IES do Milladoiro 4º ESO

67
IES do Milladoiro 4º ESO Curso 2016/2017

Transcript of IES do Milladoiro 4º ESO

Page 1: IES do Milladoiro 4º ESO

IES do Milladoiro 4º ESO

Curso 2016/2017

Page 2: IES do Milladoiro 4º ESO

IES do Milladoiro

2

Sobre ruedas Paula LÓPEZ SENÍN

Víctor Manuel SANTIDRIÁN ARIAS Nas clases de Física e Química e de Xeografía e Historia vimos o documental Sobre ruedas, dirixido por Óscar Clemente (2010) e producido por Canal Sur (https://www.youtube.com/watch?v=_aHMIhDxnIM). Para facilitar o visionado deste documental, proporcionamos ao alumnado un guión de traballo con varias cuestións sobre as que responden nos ensaios que aquí presentamos. Esas cuestións son: - Incluír unha referencia á relación entre a Segunda Revolución Industrial e o automóbil. - Comentar a frase de que o automóbil é presentado como “símbolo da democracia”. - O monóxido de carbono e o óxido de nitróxeno (IV) son algúns dos gases contaminantes emitidos na combustión dos vehículos, cales son as súas fórmulas químicas? Que outro nome se lle pode dar a cada un. - Os freos hidráulicos dos vehículos baseánse no Principio de Pascal, por que? Podería usarse aire en lugar do líquido de freos? - A distancia de seguridade dos vehículos depende da velocidade a que circulen? Por que? - É adecuado medir a presión dos pneumáticos do coche despois dunha longa viaxe? - Inclúe unha referencia aos conceptos de Física/Química e Historia que estás elaborando. - “Hemos cedido el espacio público de nuestras ciudades al medio de transporte que más espacio acapara” é unha frase que soa en Sobre ruedas. Que quere dicir? - Comenta: “Máxima velocidad va acompañada de máxima lentitud”. - Inclúe no teu escrito unha reflexión sobre a afirmación de que “La solución al problema del coche es otro coche”. - “El coche nos condujo hacia el sueño de la sociedad de consumo y es precisamente el coche el primero en advertirnos de que seguir produciendo como si los recursos naturales fuesen ilimitados nos conduce a un callejón sin salida”.

Page 3: IES do Milladoiro 4º ESO

Sobre ruedas

3

A influencia do automobil Alfonso ABUÍN

4º ESO B

Dende o comezo dos tempos, o ser humano utilizou diferente recursos como medio de transporte para axilizar o seu movemento polo mundo e sen dúbida alguna, o invento máis relevante foi a roda. Este artiluxio fixo o camiño do desenvolvemento dos transportes en terra moito máis fácil porque facía que se perdera moi pouca enerxía en forma de rozamento entre outras cousas. Entre os medios de transporte que utilizaban a roda para funcionar atopábanse os carros (tirados por animais), posteriormente a bicicleta e, coa chegada da Segunda Revolución Industrial, o automobil. Este último foi o primeiro en funcionar cunha enerxía non renovable, o carbón. O carbón alimentaba unha máquina de vapor que a súa vez movía o automóbil. Este medio de transporte non era demasiado relevante ata a chegada do petróleo e a cadea de montaxe xa que nun principio os automóbiles eran cousas de ricos. Todo esto cambiou coa Segunda Revolución Industrial, que trouxo consigo a cadea de montaxe (fordismo) e desta maneira, unha maior productividade e produción que abaratou os prezos e fixo que máis xente puidera permitirse compralo. Avanzando na Historia, cara principios do século XX, o automóbil convertiuse nun medio crucial e que condicionaba as nosas vidas de maneira espectacular ata ó punto de consideralo un “símbolo da democracia” xa que se lle atribuía a liberdade de movemento e o feito de que todo o mundo puidera permitirse ter un. Un coche que pode representar isto aínda que sexa máis novo é o SEAT 600, un coche que estaba ao alcance da maioría da poboación española e marcou un cambio. O aumento da seguridade ao volante foi e segue sendo un punto moi relevante. Cada día dáselle máis importancia a esta cuestión, xa que, como din no vídeo, morren máis persoas ao volante que nas guerras máis importantes e destructivas. Un dos elementos máis importantes falando de seguridade son os freos, os cales están directamente relacionados coa distancia de seguridade. Esta distancia debe aumentar segundo se incremente a velocidade porque o coche non pode frear de golpe debido a inercia; no caso de frear de golpe, o coche derraparía e podería rematar nun accidente. Para evitar estas desgrazas, os freos funcionan actualmente (freos hidráulicos máis eficientes) grazas ao Principio de Pascal. O Principio de Pascal di que a presión exercida sobre un fluido incompresible (un líquido porque os gases si que son compresibles) dentro dun recipiente se transmite con igual intensidade en todas direccións. O uso que fan os freos hidráulicos deste principio é o de transmitir a forza exercida no émbolo do pedal ata un émbolo de menor tamaño que fai que a forza aplicada se amplifique. Outra das medidas de seguridade que se implementou foi o cinto de seguridade, un elemento que recordo non era obligatorio cando eu era pequeno naqueles coches que non o tiñan de serie e que agora si que o é. Isto é un exemplo de que cada vez as estrada se volven máis seguras. Todos estes aumentos na seguridade débense a que cada vez os coches están máis integrados na nosa sociedade e a maior parte do espazo das rúas está invertido nas estradas. Algo a ter en conta é que o coche é o medio de transporte que máis espazo ocupa, xa que aínda que non sexa tan grande como un bus ou un trén, transporta moita menos xente e so en ocasións moi puntuais vai cheo. De aquí a frase “hemos cedido el espacio público de nuestras cuidades al medio de transporte que más

Page 4: IES do Milladoiro 4º ESO

IES do Milladoiro

4

espacio acapara” cousa que dende o meu punto de vista é un paso cara atrás xa que resta eficiencia a nosa forma de vida. Outro dato que na miña opinión é un paso cara atrás no desenvolvemento é o abusivo uso do coche en situación nas que non é necesario, como para recorrer distancias que se recorren fácilmente andando ou en bici e xunto as excesivas horas que se lle dedican a un coche diariamente, a pesar de que chegas máis rápido a certos lugares, en bastantes ocasións entre o trafico, semáforos e ademáis e posible que se chegase máis rápido por outro medio por eso a frase “Máxima velocidad va acompañada de máxima lentitud”. Ultimamente, estáselle dando moitísima importancia aos temas relacionados co medio ambiente, sobre todo co quencemento global. Resulta que os coches son os principais culpables. Dise isto porque os coches que funcionan cun motor de explosión, expulsan ao medioambiente gases de efecto invernadoiro e gases nocivos para as persoas como o son o monóxido de carbono (CO) ou gas carbnonoso e o óxido de nitróxeno (IV) ou dióxido de nitróxeno. Ante esta situación estanse desenvolvendo novas tecnoloxías para crear un automóbil que funcione con enerxías renovables e, a súa vez, que sexan eficientes; por iso di a frase de “La solución al problema del coche es otro coche”. Se non fose polo quencemento global, de seguro que non se avanzarían tanto as tecnoloxias e non se crearían, por exemplo, automóbiles que funcionen cunha pila de hidróxeno ou con enerxía solar. Grazas a isto nos podemos dar de conta que na Historia sempre houbo algo que nos empuxou a crecer tecnoloxicamente xa sexan as guerras ou, neste caso, o quecemento global e que sen estes feitos que parecen que so traen consigo cousas negativas, nos axuden a non quedarnos estancados. Sobre ruedas recórdanos por todo o que pasou a sociedade dende o punto de vista da evolución do automóbil. Pero no todo ten que ver con isto xa que nos explican entre outras cousas como foi cambiando a sociedade e a nosa forma de vida segundo se desenvolven novas enerxías e como nos vamos adaptando a estos cambios. Con esto último e co que me quedo do documental e non tanto co automóbil directamente aínda que é moi importante e foi e segue sendo un dos temas que máis nos fan cambiar.

Page 5: IES do Milladoiro 4º ESO

Sobre ruedas

5

La sociedad del automo ́vil

Federico ALBARRACÍN 4º ESO B

El automóvil, uno de los inventos del siglo pasado más importante, rige nuestra vida diaria, tanto como si somos los que lo utilizamos como si somos peatones. El documental Sobre ruedas, de Canal Sur del año 2011, trata el tema del automóvil en profundidad desde su comienzo y sus consecuencias. El documental empieza con la Segunda Revolución Industrial (1750-1850), enumerando las energías utilizables. Se centra en el petróleo, que es el combustible que utiliza el coche, para desarrollar cómo se pasó de producir en un lugar estático mientras se mueven los obreros al fordismo, que introduce el concepto de cadena de produción. Por esta época también se creía que era un símbolo de poder, libertad y democracia gracias a lo que representaba, una gran máquina de hierro que puede alcanzar grandes velocidades y puede llevarte a donde desees. Habla de cómo los coches se van multiplicando y se empieza a ceder espacio humano para las máquinas, que ocupan mucho lugar mientras la mayoría del tiempo está aparcado. El documental muestra unas cifras enormes: un peatón ocupa medio metro cuadrado, mientras el coche doce, por ejemplo; o cómo un sesenta y cuatro por ciento de las ciudades son ocupadas por los coches y sus carreteras, por lo que los peatones necesitan de un proceso llamado peatonización, que es muy básicamente restringir el uso de vehículos en ciertas zonas. Muestra cómo el número de peatones baja gracias a la presencia de los coches. Los más afectados son los niños y los ancianos ya que no prestan tanta atención a los automóviles. Estos se vuelcan en otras actividades en el hogar tales como mirar la televisión, para evitar salir. El documental explica que las víctimas (niños y ancianos) son tachadas de peligrosas los niños son llevados hasta donde precisen con el coche hasta edades en las que puedan sacar su propio carnet de conducir. El coche también te deja una salida a todo el caos que causa: mediante él mismo nos deja escapar a los pueblos o viviendas mas alejadas, por lo que para descansar del coche se debe tener uno. También se comenta cómo el automóvil multiplica la distancia entre los lugares ya que no es necesario que todo esté en un solo lugar como la ciudad; ahora pueden existir diferentes espacios para todas las necesidades, tales como la vivienda, el ocio, el deporte, el trabajo, etc.: para llegar el automóbil es una gran ayuda, aunque se puedan usar trenes y autobuses mucha gente, que vive fuera, lo necesita para desplazarse, ademas de que algunos creen que es incómodo e desagradable. También deforma los estándares de ciudades y barrios, añadiendo más carreteras y reduciendo los espacios como parques. Sobre ruedas también presenta algunos datos sobre la distancia que una familia media se mueve en el transcurso de una semana. Luego se empieza a hablar de cómo el coche es solo otra prótesis del hombre (en un sentido de necesidad de movimiento) y cómo el automóvil es como una burbuja ya que te “aisla” del exterior y te permite crear tu propio “mundo”; puede a llevar a hacer cosas que normalmente no harías.

Page 6: IES do Milladoiro 4º ESO

IES do Milladoiro

6

Se hace mención de los “efectos de conducta”, que son básicamente formas de reaccionar cuando estamos llevando a cabo una acción. Se pone de ejemplo al martillo y el piano que nos hacen comportar de diferentes maneras para poder utilizarlas de una manera eficaz. Se desarrolla cómo el ser humano crea la necesidad de ir deprisa y cómo está articulada la sociedad en un estado de emergencia permanente, cómo el ser humano no está hecho para percibir a tanta velocidad el peligro en sí y de cómo solamente en la última década, la cantidad de muertos y heridos por este hecho se pueden comparar a las épocas de los peores desastres (tanto naturales como guerras) habiéndolos podido evitar con solamente pisar el freno1. Debido a la gran cantidad de accidentes se crearon formas de proteger al ser humano en caso de algún choque. Algunas de las medidas tomadas son el cinturón de seguridad, las señales de trafico, el sistema de suspensión o el airbag. Se crea la necesidad de cambiar el coche a medida que pasan los años, al creer que esta desactualizado o fuera de moda. La publicidad trata de hacer que ese sentimiento se alargue hasta hacer comprar otro automóvil. Mientras más pasa el tiempo a más distancia se sitúan las cosas y más espacio antes natural se asigna a autopistas lo que hace que se contamine mucho más debido a los gases emitidos como el CO (óxido de carbono, II) y el NO2 (dióxido de nitrógeno). Además de contaminar y consumir una cantidad enorme de espacio, el combustible utilizado por la mayoría de los coches, el petróleo, se está acabando después de siglo y medio de su uso, cosa que es negativa, ya que es una energía fácil de conseguir y económica. Lo que aporta el auto es bastante poco con lo que daña, en general, pero en la actualidad es casi necesario. El documental concluye con una reflexión: si una sociedad se “alimenta” (consume) las veinticuatro horas del día, con todo lo que conlleva (destruir para poder vivir), ¿qué tipo de mundo puede soportarlo?

1 El freno es un sistema de seguridad activa que se basa en el Principio de Pascal. Este principio dice que la presión ejercida sobre un fluido (no compresible como el agua) sobre un punto, se transmite sobre todo el líquido con igual fuerza. Esto no es posible con los gases ya que en lugar de transmitir la fuerza se comprimirían.

Page 7: IES do Milladoiro 4º ESO

Sobre ruedas

7

In Dependence Day Ian ALONSO NEIRA

4º ESO A

O automóbil é un dos inventos máis importantes da Segunda Revolución Industrial e tamén un servizo realmente importante e común na actualidade. O primeiro automóbil foi propulsado por vapor no século XVII. Este vehículo chamouse Fardier e foi creado por Nicolás Cugnot. Este automobíl era pesado e bastante ruidoso. Outro vehículo bastante coñecido e moi utilizado pola sociedade da época foi o Ford T, un coche fabricado por Henry Ford en 1908 e comercializado ata 1927. En 1885 creouse o primeiro automóbil con motor de combustión interna, inventado por Eugenio Barsahti, un sacerdote italiano, e Felice Matteucci, outro italiano, enxeñeiro hidráulico e mecánico. Ese motor usaba con gasolina e a súa combustión é dañina para o medioambiente pois libera monóxido de carbono (CO) e de pentaóxido de dinitrógeno (NO2). No documental Sobre Ruedas, que puidemos ver na aula, fálase sobre a utilización do automóbil como “símbolo da democracia” pois ofrece unha gran liberdade de desprazarse a calquera lugar en calquera momento, non como o autobús, que ten unha ruta e un horario marcados. O automóbil é un elemento fundamental na sociedade, así como o son algunhas das súas partes para o seu funcionamento: o motor, o tren propulsor, a suspensión, a dirección, a carrocería e o chasis, as rodas e os freos. O motor poderíase dicir que é o corazón do automóbil, pois é o que xera a enerxía necesaria para o movemento. O tren propulsor é o elemento polo que a enerxía producida polo motor chega ás rodas. A suspensión é o conxunto de elementos que absorben as irregularidades do terreo. A dirección é o conxunto de mecanismos que fan que as rodas se orienten na dirección que marca o conductor. A carrocería e o chasis son o soporte básico de todos os compoñentes do automóvil. As rodas son os elementos que executan o movemento do automóbil mentres que os freos fan todo o contrario, utilizándose para parar as rodas. Estes freos utilizan o Principio de Pascal pois usan líquidos para que exercendo unha forza pequena se cree unha maior capaz de poder parar unha roda a gran velocidade. Nestes freos non se pode usar aire no lugar do líquido xa que o aire e comprimible, é dicir, pódese comprimir e non transmitiría a forza correctamente levando consigo o mal comportamento e non parando a roda. O uso do líquido é efectivo porque non se pode comprimir, é incomprimible, e transmite a forza correctamente. Igual que son fundamentais as partes anteriormente citadas, tamén o son as súas medidas de seguridade como a lubricación das pezas do motor para evitar o seu desgaste, as bandas das rodas, manter os pneumáticos en bo estado e cun debuxo ben marcado para evitar o “aquaplaning” e mellorar a fricción e o agarre coa estrada. A presión das rodas tamén é importante pois ter unha presión baixa ou demasiado elevada provoca un desgaste desigual pola roda e un menor agarre. É mellor revisar a presión sempre antes dunha viaxe longa e sen percorrer anteriormente máis de catro ou cinco quilómetros, para evitar que os pneumáticos estean quentes e a presión non sexa a mesma que marca o manómetro cos pneumáticos fríos. Ademais unha das medidas de seguridade máis importantes e tamén unha das máis olvidadas é a distancia de seguridade, fixada nos 0,5 metros por Km/h, aínda que non está mal levar unha pouca máis por precaución; en estradas molladas esta distancia pasa a ser o dobre.

Page 8: IES do Milladoiro 4º ESO

IES do Milladoiro

8

Como conclusión podemos sacar que o automóbil ten vantaxes e inconvintes. A vantaxe a destacar é a gran comodidade que aporta poder desprazarte a calquera lugar sen horario nin ruta fixa. As desvantaxes son máis numerosas. Algunhas delas son: O espazo tanto pola dimensión que ocupa como transporte xa que é o que máis ocupa ou o espazo que separa os servizos fundamentais que con respecto a antigüidade, están máis lonxe os uns dos outros. A contaminación tamén é un tema a ter en conta polas as emisións de óxido de nitróxeno (IV) (NO2) e de óxido de carbono (II) (CO). No documental fálase de que algunhas empresas usan o coche eléctrico como solución aos problemas medioambientais polo que un automóbil á solución a outro automóbil. Ademais de todo o anteriormente citado tamén se une a dependencia do automóbil: a vida resulta moi difícil ou incluso imposible nalgúns casos sen a existencia do automóbil. Por outra banda, hoxe en día estamos nunha etapa de completa dependencia do automóbil. Para representar esta dependencia elaborei o xogo de palabras empregado no título. Elaboreino cun pouco de imaxinación: o título da película Independence Day, que trata sobre o día da independencia en Estados Unidos, aquí non fai referencia ao este feito senón ao día da dependencia do coche.

Page 9: IES do Milladoiro 4º ESO

Sobre ruedas

9

Camiño ao descarrilamento Óscar ANTELO ESPASANDÍN

4º ESO B A nosa vida é como unha estrada, unha estrada en ambas dirección; pode ser un bo camiño ou ir en dirección contraria como marcar uns límites a vida humana. O automóbil convértese importante na nosa vida e non so para o transporte senón tamén parao ocio, tanto que ata se fixeron atraccións coma os coches de choque. Tamén temos que ter en conta que so polo feito de ter unha marca ou outra do noso coche xa damos unha imaxe de como estamos a nivel económico. Todo isto comeza na Segunda Revolución Industrial, despois da produción en serie. Antes non todo o mundo se podía permitir comprar un automóbil, eran caros e non todo o mundo tiña o suficiente poder económico para permitilo; era unha cousa de ricos, un luxo. Para que o mercado fora abastecido pola demanda de transporte e o aumento da poboación, o sector automobilístico necesita unha producción masiva. Isto é conseguido grazas a Henry Ford e a produción en cadea. Isto último pode ser un símbolo da democracia xa que así todo o mundo ten o dereito e o poder económico de comprar un automóbil.

Cadea de montaxe

Os coches producen millóns de mortes, últimamente máis cas producidas nas guerras. Isto sole ocorrer por exceso de velocidade ou por non ter responsabilidade e ir ebrio ou con exceso de alcohol no sangue (referencia ao etanol). O ser humano non está capacitado para ir a tanta velocidade e evolucionar tanto como estamos facendo nos últimos anos. A contaminación dos coches non é actual xa que se manifestaba as invencións do automobil antigamente como en cadros e pinturas La Cochera, o que quere dicir que xa levan anos contaminando a xeografía do noso planeta. Ademais se se avería ou rompe non hai problema: mércase outro e xa está. Por iso o documental di que “La solución al problema del coche es otro coche”. A pesar dos costes económicos pasamos moito tempo dentro do automóbil, ata para pequenos trallectos por comodidade. Isto non é bo, faise pouco exercicio físico, agás de ser no ximnasio, sobre todo nas grandes cidades. Tamén cedemos moito espazo nas cidades para as vías. Xa non se ven os nenos xogando nas rúas, coma a antiga; entón igual hai que reparar tamén neses pequenos detalles. “Hemos cedido el espacio público de nuestras ciudades al medio de transporte que más espacio acapara” di o documental xa que nun automóbil xa que cada coche ocupa moito espazo. Unha boa rede pública en transportes evitaría que cada quen consumise e contaminase innecesariamente no seu coche particular, á parte do gasto económico que significa.

