Informazioaren gizartearen egoera Euskadin 2020 · B B a ua a D a. Informazioaren Gizartearen...

Informazioarengizartearen egoera Euskadin

2020

u

Informazioaren Gizartearen egoera, EAEn

2020

Informazioaren Gizartearen egoera

2020

2

AURKIBIDEA

1 INFORMAZIOAREN TEKNOLOGIEN EKIPAMENDUAK, EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOAN ...... 3

1.1. IKT ekipamenduak, EAEko etxeetan ............................................................................................ 3

1.2 IKT ekipamenduak, EAEko biztanleen artean .............................................................................. 9

1.3 IKT ekipamenduak EAEko enpresetan ....................................................................................... 11

1.4 IKTak, administrazio publikoetan ................................................................................................ 21

1.5 IKT ekipamenduak landa-eremuan............................................................................................. 22

1.5.1 Ekipamenduak etxeetan .................................................................................................... 22

1.5.2 Ekipamenduak, lehen sektorean ........................................................................................ 23

2 ORDENAGAILUAREN ERABILERAK, EAEn ...................................................................................... 25

2.1 Ordenagailuaren erabilerak, EAEn ............................................................................................. 26

2.1.1 Ordenagailuen erabiltzaileak ............................................................................................. 26

2.1.2 Ordenagailuaren erabilera-testuinguruak........................................................................... 28

2.1.3 Ordenagailua erabiltzeko arrazoiak ................................................................................... 29

2.2 Enpresetan IKT ekipamenduak erabil ditzaketen langileak ........................................................ 31

2.3 Administrazio publikoetan IKT ekipamenduak erabil ditzaketen langileak .................................. 34

2.4 Ordenagailuaren erabilerak, landa-eremuan .............................................................................. 34

3 INTERNETEN ERABILERAK, EAE-N ................................................................................................. 36

3.1 Interneten erabilerak, EAEn ....................................................................................................... 36

3.1.1 Sarearen testuinguru etnografikoa: non, noiz eta zenbat denboraz ................................... 36

3.1.2 Sarearen erabiltzaileen kartografia eta ibilbideak: nola eta zertarako sartzen dira

Interneten 39

3.1.3 Merkataritza Interneten ...................................................................................................... 43

3.2 Nola erabiltzen den Internet EAEko enpresetan ......................................................................... 45

3.2.1 Konexioak eta Internet nola erabiltzen den ........................................................................ 45

3.2.2 Presentzia Interneten: webgunea ...................................................................................... 48

3.2.3 Merkataritza elektronikoa ................................................................................................... 51

3.2.4 Administrazio elektronikoa (e-administrazioa) ................................................................... 55

3.2.5 Eskualdeen araberako ikuspegia, 10 langile edo gehiagoko enpresetan .......................... 57

3.3. Interneten erabilerak, Administrazio Publikoan ................................................................................. 59

GRAFIKOEN ETA TAULEN AURKIBIDEA .................................................................................................. 60


2020

3

1 INFORMAZIOAREN TEKNOLOGIEN EKIPAMENDUAK, EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOAN

Kapitulu honetan aztertzen da teknologia jakin batzuk EAEko gizartean zenbateraino dauden ezarrita, hau da, etxeetan, enpresetan eta landa-eremuan. Horietako bakoitzean, arlo horietako azpiegiturak eta azpiegitura horiek azken urteetan izan duten bilakaera deskribatzen dira. Gainera, analisi konparatiboa egiten da beste autonomia-erkidego batzuekin eta Europako zenbait herrialderekin.

1.1. IKT ekipamenduak, EAEko etxeetan

Lehen atal honetan, EAEko etxeetan zer ekipamendu-mota dauden azalduko dugu. Hiru bloketan banatu ditugu: lehendabizikoan, telebistarekin lotutakoak hartuko ditugu kontuan; bigarrenean, telefoniarekin lotutakoak eta beste ekipamendu orokorrago batzuk; eta, hirugarrenean, berriz, informatikaren munduarekin lotutakoak, ordenagailuekin eta Internetekin lotutako azpiegiturak eta, azken batean, gaur egun informazioaren eta komunikazioaren teknologiatzat jotzen direnak.

1. grafikoan, ekipamendu-talde guztiak jasotzen dira (telebista, telefonia, eta ordenagailuekin eta informatikarekin lotutako beste ekipamendu batzuk), bai eta bloke horiekin lotutako beste ekipamendu batzuk ere. Telebista hartzeko sistemen ezarpenak, oro har, gorakada izan du. Hala, bada, kable bidezko konexioa duen telebista handitu egin da: 2018an % 28,3 zen, eta 2019an, berriz, % 41; eta antena parabolikoa 2018ko % 6,4tik 2019ko %11,6ra igaro da. Nabarmentzekoa da 2019an telebista ordainduren baten kontratazioa (Netflix, HBO...) % 37,4k onartu duela, 2019an.

1. grafikoa. Familiak, etxeko IKT ekipamenduen arabera. EAE. 2019. (%).

Iturria: Informazioaren Gizarteari buruzko Inkesta. Familiak (IGI-F).

Bideoaren presentziak igoera txiki bat izan du etxeetan: % 8,7koa zen, 2018an; eta %10,8koa izan da, 2019an. Antzeko zerbait gertatu da DVDarekin: igoera apala izan du, 2018ko % 37,7tik 2019ko % 38,1era igaro da. Telebistarekin lotutako ekipamenduei dagokienez, familien tipologiaren arabera, ikusten dugu seme-alabak dituzten familiek daukatela ehuneko handiena telebistarekin lotutako elementu gehienetan, 2. grafikoan ikusi ahal den bezala. Pertsona bakarreko etxeek edo konposatuek (pertsona bakarra bizi bada etxean, edo zenbait pertsona bizi badira, familiakoak izan edo ez, bikote izan gabe edo guraso eta seme-alaba izan gabe), ordea, kopururik txikienak dituzte telebistarekin lotutako ekipamenduetan. Alde horiek handiagoak dira kable bidezko telebistari dagokionez (% 47,9 seme-alabak dauden etxeetan, eta % 22,1 pertsona bakarreko etxeetan edo konposatuetan) eta DVDari dagokionez (% 47,9 eta % 28,1, hurrenez hurren). Familietan dauden telebistarekin lotutako ekipamendu berriei dagokienez, ikus daiteke seme-alabak dituzten familiek era horretako ekipamendu gehiago dituztela pertsona bakarreko familiek baino (hurrenez hurren, % 18,4 eta % 8,2 Internet bidezko telebistari dagokionez, eta % 28,5 eta % 10,7, disko gogorra duen telebistari dagokionez).

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Bideoa

Antena parabolikoa

Disko gogordun TB

DVD

Internet bidezko TB

Telebista ordaindua

Kable bidezko telebista

GPS

Musika-katea

Kamera digitala

Irratia

Telefono finkoa

Sakelako telefonoa

Liburu elektronikoak

Tablet

Bestelako ordenagailu-motarik

Banda zabaleko konexio mugikorra

Banda zabaleko konexio finkoa

Internet

Mahaiko PCa

Eramangarria

Ordenagailua

Tele

bis

tari

lotu

tako

ekip

am

enduak

Tele

fonia

eta

beste

mota

bate

ko

ekip

am

enduak

Ord

enagailuari

lotu

tako

ekip

am

enduak


2020

4

Telebistarekin lotutako ekipamenduei dagokienez, alde handiak daude lurralde historikoen artean eta familia-moten artean. Ildo horretan, Gipuzkoan eta Bizkaian dago kable bidezko telebista eta ordainpeko telebista duten etxeen ehuneko handiena; Araban, aldiz, Internet bidezko telebista eta antena parabolikoa dira etxeen ehuneko handiena dutenak.

2. grafikoa. Telebistari lotutako ekipamenduak familietan, lurralde historikoaren eta etxe-motaren arabera,

2019an. (%).


Telefoniarekin eta antzeko zerbitzuekin lotutako ekipamenduei dagokienez, telefono mugikorrak garrantzi handia hartu du, bai etxe ugaritan dagoelako, baita etxe horietan dauden telefono mugikorren kopuruagatik ere. Etxeen %27,7k 3 telefono mugikor baino gehiago dituzte, eta datu horrek agerian uzten du telefono mugikorrak ugaritu egin direla eta horien garrantzia areagotu egin dela. Oraindik ere, telefono mugikorra (% 95,2) telefono finkoa (% 83,5) eta irratia (% 76,9) dira EAEko etxeetan presentzia handiena duten ekipamenduak. Haien atzetik daude kamera digitala (% 46,8) eta musika-katea (% 35,9).

Telefoniarekin lotutako ekipamenduen bilakaerari erreparatzen badiogu (3. grafikoa), guztiek jarraitzen dute presentzia-maila berari eusten, GPSa (+ %1,1) eta telefono finkoa (- %2) izan ezik, 2018an argitaratutako azken datuarekin alderatuta.

0 10 20 30 40 50 60

Bakarrik bizi diren pertsonak

Bikotearekin bakarrik

Semeekin/alabekin

Gipuzkoa

Bizkaia

Araba / Álava

Euskal A.E.

Biz

ileku m

ota

Lurr

ald

e H

isto

rikoa

Disko gogordun TB Internet bidezko TB Antena parabolikoa Telebista ordaindua

Kable bidezko telebista DVD Bideoa


2020

5

3. grafikoa. Telefoniari lotutako ekipamenduak eta beste ekipamendu batzuk familietan, lurralde historikoaren eta etxe-motaren arabera, 2019an. (%).


EAEko etxeetan, ordenagailuarekin lotutako ekipamenduak (4. grafikoan erakusten dira) ia-ia ez dira aldatu:

etxeen % 70,9tan ordenagailuren bat dago. Ordenagailu eramangarria EAEko etxeen erdietan baino

gehiagotan dago, eta mahai gaineko ordenagailua (% 28,4) zertxobait urritu da 2018ko datuen aldean,

zehazki ehuneko 2 eta 3 puntu artean.

Etxetik egiten diren Interneteko konexioek ia puntu eta erdi egin dute gora 2018. urtearekin alderatuta,

etxeen %81,3tan baitaude; horrek esan nahi du, bestalde, etxeen % 69,9k banda zabaleko konexio finkoa

dutela, eta % 68,6k banda zabaleko konexio mugikorra dutela.

Lurralde historikoen arabera, Bizkaiak du ordenagailudun etxeen % 71,2; Gipuzkoak % 71 eta Arabak,

ordea, % 69,6. Etxe-motari dagokionez, seme-alabak dituzten familiak dira ordenagailu (% 91,2) eta

Interneteko konexio (% 96,8) gehien dituztenak. Aldiz, pertsona bakarreko etxeetan eta konposatuetan,

mota horretako ekipamendu gutxiago dituzte; izan ere, % 47,9k soilik daukate ordenagailua, eta % 63,5ek

Internet. Bikote batek osatutako etxeen artean, % 60,2k dute ordenagailua, eta % 73,8k Interneteko

konexioa.

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100



Semeekin/alabekin

Gipuzkoa

Bizkaia

Araba / Álava

Euskal A.E.

Biz

ileku m

ota

Lurr

ald

e H

isto

rikoa

GPS Kamera digitala Musika-katea Sakelako telefonoa Telefono finkoa Irratia


2020

6

4. grafikoa. Ordenagailuei eta Interneti lotutako ekipamenduak familietan, lurralde historikoaren eta etxe motaren arabera, 2019an. (%).


Informazioaren eta komunikazioaren teknologien garapenak askotariko joerak izan ditu EAEko etxeetan, eta

5. grafikoan daude adierazita. Azken urteoi dagokienez, elkarrekin lotutako bi alderdi nabarmendu

ditzakegu. Lehenik eta behin, ikus daitekeenez, badira beheranzko joera argia duten gailu teknologikoak,

hala nola bideoaren presentzia (2009an, % 56,3 zen, eta, 2019an, berriz, % 10,8) eta DVDaren presentzia,

nahiz eta kasu horretan, 2011. urtetik aurrera murriztu den (2011n, % 69,6 zen, eta 2019an, berriz, % 38,1),

eta azken urte horretan ia puntu erdiko igoera txiki bat izan duen arren, 2018. urtearekin alderatuta.

Bigarrenik, datu batzuek adierazten dute eramangarritasun eta mugikortasun handiagoko teknologiak

ugaritu egin direla, hala nola e-book teknologiak (2016an,% 25,9 izatetik 2019an % 28,2 izatera igaro da),

eta ordenagailu eramangarriak, haien presentziak gora egin baitu EAEko etxeetan.

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100



Semeekin/alabekin

Gipuzkoa

Bizkaia

Araba / Álava

Euskal A.E.

Biz

ileku m

ota

Lurr

ald

e H

isto

rikoa

Liburu elektronikoak Bestelako ordenagailu-motarik

Tablet Eramangarria

Kable sarea Banda estuko konexioa

Banda zabaleko konexio mugikorra Banda zabaleko konexio finkoa

Internet ADSL

Mahaiko PCa Ordenagailua


2020

7

5. grafikoa. IKTk EAEko familietan barneratzeko prozesuaren bilakaera, 2009a eta 2019 bitartean. (%).


Interneteko konexioari dagokionez (6. grafikoa), Estatuan, 16 eta 74 urte bitarteko pertsonak dituzten

familien % 91,4k dute ekipamendu hori, eta EAEn, berriz, ezaugarri bereko familien % 91ek dute Internet.

6. grafikoa. Familiak (16 eta 74 urte arteko kideekin) Interneteko konexioaren arabera, 2019an, EAEn - Espainian. (%).


0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Antenaparabolikoa

EramangarriaOrdaindutakotelebista

Bandazabalekokonexiofinkoa

Bandazabalekokonexio

mugikorra

Banda estukokonexioa

Internet Mahaiko Pca Ordenagailua Bideoa DVD Sakelakotelefonoa

Internetbidezko TB

Diskogogordun TB

E-book

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019


2020

8

7. Grafikoan ikus daitekeenez, 28 herrialdek osaturiko Europar Batasunari dagokionez, eta 16 eta 74 urte

arteko biztanleko etxeek dauzkaten Interneteko konexioak kontuak hartuta, esan daiteke hiru maila oso

desberdindu daudela Interneteko konexioari dagokionez, Europako konexiodun etxeen % 89(1) inguruko

batez bestekoa erreferentzia gisa hartuta. Egiazta dezakegu Euskal Autonomia Erkidegoa Europako batez

bestekoaren gainetik dagoela (% 90).

(1) Ez dago 2019ko daturik. Eurostatek argitaratutako azken datuak 2018koak dira.

7. grafikoa. Familiak (16 eta 74 urte arteko kideekin), Interneteko konexioaren arabera,

autonomia-erkidegoak kontuan hartuta, 2019. (%).


0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

EB28

Alemania

Austria

Belgika

Bulgaria

Zipre

Kroazia

Danimarka

Eslovakia

Eslovenia

Espainia

Estonia

Finlandia

Euskal AE

Frantzia

Grezia

Hungaria

Irlanda

Italia

Letonia

Lituania

Luxemburgo

Malta

Herbehereak

Polonia

Portugal

Erresuma Batua

Txekiar Errepublika

Errumania

Suedia


2020

9

1.2 IKT ekipamenduak, EAEko biztanleen artean

EAEko biztanleen artean, ekipamendu teknologikoak etengabe ari dira ugaritzen, baina guztiak ez doaz

gorantz modu eta maila berean. Teknologia batzuk etxeekin zuzenean lotuta badaude ere, ikus dezakegu

kasu batzuetan IKT ekipamenduak ez daudela berdin banatuta biztanleen artean. Zenbait aldagairen mende

dago banaketa hori, hala nola adinaren eta jarduerarekiko loturaren mende.

Telefono mugikorra da nagusi 15 urteko eta hortik gorako biztanleek dituzten ekipamenduen artean, % 97,2k

baitute horrelako bat; jarraian, Interneteko konexioak (% 87,4) eta ordenagailua (% 78,3) daude. Telefono

mugikorrak, ordenagailuak eta Internet eko konexioak lurraldeen arabera aztertuz gero, desberdintasunak

ikus ditzakegu lurralde historikoen artean (8. grafikoa).

8. grafikoa. 15 urteko eta gehiagoko biztanleak, teknologia nagusien arabera. EAE. 2019. (%).


Biztanleen % 78,3k ordenagailu pertsonal motaren bat dauka; % 62,7k mahai gaineko ordenagailuak eta %

32,4k ordenagailu eramangarriak. Etxean Interneteko konexioa daukaten pertsonen kopuruaz harago,

aztertu behar da biztanleen %12,6k zergatik ez daukaten Interneteko konexiorik. Era askotako arrazoiak

daude horretarako: % 4,9k etxean ez daukate Interneteko konexiorik, beste leku batzuetatik sartzen direlako,

esaterako, ikastetxetik, lantokitik edo ziberkafetegietatik; % 86,7k ez daukate konexiorik nahi ez dutelako,

behar ez dutelako edo ez dakitelako Internet erabiltzen; % 25,8k ez dakite nola erabiltzen den; % 2,5ek ez

daukate Interneteko konexiorik garestiegia iruditzen zaielako; eta, azkenik, % 4,9ek ez dute ordenagailurik

edo konektatu ahal izateko moduko ekipamendurik.

Interneteko konexiorik ez duten pertsonen profil bat osatu behar bagenu haien ezaugarri

soziodemografikoen arabera, esango genuke bakarrik bizi diren pertsonak direla, 55 urtekoak edo

gehiagokoak eta langabezian daudenak edo aktibo ez daudenak. Horiek horrela, informazioaren eta

komunikazioaren teknologiei dagokienez, kolektibo batzuk baztertuta daudela esan daiteke. Hauxe da

Interneteko konexioa dutenen profila: 15 eta 54 urte bitarteko ikasleak edo landunak, 9. grafikoan ikus

dezakegun bezalaxe.

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Pertsona ez-aktibo eta langabeak

Pertsona okupatuak

Ikasleak

>= 55

35-54

15-34

Gipuzkoa

Bizkaia

Araba / Álava

Euskal A.E.

