Iñaki Martínez de Luna

“Orain arteko plangintzen balorazio soziolinguistikoa”IÑAKI MARTÍNEZ DE LUNA2014-05-15

www.elkarrekinberritzen.net

Edukiak


1. Hizkuntza-plangintza zertan datza

2. Euskararen erabilera planak• Planen oinarrizko eta legezko testuingurua• Planen hedapena EAEn• Planen emaitzak: erabilera datuak

3. Emaitzen balorazio soziolinguistikoa• Emaitzen analisi-eredu teorikoa• Planen kudeaketa: management• Planen eragina gizartean

4. Azken hausnarketak

Hizkuntza-plangintza zertan datza


Robert L. Cooper-ek hiru arlo

hizkuntza-plangintzan:

• plangintza funtzionala,

• hizkuntza-jabekuntzaren

plangintza,

• plangintza formala.

(Cooper, 1997: 122-193)

RobertRobert L. L. CooperCooper--ekek hiru arlo hiru arlo

hizkuntzahizkuntza--plangintzanplangintzan::

•• plangintza funtzionalaplangintza funtzionala, ,

•• hizkuntzahizkuntza--jabekuntzaren jabekuntzaren

plangintzaplangintza, ,

•• plangintza formalaplangintza formala. .

(Cooper, 1997: 122-193)

Hiru arlo horiek lantzen diraherri administrazioetako planetan.

Hiru arlo horiek lantzen diraherri administrazioetako planetan.

GaitasunaGaitasuna

ErabileraErabilera

CorpusaCorpusa

Planen oinarrizko eta legezko testuingurua


V. Plangintzaldia. EAEko herri administrazio eta erakundeetan euskararen erabilera normalizatzeko planetarako irizpide orokorrak. (HPS, 2013b)

V. V. PlangintzaldiaPlangintzaldia. EAEko herri administrazio eta erakundeetan euskararen . EAEko herri administrazio eta erakundeetan euskararen erabilera normalizatzeko planetarako irizpide orokorrak. (HPS, 2erabilera normalizatzeko planetarako irizpide orokorrak. (HPS, 2013b)013b)

Helburu nagusi eta zehatzak:

1. Herritarrei aitortu zaie herri administrazioekineuskaraz nahiz gaztelaniaz egiteko eskubidea.

2. Herri administrazio bakoitzak bere jardunean buru tuko duen hizkuntza politika finkatu eta plana osatu eta egokitu:

� Euskara zerbitzu hizkuntza eta lan hizkuntza bermat uz.

� Euskara lan hizkuntza gisa erabilia izango den funt zioak zehaztuz.

� Hizkuntza ofizialak erabiltzeko irizpideak finkatuz .

Erakundeen %92k erantzun du

299

24

ErantzunEz erantzun

Planen hedapena EAEn: herri administrazioa

Herri administrazioen %75ak badu plana

242

57

BaiEz

Ebaluazio datuetan herri administrazioen %89

dago ordezkatuta.

Ebaluazio datuetan herri Ebaluazio datuetan herri administrazioen %89 administrazioen %89

dago ordezkatutadago ordezkatuta ..

Sozietate publikoen %10ak badu plana

20

63BaiEz

Erakundeen %40k erantzun du

83127

Erantzun Ez erantzun

Planen hedapena EAEn: Sozietate publikoak

Ebaluazio datuetan sozietate publikoen %10

dago ordezkatuta.

Ebaluazio datuetan Ebaluazio datuetan sozietate publikoen %10 sozietate publikoen %10

dago ordezkatutadago ordezkatuta ..

IV. Plangintzaldiarenebaluazioan aztertu dira lehen aldiz 210 sozietate eta zuzenbide pribatuko

erakunde publiko.

IV. IV. PlangintzaldiarenPlangintzaldiarenebaluazioan aztertu dira ebaluazioan aztertu dira lehen aldiz 210 sozietate lehen aldiz 210 sozietate eta zuzenbide pribatuko eta zuzenbide pribatuko

erakunde publikoerakunde publiko . .