Page 10: IES do Milladoiro 4º ESO

IES do Milladoiro

10

O automóbil revolucionou a xeografía mundial do século XX. Actualmente case todas as familias teñen un ou dous coches para as funcións cotiás, o que aumenta a contaminación no ecosistema urbano. Tamén hai que pararse a pensar nas fatalidades que nos está a producir o uso do petróleo como materia prima: non é ilimitado, estase acabando. Poderíamos facer un uso moderado en conxunto con enerxías renovables. As cidades como Pequín ou Madrid están contaminadas cos gases como o óxido de carbono (IV), CO2, ou máis recoñecido como dióxido de carbono, pero tamén outros como dióxido de nitróxeno, NO2, ou óxido de nitrógeno que producen os coches. E aínda peor ca isto son as estradas, os parkings… en fin. Outro factor negativa é a cantidade de espazo, tempo e cartos que lle dedicamos ao noso autommóbil cando podríamos utilizar o transporte público. Hai estudos que din que se o estado gastara cartos nunha confortable rede de transporte público se limitaría o uso do coche particular, pero a realidade e que cada persoa que ten un automóbil porque produce moitos beneficios económicos, polo cal non se mellora o transporte público. “A máxima velocidad máxima lentitud”, di Sobre ruedas, xa que queremos ir rápidos e producimos atascos que contaminan nas grandes cidades o día a día. Cando imos á aldea ou a ver os parentes que viven cerca o lonxe da cidade, escapamos do ecosistema urbano co coche: é irónico, pero o propio automóbil afástanos da aglomeración de autos. O coche circula polas estradas que dañan a xeografía e e producen impactos importantes na natureza.

Unha estrada

As multinacionais crean e producen coches cada vez máis rápidos, non se respecta a distancia de seguridade. Recibimos choques e impactos aos que o ser humano non sobrevive. Non estamos capacitados para desprazarnos a tanta velocidade. Tamén crean esteorotipos de coches modelos con famosos ou xente recoñecida socialmente conducindo vehículos: Fernando Alonso, Rafa Nadal, actores… Tamén hai falta de responsabilidade por parte dos usuarios: o exceso de alcohol (etanol) e o consumo de drogas ao volante. Os autos requiren dun mantemento xeral no día a día e, máis aínda, antes de realizar unha viaxe longa para non sufrir accidentes hai que comprobar os pneumáticos, o líquido dos freos. Utilízase líquido porque ao transmitir a forza que exercemos no pedal transmítese en todas as direccións mentras que se utilizaramos outro tipo de fluído como o aire ou gas non serviría por que se comprimiría e non queremos iso ao realizar unha frenada xa que o auto non frenaría. O que moita xente fai incorrectamente é comprobar o estado do coche ao final do viaxe; iso non sirve, xa que se hai algún problema debe solucionarse antes do viaxe non

Page 11: IES do Milladoiro 4º ESO

Sobre ruedas

11

despois. Todos con coche particular, todos consumimos energías non renovables, producimos contaminación e gastos innecesarios para desprazamentos que poderíamos facer a pé ou en bicicleta. A miña conclusión é que o automobil é moi bo, pero por agora igual aínda non se notaron os efectos secundarios demasiado xa que senón se tomarían medidas para que non vivamos nun mundo contaminado. Igual cando nos encontremos nesa situación pode ser algo tarde.

Page 12: IES do Milladoiro 4º ESO

IES do Milladoiro

12

Contaminación de todo tipo Ana ANTELO FELÍPEZ

4º ESO A Para comenzar el comentario, y también a lo largo de este, he pensado en unir cada apartado con el concepto de la contaminación. Y empezaré hablando de que existen muchos tipos de contaminación: la acústica, la visual y de la que todos estamos acostumbrados a escuchar hablar, la polución, también denominada contaminación del medio ambiente, en especial el aire y el agua. Tengo pensado hablar un poco de todas, pero debo decir que la polución tiene un papel principal en mi trabajo, sin olvidar al verdadero protagonista de este ensayo, el automóvil. Después de este brevísimo prólogo, me dispongo a contar esta historia. Empezaré hablando un poco sobre el coche, contándoos que nace de la Segunda Revolución Industrial (a partir de año 1870), pero sale a la luz un poco después, en el año 1885. El automóvil forma parte del cambio transcendental de los transportes, junto con el avión (primer vuelo en 1903). Estas dos máquinas son tan especiales porque fueron las primeras en funcionar a base de petróleo, que se convierte en la nueva fuente de energía más importante, dejando al vapor y al carbón en una esquina, casi olvidados. Pero no puedo seguir hablando así del automóbil sin contaros que mucha antes de que funcionara con cualquier combustible fósil, entre los años 1832 y 1839, fue creado el primer coche eléctrico. Pero desgraciadamente quedó eclipsado por los avances en el motor de combustión y más tarde se vería sumido en el olvido de la humanidad hasta hace unos pocos años. Este hecho suele sorprender a muchos, porque cuando se habla de “coche eléctrico” parece una cosa muy novedosa, cuando en realidad es más antigua que el coche al que estamos acostumbrados. Y otro factor que creo que también lleva a esta conclusión es que el coche alimentado por energía eléctrica emite unas cantidades casi nulas de gases perjudiciales para el medio ambiente; como el interés por salvar nuestro planeta y la detención de la polución se han vuelto temas populares hace relativamente poco, nace de este “nuevo” interés por no contaminar. Ya que he mencionado lo de los gases perjudiciales para el medio ambiente, pero no puedo cambiar de tema sin mencionar que es una de las desventajas de los coches con motor de combustión. Entre otros, los gases más notables emitidos por estos coches son el monóxido de carbono, también llamado óxido de carbono (II) (CO), y el óxido de nitrógeno (IV), conocido también como dióxido de nitrógeno (NO2 ). Ahora que estoy hablando un poco del propio coche también puedo contaros algunas de las que considero más interesantes. Algunos de los siguientes conocimientos los he adquirido en mis clases de Tecnología y Física hace un tiempo (la mecánica era uno de mis temas favoritos), y otros los he aprendido de mi padre o de experiencias pasadas. Uno de las cosas que aprendí en clase es el funcionamiento de los frenos y las partes internas del motor y del propio coche; gracias al oficio de mi padre (mecánico en el negocio familiar) he podido verlas de primera mano. A medida de aprendía las cosas anteriormente mencionadas en clase, le preguntaba a mi padre al llegar a casa y él me las mostraba en el taller. Aprendí que, en los coches, se utilizan los frenos hidráulicos porque multiplican la fuerza aplicada por el conductor cuando se ejerce al líquido de frenos. Es imposible usar aire en este sistema porque al ser un gas, reduciría su volumen y el principio en el que se basa este procedimiento (el Principio de Pascal) requiere un volumen constante.

Page 13: IES do Milladoiro 4º ESO

Sobre ruedas

13

Una idea que aprendí fuera de las aulas es la necesidad de respetar la distancia de seguridad entre los coches. Esta duda, en concreto, me la resolvieron mis padres y me contaron que depende mucho de la velocidad a la que vaya el vehículo, entre otras cosas, y que tiene que ser como mínimo una distancia que te permita detenerte en caso de frenazo brusco sin chocar con el coche de delante. Otra idea que debo incluir es la de la presión de los neumáticos, y de paso, este concepto nos permitirá introducirnos en otro tema. Es muy importante revisar la presión de los neumáticos antes de un viaje largo, porque los que tienen baja presión se gastan antes y a los que tienen exceso les disminuye la adherencia, lo que puede provocar cambios en el comportamiento del vehículo y, en el peor de los casos, un accidente. Y ahora que citamos los neumáticos podemos hablar de cómo un coche lo contamina prácticamente todo. Los automóviles provocan atascos (“Máxima velocidad va acompañada de máxima lentitud”, dice el documental), y esto causa contaminación acústica (por el sonido de los claxons) y contaminación visual (a nadie le gusta ver una calle abarrotada de coches y sin ninguna zona que parezca agradable); eso sin mencionar la polución de la que ya he hablado anteriormente. En este momento puedo decir que, a parte de contaminar prácticamente de todas las maneras posibles, también “Hemos cedido el espacio de nuestras ciudades al medio de transporte que más espacio acapara” de forma que el derecho a circular se convierte en lo más importante. Sé que hay muchos lados por los que se puede “atacar” a los coches, como que te separan del mundo e impiden que socialices (un poco exagerado si me preguntan a mí), pero no me veo la más indicada para argumentar con eso porque yo misma, sin necesidad de un coche, me puedo aislar de la gente que me rodea de la forma más sencilla: poniéndome unos auriculares. Tampoco creo que esto sea algo tan grave, pero no hablo de ello porque lo que lleva este trabajo no es el impacto social del coche (aunque soy consciente de que al final tendré que hablar sobre ello) sino la contaminación. Como doy por concluido este tema, voy a escribir ahora sobre el documental y las cuestiones que aborda. Para empezar creo que habla del efecto en la sociedad que tuvo el automóvil y creo que la frase del automóvil como “símbolo da democracia” es la mejor manera de definirlo. Según creo yo, esta frase se refiere a que cuando el coche se convirtió en un bien que podía adquirir cualquiera, cada persona tiene el mando de su automóvil, porque era de su propiedad, y eso es exactamente lo que significa democracia. Y ya para finalizar lo que yo considero que es un comentario excesivamente largo, debo decir que el automóbil puede que tenga muchas ventajas; en su día solo se veían las virtudes, pero ahora es cuando se empieza a pensar en el futuro y en lo que podría provocar un consumo sin límites de algo que sí lo tiene: el petróleo y los demás combustibles fósiles. Esta idea creo que está perfectamente recogida en las siguientes frases: “El coche nos condujo hacia el sueño de la sociedad de consumo y es precisamente el coche el primero en advertirnos de que seguir produciendo como si los recursos naturales fuesen ilimitados nos conduce a un callejón sin salida” y “La solución al problema del coche es otro coche”.

Page 14: IES do Milladoiro 4º ESO

IES do Milladoiro

14

El símbolo del consumo Noelia BALSA QUINTEIRO

4º ESO B

El automóvil o coche es un vehículo autopropulsado destinado al transporte de personas o mercancías sin necesidad de carriles y que circula por la tierra. El primer automóvil con motor de combustión interna, es decir, que obtiene la energía mecánica a través de la energía química de un combustible que se quema se atribuye a Karl Friedrich Benz en 1886 con el modelo Benz Patent-Motorwagen. El invento de esta máquina fue una de las muchas razones que dieron lugar a la Segunda Revolución Industrial; además, en este periodo, también se desenvolvieron nuevas industrias como la siderúrgica, eléctrica y química.

Primer automóvil de la historia

Benz Patent-Motorwagen

En relación con la industria química cabe destacar que el motor del automóvil es de combustión y utiliza como materia prima el petróleo. La combustión del petróleo o sus derivados produce productos residuales que son perjudiciales para el planeta. En el automóvil, estos productos residuales son emitidos a la atmósfera en forma de gases como el óxido de carbono (II) (CO) o dióxido de nitrógeno (CO2), entre muchos otros gases contaminantes. “La solución al problema del coche es otro coche”, escuchamos en Sobre ruedas, ya que queremos sustituir esos coches que emiten gases contaminantes por otros que son menos perjudiciales para la Tierra como los híbridos o eléctricos, en lugar de reducir el tiempo de circulación o utilizar más los transportes públicos como el bus o metro. Además de contaminar el planeta con el petróleo o hacer un uso excesivo de estos recursos como con el agua, estamos gastándolos como si fueran ilimitados. Esto es algo que se menciona en el vídeo: “El coche nos condujo hacia el sueño de la sociedad de consumo y es precisamente el coche el primero en advertirnos de que seguir produciendo como si los recursos naturales fuesen ilimitados nos conduce a un callejón sin salida”. Cada vez queda menos petróleo en el planeta y esto provoca luchas y enfrentamientos entre países porque este recurso natural es vital para los seres humanos. Las industrias, la alimentación, el textil, la limpieza, la agricultura, la medicina, la construcción… todo utiliza petróleo o basa su fabricación en sus derivados y somos nosotros, los humanos, los que estamos haciendo un mal uso de él y estamos provocando que se acabe. También el coche nos condujo hacia la sociedad de consumo porque en un principio el automóvil era un artefacto de lujo que no todo el mundo podía comprar. Esto cambia en Estados Unidos, a principios del siglo XX, debido a la producción en cadena o

Page 15: IES do Milladoiro 4º ESO

Sobre ruedas

15

fordismo. El precio de este medio de transporte disminuye lo que provoca que la mayoría de los habitantes puedan acceder a él. Por eso el video dice que el automóvil es “símbolo de la democracia”, porque más personas podían disponer de este “lujo”; en mi opinión, no tiene nada que ver ya que democracia significa poder del pueblo y lo único que ocasiona este medio de transporte es más consumo por parte de los habitantes. Además, si el automóvil es el símbolo de la democracia, ¿por qué Hitler decide poner en marcha un plan de fomento de la industria del automóvil si fue un dictador? No tiene sentido atribuir como símbolo de la democracia un coche. Se puede decir que es un “símbolo del consumo” ya que la producción de este vehículo aumentó intensamente en estos últimos años de tal manera que la sociedad depende del coche. Esta dependencia es tan grande que en la sociedad “hemos cedido el espacio público de nuestras ciudades al medio de transporte que más espacio acapara” ya que, el espacio público ocupado por un coche es 12 m2 y el de un autobús 30 m2, mientras que el espacio de un peatón es de 0,5 m2. También, por ejemplo, las aceras son menos estrechas comparadas con la calzada o los múltiples peligrosos a los que nos exponemos los habitantes por los coches. Por estos peligrosos, la sociedad debe adoptar unas normas de seguridad, tanto por parte del peatón como del conductor. Los conductores deben respectar las señales y las normas de tráfico como, por ejemplo: los límites de alcoholemia o drogas ya que pueden provocar múltiples accidentes, la distancia de seguridad y la velocidad de circulación porque influye en la distancia de detención del coche en caso de un accidente, el mantenimiento del coche como los filtros, la iluminación, la presión de los neumáticos (revisar siempre antes de un largo viaje cuando estén fríos porque si están calientes la presión será más elevada de lo normal debido a la fuerza de rozamiento), el aceite de los frenos hidráulicos… Los frenos hidráulicos es una parte muy importante en relación con la seguridad del peatón ya que se pueden evitar muchos accidentes. Estos se basan en el Principio de Pascal: al pisar el freno ejercemos una fuerza con el pie en el pedal del coche que es trasmitida a un émbolo de sección inferior que se mueve dentro de un pistón. Esa fuerza crea una presión en el interior del líquido de frenos y hace que el coche se detenga. Si sustituyésemos el líquido por un gas, el coche no se detendría porque los gases se comprimen. Por otra parte, los peatones debemos respetar los pasos de peatones, los semáforos y otras muchas cosas. Semáforos, pasos de peatones, distancias de seguridad, accidentes provocan que en las ciudades o en zonas de gran tránsito se formen muchos atascos que impiden una circulación adecuada. Por eso “máxima velocidad va acompañada de máxima lentitud”, porque la velocidad es mayor cuando vas en coche que a pie pero también se pierde mucho tiempo en buscar aparcamiento, lavarlo, repararlo en caso de averías, echar gasolina… Concretamente, se estima que las personas dedican más de tres horas diarias a su vehículo. Así que no sé si es verdad que utilizando este vehículo nos ahorros tiempo. En conclusión, el consumo de este medio de transporte sigue aumentando intensamente. Actualmente, si pusiéramos todos los coches del mundo en línea uno detrás del otro daría diez veces la vuelta al Ecuador. También la dependencia del coche por parte de los humanos es cada vez mayor; aunque, también es cierto que los medios de transporte públicos como el bus o tren se utilizan cada vez más para desplazarse de un sitio a otro.

Page 16: IES do Milladoiro 4º ESO

IES do Milladoiro

16

En mi opinión deberíamos utilizar menos el coche ya que contamina mucho la atmósfera y esto, en poco tiempo, tendrá sus consecuencias cuando el efecto invernadero sea cada vez mayor.

Contaminación atmosférica

Page 17: IES do Milladoiro 4º ESO

Sobre ruedas

17

Sociedad Consumista Vanessa BARRETO PANAMEÑO

4º ESO B

Después de la Primera Revolución Industrial, a partir de 1870, se produjeron importantes innovaciones técnicas, industriales y empresariales que permiten diferenciar una Segunda Revolución Industrial. Empezaron a utilizarse nuevas fuentes de energía y aunque el carbón siguió siendo la básica, cada vez fueron teniendo mayor uso otras nuevas, especialmente el petróleo (usado como combustible para motores) y la electricidad (con muchas aplicaciones: iluminación de casas y ciudades, energía motriz para máquinas y medios de transporte, energía eléctrica para aparatos domésticos…). La industria textil dejó de ser la más importante y destacaron la industria siderometalúrgica y la industria química, que se renovó gracias a varios inventos: colorantes, explosivos, pinturas, fibras sintéticas, plásticos… En el sector siderúrgico se empezaron a producir grandes cantidades de acero a bajo precio que se usó en la industria armamentística y en la industria naval. La electricidad se aplicó en la industria para mover máquinas y desarrollar nuevos medios de transportes como el ferrocarril o el tranvía. También se aplicó en la comunicación con el teléfono y la radio. Y, por supuesto, en la vida diaria (la bombilla eléctrica). En los transportes el petróleo empezó a utilizarse como combustible en dos nuevos medios: el automóvil, que se inventó en 1885, y en el avión (primer vuelo en 1903). Gran Bretaña conservó su importancia industrial en fuerte competencia con Alemania y los Estados Unidos, donde el ingeniero Frederick W. Taylor, buscando producir más en el menor tiempo posible para reducir los costes de fabricación e incrementar los beneficios, creó un sistema llamado “taylorismo”, que consistía en dividir el trabajo en tareas pequeñas, de las que cronometraba con exactitud la duración. De esta manera, cada obrero se especializaba en una tarea. Otro empresario, llamado Henry Ford, ideó la fabricación en serie en cadenas de montaje (fordismo), de manera que los obreros permanecían en su puesto de trabajo realizando siempre la misma tarea sobre la pieza que les llegaba por una cinta transportadora. Al mismo tiempo les pagaba buenos salarios y facilitaba buenas condiciones de vida a sus trabajadores para incentivar su interés y su consumo. Con esta nueva forma de organizar el trabajo se consiguió abaratar los precios y de esta manera cada vez más personas podían consumir los productos, en este caso los coches. El automóvil se convirtió en el producto estrella de la sociedad de consumo y empezó a verse como un símbolo de la democracia porque cada vez más personas podían permitirse tener uno. Pero con el automóvil, que tuvo muchas consecuencias positivas en cuanto a la movilidad de las personas, vinieron también algunos efectos secundarios como la contaminación atmosférica. En la combustión de los vehículos se emiten varios gases contaminantes como el dióxido de carbono (también llamado óxido de carbono IV CO2) y el óxido de nitrógeno (II NO). Son altamente contaminantes ya que pueden causar la muerte cuando se respira en niveles elevados.