Jard

uera

rekik

olo

tura

Adin

aLurr

ald

e H

isto

rikoa

Internet Ordenagailua Sakelako telefonoa


2020

10

9. grafikoa. Etxean Interneteko konexioa duten 15 urteko eta gehiagoko biztanleak. EAE. 2019. (%)


2009A eta 2019a bitartean, aldaketa nabarmenak gertatu dira teknologia horiek populazioaren artean izan

duten ezarpen-mailan, 10. grafikoan azaltzen den eran.

Garai horretan, bilakaera bereziki garrantzitsua izan dute ordenagailuarekin lotutako ekipamenduek. Hala,

2009. urtean, 15 urteko eta gehiagoko biztanleen % 68,5ek zeukaten ordenagailua; 2019an, berriz, % 78,3k.

Ordenagailuen artean, mahai gaineko ordenagailuak eta ordenagailu eramangarriak bereizi behar ditugu.

Eramangarriak azken urteetan ugaritu dira; hain zuzen ere, ordenagailuek izan duten hazkundea, hein handi

batean, ordenagailu eramangarriei esker izan da. Hala, bada, 2009an, biztanleen % 32,5ek zeukaten

ordenagailu eramangarria, eta 2019an, berriz, % 62,7k.

Bestalde, 2009. eta 2019. urteen artean, Interneteko konexioak 27,7 puntu areagotu dira, eta % 59,7tik %

87,4ra igaro dira.

Azpimarratzekoa da Internet bidezko telebista nabarmen ugaritu dela azken bi urte hauetan: 2018ko %29,8tik

2019ko % 41,7ra, hain zuzen. Neurri txikiagoan, e-bookak ere igoera izan du: 2018ko % 31,7tik 2019ko % 32,6ra.

Kontrara, Internet bidezko telebistak 6,8 puntuko beherakada izan du (2018an, % 22,2, eta, 2019an, % 15,4).

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100


Pertsona okupatuak

Ikasleak

>= 55

35-54

15-34

Gipuzkoa

Bizkaia

Araba / Álava

Jard

uera

reki

ko lo

tura

Adin

aLurr

ald

e H

isto

rikoa

Internet Ez du Interneterako konexiorik


2020

11

10. grafikoa. 15 urteko eta gehiagoko biztanleen artean IKT nagusiek izandako ezarpen-mailaren

bilakaera, EAEn. 2009-2019. (%).

1.3 IKT ekipamenduak EAEko enpresetan

Azken urteotan desberdintasunak murriztu egin badira ere, oinarrizko ekipamenduei dagokienez bereziki,

EAEko enpresetako ekipamendu-maila batez ere enpresaren neurriaren araberakoa da oraindik, hau da,

kontratatuak dituen pertsonen kopuruaren araberakoa. 10 langile edo gehiago dituzten enpresek, oro har,

enpresa txikiek baino IKT ekipamenduen ehuneko handiagoa daukate. EAEko enpresetako IKT

ekipamenduei buruzko datuak emateko, enpresaren neurria erabiltzen da funtsezko aldagai gisa, bai eta

enpresari dagokion lurralde historikoa eta sektore ekonomikoa ere.

Hain zuzen, 11. grafikoan agertzen diren enpresa guztietako ekipamenduen artean, telefono mugikorra (%

93,4) eta ordenagailua (% 92,9) dira EAEko enpresa gehienek 2019. urtean zituzten ekipamendu

teknologikoak; ondoren, Internet (% 91,6) eta helbide elektronikoa (% 89,9). Era berean, enpresa ugarik

dute sare zabala edo hedatua (% 66,5), hari gabeko sareak (Wireless, % 57,8), funtsen transferentzia

elektronikoa (% 56,8), webgunea (% 54,6), datuen truke elektronikoa (EDI, % 49) eta sare pribatu birtualak

(VPN) edo balio erantsiko sareak (VAN, % 32,4).

Azkenik, EAEko enpresetan gutxien dauden ekipamenduen artean daude intraneta (% 29,3) eta estraneta

(% 21,2).

Lurralde-ezarpenari dagokionez, oso maila antzekoak dituzte, baina Arabako establezimenduak pixka bat

nabarmentzen dira Gipuzkoakoen aldean. Bizkaikoek, ordea, ezarpen-maila txikixeagoa dute teknologia

horietako askotan.

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Antenaparabolikoa

Telebistaordaindua

Kablebidezkotelebista

Internetbidezko TB

Diskogogordun TB

Eramangarria Postaelektronikoa

Internet Mahaiko PCa Ordenagailua Bideoa DVDa E-book Sakelakotelefonoa

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019


2020

12

11. grafikoa. EAEko establezimenduetako ekipamendu-mota, lurralde historikoaren arabera, 2019an. (%)

.

Iturria: Informazioaren Gizarteari buruzko Inkesta. Enpresak (IGI-E).

Enpresen tamaina kontuan hartzen badugu, ikus dezakegu alde nabariak daudela daukaten

ekipamendu-motari dagokionez. Enpresa txikiek, bereziki pertsona batek edo bik osatutakoek (haien artean

daude autonomoak deitutakoak), enpresa handiagoek baino ekipamendu teknologiko gutxiago daukate.

Telefono mugikorra da nagusi enpresa txikietan,12. grafikoan ikus dezakegun eran; enpresa handiagoetan,

berriz, ordenagailua. Pertsona batek edo bik osatutako EAEko enpresen % 94,2k telefono mugikorra

daukate, eta % 89k ordenagailua. Bestalde, 10 langile edo gehiago dituzten EAEko ia enpresa guztiek (%

99,6) erabiltzen dute ordenagailua lanerako; telefono mugikorrari dagokionez, berriz, ehunekoa txikixeagoa

da (% 96,3).

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Sakelako telefonoa

Ordenagailua

Internet

Posta elektronikoa

Sare lokala edo hedatua

Haririk gabeko sareak (wireless)

Funtsen transferentzia elektronikoa

Webgunea

Datu-truke elektronikoa

Sare pribatu birtuala edo balio erantsiduna

Intranet

Extranet

Guztira Gipuzkoa Bizkaia Araba


2020

13

12. grafikoa. EAEko establezimenduetako ekipamendu-mota, enpleguaren estratuen arabera, 2019an. (%).


Internetekin lotutako teknologiei dagokienez (sarbidea, posta elektronikoa eta webgunea), gaur egun

informazioaren gizartea deitzen diogun horrekin lotura zuzenena daukatela kontuan hartuta, EAEko

enpresen % 91,6 Internetera konektatuta daude, % 89,9k posta elektronikoa erabiltzen dute, eta % 54,6k

webgunea daukate. Langile kopuruaren aldagaia kontuan hartuta, ekipamenduen ehunekoek gora egiten

dute enpresen neurria handitzen doan heinean. 2019. urtean, 10 langile edo gehiago dituzten enpresen

artean, %99,2k dute Internet, % 99,1ek erabiltzen dute posta elektronikoa eta % 92,3k webgunea dute.

Jarduera-sektoreka, 13. grafikoan ikus daitekeenez, industria-sektoreko enpresek dute ezarpen

teknologikoaren ehuneko handiena, eta, ondoren, eraikuntzaren sektorekoek eta zerbitzuen sektorekoek.

Industria-sektoreak ekipamendu guztietan du hornidura teknologiko handiagoa. Industria-sektoreko EAEko

enpresen % 96k du ordenagailua, eraikuntzaren sektoreko % 93,3k eta zerbitzuen sektoreko % 92,6k.

Jarduera-sektorearen arabera bereizten diren enpresen ehunekoetako alde horiek are nabarmenagoak dira

beste ekipamendu teknologiko batzuk kontuan hartzen baditugu, hala nola posta elektronikoa, Interneterako

sarbidea eta webgunea edukitzea. Industria-sektoreko % 94,8k, % 94,9k eta % 65ek dituzte, hurrenez

hurren, ekipamendu horiek.

Langile-kopurua kontuan hartzen badugu, 10 langile edo gehiago dituzten enpresen arteko aldeak murriztu

egiten dira; izan ere, hiru sektore horiek antzeko ehunekoa daukate ordenagailuei, Interneteko konexioari

eta posta elektronikoari dagokienez. Web-orriak funtsezko ekipamenduak dira enpresak informazioaren

gizartean egon daitezen, bada, haiei dagokienez, eta enpresen guztizko kopuruan gertatzen den bezala, 10

langile edo gehiago dituzten enpresen artean, zerbitzuen sektorekoek (% 92,5) erabiltzen dute gehien

ekipamendu hori haien jarduerarako, eraikuntza-sektorekoek (% 92,3) baino gehiago. Ehuneko hori %

91,8ra jaisten da eraikuntza-sektorean.

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Guztira 0-2 langile 3-9 langile 10 langile eta gehiago

Extranet Intranet

Sare pribatu birtuala edo balio erantsiduna Datu-truke elektronikoa

Webgunea Funtsen transferentzia elektronikoa

Haririk gabeko sareak (wireless) Sare lokala edo hedatua

Posta elektronikoa Internet

Ordenagailua Sakelako telefonoa


2020

14

13. grafikoa. EAEko establezimenduetako ekipamendu-mota, tamainaren eta jarduera-sektorearen

arabera, 2019an. (%).


Informazioaren eta komunikazioaren teknologietako ekipamenduek aztergai dugun 2001a eta 2019a

bitarteko aldian EAEko enpresetan izandako bilakaera aztertuz gero (14. grafikoa), garbi ikusten da azken

hemezortzi urteotako bilakaera positiboa izan dela, ekipamendu teknologiko guztiak ugaritu baitira. Urte

hauetan, posta elektronikoa eta Internet ugaritu dira gehien; zehazki, 66,7 eta 65,4 ehuneko-puntu, hurrenez

hurren, 2001az geroztik.

Ekipamenduak bereizita aztertzen baditugu, hazkunde-erritmo desberdina izan dute EAEko enpresetan.

Hala, lehen aipatutako posta elektronikoa eta Internet kenduta, beste ekipamendu batzuk asko hazi dira aldi

berean, hala nola hari gabeko sareak (wireless, 57,8 puntu), sare lokalak edo hedatuak (57,7 puntu),

webguneak (48,4 puntu), telefono mugikorra (42,6 puntu), ordenagailu pertsonala (42,1 puntu), datuen truke

elektronikoa (EDI; 40,1 puntu) eta funtsen transferentzia elektronikoa (38,6 puntu). Gainerako

ekipamenduak, ugaritu badira ere, ez dira apenas heldu 30 puntuko hazkundera.

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Guztira >= 10 langile Guztira >= 10 langile Guztira >= 10 langile

Industria Eraikuntza Zerbitzuak

Webgunea Posta elektronikoa Internet Ordenagailua


2020

15

14. grafikoa. EAEko establezimenduetan ekipamenduek izandako bilakaera (2001-2019). (%).


Enpresen neurria kontuan hartuta (15. grafikoa), 2001a eta 2019a bitartean alde nabariak badaude ere,

urtez urte murrizten doa enpresa handien eta txikien arteko aldea ekipamendu teknologikoen kopuruari

dagokionez. Murrizketa hori joera bikoitz baten ondorioz gertatu da: batetik, enpresa handiak teknologia

nagusien ekipamendu-maila maximora iristen ari dira, eta, bestetik, bi langile edo gutxiago dituzten

enpresetan ekipamendu teknologikoaren maila gero eta handiagoa da.

Ekipamendu teknologiko horiei dagokienez, hazkundea ez da homogeneoa enpresa-neurri guztietan. Bi

langile edo gutxiagoko enpresetan, azken urteotan hazkunde handiena izan duten ekipamenduak posta

elektronikoa (+69,7 ehuneko-puntu) eta Internet (+67,7) izan dira. Hiru eta bederatzi langile artean dituzten

enpresetan, hazkunde handiena izan duten ekipamenduak sare lokala edo hedatua (+58,8), posta

elektronikoa (+ 56,2) eta webguneak (+ 54,1) izan dira. Azkenik, 10 langile edo gehiagoko enpresetan,

bereziki gora egin dute webguneek (+ 53,2) eta sare lokalek edo hedatuek (+ 42,5).

(2001-2019) +66,7

(2001-2019) +65,4

(2001-2019) +57,8

(2001-2019) +57,7

(2001-2019) +48,4

(2001-2019) +42,6

(2001-2019) +42,1

(2001-2019) +40,1

(2001-2019) +38,6

(2001-2019) +32,4

(2001-2019) +24,5

(2001-2019) +20,0

0 20 40 60 80 100

Posta elektronikoa

Internet

Haririk gabeko sareak (wireless)

Sare lokala edo hedatua

Webgunea

Ordenagailua

Sakelako telefonoa

Datu-truke elektronikoa

Funtsen transferentziaelektronikoa

Sare pribatu birtuala edo balioerantsiduna

Intranet

Extranet

(2001-2019) 2001 2005 2010 2015 2016 2017 2018 2019


2020

16

15. grafikoa. EAEko establezimenduetan IKT ekipamenduek izandako bilakaera, enplegu-estratuen arabera (2001-2019). (%).

.


Lurralde historikoen arabera (16. grafikoa), 2019an, Arabako enpresak nabarmentzen dira pixka bat

ordenagailu pertsonala (% 94,7), posta elektronikoa (% 91,4), Internet (% 93,9) eta web orriak (% 56,6)

edukitzeari dagokionez, eta Bizkaia telefono mugikorra izateari dagokionez (% 93,7). Bizkaiko enpresek izan

dute bilakaera handiena 2001a eta 2019a bitarteko aldian, Interneterako sarbideari dagokionez (+ 66,1),

baita ordenagailu pertsonalari dagokionez ere (+ 42,9); Arabakoak, berriz, web-orriei dagokienez (+ 49,8

ehuneko-puntu).


2020

17

16. grafikoa. EAEko establezimenduetan IKT ekipamenduek izandako bilakaera, lurralde historikoaren arabera (2001-2019). (%).


Azkenik, jarduera-sektoreak kontuan hartuta, 2019an ekipamenduen ehuneko handienak industria-

enpresek bazituzten ere, 2001a eta 2019a bitartean eraikuntzan ugaritu dira gehien Internet (+ 78,9) eta

ordenagailuak (+ 48,7), eta industria-sektorean, berriz, webgunea duten enpresen kopurua (+ 54,6) handitu

da gehien, 17. grafikoan ikus daitekeen eran.

(2001-2019) +42,2

(2001-2019) +65,1

(2001-2019) +48,9

(2001-2019) +42,9

(2001-2019) +66,1

(2001-2019) +47,7

(2001-2019) +42,7

(2001-2019) +63,8

(2001-2019) +49,9

0 20 40 60 80 100

Ordenagailua

Internet

Webgunea

Ordenagailua

Internet

Webgunea

Ordenagailua

Internet

Webgunea

Gip

uzk

oa

Biz

kaia

Ara

ba

(2001-2019) 2001 2005 2010 2015 2016 2017 2018 2019


2020

18

17. grafikoa. EAEko establezimenduetan IKT ekipamenduek izandako bilakaera, sektore ekonomikoen

arabera (2001-2019). (%).


Orain arte Informazioaren Gizarteari buruzko Inkestaren (Enpresak) bidez ateratako datuak aztertu dira,

baina Euskal Autonomia Erkidegoaren, lurralde historikoaren, jarduera-sektorearen eta langile kopuruaren

arabera. Aurrerantzean, datu horiek nazioartean nolakoak izan diren jakingo dugu. Beraz, bakarrik falta

zaigu jakitea kopuru horiek zenbatekoak diren nazioartean.

Txosten hau egitean, 2018. urteko lehen hiruhilekoko datuak izan ditugu eskura Europar Batasuneko

herrialdeei dagokienez. EAEko eta Espainiako datuak geroagokoak dira, 2019. urtearen hasierakoak, baina,

alderaketa hobeak egiteko, 2018. urteko aldi bereko datuak erabili dira.

Aipatzekoa da, dena den, Euskal Autonomia Erkidegoko datuak eta beste herrialde batzuetakoak konparatu

ahal izateko, hau da, informazioa homogeneoa izateko, herrialde horietako informazioa biltzen duten

erakundeek erabilitako sailkapen bera erabili behar dela. Horrela, azterketa honetan aurrerantzean

erabilitako datuak pixka bat aldatuko dira, orain jarduera ekonomikoko sektore guztiak agertuko baitira

(lehenengo sektorea izan ezik).

(2001-2019) +33,0

(2001-2019) +55,2

(2001-2019) +54,6

(2001-2019) +48,7

(2001-2019) +78,9

(2001-2019) +39,7

(2001-2019) +43,1

(2001-2019) +64,9

(2001-2019) +49,4

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Ordenagailua

Internet

Webgunea

Ordenagailua

Internet

Webgunea

Ordenagailua

Internet

Webgunea

Ind

ustr

iaE

raik

un

tza

Zerb

itzu

ak

(2001-2019) 2001 2005 2010 2015 2016 2017 2018 2019


2020

19

Esan beharra dago, gainera, hamar langile edo gehiagoko enpresak konparatu dira.

Hiru baldintza horiek kontuan hartuta, bada, Euskal Autonomia Erkidegoa Europako batez bestekoaren

antzeko postuan dago IKT ekipamendu nagusien erabilerari dagokionez.

Ordenagailuen kasuan, enpresetako erabilerak ia-ia heldu da erabileraren atalasera, eta neurri horretako

establezimenduetako oinarrizko ekipamenduaren parte da jada. Horrenbestez, Europar Batasuneko

herrialde gehienetan lortutako erabilera-ehunekoak oso antzekoak dira, ia ez baitago alderik batetik bestera,

eta %100tik oso gertu daude.

Interneterako sarbidearekin lotutako ehunekoei dagokienez, aurreko kasuaren antzeko zerbait gertatzen da:

neurri horretako enpresen artean, orokortu egin da Interneterako sarbidea. EAEn lortutako ehunekoak

zertxobait gorago daude Europar Batasuneko batez bestekoetatik.

18. grafikoa. Interneterako sarbidea duten eta 10 langile edo gehiago dituzten establezimenduak, herrialdeka, 2018an. (%)

EJSN 2009-n sartuta dauden sektoreak: C, D, E, F, G, H, I, J, L, M (69-74), N, (95)

Iturria: Informazioaren Gizarteari buruzko Inkesta, IGI-Enpresak EUSTAT Statistics on the information society in Europe, EUROSTAT

Halaber, EAEko enpresa horiek presentzia handia dute sarean, webguneak baitituzte bertan. EAEko

enpresak taulako goren postuetan agertzen dira EB-28ko gainerako herrialdeekin alderatuta.

