Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

57
HIPERPROLACTINEMIA HIPERPROLACTINEMIA DIAGNÓSTICO DIAGNÓSTICO TRATAMIENTO FARMACOLÓGICO TRATAMIENTO FARMACOLÓGICO DR. ENRIQUE REYES GONZÁLEZ. DR. ENRIQUE REYES GONZÁLEZ.

Transcript of Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

Page 1: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

HIPERPROLACTINEMIAHIPERPROLACTINEMIA

DIAGNÓSTICODIAGNÓSTICO

TRATAMIENTO FARMACOLÓGICOTRATAMIENTO FARMACOLÓGICO

DR. ENRIQUE REYES GONZÁLEZ.DR. ENRIQUE REYES GONZÁLEZ.

Page 2: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

PROLACTINAPROLACTINA CARACTERÍSTICAS (1)CARACTERÍSTICAS (1)La PRL es una hormona polipeptídica. La PRL es una hormona polipeptídica.

Posee 199 AA en una sola cadena, unidos Posee 199 AA en una sola cadena, unidos por 3 puentes disulfuro, Peso molecular por 3 puentes disulfuro, Peso molecular

22,000 daltons. 22,000 daltons.

Pertenece a la familia de la hGH y hLP Pertenece a la familia de la hGH y hLP (lactógeno placentario).(lactógeno placentario).

Se produce en las células lactotropas de la Se produce en las células lactotropas de la adenohipófisis, bajo el control de un gen adenohipófisis, bajo el control de un gen específico ubicado en el cromosoma 6. específico ubicado en el cromosoma 6.

Page 3: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

PROLACTINAPROLACTINA CARACTERÍSTICAS (2)CARACTERÍSTICAS (2)

Los lactotropos constituyen el 50 % del Los lactotropos constituyen el 50 % del total de células de la adenohipófisis. total de células de la adenohipófisis.

Están localizados en la regiones Están localizados en la regiones posterolaterales.posterolaterales.

Esta distribución celular se relaciona Esta distribución celular se relaciona con la mayor frecuencia de con la mayor frecuencia de prolactinomas es éstos sitios.prolactinomas es éstos sitios.

Page 4: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

PROLACTINAPROLACTINA FORMAS ISOMÉRICAS DE PRLFORMAS ISOMÉRICAS DE PRL

PRL pequeña: hormona monomérica PRL pequeña: hormona monomérica no - glicosilada, con alta capacidad de no - glicosilada, con alta capacidad de

unión a su receptor y la más activa unión a su receptor y la más activa biologicamente. 80 %.biologicamente. 80 %.

PRL grande: mezcla de formas PRL grande: mezcla de formas glicosiladas de dímeros y trímeros ,con glicosiladas de dímeros y trímeros ,con

poca actividad biológica. 8 a 20%.poca actividad biológica. 8 a 20%.

PRL muy grande: acoplada a PRL muy grande: acoplada a inmunoglobulinas se disocia y origina inmunoglobulinas se disocia y origina

PRL pequeña. 1 a 5%.PRL pequeña. 1 a 5%.

Page 5: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

REGULACIÓN DE LA SECRECIÓN DE PRLREGULACIÓN DE LA SECRECIÓN DE PRL HIPOTALÁMO: HIPOTALÁMO:

Factores inhibidores PIFFactores inhibidores PIF: : DopaminaDopamina la la más importante.más importante.

Factores liberadores PRF:Factores liberadores PRF: TRH, ADH, VIP, oxitocina, TRH, ADH, VIP, oxitocina,

péptido-histidina-isoleucina 27.péptido-histidina-isoleucina 27.Péptidos opiáceos (encefalinas y beta Péptidos opiáceos (encefalinas y beta

endorfina)endorfina)Bombesina, substancia P, melatonina,Bombesina, substancia P, melatonina,

Péptidos hipotalámicos liberadores de PRL.Péptidos hipotalámicos liberadores de PRL.

HIPÓFISIS:HIPÓFISIS:Mecanismos autócrinos y parácrinos.Mecanismos autócrinos y parácrinos.

