisienimad
minimveniam,quisnostrudexercitationullamcorpersuscipitlobortisnislutali-
quipexeacommodoconsequat.
Tabla1.DistribucióndelvalorXenlosterritorios
Títulocolumna1 Títulocolumna2 Títulocolumna3Ítem1 Valor1 Valor1
Ítem2 Valor2 Valor2
Nota:explicacionesadicionalesy,encasodenoseacreaciónpropia,lafuentedecitacióndeacuerdoalmanualdeAPA.
Duisautemveleumiriuredolorinhendreritinvulputatevelitessemolestiecon-
sequat,velillumdoloreeufeugiatnullafacilisisatveroerosetaccumsanetiusto
odio dignissim qui blandit praesent luptatum zzril delenit augue duis dolore te
feugait nulla facilisi. Nam liber tempor cum soluta nobis eleifend option congue
nihilimperdietdomingidquodmazimplaceratfacerpossimassum.
Figura1.ElterritoriodeTungurahua
Figura1:ExplicaciónyfuentedecitacióndeacuerdoalmanualdeAPA.
Loremipsumdolorsitamet,consectetueradipiscingelit,seddiamnonummynibh
euismodtinciduntutlaoreetdoloremagnaaliquameratvolutpat.
–46–
–3–
2 TÍTULODELCAPÍTULO2
Loremipsumdolorsitamet,consectetueradipiscingelit,seddiamnonummynibh
euismodtinciduntutlaoreetdoloremagnaaliquameratvolutpat.Utwisienimad
minimveniam,quisnostrudexercitationullamcorpersuscipitlobortisnislutali-
quipexea commodoconsequat.Duis autemvel eum iriuredolor inhendrerit in
vulputatevelitessemolestieconsequat,velillumdoloreeufeugiatnullafacilisisat
veroerosetaccumsanetiustoodiodignissimquiblanditpraesentluptatumzzril
delenitaugueduisdoloretefeugaitnullafacilisi.Namlibertemporcumsolutano-
bis eleifend option conguenihil imperdiet doming id quodmazimplacerat facer
possimassum.Loremipsumdolorsitamet,consectetueradipiscingelit,seddiam
nonummynibheuismodtinciduntutlaoreetdoloremagnaaliquameratvolutpat.
2.1 Subtítulodelcapítulo2(nivel2)
Loremipsumdolorsitamet,consectetueradipiscingelit,seddiamnonummynibh
euismodtinciduntutlaoreetdoloremagnaaliquameratvolutpat.Utwisienimad
minimveniam,quisnostrudexercitationullamcorpersuscipitlobortisnislutali-
quipexeacommodoconsequat.
2.1.1 Subtítulodelcapítulo2(nivel3)
Loremipsumdolorsitamet,consectetueradipiscingelit,seddiamnonummynibh
euismodtinciduntutlaoreetdoloremagnaaliquameratvolutpat.Utwisienimad
minimveniam,quisnostrudexercitationullamcorpersuscipitlobortisnislutali-
quipexeacommodoconsequat.
Loremipsumdolorsitamet,consectetueradipiscingelit,seddiamnonummynibh
euismodtinciduntutlaoreetdoloremagnaaliquameratvolutpat.Utwisienimad
minimveniam.
–47–
ApéndiceC17:Cuerpodelinformefinal(Conclusiones)
–4–
3 CONCLUSIONES
Loremipsumdolorsitamet,consectetueradipiscingelit,seddiamnonummynibh
euismodtinciduntutlaoreetdoloremagnaaliquameratvolutpat.Utwisienimad
minimveniam,quisnostrudexercitationullamcorpersuscipitlobortisnislutali-
quipexeacommodoconsequat.
Loremipsumdolorsitamet,consectetueradipiscingelit,seddiamnonummynibh
euismodtinciduntutlaoreetdoloremagnaaliquameratvolutpat.Utwisienimad
minimveniam.
–48–
ApéndiceC18:Cuerpodelinformefinal(Bibliografía)
–5–
4 BIBLIOGRAFÍA
Hernández,R., Fernández,C.,Baptista, P. (2010).Metodologíade la investigación.México:McGrawHill.
Hernández,R., Fernández,C.,Baptista, P. (2006).Metodologíade la investigación.México:McGrawHill.
–49–
ApéndiceC19:Complementarios(Hojadeseparacióndelosapéndices)
–6–
APÉNDICE(S)(opcional)
–50–
ApéndiceC20:Complementarios(enumeraciónapéndices)
–7–
ApéndiceA:Título
ApéndiceA1:Título
ApéndiceA2:Título
–51–
–8–
AnexoB:Título
–52–
APÉNDICED:Listadeencabezados
Elementodelinformefinal Títulodelapágina Num.
Derechosdeautor DERECHOSDEAUTOR NoDeclaracióndeautoríayautenticidad DECLARACIÓNDEAUTORÍAYAUTENTICIDAD NoHojadeaprobacióndeltutor HOJADEAPROBACIÓNDELTUTOR/A NoDedicatoria(opcional) DEDICATORIA NoAgradecimientos(opcional) AGRADECIMIENTOS NoContenido CONTENIDO NoÍndicedeFórmulas(siaplica) ÍNDICEDEFÓRMULAS NoÍndicedefiguras(siaplica) ÍNDICEDEFIGURAS NoÍndicedetablas(siaplica) ÍNDICEDETABLAS NoÍndicedegráficos(siaplica) ÍNDICEDEGRÁFICOS NoÍndicedeapéndices(siaplica) ÍNDICEDEAPÉNDICES NoGlosario GLOSARIO NoResumenencastellano TÍTULODELINFORMEFINAL NoResumeneninglés TÍTULODELINFORMEFINALENINGLÉS NoIntroducción INTRODUCCIÓN NoCapítulos1,2,3 TÍTUOCAPÍTULO1,TÍTULOCAPÍTULO2 SíConclusiones CONCLUSIONES SíBibliografía BIBLIOGRAFÍA SíApéndice(hojadeseparación) APÉNDICE NoApéndicesA,B,C APÉNDICEA:TÍTULO,APÉNDICEB:TÍTULO Sí