100100100

100100

100100

99,3999999999999

989898

97979797

96969696

9594

918686

70 75 80 85 90 95 100

Danimarka

Letonia

Lituania

Luxemburgo

Herbehereak

Austria

Finlandia

Euskal AE

Belgika

Alemania

Estonia

Frantzia

Eslovenia

Suedia

Txekiar

Espainia

Portugal

EB28

Irlanda

Kroazia

Italia

Txipre

Malta

Polonia

Eslovakia

Bulgaria

Britainia

Hungaria

Grezia

Errumania


2020

20

19. grafikoa. Webgunea duten eta 10 langile edo gehiago dituzten establezimenduak, herrialdeka, 2018an. (%).

EJSN 2009n sartuta dauden sektoreak: C, D, E, F, G, H, I, J, L, M (69-74), N, (95)

Iturria: Informazioaren Gizarteari buruzko Inkesta (IGI): Enpresak EUSTAT

Statistics on the information society in Europe, EUROSTAT

IKT ekipamendu nagusiei erreparatuta, atxikitako grafikoak erakusten digun bezala, EAEko 2019ko

ehunekoak eta Espainiakoak antzekoak dira ordenagailuei eta Interneti dagokienez. Hala ere, webgunearen

atalean aldatu egiten dira ehuneko horiek: handiagoak dira EAEn.

96

96

94

92

90,7

88

87

84

84

83

83

82

82

79

78

78

77

76

76

73

71

71

69

67

66

65

63

63

51

44

30 40 50 60 70 80 90 100

Danimarka

Finlandia

Herbehereak

Suedia

Euskal AE

Austria

Alemania

Belgika

Eslovenia

Txekiar

Luxemburgo

Malta

Britainia

Irlanda

Estonia

Lituania

EB28

Espainia

Eslovakia

Kroazia

Italia

Txipre

Frantzia

Polonia

Hungaria

Grezia

Letonia

Portugal

Bulgaria

Errumania


2020

21

20. grafikoa. 10 langile edo gehiagoko enpresak, IKT ekipamenduen arabera. EAE-Espainia (2019). (%).

EJSN 2009n sartuta dauden sektoreak: C, D, E, F, G, H, I, J, L, M (69-74), N, (95) Iturria: Informazioaren Gizarteari buruzko Inkesta (IGI): Enpresak EUSTAT ETICCE inkesta. EIN

1.4 IKTak, administrazio publikoetan

2019an, EAEko administrazio publikoaren establezimendu ia guztiek dituzte oinarrizko IKT ekipamenduak. Hala, bada, establezimendu publikoen % 99,8k daukate hala ordenagailua nola posta elektronikoa eta Interneteko konexioa. Telefono mugikorra, bestalde, ezarpen-maila apalena duen IKT ekipamendua da, baina establezimendu publikoen % 82,3k daukate bat.

EAEko Ia administrazio publiko guztiek, % 97,5ek, webgunea daukate, 2019an. Enpresen sektoreari dagokionez, informazioaren eta komunikazioaren teknologiak txertatuago daude administrazio publikoetan.

1 taula: IKT ekipamenduak eta administrazio publikoen establezimenduetako erabilera, EAEn. 2019. Urtea

Iturria: Eustat. Informazioaren Gizarteari buruzko Inkesta -IGI- Administrazioa

Gainera, establezimendu horien % 99,7k segurtasun-neurri informatikoren bat erabiltzen dute; batez ere,

birusen kontrako softwarea (% 99,1), zerbitzari seguruak (% 96,8), firewall-ak (suebakiak, % 95,4),

segurtasun-zerbitzuetako harpidetza (% 86,3) eta autentifikatze-mekanismoak ( % 85,5).

99,5

99,1

91,299,3

98,4

78,2

0

20

40

60

80

100

Ordenagailua Internet Webgunea

Euskal AE Espainia

OrdenagailuaPosta

elektronikoaInternet

Sakelako

telefonoaWebgunea

% establ. % establ. % establ. % establ. % s/establ.

Guztira 99,8 99,6 99,6 82,3 97,5

Administrazio publikoa eta defentsa 100 100 100 79,3 96,5

Hezkuntza 100 100 100 68,0 98,9

Osasun jarduerak 100 100 98,4 94,4 100

Jarduera sozialak, kulturalak eta bestelakoak 100 99,5 100 85,7 97,2

Administrazioaren beste jarduera batzuk 98,8 98,3 98,8 98,0 95,9


2020

22

1.5 IKT ekipamenduak landa-eremuan

1.5.1 Ekipamenduak etxeetan

EAEko enpresa, etxe eta 15 urteko eta gehiagoko biztanle guztiei buruzkoa da informazioaren eta

komunikazioaren teknologietako ekipamenduei buruz orain arte eman dugun informazioa. Atal honetan,

berriz, landa-eremuan bizi diren familien ekipamenduak deskribatuko ditugu, eta, horrela, EAE osoarekin

alderik ba ote dagoen zehaztu ahal izango dugu.

Udalerri bat landakoa dela ezartzeko, irizpide hauei jarraitu diegu: 2.500 biztanle baino gutxiagoko udalerria

izatea, kilometro koadroko 85 biztanle baino gutxiagoko dentsitatea izatea eta lehen mailako BPGren pisua

gutxienez EAEko batez bestekoaren parekoa izatea. .

Hortaz, landakotzat jotzen ditugun udalerrietan, gutxi gorabehera, 54.000 familia bizi dira, hau da, EAEko

biztanleria osoaren % 6 dira. Ditugun datuekin, ezin dugu eman egoera-azterketa honetan egiten dugun

deskribapena bezain zehatza den azalpen bat; horregatik, alderdi garrantzitsuenak soilik aztertuko ditugu.

21. grafikoan azaltzen da informazioaren eta komunikazioaren teknologiekin lotutako zer ekipamendu

dauden Euskal Autonomia Erkidegoko etxeetan, bai landa-guneko udalerrietan, bai hiriguneetakoetan. Oro

har, agerian geratzen da ekipamendu gehixeago daudela hiriguneetan, baina salbuespen batzuekin; izan

ere, landa-guneetan ugariagoak dira Internet bidezko telebista, nabigatzailea duen autoa, kamera digitala

eta ordenagailua.

21. grafikoa. IKT ekipamenduak, EAEko landa-eremuetako etxeetan. 2019 (%)


0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

E-book

Irratia

Telefono finkoa

Sakelako telefonoa

Bideoa

Musika-katea

DVDa

Ordenagailua

Mahaiko PCa

Kamera digitala

Telebista ordaindua

GPS

Eramangarria

Disko gogordun TB

Internet bidezko TB

Antena parabolikoa

Kable bidezko telebista

Gainerako udalerriak Landa udalerriak


2020

23

Landa-guneetan, ordenagailua duten etxeen kopurua nabarmen hazi da. Hain zuzen ere, landa-eremuetako

etxeen % 72,7k daukate ordenagailua; gainontzeko etxeetan, % 70,7k, eta, EAE osoan, batez beste, %

70,9k. Zehazkiago, landa-eremuetako etxeen % 26,7k mahai gaineko PCa dute, eta % 56,7k ordenagailu

eramangarria. Gainerako etxeetan, berriz, % 28,5ek mahai gainekoa dute, eta % 55,1k eramangarria. EAE

osoko batez bestekoa ere antzekoa da: % 28,4k mahai gaineko ordenagailua daukate, eta % 55,2k

ordenagailu eramangarria.

1.5.2 Ekipamenduak, lehen sektorean

EAEko lehen sektoreko IKT ekipamenduen egoerari buruzko azken datuak 2019koak dira. Bi urterik behingo

informazioa dugu 2003tik 2009ra, eta 2009tik aurrera, hiru urtean behin. Izan ere, sektore honetarako egiten

den inkesta, Lehen Sektoreko Informazioaren Gizarteari buruzko Inkesta, bi urtean behin egiten zen 2009.

urtera arte, eta urte horretatik aurrera hiru urtean behin egiten da.

Datuek adierazten dute lehen sektoreko enpresetan IKT teknologia gutxi dagoela, EAEko gainerako

enpresekin alderatuta. Bi arrazoirengatik izan daiteke hori: batetik, lehen sektoreko enpresa gehienak txikiak

direlako –9 langilez edo gutxiagoz osatuta daude sektore horretako establezimenduen % 97,7 –, eta,

bestetik, sektore horretan gauzatzen diren jardueren ezaugarriengatik.

Lehen sektorean, ekipamendu gutxiago dituzte teknologia guztietan gainerako sektore ekonomikoekin

alderatuta; telefono mugikorra da salbuespen bakarra (% 91,6). Gainerako ekipamenduetan, ehunekoak

askoz txikiagoak dira: ordenagailu gutxi dituzte (% 76,4), eta ez dira hain ugariak Interneteko konexioa (%

73,1), ezta posta elektronikoa ere (% 63,2). Lehen sektoreko oso enpresa gutxik du webgunea, horietatik %

7,8 soilik baitaude sarean. IKT ekipamenduen maila murritz horiek alde nabarmena sortzen dute

gainontzeko sektore ekonomikoetako enpresen batez bestekoarekin. Distantzia hori txikiagoa da enpresa

handiagoetan. Enpresen neurria funtsezko aldagaia da sektore ekonomiko guztietan, baina lehen sektorean

are nabariagoa da.

Bestalde, 22. grafikoan ikus daitekeen eran, 10 langile edo gehiago dituzten lehen sektoreko enpresen

egoera oso desberdina da; horietan, IKT ekipamendu askoz ere gehiago dago enpresa txikietan baino.

Halaber, gainontzeko sektore ekonomikoetako enpresa handien mailatik hurbil daude. Lehen sektoreko

enpresa handi guztiek telefono mugikorra, ordenagailua eta Interneterako sarbidea dituzte, eta % 99k posta

elektronikoa erabiltzen dute. Webgune gutxi daude, berriz, lehen sektoreko enpresetan, baita handienetan

ere; izan ere, 10 langile edo gehiago dituzten enpresen % 34,1ek baino ez daukate webgunerik.


2020

24

22. grafikoa. EAEko lehen sektoreko establezimenduen IKT ekipamendu-mota, 2019an. (%)


Nabarmentzekoa da lehen sektorean IKT ekipamenduen ezarpen-maila oso desberdina dela nekazaritzako

enpresak eta arrantzakoak berezituz gero, azken horiek askoz ere ehuneko handiagoak baitauzkate. Hala

eta guztiz ere, datu horrek ez du garrantzi handirik sektore osoari dagokionez, nekazaritza-enpresak baitira

lehen sektoreko enpresa guztien % 96,3.

Hala, bada, 23. grafikoan ikus dezakegun moduan, nekazaritzako sektorean IKT ekipamenduak neurri

txikiagoan ezarrita daude (enpresen % 91,3ek dute telefono mugikorra, % 62,4k posta elektronikoa, %75,6k

ordenagailua eta % 72,4k Internet); arrantza-sektorean, berriz, ehuneko horiek handiagoak dira (% 100ek

dute telefono mugikorra, % 83,5ek posta elektronikoa, % 98k ordenagailua eta % 93,4k Internet).

Kontuan hartu behar da nekazaritzako eta arrantzako enpresen artean dauden alde nabarmen horietan,

gauzatzen duten jarduerak ez ezik, enpresen neurriak ere baduela eragina. Nekazaritza-sektorean, ia

enpresa guztiak dira 10 langiletik beherakoak, eta arrantza-sektorean, berriz, enpresen erdiek baino

gehiagok 10 langile edo gehiago dituzte.

23. grafikoa. EAEko lehen sektoreko IKT ekipamendu-mota, jarduera-sektoreen arabera, 2019an. (%).


0

20

40

60

80

100

Lehen sektorea Gainerako sektoreak Lehen sektorea Gainerako sektoreak

Guztira 10 langile eta hortik gora

Webgunea Posta elektronikoa Internet Ordenagailua Sakelako telefonoa

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ordenagailua E-mail Internet Sakelako telefonoa

Lehen sektorea Laborantza sektorea Arrantza sektorea


2020

25

Euskal Autonomia Erkidegoko lehen sektoreko enpresentzat orain arte egindako zazpi inkestetan (2003,

2005, 2007, 2009, 2013, 2016 eta 2019) lortutako datuetatik ondoriozta daiteke lehen sektoreko IKT

ekipamenduen mailaren bilakaerak goranzko joera duela, etengabe.

Halaber, ikus dezakegu enpresa txikiek soilik dutela ekipamendu-maila baxua, 10 langile edo gehiago

dituzten enpresek ekipamendu-maila altua baitute.

24. grafikoa. EAEko lehen sektoreko establezimenduetako IKT ekipamenduen bilakaera, 2003a eta 2019a

artean, tamainaren arabera. (%).


2 ORDENAGAILUAREN ERABILERAK, EAEn

Kapitulu honetan aztertuko dugu EAEko biztanleek zenbateraino erabiltzen duten ordenagailua, adinaren

arabera zenbateko maiztasunarekin erabiltzen duten, eta horrek jarduerarekin, generoarekin eta lurralde

historikoarekin nolako lotura duen, baita azken urteotan nolako bilakaera izan den ere. Informazioaren

gizarteetan funtsezkoak diren zenbait ezaugarriri erreparatuta, eskuragarri dauden datuak ondorengo

epigrafeen arabera antolatu ditugu:

1) Lehenik eta behin, ordenagailuen erabilera-testuinguruak aztertuko ditugu, hau da, ordenagailuaren

erabiltzaileen ezaugarriak aztertuko ditugu teknologia hori erabiltzeko espazioen arabera, eta kontuan

hartuta espazio horiek ohikoak diren (teknologia egotearekin edo ez egotearekin zerikusirik ez duten espazio

finkoak: etxebizitza, lantokia edo ikastetxea) edo ezohikoak diren (teknologiaren inguruan eratutako espazio

sozialak, teknologiaren erabilera mugikorrak).

2) Bigarrenik, ordenagailua erabiltzearen helburu agerikoak aztertuko ditugu, eta arreta berezia jarriko diegu

lanbidearekin lotutako helburuek baldintzatuta ez dauden erabilerei.

Kapituluaren amaieran, bi ideia hauek azalduko ditugu laburki: batetik, aurreko epigrafeekin bat etorriz,

erabiltzaile-tipologia bat aurkeztuko dugu; eta, bestetik, EAEko enpresetan ordenagailuei ematen zaien

erabilerari buruzko datuak jasoko ditugu.

0

20

40

60

80

100

2003 2005 2007 2009 2013 2016 2019 2003 2005 2007 2009 2013 2016 2019


Webgunea Posta elektronikoa Internet Ordenagailua Sakelako telefonoa


2020

26

2.1 Ordenagailuaren erabilerak, EAEn

2.1.1 Ordenagailuen erabiltzaileak

Pertsonek ordenagailuarekin duten harremana kontuan hartuta, hauek bereiz ditzakegu: ohiko erabiltzaileak

(ordenagailua egunero edo gutxienez astean behin erabiltzen dutela diotenak), noizbehinkako erabiltzaileak

(ordenagailua gutxienez hilean behin, edo ez hilabete guztietan, edo batzuetan baina ez azken hiru

hilabeteetan, erabiltzen dutela diotenak) eta ez-erabiltzaileak (inoiz ordenagailurik erabili ez dutela

diotenak).

Adinari erreparatzen badiogu (25. grafikoa), ohiko erabiltzaileen artean 35 eta 54 urte bitartekoak nagusitzen

dira (% 45), eta 15 eta 34 urte bitartekoak (% 30,3). Jarduerarekin lotutako datuak aztertuz gero, seguru

aski horren kopuru txikiak izatearen arrazoietako bat aurki dezakegu: lanean diharduten pertsonek eta

ikasleek osatzen dute ohiko erabiltzaileen % 78,7, eta, aldiz, lanik egiten ez dutenek eta langabeek % 21,3

baino ez dute osatzen. Adinak, eta, horrekin zuzenean lotuta, lan-merkatuan egoteak edo ez egoteak, lotura

zuzena du bai informazioaren gizarteko teknologietara sarbidea izatearekin, bai eta horien gaineko jakintza

eskuratzeko interesarekin edo kezkarekin ere.

Noizbehinkako erabiltzaileak eta ez-erabiltzaileak kontuan hartzen baditugu, ikus dezakegu bi taldeetan

nagusi direla 55 urte baino gehiagoko pertsonak (hurrenez hurren, % 43,2 eta % 89,8). Jarduerarekiko

harremanari dagokionez, noizbehinkako erabiltzaileen % 2,1 eta ez-erabiltzaileen % 0,4 baino ez dira

ikasleak, eta ez-erabiltzaileen % 89,8 ez-aktiboa edo langabea da.

Generoari dagokionez, alderdi hauek hartu behar dira aintzat: ohiko erabiltzaileen artean banaketa

parekoagoa bada ere (% 51,5 gizonezkoak dira, eta % 48,5 emakumezkoak), ez-erabiltzaileen artean askoz

ere emakume gehiago dago (% 59,8). Gainera, pertsona adinduenen eta biztanle ez-aktiboen artean,

genero-desberdintasunak nabariagoak dira.

25. grafikoa. 15 urteko eta gehiagoko biztanleak, ordenagailua erabiltzeko maiztasunaren arabera. EAE. 2019


0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100


Pertsona okupatuak

Ikasleak

>=55

35-54

15-34

Gizonezkoak

Emakumezkoak

Hezik

eta

ma

ilaA

din

aS

exua

Ez du erabiltzen Noizean behingo erabiltzaileak Ohiko erabiltzaileak


2020

27

Beste alde batetik, aztertutako talde bakoitzak ordenagailua zenbatean behin erabiltzen duen kontuan

hartuz gero (26. grafikoa), generoa bereizita, ikus dezakegu gizonezkoen % 67 eta emakumezkoen % 58,7

ohiko erabiltzaileak direla. Emakumeei dagokienez, % 26,6 ez dira erabiltzaileak, eta gizonezkoei

dagokienez, berriz, %19,3 soilik.