Page 6: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

REGULACIÓN DE LA SECRECIÓN DE PRLREGULACIÓN DE LA SECRECIÓN DE PRLOTROS:OTROS:

Factor de crecimiento de los Factor de crecimiento de los fibroblastos, gastrina.fibroblastos, gastrina.

Estrógenos.Estrógenos.

Glucocorticoides.Glucocorticoides.

Vitamina D.Vitamina D.

Hormonas tiroideas.Hormonas tiroideas.

Page 7: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

PROLACTINAPROLACTINA Su producción puede ser estimulada por: Su producción puede ser estimulada por:

TRH, VIP, ADH. TRH, VIP, ADH.

Glucocorticoides.Glucocorticoides.

Vit. D, hormonas tiroideas. Vit. D, hormonas tiroideas.

Estrógenos , progesterona. Estrógenos , progesterona.

Actúan modulando su síntesis, liberación Actúan modulando su síntesis, liberación y expresión genética. y expresión genética.

Page 8: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

SECRECIÓN DE LA PROLACTINASECRECIÓN DE LA PROLACTINASecreción en forma episódica bajo un patrón Secreción en forma episódica bajo un patrón

circadiano. 14 pulsos por día,circadiano. 14 pulsos por día,

cada 95 min. cada 95 min.

Mayores títulos por la noche, inicia liberación Mayores títulos por la noche, inicia liberación entre 10 a 60 min. deentre 10 a 60 min. de

iniciar el sueño.iniciar el sueño.

3 a 4 picos nocturnos de gran amplitud y 3 a 4 picos nocturnos de gran amplitud y frecuencia con elevación en la madrugada.frecuencia con elevación en la madrugada.

Niveles mínimosNiveles mínimos entre las 9.00 y 23 horas. entre las 9.00 y 23 horas.

Page 9: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

SECRECIÓN DE LA PROLACTINASECRECIÓN DE LA PROLACTINANiveles basales de 5 a 20 ng/ml.Niveles basales de 5 a 20 ng/ml.

Mayores en la mujer que en el hombre por efecto Mayores en la mujer que en el hombre por efecto estrogénico.estrogénico.

En ancianos los valores basales disminuyen.En ancianos los valores basales disminuyen.

La PRL se eleva:La PRL se eleva:Después de una cena rica en proteínas y grasas.Después de una cena rica en proteínas y grasas.

Aumento agudo por: estrés quirúrgico, Aumento agudo por: estrés quirúrgico, anestésico, ejercicio e hipoglucemia.anestésico, ejercicio e hipoglucemia.

Page 10: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

PROLACTINAPROLACTINA CARACTERÍSTICAS (7)CARACTERÍSTICAS (7) Valores plasmáticos normales matutinos: Valores plasmáticos normales matutinos:

De 5-10 ng/ml en varones. De 5-10 ng/ml en varones.

5 a 20 ng/ml en mujeres.5 a 20 ng/ml en mujeres.

En los 3 primeros días de vida hay cifras de En los 3 primeros días de vida hay cifras de 200 a 300 ng/ml200 a 300 ng/ml

Disminuyen gradualmente en el primer mes.Disminuyen gradualmente en el primer mes.

Page 11: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

PROLACTINAPROLACTINA CARACTERÍSTICAS (8)CARACTERÍSTICAS (8)En el embarazo se eleva hasta 200 ng/ml En el embarazo se eleva hasta 200 ng/ml

En la lactancia presenta picos En la lactancia presenta picos

de 150 a 400 ng/ml.de 150 a 400 ng/ml.

Su estímulo se realiza con TRH (200 mg IV) Su estímulo se realiza con TRH (200 mg IV)

Respuesta elevación de PRL:Respuesta elevación de PRL:

Varones 15 a 30 ng/ml. Varones 15 a 30 ng/ml.

Mujeres 20 a 40ng/ml.Mujeres 20 a 40ng/ml.

Page 12: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

HIPERPROLACTINEMIA. DEFINICIÓNHIPERPROLACTINEMIA. DEFINICIÓN

Elevación sérica de PRL Elevación sérica de PRL persistentepersistente mayor de 20 ng/ml en mayor de 20 ng/ml en ausencia de embarazo o lactancia. ausencia de embarazo o lactancia.