Planen inguruko hausnarketak (I)

Herri administraziotik jasotako erantzunen kopurua altua den Herri administraziotik jasotako erantzunen kopurua altua den arren zalantzak daude erantzuten huts egin dutenen gai neanarren zalantzak daude erantzuten huts egin dutenen gai nean : :

•• Zergatik ez diote galdesortari erantzun? Zein da horren arrazoiaZergatik ez diote galdesortari erantzun? Zein da horren arrazoia? ? Baliabide falta? Plangintzaren inguruko araudia betetzetik lekutBaliabide falta? Plangintzaren inguruko araudia betetzetik lekutan an egonez, izango da errealitatea ezkutatzeko asmoa? Edo egonez, izango da errealitatea ezkutatzeko asmoa? Edo euskararekiko distantzia edo jarrera uzkurra?euskararekiko distantzia edo jarrera uzkurra?

•• Ez zaie nolabaiteko jarraipenik egiten erakunde horiei?Ez zaie nolabaiteko jarraipenik egiten erakunde horiei?

Antzeko galderaAntzeko galdera --sorta egin litezkesorta egin litezke ::

•• Planik abian ez dutela aitortu duten erakundeezPlanik abian ez dutela aitortu duten erakundeez..

•• Sozietate publikoetatik erantzun ez duen gehiengoazSozietate publikoetatik erantzun ez duen gehiengoaz..

Planen inguruko hausnarketak (II)

•• Jasotako informazioa ez da nahikoa egoeraren ezagutza Jasotako informazioa ez da nahikoa egoeraren ezagutza sakona eta osoa izatekosakona eta osoa izateko ..

•• Nola hobetu edo bideratu, ezjakintasun horretan, plane n Nola hobetu edo bideratu, ezjakintasun horretan, plane n gabeziak, hutsuneak eta akatsak?gabeziak, hutsuneak eta akatsak?

•• Bestalde, plana ezartzeko erakunde bakoitzak autonom ia osoa Bestalde, plana ezartzeko erakunde bakoitzak autonom ia osoa izanik, ba ote planetan murgilduta daudenen artean g utxieneko izanik, ba ote planetan murgilduta daudenen artean g utxieneko koordinazio eta elkarlanik?koordinazio eta elkarlanik?

Planen emaitzak: Erabilera (I)

1) AHOZKO KOMUNIKAZIOA1) AHOZKO KOMUNIKAZIOA

Hiru alor hauek aztertu diraHiru alor hauek aztertu dira : : •• Erakundeen ahozko kanpoko hizkuntza eskaeraErakundeen ahozko kanpoko hizkuntza eskaera ; ; •• Erakundeen ahozko kanpo harremanakErakundeen ahozko kanpo harremanak ; ; •• Erakundeen ahozko barne harremanakErakundeen ahozko barne harremanak ..

2) IDATZIZKO KANPOKO HIZKUNTZA ESKAERA2) IDATZIZKO KANPOKO HIZKUNTZA ESKAERA

Herritarrek eta beste administrazioek erakunde batekin Herritarrek eta beste administrazioek erakunde batekin idatziz harremanetan jartzean erabiltzen duten hizkunt zaidatziz harremanetan jartzean erabiltzen duten hizkunt za..

Planen emaitzak: Erabilera (I)Erakundeen ahozko kanpoko hizkuntza eskaera

Herritarrek, beste administrazioek edo beste sailek herri Herritarrek, beste administrazioek edo beste sailek herri erakundearekin harremanetan jartzen direnean erabil itako hizkunterakundearekin harremanetan jartzen direnean erabil itako hizkunt zaza.

Planen emaitzak: Erabilera (II)Erakundeen ahozko kanpoko hizkuntza eskaera

Telefonoz eta leihatilan erabiltzen den euskararen pi sua, Telefonoz eta leihatilan erabiltzen den euskararen pi sua, harrera egiteko garaian, elkarrizketa osoan zehar erabilit akoa harrera egiteko garaian, elkarrizketa osoan zehar erabilit akoa

eta jendaurreko ekitaldietaneta jendaurreko ekitaldietan ..

Planen emaitzak: Erabilera (III)Erakundeen ahozko barne harremanak

Telefonozko harrera, telefonozko elkarrizketa, lan bile rak eta hTelefonozko harrera, telefonozko elkarrizketa, lan bile rak eta h arreman arreman informalakinformalak

Planen emaitzak: Erabilera (IV)Jasotako idatzizko komunikazioa

Herritarrek eta beste administrazioak erakunde batekin i datziz Herritarrek eta beste administrazioak erakunde batekin i datziz harremanetan jartzeko garaian erabiltzen duten hizkuntz aharremanetan jartzeko garaian erabiltzen duten hizkuntz a