Jarduerarekiko erlazioa aztertuz gero, ikasle gehien-gehienak (% 96,5) ohiko erabiltzaileak ziren 2019an;

hortaz, oso ehuneko txikiak dituzte noizbehinkako erabiltzaileek (% 2,8) eta, batez ere, ez-erabiltzaileek (%

0,8). 2019ko erabilerari buruzko datuek agerian uzten dute ordenagailuak ikasleen eguneroko bizitzan sartu

direla: bai erabilera ludikorako (% 91,4), bai akademikorako (% 79,2). Ez-aktiboen eta langabeen artean,

gehienak ez-erabiltzaileak dira (% 49,6), eta ohikoek eta noizbehinkakoek antzeko zifrak dituzte (% 32 eta

% 18,4, hurrenez hurren).

26. grafikoa. 15 urteko eta gehiagoko biztanleak, ordenagailua erabiltzeko maiztasunaren arabera. EAE.

2019. (%).


Ikasleen eta ez-aktiboen arteko bitarteko puntu batean daude pertsona landunak: % 81,9 ohiko erabiltzaileak

dira, %13,3 noizbehinkakoak eta % 4,8 ez-erabiltzaileak.

Ordenagailua zertarako erabiltzen den aztertuz gero, ikus daiteke landunek eguneroko bizitzan erabiltzen

dutela; izan ere, laneko erabileraz gainera (% 75,2), nabarmena da aisialdirako erabilera ere (% 71).

Azkenik, nabarmenak eta iragartzen errazak dira adin-taldeei dagozkien datuak: gazteen artean, erabilera

oso zabalduta dago; helduen eta nagusien artean, aldiz, txikiagoa da erabilera. Horiek horrela, 15 urtetik 34

urtera arteko pertsonen artean, %1,6k soilik esan dute sekula ez dutela ordenagailurik erabili, eta 55 urteko

eta gehiagoko pertsonen multzoan, berriz, gehienek ez dute erabiltzen (% 48,5). Bestalde, 35 urtetik 54

urtera arteko pertsonen gehiengoak (% 77,3) maiz erabiltzen du. Ordenagailuak pertsona helduen

eguneroko bizitzan garrantzi handia duela dirudi, maiz erabiltzen baitute hainbat gauzatarako: 35 urtetik 54

urtera arteko pertsonen % 65,8k erabilera profesionala ematen diote, eta % 70,6k erabilera ludikoa. 15

urtetik 34 urtera arteko gazteek, berriz, aisialdirako erabiltzen dute gehien (% 79,8).

Ordenagailuen erabiltzaileek EAEn 2009 eta 2019 artean izandako bilakaerari dagokionez, honako ondorio

hauek atera ditzakegu:

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Goi-mailakoak

Bigarren eta erdi-mailakoak

Lehen mailakoak eta gutxiago


Pertsona okupatuak

Ikasleak

>=55

35-54

15-34

Gizonezkoak

Emakumezkoak

buka

tuta

ko

ikaske

ta-

ma

ilaH

ezik

eta

ma

ilaA

din

aS

exua

Ohiko erabiltzaileak Noizean behingo erabiltzaileak Ez du erabiltzen


2020

28

1) Hazkunde handiena ohiko erabiltzaileen multzoak izan du: 2009an, % 53,5ek adierazi zuten egunero edo

astean zenbait aldiz erabiltzen zutela ordenagailua; 2019an, berriz, % 62,7k adierazi dute gauza bera.

Halaber, handitu egin da tresna teknologiko hori erabiltzen ikasi nahi dutenen eta informatika-ikastaroren

batean parte hartu dutenen taldea.

2) Ohiko erabiltzaileei dagokienez, eta adina kontuan hartuta, igoera nabarmena izan dute 55 urte eta

gehiagokoek (2009an, %15,7 izatetik, 2019an, % 36,8 izatera igaro dira) eta 35 eta 54 urte bitartekoek (%

67tik, %77,3ra).

3) Ohiko erabilerak nabarmen egin du gora, pertsona ez-aktiboen eta langabeen artean (% 20,1etik % 32ra)

eta landunen artean (% 74tik % 81,9ra).

2.1.2 Ordenagailuaren erabilera-testuinguruak

Ordenagailua erabiltzeko lekuari buruz galdetuta, inkestak ohiko espazioak lehenesten ditu (etxea % 92,1,

lantokia % 47,8 eta ikastokia %13,6), ohikoak ez diren beste leku batzuen gainetik (27. grafikoa).

27. grafikoa. 15 urteko eta gehiagoko biztanleak, ordenagailua erabiltzeko tokiaren eta lurralde

historikoaren arabera. EAE. 2019. (%).


Bada, 28. grafikoan ikusten denez, adin-talde guztietan ordenagailua etxebizitzan erabiltzen bada ere

gehien, aipatzekoa da lan-bizitzaren gorenean diren pertsonek, hau da, 35 urtetik 54 urtera arteko taldekoek,

etxebizitzan eta lantokian erabiltzen dutela batez ere; sektore gazteenetan, berriz, etxebizitza eta

ikasketa-tokia dira ordenagailua erabiltzeko leku nagusiak.

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Etxebizitza Lantokia Ikastegia Beste leku bat


2020

29

28. grafikoa. EAEko 15 urteko eta gehiagoko biztanleak, ordenagailua erabiltzeko tokiaren arabera. 2019.

(%).


2.1.3 Ordenagailua erabiltzeko arrazoiak

Ordenagailua erabiltzeko aisialdi-arrazoiak biztanleen % 74,8k aipatu zituzten, profesionalak % 42,5ek eta

akademikoak % 23,7k. (29. grafikoa). Erraz ondoriozta daiteke arrazoietako bat zein den: lanean ari diren

pertsonen artean arrazoi profesionalak dira nagusi, eta prestakuntza-garaian daudenen artean arrazoi

akademikoak; aisialdiarekin lotutakoak, berriz, hasiera batean, belaunaldi-artekoak dira. Adin-taldeen

arabera banatutako datuek, zeinak banatuago baitaude gainerako erantzunetan baino, baieztatu egiten dute

hori: 15 eta 34 urte bitarteko gazteen % 79,8; 6 eta 14 urte bitartekoen % 77; 55 urte eta gehiagokoen %

75,2; eta 35 eta 54 urte bitartekoen % 70,6.

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Goi-mailakoak




Pertsona okupatuak

Ikasleak

>=55

35-54

15-34

Gizonezkoak

Emakumezkoak

buka

tuta

koik

ask

eta

-maila

Hezi

keta

maila

Adin

aS

exu

a

Beste leku bat Ikastegia Lantokia Etxebizitza


2020

30

29. grafikoa. EAEko 6 urteko eta gehiagoko biztanleak, ordenagailua erabiltzeko arrazoiaren arabera.

2019. (%).


Ordenagailua erabiltzeko arrazoiak aztertuz gero (30. grafikoa), ikus dezakegu lanarekin lotutako arrazoiak

direla nagusi helduen eta landunen artean (% 65,8 eta % 75,2, hurrenez hurren). Batzuetan ordenagailua

horretarako erabiltzen dutela adierazi dute soilik ikasleen % 7,9k eta gazteen % 35ek. Hortaz, biztanle

helduek, lanean dihardutenek eta goi-mailako prestakuntza dutenek eman dute, batez ere, ordenagailua

erabiltzeko arrazoi hori.

Ordenagailua erabiltzeko helburu akademikoak ikasleen eta gazteen artean dira nagusi (% 90,6 eta % 46,1,

hurrenez hurren), bai eta 6 urtetik 14 urtera artekoen artean ere (% 86,3); azken datu hori azpimarratzekoa

da, bereziki, agerian uzten baitu eskolak zeregin garrantzitsua duela sozializatzeko lanean. Ordenagailua

azken hiru hilabeteetan erabilera akademikoetarako erabili dutela esan dutenen artean bistakoa da

hezkuntza-espazioak ahalmen sozializatzailea duela; espazio horretan, gainera, murriztu egiten dira

generoen arteko desberdintasunak. Lehendik bagenekien datu bat baieztatzen da horrela: eskolan eta

espazio akademikoan, generoen arteko aldeak murritzagoak dira bizitza sozialeko beste leku batzuetan

baino.

Ordenagailuaren erabilera ludikoek izandako bilakaera aztertuz gero, adierazi behar da erabilera hori

areagotu egin dela bai gazteen artean bai helduen eta adinduen artean. Azken urte horretan, landunen,

ez-aktiboen eta langabeen artean beherakada izan da. Esan dezakegu, horrenbestez, teknologia

normalizatu egin dela pertsonen eta familien eguneroko bizitzan, baita ia ohiko bihurtu dela ere.

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Lanerako Ikasteko Aisiarako Beste erabilerabatzuetarako


2020

31

30. grafikoa. Azken 3 hilabeteetan ordenagailua erabili duten 6 urte eta gehiagoko biztanleak, erabileraren helburuaren, sexuaren, adinaren eta jarduerarekiko harremanaren arabera, urtearen arabera EAE. 2019. (%).


2.2 Enpresetan IKT ekipamenduak erabil ditzaketen langileak

EAEko enpresetan ekipamendu teknologikoa nola erabiltzen den aztertzeko, langileek ekipamendu horiek

zenbateraino erabil ditzaketen ikusi behar dugu (31. grafikoa). Horrela, 2019an, langileen % 71,2k

ordenagailua darabilte, % 66,9k helbide elektronikoa daukate eta % 66,7k Interneteko konexioa daukate.

Hori horrela, EAEko enpresetako langileek ordenagailua erabiltzeko aukera gehiago dituzte Interneten

sartzeko baino, eta ez dago ia alderik Interneten sartzeko aukera dutenen eta posta elektronikoa daukatenen

artean. Lurralde historikoen arabera, aldeak oso txikiak dira: teknologia horiek erabiltzen dituzten langileen

ehunekoa zertxobait handiagoa da Gipuzkoan, ondoren Bizkaian eta Araban.

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Goi-mailakoak




Pertsona okupatuak

Ikasleak

>= 55

35-54

15-34

6-14

Emakumezkoak

Gizonezkoak

buka

tuta

ko

ikaske

ta-

ma

ilaJa

rdu

era

rekik

o lotu

raA

din

aS

exua

Beste erabilera batzuetarako Aisiarako Ikasteko Lanerako


2020

32

31. grafikoa. EAEko establezimenduetan IKT ekipamenduak erabiltzeko aukera daukaten langileak, lurralde historikoaren eta establezimenduaren tamainaren arabera, 2019an. (%).


Alabaina, ekipamenduetan gertatu denaren aurka, teknologia horiek erabiltzen dituzten lan-kontratudun

langileen portzentajeak ez dauka alde handirik enpresaren tamainari dagokionez (32. grafikoa). Besteak

beste, hauxe izan daiteke arrazoia: enpresa handietan, langileetako batzuek –gehienetan bulegokoek eta

administrazio-zerbitzuetakoek– daukate aztertutako ekipamendu teknologikoak erabiltzeko aukera; enpresa

txikietan, berriz, lana ez dago hain desberdinduta eta ohikoagoa da langileek enpresako ekipamendu

gehienak erabiltzeko aukera izatea.

32. grafikoa. EAEko establezimenduetan IKT ekipamenduak erabiltzeko aukera daukaten langileak, establezimenduaren tamainaren arabera, 2019an. (%).


56

58

60

62

64

66

68

70

72

74

Ord

enagai

lua

Post

a e

lektronik

oa

Inte

rnet

Ord

enagai

lua

Post

a e

lektronik

oa

Inte

rnet

Ord

enagai

lua

Post

a e

lektronik

oa

Inte

rnet

Ord

enagai

lua

Post

a e

lektronik

oa

Inte

rnet

Guztira Araba Bizkaia Gipuzkoa


71,2

83,1

72,169,4

66,9

79,3

66,5 65,766,7

81,8

70,6

63,5

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Guztira 0-2 langile 3-9 langile 10 langile eta gehiago

Internet Posta elektronikoa Ordenagailua


2020

33

Besteak beste, horregatik daukate zerbitzuen sektoreko langileek (33. grafikoa), argi eta garbi, informazio-

eta komunikazio-teknologiak erabiltzeko aukera gehiago, enpresaren tamaina dena dela ere.

Arestian azaldu dugu industria-sektoreko enpresek daukatela ekipamendu teknologiko gehien; baina, esan

bezala, lana banatuta dagoelako ziurrenik, sektore horretako langile gutxiagok erabiltzen dituzte teknologia

horiek zerbitzuen sektorekoek baino.

Zerbitzuen sektorean diharduten langileen % 75,7k ordenagailua daukate, % 72,4k posta elektronikoa eta

%72,8k Interneterako sarbidea. Industria-sektorean diharduten langileen % 58,1ek ordenagailua daukate,

% 49,4k posta elektronikoa eta % 46,5ek Interneterako sarbidea. Bestalde, eraikuntzako langileek

industriakoen neurri bertsuan erabiltzen dituzte teknologia horiek: % 58,6k ordenagailua daukate, % 59k

posta elektronikoa eta % 61,3k Interneterako sarbidea.

33. grafikoa. EAEko establezimenduetan IKT ekipamenduak erabiltzeko aukera daukaten langileak,

jarduera-sektorearen eta establezimenduaren tamainaren arabera, 2019an. (%).


Era berean, ekipamendu teknologikoak erabiltzen dituzten langileen portzentajeak modu mailakatuan egin

du gora azken urteetan (34. grafikoa). Aztertu dugun 2001a eta 2019a bitarteko aldian, langileen artean

nabarmen zabaldu da ordenagailua, posta elektronikoa edo Interneterako sarbidea eskuragarri izateko

aukera, eta azken bi elementu horiek izan dute hazkunde handiena, 40 ehuneko-puntu baino gehiagokoa,

azken hemezortzi urteetan.

Ordenagailua zeukaten langileak % 46,4 ziren 2001. urtean, eta 2019an, berriz, % 71,2k daukate; 24,8

puntuko hazkundea izan da. Lehen, langileen % 23,4k zeukaten Internet, eta orain % 66,7k daukate; 43,3

puntuko hazkundea izan da, beraz, hemeretzi urte hauetan. Bukatzeko, posta elektronikoa daukatenen

kopurua % 25,8tik % 66,9ra pasatu da tarte horretan, hau da, 41,1 puntuko hazkundea izan da.

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Ordenagailua Postaelektronikoa

Internet Ordenagailua Postaelektronikoa

Internet Ordenagailua Postaelektronikoa

Internet

Industria Eraikuntza Zerbitzuak

Guztira 10 langile eta gehiago


2020

34

34. grafikoa. IKT ekipamenduak erabiltzeko aukera daukaten langileak Euskal Autonomia Erkidegoko

establezimenduetan, 2001a eta 2019a bitartean (%).


2.3 Administrazio publikoetan IKT ekipamenduak erabil ditzaketen langileak

2019an, langile publiko askok erabiltzen dituzte IKT ekipamenduak: langile publikoen % 90,5ek erabiltzen

dute ordenagailua, %92,7k posta elektronikoa dute eta % 87,5ek Interneterako sarbidea dute. Enpresaren

sektorean, berriz, hauek dira ehunekoak: % 71,2, % 66,9 eta % 66,7, hurrenez hurren.

2 taula: EAEko Administrazio Publikoaren establezimenduetan IKT ekipamenduak erabiltzen dituzten

langileak. 2019


Ehuneko handi horiek, hala ekipamenduekin nola langileen erabilerarekin lotutakoak, establezimendu

publiko guztiei dagozkie, haien langile kopurua edozein dela ere. Beraz, Administrazio Publikoan,

establezimenduen tamainak ez dauka ia eraginik.

2.4 Ordenagailuaren erabilerak, landa-eremuan

Landako udalerrietan bizi diren eta 15 urte edo gehiago dituzten biztanleen % 76,9k dute ordenagailua

etxean; ia EAEko batez bestekoa baino 1,5 puntu txikiagoa da kopuru hori. (35. grafikoa).

Ordenagailuaren erabilerari dagokionez, landa-guneetan bizi diren eta 15 urte edo gehiago dituzten

pertsonen % 64,8k erabili dute ordenagailua azken hiru hilabeteotan (36. grafikoa), % 10,5ek erabili dute

lehenago eta % 24,7k ez dute inoiz erabili.

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Ordenagailua Posta elektronikoa Internet

2001 2005 2010 2015 2016 2017 2018 2019

OrdenagailuaPosta

elektronikoaInternet

enpleg. % enpleg. % enpleg. %

Guztira 90,5 92,7 87,5

Administrazio publikoa eta defentsa 91,3 94,4 88,0

Hezkuntza 96,4 97,5 96,4

Osasun jarduerak 94,2 97,9 92,4

Jarduera sozialak, kulturalak eta bestelakoak 79,4 83,0 69,3

Administrazioaren beste jarduera batzuk 78,6 77,1 73,7


2020

35

Era berean, gora egin du Interneten erabilerak; izan ere, EAEko biztanleen % 80,2 azken 3 hilabeteetan

konektatu dira Internetera; landako udalerrietan bizi diren biztanleen artean, berriz, % 77,9 konektatu dira

Internetera.

35. grafikoa. Landa-eremuetako 15 urteko eta gehiagoko biztanleak, ordenagailu-ekipamenduen arabera.

EAE. 2019. (%).


36. grafikoa. Landa-eremuetako 15 urteko eta gehiagoko biztanleria, azken hiru hilabeteotan ordenagailua

erabili eta Internetera konektatu izanaren arabera. EAE. 2019. (%).


0 10 20 30 40 50 60 70 80

Bestelako ordenagailu-motarik

Tabletik

Eramangarria

Mahaiko PCa

Ordenagailua

Gainerako udalerriak Landa udalerriak Euskal A.E.

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

Azken 3 hilabeteak

Noizbait

Inoiz ere ez

Ord

enag

ailu

aIn

tern

et

Gainerako udalerriak Landa udalerriak Euskal A.E.


2020

36

3 INTERNETEN ERABILERAK, EAE-N

3.1 Interneten erabilerak, EAEn

3.1.1 Sarearen testuinguru etnografikoa: non, noiz eta zenbat denboraz

Eustaten datuen arabera, 2019ko lehenengo hiruhilekoan, EAEn 15 urteko eta gehiagoko 1.499,1600

pertsonak erabili dute Internet, hau da, EAEn adin hori duten biztanleen % 80,2k erabili zuten. Aurreko

urteko aldi berarekin alderatuta, ehuneko hori hiru puntu gehitu da. (37. grafikoa).