Page 18: IES do Milladoiro 4º ESO

IES do Milladoiro

18

Hoy en día la gran mayoría de los vehículos cuentan con un sistema de seguridad llamado airbag, que consiste en un mecanismo que se activa en el momento en el que el coche sufre un fuerte impacto a través de unos sensores de choque distribuidos por el mismo que detectan una desaceleración brusca. Cuando la bolsa de aire se infla protege a los pasajeros del vehículo en el momento que se produce el impacto. El sensor de choque une un filamento que está en contacto con una pastilla de Azida de sodio Na+, puesta dentro del airbag, disparando una reacción química donde se forma una gran cantidad de nitrógeno. Para que el airbag se dispare se circular a una velocidad superior a 28-30 kilómetros/hora y que la dirección del choque se encuentre dentro de un ángulo de 30 grados a ambos lados longitudinal del coche. El generador de gas es el dispositivo que contiene un propelente solido anti envejecimiento (propergol), está compuesto también de azida de sodio (NaN3), nitrato de potasio (KNO3) y óxido de Silicio (SiO2) encerrado en una cámara de combustión sellada en forma de cápsula. En el centro del generador del gas se introduce una capsula de ignición (ocurre cuando el calor que una reacción produce puede mantener una reacción química). En caso de accidente está cápsula recibe un impulso eléctrico que la hace estallar, activándose el propergol, cuya combustión produce el gas necesario (nitrógeno) para llenar la bolsa. En el Principio de Pascal explica el proceso que se inicia al pisar el pedal del freno del coche F1/S1=F2/S2 que al pisar el freno se ejerce una fuerza con el pie sobre el pedal, la cual la transmite a través del émbolo pequeño que se mueve dentro del pistón. El líquido expulsa la presión en todas las direcciones haciendo que el vehículo frene además transmite mejor la presión ejercida por el pedal que el aire. Cuando se realiza un largo viaje no es adecuado medir a continuación la presión de los neumáticos, porque está caliente por el rozamiento con el asfalto y hace que la presión medida se más alta que lo realmente es. En el documental titulado Sobre ruedas, que recientemente vimos en nuestra clase de Historia, se nos explica cómo el automóvil cambió al mundo y lo que en principio se creía un icono de nuestra libertad se acabó convirtiendo en un devorador de tiempo y espacio, es decir que absorbe todo nuestro espacio y nuestro tiempo. Actualmente en nuestra sociedad el coche ocupa casi todo nuestro espacio público, es decir, nuestras calles y plazas, lo que provoca que nuestro ecosistema urbano esté dañado. Las ciudades ya no son seguras con tantos coches circulando por ellas. Y las personas y los niños cada vez salen menos a la calle y se dedican cada vez más a ver la televisión. Las personas, que nos hemos vuelto dependientes del coche, apenas nos movemos y en vez de andar, por ejemplo, vamos al gimnasio… en coche. Se calcula que hoy en día hay muchos millones de coches en el mundo, que están provocando un deterioro en el medio ambiente, lo cual nos debería hacer reflexionar sobre otro modelo de ciudad porque a este paso, en primer lugar, agotaremos los recursos (se calcula que hay petróleo para unos 20 ó 30 años) y, en segundo lugar, destruiremos el planeta. Nos estamos convirtiendo en una sociedad que no respecta ni cuida sus recursos. En lugar de eso, intentamos buscar otro tipo de soluciones como los coches que funcionan con electricidad o los biocombustibles, como el bioetanol o el biodiesel… cualquier solución antes de prescindir del coche, sin darnos cuenta de que este medio de transporte es el que más espacio ocupa en nuestro planeta. La solución ante el exceso uso del coche es otro coche y, de esta manera, volvemos a empezar. De este hecho, ante

Page 19: IES do Milladoiro 4º ESO

Sobre ruedas

19

la cantidad de coche que circulan por el mundo en nuestras ciudades, se empezó a tener conciencia de que eran necesarios espacios exclusivos para los peatones en los que solo se circula a pie y en donde el acceso de los vehículos está prohibido. Esto es en lo que consiste la peatonalización en intentar proteger nuestro espacio público. No somos conscientes de que el coche nos llevó hacia la sociedad de consumo y es precisamente este mismo coche el primero en advertirnos de que seguir produciendo como si los recursos naturales fuesen ilimitados nos acabará conduciendo a un callejón sin salida porque nuestros recursos naturales, como el petróleo, se acabará agotando y los coches dejarán de funcionar. El petróleo es un recurso que tardó en formarse millones de años y el cual se utiliza en diversas actividades que nos benefician en nuestro entorno. El problema es que se utiliza demasiado y eso podría provocar una crisis a nivel mundial ya que es una fuente fundamental al utilizarse principalmente como energía para el transporte ya que de él se obtiene muchos derivados, como es el caso de la gasolina que es utilizada en los medios de transportes como en los automóviles, motos, también en el transporte público como en los autobuses, en el hogar para calentar el agua, la calefacción, etc. Otro derivado del petróleo es el asfalto, utilizado para pavimentar carreteras, impermeabilizar estructuras. El petróleo tiene el problema der ser insoluble en agua y, por lo tanto, es difícil de limpiar. El medio ambiente se ve afectado por este hidrocarburo cuando se produce un vertido porque básicamente daña a los ecosistemas contaminado el agua y matando toda la vida marina. Por lo tanto, este recurso es uno de los más importantes en la actualidad ya que gran parte de los productos que utilizamos a diario están elaborados con este hidrocarburo. Sin embargo, su uso irracional aumenta la contaminación y el deterioro del medio ambiente. En conclusión, pienso que deberíamos utilizar otros recursos alternativos porque llegará un momento en que se agoten los tradicionales. Además deberíamos de usar menos el coche particular y usar más los transportes públicos o ir andando.

Page 20: IES do Milladoiro 4º ESO

IES do Milladoiro

20

Automoción a debate Manuel BECEIRO TRILLO

4º ESO A

En este comentario voy a analizar el documental Sobre Ruedas, el cual fue producido por Canal Sur en el año 2010. Tiene como punto central el coche, que se empezó a comercializar en la Segunda Revolución Industrial con el petróleo. Hablando de la Segunda Revolución Industrial y el automóvil pienso que son dos conceptos que viven en un proceso de simbiosis, ya que cada uno le da al otro algo que necesita para salir adelante. Por un lado, está el coche que le brinda a Henry Ford, creador de la marca de vehículos Ford, la idea de la cadena de montaje; por otra parte, no se hubiese podido desarrollar si en esa época no se desenvolviese la Segunda Revolución Industrial. En este período, la fundamental fuente de energía usada es el petróleo, que es de origen fósil, como el carbón, que era el más usado hasta la fecha. Con esta nueva fuente de energía el ser humano ha logrado desarrollar e inventar un enorme número máquinas, pero por desgracia su uso está generando el aumento excesivo de gases tóxicos como CO o óxido de carbono (II) y NO2, o dióxido de nitrógeno. El CO puede ser causante de muerte incluso si solo se respira en pequeñísimas cantidades, ya que se junta con la hemoglobina y evita que se una el oxígeno; por otra parte, dificulta el intercambio de substancias entre la hemoglobina y los tejidos. El segundo, sin embargo, tiene más consecuencias, entre las que se encuentran el deterioro de las células pulmonares y, la que me parece más nociva, es que puede ser causante de la lluvia ácida, que a su vez genera variaciones en el ph del agua, que hace que la gran mayoría de los organismos que viven en esas aguas mueran. Continuando con la parte de “seguridad”, alrededor del minuto diez del vídeo se dice “el ser humano no está diseñado para ir a esa velocidad, no está preparado para percibir los peligros a esa velocidad”. Por otra parte si a esto le sumamos múltiples factores físicos que comprenden el coche, resulta que solo en Europa este invento, que parece tan indispensable, es causante de más muertos y heridos que muchas de las guerras que se han sucedido a lo largo de la Historia. Entre los factores de seguridad merece la pena destacar todo lo relacionado con los frenos. Se basan en el Principio de Pascal que explica como al ejercer presión en cualquier punto de un líquido, ésta se transmite de forma uniforme en todas las direcciones lo que hace que las zapatas se peguen a las ruedas del transporte frenándolo; no se puede usar un gas ya que se comprimiría en vez de transmitir la presión. A este factor van unidos otros dos: el primero es la distancia que hay que mantener de separación entre nuestro vehículo y el que se encuentra delante nuestra, ya que a cuanta mayor velocidad vaya el coche mayor tiempo y distancia necesita el conductor para reaccionar y para que le dé tiempo al mecanismo de frenado a actuar de forma correcta. El segundo factor es la presión del aire en los neumáticos, ya que si no es la adecuada la adherencia de las ruedas con respecto al asfalto se ve enormemente reducida. Al comienzo de este comentario mencioné que la Segunda Revolución Industrial había ayudado a la promoción del coche; no obstante, en mi opinión, ha sido la publicidad, especialmente la televisiva —el vídeo compara el automóvil con un “símbolo de democracia”—, uno de los factores que más han contribuído a su expansión. En esas fechas, en múltiples lugares del mundo se estaba luchando por conseguir la democracia, unos derechos igualitarios para todos, el automóvil aparecía así como un símbolo de

Page 21: IES do Milladoiro 4º ESO

Sobre ruedas

21

igualdad. Por otra parte, pienso que se le ha atribuido esta característica porque este se había visto involucrado en múltiples actos entre los que prefiero destacar la participación de un coche —en concreto un Trabant—, en el derribo del muro de Berlín, uno de los símbolos más destacados de la Guerra Fría y por lo cual la caída de este indica el triunfo de la democracia. La democracia es una forma de convivencia social en la que los miembros son libres e iguales. Esta igualdad tiene dos caras, la igualdad legal y la igualdad material, unos ejemplos de esta última son una vivienda, pero me gustaría resaltar el coche entre estos bienes materiales. En relación esto se menciona en el documental esta frase, “el coche nos condujo hacia el sueño de a sociedad de consumo y es precisamente el coche el primero en advertirnos de que seguir produciendo como si los recursos naturales fuesen ilimitados nos conduce a un callejón sin salida”. En el año 1973 ya hubo una muestra de lo que supondría llegar a este callejón sin salida ya que produjo la primera crisis del petróleo, que fue provocada por la subida de los precios por los países exportadores de esa materia prima. Durante este período de tiempo, los países europeos y los EEUU se vieron gravemente afectados teniendo que poner límites de velocidad y una cuota máxima de consumo de gasolina. En relación al concepto de límites de velocidad se cita en el vídeo la siguiente frase: “máxima velocidad va acompañada de máxima lentitud”. Esta me hace pensar que a pesar de que el automóvil nos ha hecho ganar tiempo a la hora de desplazarnos a lugares lejanos, por otra parte nos hace perder una enorme cantidad de tiempo si estos desplazamientos no son a lugares apartados. Por ejemplo, si es el caso de ir al trabajo con la ayuda de este llegaremos igual de rápido que si nos desplazamos en bicicleta, ya que los otros automóviles generan que los desplazamientos sean lentos y a que a la hora de aparcar sea muy costoso encontrar un sitio libre en algún parking o en alguna calle; al desplazarse en bicicleta se ocupa mucho menos espacio, por lo que no generaría atascos, y sería muy fácil de estacionar, lo que por otra parte ayudaría a combatir el “nomadismo sedentario”. Este fenómeno se ha dado desde que aparecieron los medios de transporte, pero se ha multiplicado con el coche ya que nos desplazamos, pero sin gastar ninguna energía ya que unicamente estamos sentados en un asiento. Otro factor que tendría a favor el uso de medios de transporte es que ocupen menos espacio, ya que con el coche “hemos cedido el espacio público de nuestras ciudades al medio de transporte que más espacio acapara”. Este fenómenos, en mi opinión, ha hecho que la gente se relacione menos, ya que en gran parte de las ciudades los habitantes apenas tienen zonas de las que poder disfrutar al aire libre, Pero como las grandes empresas quieren seguir aumentando su poder están comenzando a desarrollar nuevos sistemas publicitarios en los que nos vende que “la solución al coche es otro coche” que aparenta no contaminar y respetar el medio ambiente. En el fondo para obtener esta energía que no contamina por si sola hay que contaminar ya que necesita producir en grandes cantidades. Como conclusión, me parece oportuno apuntar que me gustaría que se concienciaran de que nuestro planeta no da abasto ya que los recursos naturales son finitos. Es preciso que se investiguen y se desarrollen sistemas que aunque no nos gusten y no favorezcan tanto el bienestar por los menos no destruyan nuestro planeta antes de que podamos remediarlo.

Page 22: IES do Milladoiro 4º ESO

IES do Milladoiro

22

O negro mancha as nosas ciudades Brais BECERRA LAMEIRO

4º ESO A

As cidades, o lugar onde residimos, onde nos socializamos está sendo impregnada da cor negra, da cor negra do asfalto, con pingas brancas que delimitan carrís, con sinais que hai que seguir, e con isto estará todo listo para circular. Pero quen circula? Nós, as persoas? Relativamente si, porque nos controlamos a esa máquina, ós coches. Na construción destas vías perdemos o noso espazo de diálogo e de socializarnos coas demais persoas, “cedemos o espazo público das nosas cidades ó medio de transporte que máis espazo acapara”, pois deixámoslle espazo para a súa circulación e estacionamento e o seu gran tamaño sumado a que moitas persoas posúen un, ocupa moito espazo. Na Segunda Revolución Industrial, creouse esta marabillosa máquina cos novos métodos de produción en cadea de montaxe para reducir custos e aumentar a produción. En consecuencia, o prezo deste produto descendeu, facéndoo accesible para case todos. A súa vez, o automóbil permite a liberdade de movemento, e como é accesible para moita xente, “o automóbil é un símbolo da democracia”, porque a súa liberdade de movemento esta o alcance de todos. Ademais desta capacidade de movemento a grandes velocidades, tamén orixina grandes atascos nas vías. E estes atascos provocan unha gran lentitude e a imposibilidade de moverse a altas velocidades, orixinando unha sociedade na que a “máxima velocidade vai acompañada de máxima lentitude”. Estas altas velocidades tamén provocan accidentes, para evitar isto, requírese tomar as medidas de seguridade necesarias. Entre estas encóntrase a distancia de seguridade. Esta depende da velocidade á que se mova o coche, pois canto máis rápido se desprace máis difícil será frear, e a isto hai que sumarlle o tempo de reacción do humano. Se circulas a unha velocidade elevada, máis espazo recorrerás nese tempo. Segundo a DGT recorrerás 61 metros a 90 km/h e 98 metros a 120 km/h, nunha superficie seca; pois o estado da vía tamén inflúe, xa que varía o coeficiente de rozamento, unha forza que reduce un pouco a velocidade dos obxectos o desprazarse sobre a superficie doutros, neste caso das rodas sobre o asfalto. Outro factor que tamén é decisivo na seguridade vial son os freos, para poder parar esta máquina. Os freos do coche son hidráulicos, baseados no Principio de Pascal, que ditamina: “A presión exercida sobre un fluído incompresible e en equilibrio dentro dun recipiente de paredes indeformables transmítese con igual intensidade en todas as direccións e en todo o fluído”. Isto quere dicir que un fluído que non se pode comprimir nun recipiente de paredes ríxidas, ao exercerlle presión esta transmítese igual por todo o fluído. Aplicando este principio ós freos, podemos reducir grandes velocidades exercendo unha pequena forza moveremos un pistón que exercerá presión sobre un fluído que se transmitirá a uns pistóns consecutivos que activan uns mecanismos de fricción sobre as rodas. Ademais conseguen unha gran presión de freado, por iso é o mecanismo utilizado nos coches. Hai varios tipos de fluídos, os gases e os líquidos, pero neste caso usase o líquido de freos. Non se poderían usar os gases, como o aire, pois son compresibles. Outra medida de seguridade ten que ver cos pneumáticos e a súa presión. É recomendable medir a presión das rodas periodicamente pois diminúe co seu uso. Por iso, despois dunha viaxe longa é recomendable medala pois posiblemente diminuíra.

Page 23: IES do Milladoiro 4º ESO

Sobre ruedas

23

Pero é mellor medila antes de realizar un viaxe desas condicións, para non ter problemas durante este. A presión incorrecta das rodas é a causante de moitos problemas na condución, por exemplo, o levar unha presión moi baixa pode saír a lamia, ademais as rodas desgástanse máis rapidamente e de forma irregular. Se non segues estas medidas poderás ter accidentes, no que chocas con outro vehículo, seguindo o “principio de conservación de cantidade de movemento”. Este principio quere dicir que a cantidade de movemento (a velocidade a que circulas) transmítese do vehículo que impacta ao que recibe o golpe, e a forza transmitida será proporcional a cantidade de movemento. Unha persoa que soubo transmitir o perigo destas colisións foi Dirk Skreber, coa súa obra Crash se chocaran contra el. Esta obra fainos reflexionar sobre o poder destrutivo das máquinas e a delicadeza da vida humana. Mover o coche non é precisamente barato, pois precisa dun recurso moi valioso, o ouro negro, o petróleo. “O coche conduciunos cara o soño da sociedade de consumo e é precisamente o coche o primeiro en advertirnos de que seguir producindo como se os recursos naturais fosen ilimitados condúcenos a unha canella sen saída”. Esta frase refírese á sobrexplotación que estamos facendo deste recurso, que ó principio permitiu o auxe da sociedade do automóbil, pois era un recurso abundante e barato, pero o noso consumismo estanos levando a esgotalo, sendo este moito máis caro e valioso. Pero o problema chegará cando se esgote completamente, pois a gran sociedade construída ó redor deste recurso perderá a súa importancia. Por sorte, xa se están creando alternativas para que non todos explotemos estes recursos, como son os coches eléctricos, ademais de ser máis beneficiosos para o medio ambiente, polo que “a solución ó problema do coche é outro coche”. Pero aínda se impón o coche de gasolina ou gasóleo. O petróleo ten que ser refinado para poder ser empregado nos motores dos coches, obtendo derivados dos cales nos interesan o gasóleo e a gasolina. Estes produtos son utilizados para realizar a combustión que moverá as rodas, dotándoo de velocidade. Pero esta combustión emite gases contaminantes que son expulsados ó exterior; destacan o monóxido de carbono (CO) e o dióxido de nitróxeno (NO2). O primeiro, o óxido de carbono (II), con outra nomenclatura (a de Stock), é un gas incoloro e altamente tóxico que pode causar a morte ó respirase en niveles elevados, e nos enviámolos á atmosfera en grandes cantidades a través dos coches. O segundo, o óxido de nitróxeno (IV), con outra nomenclatura (tamén a de Stock), e un composto químico formado como subproduto da combustión de cor marrón-amarelento. Finalmente, cabe destacar que nós cedémoslle o noso espazo, invertemos parte dos nosos recursos económicos e modelamos ás nosas ciudades reducindo o noso espazo de interacción cos demais para beneficiar a un medio de transporte que nos aporta gran velocidade, pero el devólvenos atascos; e ás este problema, como se fixo recentemente nunha entrada de Santiago (en Conxo); gases contaminantes, máis gastos e accidentes, dos cales algúns son mortais. Aínda que non todo é malo pois realmente ofréceche chegar antes os sitios e os accidentes remédianse tomando as medidas de seguridade precisas. Ademais a solución á contaminación é usar máis os coches eléctricos, o autobús, a bicicleta e inclusive as pernas, e que a cidade favoreza o uso de medios de desprazamento alternativos. O problema dos gastos van ligados aos recursos que empregamos para mover o coche (xa sexa gasolina, gasóleo ou electricidade), que se empregamos, de novo, outros medios de transporte como a bicicleta reduciranse; ou a ruptura de pezas do coche que iso pode ser polo deterioro e o uso ou, inclusive, pola

Page 24: IES do Milladoiro 4º ESO

IES do Milladoiro

24

obsolescencia programada, pero contra este problema xa se esta loitando, por exemplo, Francia aprobou unha lei contra isto porque violan as leis de defensa do consumidor. Para concluír, o coche no é un medio de transporte tan prexudicial e pouco rendíbel, senón que simplemente non o empregamos correctamente e temos que atopar un equilibrio entre todas as distintas formas de transporte e non darlle tanta prioridade a un só. Fontes de información O vídeo sobre o que xurdiu o anterior comentario. http://www.formulacionquimica.com/NO2/ http://quimica.laguia2000.com/general/dioxido-de-nitrogeno http://www.elperiodico.com/es/noticias/economia/francia-abandera- lucha-contra-obsolescencia-programada-3607010 Os traballos de Física/Química e Historia:

Crash 2009: Dirk Skreber Colisión: conservación de cantidade de movemento

Page 25: IES do Milladoiro 4º ESO

Sobre ruedas

25

Evolución do automóbil e as súas consecuencias Adán CARRIL CASTAÑO

4º ESO B

O documental Sobre rodas visionado na clase fálanos de como pouco a pouco fomos incorporando o automóbil ás nosas vidas. Aínda que o automóbil é unha máquina que nos pode levar de un sitio a outro o triple de rápido que camiñando por exemplo, non deixa de contaminar a atmosfera e de gastar recursos naturais moi importantes. Ao principio do documental fálannos de como e porque se comezou a utilizar o automóbil para moverse en lugar de andar ou ir en bicicleta, o que nos leva a pensar en cando se desenvolveu esta máquina. O motor dos automóbiles foi inventado na Segunda Revolución Industrial, en plena época de inventos. E, aínda que nesta época fose un invento tan revolucionario, tamén hai que decir que non tiñan nin tanta potencia nin tanta cilindrada no motor. Despois de que moitos anos pasasen, fóronse facendo innumerables avances científicos, o que fixo que pouco a pouco o automóbil fose tomando forma. En 1885 fabrícase o primeiro automóbil impulsado por un motor de combustión interna, que funciona con gasolina. Aínda que pasou unha década ata que se concretase que o automóbil era útil. Éste pasou polas tres etapas das tres fases dos grandes medios de propulsión: vapor, electricidade e gasolina. Ao principio, o automóbil era cousa de ricos, xa que costaba moitos cartos ao ser un invento tan recente. Na súa saída ao mercado, foi acompañado de moitos anuncios, os cales dicían que ter un automóbil era algo moi bo, como é de esperar. Esto fixo que a xente se interesase por estas máquinas e, pouco a pouco, a medida que ía baixando de prezo, a xente ía comprando máis e máis automóbiles. Esa é a causa da construción de numerosas estradas. O automóbil foi un invento moi revolucionario e, por exemplo os hippies usábanos coma se fosen unha casa e viaxaban con ela a todos lados. Aínda que non todos os automóbiles servían para isto, xa que se necesita moito espazo para poder vivir nun automóbil. O vehículo máis característico e que case todos os hippies tiñan era o Volkswagen T2, que cumplía con moitas das súas necesidades. E como ao principio a xente non tiña o control destas máquinas, ocurrían moitísimos accidentes, aínda que isto sigue pasando nos nosos días, nos que a cifra de mortos por estas máquinas é moi elevada. Por inventáronse moitas maneiras de frear o coche, por exemplo, a utilizada neste momento que é o líquido de freos, o cal funciona grazas ó Principio de Pascal, que di que a presión dun líquido se expande en todas as direccións, coa mesma intensidade e inmediatamente ao aplicar presión nun líquido. O líquido é necesario porque se poñemos osíxeno, por exemplo, en lugar dun líquido, este se comprime e non faría este efecto; só os líquidos poden facelo ao non ser moi comprimibles. Pero aínda dispoñendo deste sistema de freado, que é bastante fiable, a xente sigue acelerando máis e máis, o que provoca un o efecto contrario, xa que ao ir a máxima velocidade, se todos fan eso, vai parecer que imos lento outra vez, é dicir, “máxima velocidade vai a compañado de máxima lentitude”, como di o documental. Isto provoca moitos accidentes. Non se respecta a distancia de seguridade: a medida que vaia aumentando a velocidade, tamén ten que ir aumentando a distancia respecto ao outro automóbil; é dicir, este proceso está moi ligado á velocidade á que se vai. Esta distancia de seguridade serve para asegurarse de que se o conductor de adiante frea en seco ou ten un accidente, nos dea tempo de reaccionar e non facer máis grande o accidente.