Planen emaitzak: Erabilera (V)Erakundearen kanpoko idatzizko harremanak

Administrazioetatik herritarrei, beste administrazi oei eta erakuAdministrazioetatik herritarrei, beste administrazi oei eta eraku nde barruko nde barruko atal edo sailei helarazten zaizkien idatzietan erab iltzen den hiatal edo sailei helarazten zaizkien idatzietan erab iltzen den hi zkuntzazkuntza

Planen emaitzak: Erabilera (VI)Euskara sortze hizkuntza

375

58

Euskaraz sortua Gaztelaniatik itzulia Bestelakoak

Erakundearen idatzizko komunikazioan sortutako komun ikazioetatikErakundearen idatzizko komunikazioan sortutako komun ikazioetatikzenbat izan diren jatorriz euskaraz eta zenbat gaztela niatik euszenbat izan diren jatorriz euskaraz eta zenbat gaztela niatik eus karara karara

itzulitakoakitzulitakoak ..

Emaitzen Balorazio Soziolinguistikoa:Analisi-eredu Teorikoa

1.1.-- NORBANAKO MAILANORBANAKO MAILA---- Gaitasun erlatiboaGaitasun erlatiboa..---- MotibazioaMotibazioa..

HizkuntzarenHizkuntzarenerabileraerabilera

2.2.-- MAILA MIKROSOZIALAMAILA MIKROSOZIALAEgoerak eta gizarteEgoerak eta gizarte--sareaksareak::-- Solaskideen ageriko gaitasunaSolaskideen ageriko gaitasuna..-- Harreman trinkoaHarreman trinkoa..-- Hautua egiteko ahalmenaHautua egiteko ahalmena..

3.3.-- MAILA MAKROSOZIALAMAILA MAKROSOZIALA--Gizarteko Gizarteko jardunguneakjardunguneak::

-- Gizartearen babesaGizartearen babesa..-- Estatus juridikoaEstatus juridikoa..-- HizkuntzaHizkuntza--politikapolitika


3.3.-- MAILA MAKROSOZIALAMAILA MAKROSOZIALAGizarteko Gizarteko jardunguneakjardunguneak::-- Gizartearen babesaGizartearen babesa..-- Estatus juridikoaEstatus juridikoa..-- HizkuntzaHizkuntza--politikapolitika


Dimentsioa Makrosoziala:Estatus Juridikoa (I)

IV. Planaren ebaluazio txostenetik (HPS, 2013a:) ha rtuak diren hIV. Planaren ebaluazio txostenetik (HPS, 2013a:) ha rtuak diren h obetu obetu beharreko puntu batzukbeharreko puntu batzuk ::••Estatuko Administrazioko langileak ez daude apirila ren 15eko 86/Estatuko Administrazioko langileak ez daude apirila ren 15eko 86/ 1997 1997 Dekretuaren ezarpen eremuaren barruan. / Dekretuaren ezarpen eremuaren barruan. / ••Estatu mailako administrazioetatik transferitutako langileek ez Estatu mailako administrazioetatik transferitutako langileek ez dute dute derrigortasun datarik. /derrigortasun datarik. /••Herri administrazio batzuek ez dute erabilera plana onartuta edoHerri administrazio batzuek ez dute erabilera plana onartuta edo ta ta hizkuntza irizpiderik. / hizkuntza irizpiderik. / ••Derrigortasun data duten hainbat lanpostudunek ez d ute egiaztatuDerrigortasun data duten hainbat lanpostudunek ez d ute egiaztatu euren euren hizkuntza eskakizuna. / hizkuntza eskakizuna. / ••Hizkuntza irizpideak betetzea egokia ez denean, ez dago betearazHizkuntza irizpideak betetzea egokia ez denean, ez dago betearaz teko teko prozedurarik eta ez dago neurri zuzentzailerikprozedurarik eta ez dago neurri zuzentzailerik ..

Hutsune juridikoak daude eta legedia ez betetzea Hutsune juridikoak daude eta legedia ez betetzea doako ateratzen dadoako ateratzen da ..

Dimentsioa Makrosoziala:Estatus Juridikoa (II)

HAUSNARKETAHAUSNARKETA ::

••Nola bideratu hizkuntza hautuaren eskubidea, aldi Nola bideratu hizkuntza hautuaren eskubidea, aldi berean diskriminazioa ekidinez? berean diskriminazioa ekidinez?

••Euskararen aldeko zenbait neurri hartzean Euskararen aldeko zenbait neurri hartzean segurtasun edo berme juridiko sendorik eza dagosegurtasun edo berme juridiko sendorik eza dago ::

�� Horrek oztopatzen du planen garapena, batetikHorrek oztopatzen du planen garapena, batetik ..