Euskal Autonomia Erkidegoko biztanleen % 87,4k daukate Interneteko konexioa etxean, baina soilik % 80,2

konektatu dira azken 3 hilabeteetan. Internetera konektatzeko lekuari dagokionez, teknologia hori dutenen

artean, % 92,4 etxetik konekta daitezke, % 36,6 lantokitik, %11,4 ikasketa-lekutik eta % 79,5 beste lekuren

batetik. Pertsona ugari toki batetik baino gehiagotik konektatu dira. Gorakadarik handiena beste leku

batzuetatik egindako sarbideetan izan da: 41,4 puntu, aurreko urtearekin alderatuta. Joera-aldaketa

horretan, ikus daiteke leku publikoetako sarbidearen inguruko aipuak ugaritu egin direla.

Bizkaian, eta, neurri txikiagoan, Gipuzkoan, hazi da gehien Internet erabiltzaileen ehunekoa (ehuneko 2,5 puntu lehenengoan, eta puntu 1 bigarrenean, aurreko urteko aldi beraren aldean). Araba, berriz, hirugarren lekuan dago: 15 urteko eta gehiagoko biztanleen % 80,3k erabiltzen dute Internet (1 puntu gehiago).

Genero-arrakala deitutakoa ehuneko 4,8 puntukoa zen 2018an; 2019an, berriz, ehuneko puntu erdi

baxuagoa. Hala, bada, 15 urte eta gehiagoko biztanleei dagokienez, Interneteko erabiltzaileak gizonezkoen

% 82,5 dira eta emakumezkoen % 78,2. Interneteko erabiltzaile guztien artean, ordea, lehendabiziko aldiz

gehiago dira emakumeak: erabiltzaile guztien %50,5 dira emakumeak, eta % 49,5 gizonak.

Badirudi zifra horiek esan nahi dutela gazte izatea dela tresna teknologiko hori erabiltzen dutenen

ezaugarrietako bat. Hain zuzen ere, gazteen kolektiboak erabiltzen du gehien Internet, % 99,3k zehazki;

helduen eta adinduen artean % 96,6ra eta % 56,4ra jaisten da ehuneko hori, hurrenez hurren.

Internet erabiltzeak lotura handiagoa du neurri handiago batean ikasle izatearekin (ikasleen % 99,6k erabili

dute Internet azken hiru hilabeteotan), langile edo langabe izatearekin baino (% 97,3 eta % 55,8, hurrenez

hurren).


2020

37

37. grafikoa. Azken hiru hilabeteotan Internet erabili duten EAEko 15 urteko eta gehiagoko biztanleak,

lurralde historikoen arabera. 2019. (%).


Konektatzeko aukera izateak ez dakar berekin konektatzea edo nolabaiteko maiztasunarekin konektatzea

(38. grafikoa). Hamar pertsonatik 9 (% 92,2) egunero konektatzen dira –gutxienez astean 5 aldiz–, % 6,7

astero aldiren batean baina ez egunero, % 0,9 hilean behin gutxienez baina ez astero, eta % 0,2 ez hilero.

Azken urteetako bilakaeraren arabera, gehien hazi den taldea egunero konektatzen dena da: 28,5 ehuneko-

puntu igo da, 2009ko % 63,7tik 2019ko % 92,2ra. Bestalde, apur bat jaitsi egin dira Internet astean edo

hilabetean behin erabiltzen dutenen ehunekoak.

Interneten sartzeko aukera duten 15 urteko edo gehiagoko pertsonen % 19,8 ez dira konektatu azken 3

hilabeteetan.

Gehienetan ordenagailua erabiltzen da Internetera sartzeko; erabiltzaileen % 28,6 mahai gaineko

ordenagailutik sartzen dira Internetera, eta % 52,3, berriz, ordenagailu eramangarritik. Telefono mugikorretik

sartzen dira erabiltzaile gehienak (% 97,5), eta telebistek, bideo-jokoen kontsolek edo beste bitarteko

batzuek, berriz, ez dute % 45,7 gainditzen.

0 20 40 60 80 100


Pertsona okupatuak

Ikasleak

>= 55

35-54

15-34

Emakumezkoak

Gizonezkoak

Jard

uera

reki

ko lo

tura

Adin

aS

exu

aG

uztir

a

Gipuzkoa Bizkaia Araba / Álava Euskal A.E.


2020

38

38. grafikoa. 15 urteko eta gehiagoko biztanleriaren bilakaera, Internetera konektatzeko maiztasunari

dagokionez. EAE. 2009-2019. (%).


Internet azken urteetan erabili duten pertsonen ehunekoa % 52koa zen 2009an, eta % 80,2koa 2019an (39.

grafikoa). Zaharren eta helduen artean areagotu da batez ere Interneten erabilera, baina areagotze

nabariena 35 eta 54 urte bitartekoen artean gertatu da. Izan ere, % 64,1 ziren, 2009an, eta % 96,6, 2019an.

Jarduerari dagokionez, ikasleen % 99,6k erabiltzen dute Internet, 2019an; alabaina, landunen taldea handitu

da gehien (2009ko % 70,6tik 2019ko % 97,3ra igaro dira), eta, azkenik, pertsona ez-aktibo eta langabeen

artean % 20,6tik % 55,8ra igaro dira Interneten erabiltzaileak. Igoera oso antzekoa da pertsona ez-aktiboen

eta landunen artean (ehuneko puntu 1), 2018. urtearekin alderatuta. Ez dago ia aldaketarik ikasle-taldean

aldi berarekin alderatuta.

2019an, Euskal Autonomia Erkidegoan, 16 urtetik 74 urtera bitarteko biztanleen % 89,1k erabiltzen zuten

Internet. Ehuneko hori nabarmen hazi da aurreko ekitaldiekin alderatuta, eta goranzko joera erakusten du,

zeinak gero eta hurbilago jartzen baikaitu 28 herrialdeek osatutako Europar Batasuneko batez bestekotik.

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

Egunero Astero Gutxienez hilean behin Hil guztietan ez

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019


2020

39

39. grafikoa. Azken 3 hilabeteetan Internet erabili duen EAEko 15 urteko edo gehiagoko biztanleriaren


3.1.2 Sarearen erabiltzaileen kartografia eta ibilbideak: nola eta zertarako sartzen dira Interneten

Interneten sartzeko espazio pribatuaren nagusitasuna datu honetan ikus daiteke: Gipuzkoakoa da etxetik

gehien konektatzen dena (% 93,1) eta Arabakoa beste sarbide batzuetatik konektatzen dena (% 80,7).

Azken urteotan, etxea izan da alde handiz Internetera konektatzeko toki erabiliena, eta, ondoren, lantokia.

Internet bidez egin daitezkeen jardueretatik (40. grafikoa), Whatsapp-a edo beste aplikazio batzuk erabiltzen

dira gehien (% 96,1), ondoren ondasun eta zerbitzuei buruzko kontsulta (% 83,8) eta posta elektronikoa (%

79,4) datoz. Komunikaziorako eta informazioa zabaltzeko erabiltzen dute gehien Internet bertara sartzen

diren pertsonek. Azken urteetan, Informazioaren Teknologia esan ordez Komunikazioaren Teknologia

esatea zuzenagoa izango ez ote litzatekeen eztabaidatu da maiz. Jarduerak banaka aztertuko ditugu

jarraian xehetasun handiagoz.

Ez da erraza komunikazio-helburuko eta informazio-helburuko ekintzak bereiztea, eta badakigu esanahi

bakar batek ez dituela agortzen jarduteko zenbait aukera, baina zenbait zerbitzutan nagusi den izaera

inplizitutik abiatuta bereiz ditzakegu. Hala, alde batetik, praktika jakin batzuek izaera komunikatibo

nabarmena dute: posta elektronikoa erabiltzea (% 79,4), sare sozialetan parte hartzea (% 49,2), telefonoz

deitzeko edo bideokonferentziak egiteko (% 23,4). Halaber, azpimarratzekoa da urte hauetan gero eta

gehiago gorde dela informazioa hodeian; 2019an, kasurako, 15 urteko eta gehiagoko biztanleen % 47,2k

erabili dute hodeia. Bestalde, Interneten erabilera jakin batzuk informazio-premia bat lortzera bideratzen

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100


Pertsona okupatuak

Ikasleak

>= 55

35-54

15-34

Emakumezkoak

Gizonezkoak

Jard

uera

reki

ko lo

tura

Adin

aS

exu

aE

usk

al

A.E

.

2019 2018 2017 2016 2015 2014 2013 2012 2011 2010 2009


2020

40

dira. Hona, bada, 15 urteko eta gehiagoko biztanleek erabiltzen dituzten zerbitzuetako batzuk: ondasunei

eta zerbitzuei buruzko informazioa bilatzea (% 83,8), albisteak, egunkariak edo aldizkariak irakurtzea (%

74,3), gizarte- edo politika-gaiei buruzko iritziak ematea (% 8,3) edo online kontsultetan edo gai zibiko eta

politikoei buruzko bozketetan parte hartzea (% 3,9).

Bi funtzio horiek, komunikatzea eta informatzea, beste zenbait jarduerarekin gainjartzen dira askotan

“Izapideak egiteko edo informazioa bilatzeko erabili al duzu Internet?” eta antzeko galderetan. Zailtasun hori

egonda ere, pixka bat sakonkiago aztertu nahi genituzke beste zenbait erabilera: lekuz aldatu gabe

kontsumoarekin eta kudeaketa ekonomikoarekin lotutako kudeaketak, aisialdiarekin eta kulturarekin

lotutakoak, eta administrazioarekin edo administrazio-izapideak kudeatzearekin lotutakoak egiteko aukera

ematen dutenak, adibidez.

Kontsumoarekin eta jarduera ekonomikoekin lotuta daude Interneten bidez gauzatzen diren jarduera ugari.

Hala, bada, % 60,5ek bankuetara sartzeko eta finantza-jarduerak (burtsa, eta abar) egiteko erabili zuen

bitarteko hori, eta % 7k ondasunen eta zerbitzuen salmentarako. Azken urteotan nabarmen garatu dira

aisialdiarekin eta kulturarekin lotutako jarduerak, eta hori islatzen da lortutako erantzunetan: % 44,9k

turismoarekin lotutako ostatua edo bidaiak erreserbatu dituzte, eta %17,2k aisialdiko zerbitzuak erabili

dituzte, jokoak, musika eta abar deskargatu edo erabili dituzte.

40. grafikoa. 15 urteko eta gehiagoko biztanleak, Interneten erabilitako zerbitzuen arabera. EAE. 2019. (%).


0 20 40 60 80 100 120

WhatsApp edo bat-bateko mezularitzako beste aplikazio

Ondasun edo zerbitzuen gainean informazioa

posta elektronikoa

Irakurtzea albisteak, egunkariak edo gaurkotasuneko

Bideo-edukiak ikustea partekatzeko guneetakoak

Banku elektronikoa

Musika entzutea

Sare sozialetan

Interneten biltegiratze-espazioak erabiltzea

Bidaiei edo ostatuari loturiko zerbitzuak erabiltzea

Informazioa bilatzea osasunari buruzko

Mediku batekin hitzordu bat hartzea web-orri baten bitartez

Ordainketa-kontuak erabiltzea

Eskaripean filmak edo bideoak ikustea

Telefonatzea, bideodeien

Telebista-kateek Interneten emaniko programak ikustea

Jokatzea edo jokoak deskargatzea

Ikastaro oso bat ez den ikasketa-materiala

Enplegua bilatzea edo eskari bat bidaltzea lanpostu

Online ikastaroren bat egitea

Beste ikasketa-jarduera batzuk Interneten

Sare profesionaletan parte hartzea

Monitore edo ikasleekin komunikatzea

Ematea iritziak gai sozial

Ondasunak edo zerbitzuak saltzea

Parte hartzea online kontsultetan


2020

41

Ez dira oso ugariak oraindik e-learning delakoarekin lotutako jarduerak, baina azkar ari dira bertatik

bertarako ikaskuntza-prozesu tradizionalekin bat egiten. Gazteek Internet gero eta gehiago erabiltzen dute

zenbait arrazoi direla-medio: derrigorrezko hezkuntzan aldaketak izan direlako, gero eta etxe gehiagotan

dagoelako ordenagailua eta Interneterako konexioa, derrigorrezko hezkuntzaren ondorengo ikasketetan

Europako mailara heltzeko nahia dagoelako, eta, oro har, bitarteko birtualen bidezko ikaskuntzak areagotu

direlako. Hala ere, hazkunde horren gorabehera, badirudi oraindik ez dela iritsi ezagutza arautuak

transmititzera eta ikastera; izan ere, %11,9k soilik erabiltzen du sarea hezkuntzako, eskolako edo

unibertsitateko ikastaroetarako, eta % 13,2k erabiltzen du on-line ikaskuntzarako materiala. Era berean, ez

dago hedatuago enplegu-aukerak bilatzera bideratutako ikastaroak egitea: %12,7.

Zenbait administrazio-izapide gauzatu ahal izateak abantailak dakartza erabiltzailearentzat, denbora

murrizten eta kostuak gutxitzen baititu. E-administrazioak abantaila handiak ditu, publikoa zein pribatua izan.

Azken hamabi hilabeteetan, 15 urte eta gehiagoko biztanleen % 44,1ek Administrazioari buruzko

informazioa lortu du, Internet bidez, % 29,9k administrazioaren formularioak bete ditu, Internet bidez; eta %

22,9k formularioren bat deskargatu du, bide berbera erabiliz.

Sexuari erreparatzen badiogu, ikus dezakegu nagusiki emakumeek lortu dutela informazioa (% 45,6), eta

neurri txikiagoan gizonek (% 44,1). Batik bat helduek eskuratzen dute Administrazioaren informazioa (%

50,4), eta jarraian gazteek (% 46,8); adinekoek, ordea, gutxien erabiltzen dute (% 32,4). Landunek lortzen

dute gehienbat Administrazioaren informazioa (% 50,7), eta jarraian ikasleek (% 42,1); ez-aktiboek eta

langabeek, berriz, neurri txikiagoan eskuratu dute informazio hori (% 31,9).

Dirudienez, Interneti esker, lehen bertatik bertara egin behar ziren administrazio-izapide ugari bide

telematikotik egin ditzakegu orain.

Azken urteotan nabarmen ugaritu da zerbitzu jakin batzuk Internet bidez egiteko aukera. Askotariko

informazioa daukaten eta kudeaketak, erosketak, transakzioak eta abar egiteko aukera ematen duten

webguneak etengabe ugaritu dira.

Posta elektronikoarekin lotuta dago Interneti buruzko datuak dauzkagunetik nagusi izan den erabilera:

hamar pertsonatik zortzi inguruk erabili izan dute azken urteetan, erabileran nolabaiteko gorabeherak izan

badira ere.

Aisialdia, entretenimendua eta turismoa ere aipatzekoak dira Interneten erabileren artean. Hori horrela,

turismo-erreserbak nabarmen areagotu dira 2009az geroztik, aisialdiko zerbitzuen antzera, bai eta

liburutegiak eta dokumentazio-zentroak ere horiek sortu zirenetik. Paradoxikoki, jarduera horietako asko

pixka bat murriztu dira Interneten erabiltzaileen artean azken urteetan, eta horrek bi gauza adieraz ditzake:

a) aisialdia Internetetik urrundu dela eta beste zenbait jardueratara hurbildu dela, esaterako, bideo-

jokoetara; eta b) Internet erakargarritasuna galtzen ari dela aisialdiko eta entretenimenduko eskaerak

asetzeko bitarteko gisa.

Bestalde, baliteke Interneten erabilera beste jarduera batzuetara hedatzen aritzea: banka elektronikoa,

inprimaki ofizialak deskargatzeko jarduerak eta betetako inprimakiak igortzeko prozedurak. Erosketak

egiteko ere gehiago erabiltzen da, bai eta, neurri txikiagoan, salmentak egiteko ere.

Aditu askok behin eta berriro esaten dute teknologia berriak garrantzitsuak direla hezkuntzarako eta

irakaskuntza-prozesurako, bai pertsonek derrigorrezko hezkuntza-sisteman dihardutenean, bai

lan-merkatuan sartu ondoren; hala ere, nahiz eta erabiltzaile kopuruak gora egin duen, teknologia berriak

gutxi erabiltzen dira hezkuntza arautuan, lan-munduan sartzeko prestakuntzan eta enplegua bilatzeko

prozesuan.

Internet etxean erabiltzen da, batez ere. Betetako inprimakiak bidaltzeko prozedura alde batera utzita,

lantokitik gauzatzen baita hori gehienbat, gainontzeko jarduera guztiak etxetik gehiago egiten dira beste

sarbide-leku batzuetatik baino. Internet etxean erabiltzen da batez ere honako jarduera hauetarako: sare

sozialetarako, turismo-erreserbak egiteko, komunikabideetara, museo birtualetara, liburutegietara eta

dokumentazio-zentroetara sartzeko, aisialdi-zerbitzuetarako, hezkuntza arauturako (ikasketa-tokitik ere

konektatzen dira erabiltzaileak askotan), lana bilatzeko ikastaroak egiteko, matrikulatzeko eta beste

kontsulta akademiko batzuk egiteko, osasunari buruzko informazioa biltzeko eta lana bilatzeko

kudeaketetarako.


2020

42

Internet honetarako erabiltzen da etxean zein lantokian: posta elektronikoak igortzeko, telefonia eta

bideokonferentziak erabiltzeko, mugikorretara mezuak igortzeko, fitxategiak transferitzeko, banka

elektronikorako, ondasunak eta zerbitzuak saltzeko, administrazioaren informazioa eskuratzeko, inprimaki

ofizialak behera kargatzeko, osasunari buruzko informazioa biltzeko eta softwarea behera kargatzeko.