Page 26: IES do Milladoiro 4º ESO

IES do Milladoiro

26

No documental tamén se di que o automóbil é un “símbolo de democracia”, o que significa que como todos teñen o seu coche, a sociedade ten “poder”. A raíz disto a sociedade pensa que pode circular por onde queira sen pensar nos peóns. Dende ese momento os peóns comezan a asustarse do automóbil; isto vese cando sae un novo anuncio que nos mostra un automóbil debuxado se move por moitas señais de tráfico, como dicindo que o automóbil ten o poder. Esta idea de que dentro dos nosos coches nos sentimos poderosos, continúa existindo hoxe en día é como si o interior do automóbil fose un micromundo propio. O documental apoia esta idea dicindo que dentro do automóbil sentímonos co poder de poder insultar a outras persoas sen ningunha repercusión, cousa que non faríamos se fósemos andando. O documental tamén nos fala de que dentro do noso automóbil nos sentimos solos. Móstranos a unha persoa portuguesa se pon ao lado das estradas e sauda aos conductores para que non se sintan tan sós. Este señor levaba facendo esa durante moitos anos, pero nunca se cansa de facelo ao ver a cara de satisfacción que sinte unha persoa ó ser saudada por él. Aínda que non todos os aspectos de automóbil son positivos, hai moitos outros que son negativos. Pero de entre todos, o que eu considero o peor é a contaminación que provocan. Entre outros, emiten gase como, por exemplo, o dióxido de carbono ou o óxido de carbono (IV) (CO2), monóxido de carbono ou óxido de carbono (II) (CO) e dióxido de nitróxeno ou óxido de nitróxeno (IV) (NO2). Por culpa disto entre outras cousas, a atmosfera está moi contaminada, xa que tamén hai moitos máis automóbiles que antes. Aínda así, os coches necesitan gasolina para funcionar, polo que nos vemos obrigados a gastar a gasolina a un ritmo frenético, tanto que nos últimos 150 anos gastamos a maioría das reservas de petróleo do planeta. Estímase que o petróleo durará soamente 20 anos máis a este ritmo. Debido a este problema, moita xente optou por comprar un coche ecolóxico, é dicir, a solución ó problema do automóbil é outro automóbil. Outro problema que conleva isto é o nomadismo sedentario, é dicir, moverse estando sentado no coche, máquina que utilizamos normalmente para todo, desprazamentos grandes ou moi cortos. Así non consumimos as calorías que inxerimos, polo que o automóbil tamén inflúe no noso físico. E así, case sen que darnos conta, o automóbil introdúcense en moitos aspectos da nosa vida aínda que sexa indirectamente. Outro aspecto negativo é que o coche é moi grande e amplo. Esto tamén axudou a que pouco a pouco o noso espacio de recreo ou de socialización se vise reducido para construír máis estradas. Ademais o automóbil esixe moito diñeiro, por exemplo, cada ano (normalmente) temos que pasar a I.T.V. (Inspección Técnica de Vehículos) e se non a pasamos á primeira, temos que pagar pola reparación e pagar por ter outra oportunidade de pasar a I.T.V. Ou, por exemplo, que haxa que medir cada pouco tempo a presión dos pneumáticos, xa que si non os tes unha presión correcta poden pasar dúas cousas: 1. Se tes a presión máis baixa do recomendado: Defórmase a forma da roda e o coche perde estabilidade. 2. Se tes a presión máis alta do recomendado: Se pasas por un bache ou algo parecido, é moi probable é que revente a roda.

Page 27: IES do Milladoiro 4º ESO

Sobre ruedas

27

É dicir, o automóbil conduciounos ata a sociedade de consumo desexada. É precisamente o automóbil o primeiro en advertirnos que se seguimos consumindo como se os recursos naturais fosen ilimitados, vamos a un calexón sen saída.

Page 28: IES do Milladoiro 4º ESO

IES do Milladoiro

28

O problema dun imaxinario social erróneo Sergio DIEGO ALONSO

4º ESO A

O outro día viaxei de Santiago a Tui para visitar aos meus avós. O camiño realiceino no coche do meu pai e durou unha hora aproximadamente. Non está mal facer ese traxecto nunha hora, fai uns anos sen os automóbiles tan desenvolvidos como agora e sen autopistas seguramente non sería posible. Durante o camiño foime imposible non relacionar estes pensamentos cun documental feito por Canal Sur no 2010: Sobre ruedas. Este documental fai unha moi boa exposición das consecuencias do automóbil, principalmente negativas, e facilita chegar a certas conclusións e a mentalizar do que é unha parte máis agochada do que provoca o automóbil. Na actualidade todo o mundo é completamente consciente da importancia do automóbil e dos seus aspectos positivos; facilitar a viaxe a lugares distantes, reducir o tempo de viaxes, transportar bens sen que se estropeen (como alimentos), etc. O conxunto de ideas ou a visión que ten de algo a sociedade é o imaxinario social. O imaxinario social sobre o coche é positivo, en xeral. Esta imaxinario social vese modificado, como practicamente todo na actualidade, pola publicidade.

Anuncio BMW ¿Te gusta conducir?

Neste documental moitas veces o fío conductor para falar dun tema era un anuncio calquera, e realmente as súas maneiras de convencer aos compradores eran sorprendentes. Sempre se mostran lugares perfectos, unha persoa contenta: un mundo ideal. Ata aí como os anuncios en xeral de calquera cousa. Outro dos tópicos destes anuncios e facer do automóbil un simbolo, é dicir, dependendo do teu coche ti aparentas ser unha persoa adiñerada, campesiña, etc. Por exemplo, se tes un 4x4 pareces ser unha persoa do medio natural, se tes un Ferrari, unha persoa importante e adiñerada. Nun anuncio menciónase o automóbil como “símbolo de democracia”. Democracia normalmente relaciónase con votación e poder do pobo, pero neste caso a relación desta palabra que usan no anuncio é con consumo. Curiosa a relación e curiosa maneira de convencer á xente. Consumo é unha das palabras claves xa que o automóbil sen ela non se podería explicar, non estaría tan expandido como agora. O automóbil aparece durante a Segunda Revolución Industrial. Inicialmente o se uso era exclusivo. No século XX, principalmente en EEUU, a súa produción aumenta considerablemente. Este feito relaciónase principalmente cun proceso, o fordismo, no que se usa a cadea de montaxe para a produción en serie. Tamén se foi abaratando o prezo dos automóbiles. Isto relaciónase de novo cun proceso, o taylorismo, no que o traballo se divide en tarefas máis pequenas e hai especialización do traballo. Pero se había unha gran produción tiña que haber un gran consumo, que se deu grazas á caída dos prezo. Nos anos 50-60 prodúcese a gran explosión do coche, probablemente sexa o inicio da sociedade o

Page 29: IES do Milladoiro 4º ESO

Sobre ruedas

29

consumo. Producíase para millóns de persoas, houbo moitos avances no automóbil e o consumo seguiu aumentando. Desde ese momento as melloras no automóbil foron constantes. Actualmente un dos principais avances é a incorporación do grafeno. O automóbil convértese no obxeto social principal e isto leva a un dos seus principais problemas: o espazo. O coche é un aparello voluminoso e para que sexa útil necesita espazo polo que circular. Se o seu consumo aumenta, como consecuencia o espazo utilizado para o automóbil tamén. O automóbil é un insaciable devorador de espazo e pouco a pouco cedemos o espazo público das cidades ao medio de transporte que máis acapara. No documental usan “praza” para referirse as zonas das cidades nas que a xente queda e se relaciona e “corredor” para as estradas polas que circula o automóbil. Cada vez hai máis corredor (cada vez se constrúen máis estradas e autopistas) e quítase espazo das prazas. Isto afecta ao ecosistema social, fálase dun ecosistema social dañado. As persoas xa non baixan tanto, non quedan e so baixan á rúa practicamente para ir a lugares que necesitan (comercio, ximnasio…). A isto súmase que os automóbiles que circulan polas estradas se multiplicaron, producindo atascos. O coche fainos gañar tempo na nosa vida, pero isto é bastante discutible. O automóbil é un insaciable devorador de tempo e de espazo. Realmente co coche gástase unha barbaridade de tempo tanto polos atascos como pola necesidade de buscar onde aparcar, para o mantemento do coche… Habería que ver se compensa este tempo perdido polo que se gaña en velocidade. É dicir, finalmente maior velocidade vai acompañada de maior lentitude.

Atasco de tráfico

Xunto a isto, o ser humano, no seu imaxinario social, pensa que a velocidade é igual a mellora, polo que se busca cada vez aumentala máis. Un dos principais obxetivos das melloras mencionadas sempre foi poder obter unha maior velocidade. O ser humano non está preparado para soportar estas velocidades e, finalmente, provócanse accidentes e mortes: de novo o ecosistema social está dañado. Aínda que isto non sucede sempre por problemas do automóbil senón do conductor. Hai, ademais, medidas para evitar estas traxedias, como poder ser manter a distancia de seguridade, que depende da velocidade, as condicións de freado e a adherencia ao terreo. Obviamente ante esta velocidade ten que haber un sistemas de freos, do contrario todos os traxectos rematarían en traxedia. O sistema de freos está basado no Principio de Pascal: a presión exercida nun líquido transmítese igualmente en todas as direccións. Entón, ao pisar o freo, o líquido de freos exerce unha gran presión nas rodas, que deixan de rodar, polo que o coche frea. Podería pensarse que por aforrar podería utilizarse aire en vez de líquido, pero a realidade é que como os gases son compresibles, non se frearía.

Page 30: IES do Milladoiro 4º ESO

IES do Milladoiro

30

Outro gran problema, e deste si que a sociedade está máis concienciada, é o ecolóxico. O automóbil móvese grazas ao motor de explosión, que xera gases contaminantes na combustión. Estes gases son o anhídrico carbonoso (CO) e o dióxido de nitróxeno (NO2), que provocan o chamado efecto invernadoiro. Este problema aumentou de novo co consumo. O uso excesivo provoca unha emisión de gases contaminantes excesivos á atmosfera; nas cidades os gases emitidos son demasiados debido á gran cantidade de coches que circulan diariamente. Isto día a día afecta á Terra drasticamente, é como pecharse nun garaxe co coche encendido; é o chamado infecto invernadoiro. A este problema ecolóxico añádense os desperdicios que quedan de partes de coches que xa non son útiles, como os pneumáticos. Recentemente, os gases dun incendio no cemiterio de pneumaticos en Seseña provocaron unha gran contaminació, de forma que as persoas dese pobo non puideran realizar vida normal durante un bastantes días. Novamente o ecosistema social é dañado. O motor de combustión funciona con gasolina, que provén do petróleo, unha materia prima limitada. Durante moito tempo utilizouse como se fose un recurso ilimitado e non era moi caro. Finalmente despois deste uso desmedido comeza a escasear, polo que o seu prezo aumenta e comeza a haber un problema cos recursos. O problema dos recursos de novo empeora polo imaxinario social, no que se relaciona mellora económica con aumento da produción (algo moi discutible xa que seguramente o que é beneficiado é o xefe da empresa e non os empregados) e co aumento consumir máis recursos limitados. Na progresiva evolución do coche cada vez foi consumindo menos combustible e contaminando menos, levando tamén ao consumo xa que para esto había que cambiar de coche cada pouco tempo. Fai pouco falábase de que en Madrid só poderían circular coches feitos a partir de certo ano para reducir a contaminación, máis ou menos obrígante a consumir. Finalmente, o automóbil é un camiño sen saída que circula arredor do consumo. Na súa necesidade fundamental, o desprazamento, leva a outros problemas que provocan consumo. Viaxar dun lugar a outro sen moverte do teu asento do coche chámase nomadismo sedentario. Neste proceso non gastas enerxía practicamente para moverte e necesitas gastala dalgún método, como indo ao ximansio. De novo consumo. O conxunto de todas estas ideas fainos pensar se o imaxinario social está ben ou é erróneo. Pero a realidade é que a vida durante todos estes anos foise adaptando a este imaxinario social, erróneo ou non, e foi permitindo os “caprichos” do automóbil. A sociedade está adaptada ao automóbil e creou a súa necesidade. Na sociedade os automóbiles teñen bastantes funcións, como permitirnos desplazarnos ao lugar onde traballamos, poder vivir fóra da cidade… o que tamén crea a súa necesidade. Polo tanto, hai necesidade do automóbil (a principal é o desprazamento), pero tamén crea problemas, o que nos deixa con que a solución ao problema do automóbil é o automóbil. O automóbil conduciunos cara o soño da sociedade de consumo e é precisamente o coche o primeiro en advertirnos de que seguir producindo como se os recursos naturais fosen ilimitados nos conducen a un “callejón” sen saída; e se o mesmo problema é a solución a ese problema non hai unha maneira concreta de saír del. Si que se buscaron solucións aos recursos, como coches eléctricos, pero por agora ningún se utiliza como solución definitiva. Pode que tanto tempo de imaxinario social erróneo e de sociedade de consumo non permita unha solución e só se poida ralentizar esa desastrosa chegada ao final do camiño sen saída do automóbil. Probablemente unha das poucas solucións sexa o cambio de imaxinario social e volver ao que sería a civilización de antes, algo que agora mesmo se ve imposible.

Page 31: IES do Milladoiro 4º ESO

Sobre ruedas

31

Rodadas do consumo Iván FRANCO DOCE

4º ESO A

Tras a revolución industrial, o noso uso dos recursos naturais incrementouse exponencialmente ata os niveis de consumo actuais, que á súa vez seguen en aumento. Unha das principais causas deste consumo incesante foi a aparición do medio de transporte máis utilizado dende a época da súa produción en masa que comeza en Estados Unidos xunto á cadea de montaxe de Ford. Un dos logros da Segunda Revolución Industrial foi un medio de transporte que nos prometía liberdade podendo incluso chegar a comparalo cun símbolo de democracia dada a “liberdade” que ofrece conducir o teu propio vehículo, pois podes ir ao lugar que prefiras, tendo como únicas barreiras o costo do combustible que emprega o coche e os accidentes do relevo. Sen embargo, o soño de liberdade que prometía este vehículo, lonxe de converterse en realidade, está creando o efecto contrario, pois cedémoslle o espazo das cidades ao medio de transporte que máis emprega, xa que para transportar unha, dúas ou tres persoas empregas moito máis espazo do que estas mesmas persoas ocuparían viaxando en bicicleta, por exemplo. As nosas cidades xa non son o que eran, pois o uso exhaustivo dos coches transformou as grandes beirarrúas en asfalto e as pradarías en longas autovías e autopistas para o uso deste devorador de espazo e materias primas, pois como se dixo anteriormente o noso uso de materias primas naturais increméntase cada ano como se estas non foran limitadas. O documental que visionamos, Sobre ruedas, explica este fenómeno de sobreconsumo referíndose ao feito de que “O coche conduciunos ao soño da sociedade de consumo e é o primeiro en avisarnos que seguir producindo como si os recursos fosen ilimitado lévanos a un camiño sen retorno”. Outro problema que nos presenta o documental é a cantidade de coches que circulan pola rede de estradas; hai tantos vehículos que a máxima velocidade que nos ofrece o coche vai acompañada á súa vez pola máxima lentitude dos atascos que se producen con tanto coche circulando á vez pola mesma zona. Sen embargo, a nosa solución para o problema do coche é sorprendentemente outro coche que, por exemplo, contamine menos, que á súa vez é un dos maiores problemas actuais da automoción. Máis concretamente, este método de transporte representa un gran porcentaxe dentro do total de emisións de contaminantes á atmosfera. Os nosos coches son os responsables dun 23% das emisións de dióxido de carbono, e dun 30% dos óxidos de nitróxeno. Algúns exemplos de contaminantes dos citados anteriormente son o monóxido de carbono, con fórmula: CO, tamén coñecido como óxido de carbono (II), e o óxido de nitróxeno (IV), formulado como: NO2, e tamén nomeado como dióxido de nitróxeno son dous dos contaminantes máis perigosos, posto que a través de reaccións químicas e a súa disolución en auga, prodúcense impactos na nosa sociedade, a biodiversidade e o relevo en forma, por exemplo, de chuvias ácidas, un fenómeno meteorolóxico influenciado polas accións humanas que xunta unha chuvia normal con restos de sufre que se encontran dispersos na atmosfera tras as nosas actividades industriais. Aparte do que supón a nosa afección á libre condución para o medio ambiente e o espazo das nosas cidades e vilas, tamén implica unha grande carga de tempo dentro da nosa rutina, pois debemos ter o noso medio de transporte sempre preparado para

Page 32: IES do Milladoiro 4º ESO

IES do Milladoiro

32

saír, o cal implica facerlle revisións periódicas do seu estado actual, por exemplo a revisión de presión nas rodas para garantir un bo agarre ao asfalto e evitar sustos e incluso accidente maiores. A revisión é unha parte importante do uso que facemos dos nosos coches, sen embargo, tamén convén prestar atención á hora de conducir, pois na estrada non estamos nós sos. Unha das medidas que cómpre adoitar é respectar a distancia de seguridade acorde á velocidade que levemos nese momento, pois a maior velocidade, máis nos costa reaccionar a cambios no entorno e tamén frear para evitar o accidente.

Page 33: IES do Milladoiro 4º ESO

Sobre ruedas

33

¿Le estamos cediendo demasiado al automóvil? Susana FANEGO RODRÍGUEZ

4º ESO A

Con la llegada de la II Revolución Industrial y gracias a las nuevas invenciones, hubo un gran avance en los transportes cuyo combustible era el petróleo. Aparecieron los primeros automóviles, que rápidamente se extendieron gracias a las también novedosas cadenas de montaje en las que no eran los trabajadores los que se movían, sino el producto, ganando de esta forma mucho tiempo y aumentando notablemente la producción. Esto facilitó mucho su producción en masa. Aunque también apareció el avión, en este comentario me voy a centrar más en el coche. Está claro que este vehículo ha cambiado nuestra forma de vida, nos proporciona movilidad, es un icono de libertad y, en definitiva, es un “símbolo de la democracia”. Pero ¿a qué precio? Aunque nos proporciona una gran cantidad de ventajas es cierto que también cuenta con innumerables desventajas. Entre ellas está, por ejemplo, el hecho de que cuando vemos un automóvil en un anuncio lo vemos sólo en la carretera, el conductor disfruta de la experiencia, nos quieren transmitir una idea equivocada y nada más lejos de la realidad. En las grandes ciudades los coches se pasan una gran parte de su tiempo en atascos de horas e incluso en países como China una semana encerrados en un coche: “máxima velocidad va acompañada de máxima lentitud”, se nos dice en Sobre ruedas. Pero no solo eso, asimismo “Le hemos cedido el espacio público de nuestras ciudades”, las carreteras son mucho más grandes que las aceras, los aparcamientos e incluso las mismas fábricas donde se producen. Tanto espacio para una máquina que se pasa un gran porcentaje de su vida parada. Como se dice en el documental “el coche nos condujo hacia el sueño de la sociedad de consumo y es precisamente el coche el primero en advertirnos de que seguir produciendo como si los recursos naturales fuesen ilimitados nos conduce a un callejón sin salida”. Estamos haciendo daño a nuestro planeta abusando del coche de combustión, emitiendo CO (óxido de carbono II) y NO2 (dióxido de nitrógeno) los principales gases contaminantes del medioambiente, que llegan a afectar a la salud de los ciudadanos. Pero cuando buscamos un remedio, nos encontramos con que “La solución al problema del coche es otro coche”; claramente nos referimos al coche eléctrico, ya que una de sus ventajas es que no emite los gases anteriormente mencionados. Y es cierto que en ese aspecto es muy positivo, pero, aún así, nos quedan problemas como los accidentes de tráfico, otra desventaja que no se soluciona tan fácilmente y la principal causa de muerte de los jóvenes. Es en este punto donde las personas tenemos que actuar junto a las herramientas que nos proporcionan estos vehículos. Los coches nos pueden ayudar. Un ejemplo sería el hecho de que cuentan con frenos. Hay muchos tipos, entre ellos, los hidráulicos: estos se basan en el Principio de Pascal, es decir, que la presión ejercida sobre un fluido (un gas no podría ser, puesto que se comprimen) se transmite con igual intensidad en todas direcciones. Este tipo de frenos, aunque son menos comunes, pesan menos, tienen más potencia y, por lo tanto, una mejor frenada. También para evitar los accidentes es importante seguir ciertas normas de seguridad, como mantener las distancias —a más velocidad más distancia— para que nos dé tiempo a reaccionar en una situación peligrosa; un ejemplo sería que si vamos muy

Page 34: IES do Milladoiro 4º ESO

IES do Milladoiro

34

cerca de un coche que tenemos delante y este frena, lo más probable es que no nos dé tiempo a frenar y acabemos chocando. Y, para finalizar, es importante medir la presión de los neumáticos: si esta está por debajo de lo recomendado, los neumáticos se sobrecalientan y gastan más carburante (que, como ya he dicho, no es nada beneficioso para el planeta); y, por otra parte, si están por encima acorta la vida útil del neumático, disminuye la adherencia e influye en el comportamiento del vehículo, de forma que es peligroso. Se recomienda regular la presión en frío, es decir, sin haber recorrido un largo trayecto porque sino la presión aumentará unas décimas y el manómetro (el aparato que se utiliza para medir la presión) nos dará falsa información. Es cierto que el automóvil desde su aparición en 1885 no dejó de sorprendernos con continuos avances cada vez más complejos y, quizás, en un futuro no muy lejano gracias a los coches completamente automáticos podremos viajar sin miedo a tener un accidente. Pero, por ahora, dependemos ante todo de la responsabilidad de las personas al volante. No va a ser tan sencillo solucionar otros problemas como los descomunales atascos a pesar de que se está intentando porque cada vez hay más coches en las carreteras. Otro dato más optimista es que cada vez hay más automóviles eléctricos e híbridos porque la gente siente que de esa forma colaboran más con la protección del planeta; y así es, pero tampoco es obligatorio utilizar un coche. Hacer trayectos en bicicleta o transporte público es una forma de utilizar vehículos y no sólo de forma ecológica sino que también se soluciona el problema del espacio, ya que una persona en bicicleta ocupa mucho menos que una única persona en un coche. Todos tenemos pequeñas soluciones al alcance de nuestra mano que si las aplicamos podremos conservar mejor nuestro único planeta.