�� Bestetik, iritzi publikoaren aurrean zalantzak Bestetik, iritzi publikoaren aurrean zalantzak sortarazten ditu hizkuntza politika eta planen sortarazten ditu hizkuntza politika eta planen zilegitasunazzilegitasunaz ..

Dimentsioa Makrosoziala:Gizartearen babesa (I)

IV. Planaren ebaluazio txostenetik (HPS, 2013a:) hart uak diren IV. Planaren ebaluazio txostenetik (HPS, 2013a:) hart uak diren hobetu beharreko puntu batzukhobetu beharreko puntu batzuk ::

•• Zeharkakotasun falta: euskara planen kudeaketa Euska ra Zeharkakotasun falta: euskara planen kudeaketa Euska ra Zerbitzuaren barruan egotea, besteak Zerbitzuaren barruan egotea, besteak bestebeste erakundeerakunde --arduradunen inplikazioa behar adinakoa ez izateagatik. / arduradunen inplikazioa behar adinakoa ez izateagatik. /

•• Hizkuntza ohiturak eta pertzepzioak. / Hizkuntza ohiturak eta pertzepzioak. /

•• Hizkuntza irizpideak betetzen ez direnean, Euskara Hizkuntza irizpideak betetzen ez direnean, Euskara Zerbitzura bakarrik biltzen da ardura hauZerbitzura bakarrik biltzen da ardura hau . .

Dimentsioa Makrosoziala:Gizartearen babesa (II)


••Euskara normaltzea ez da ulertzen zeharEuskara normaltzea ez da ulertzen zehar --lerro lerro bezala, ez denon erantzukizun gisabezala, ez denon erantzukizun gisa . .

••Ez da oraindik ulertu Ez da oraindik ulertu ––ezez da horrela azalduda horrela azaldu --hizkuntza berreskuratzeak hizkuntza berreskuratzeak gizarte aldaketagizarte aldaketadakarrela bere baitandakarrela bere baitan ..

Dimentsioa Makrosoziala:Hizkuntza politika (I)

IV. Planaren ebaluazio txostenetik (HPS, 2013a:), h obetu beharreIV. Planaren ebaluazio txostenetik (HPS, 2013a:), h obetu beharre ko puntu ko puntu batzukbatzuk ::

•• Ardura handiko hainbat lanpostudunek euskararen ald etik behar Ardura handiko hainbat lanpostudunek euskararen ald etik behar besteko mailarik ez izatea. / besteko mailarik ez izatea. /

•• Idatzizko lan hizkuntza: Hainbat tresna eta aplikaz io informatikIdatzizko lan hizkuntza: Hainbat tresna eta aplikaz io informatik o o gaztelania hutsez daude; ikuspegi elebakarretik egi nda daude. / gaztelania hutsez daude; ikuspegi elebakarretik egi nda daude. /

•• Kanpo irudia: Hizkuntza paisaia oraindik bermatu ba rik dago guneKanpo irudia: Hizkuntza paisaia oraindik bermatu ba rik dago guneerdaldunenetako zenbait administrazio eta erakundet an. Arazo erdaldunenetako zenbait administrazio eta erakundet an. Arazo berezia dago behinberezia dago behin --behineko iragarkietan. Web orrietako eduki behineko iragarkietan. Web orrietako eduki guztiak ez daude euskaraz, batez ere, 1 eta 2. tipo logietakoguztiak ez daude euskaraz, batez ere, 1 eta 2. tipo logietako udaletan. / udaletan. /

•• ……

Dimentsioa Makrosoziala:Hizkuntza politika (II)

•• ……•• Kanpo irudia: Hizkuntza paisaia oraindik bermatu ba rik dago guneKanpo irudia: Hizkuntza paisaia oraindik bermatu ba rik dago gune

erdaldunenetako zenbait administrazio eta erakundet an. Arazo erdaldunenetako zenbait administrazio eta erakundet an. Arazo berezia dago behinberezia dago behin --behineko iragarkietan. Web orrietako eduki behineko iragarkietan. Web orrietako eduki guztiak ez daude euskaraz, batez ere, 1 eta 2. tipo logietakoguztiak ez daude euskaraz, batez ere, 1 eta 2. tipo logietako udaletan. / udaletan. /