Interneten erabiltzaileen % 98,4k gaztelaniaz nabigatzen dute (41. grafikoa). Erabiltzaileen % 24,9k

euskaraz nabigatzen dute, % 20,3k ingelesez eta % 2,7k frantsesez. Gipuzkoan dago euskaraz nabigatzen

dutenen ehuneko handiena (% 35,9), eta jarraian Bizkaian (% 20,5) eta Araban (%16,5). Gazteek lehen

baino zertxobait gutxiago erabiltzen dute frantsesa, eta ingelesa, berriz, askoz ere gehiago. Alabaina,

euskararen erabilpenean nabaritzen da belaunaldi-jauzi handiena: gazteen artean % 42,7k erabiltzen dute

euskara; helduen artean, berriz, % 21,9k baino ez. Hain zuzen ere, euskaraz nabigatzen duten 3tik 2

gazteak dira.

41. grafikoa. 15 urteko eta gehiagoko Interneteko erabiltzaileak, nabigatzeko erabiltzen duten hizkuntzaren

arabera. EAE. 2019. (%).


6 eta 14 urte bitarteko haurrak azkar ari dira Interneten sartzen. Horietako askorentzat telebista eta

ordenagailua bezain antzinakoa eta ohikoa da bitarteko hori. Alabaina, Internet erabiltzeko eskuragarri

dauden tresna teknologikoak erabiltzen hasteko modua ez da berdina beste adin-talde batzuekin alderatuta,

haien eguneroko beharrak asetzeko erabiltzen baitituzte. Funtzionaltasunagatik da desberdina erabilera,

kolektibo bakoitzak ematen dion erabileragatik alegia. Gazteenen artean (6-14 urte), aisialdia da gehien

eskatzen den zerbitzuetako bat; izan ere,% 77,9k guneetako bideo-edukiak ikusten ditu, erosteko, % 59,3k

jolasteko edo jokoak deskargatzeko erabiltzen du, beste aisialdi-mota bat musika entzutea da (% 52,3),

posta elektronikoa (% 37,7), Internet bidez emititutako programak ikustea (% 17,5) eta, ondoren, eskaeraren

araberako filmak edo bideoak ikustea (Netflix -% 14,1). Interneten erabilera gehienen euskarriak, antza,

kontsumoa eta komunikazioa dira.

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

>=55

35-54

15-34

Guztira

>= 55

35-54

15-34

Guztira

>= 55

35-54

15-34

Guztira

>= 55

35-54

15-34

Guztira

>= 55

35-54

15-34

Guztira

Gaz

tela

nia

Eus

kera

Inge

lesa

Fra

ntse

saB

este

hiz

kunt

za b

at


2020

43

Bisita gehien izan duten orrialdeen rankingean, sare sozialei buruzko orriak izan dira buru, eta horien atzetik

posta elektronikoaren plataformak, komunikabideak, finantza-erakundeak, Administrazio Autonomoaren

zerbitzuak, Euskal Unibertsitate Publikoa eta bidaia-eskaintzak. Bisita gehien izan dituzten 50en artean,

enpleguaren kontsultarako atariez gain, orotariko atariak, enkante- eta erosketa-atariak eta beste

unibertsitate-zentro batzuk daude.

Bilatzaileen artean Google da nagusi, oso epe laburrean atari eta bilatzaile guztiak bazterrean utzi baititu,

besteak beste, Yahoo, Bing eta besteak. 2018. urtean, Interneten erabiltzaileen % 96,3k Google erabiltzen

zuten erreferente gisa.

3.1.3 Merkataritza Interneten

2019ko azken 12 hilabeteetan, Interneteko erabiltzaileen % 50,7k erosi du ondasun edo zerbitzuren bat

bitarteko horren bidez; hau da, 760.000 pertsonak. Zifra hori EAEko 15 urte eta gehiagoko biztanleriaren %

40,6 da.

Talde horretatik, honako hauek dira nagusi: kirol-materiala eta arropa erostea (% 38,1), bidaiak eta

oporretako ostatuak (% 29,4), ikuskizunetarako sarrerak (% 26,4), bidaietarako beste zerbitzu batzuk (%

25,9), etxerako ondasunak (% 24,7), ekipamendu elektronikoa (%16,8), beste produktu edo zerbitzu batzuk

(% 10,7), liburuak, aldizkariak, egunkariak (% 10,4), ekipo informatikoak (% 9,9), musika (% 4,6),

ordenagailuko jokoak edo bideokontsolak (% 3,2), telekomunikazio-zerbitzuak, banda zabaleko kontratuak

(% 3,2), aseguru-polizak sinatzea edo daudenak berritzea (% 3,1), bideoak eta filmak (% 3), online

prestakuntza-materiala (% 2,9), sendagaiak (% 2,6), ordenagailuko beste software bat (% 2,1), akzioak eta

bonuak erostea edo saltzea (%1,9), eta mailegu bat formalizatzea edo kreditu bat izatea (% 0,7)

42. grafikoa. 15 urte eta gehiagoko biztanleak, Internet bidez egindako erosketen arabera banatuta. EAE.

2019. (%).


0 5 10 15 20 25 30 35 40 45

Kiroleko materiala, arropa

Oporraldietako ostatuak

Ikuskizunetako sarrerak

Bestelako bidaia-zerbitzuak

Etxerako ondasunak

Ekipamendu elektronikoa

Beste produktu edo zerbitzu batzuk

Liburuak, aldizkariak, egunkariak

Ekipamendu informatikoa

Elikagaiak

Musika

Ordenagailuko edo bideokontsolako jokoak

Telekomunikazio-zerbitzuak, banda zabaleko kontratuak

Harpidetzea aseguru-polizak edo jadanik direnak…

Bideoak eta filmak

Material formativo on line

Botikak

Ordenagailuko bestelako softwarerik

Erostea edo saltzea akzioak, bonuak edo…

Formalizatzea mailegu bat edo edukitzea kreditu bat


2020

44

Azken 12 hilabeteetan Internet bidezko erosketetan gastatutako diru-kopurua 100 €-tik beherakoa da

kasuen % 20,1ean, eta proportzio hori handiagoa da (% 22,9) 100 eta 500 € artean gastatzen dutenen

artean. % 7,7k soilik gastatu dute 500 eurotik gora. Sailkapen horren arabera, Bizkaiko biztanleak dira

erosketa txikienak egiten dituztenak; ondoren, Gipuzkoako biztanleak eta Arabakoak. Emakume helduek

beste talde batzuek baino maizago erosten dute Interneten.

Internet bidez kontu-zenbakia edo kreditu-txartela emanda ordaintzeak ez du arazo handirik sortzen

erosketaren bat egin dutenen % 88,2rentzat, % 62,7k uste du nahiko segurua dela, eta % 25,5ek uste du

segurtasun handia dagoela. Hala ere, %11,8rentzat segurtasun gutxi dago.

Hona Internet bidez erosketak egiten dituztenen profila: gizon gaztea da, seme-alabak dituen familia batean

bizi da eta lanean ari da. Etxerako produktuen erosketak eta bidaiekin eta oporretarako ostatuekin

lotutakoak, gehienbat, emakumezkoek egiten dituzte; alabaina, gizonezkoek erosten dituzte batez ere

musika edo musika-tresnak, autoak, motorrak eta osagarriak, softwarea eta bideo-jokoak.

Jarraian azaltzen diren aldagaiek honako harreman hau dute Interneteko segurtasunari buruzko

pertzepzioarekin: gizonezkoei seguruagoa iruditu ohi zaie emakumeei baino, eta gazteei helduei eta

adinekoei baino.

Interneteko erabiltzaileek azken 12 hilabeteetan izan dituzten eragozpenen artean, hauek nabarmendu

behar dira: mezu baztergarriak jasotzea (spam), 2019an % 35,1i eragin baitzion; birus informatikoak, %

7,9ri; kreditu-txartelarekin iruzurra egitea, % 2,8ri eragin baitzien; eta legez kanpoko fitxategiak edo fitxategi

iraingarriak jasotzea (% 2,7). Segurtasun-arazo horiek gora egin dute azken urtean; batez ere, jasotzen

diren mezu elektroniko baztergarrien kopuruak.

43. grafikoa. 15 urteko eta gehiagoko populazioa merkataritza elektronikoarekin duten harremanaren

arabera, eta lurralde historikoen arabera. 2019. (%).


Segurtasun-arazoren bat izan arren, erabiltzaileek uste dute bitartekoak nahiko segurtasun eskaintzen

duela.

0

10

20

30

40

50

60

Azken 3 hileetan erosi

du

Noizbait erosi du, baina

ez azken 3 hileetan

Ez du inoiz erosi

Euskal A.E. Araba / Álava Bizkaia Gipuzkoa


2020

45

Azken hiru hilabeteetan Internet bidez erosketarik ez egiteko arrazoien artean, honako hauek aipatu dituzte

Interneten erabiltzaileek: zuzenean establezimendu batean erosteko orduan zerbitzuak lehentasunak eta

kalitatea ematen dituela, beharrik ez dutela, eta bitartekoaren berezko faktoreak daudela, segurtasunarekin

eta pribatutasunarekin lotutakoak. Gehien aipatzen den arrazoia establezimendu batean zuzenean erostea

da (% 27,9), nahiz eta zerbitzuaren kalitateak ondo funtzionatzen ez duela uste duten. Bigarrenik,

segurtasunarekiko kezka agertzen da erabiltzaileen artean (% 13,8). Azkenik, pertsonen % 12,8k aipatu du

premiarik eza, eta % 6,3k adierazi du pribatutasunari erreparatu behar zaiola, Internet bidez xehetasun

pertsonalak eman behar dituelako. Merkataritza elektronikoa hedatzea mugatzen duten bi elementu

geratzen dira agerian. Batetik, gure eguneroko jardunetan barneratuta dago norbera erosketak egitera

joateko ohitura eta saltzailearekin harreman pertsonala izatekoa, eta, maila txikiagoan, ohiko merkataritzan

zerbitzuaren kalitatea hobea dela uste izaten da. Beste alde batetik, zenbaitek mesfidantza lotzen dituzte

Internetekin, eta segurtasunik ez duela ematen pentsatzen dute.

Erosketa elektronikoen bilakaera azaltzen duten arrazoien artean, sustraituta dauden ohiturak eta beharrik

ez izatea aipatu behar dira, bai eta zerbitzuak kalitate gutxiago duenaren ustea eta, neurri txikiagoan,

pribatutasuneko eta segurtasuneko arazoak eragiten dituenarena.

Azken hamarkadan egindako datuen azterketari esker egiaztatu ahal da EAEko herritarrek nahiago dutela

erosketak saltegi tradizionaletan egin; azken urteetan, ehunekoak % 50 baino apur bat handiagoak izan

dira, eta aldi berean, datuek erakusten dutenez, EAEko gizartea gero eta gutxiagotan da erosketak

Interneten bidez egitearen beldur segurtasun- edo pribatutasun-arrazoiengatik, eta bi kasuetan ehunekoek

nabarmen egin dute behera.

3.2 Nola erabiltzen den Internet EAEko enpresetan

3.2.1 Konexioak eta Internet nola erabiltzen den

Lehenengo kapituluan adierazi dugun eran, EAEko enpresek Interneterako sarbidearen maila nahiko altua

lortu dute 2019an: enpresa guztien % 91,6k eta 10 langile edo gehiago dituzten enpresen %99,2k dute

Internet.

44. grafikoan ikusten denez, Interneterako sarbidea duten establezimenduen ehunekoa Araban da nagusi

(% 93,9); Gipuzkoan, establezimenduen % 91,8k dute Interneterako sarbidea, eta Bizkaian, % 90,3k.

Jarduera-sektoreka, industria-sektoreak eman du ehuneko handiena (% 94,9), atzerago eraikuntza-sektorea

(% 93,3) eta zerbitzuen sektorea (% 91,1) daudela.


2020

46

44. grafikoa. Interneterako sarbidea duten EAEko establezimenduak, tamainaren, lurralde historikoaren

eta jarduera-sektorearen arabera, 2019an. (%)


Enpresa horiek Interneteko zer konexio-mota duten aztertuz gero, ikus dezakegu Internet daukaten

enpresen % 94,5ek banda zabaleko konexio finkoren bat dutela, eta % 89,6k konexio mugikorren bat

erabiltzen dutela.

Konexio finkoen barruan (45. grafikoa), kable bidezko konexioa (zuntz optikoa) da konexio-modu nagusia

(% 71); ADSL bidez, berriz, EAEko enpresen % 55,9k erabiltzen dute, eta % 4,6k beste konexio finko

batzuen bidez.

Konexio mugikorrei dagokienez, 3G edo hortik gorako sakelako telefonoen bidezko banda zabaleko

konexioak dira nagusi (% 88,6), eta ondoren 3G edo hortik gorako MODEMaren bidezko banda zabaleko

konexioak (% 63,23).

80

82

84

86

88

90

92

94

96

98

100

Araba Bizkaia Gipuzkoa Industria Eraikuntza Zerbitzuak

Guztira Lurralde historikoa Jarduera sektorea



2020

47

45. grafikoa. Interneterako sarbidea duten EAEko establezimenduak, konexio-motaren arabera, 2019an. (%).


Enpresek 2001a eta 2019a bitartean Internet bidezko konexioetan izan duten bilakaerari dagokionez (46.

grafikoa), ADSL bidezko konexioek izan dute bilakaera handiena: 2009. urtean % 86,7raino heldu baitziren.

Ordutik aurrera, konexio horiek ez dute gora egin; aitzitik, 2013tik aurrera behera egiten dute, gaur egungo

% 55,9raino. Kontrara, kable bidezko konexioak (zuntz optikoak) gorako bilakaera izan du, eta azken urte

honetan % 71ra heldu da; horrenbestez, gehien erabiltzen den konexio finkoa da gaur egun.

Lehengo konexio finkoek (Modem eta RDSI), zeinak 2003. urtera arte konektatzeko bide nagusiak baitziren,

beheranzko joera nabarmena izan dute, haien abiadura motela delako; gaur egun ez ditu ia inork erabiltzen,

eta horregatik aztergai izateari utzi diote. Azkenik, beste konexio finko batzuk guztizkoaren ehuneko txikia

hartzen dute: % 4,6.

Azpimarratu behar da hazkunderik handiena konexio mugikorrek izan dutela azken urteotan:% 89,6.

Konexio horiek 2008an hasi ziren hazten, eta hazkunde hori arestian aipatu ADSLaren beherakadarekin

batera hasi zen gertatzen. 2019an, 3G edo hortik gorako sakelako telefonoa izan da Interneten sartzeko

modurik erabiliena.

KONEXIO FINKOAK GUZTIRA

ADSL

Kablea (zuntz optikoa)

Beste konexio finkoak

KONEXIO MUGIKORRAK GUZTIRA

Telefono mugikor 3G

edo goragokoa

Modem 3G edo goragokoa

0 20 40 60 80 100


2020

48

46. grafikoa. EAEko establezimenduen Interneterako sarbidearen bilakaera, sartzeko erabiltzen duten

modalitatearen arabera (2001-2019)

*2007ra bitarte, “Beste konexio batzuk” atalean sartzen zen kable (zuntz optiko) bidezkoa. Iturria: Informazioaren Gizarteari buruzko Inkesta. Enpresak (IGI-E).

3.2.2 Presentzia Interneten: webguneaLehenago aipatu dugu EAEko gero eta enpresa gehiagok

daukatela webgunea. 2019. urtean, EAEko establezimenduen % 54,6k daukate webgunea; 10 langile eta

gehiagoko enpresetan, ehuneko hori % 92,3 da.

Webgune horietan gehien erabiltzen den hizkuntza gaztelania da (% 98,9), enpresen tamaina (47. grafikoa),

sektore ekonomikoa edo lurralde historikoa alde batera utzita betiere. Ondoren, euskara (% 42), ingelesa

(% 30,8) eta beste batzuk (% 12,7) daude. Tamaina kontuan hartzen badugu, 10 langile edo gehiago

dituzten enpresetan, gaztelania % 98,7k erabiltzen dute, eta, nahiz eta aldeak txikiagoak izan, euskara da

gehien erabiltzen diren hizkuntzetan bigarrena (% 50,5), eta jarraian ingelesa (% 50) eta beste batzuk (%

24,5).

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

ADSL Konexio eramangarria Kablea (zuntz optikoa) ISDN Modem Beste konexioak


2020

49

47. grafikoa. EAEko establezimenduen webguneak, hizkuntzaren arabera eta establezimenduen

tamainaren arabera, 2019an. (%).


EAEko establezimendu guztiak kontuan hartuta, % 54,6k dute webgunea, eta jarduera-sektoreka banatzen

baditugu, industria-establezimenduen % 65ek dute webgunea, zerbitzuen sektoreko % 55,8k eta eraikuntza-

sektoreko % 40,8k. Ehuneko horiek nabarmen igotzen dira, gainera, 10 langile edo gehiagoko

establezimenduak aintzat hartzen baditugu. Tamaina horretan, enpresen % 92,3k dauka webgunea, eta

hemen, establezimenduen artean zerbitzuen sektorekoak dira nagusi webguneak orriak edukitzeari

dagokionez (% 92,5), eta ondoren eraikuntza-sektorekoak (% 92,3) eta industria-sektorekoak (% 91,8).

Webguneetan ematen diren zerbitzuei erreparatzen badiegu, enpresari buruzko informazio orokorra ematea

da ohikoena (% 98,7), eta, jarraian, informazioaren pribatutasunari buruzko adierazpena duten webguneak

(% 72,4) eta produktuen katalogo bat edo prezio-zerrenda bat izatea (% 63,3). Ondoren, ehuneko txikiagoan

bada ere, enpresaren profilen loturak gizarte-baliabideetan dituztenak (% 49,8), enplegu-eskaintzei buruzko

informazioa dutenak (% 27,9), eskaerak jasotzeko edo erreserbak on-line egiteko aukera ematen dutenak

(% 26) eta saldu ondoko zerbitzuak eskaintzen dituztenak (% 24,5) daude.

Gutxien ezarritako prestazioak honako hauek dira: produktuen/zerbitzuen zuzeneko ordainketa eta

desgaitasuna duten pertsonentzako irisgarritasuna (% 17,9), eskaeren jarraipena (% 15,2), ohiko

erabiltzaileentzako edukien pertsonalizazioa (% 12,4) eta produktuak pertsonalizatzeko edo diseinatzeko

aukera (% 6,6). Prestazio gehienetan ez dago alde esanguratsurik, enpresen tamaina edo jarduera-sektorea

kontuan hartzen badugu.