Page 35: IES do Milladoiro 4º ESO

Sobre ruedas

35

Documental Ruben Filipe FONSECA CARVALHO

4º ESO A En el documental Sobre Ruedas se nos habla sobre el automóvil y cómo tuvo consecuencias en la nuestra sociedad. También nos hace referencia a la Segunda Revolución Industrial, cuando el coche obtuvo gran importancia; un ejemplo sería la industria automobilística Ford, implantada en los Estados Unidos. Fue la primera en hacer uso del fordismo, un método de producción que consiste en que los operarios montaban los coches con las piezas que llegaban en sus manos. Este documental pretende resaltar algunos aspectos como que nadie puede negar que el coche es un medio de transporte poco eficaz y el mucho tiempo que pasamos en el coche. Hoy en día este que antes había sido un símbolo de democracia ya que solo los que tenían dinero lo tenía ahora ya casi todos lo podemos tener aunque esto viene con algunas consecuencias. Unas consecuencias seria: los gases como el NO2 (dióxido de nitrógeno) o CO (óxido de carbono (II)) ya que según diversos estudios, el uso del automóvil a nivel global se provoca más de 20% del total de las emisiones de gases contaminantes. Otra consecuencia sería el espacio público que dimos a los coches para que estos circulen. Aún no hay soluciones a este último problema, pero una de las soluciones que aparecieron a la contaminación de los coches y que también se habló de ella en el video en el video fue “el coche ecológico”. Este proyecto se formó empezó principalmente con los fondo de Kioto que rigen a las industrias del motor para que realicen cambios considerables en los diseños de cada vehículo con unos tratados de reducir la emisión de gases contaminantes. Con el aumento y mejoría de los coches fueron surgiendo más y más problemas. Como por ejemplo la velocidad: En el documental dicen “ máxima velocidad va acompañada de máxima lentitud” en otras palabras el ser humano no tiene los reflejos para poder parar el coche si este va a mucha velocidad. La velocidad depende mucho de la distancia que tengamos de los otros vehículos para que podamos frenar a tiempo. Una solución parcial a este problema sería los frenos hidráulicos que siguen el Principio de Pascal.

Page 36: IES do Milladoiro 4º ESO

IES do Milladoiro

36

Sobre ruedas Juan FRANCO SOUTO

4º ESO B

El automóvil... esa máquina que te hace la vida más fácil, ¿quieres ir a la playa, a la compra o al cine? No pasa nada, baja en el ascensor o, si vives en una casa, simplemente levántate del sofá y ve al garaje; allí lo encontrarás, pero… ¿cuántas personas que conducen saben cuándo fue creado, o cuáles fueron sus antecesores, o cómo aportan y dañan a la sociedad? Pues intentaré resolver esas preguntas que la gran mayoría de la sociedad desconoce. La Segunda Revolución Industrial (1850-1917 aprox.) trajo consigo gran cantidad de cambios económicos, políticos, sociales y, sobre todo, tecnológicos, de ahí en parte su nombre. Entre estos avances tecnológicos encontramos el automóvil: el primero de ellos (de motor de combustión y alimentado por gasolina) fue creado en el año 1885. El tiempo pasó y los coches mejoraron, gracias a Henry Ford y su cadena de montaje. En cuestión de pocos años, todas las familias de clase media podían permitirse un coche, si no varios. El coche pasó a ser un símbolo de la democracia, ya que la gran mayoría (en sus primeras décadas) se encontraban en países como Estados Unidos, Canadá o Europa Occidental, potencias mundiales y cunas de la democracia. Pero es curioso cómo, con el paso del tiempo, esos países se fueron volviendo más “oscuros”, esos países tan democráticos y que la sociedad tenía como a los buenos “mata-nazis”, “mata-japos”, mata-comunistas”, empezaron a invadir a otros con la excusa de democratizarlos, para así hacerse con su oro negro. Es cuestión de pensarlo, el coche nos vuelve malvados (de cierta manera, entiéndase la ironía), bueno, solo aquel que consume gasolina o cualquier otro derivado del petróleo. Y es que, además de causar conflictos, el petróleo (en este caso sus derivados al ser expulsados por el tubo de escape de un coche) también contamina. Algunos ejemplos son el monóxido de carbono (CO), un gas inodoro muy peligroso que puede llegar a causar la muerte, o el óxido de nitrógeno (IV) (o dióxido de nitrógeno), que es un gas tóxico de color amarillento que afecta al sistema respiratorio. Y es que, la solución al coche, es otro coche, uno que no contamine tanto tóxicamente como acústicamente. En 2017 ya no es tan difícil hacerse con un vehículo eléctrico o ecológico, que no contaminan y hacen mucho menos ruido. El coche, además de todo lo que hemos dicho, también produce accidentes (en verdad los producen los conductores, pero el coche no deja de ser la causa), muchos accidentes. Solo en 2016 se produjeron 1.038 accidentes mortales que se cobraron un total de 1.160 españoles y españolas. Estos accidentes pueden surgir por varias causas: alcohol, drogas, sueño al volante, velocidad demasiado alta, pinchazos, frenazos y la distancia de seguridad y el estado del vehículo en general (entre otras causas inesperadas). Vamos a centrarnos en los frenos hidráulicos de los coches, los cuales se basan en el Principio de Pascal, que dice que la presión ejercida sobre un fluido incompresible y en equilibrio dentro de un recipiente de paredes indeformables se transmite con igual intensidad en todas las direcciones y en todos los puntos del fluido; esto quiere decir que no funcionan con un gas, ya que estos son compresibles. Estos frenos funcionan así: la presión que se ejerce sobre un pistón que actúa sobre el líquido es transmitida a otros pistones que accionan los frenos.

Page 37: IES do Milladoiro 4º ESO

Sobre ruedas

37

Sobre la distancia de seguridad entre vehículos cabe decir que depende la velocidad a la que circulen; esto es debido a que cuanta mayor sea la velocidad, mayor será el espacio necesario para frenar y no chocar contra el vehículo de delante. En caso de lluvia o carretera mojada, la distancia ha de aumentar. Pero todo eso no es lo único, siempre hay que hacer ciertas cosas antes y después de emprender un largo viaje (o no tan largo) como puede ser revisar la presión de los neumáticos (el de repuesto también), ya que si la presión no es la adecuada aumenta el consumo de carburante y las emisiones de CO2. Si resides en una ciudad grande o no tan grande, notarás que la mayor parte del espacio no edificable son carreteras, parkings, etc. Y es que le hemos cedido el espacio público de nuestras ciudades al medio de transporte que más espacio acapara. De hecho mucha gente sale a comprar en coche, cuando la tienda está a cinco minutos y perfectamente podrían ir andando, causando de esta forma enormes atascos. De forma que andando al fin y al cabo se harían antes. Porque tú puedes tener el coche más rápido del mundo, que en ciudades como Madrid, Barcelona o incluso Santiago tu velocidad media, entre atascos, semáforos, rotondas, stops… no va a superar los 30 km/h. Por lo que se podría decir que máxima velocidad va acompañada de máxima lentitud. Pero al coche tal y como lo conocemos le queda poco tiempo, pues el petróleo se acaba, y es que el coche nos condujo hacia el sueño de la sociedad de consumo y es precisamente el coche el primero en advertirnos de que seguir produciendo (gasolina, gasoil, diésel, etc) como si los recursos (petróleo) naturales fuesen ilimitados nos conduce a un callejón sin salida; pues, no quedará otra que aferrarnos a las nuevas energías renovables y menos contaminantes, que puede que nos lleven a un futuro más verde… o quizás no: somos humanos y podemos estropear hasta lo mejor.

Page 38: IES do Milladoiro 4º ESO

IES do Milladoiro

38

O automóbil, un gran invento e un gran problema Mateo GARCÍA ANEIROS

4º ESO B

Neste comentario vou falar sobre o vídeo Sobre ruedas, que é un documental que foi emitido no ano 2010 no Canal Sur de televisión e radio de Andalucía, feito por Oscar Clemente. No vídeo fálase principalmente do automóbil e da cidade do automóbil e de como este invento físico e tecnolóxico inflúe e influirá nas nosas vidas. O automóbil naceu no período da Segunda Revolución Industrial (1870-1914), época cando se empezaron a utilizar novas fontes de enerxía como a electricidade e o petróleo. Este último foi o que se utilizou como combustible para o automóbil e tamén para outros vehículos como o avión. O automóbil supuxo un gran cambio na sociedade, xa que permitía ás persoas viaxar a moita máis velocidade e, polo tanto, en menos tempo; e, por exemplo, vivir afastado do lugar de traballo. Pero isto ao principio non foi así, xa que o automóbil era un artigo de luxo ao que só podían acceder as persoas máis adiñeiradas. Isto cambiou máis adiante, xa que os coches empezaron a ser máis económicos e a xente empezou a poder compralos; un exemplo disto sucedeu en Alemaña, cando Hitler encargou a fabricación dun automóbil máis sinxelo e máis económico para que o pobo o puidera comprar. Así xurdiu o Volkswagen, que significa “ coche do pobo”. O automóbil ao pasar de estar en mans duns poucos adiñeirados a poder ser utilizado por todo o mundo podemos dicir que “é símbolo da democracia”. Como todo o mundo empezou a comprar e a poder permitirse ter automóbiles co paso dos anos os pequenos fabricantes destes que non podían producir a cantidade que se requiría foron absorbidos por outras empresas de maior tamaño que estaban máis preparadas para producir en maior cantidade; xurdiron así as multinacionais, como as de hoxe en día. Como xa dixen antes, do petróleo obtéñense os combustibles do automóbil. Esta materia prima é unha mestura de compostos orgánicos que se produce no interior da terra pola transformación, despois de moitísimos anos, da materia orgánica acumulada en sedimentos e sometida a altas temperaturas e presión. Isto quere dicir que é unha enerxía non renovable, ou sexa, que é limitado polo que podemos dicir que “o coche o cal conduciunos cara a sociedade de consumo é o primeiro en advertirnos de que seguir producindo coma se os recursos naturais fosen ilimitados condúcenos cara un canellón sen saída”. Aínda así estase intentando fabricar automóbiles con diferentes enerxías para substituír ao petróleo como o coche de hidróxeno ou o coche eléctrico, así que “ a solución ao problema do coche e outro coche”. Ademais deste problema co petróleo tamén está o da contaminación que resulta dos gases que emiten os coches como o CO (monóxido de carbono) e o NO2 (dióxido de nitróxeno). O automóbil ademais de ser un invento tecnolóxico tamén se basea en principios físicos como o de Pascal, nos freos hidráulicos, nos que se utiliza un líquido para que cando se aplica unha forza, se transmita a presión a todos os puntos á vez e así poder accionar os freos que paran as rodas. Con aire non funcionaría, xa que o aire se comprimiría.

Page 39: IES do Milladoiro 4º ESO

Sobre ruedas

39

Tamén hai Física nos pneumáticos, xa que pola lei de Boyle, a canta maior temperatura estea un gas, maior volume terá, polo que si andas moito tempo a temperatura e volume do aire dos pneumáticos tamén aumentará, polo que é recomendable revisalos. O aire acondicionado tamén e un gran invento que mestura a tecnoloxía coa Física xa que utiliza a presión a temperatura para o seu funcionamento, e ademais tamén e un elemento indispensable do automóbil xa que grazas a el o condutor e os tripulantes pode gozar de un viaxe mais levadeiro e manter ao condutor concentrado mentres conduce Volvendo aos problemas do automóbil, atopámonos coas cidades. Estas antes xogaban un papel social moi importante, xa que a xente nelas pasaba os seus ratos libres camiñando, falando ou desfrutando do día, pero isto cambio drasticamente coa chegada do automóbil. Os parques e espazos públicos substituíronse por estradas nas que circulaban moitos coches ruidosos, e as cidades pasaron a ser lugares perigosos nos que os cidadáns (sobre todo os nenos) xa non saían ás rúas porque era desagradable e perigos. A cidade empezou a xirar en torno ao automóbil e non as persoas. Ademais un coche acapara moito espazo, xunto cos aparcadoiros, e a contaminación nas cidades é moito máis elevada. Hoxe en día hai tantos vehículos que nas cidades soe haber atascos e nas grandes cidades xa nin sequera se pode circular ou so ir moi lento, o que é unha contradición, xa que o obxectivo do automóbil é lograr unha maior velocidade, por iso “unha máxima velocidade vai acompañada dunha máxima lentitude”. A miña conclusión sobre o automóbil é que é un invento moi útil e beneficioso, por un lado, xa que podemos viaxar a sitios que a pé non poderíamos e a unha elevadísima velocidade. Pero todo isto ten un prezo como a contaminación, a escaseza do petróleo, os espazos reducidos nas cidades e os accidentes de tráfico, aínda que estes aspectos negativos se intentan mellorar cada día con novas enerxías, redución das estradas e aumento das rúas, controis de tráfico, etc., para que este gran invento quede so coas cousas boas.

Page 40: IES do Milladoiro 4º ESO

IES do Milladoiro

40

¿Contaminación sobre ruedas? Diego GARCÍA FRAGA

4º ESO A

En este comentario me gustaría hablar de los temas que trata el documental Sobre Ruedas realizado por Canal Sur y emitido en 2010. Para poder empezar a hablar sobre el automóvil he decidido retroceder en el tiempo hasta su invención; esta es producida debido al descubrimiento del petróleo combinado con el motor de explosión y la cadena de montaje. Esta invención llega en la época bautizada como Segunda Revolución Industrial tras el gran cambio en la importancia de los distintos tipos de industrias y la evolución de las principales fuerzas territoriales. Volviendo ahora al presente, podemos afirmar que el automóvil se ha convertido en más que un simple objeto inerte, ha llegado a ser lo que domina nuestra sociedad. En muchos casos, si una persona sale a la calle de debajo de su vivienda verá una mayor cantidad de automóviles circulando o bien simplemente estacionados que seres humanos paseando. Y esto se debe a que hemos adaptado nuestros lugares de paso y el espacio público a lo que predomina en ellas: el automóvil. Una de las razones por las cuales actualmente vivimos rodeados de vehículos es que cuando empezaron a cobrar fuerza, la publicidad trataba de expresar la libertad que te proporcionaba el hacerte con uno de esos automóviles que te permitían moverte de ciudad en ciudad sin necesidad de depender de nada ni nadie. Esto dio la posibilidad de reconocer el automóvil como un símbolo de la democracia; libertad de movimiento e igual de asequible y práctico para todos. Pero todo esto ha ido evolucionando; las empresas se fueron enriqueciendo y se produjeron nuevos avances. Al mismo tiempo, la economía de los clientes y consumidores también fue cambiando. Se fueron fabricando diferentes modelos; unos más asequibles, pero con menos potencia para un ciudadano de una clase media, media baja, con la posibilidad de alquilarlos o incluso de pagarlos a cuotas de un gran número de meses... Pero también se fueron diseñando esos modelos superpotentes al alcance de muy pocos y con un precio muy elevado. ¿Cuál ha sido la consecuencia de todo esto? Pues muy sencillo, un overbooking de automóviles, atascos interminables en las ciudades, la necesidad de crear parkings para posibilitar un mayor numero de lugares donde poder aparcar tu vehículo; y, al fin y al cabo, lo que era un sueño de velocidad y libertad, se acabó convirtiendo en lentitud y rutina. Hay que mencionar otra cosa; estos automóviles, funcionan con una energía no renovable. ¿Qué quiere decir eso? Que es finita. Y además de finita muy contaminante: el automóvil desprende en el proceso de combustión dos gases ultracontaminantes: el óxido de carbono (CO) y el tetraóxido de nitrógeno (N4O). También el líquido de frenos es un contaminante, hay personas que proponen que se reemplace por aire; pero surge un problema. El freno hidráulico funciona mediante el Principio de Pascal, ya que ejerce una presión igualitaria para todos los puntos. Pero esto funciona porque lo utilizamos con un líquido; si sometiésemos aire a una presión, este se comprimiría dando error de esta forma al proceso.

Page 41: IES do Milladoiro 4º ESO

Sobre ruedas

41

Por lo tanto se genera un gran problema; tenemos una sociedad que no puede permitirse no disponer de un automóvil para desplazarse; pero este medio de transporte no va a durar para siempre y aún por encima contamina mucho el planeta que habitamos. La solución que se propone: otro coche. Pero que funcione con una diferente fuente de energía, por ejemplo la eléctrica. No digo que sea una mala solución, pero lo que no se va acabar nunca si esta se lleva a cabo, es la dictadura indirecta de los vehículos. Por último me gustaría mencionar la importancia que tiene la seguridad a la hora de la circulación de los automóviles. Cada día en todo el mundo se suceden miles de accidentes de tráfico; no necesariamente todos por culpa de un fallo en el propio automóvil (como en los casos en los que el conductor de un vehículo va ebrio o drogado) pero si que se debe a una violación de la seguridad vial que hay que respetar. Cosas tan simples como abrocharse el cinturón de seguridad puede salvarte la vida, y vida solo hay una. No voy a mencionar todas las reglas de seguridad porque básicamente no me las sé, pero hay algunas que si considero imprescindibles. Por ejemplo, circular a la distancia adecuada del coche que te precede, ya que un simple frenazo inesperado sería suficiente para provocar un accidente; esta distancia no depende de la velocidad pero a la vez sí; digo esto porque en una autovía hay espacio suficiente como para respetarla sea cual sea la velocidad, pero en plena ciudad, por ejemplo, en muchos caso tendrás que ir pegado al de delante por simple obligación del gran tráfico. Tener el coche con ninguna luz fundida, sin fallos en los pedales, mirar la presión de las ruedas y tenerlas en buen estado para evitar pinchazos... y lo más importante, el conductor debe estar en plenas condiciones para llevar el vehículo, porque para mí es de las peores cosas sentenciar a no sé cuántas personas por simplemente ser una persona sin el sentido de la responsabilidad ni la conciencia. Para acabar me gustaría dejar unas cuantas preguntas en el aire: ¿Qué pasará cuando estas energías finitas se acaben y el precio de la gasolina y del petróleo se dispare? ¿Las empresas que no estén preparadas quebrarán? ¿Qué pasará con todos los trabajadores que toda su vida han trabajado en la producción de estos vehículos? Dejo estas preguntas en el aire porque si me pongo en lo peor, me parece que puede ser una catástrofe que posiblemente desemboque en más guerras y desastres naturales.