•• Zerbitzuen baliabide falta 1 eta 2. tipologietako u daletan. / Zerbitzuen baliabide falta 1 eta 2. tipologietako u daletan. /

•• Erabilera planen jarraipenik eza. / Erabilera planen jarraipenik eza. /

•• Metodologia estandarraren falta. / Metodologia estandarraren falta. /

•• Hainbat erakundek ezarrita dituzte hizkuntza irizpi deak, baina Hainbat erakundek ezarrita dituzte hizkuntza irizpi deak, baina ahulezia hauek agertzen dituzte: Batzuetan ez da be tetze mailareahulezia hauek agertzen dituzte: Batzuetan ez da be tetze mailare n n jarraipenik egiten. /jarraipenik egiten. /

Dimentsio Makrosoziala:Hizkuntza politika (II)


••Planen diseinua ez da sakon ebaluatzen?Planen diseinua ez da sakon ebaluatzen?

••Hizkuntza politika eraginkorrak planen kudeaketa ef ikaz eta Hizkuntza politika eraginkorrak planen kudeaketa ef ikaz eta efizientea izan behar du oinarri, arlo guztiak aint zat hartzen defizientea izan behar du oinarri, arlo guztiak aint zat hartzen d ituenaituena . .

••Bestalde, derrigortasun indizearen diseinuak euskal dunen proportBestalde, derrigortasun indizearen diseinuak euskal dunen proport zio zio txikia duten udaletako euskaldunak zigortzen ditu; alegia, euskatxikia duten udaletako euskaldunak zigortzen ditu; alegia, euska ldun ldun gehien bizi diren horietakoakgehien bizi diren horietakoak ..

1.1.-- NORBANAKO MAILANORBANAKO MAILA-- Gaitasun erlatiboaGaitasun erlatiboa ..-- MotibazioaMotibazioa ..



Norbanako Dimentsioa:Gaitasun erlatiboa (I)

IV. Planaren ebaluazio txostenetik (HPS, 2013a:), h obetu beharreIV. Planaren ebaluazio txostenetik (HPS, 2013a:), h obetu beharre ko puntu ko puntu batzukbatzuk ::

•• Hizkuntza eskakizunen sistemak ahuleziak ditu. / Hizkuntza eskakizunen sistemak ahuleziak ditu. /

•• Hainbat erakundek ezarrita dituzte hizkuntza irizpi deak, baina Hainbat erakundek ezarrita dituzte hizkuntza irizpi deak, baina batzuetan ez da betetze mailaren jarraipenik egiten . / batzuetan ez da betetze mailaren jarraipenik egiten . /

•• 3 eta 4. tipologietako udaletan: hizkuntza eskakizu na 3 eta 4. tipologietako udaletan: hizkuntza eskakizu na egiaztatu barik duten langileek zailtzen dituzte id atzizko egiaztatu barik duten langileek zailtzen dituzte id atzizko harremanak. / harremanak. /

•• Erabilerarik ezak ezagutza murriztu du. /Erabilerarik ezak ezagutza murriztu du. /

Norbanako Dimentsioa:Gaitasun erlatiboa (II)


Herri administrazioko IV. Planaren bukaeran, hizkun tza Herri administrazioko IV. Planaren bukaeran, hizkun tza eskakizunerako derrigortasun data ezarria duten lan postuak erdiaeskakizunerako derrigortasun data ezarria duten lan postuak erdiapasatxo baino ez dapasatxo baino ez da ::

••Ez ote du horrek adierazten planen ahulezia edo joe ra geldoa?Ez ote du horrek adierazten planen ahulezia edo joe ra geldoa?

Hizkuntza eskakizunen diseinua eta horren jarraipen aren egokitasHizkuntza eskakizunen diseinua eta horren jarraipen aren egokitas una una zalantzanzalantzan : :

•• Ezarritako eskakizun maila nahikoa ote lanpostuko f untzioak Ezarritako eskakizun maila nahikoa ote lanpostuko f untzioak betetzeko?betetzeko?

Norbanako Dimentsioa:Motibazioa (I)

IV. Planaren ebaluazio txostenak (HPS, 2013a:) txos tenakIV. Planaren ebaluazio txostenak (HPS, 2013a:) txos tenak ::

•• Ez digu horren gaineko informazio handirik eskaintz enEz digu horren gaineko informazio handirik eskaintz en..