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Euskara Gaztelania Ingelesa Beste batzuk



2020

50

48. grafikoa. EAEko establezimenduen webguneetan eskaintzen diren prestazioak, 2019an. (%).


Halaber, 49. grafikoan, enpresek haien web orrialdeetan eskaintzen dizkiguten prestazioen bilakaera ikus

daiteke. Haiek ez dira beti hobetu urteak joan ahala, eta hobetu denetan ere ez da neurri handian izan.

0 20 40 60 80 100

Enpresari buruzko informazio orokorra

Informazio pribatutasunaren deklarazioa

Ondasun eta zerbitzuen zerrenda edo katalogoa

Babestutako transakzioak

Lan-eskaintzei buruzko informazioa

Produktu digitalen zuzeneko banaketa

Salmenta ondoko zerbitzua

Produktuen/ zerbitzuen zuzeneko ordainketa

Ezinduentzako irisgarritasuna

Eskarien jarraipena

Ohiko erabiltzaileen edukien pertsonalizazioa

Produktuak pertsonalizatu edo diseinatzea



2020

51

49. grafikoa. EAEko establezimenduen webguneetan eskaintzen diren prestazioen bilakaera, 2010a eta

2019a bitartean. (%).


3.2.3 Merkataritza elektronikoa

Merkataritza elektronikoaren gaineko azken datuak 2018. urtekoak dira. Ekipamenduen datuak ez bezala

(inkestaren erreferentzia-urteko lehen hiruhilekokoak dira), merkataritza elektronikoari buruzko datuak,

zenbateko ekonomikoak jasotzen dituztenez, itxitako kontabilitate-urteari dagozkio beti, hau da, informazio

jaso aurreko urteko abenduaren 31ri.

EAEko enpresen merkataritza elektronikoak banaketa ezberdina du sistema horren bidez egindako

erosketak edo salmentak aintzat hartzen badira. Halaber, ezberdintasunak daude enpresaren tamaina eta

enpresaren ekoizpen-sektorea aztertzen badira.

Enpresek gutxitan erabiltzen dute beren produktuak saltzeko; zehazki, enpresa guztien % 6,9k soilik.

Sektorea kontuan hartuta, industria-sektoreko enpresen %10,6k erabiltzen dute produktuak edo zerbitzuak

saltzeko, zerbitzuetako sektoreko enpresen % 7,4k eta eraikuntzaren sektoreko %1,3k. Erosketen alorrean,

ehunekoak handiagoak dira: enpresa guztien % 24,1ek erabiltzen dute horretarako, eta industria-sektoreko

enpresen eta zerbitzuen sektoreko % 25,1ek, eta eraikuntzaren sektoreko enpresen %16,8k. Salmentak

nahiz erosketak kontuan hartuta, merkataritza elektronikoa erabiltzen da enpresa guztien % 26,3tan,

industria-enpresen % 27,5etan, zerbitzu-enpresen % 27,6tan eta eraikuntza-enpresen %16,8tan.

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Enpresari buruzko informazio orokorra

Informazio pribatutasunaren deklarazioa

Ondasun eta zerbitzuen zerrenda edo katalogoa

Lan-eskaintzei buruzko informazioa

Salmenta ondoko zerbitzua

Produktuen/ zerbitzuen zuzenenko ordainketa

Ezinduentzako irisgarritasuna

Eskarien jarraipena

Ohiko erabiltzaileen edukien pertsonalizazioa

Produktuak pertsonalizatu edo diseinatzea

2010 2015 2016 2017 2018 2019


2020

52

Datu horiek aldatu egiten dira 10 langile edo gehiagoko establezimenduak soilik kontuan hartuz gero;

merkataritza elektronikoa % 31,6ko tasara heltzen da neurri horretako enpresetan. Sektorea kontuan

hartuta, % 33,8 industria-sektorekoak dira, % 32 zerbitzuetakoak eta %16,3 eraikuntzaren sektorekoak.

Neurri horretako enpresetan, enpresen % 27k erosten dute horrela, eta %13,1ek saltzen.

50. grafikoa. Merkataritza elektronikoa, EAEko enpresen jarduera-sektoreen eta tamainaren arabera, 2019an. (%)


Merkataritza elektronikoak 2002a eta 2018a bitarteko aldian izan duen bilakaera ere oso esanguratsua da.

2002an merkataritza elektronikoa egiten zuten enpresak % 4,4 ziren; % 3,6k erosketak egiten zituzten eta

%1,3k salmentak. 2018an, berriz, enpresen % 26,3k erabili dute; % 24k erosteko eta % 6,9k saltzeko.

Tamaina kontuan hartuz gero, 10 langiletik gorako enpresen artean, 2002an enpresen % 10ek erabili

zuten merkataritza elektronikoa, % 8,3k erosteko eta % 2,8k saltzeko; 2018an, berriz, enpresen % 31,6k

erabili zuten, % 27k erosteko eta %13,1ek saltzeko.

0

5

10

15

20

25

30

35

Merkataritzaelektronikoa

Erosketakelektronikoa

Salmentaelektronikoak


Erosketaelektronikoak

Salmentaelektronikoak

Sektoreak, guztira Industria Eraikuntza Zerbitzuak



2020

53

51. grafikoa. Merkataritza elektronikoa EAEko enpresetan, tamainaren arabera (2002-2018). (%)


Azkenik, eta EAEko merkataritza elektronikoak mugitzen duen diru-kopuruari dagokionez, aztertutako

2002a eta 2018a bitarteko aldian honako datu hauek atera dira: merkataritza elektronikoaren bidezko

erosketak 1.509,5 milioi eurokoak izan ziren, 2002an, eta 14.065,9 milioi eurokoak, 2018an. Salmentak

2.834,0 milioi eurokoak izan ziren 2002. urtean; 2018an, berriz, 19.142,9 milioi eurokoak.

Beraz, erosketa elektronikoak egiten dituzten enpresen ehunekoa sistema horren bidez salmentak egiten

dituztenena baino handiagoa bada ere, transferentzien diru-kopuruak salmenta elektronikoetan dira

handiagoak.

0

5

10

15

20

25

30

35


Erosketak Salmentak Merkataritzaelektronikoa

Erosketak Salmentak


2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016 2018


2020

54

52. grafikoa. EAEko merkataritza elektronikoaren bilakaera. 2002-2017. (Milioi eurotan)


Nazioarteko datuak ere aztertu ditugu. Ekipamenduen atalean gertatu den bezala, EAEn eta Espainian

2018ko abenduko datuak erabili dira, baina txosten hau egitean 2017ko abenduko datuak besterik ez dira

egon erabilgarri Europar Batasuneko herrialdeei dagokienez. Horrenbestez, eta, alderaketak hobeto egin

ahal izateko, 2017ko datuak erabili dira.

Aipatzekoa da, dena den, informazioa homogeneoa izateko, herrialde horietako informazioa biltzen duten

erakundeek erabilitako sailkapen bera erabili behar dela. Hori dela eta, 54. grafikoan EAErako agertzen

diren datuak zertxobait alda daitezke.

Esan beharra dago, gainera, hamar langile edo gehiagoko enpresak konparatu dira.

Hiru baldintza horiek kontuan hartuta ikusten da Euskal Autonomia Erkidegoan azken urteetan erosketa eta

salmenta elektronikoak asko gehitu diren arren oraindik ez dutela eragin handirik EAEko enpresetan; horren

ondorioz, EAE grafikoaren behealdean kokatzen da, eta Europar Batasuneko herrialde gehienek gainditu

dute, bai erosketa elektronikoei, bai salmenta elektronikoei dagokienez.

0

2.000

4.000

6.000

8.000

10.000

12.000

14.000

16.000

18.000

20.000

Erosketak Salmentak

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018


2020

55

53. grafikoa. Erosketa eta salmenta elektronikoak egiten dituzten 10 langile edo gehiagoko enpresen

kopurua, herrialdeka. 2017 (%)

EJSN 2009n sartuta dauden sektoreak: C, D, E, F, G, H, I, J, L, M (69-74), N, (95)

Iturria: Informazioaren Gizarteari buruzko Inkesta (IGI): Enpresak EUSTAT

Statistics on the information society in Europe, EUROSTAT

3.2.4 Administrazio elektronikoa (e-administrazioa)

EAEko enpresen % 93k izapide elektronikoak egin ditu Administrazio Publikoarekin, 2019an. Izapideak

zuzenean egin daitezke, hirugarrenen bidez (aholkularitza-etxeak...) edo bi prozeduren bitartez. Horrela,

enpresen % 48,9k zuzenean egin dute izapideren bat, eta % 73,4k, berriz, hirugarrenen bidez.

10 langile edo gehiago dituzten enpresen artean, % 95,7k izapide elektronikoak egiten dituzte. Enpresa

horiek, handiagoak direnez bitarteko gehiago dituztelako, sarriago egiten dituzte izapideak zuzenean (%

80,6), eta gutxiagotan hirugarrenen bidez (% 55,8).

Administrazioarekiko harreman hori eskatzen duten enpresen kopurua apurka handituz joan da azken

urteetan. Hala, 2001etik 2019a, Internet eduki eta haren bidez izapideak egiten dituzten enpresen kopuruak

% 22,5etik % 93,9ra egin du gora. Ehuneko horiek handiagoak dira 10 langile edo gehiagoko enpresak soilik

aintzat hartzen baditugu: 2001eko % 43,9tik 2019ko % 96,3ra areagotu dira.

0 10 20 30 40

Irlanda

Danimarka

Suedia

Belgika

Herbehereak

TxekiarErrepublikaEslovenia

Finlandia

Alemania

Lituania

Malta

Britaina Handia

EB28

Estonia

Espainia

Frantzia

Portugal

Kroazia

Austria

Luxemburgo

Eslovakia

Euskal AE

Hungaria

Italia

Txipre

Polonia

Letonia

Grezia

Errumania

Bulgaria

01020304050607080

1

3

5

7

9

11

13

15

17

19

21

23

25

27

29


2020

56

54. grafikoa. Internet eduki eta haren bidez Administrazio Publikoarekin izapideak elektronikoki egiten dituzten EAEko enpresak. 2019. (%).

Iturria: EUSTAT Informazioaren Gizarteari buruzko Inkesta. IGI - Administrazioa.

EAEko enpresek Administrazioarekin egiten dituzten izapide elektronikoei dagokienez, nabarmentzekoak

dira BEZaren balio erantsiaren gaineko zerga aitortzea (establezimenduen % 74,4), informazioa lortzea (%

70), inprimakiak eta formularioak lortzea (% 67,4), langileen gizarte-kotizazioak aitortzea (% 61,1),

inprimakiak eta formularioak beteta itzultzea (% 57,5) eta sozietateen gaineko zerga aitortzea (% 56,9). 3.

taulan ikus daitekeenez, zifra horiek handiagoak dira 10 langile edo gehiagoko enpresetan.

3. taula Internet erabiltzen duten establezimenduak, 2019an administrazio publikoekin egindako izapide

elektrikoen motaren arabera. (%).


EAEko enpresek izapide horiek elektronikoki zein administraziorekin egiten dituzten aztertuz gero,

egiaztatzen da foru aldundiak (% 84,1) eta Administrazio Zentrala (% 72,3) nabarmentzen direla, eta

ehuneko horietan eragina dutela zerga nagusien gainean dituzten eskumenek. Ondoren, Eusko Jaurlaritza

(% 54,2), toki-erakundeak (% 29,7) eta Europar Batasuna eta beste batzuk (% 9,8) daude.

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100


Izapideak egiten dituzte Zuzenean Hirugarrenen bidez (aholkularitza ...)

Erabilera Guztira10 eta

gehiagoGuztira

10 eta

gehiagoGuztira

10 eta

gehiagoGuztira

10 eta

gehiagoGuztira

10 eta

gehiagoGuztira

10 eta

gehiago

Administrazioarekin izapide elektronikoak egiten dituzte 93,0 95,7 72,3 86,4 54,2 76,3 84,1 85,1 29,7 48,0 9,8 21,9

Informazioa lortu 70,0 87,0 25,8 49,5 42,6 70,8 55,7 69,5 25,8 43,7 7,0 18,5

Inprimakiak eta formularioak lortu 67,4 85,5 20,5 44,2 36,7 63,3 54,9 69,0 20,3 36,2 4,6 12,6

Inprimakiak eta formularioak itzuli 57,5 78,9 18,5 42,4 30,8 57,3 46,5 63,2 15,8 29,8 3,4 9,2

Prozedurak elektronikoki izapidetu 55,2 72,6 16,5 36,5 31,8 50,0 39,3 53,0 11,4 19,8 2,9 7,0

Proposamenak lizitazio elektronikoko sistema batean aurkeztu

(e-procurement) 17,3 29,4 5,4 13,1 8,0 16,6 9,3 15,9 3,0 7,6 1,1 3,0

Langileen gizarte-kotizazioak aitortu 61,1 77,0 60,3 76,6 . . . . . . 0,9 0,6

Sozietateen gaineko zerga aitortu 56,9 72,2 11,6 16,6 . . 50,0 64,4 . . 0,2 0,3

Balio erantsiaren gaineko zerga aitortu (BEZ) 74,4 76,2 13,0 16,6 . . 67,9 69,2 . . 0,6 0,7

Zerga bereziak edo eskubideak aitortu 12,7 27,5 12,1 26,7 . . . . . . 0,7 1,1

Beste izapide edo zerbitzu batzuk 10,3 6,3 2,3 2,4 1,3 2,0 7,0 4,0 0,8 1,5 0,5 0,2

Toki-erakundeakEuropar

Batasun eta

Sektore

Publikoa

Administrazio

zentrala

Eusko

Jaurlaritza

Foru-

Aldundiak


2020

57

Ehuneko horiek, berriro ere, handiagoak dira 10 langile edo gehiago dituzten enpresak soilik kontuan hartuta. Tamaina horretan, lehenik eta behin, Administrazio Zentrala nabarmentzen da, neurri horretako enpresen % 86,4k harekin elkarreragin baitu elektronikoki; ondoren, foru-aldundiak daude (% 85,1). Ondoren daude Eusko Jaurlaritza (% 76,3), toki-erakundeak (% 48) eta, azkenik, Europar Batasuna eta beste batzuk (% 21,9).

55. grafikoa. Internet eduki eta haren bidez Administrazio Publikoarekin izapideak elektronikoki egiten

dituzten EAEko enpresak, 2019an. (%).


Administrazio autonomikoen artean, izapide ohikoenak dira balio erantsiaren gaineko zerga (BEZ)

deklaratzea, informazioa bilatzea eta inprimakiak eta formularioak lortzea; Administrazio Zentralari

dagokionez, berriz, ohiko izapidea langileen gizarte-kotizazioak deklaratzea da.

3.2.5 Eskualdeen araberako ikuspegia, 10 langile edo gehiagoko enpresetan

2018ko abenduaren 31n, merkataritza elektronikoa erabiltzen duten 10 langile edo gehiagoko enpresak %

29,5 ziren Gasteizen, % 33,5 Bilbon eta % 35,2 Donostian. 2015. urtearekin alderatuta, ehuneko horiek 0,4

puntu egin dute gora Bilbon, puntu 1 Donostian eta 4 puntura arte Gasteizen.

Eskualdeei dagokienez, EAEko 10 langile edo gehiagoko enpresen % 31,6k merkataritza elektroniko bidez

egin zituzten erosketak edo salmentak; Arratia-Nerbioiko % 12,6k eta Gorbeia Inguruetako % 40,6k.

Arabako Gorbeia Inguruak, tradizionalki merkataritza elektronikoari dagokionez leku nabarmenetan egon

direnak, aipatzekoak dira Donostialdea (% 37,1) eta Tolosa (% 35,4) Gipuzkoan, eta Gernika-Bermeo (%

34,8) Bizkaian.

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Administraziozentrala

Eusko Jaurlaritza Foru-Aldundia Toki-erakundeak EB eta beste bat

Euskal Aeko Euskal Aeko (10 langile eta gehiago)


2020

58

4. taula IKT ekipamenduak, 10 langile edo gehiagoko establezimenduetan, hiriburu eta eskualdeen

arabera (%). 2019.

(1) Internet duten establezimenduen artetik, administrazioekin harreman elektronikoak dituztenen ehunekoa.

(2) Webgunea duten establezimenduen artetik, euskaraz erabiltzeko aukera dutenen ehunekoa.

(3) Merkataritza elektronikoari buruzko datuak 2018ko abenduaren 31ra bitartekoak dira.

Iturria: EUSTAT Informazioaren gizarteari buruzko inkesta enpresetan.

IKT ekipamenduetan – Informazioaren eta Komunikazioen Teknologiak –, 10 langile edo gehiagoko

EAEko enpresek ezarpen-maila handia dute. Interneteko konexioaren kasua da, eskualde gehienetan %

100etik oso hurbil dauden ehunekoekin, eta % 99,2ko batez bestekoarekin multzo osoan (2015ean baino

1,4 puntu gehiago). Arabako Mendialdean (% 89,3), gainerako hemeretzi eskualdeetan eta hiru

hiriburuetan izan ezik, Interneteko konexioa duten enpresen kopurua % 98tik gorakoa da.

Era berean, % 92,3k du webgunea, eta nabarmen egin du gora, ehuneko 5,8 puntu gehiago, 2015.

urtearekin alderatuta. Haien artean, Arabako Ibarrak nabarmentzen dira, Araban (% 96,8); Bilbo Handia

(% 95) eta hiriburua Bilbo (% 94,9), Bizkaian; eta Debabarrena, Gipuzkoan (% 94,4).

Gure erkidegoan, web-orria duten enpresen erdiek (% 50,5) euskarazko web orria dutela egiaztatuta dago.

Euskarazko web-orria ohikoagoa da Gipuzkoako eskualdeetan, zazpi eskualdeetako seik % 50 gainditzen

baitute; eskualdeko ehunekoak Bidasoa Behereko % 45,6tik Debagoieneko % 74ra bitartekoak dira.

Ondoren, Bizkaikoak daude (batez bestekoa % 45,8), non lau eskualdek erkidegoaren maila gainditzen

duten: Gernika-Bermeo (% 78,5), Markina-Ondarroa (% 73,2), Enkarterri (% 66,1) eta Plentzia-Mungia (%

61,6). Araban (% 44,6 batez beste), Arabako Mendialdea (% 67,3) eta Kantauri Arabarra (% 55,2)

nabarmentzen dira.