Page 42: IES do Milladoiro 4º ESO

IES do Milladoiro

42

Sobre ruedas Gabriel GIGIREY TORDANES

4º ESO A

Anteriormente na clase vimos un documental que se titulaba Sobre ruedas. Algúns datos sobre este vídeo son que trataba sobre os cambios que lle ocorreron ao automóbil ata chegar ao que é hoxe en día e sobre os cambios da sociedade en torno aos sistemas de transporte modernos, máis concretamente, o coche. Antes de dispoñer de dicha invención, o home tiña que consumir a enerxía acumulada en outros seres vivos para poder desprazarse. Esta era a primeira forma da que dispoñía o home para moverse dun sitio a outro. Máis adiante, utilizou a enerxía animal e a eólica para moverse por terra e por mar. Por último, o home abandona as enerxías renovables cando cambia o seu modo de transporte a derivados da máquina de vapor coma o coche ou o trén. A evolución do automóbil resultou un cambio a mellor para algúns e un cambio a peor para outros. O que sí é seguro e que o automóbil cambiou a nosa forma de ver as cousas. Ao principio do século XX, a causa dos avances tecnolóxicos realizados na Segunda Revolución Industrial, o automóbil deu un salto e comezou a ser visto como un símbolo da democracia, xa que estaba disponible para todos e lles daba liberdade de movemento. Un dos maiores problemas que veñen co coche é o espazo que ocupa. Un coche normal ocupa 12m2, 24 veces máis ca unha persoa adulta. Tendo en conta que un coche transporta de media 1,3 persoas, serían necesarios 460m2 para transportar a 50 persoas. Se eles fixeran o recorrido en bicicleta en vez de en coche, ocuparían 90m2, e se se desprazaran en autobús, só 30m2. Como ben explica o documental, “Hémoslle cedido o espazo público das nosas cidades ao medio de transporte que máis espazo acapara”, xa que o automóbil ocupa o 62% das nosas ciudades. Isto é demasiado, xa que a maioría dos coches están aparcados o 96% do tempo. Outro gran problema que ven coa integración dos coches é o retraso en forma de atasco que se produce cando queremos desprazarnos dun sitio a outro. Como ben dí o video, “Máxima velocidade vai acompañada de máxima lentitude”. Estou de acordo con esta frase do vídeo xa que hai tanta xente que posee un coche, que o raro sería que non se produciran atascos nas vías públicas. Isto rebate o que a xente pensa normalmente cando dí que chegarás antes se te desplazas polo teu medio de transporte. Ben, o máis probábel se vas en automóbil é que se produzca algún atasco e tardes máis en chegar do que haberías tardado se tardarías a pé. Outro problema do coche é o que contamina. O monóxido de carbono (CO, óxido de carbono (II)) e o dióxido de nitróxeno (NO2, óxido de nitróxeno (IV)) son algúns dos múltiples gases tóxicos que un coche é capaz de expulsar. Para arreglar este problema algunhas empresas comezaron a fabricar coches híbridos e algúns totalmente eléctricos. Como tamén indica a vídeo, para sentirnos como persoas mellores que non contaminan, temos que comprar outro coche, sendo este máis ecolóxico ca o que xa tiñamos, comezando unha cadea na que compramos un coche novo cada 4 ou 5 anos. Isto produce unha sociedade de consumo onde a xente compra un coche máis ecolóxico para substituír o seu antigo coche, que contaminaba máis. O coche tamén agota os recursos naturais localizados no interior da terra. O coche funciona a base de gasolina, que é un derivado do petróleo, material limitado no noso mundo. Por este motivo, ao petróleo tamén se lle chama “ouro negro”. En medio século, xa consumimos máis da metade do petróleo que se pode encontrar no interior da terra.

Page 43: IES do Milladoiro 4º ESO

Sobre ruedas

43

Outro problema co coche son as súas rodas, máis concretamente, os seus pneumáticos. Na actualidade, cando un coche se fai vello e o tiramos, as empresas fan o que poden para reciclar todas as súas partes, pero antes só o mandaban todo ao “vertedeiro”. Un dos mellores exemplos disto é o cemiterio de pneumáticos en Seseña, Toledo. Aquí tivo lugar un dos maiores desastres dos cemiterios de neumáticos. O que pasou aquí foi que o cemiterio ardeu, soltando fume na cidade e contaminando aos seus habitantes. Isto ocorreu porque as empresas non reciclan os seus productos vellos. Se as empresas reciclaran os seus productos en vez de crear novos a partir de cero, non agotarían os recursos naturais da terra. Mentres todavía funcionan, é importante mantelos nun bó estado o maior tempo posíbel para evitar contaminar o mundo cando os tiramos, e preservar os recursos naturais da terra, xa que as empresas non teñen que crear novos. A mellor forma de facer isto é revisando a súa presión. Para medir a presión dos pneumáticos, debes utilizar un manómetro, que podes encontrar en todas as gasolineras. Podes facer isto coa frecuencia que queiras, pero o aconsellable sería revisalos unha vez ao mes e antes dunha longa viaxe para evitar contratempos. Ademais dos pneumáticos, outra parte importante dos coches son os freos. Os freos son as partes do coche que contan coa función de garantizar que o vehículo poda ser capaz de reducir a súa velocidade sen que sen o risco de producir ningunha situación de perigo. Os freos hidráulicos baséanse no Principio de Pascal para funcionar, xa que cando o conductor pisa o freo do coche, este transporta líquido por un conducto ata as rodas. Nas rodas, o líquido fai funcionar unha parte do freo denominada tambor, que a súa vez, aplica presión nas rodas para que gradualmente deixen de xirar. Este proceso non sería posíbel se utilizáramos o aire en vez de un líquido, xa que o aire está formado por unha mezcla de gases, e os gases se poden comprimir e, polo tanto, non transmiten a presión. Outro tipo de frenos dos coches é o ABS, ou Anti-Blocker System. O ABS é un freno automático que controla a presión producida nas rodas dos coches. Se as rodas sufren demasiada presión, entón o ABS abrirá outro canal para que a auga se traslade por ese en vez de ir ás rodas, disminuindo así a presión das rodas. Cando a presión volver a ser normal, o ABS permitirá que a auga poda volver a dirixirse ás rodas. O Principio de Pascal non se utiliza só para os freos, senón que ten moitas outras aplicacions. Unha de moitas foi a prensa hidráulica, aparato que utilizou César Baldaccini para crear as suas famosas compresións. Cesar Baldaccini foi un escultos francés que naceu en 1921. A partir do ano 60, comezou a crear as súas compresións, coa axuda dunha prensa hidráulica. As suas compresións trataban de metal vello de coches que recollía e comprimía coa prensa hidráulica. En 1965 comezou a traballar con plástico e, a partir de 1966, utilizou o poliuretano para crear as expansións, tamén esculturas famosas. Na miña opinión, o maior impacto que realizou o automóbil cando se introduciu foi o cambio da forma na que vemos as cousas. Un gran exemplo disto son as sinais de tráfico colocadas cerca dos colexios ou os parques, aínda que pódense atopar en outros sitios. As sinais máis comúns cerca destes espazos son as de “Perigo, nenos”. Na realidade, os nenos non supoñen ningunha ameaza, nin moito menos, a ameaza real son os coches, xa que son capaces de quitar vidas. Basicamente, o noso propio “invento” está revolucionando o mundo, o cazador estase convertindo na presa e a presa no cazador.

Page 44: IES do Milladoiro 4º ESO

IES do Milladoiro

44

Page 45: IES do Milladoiro 4º ESO

Sobre ruedas

45

El avance (o autodestrucción) de los humanos gracias al coche Laura G. TRABAZO

4º ESO B

¿Qué es un coche? Según la wikipedia: “un vehículo automóvil de cuatro ruedas para circular por tierra, que se dirige mediante un volante y está destinado al transporte de personas”. Si, es correcto, eso es un coche, pero además de un objeto puede ser más cosas. Un coche puede ser arte; Magritte, Dalí, Warhol retrataron a estos vehículos, fascinados por ellos desde su llegada en la Segunda Revolución Industrial, cuando empezaron a convertirse en algo habitual, cambiándonos la vida y el lugar donde vivimos. Un coche puede ser una metáfora de libertad, un símbolo de democracia: nos da esa falsa sensación de que podemos recorrer el mundo, de que todos podemos tener uno y cuando estemos tristes, frustrados, queramos aclarar las ideas o simplemente dar un paseo podremos salir y recorrer una carretera llana, solitaria, tranquila, en paz sin otros coches que nos molesten. La realidad es otra, actualmente hay un coche para cada siete personas y en todo el mundo hay más de 1.200 millones de coches en circulación, por lo tanto es muy improbable que eso ocurra. 1.200 millones de coches en circulación… Imaginemos todo lo que puede ocupar esa cantidad de coches más los que no circulan pero todavía mantenemos. Ahora sumemos los sitios destinados al aparcamiento de vehículos en las calles, aeropuertos, parkings, aparcamientos de empresas, garajes… Ah, y no te olvides de pensar en las carreteras, vías y autopistas por las que puedes llegar a prácticamente cualquier lado actualmente. Todo este espacio “perdido” en lugares para el coche reducen el espacio para construcciones o aceras en la ciudad. Así, los ecosistemas urbanos se ven forzados a expandirse, ocupando más y más terreno natural que hay que destruir. Todos nos damos cuenta de que el automóvil contamina. Ya no solo por su expulsión de CO (monóxido de carbono) y NO2 (óxido de nitrógeno (IV)) que contaminan la atmósfera y contribuyen al efecto invernadero, sino por la necesidad humana de encajar y seguir a la sociedad. El mercado automovilístico es muy amplio, desde los primeros Ford hasta los modernos coches autónomos que incluyen prácticamente de todo existen todo tipo de automóviles, que se diferencian por su marca, modelo, color, tamaño... e infinidad de características más. Estas características representan tu posición social, tu nivel económico y también marcan las modas. Un coche que puede ser ahora “lo último”, lo más “cool” y moderno dejará de serlo en dos años y, si puedes, comprarás otro para no sentirte anticuado y desfasado. Pero ¿qué pasará con ese coche? ¿Qué pasa con sus ruedas? ¿Con esas que se pinchan y tienes que cambiar? Van al desguace y al vertedero, ocupando más y más sitio que sacamos de otra cosa y creamos solo para esa función, recolector de desechos que causan un impacto visual, ecológico y ambiental. Vamos a centrarnos en el propio coche. ¿Sabes la cantidad de dinero que todos los conductores gastan diariamente en combustibles? España, cada diez minutos, gasta un millón de euros en obtener petróleo (con lo que se fabrican los combustibles más utilizados como la gasolina o el gasoil) ya que este procede de otros países. Pero los seres humanos no somos tontos y, aunque ignoramos la cantidad de energías renovables que poseemos para hacer combustibles, aprovechamos dos características, la masa y la velocidad, para ver cómo afectan a la cantidad de dinero que todos los conductores gastan diariamente en combustibles e intentar reducir este consumo.

Page 46: IES do Milladoiro 4º ESO

IES do Milladoiro

46

La velocidad, además de influir en el gasto de combustible, influye en otros aspectos como en la seguridad. Para evitar incidentes de cualquier tipo en las carreteras, hay señales que te indican la velocidad máxima a la que puedes conducir para que sea seguro. ¿Alguna vez te has fijado en unas líneas que hay pintadas en la carretera? No las líneas que separan los carriles, sino unas que hay delante del coche, paralelas, cada equis metros. Si no las viste nunca no pasa nada ya que muchas veces no están señalizadas, pero eso no significa que tú nos las tengas que tener presentes en tu cabeza a la hora de conducir. Estas líneas de las que hablo señalan la distancia de seguridad, una norma que establece que todo vehículo que circule detrás de otro habrá de hacerlo a una distancia que le permita detenerse en caso de frenazo brusco, sin colisionar con él. Muchas veces esta distancia resulta difícil de establecer, para saberlo, podemos calcular aproximadamente 0,5 metros por cada kilómetro/hora de velocidad. Por ejemplo, si circulamos a 120 km/h la separación que debemos guardar será de 60 metros, una distancia que realmente nunca mantenemos. Para contaminar menos con nuestro coche está bien llevar un control del mismo y revisarlo de vez en cuando. Es importante mirar la presión de las ruedas, pero siempre en parado y sin ninguna carga extra. Si la comparamos con el coche cargado, al igual que si la comprobamos después de un largo viaje, la temperatura del aire que está en el interior de las ruedas estará más caliente, aumentando con esto la presión y variando el resultado. Otra cosa importante es revisar los frenos. Estos son hidráulicos y están basados en el Principio de Pascal, que dice que la presión ejercida sobre un fluido incompresible y en equilibrio dentro de un recipiente de paredes indeformables se transmite con igual intensidad en todas las direcciones. Los frenos van llenos de aceite (ya que utilizando aire, por ejemplo, se comprimiría y no tendría el efecto deseado) y a veces producen fugas que hay que reparar rápidamente si no queremos accidentes. Sorprende que un invento que debería servirnos para facilitarnos el desplazamiento en el espacio, hemos llegado a un punto en el que somos nosotros quienes nos movemos para dejarle espacio a ellos.

Page 47: IES do Milladoiro 4º ESO

Sobre ruedas

47

El poder del consumismo Alba DE LA IGLESIA LIÑARES

4º ESO B El otro día en clase de historia pusieron un documental titulado Sobre ruedas, de Óscar Clemente del año 2010. El documental nos muestra las consecuencias que tiene el automóvil en nuestras vidas y en el medio ambiente. El coche apareció a finales del siglo XIX, es decir, en la Segunda Revolución Industrial. Su aparición está relacionada con al petróleo y otras sustancias químicas; con esto apareció a su vez la cadena de montaje creada por el fundador de la marca de vehículos Ford. Este fue uno de los transportes que más impacto ha tenido durante años y sigue teniendo ahora en la actualidad. Como dice el documental el coche está considerado el símbolo de la democracia. Esto se debe a que el coche con el paso de los años se ha hecho más accesible a casi todas las personas y que esto ha dado paso a la democratización del consumo, que ha hecho que todos los ciudadanos tengamos la posibilidad de poder acceder a la variedad de productos que hay en el mercado. En una película llamada Pago justo nos contaba la historia de unas mujeres de la fábrica de Ford que luchaban para ganar lo mismo que los hombres, aunque ellas se encargaran de coser los asientos de esos automóviles que después salían al mercado.

El automóvil nos ha beneficiado para algunas cosas, pero por otra parte creemos que nos proporciona libertad y no es del todo cierto; hoy en día somos esclavos de ese “compañero” que duerme en el garaje o aparcado en las calles, todos los días la gente coge su vehículo para dirigirse a su trabajo o a otros sitios. Cuanta más velocidad se busca más lentitud se consigue por culpa de los atascos que se producen cada día en las grandes ciudades o incluso en las pequeñas. La gente está la mayoría de su tiempo metida en su coche yendo de un lado a otro, sin poder observar bien lo que tienen a su alrededor. Varios estudios han certificado que la gente cuando conduce suele estresarse y enfadarse más de lo habitual. Pero no sólo nos ha quitado parte de la libertad que teníamos cuando casi no había coches, sino que también nos ha usurpado parte de nuestro espacio en las ciudades, cada vez se les dedica más espacio y se nos quita a las personas que son las que residimos en esas ciudades. Hemos sido nosotros los ciudadanos los que nos hemos adaptado a sus condiciones, como la seguridad al conducir; como la distancia que se debe mantener con respecto al otro coche que llevábamos delante que depende de la velocidad a la que vayamos, cuanto mayor sea más es la distancia que nos debe de separar para poder reaccionar si nos ocurre algo. También la seguridad vial, y hemos educado a nuestros hijos para que siempre miren antes de cruzar y que lo hagan por donde deben.

Page 48: IES do Milladoiro 4º ESO

IES do Milladoiro

48

A parte de estos problemas también están las emisiones de CO2. Esto no es malo solo para el planeta y la capa de ozono: Las personas pueden padecer asma o cualquier tipo de enfermedades respiratorias por culpa de los gases que expulsan los coches. No solo eso, las emisiones de CO2 pueden y van a traer consecuencias desastrosas para nuestro planeta, ya que su aumento no se esta reduciendo como se debería. Para intentar solucionar estos problemas cada año se reúnen en la Cumbre del Cambio Climático los 195 países miembro y se ponen unos objetivos que casi nunca suelen cumplir del todo.

Los gases que más contaminan de las combustiones de los vehículos son el monóxido de carbono (CO, al oxidarse se convierte en CO2) y el oxido de nitrógeno (NO, proviene del oxido nítrico NO); el primero se suele encontrar en la parte más baja de la atmósfera y es debido a la combustión incompleta de materias orgánicas (gas, carbón etc) que suelen estar en los carburantes de los automóviles y, el segundo se produce en la combustión de combustibles fósiles como el petróleo o gas natural. El petróleo que es uno de los recursos fósiles que tiene este planeta, pero lo estamos exprimiendo hasta el máximo por causa de alimentar a nuestros “compañeros”, lo nos puede llevar a una crisis. Esa supuesta crisis nos llevaría a la decadencia del planeta y creo que muchos países acabarían en guerras por tener hasta el ultimo suministro. Este recurso lo podemos encontrar sobre todo en los países árabes, estos los venden a otros países.

Por culpa de estos problemas últimamente se han sacado al mercado nuevos vehículos mejores para el medio ambiente, como coches eléctricos, híbridos o de hidrógeno. Los primeros (eléctricos) funcionan gracias a la electricidad pero no todo

Page 49: IES do Milladoiro 4º ESO

Sobre ruedas

49

el mundo se los puede permitir ya que son muy caros y no hay sitios para dejarlos cargando en todos los lados; los segundos (híbridos) combinan un motor tradicional con uno eléctrico y de los últimos (de hidrógeno) existen dos tipos: los de combustión y los de pilas de combustible. En cambio, los vehículos tradicionales lo que utilizan es un motor de combustión que se alimenta de combustbles (gasolina, diesel o GLP), sea cual sea nuestro modelo de coches está compuesto por frenos hidráulicos se basan en el Principio de Pascal, ya que al ejercer fuerza en el pedal esta se transmite a un émbolo, la fuerza ejercida crea una presión en el liquido de frenos. Solo funcionan con liquido de frenos, ya que si le pusiéramos aire o otro gas, se comprimiría y no funcionaria.

Como se dice en el documental, la solución del coche es otro coche, en este cambios los más ecológicos. Todo esto nos ha llevado a una sociedad de consumo que cada vez se conforma con menos, producimos más y siempre queremos más. Si seguimos así va a llegar un punto donde los recursos naturales se acaben y acabemos arrepintiéndonos de los errores que hemos cometido, por eso hay que buscar soluciones a estos problemas para que no lleguemos a ese punto. Hay que promover más el transporte público, las energías renovables y el consumo responsable de los recursos que son finitos.

Por eso los ciudadanos deberíamos comprometernos con nuestro planeta y cuidarlo; también los gobiernos de los países tendrían que crear leyes que ayuden a hacernos la vida mejor.

Page 50: IES do Milladoiro 4º ESO

IES do Milladoiro

50

Amodiño Carmen LAGO AGEITOS

4º ESO A

Inclusive nestes tempos, veloces como un Cadillac sen freos, atopámonos amarradas a iso que nos impide deter os nosos desacertos e provocar que estes continúen medrando. Sinto non saber que é iso; poderíamos atribuírllo á preguiza de loitar hoxe por algo que non temos a certeza de poder vivir mañán, ou pensado doutro xeito, ó egoísmo que evita que labremos hogano as terras para que outros recollan os cultivos cando nós non esteamos. O que sí é seguro, é que debe ser ben vigorosa a razón se estamos dispostos a deixar que a nosa invención continúe estragando todo o que creamos e todo co que fomos obsequiados, ata que a nosa existencia pendure dun fío tan groso como a miña esperanza neste instante. O de explicar nunca foi o meu, polo que vou deixar esta reflexión algo abstracta e intentar facer unha metáfora entre a actitude da sociedade nestes tempos e unha libraría que teño no cuarto. Hai uns anos bauticei a este moble como “Os andeis do XAO”, a explicación deste alcume reside en que ós obxectos que repousan sobre estes andeis, pódenselles aplicar expresións como “Xa o colocarei”, “Xa o limparei”, “Xa o gardarei”... o que teñen en común, é que existe unha probabilidade bastante grande de que vaian permanecer onde se atopan. Pois o mesmo ocorre coa sociedade, temos diante de nós un gran problema que se vai agravando a un ritmo de escándalo, e sen embargo non facemos nada, quen sabe, como xa dixen, se por preguiza ou egoísmo, ou por que outra atrocidade... Agora sí, vouvos presentar o tema que hei tratar neste comentario, o automóbil, mellor; as consecuencias que este supuxo, sobre todo as aniquiladoras. Temos que facer un esforzo por adaptar a nosa mentalidade á de finais do século XIX. A aparición do automóbil data desta época, coincide co descubrimento e auxe do petróleo e coa substitución das enerxías renovables por este novo combustible, tamén chamado ouro negro por ser a principal fonte de enerxía do noso planeta. Referímonos á Segunda Revolución Industrial, a xénese da máquina e da realidade actual que nos mata amodiño, case culpable de asañamento, pero non, porque nós llelo estamos permitindo. O documental en cuestión, Sobre ruedas, de Óscar Clemente, amosa de xeito crítico a ruína na que nos está convertendo, a nós e á Terra, o automóbil. Trata de explicarnos que se non detemos esta situación, chegará un día no que non podamos gozar de paseos, plazas, parques... mesmo beirarrúas, de zonas construídas para o disfrute e a vida cotiá do peón. Isto é o que se coñece como a privación do espazo público, como se di no documental “Hemos cedido el espacio público de nuestras ciudades al medio de transporte que más espacio acapara”. Os coches ocupan arredor do 60% da porcentaxe total das cidades, entre os aparcamentos e o espazo dedicado á circulación dos vehículos. As vilas son construídas para o uso do automóbil como único medio de transporte, convértense nos donos, nos que dominan as urbes, e este poder non fai máis que medrar. Este feito é o causante de que cada vez se vexan menos rapaces correteando pola vila, e de que as persoas maiores se sentan indefensas nestas condicións adecuadas só para uns poucos e decidan ficar na súa casa. As consecuencias deste roubo de espazo son moitas, destacarei o perigo que supoñen para os cidadáns, ó teren que manterse alerta en todo momento para evitar seren atropelados. Aínda que non todo o mundo o ve así, de feito, os sinais de tráfico din o contrario, as vítimas convértense nas culpables. O seguinte sinal estanos a informar de que os condutores corren un gran perigo: os nenos.