•• Orokorrean, langileek ondo baloratzen dute erabiler a plana edukiOrokorrean, langileek ondo baloratzen dute erabiler a plana eduki tzea. tzea. //

•• Dena den, kontrako jarrerarik egon ez arren, langil een parte harDena den, kontrako jarrerarik egon ez arren, langil een parte har tzeak tzeak handiagoa izan beharko lukeela aipatzen da. /handiagoa izan beharko lukeela aipatzen da. /

•• Komunikazioa: Hainbat erakundek ezarrita dituzte hi zkuntza Komunikazioa: Hainbat erakundek ezarrita dituzte hi zkuntza irizpideak, baina ez dira ondo komunikatu erakundea n. /irizpideak, baina ez dira ondo komunikatu erakundea n. /

Norbanako Dimentsioa:Motibazioa(II)


Espero liteke plana onartu arren, lanEspero liteke plana onartu arren, lan --jardunean islarik ez izatea, jardunean islarik ez izatea, CooperenCooperen araberaarabera : : •• ““ La La normalizacinormalizaci óónn lingling üíüísticastica tienetiene mmááss probabilidadesprobabilidades de de ééxitoxito

enen cuantocuanto a a laslas actitudesactitudes queque enen cuantocuanto a a loslos comportamientoscomportamientos ..””((CooperCooper , 1997: 217) , 1997: 217)

Planen emaitzetan motibazioak izan lezakeen eragina z jabetuta, Planen emaitzetan motibazioak izan lezakeen eragina z jabetuta, deigarri egiten da horren inguruan dagoen ezagutza faltadeigarri egiten da horren inguruan dagoen ezagutza falta ::•• Herritarrek, euskaraz egiteko ala ez egiteko Herritarrek, euskaraz egiteko ala ez egiteko arrazioezarrazioez ..•• Administrazioetako langileek lanAdministrazioetako langileek lan --jardunean erabil dezaten ala ezjardunean erabil dezaten ala ez ..

Planen komunikazio egokirik ezak langileen motibazi o maila apaldPlanen komunikazio egokirik ezak langileen motibazi o maila apald u u dezake.dezake.


2.2.-- MAILA MIKROSOZIALAMAILA MIKROSOZIALAEgoerak eta gizarteEgoerak eta gizarte --sareaksareak ::-- Solaskideen ageriko gaitasunaSolaskideen ageriko gaitasuna ..-- Harreman trinkoaHarreman trinkoa ..-- Hautua egiteko ahalmenaHautua egiteko ahalmena ..


Dimentsio mikrosoziala:Solaskideen ageriko gaitasuna

IV. Planaren ebaluazio txostenean (HPS, 2013a):IV. Planaren ebaluazio txostenean (HPS, 2013a):

•• Ez da planetan planteatzen solaskideen arteko elkar ezagutza Ez da planetan planteatzen solaskideen arteko elkar ezagutza linguistikoa errazteko neurririk ? (langile elebidu nen ikurra, linguistikoa errazteko neurririk ? (langile elebidu nen ikurra, hizkuntzahizkuntza --paisaiapaisaia ……))


••Horrek muga dezake euskararen erabilera, batez ere lankide eta Horrek muga dezake euskararen erabilera, batez ere lankide eta herritarren arteko harremanetan. herritarren arteko harremanetan. (adib.: Jose (adib.: Jose RamRamóónn Uriarte et al.)Uriarte et al.)

Dimentsio mikrosoziala:Harremanen trinkotasuna


•• 1 eta 2. tipologietako udaletan: langile euskaldun gutxi egoteag1 eta 2. tipologietako udaletan: langile euskaldun gutxi egoteag atik ez atik ez dago bermatuta euskara zerbitzu hizkuntza gisa ahoz ko harremanetdago bermatuta euskara zerbitzu hizkuntza gisa ahoz ko harremanet an. /an. /


••Hizkuntza irizpideak lanpostuei esleitzean ez da ai ntzat hartzenHizkuntza irizpideak lanpostuei esleitzean ez da ai ntzat hartzen postu postu horiek beteko dituzten langileen arteko harremanen aukerahoriek beteko dituzten langileen arteko harremanen aukera . .

••Horrela, kasu askotan ezinezkoa da euskaldunen arte ko sare trinkHorrela, kasu askotan ezinezkoa da euskaldunen arte ko sare trink orik orik sortzea, dauden bakanak erdaldunen harremansortzea, dauden bakanak erdaldunen harreman --sareetan barreiatuta sareetan barreiatuta daudelakodaudelako ..