10 langile edo gehiagoko enpresetan eta lurralde osoan presentzia handia duen beste ekipamendu bat

sare informatikoak dira. Batez beste, % 92,1ek dituzte, baina ehuneko 2,3 puntu jaitsi dira 2015ekin

alderatuta. Kasu horretan, Bizkaiko Enkarterriak (% 96,9) eta Arabako Ibarrak eta Gorbeia Inguruak (%

96,3 eta % 96, hurrenez hurren) aipatu behar dira. Gipuzkoako eskualdeak gutxien ezarri dira, batez beste

% 91 lurralde osoan. Debagoiena da eskualde garrantzitsuena,% 92,6rekin.

Konexioarekin

Administrazio

publikoekin

izapide egiten

dituzte (1)

Daukate Euskaraz (2)

EA E 99,2 96,3 92,3 50,5 92,1 53,1 31,6

Vitoria - Gasteiz 99,2 92,8 89,9 43,5 91,7 55,2 29,5

Bilbo - B ilbao 98,9 96,0 94,9 46,2 93,2 55,0 33,5

Donostia - San Sebastian 99,0 94,5 91,8 56,0 93,1 51,0 35,2

A R A B A / Á LA VA 99,3 92,3 89,7 44,6 91,3 56,3 29,9

Arabako Ibarrak / Valles Alaveses 99,9 86,6 96,8 41,5 96,3 60,9 30,8

Arabako Lautada / Llanada Alavesa 99,3 92,2 89,9 43,9 91,5 55,5 29,6

Arabako M endialdea / M ontaña Alavesa 89,3 71,9 80,2 67,3 81,8 39,3 32,9

Errioxa Arabarra / Rio ja Alavesa 98,0 88,3 83,5 31,8 92,3 46,0 25,7

Gorbeia Inguruak / Estribac. del Gorbea 99,9 96,5 92,6 44,5 96,0 65,9 40,6

Kantauri Arabarra / Cantábrica Alavesa 99,8 93,5 88,4 55,2 83,8 62,6 28,7

B IZ KA IA 98,9 96,9 94,6 45,8 93,2 53,9 30,0

Arratia Nerbio i / Arratia-Nervión 98,7 97,4 86,6 49,9 92,1 47,9 12,6

Bilbo Handia / Gran Bilbao 98,8 95,7 95,0 42,0 93,0 53,4 30,4

Durangaldea / Duranguesado 99,2 95,8 94,2 48,2 94,0 52,8 31,8

Enkartazioak / Encartaciones 99,9 97,8 91,9 66,1 96,9 66,6 17,2

Gernika-Bermeo 99,7 97,4 90,8 78,5 96,0 70,5 34,8

M arkina-Ondarroa 98,6 99,4 90,1 73,2 83,7 58,0 32,6

Plentzia-M ungia 98,7 96,7 93,1 61,6 93,0 36,1 26,8

GIP UZ KOA 99,5 97,3 90,4 60,0 91,0 50,3 34,5

Bidasoa Beherea / Bajo Bidasoa 99,0 98,1 87,9 45,6 89,8 55,0 31,3

Deba Beherea / Bajo Deba 99,9 95,9 94,4 60,8 85,4 53,8 31,5

Deba Garaia / A lto Deba 99,9 98,9 93,5 74,0 92,6 49,2 34,3

Donostialdea 99,4 96,6 91,8 56,6 92,4 52,0 37,1

Goierri 98,0 96,6 87,0 72,1 89,9 49,4 28,8

Tolosaldea / To losa 99,9 96,8 84,4 59,2 90,8 38,9 35,4

Urola-Kostaldea / Uro la Costa 99,2 95,5 85,7 67,7 88,4 41,8 31,1

Salerosketa

elektronikoa(3)

WebaInternet

Sare

informatikoak

Kode irekidun

programak


2020

59

Kode irekiko programen erabilera %53,1ekoa da 10 langile edo gehiagoko EAEko enpresen artean. Soilik

bost eskualdek gainditzen dute % 60a; horietatik bi Bizkaian, Gernika-Bermeon eta Enkarterrin (% 70,5 eta

% 66,6, hurrenez hurren), eta hiru Araban, Gorbeialdean, Arabako Kantaurialdean eta Arabako Ibarretan

(% 65,9, % 62,6 eta % 60,9, hurrenez hurren). Aipatu behar da ekipamendu horrek etengabe egin duela

behera 2015. urtetik aurrera, urte hartan izan baitzuen serie erabilgarriaren maximoa, enpresen %

81,7rekin, azken urte honetan baino ia ehuneko 30 puntu gehiago.

Interneterako sarbidea duten 10 langile edo gehiagoko enpresetan bilakaera positiboa eta ezarpen handia

izan duen azken adierazlea administrazio publikoekin izapideak elektronikoki egitea da. Izan ere, 2019an

mota horretako enpresen % 96,3k egin zuen, 2015ean baino 3,2 puntu gehiago. Proportzio handiagoan

daude Markina-Ondarroa eskualdeetan Bizkaian (% 99,4), Debagoienean (% 98,9) eta Bidasoa Beherean

(% 98,1) Gipuzkoan. Araban, berriz, hiru eskualde % 90etik gorakoak dira: Arabako Lautada, Gorbeia

Inguruak eta Kantauri Arabarra.

EAEko hiriburuen artean, IKT ekipamenduen ehunekoak oso antzekoak dira 10 langile edo gehiagoko

enpresetan, baina Bilbo nabarmentzen da administrazioarekin izapide elektronikoak egiten, webgunea eta

sare informatikoak izaten; Donostia nabarmentzen da euskarazko webgunearen eta merkataritza

elektronikoaren adierazleetan; eta Vitoria-Gasteiz, berriz, hamar langile edo gehiagoko enpresetan,

Interneteko konexioa eta kode irekiko programen erabilera dutenetan.

3.3. Interneten erabilerak, Administrazio Publikoan

Konexioa duten establezimenduetan Internetera sartzeko moduari dagokionez, guztiak, %100, konexio

finkoen bidez sar daitezke, eta % 76,2k, gainera, konexio mugikorrak dituzte. Lehenengoen artean,

nabarmentzekoak dira zuntz optikoa (kablea, FTTH...) eta ADSLa (% 84,8 eta % 65,7, hurrenez hurren).

EAEko Administrazio Publikoak garrantzi handia ematen dio webgunearen bidez Interneten egoteari.

Horren erakusgarri, webgunea duten establezimenduen ehuneko handia, hots, %98,6; 10 langile eta

gehiago dituzten establezimenduetan, ehuneko hori 99,2ra iristen da, eta tamaina horretako enpresetan,

berriz, 92,0ra.

Webgune horien % 99,6tan, instituzioari berari buruzko informazioa aurki daiteke; %73,9tan,

informazioaren pribatutasunari buruzko adierazpena; %59,1etan, ematen dituzten zerbitzuei buruzko

informazioa; eta %56,1etan, lan-eskaintzak, besteak beste.

Hizkuntzei dagokienez, webguneen %99,2tan euskara erabil daiteke, eta % 98,8tan gaztelania; bestalde,

webguneen % 33,6tan ingelesez nabiga daiteke, eta %16,4tan beste hizkuntza batzuetan.

5 taula: Webgunea duten EAEko Administrazio Publikoaren establezimenduetan erabil daitezkeen

hizkuntzak, 2019an (%).


2019an, establezimendu publikoen % 63,6k software librea dute, hala nola Interneteko nabigatzaileak,

ofimatikako programak, sistema eragile doakoak edo irekiak (Linux...), eta abar. 10 langile eta gehiagoko

enpresen artean, ehuneko hori 70,3ra iristen da.

Bestalde, merkataritza elektronikoan parte hartzen duten establezimendu publikoak % 20,3 ziren 2018ko

abenduan.

Euskara Gaztelania InglesaBeste

batzuk

Guztira 97,5 99,0 98,7 35,9 17,4

Lurralde Historikoa

Araba 98 98,4 98,7 26,4 20,2

Bizkaia 98 99,3 99,0 44,8 13,1

Gipuzkoa 96,2 98,9 98,2 29,3 21,7

Jarduera adarra

Administrazio publikoa eta defentsa 96,5 99,1 99 42,0 27,5

Hezkuntza 99 100 96,3 19,1 2,4

Osasun jarduerak 100 100 100 15,3 0,0

Jarduera sozialak, kulturalak eta bestelakoak 97,2 98,1 99,5 39,8 19,3

Administrazioaren beste jarduera batzuk 95,9 98,0 99,6 61,9 34,0

Webgunea

Webaren hizkuntza


2020

60

GRAFIKOEN ETA TAULEN AURKIBIDEA

1. grafikoa. Familiak, etxeko IKT ekipamenduen arabera. EAE. 2019 (%)

2. grafikoa. Telebistari lotutako ekipamenduak familietan, lurralde historikoaren eta etxe-motaren arabera,

2019an. (%)

3. grafikoa. Telefoniari lotutako ekipamenduak eta beste ekipamendu batzuk familietan, lurralde

historikoaren eta etxe-motaren arabera, 2019an. (%)

4. grafikoa. Ordenagailuei eta Interneti lotutako ekipamenduak familietan, lurralde historikoaren eta etxe

motaren arabera, 2019an. (%)

5. grafikoa. IKTk EAEko familietan barneratzeko prozesuaren bilakaera, 2009a eta 2019 bitartean. (%)

6. grafikoa: Familiak (16 eta 74 urte arteko kideekin), Interneteko konexioaren arabera, 2019an, EAEn -

Espainia. (%)

7. grafikoa. Familiak (16 eta 74 urte arteko kideekin), Interneteko konexioaren arabera, autonomia-

erkidegoak kontuan hartuta, 2019. (%)

8. grafikoa. 15 urteko eta gehiagoko biztanleak, teknologia nagusien arabera. EAE. 2019. (%)

9. grafikoa. Etxean Interneteko konexioa duten 15 urteko eta gehiagoko biztanleak. EAE. 2019. (%)

10. grafikoa. 15 urteko eta gehiagoko biztanleen artean IKT nagusiek izandako ezarpen-mailaren bilakaera

EAEn. 2009-2019 (%)

11. grafikoa: EAEko establezimenduetako ekipamendu-mota, lurralde historikoaren arabera, 2019an. (%)

12. grafikoa: EAEko establezimenduetako ekipamendu-mota, enpleguaren estratuen arabera, 2019an. (%)

13. grafikoa: EAEko establezimenduetako ekipamendu-mota, tamainaren eta jarduera-sektorearen arabera,

2019an. (%)

14. grafikoa: EAEko establezimenduetan ekipamenduek izandako bilakaera (2001-2019). (%)

15. grafikoa: EAEko establezimenduetan IKT ekipamenduek izandako bilakaera, enplegu-estratuen

arabera, 2001a eta 2019a bitartean. (%)

16. grafikoa: EAEko establezimenduetan IKT ekipamenduek izandako bilakaera, lurralde historikoaren

arabera (2001-2019). (%)

17. grafikoa: EAEko establezimenduetan IKT ekipamenduek izandako bilakaera, sektore ekonomikoen

arabera (2001-2019). (%)

18. grafikoa: Interneterako sarbidea duten eta 10 langile edo gehiago dituzten establezimenduak, herrialdeka, 2018an. (%)

19. grafikoa: Webgunea duten eta 10 langile edo gehiago dituzten establezimenduak, herrialdeka, 2018an. (%)

20. grafikoa: 10 langile edo gehiagoko enpresak, IKT ekipamenduen arabera. Euskadi-Espainia, 2019. (%)

1 taula: Internet erabiltzen duten establezimenduak, 2019an administrazio publikoekin egindako izapide

elektrikoen motaren arabera. (%)


2020

61

21. grafikoa: IKT ekipamenduak, EAEko landa-eremuetako etxeetan. 2019 (%)

22. grafikoa: EAEko lehen sektoreko establezimenduen IKT ekipamendu-mota, 2019an. (%)

23. grafikoa: EAEko lehen sektoreko IKT ekipamendu-mota, jarduera-sektoreen arabera, 2019an. (%)

24. grafikoa: EAEko lehen sektoreko establezimenduetako IKT ekipamenduen bilakaera, 2003a eta 2019a artean, tamainaren arabera. (%)

25. grafikoa: 15 urteko eta gehiagoko biztanleak, ordenagailua erabiltzeko maiztasunaren arabera. EAE.

2019 (%)

26. grafikoa: 15 urteko eta gehiagoko biztanleak, ordenagailua erabiltzeko maiztasunaren arabera. EAE.

2019 (%)

27. grafikoa: 15 urteko eta gehiagoko biztanleak, ordenagailua erabiltzeko tokiaren eta lurralde historikoaren

arabera. EAE. 2019 (%)

28. grafikoa: EAEko 15 urteko eta gehiagoko biztanleak, ordenagailua erabiltzeko tokiaren arabera. 2019 (%)

29. grafikoa: EAEko 6 urteko eta gehiagoko biztanleak, ordenagailua erabiltzeko arrazoiaren arabera. 2019

(%)

30. grafikoa. 6 urteko eta gehiagoko biztanleria, azken 3 hilabeteetan ordenagailua erabili duena erabilera-

helburuaren, sexuaren, adinaren, ikasketa-mailaren eta jarduerarekiko erlazioaren arabera, urteak kontuan

izanda, EAE. 2019 (%)

31. grafikoa: EAEko establezimenduetan IKT ekipamenduak erabiltzeko aukera daukaten langileak, lurralde

historikoaren eta establezimenduaren tamainaren arabera, 2019an. (%)

32. grafikoa: EAEko establezimenduetan IKT ekipamenduak erabiltzeko aukera daukaten langileak, establezimenduaren tamainaren arabera, 2019an. (%)

33. grafikoa: EAEko establezimenduetan IKT ekipamenduak erabiltzeko aukera daukaten langileak, jarduera-sektorearen eta establezimenduaren tamainaren arabera, 2019an. (%)

34. grafikoa: IKT ekipamenduak erabiltzeko aukera daukaten langileak Euskal Autonomia Erkidegoko establezimenduetan, 2001a eta 2019a bitartean (%). (%)

2 taula: EAEko Administrazio Publikoaren establezimenduetan IKT ekipamenduak erabiltzen dituzten langileak. 2019. urtea

35. grafikoa: Landa-eremuetako 15 urteko eta gehiagoko biztanleak, ordenagailu-ekipamenduen arabera. EAE. 2019 (%)

36. grafikoa: Landa-eremuetako 15 urteko eta gehiagoko biztanleria, azken hiru hilabeteotan ordenagailua erabili eta Internetera konektatu izanaren arabera. EAE. 2019 (%)

37. grafikoa: Azken hiru hilabeteotan Internet erabili duten EAEko 15 urteko eta gehiagoko biztanleak,

lurralde historikoen arabera. 2019 (%)

38. grafikoa: 15 urteko eta gehiagoko biztanleriaren bilakaera, Internetera konektatzeko maiztasunari

dagokionez. EAE. 2008-2019 (%)

39. grafikoa: Azken 3 hilabeteetan Internet erabili duen EAEko 15 urteko edo gehiagoko biztanleriaren bilakaera. EAE. 2009-2018 (%)


2020

62

40. grafikoa: 15 urteko eta gehiagoko biztanleak, Interneten erabilitako zerbitzuen arabera. EAE. 2019 (%)

41. grafikoa: 15 urteko eta gehiagoko Interneteko erabiltzaileak, nabigatzeko erabiltzen duten hizkuntzaren arabera. EAE. 2019 (%)

42. grafikoa: 15 urte eta gehiagoko biztanleak, Internet bidez egindako erosketen arabera banatuta. EAE.

2019 (%)

43. grafikoa: 15 urteko eta gehiagoko populazioa merkataritza elektronikoarekin duten harremanaren arabera, eta lurralde historikoen arabera. 2019 (%)

44. grafikoa: Interneterako sarbidea duten EAEko establezimenduak, tamainaren, lurralde historikoaren eta jarduera-sektorearen arabera, 2019an. (%)

45. grafikoa: Interneterako sarbidea duten EAEko establezimenduak, konexio motaren arabera, 2015ean. (%)

46. grafikoa: EAEko establezimenduen Interneterako sarbidearen bilakaera, sartzeko erabiltzen duten modalitatearen arabera, 2001-2019 (%)

47. grafikoa: EAEko establezimenduen webguneak, hizkuntzaren arabera, 2019an. (%)

48. grafikoa: EAEko establezimenduen webguneetan eskaintzen diren prestazioak, 2019an. (%)

49. grafikoa: EAEko establezimenduen webguneetan eskaintzen diren prestazioen bilakaera, 2010a eta 2019a bitartean. (%)

50. grafikoa: Merkataritza elektronikoa, EAEko enpresen jarduera-sektoreen eta tamainaren arabera,

2019an. (%)

51. grafikoa: Merkataritza elektronikoa EAEko enpresetan, tamainaren arabera (2002-2018). (%)

52. grafikoa: EAEko merkataritza elektronikoaren bilakaera. 2002-2018. (Milioi eurotan)

53. grafikoa: Erosketa eta salmenta elektronikoak egiten dituzten 10 langile edo gehiagoko enpresen

kopurua, herrialdeka. 2017 (%)

54. grafikoa: Internet eduki eta haren bidez Administrazio Publikoarekin izapideak elektronikoki egiten dituzten EAEko enpresak, 2019an. (%)

3. taula Internet erabiltzen duten establezimenduak, 2019an administrazio publikoekin egindako izapide elektrikoen motaren arabera. (%)

55. grafikoa. Internet eduki eta haren bidez Administrazio Publikoarekin izapideak elektronikoki egiten dituzten EAEko enpresak, 2019an. (%).

4 taula: IKT ekipamenduak, 10 langile edo gehiagoko establezimenduetan, hiriburu eta eskualdeen arabera (%), 2019an. (%)

5 taula: Webgunea duten EAEko Administrazio Publikoaren establezimenduetan erabil daitezkeen hizkuntzak, 2019an (%).

Informazioaren gizartearen egoera Euskadin 2020 · B B a ua a D a. Informazioaren Gizartearen...

Documents

Transcript of Informazioaren gizartearen egoera Euskadin 2020 · B B a ua a D a. Informazioaren Gizartearen...