Page 51: IES do Milladoiro 4º ESO

Sobre ruedas

51

Sinal de tráfico: advertencia de “Perigo nenos”

Xa que falamos da seguridade vial, permitídeme que faga un inciso sobre as pautas que se han de seguir no caso de posuír un vehículo como o automóbil, porque non é nada doado de ter. Para comezar, débese manter unha distancia de seguridade con respecto ó coche que vai diante, é obrigatorio facelo para poder deterse no caso dunha freada repentina sen provocar unha colisión. Pero esta distancia non é sempre a mesma, no caso de circular por unha calzada húmida, ha de ser a doble ca ó transitar unha seca porque a capacidade de adherirse ó terreo das rodas non é a mesma nos dous casos, senón que é inferior se se trata dun chan mollado, e polo tanto a freada non será tan efectiva. Tamén se ha de ter en conta a velocidade á que se conduce, pois a distancia de freada será maior se o automóbil se desplaza máis rápido e será necesario que a separación entre o noso vehículo e o de diante sexa máis grande. Na seguridade vial, os pneumáticos xogan un papel moi importante e por iso é vital que estean en bo estado, debemos controlar tanto o seu desgaste como a presión á que está sometido o aire que conteñen. Poden perder presión por causas naturais e temos que medila con relativa frecuencia, podémolo facer cun manómetro; instrumento que serve para determinar a presión dos fluídos contidos nun recipiente pechado, como o son as rodas do automóbil. A presión ideal depende da marca do coche, pero non é recomendable que sexa alta nin baixa. Os neumáticos cunha presión baixa sobrequéntanse, consomen máis carburante e o seu desgaste acelérase, mentres que os que teñan unha alta presión, gástanse máis rápido e a súa adherencia ó terreo empeora. Como vemos, é fundamental precisar a presión, pero debemos saber cando facelo, por exemplo, non será factible despois dunha viaxe longa porque a temperatura do aire contido nas rodas será máis elevada e isto provocará que a presión aumente. Para diminuír o risco de accidente ó volante, é necesario que os freos estean en bo estado. Estes evolucionaron ó longo da historia e hoxe en día contamos cun sistema de freos hidráulicos cuxo funcionamento está baseado no principio de Pascal, que di que se se exerce unha presión sobre un fluído contido nun recipiente, esta transmitirase en todas as direccións e a todos os puntos do fluído. Ó presionar o pedal de freo, exércese unha presión sobre o líquido de freos que se atopa nun recipiente pechado, é transmitida ó émbolo e este disponse tocando unha parte metálica que á súa vez se pon en contacto coa roda, facendo que esta se deteña. Se utilizásemos aire en vez de líquido, este sistema non sería viable porque a presión non se transimitiría ó comprimirse o gas.

Page 52: IES do Milladoiro 4º ESO

IES do Milladoiro

52

Sistema de freada hidráulico

Se continuamos cos demoledores efectos do automóbil, podemos falar da terrible contaminación na que estamos sumidos pola súa culpa. O coche utiliza un motor interno para a súa propulsión e queima un combustible, neste caso petróleo, en consecuencia emite uns gases á atmosfera, tales como o óxido de carbono (II) ou monóxido de carbono (CO) ou o óxido de nitróxeno (IV) ou dióxido de nitróxeno (NO2). Todos son altamente tóxicos, o primeiro é moi perigoso, ó respiralo, o osíxeno é sustituído na hemoglobina do sangue e ten capacidade de envelenamento, podendo causar a morte das persoas en poucos minutos. Isto ocorre por facer un uso masivo dos recursos naturais que son limitados, o petróleo e os seus derivados son moi contaminates e pouco a pouco, amodiño, están facendo que a Terra quede sen auga, unha das nosas principais fontes de subsistencia. A combustión deste material non renovable, como xa dixen, causa a emisión de gases moi nocivos para nós á atmosfera. Por outra banda, a auga segue un ciclo, e unha das súas fases é a precipitación, a precipitación do líquido resultante da condensación deses gases tan perigosos para nós e que, de novo, nos van matando amodiño. No mundo hai 768 millóns de persoas que non teñen aceso á auga doce, ó día falecen 1400 cativos menores de cinco anos por esta razón e nós malgastamos deste xeito a auga, que exasperante e ridículo. Como citei anteriormente, na combustión do autmóbil empréganse combustibles non renovables. Este é un enorme retroceso na nosa evolución, se non actuamos cedo, todas as máquinas que funcionen con este tipo de enerxía veranse erradicadas ou será difícil mantelas funcionando, falamos de produtos con data de caducidade; arredor de 2050. Parece que estamos cegados pola comodidade de consumir algo sen reparar en que as nosas accións están acurtando a vida da existencia na Terra. É máis doado agardar que invertir e intervir no desenvolvemento de aparellos cuxo motor sexan as enerxías renovables e non supoñan un perigo para ninguén, excepto para ás non renovables, para elas sí. O que quero dicir é que nun futuro máis ben cercano o petróleo non existirá, a economía negra chegará á súa fin e só uns poucos con cartos, os de sempre, terán alternativas. Sobre ruedas explícao como “El coche nos condujo hacia el sueño de la sociedad de consumo y es precisamente el coche el primero en advertirnos de que seguir produciendo como si los recursos naturales fuesen ilimitados nos conduce a un callejón sin salida”. Algunhas persoas van decatándose dos terribles resultados do uso masivo do coche que funciona coa combustión do petróleo, e a solución que propoñen é mercar un coche híbrido ou eléctrico e sentirse así responsable ambientalmente (“La solución al problema del coche es otro coche”). Isto é non ver a imaxe completa, tan só están propoñendo un remedio para cesar a contaminación, que non é pouco, pero que o uso do coche tamén ten outros moitos perigos que non se resolven, senón que se agrandan, ó mercar outro automóbil.

Page 53: IES do Milladoiro 4º ESO

Sobre ruedas

53

Como acabamos de ver, a contaminación é unha realidade actual, pero isto ven de moito antes, remóntase mesmo á aparición dos primeiros coches, e así o plasmaron algúns artistas nas súas obras, como Aurelio Arteta en Calle de la estación. Mostra os inicios da sociedade do automóbil e tamén se aprecia un ambiente denso no ceo, coma se os gases contaminantes comezasen a abrirse paso na atmosfera e iniciasen a súa destrución, amodiño. A simple vista, estas terribles ameazas para a nosa existencia deberían ser suficientes para deixar de utilizar o atumóbil, non é? E logo, por que o número de coches no planeta aumenta a unha velocidade considerable? Eu bótolle a culpa, entre outros factores, á publicidade, véndennos algo ó que non podemos optar. Comezan intentado convencernos de que cun automóbil acadaremos unha liberdade de movemento que parece irresistible, no documental esto é explicado como que o automóbil é un “símbolo de democracia”. Asegúrase que unha vez que teñamos as mans nas dúas menos cuarto, seremos quen de decidir a nosa traxectoria sen ningún óbice que nolo impida. Nunha época de xente moi rica e xente moi pobre, esta era unha idea moi sedutora para os que se sentían baixo o dominio de alguén. Os anuncios reiteran unha e outra vez que o prezo é asequible para todo o mundo, mais os datos demográficos da época non din o mesmo. Na Revolución industrial produciuse un éxodo rural porque os habitantes do campo quedaban sen traballo nas terras e precisaban cartos para sobrevivir, non creo que puidesen mercar un coche daquela. Os anuncios tamén nos fan ansiar unha liberdade de movemento, como xa dixen anterioremente, e de velocidade que non é real. Móstrannos calzadas baleiras polas que debe ser un gozo conducir e as viaxes son as súas protagonistas. Con todos estes estereotipos crean un imaxinario social que comezamos a crer e desexar. Pero a realidade ben distinta é a do nomadismo sedentario, as persoas utilizan o automóbil para desenvolver a súa labor en zonas ben pequenas nas que se podería facer uso do transporte público e polo menos, reducir o uso do coche. Por outra banda, a venda de rapidez é un gran dilema, a evolución dos medios de transporte ó longo da historia tiñan un obxectivo claro; aumentar a velocidade, mais ó seren tantos os condutores, creánse atascos que se prolongan por moito tempo e as persoas desesperan. Hoxe en día poucas veces se poden transitar rúas sen necesidade de manter distancia de seguridade con respecto ó vehículo de diante. Polo tanto, estamos provocando un receso no cumprimento dos obxectivos da optimización dos transportes; a velocidade á que nos movemos é semellante á que se movían os carruaxes tirados por animais. Esto vén explicado no documental como “Máxima velocidad va acompañada de máxima lentitud”. Ademais, os anuncios véndennos complementos para os automóbiles que os fan máis atractivos e crean abraio na xente. Un exemplo moi coñecido é o do GPS, o seu funcionamento é realmente interesante, á xente sorpréndelle este aparello. Trátase dun invento que emprega a triangulación satelital para determinar puntos terrestres e guiarnos ó noso destino descoñecido. Este e moitos máis son os detalles que decoran os anuncios e nos enchen de gañas de mercar os produtos a vender, fan que esquezamos cal é a evolución principal, se a das máquinas ou a nosa. Despois deste resumo da actual situación das persoas co automóbil, é triste pensar que seguimos agardando; ata que a nosa creación nos mate e sexa absolta do xuízo sen cargos, pero descoida, que cando chegue a catástrofe e nos afoguemos nestes gases, cando este o noso invento sufra un cortocircuito na súa placa base, darémonos conta de que xa non podemos continuar escapando dos froitos que deron os nosos erros, daquela

Page 54: IES do Milladoiro 4º ESO

IES do Milladoiro

54

xa nos terá alcanzado a nosa sombra e seremos obrigados a chapucear un plan baixo presión que nos permita vivir tan só uns anos máis, tomaremos conciencia de que isto xa non é remediable, navegaremos nun fracaso do que quen sabe se alguén algún día nos rescatará.

Page 55: IES do Milladoiro 4º ESO

Sobre ruedas

55

Evolución cara a escaseza Inés MARTIÑÁN FALCÓN

4º ESO B

Nunca pensei que algo tan común e tan presente na nosa vida diaria como é o automóbil puidera dar tanto de si. Día a día vemos anuncios na televisión que de maneira indirecta impoñen uns estereotipos. Estes esterotipos son os que fan que o automóbil dende os seus comezos sexa símbolo da posición económica que ocupa o seu propietario, é dicir, o coche vístenos. Como ben sabemos, o que deu pé a usar enerxías non renovables para impulsar as máquinas foi a de vapor inventada durante a Primeira Revolución Industrial (de finais do século XVIII a mediados do XIX), a cal funcionaba queimando carbón. Na Segunda Revolución Industrial (1850-1970 aproximadamente) cobra máis importancia o petróleo como materia prima para mover as máquinas. A invención do motor de explosión e a produción en serie coa cadea de montaxe nesta Revolución, deron lugar ao automóbil (que funcionaba tamén pola combustión do petróleo). Nalgúns momentos os automóbiles tamén empregaban o gasóxeno para moverse, unha máquina mediante a cal se podía crear combustible a partir de materiais fáciles de obter. O automóbil é un elemento moi importante na sociedade de consumo actual. Fixéronse numerosas adaptacións no mundo para poder circular con el. O feito de que este medio de transporte sexa grande, fixo que se levara a cabo una gran reducción do espazo natural para poder construir estradas entre outros espazos destinados ao automóbil, “hemos cedido el espacio público de nuestras ciudades al medio de transporte que más espacio acapara”. Todos estes cambios na vida da xente e no espazo natural fixeron que as persoas comezaran a coller o coche para ir a calquera lugar. É dicir, vamos en coche en vez de ir andando, en bicicleta ou utilizando calquera outra forma de desprazamento na que se consuman calorías, o que se coñece como nomadismo sedentario. O automóbil supón un consumo moi grande de petróleo, materia prima limitada que temos que extraer doutros países, algúns subdesenvolvidos, por prezos moi elevados. A utilización desta materia para mover os coches é un acto non moi intelixente pola nosa parte, pois ben poderíamos empregar as enerxías renovables, que non teñen prezos tan excesivos e non hai que explotar a riqueza doutros países, como substitución do petróleo. Como moi ben di o vídeo “El coche nos condujo hacia el sueño de la sociedad de consumo y es precisamente el coche el primero en advertirnos de que seguir produciendo como si los recursos naturales fuesen ilimitados nos conduce a un callejón sin salida” pois a materia prima que empregamos para facer funcionar o coche e limitada e cada vez escasea máis. Todo isto sen contar que a combustión do petróleo ten un gran impacto ecolóxico emitindo á atmosfera gases contaminantes como son o monóxido de carbono ou óxido de carbono (II) (CO) e óxido de nitróxeno (IV) ou dióxido de nitróxeno (NO2) os cales poderían reducir a súa presenza coa utilización das exerxías renovables. Para encontrar un claro exemplo de cidade contaminada non é necesario ir tan lonxe como China, senón que no noso país, concretamente en Madrid, se están tomando medidas para diminuir a contaminación. Isto é debido a que cada vez hai máis coches, porque a xente pensa que ao ir en coche vai máis rápido, pero a realidade é que se pasa a maior parte do tempo en atascos, polo que “máxima velocidad va acompañada de máxima lentitud”. Retomando o tema do que falaba anteriormente, un claro exemplo de contaminación recente, provocado por elementos que forman parte do automóbil, é o ocorrido en Seseña (Toledo). Neste lugar produciuse unha queima

Page 56: IES do Milladoiro 4º ESO

IES do Milladoiro

56

incontrolada dun ceminterio de pneumáticos (arredor do cal había vivendas e colexios) contaminando moito a zona. A pesar de todos os inconvintes o coche sigue evolucionando a una velocidade considerable. Se a queixa é que o coche contamina fabrican un coche eléctrico para que provoque una menor contaminación, é dicir, “la solución al problema del coche es otro coche”. Por outra parte o automóbil tamén avanza dende o punto de vista da industria. Comézase a experimentar con outros materiais como o grafeno, un dos “materiais do futuro” e añádense innovacións como os frenos hidráulicos arredor do século XX, cuxo funcionamento é igual ao dunha prensa hidráulica, polo tanto baséanse no mesmo principio, o de Pascal. Este sistema contén no seu interior líquido de freos, que é o elemento máis importante deste principio, pois so se pode levar a cabo con líquidos e non con gases, xa que son compresibles e non se conseguiría o resultado esperado. A mellora na industria da que falaba anteriormente tamén busca fabricar coches cada vez máis rápidos para chegar antes ao destino desexado. Este aumento da velocidade fai que tanto conductores como peatóns estemos en continuo perigo, pois o ser humano non soporta tanta velocidade, dando lugar aos accidentes. Os accidentes provócanse case todos por ir a velocidades excesivas e sendo desta maneira a distancia de seguridade entre dous coches menor. Canto máis rápido vaias irás achegándote máis ao coche de diante, supoñendo que vaia a unha velocidade permitida, e polo tanto haberá unha menor distancia de seguridade o que leva a un menor tempo de reacción de frenado. Aquí é moi importante tamén o estado dos pneumáticos polo que é necesario medir a presión destes cando se realiza unha viaxe longa e cambialos cando o relieve non teña a profundidade esixida, pois son unha parte moi importante do frenado e da estabilidade do coche. O número de persoas con automóbil aumentou enormemente en canto á actualidade. Poderíamos analizar este fenómeno como una mellora da economía e polo tanto máis consumo, ou poderíamos facelo dende un punto de vista social. É dicir, a principios do século XX o coche considerábase un elemento que soamente podían posuír as persoas de condición social máis ou menos alta. Entón; é realmente o coche un “símbolo da democracia”? Eu creo que si. Explícome, aumentou a sociedade de benestar debido a que aumentaron os empregos, as mulleres iniciáronse no mundo laboral e polo tanto moitas familias podían permitirse comprar un. Un caso paradóxico é o de Hitler que creou Volkswagen que significa “coche do pobo”. Este coche estaba destinado ao uso do pobo alemán, pero á vez soamente tiña este coche quen el decidira, o cal corresponde coa súa dictadura. Desde un punto de vista subxetivo creo que o automóbil vai ser un elemento que vai a tardar en desaparecer, porque co paso do tempo este vai a ir evolucionando. Todo o que poida ter de negativo vano intentar solucionar competindo entre as empresas automobilísticas procurando crear o coche máis eficiente, intelixente, cómodo etc. Por outro lado, xa non é que esté en contra do seu uso, pois é un gran descubrimento e un medio de transporte utilizado por moita xente, senón que me gustaría que se deixara de usar como materia prima para o combustible, o petróleo e se comezaran a utilizar coches propulsados por enerxías renovables.

Page 57: IES do Milladoiro 4º ESO

Sobre ruedas

57

Romance y avance Carlos PEGO PÉREZ

4º ESO B

O automóbil é o invento producto da Segunda Revolución Industrial, que foi unha revolución química e, principalmente, siderúrxica. Destacaron grandes inventos como o teléfono, a dinamita, novas armas ou o automóbil. Este último destacou moito na sociedade, xa que se producian grandes cantidades de aceiro a baixo prezo. Tamén chegou a liña de montaxe que transforma o modelo de produción (fordismo). Grazas ao seu abaratamento, o automóbil pasou de ser un medio de transporte dos ricos a que a xente de clase media poidese plantearse ter un coche. A demanda era maior e a sociedade da época volveuse unha sociedade de consumo, dependían do coche cada vez máis. Esta sociedade volveuse tan consumista que chegou un momento no que as cidades comezaron a estaren abarrotadas. Tamén era verdade que eran cada vez máis os anuncios coa temática do coche. O automóbil fabricábase en grandes cantidades, de diferentes tipos e cores, o que se podía escoller libremente, era el símbolo de democracia. Os coches emitían uns gases que dañaban o medioambiente. Estes gases eran monóxido de carbono (CO) e óxido de nitróxeno (IV) (NO2). Actualmente os coches que teñen más de vinte años non están permitidos nalgunos sitios. Nas grandes cidades pódese ver unha especie de nube de gases tóxicos. A tecnoloxía avanzaba a paso de xigante e desenvolvían novos métodos e procesos que beneficiaban á sociedade. Un proceso físico moi importante nos coches está relacionado cos frenos, que reducen a porcentaxe de accidentes. Os freos básanse no Principio de Pascal. A forza aplícase ao pedal do freo, que está conectado con un pistón. Este pistón transfire esa forza a un tubo no que hai líquido, xa que os líquidos son incompresibles (este mecanismo non se podería realizar co aire xa que o aire se comprimiría polo que os freos non funcionarían). Esa forza chega aos discos de freo, que bloquean as rodas. Así funcionan os freos hidráulicos. Un vehículo que marcou a historia do automóbil foi o Volkswagen T2. Comezou a comercializarse en Holanda en 1947 aínda que en 1950 xa pasou a utilizarse en todo o mundo ata fai pouco. Esta camioneta caracterizouse por ser a camioneta dos hippies: era cómoda e espaciosa para grupos de non máis de tres persoas; non era un vehículo moi rápido nin con moita potencia, aínda que se mellorou neses aspectos para que a hora de ir por costas non lle fose tan difícil ou custoso. Ao non ser moi rápida non lle custaba tanto frear. A Dirección Xeral de Tráfico (DXT) estableceu unha distancia de seguridade de dous segundos para evitar calquer posible accidente cun coche de diante. Unha forma de asegurarse de estar a unha distancia de seguridade é tomar unha referencia (un sinal, un árbore, etc.). Unha vez que o coche pasa por diante desa referencia, cantase mil ciento un, mil cento dous, que equivale a dous segundos; se che deu tempo a contar, vas ben, se non, debes separarche. A distancia de seguridade depende da velocidade á que circules xa que canto máis rápido vaias, vas estar máis tempo freando, é dicir, vas desprazar durante máis segundos bloqueando as rodas. Tamén ao ir tan rápido, se reduce o tempo de reacción, co que che desprazas aínda máis tempo. Outros métodos para evitar non ter accidentes son as revisións do aceite ou dos pneumáticos. A revisión da presión dos pneumáticos é importante xa que en viaxes

Page 58: IES do Milladoiro 4º ESO

IES do Milladoiro

58

longas a presión dos pneumáticos aumenta debido ao incremento da temperatura das rodas polo rozamento. É importante revisar, previr. A cilindrada evolucionou tamén nos coches. Cilindrada é a denominación que se dá á suma do volume útil de todos os cilindros dun motor alternativo. Mídese case sempre en cm3. A medida que avanzou a historia do automóbil, melloráronse partes do coche para facelo máis efectivo e pronto foi posible alcanzar potencias elevadas coa mellora dos rendementos e aumentando o número de revolucións por minuto. Todas estas inovacións e avances da tecnoloxía no coche produciron que a sociedade dé privilexios ao propio coche. Dedícaselle espazos para aparcar, construíndo grandes parkings e mesmo reducindo as beirarrúas para poder facer dobres carrís. Isto dá moito de que falar pero está sucedendo e a xente, sobre todo nenos, baixan menos a os parques, como se di no vídeo, debido á reducción dos espazos públicos xogar. Tantos coches producen máis tráfico. Os coches son máis rápidos, pero de nada che vale un coche que chega aos 270 km/h se nun traxecto de 15 km tardas unha hora. A solución aos problemas é facer máis coches, aínda que sexan eléctricos ou de hidróxeno. A cousa é facer máis coches e, como non, nos anuncios píntannos como o coche do futuro, eficiente e produtivo. Tanto explotar os recursos naturais de maneira ilimitada non leva a nada. Estamos esgotando os recursos limitados como o gas natural, o metano, o petróleo e os seus derivados. O coche tivo un gran desenvolvemento tecnolóxico ao longo da súa historia. Por iso e escollido a palabra “avance” como parte do título. A sociedade namorouse do coche dándolle privilexios, como xa explique antes: de aí a palabra “romance”.