Dimentsio mikrosoziala:Hautua egiteko ahalmena (I)


•• HPSrenHPSren gidaritza indartu beharra. /gidaritza indartu beharra. /

•• Erakundeen ordezkarien %56,4k dauka euskaraz lan eg iteko gaitasuErakundeen ordezkarien %56,4k dauka euskaraz lan eg iteko gaitasu na. na. //

•• Lan hizkuntzaLan hizkuntza ::�� Langileen joera ahozkoan gaztelaniaz egiteko /Langileen joera ahozkoan gaztelaniaz egiteko /�� Idatzikoan, abioko hizkuntza gaztelania da. /Idatzikoan, abioko hizkuntza gaztelania da. /

HAUSNARKETAHAUSNARKETA:

•• Lidergo bateratu faltak deskoordinazio kutsua emate n dio Herri Lidergo bateratu faltak deskoordinazio kutsua emate n dio Herri administrazio bakoitzak bere administrazio bakoitzak bere Euskararen Erabilera Normalizatzeko Euskararen Erabilera Normalizatzeko PlanaPlana izateariizateari ..

Dimentsio mikrosoziala:Hautua egiteko ahalmena (II)


•• Hizkuntza hautua botereHizkuntza hautua botere --harremanen araberakoaharremanen araberakoa ::““ La planificaciLa planificaci óón lingn ling üíüística puede iniciarse en cualquier nivel de la stica puede iniciarse en cualquier nivel de la jerarqujerarqu íía social, pero es poco probable que da social, pero es poco probable que d éé resultado a menos que resultado a menos que las las éélites o las contralites o las contra --éélites la acepten y la promuevan.lites la acepten y la promuevan. ”” (Cooper, (Cooper, 1997: 216)1997: 216)..

•• Erakundeen ordezkari asko ez dago euskaraz gaituta, eta daudenenErakundeen ordezkari asko ez dago euskaraz gaituta, eta daudenenmugarik handiena lanmugarik handiena lan --hizkuntza baliatzeko dahizkuntza baliatzeko da ::•• Liderren gaitasuna eta erabilera lehentasunezkoak d ira lanLiderren gaitasuna eta erabilera lehentasunezkoak d ira lan --

hizkuntza bihurtzekohizkuntza bihurtzeko ..•• Langile batzuengan nagusitzen den erdarako inertzia eraldatzen Langile batzuengan nagusitzen den erdarako inertzia eraldatzen

asko lagun lezake lidergotik eragiteakasko lagun lezake lidergotik eragiteak ..

Planen kudeaketa:Management (I)

ManagementManagement diziplinak euskara planetan izan ditzakeen onurez diziplinak euskara planetan izan ditzakeen onurez ohartarazten digu Xabier Erizekohartarazten digu Xabier Erizek : :

•• ““ ManagementekoManagementeko diziplinak (diziplinak ( ……)) ekarpen bereziak egiten ahal dizkio ekarpen bereziak egiten ahal dizkio euskararen (euskararen ( ……)) plangintzariplangintzari . .

•• ManagementManagement ekintzara bideratutako diziplina da, hizkuntzaekintzara bideratutako diziplina da, hizkuntza --plangintza plangintza bezala, eta balioak eta praktika lotzen ditu: desir agarria (balibezala, eta balioak eta praktika lotzen ditu: desir agarria (bali oak) dena oak) dena errealitatera eramateko diziplina daerrealitatera eramateko diziplina da ..

•• ““ ManagementenManagementen ekarpen nagusia da bezeroa / herritarra erdigunean ekarpen nagusia da bezeroa / herritarra erdigunean jartzea: bere nahiak, bere beharrak eta bere erabak imena.jartzea: bere nahiak, bere beharrak eta bere erabak imena. ”” ((ErizeErize , , 2013: 36)2013: 36)

HAUSNARKETAHAUSNARKETA ::•• ManagementenManagementen arabera, planek erdigunean jarri beharko lituzketearabera, planek erdigunean jarri beharko lituzkete : :

•• Bezero edo herritarrakBezero edo herritarrak ..•• Bigarren bezero gisa ulertu behar diren langileakBigarren bezero gisa ulertu behar diren langileak ..