Page 59: IES do Milladoiro 4º ESO

Sobre ruedas

59

O coche, o culpable Ainoa REY RODRÍGUEZ

4º ESO B

Os seres humanos evolucionaron dende os primeiros mecanismos e medios de transporte baseados en enerxías renovables ata os profundos avances tecnolóxicos da Primeira e da Segunda Revolución industrial, coa máquina de vapor e o petróleo respectivamente. Este último, xunto coa invención do motor de explosión e a cadea de montaxe (“fordismo”), foi o que permitiu a creación do coche a finais do século XIX. Nun inicio o coche era considerado un artigo de luxo pero rapidamente se comezaría a comercializar como produto de masas en Estados Unidos. Así, as vendas de automóbiles experimentaron un aumento imparable ata a actualidade creándose unha sociedade de consumo na que o coche era vendido como un “símbolo da democracia” e da liberdade individual. O coche foi un magnífico invento porque aplicou os avances da Física para facilitar as nosas vidas. Principios como o de Pascal foron utilizados para o deseño de algo tan importante como os freos hidráulicos, nos que utilizamos un fluído non comprimible (polo tanto un líquido e non un gas, pois este se pode comprimir) que, grazas a un funcionamento similar ao de prensa hidráulica, transmitirá ás rodas a forza que aplicamos no pedal do freo. Non obstante, este freo non é inmediato pois as persoas temos un tempo de resposta ante un estímulo. Por iso, debemos ter en conta a importancia de manter unha distancia de seguridade cos vehículos de diante. Ademais, os automóbiles funcionan grazas a un motor de explosión que precisa un combustible derivado do petróleo, é dicir, unha enerxía non renovable. A combustión de carburantes xera a expulsión de gases como o CO (monóxido de carbono ou óxido de carbono II) e NO2 (dióxido de nitróxeno ou óxido de nitróxeno IV), pero tamén CO2, sulfuros... altamente contaminantes para a atmosfera e responsables do quecemento global do planeta. Esta problemática inténtase atallar hoxe en día cos coches eléctricos e ecolóxicos pero ao final “a solución do problema do coche é outro coche”. Os coches teñen un alto rendemento en distancias longas, pero cando facemos unha viaxe longa e recomendable mirar a presión dos pneumáticos porque é un risco conducir con pouca presión nas rodas dado que pode ocasionar moitos accidentes. Por iso non foron toda vantaxes. O vehículo comezou a ter un protagonismo cada vez maior nas nosas vidas e nas cidades, nas que chegou a ocupar o 62% do espazo urbano. No documental Sobre ruedas fálase de que “cedemos o espazo público das nosas cidades ao medio de transporte que máis espazo acapara”. Isto supuxo numerosas consecuencias, non só medioambientais, senón tamén de incomodidade, riscos, estrés e perda da cidade como un espazo de encontro entre persoas. O coche aillounos socialmente e dedicámoslle moito tempo para movernos dun lugar a outro. A potencia e velocidade que nos venden na publicidade contrasta cos atascos e lentitude nas cidades e por iso se fala de “máxima velocidade vai acompañada de máxima lentitude”. O coche cumpriu moitos soños pero tamén nos fixo ver a importancia do noso planeta de ahí esta frase “o coche luvounos a un soño da sociedade de consumo e é precisamente o coche o primeiro en advertirnos de que seguir producindo como se os recursos naturais fosen ilimitados condúcenos a un saco sen saída”.

Page 60: IES do Milladoiro 4º ESO

IES do Milladoiro

60

Grazas este documental podemos observar os avances tecnolóxicos que fixo o ser humano e como incidiron nas nosas vidas. O coche e moi útil, pero coma case todo ten os seus defectos, a perda de autonomía infantil, anciáns que saen menos as rúas e pasan as tardes vendo o televisor... todo iso son cousas que cambiou coa aparición do coche. Antes había menos xente con problemas de obesidade ou de corazón porque tiñan que ir andando a todos os lados; hoxe en día dependemos do coche para todo, aínda se fosemos en medios de transporte urbanos contaminabamos menos e andariamos un pouco máis. Ata fai pouco o coche non era del todo reciclabel polos seus pneumáticos: almacenabanse durante moito tempo en ceminterios de pneumáticos, pero hoxe en día se usan para asfaltar novas estradas ou para chan dos parques infantís. Xa falta pouco para que todos nós andemos en coches menos contaminantes como os híbridos.

Page 61: IES do Milladoiro 4º ESO

Sobre ruedas

61

Sobre ruedas Diego RODRÍGUEZ ROEL

4º ESO A

O automóbil, ese obxecto que foi inventado no século XIX, e que douscentos anos máis tarde se fixo imprescindible para a vida tal como a coñecemos actualmente. Precisamente deste necesario invento, a súa evolución e de como dexenerou, fala o documento que vou comentar a continuación, o vídeo-documental chamado Sobre ruedas. Os coches xurdiron coa Segunda Revolución Industrial; daquela eran un artigo exclusivo para a xente con moito capital, e estaban fóra do alcance da maioría da poboación. Pero isto deixou de ser así grazas a cadea de montaxe que inventara Henry Ford, o abaratamento da materia prima para a fabricación e outros incentivos que trouxo dita revolución. Con isto, o automónil pasou a ser un produto que consumía a maior parte da xente; masificouse. Tanto se estendeu esta nova forma de transporte, que se comezou a vender como se fose un reclamo de liberdade, incluso de democracia, alegando que con el se conseguía unha completa mobilidade libre, ofrecendo a posibilidade de ir a onde se quere, cando se quere no teu propio espazo, o interior do teu coche. Pero coa chegada deste innovador sistema para desplazarnos, tamén chegaron inconvintes, como a extrema contaminación que sufre a atmosfera polas emisións da combustión do petróleo; uns dos gases máis coñecidos e dos máis nocivos que emiten, son o CO (monóxido de carbono) e o NO (óxido de nitrógeno). Pero non só sacrificamos a saúde do noso ceo, senón que tamén a da terra para poder fabricar, estacionar e conducir os voluminosos vehículos. Un claro caso disto é a invasión do espazo público no que fai anos a xente pateaba; agora a maioría dos sitios están plagados de estradas e estacionamentos para os nosos coches, o que dalgunha maneira evita que a xente salga a rúa, xa que está chea de máquinas e non de persoas. Polo que estamos pagando moito os seres humanos é pola sobreexplotación dos recursos naturais do plantea para fabricar e soster estas máquinas, en petróleo, e nas materias primas que se consumen, como o ferro, caucho… Este consumo débese a esaxerada cantidade de demanda e como a xente normalmente renova o seu coche para que sexa máis limpo co ambiente e máis ecolóxico, o mercado dos automóbiles está sempre en constante produción masiva e en constante consumo das materias anteriormente nomeadas, o que non nos leva a ningún lado. Ironicamente, a xente pensa que cos coches se aforra tempo, pero do que non se dan conta é que se podería chegar máis rápido a algúns sitios noutros medios de transporte, por exemplo, unha bicicleta ou, simplemente, camiñando. Un exemplo diso encóntrase nos atascos que sufren cada mañá todas as persoas que van traballar no seu auto e se desprazan nel distancias relativamente curtas; polos atascos teñen que saír moito antes; pero, pola contra, está a comodidade e a privacidade que te proporciona o teu coche, aínda que sexa unha privacidade un tanto falsa xa que estamos rodeados de persoas nas súas burbullas propias, que é o que representan os autos hoxe en día. Outra peaxe que se cobra o automóbil é en vidas humanas, por iso hai que ter moito coidado ao volante. Unha das precaucións que hai que ter é a de manter a distancia de seguridade cando se conduce: a maior rapidez, máis distancia entre os coches, xa que en caso de frear tardarían máis en facelo. Ou comprobar a presión dos pneumáticos para así evitar que o coche free de maneira correcta. Esta máquina tamén prexudica a saúde da

Page 62: IES do Milladoiro 4º ESO

IES do Milladoiro

62

humanidade noutro sentido, posto que antes a xente se desprazába máis a menudo a pé, e queimaba as calorías que consumía, pero agora ao andar sentados todo o día, incluso para desprazarse, existe unha obesidade xeneralizada. En conclusión, o automónil deulle moito a humanidade, como unha sensación de seguridade, de liberdade, de privacidade, ao poder desprazarse a onde queiramos e cando queiramos. Pero tamén quitoulle moito, como a maioría das reservas enerxéticas do planeta, a gran maioría de materia prima, e tamén moitísimas vidas humanas e animais neste proceso de industrialización do mundo. Co cal a balanza decántase polas pérdidas e tapa as falsas ganancias que nos proporcionou esta importante máquina.

Page 63: IES do Milladoiro 4º ESO

Sobre ruedas

63

A era do motor Andrea SANTOS ORGE

4º ESO A

No último século, segundo a miña opinión, a contaminación aumentou desfavorablemente, tanto a acústica como a térmica ou a visual, e a xente quedouse sen espazo para vivir ou, mellor dito, convivir. Isto débese a que na II Revolución Industrial apareceu un novo medio de transporte, o automóbil, e dende entón está invadindo as nosas rúas, pero só porque nós llo permitimos. “Hemos cedido el espacio público de nuestras ciudades al medio de transporte que más espacio acapara” e parece que a ninguén lle importa. Cadaquén vive na súa pequena burbulla persoal, rodeado de xente, pero sen sequera comunicarse con ela. Hoxe en día hai automóbiles por todas partes, a maioría das familias teñen un automóbil ou incluso dous. Moitas delas o teñen por necesidade, para poder ir a traballar ou comprar, xa que coa gran invasión do automóbil as cidades se dividiron en distintas partes dependendo da súa función (unha zona de ocio, outra residencial, outra laboral etc.) e a maneira de chegar dunha a outra é o propio automóbil. Para ir dunha destas zonas á outra hai que facer longas viaxes despois das que non deberíamos medir a presión dos pneumáticos, porque ao facer esta viaxe os pneumáticos están quentes e canta maior temperatura, maior presión polo que non nos daría a presión correcta de ditos pneumáticos. A consecuencia desas longas viaxes e desa división das cidades na que todo está máis separado se inventou o GPS. O GPS é un aparato que utiliza a triangulación para saber onde está o punto ao que queres chegar. Esta división en zonas e o dominio dos automóbiles no noso ecosistema vén de que na II Revolución Industrial. Foi cando apareceu a cadea de montaxe, que facilitou a produción masiva do automóbil, creada por Henry Ford, quen tamén fundou a marca de coches que leva o seu nome (Ford). Revolucionou a sociedade dividindo o traballo entre os operarios para así conseguir unha maior cantidade de automóbiles no menor tempo posíbel. Era o inicio dunha nova etapa para o automóbil; tamén apareceu un sentimento de liberdade acompañando ao coche. O automóbil convértese nun “símbolo de democracia”, pasa a simbolizar unha ideoloxía de liberdade de movemento individual e de prestixio, comeza a ter unha grande importancia simbólica na sociedade e a representar unha concepto de velocidade que vai pegado ao de liberdade. Pero os automóbiles levan consigo moitos problemas. A pesar desa sensación de liberdade que nos dan, en realidade estannos roubando espazo nas nosas rúas. Estámoslle cedendo o 62% das nosas rúas a unha máquina que pasa a maior parte da súa vida sen ser utilizada, aproximadamente o 96% da súa vida. Ademais ese 62% que lle cedemos poderíamos aproveitalo mellor: nun coche vai unha media de 1,3 persoas polo que se fóramos en bus non nos faría falta tanto espazo, e se fóramos camiñando aínda menos.

Page 64: IES do Milladoiro 4º ESO

IES do Milladoiro

64

Depredador sobre rodas: documental Sobre ruedas Inés SUÁREZ

4º ESO A

Neste documental móstranos que ese depredador na nosa escala evolutiva non é mais ca un monstro que creamos nos mesmos e que destrúe o seu paso, contaminando, deforestando e ampliando o seu campo apoderándose do noso. Como podemos ver nesta cita de Sobre ruedas “Hemos cedido el espacio público de nuestras ciudades al medio de transporte que mas espacio acapara”. Esta frase fai referencia á triste realidade da actualidade: a privatización do espazo publico, o automóbil e o obxecto que máis cambiou a paisaxe da terra creando un ecosistema urbano. A xente xa non camiña con liberdade polas rúas senón con medo. O automóbil é coma un depredador que vai causando pavor o seu paso e bótalle as culpas o peón. Por outra parte, “Máxima velocidad va acompañada de máxima lentitud”. A pesares das vantaxes do automóbil a gran cantidade de exemplares que hai deste provoca colapsos nas diferentes vías parándoos no seu sitio sen. A isto engadímoslle que se debe ter unha distancia de seguridade pois os coches necesitan determinados metros para frear. Os freos hidráulicos dos vehículos baseanse no Principio de Pascal porque os líquidos son incomprimibles a diferencia dos gases, que se comprimen facilmente. Débeselle medir a presión aos pneumáticos antes dunha longa viaxe porque si perderon presión non teñen tanto agarre o asfalto. Dásenos a entender a ideoloxía do automóbil como “símbolo da democracia”, porque todos teñen a liberdade de ir a onde queiran. A aparición do automóbil significou un punto de inflexión que abriu a porta ao novo mundo, apropiándose non só desa calidade de liberdade anteriormente nomeada, senón que comezou a ser asociado con palabras como progreso, oportunidade ou éxito, sendo innegable o gran impacto que tivo na sociedade. Claro que todos estes avances se producen especialmente a nivel do individuo. Atopámonos con outro grave problema: non apreciamos que os materiais acaban esgotándose. É o que di o documental “El coche nos condujo hacia el sueño de la sociedad de consumo y es precisamente el coche el primero en advertirnos de que seguir produciendo como si los recursos naturales fuesen ilimitados nos conducen a un callejón sin salida”. Un destes recursos naturais é o petróleo, que dende 1859 se extrae dos pozos. En 1973 houbo unha guerra, coñecida como Yom Kippur, por estes recursos, que acabou por causar a primeira crise de petróleo no mundo occidental. Os países árabes fixéronse co control do petróleo poñéndolle prezos exorbitantes na economía negra a base do ouro negro. A aparición do motor de explosión está relacionada coa aparición do automóbil. Para obter maior beneficio se creou o taylorismo, un método de produción que divide o traballo en pequenas tarefas nun determinado tempo cronometrado. O traballo en cadea permite fabricar maior nímero de produtos en menor tempo o que abarata os prezos (produción en serie). O gran problema que está matando o noso planeta e como consecuencia a nós, son os gases nocivos que expulsan os vehículos: CO [monóxido de carbono/óxido de carbono (II)] e o NO2 [óxido de nitróxeno (IV) / dióxido de nitróxeno]. A ciencia creou os filtros antipartículas que reducen os gases contaminantes. Para todos os problemas causados polo coche e a contaminación se conclúe que “La solución al problema del coche es otro coche”, os coches con enerxías renovables. Pero iso non e máis que volver ao punto de

Page 65: IES do Milladoiro 4º ESO

Sobre ruedas

65

partida do problema seguindo un círculo infinito. Queremos ser ecolóxicos porque temos mala conciencia, pero non solucionamos nada creando máis basura acumulable. En conclusión, todo isto podía ser posible hoxe se o negocio do petróleo no producira tantos beneficios.

Page 66: IES do Milladoiro 4º ESO

IES do Milladoiro

66

A invasión do automóbil Diego VARELA CHICO

4º ESO A

No vídeo que vimos na clase, Sobre ruedas, podemos apreciar como un gran descubrimento como o automóbil pouco a pouco nos foi collendo sitio os humanos e apartándonos de cousas que facíamos normalmente e que agora parecen moi estrañas; por exemplo, por culpa das estradas os encontros entre amigos na rúa cada vez son menores e dependemos para todo do coche. Dentro da sociedade o automóbil foise introducindo pouco a pouco. O automóbil apareceu na Segunda Revolución Industrial. Foi un invento moi revolucionario para toda a sociedade xa que puideron empezar a desprazarse, carrexar cousas, etc., dunha maneira moito máis rápida. Así podían avanzar nos seus traballos e tamén nos tempos de ocio ir a lugares que antes non podían xa que quedaban moi lonxe e non podían desprazarse. Ao principio os automóbiles eran luxos que só se permitían as clases altas, pero, aos poucos, se foi convertindo en algo indispensable para a sociedade e case todo o mundo ten un automóbil. O automóbil é moi beneficioso para moitas cousas xa que nos axuda en moitas facetas pero tamén nos prexudica noutras xa que, por exemplo, é moi contaminante e está prexudicando a todo o medioambiente. Desprende gases como o monóxido de carbono (CO) ou o óxido de nitróxeno (IV) ou NO2, que son moi contaminantes e están estropeando continuamente a atmosfera. Polo tanto, pouco a pouco a nosa calidade de vida vai diminuíndo xa que todo o que se encontra na nosa contorna está máis contaminado. Os automóbiles provocan moitos problemas. Outro que encontramos e que considero moi importante é o de que as materias primas que utilizamos para o funcionamento do automóbil son recursos naturais como, por exemplo, a gasolina que provén do petróleo. Como ben nos di o vídeo “El coche nos condujo hacia el sueño de la sociedad del consumo y es precisamente el coche el primero en advertirnos de que seguir produciendo como si los recursos naturales fuesen ilimitados nos conduce a un callejón sin salida”. Cando se acaben todos os recursos naturais que utilizamos non sabemos co que podemos seguir facendo para que non se produza un parón no funcionamento dos coches. No caso do automóbil ultimamente estase mellorando moito no que se refire ao tema da seguridade, pero iso sempre foi un gran problema, xa que morreron moitas persoas en accidentes de tráfico. Á parte das melloras que están introducindo os deseñadores nos automóbiles para ter unha maior seguridade, cada persoa ten que revisar o seu coche para asegurarse de que non teña ningún problema. Por exemplo, é moi importante que despois de realizar longas viaxes se mida a presión os pneumáticos xa que son unha parte moi importante: uns pneumáticos en boas condicións nos axudan moito na condución e tamén no que ven sendo a frenada, xa que cunhas rodas novas freas mellor. Os freos é outra parte moi importante. O freos hidráulicos utilizan líquidos xa que non se poden comprimir como ocurriría co aire, por exemplo. Supuxeron un gran paso xa que mellorou moito a seguridade. Aínda que os freos sexan moi bos o que tes que facer e manter unha distancia de seguridade co vehículo que levas diante. Canto maior sexa a velocidade maior distancia debes ter, porque senón por moi bos que sexan os freos non che vai dar tempo se o vehículo de diante ten un problema de frear e así poder evitar o máis que probable accidente.

Page 67: IES do Milladoiro 4º ESO

Sobre ruedas

67

“Máxima velocidad va acompañada de máxima lentitud” é unha frase moi significativa que encontramos no vídeo xa que dela podemos sacar moitas conclusións diferentes dependendo da forma de pensar de cada un. Na miña a principal idea é a de que co gran invento que supuxo o automóbil nos estamos estancando nel como si xa o tiveramos todo e as novas cousas que estamos desenvolvendo van con moita lentitude. Pero, sen dúbida, o maior problema que temos co automóbil é o de que nos estamos desenvolvendo a partir deles. Agora xa non construímos cidades pensando na sociedade que a vai usar senón que as construímos pensando nos automóbiles. O máis importante das cidades é ter unha estrada que comunique ben todas as zonas. Xa non hai grandes rúas para os viandantes; iso foise suprimindo por estradas como nos indica nesta frase do vídeo: “Hemos cedido el espacio público de nuestras ciudades al medio de transporte que mas espacio acapara”. Aínda así non intentamos solucionar senón que como nos indica outra frase do vídeo, “La solución del coche es otro coche”, en vez de intentar arreglar isto vamos introducindo máis e máis coches na sociedade. Por último, no vídeo tamén hai un momento no que se fala do automóbil como “símbolo da democracia”. Con isto o que nos queren dicir e que os principais políticos utilizan o automóbil como arma para atraer a xente e gañar votos. Fan do coche como si fose o mellor que hai e como si non tivera ningún inconveniente, xa que eles son os que fan as cidades para os automóbiles. Entón teñen que facernos ver que os coches son o mellor que hai. Sobre todo isto que vos contei a principal conclusión é a de que somos unha sociedade do automóbil xa que dependemos del para todo cando non tiña que ser así xa que ata fai non moito non existía e podían vivir igual. O automóbil só tiña que ser unha máquina de axuda, pero, sen embargo, o é todo.