Planen kudeaketa:Management (II)

HAUSNARKETAHAUSNARKETA ::•• Horrela, erantzun egokiak bilatu beharko lirateke o ndoko galdereHorrela, erantzun egokiak bilatu beharko lirateke o ndoko galdere ii ::�� Zergatik ez dute erosten (erabiltzen) euskara?Zergatik ez dute erosten (erabiltzen) euskara?�� Zergatik erosi (erabili) beharko lukete euskara? Ze rk motibatukoZergatik erosi (erabili) beharko lukete euskara? Ze rk motibatuko lituzke lituzke

hautu hori egitekohautu hori egiteko ..�� Zer baloratzen dute bezero horiek euskararen inguru an? Zer baloratzen dute bezero horiek euskararen inguru an? �� Zer eskatuko liokete euskarari, produktu hori erost eko?Zer eskatuko liokete euskarari, produktu hori erost eko?�� Zein da euskararen abantaila konpetitiboa?Zein da euskararen abantaila konpetitiboa?�� Merkatu orokorra ala Merkatu orokorra ala fokalizazioafokalizazioa bezero horiek erakartzeko bezero horiek erakartzeko

estrategian?estrategian?�� Zer egin euskararen merkatuZer egin euskararen merkatu --kuota berriro hazkunde zikloan jartzeko?kuota berriro hazkunde zikloan jartzeko?�� Zein da euskararen diferentziazioa, bere erosleei e skaintzen dieZein da euskararen diferentziazioa, bere erosleei e skaintzen die n balio n balio

desberdina euskara erostea merezi izateko?desberdina euskara erostea merezi izateko?�� Zer nahi dute euskara planen xedeZer nahi dute euskara planen xede --talde biek?talde biek?

Azken buruan, Azken buruan, managementmanagement --eanean merkatumerkatu --ikerketak leku garrantzitsua du. ikerketak leku garrantzitsua du. Non dago, baina, euskara planen inguruko merkatuNon dago, baina, euskara planen inguruko merkatu --azterketa?azterketa?

Erabileraren bilakaera erlatiboa, administrazio-ere muka (hazkundea %-tan). Euskal Herria, 1991-2011

5,3

-15,6

-43,0

20,0

-13,8

-23,9

38,6

3,4

-23,0

67,0

52,7

-25,6

77,4

33,3

-25,5

-60,0 -40,0 -20,0 0,0 20,0 40,0 60,0 80,0

EAE

Nafarroa Garaia

Lapurdi, NafarroaBeherea eta Zuberoa

Lankideekin (ISL aitortua)

Hainbat eremu formaletan (udaletxean-banketxean-osasun zerbitzuetan) (ISL)

Lagunekin (ISL aitortua)

Kale-erabilera (haztatua +15, EHKN)

Etxean (ISL aitortua)

Planen eraginaren isla, gizartean

19911991--2011 denbora tartean erabileraren hazkunderik handi enak 2011 denbora tartean erabileraren hazkunderik handi enak lankideekin eta hainbat eremu formaletakoak izan di ralankideekin eta hainbat eremu formaletakoak izan di ra. .

(Iurrebaso, 2012).(Iurrebaso, 2012).

4.- Azken hausnarketak (I)

Hobetu beharrekoak badaude hainbat ikuspuntutatik Hobetu beharrekoak badaude hainbat ikuspuntutatik begiratutabegiratuta ::

•• Planen diseinu eta aplikazioaPlanen diseinu eta aplikazioa ..•• Planen ebaluazioaren emaitzakPlanen ebaluazioaren emaitzak ..•• Estatus juridikoaEstatus juridikoa ..•• Gizarte babesaGizarte babesa ..•• GaitasunaGaitasuna ..•• MotibazioaMotibazioa ..•• Solaskideen aukeraSolaskideen aukera ..•• ……

4.- Azken hausnarketak (IV)

•• Zalantzak zalantzaZalantzak zalantza , emaitza txukunak (?) etaeta gizartean ikusgarriak .

•• BerazBeraz, planek, beren horretan ere, ekarpena egiten duteegiten dute ..

•• Zer gertatuko litzateke, beraz, Zer gertatuko litzateke, beraz, ……… kudeaketa zorrotza eta management ikuspegiaikuspegia aplikatuz? aplikatuz? … hainbathainbat alderdi ilun ezagutza zientifikotik landuz?landuz?

Ezagutza jorratzerakoan eta metodologia hobetzerako an Ezagutza jorratzerakoan eta metodologia hobetzerako an Unibertsitatearen ikuspegi zientifikoak ez du zer e sanik?Unibertsitatearen ikuspegi zientifikoak ez du zer e sanik?

T. (+34) 943 376 716 F. (+34) 943 372 772


Iñaki Martínez de Luna

Documents

Transcript of Iñaki Martínez de Luna