Se requiere más de una Se requiere más de una determinación . determinación .

La mayoría de los afectados son La mayoría de los afectados son mujeres.mujeres.

Page 13: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

HIPERPROLACTINEMIA. EFECTOSHIPERPROLACTINEMIA. EFECTOS

INFLUYE EN 3 NIVELES DEL S. REPRODUCTOR INFLUYE EN 3 NIVELES DEL S. REPRODUCTOR HIPOTÁLAMO: Inhibiendo actividad de GnRH HIPOTÁLAMO: Inhibiendo actividad de GnRH

actuando sobre neuromoduladores de su actuando sobre neuromoduladores de su secreción (DA y sistema de opioides secreción (DA y sistema de opioides

endógenos). endógenos).

HIPÓFISIS: Disminuyendo los receptores a HIPÓFISIS: Disminuyendo los receptores a GnRH y secundariamente la liberación de GnRH y secundariamente la liberación de

gonadotropinas. gonadotropinas.

OVARIOS: Impidiendo el desarrollo de OVARIOS: Impidiendo el desarrollo de folículos y modificando la producción de folículos y modificando la producción de

progesterona.progesterona.

Page 14: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

HIPERPROLACTINEMIA CLASIFICACIÓNHIPERPROLACTINEMIA CLASIFICACIÓN

FISIOLÓGICAFISIOLÓGICA

PATOLÓGICAPATOLÓGICA

FARMACOLÓGICAFARMACOLÓGICA

INMUNOLÓGICA INMUNOLÓGICA

IDIOPÁTICA.IDIOPÁTICA.

Page 15: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

HIPERPROLACTINEMIA FISIOLÓGICA: CAUSASHIPERPROLACTINEMIA FISIOLÓGICA: CAUSAS• Embarazo , postparto, Embarazo , postparto,

lactancia. lactancia.

• Estrés (hipoglucemia). Estrés (hipoglucemia).

• Convulsiones, ejercicio.Convulsiones, ejercicio.

• Recién nacido. Recién nacido.

• Sueño. Sueño.

• Coito.Coito.

Page 16: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

HIPERPROLACTINEMIA PATOLÓGICA. CAUSAS (1) HIPERPROLACTINEMIA PATOLÓGICA. CAUSAS (1) ENFERMEDADES HIPOTALÁMICASENFERMEDADES HIPOTALÁMICAS

NEOPLASIAS:NEOPLASIAS:– Craneofaringioma, Craneofaringioma,

Meningioma, Metástasis.Meningioma, Metástasis.

– Disgerminomas, quistes, Disgerminomas, quistes, gliomas, hamartoma.gliomas, hamartoma.

INFILTRATIVAS: INFILTRATIVAS: ENFERMEDADES ENFERMEDADES

– Sarcoidosis, Granuloma Sarcoidosis, Granuloma eosinófilo, histiocitosis.eosinófilo, histiocitosis.

– Pseudotumor cerebri, Pseudotumor cerebri, radiación craneana.radiación craneana.

– Trauma craneoencefálicoTrauma craneoencefálico..

Page 17: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

HIPERPROLACTINEMIA PATOLÓGICA. CAUSAS. (2)HIPERPROLACTINEMIA PATOLÓGICA. CAUSAS. (2)

HIPOFISIARIAS HIPOFISIARIAS Prolactinoma, Acromegalia, S. de Prolactinoma, Acromegalia, S. de silla turca vacía, E. de Cushing, silla turca vacía, E. de Cushing,

sección del tallo hipofisario. sección del tallo hipofisario. OTRAS NEOPLASIAS. OTRAS NEOPLASIAS.

No secretoras, metástasis. No secretoras, metástasis.

Productoras de gonadotropinas, Productoras de gonadotropinas, meningioma, germinoma meningioma, germinoma

intraselar. intraselar.

LESIONES INFILTRATIVASLESIONES INFILTRATIVAS.. Sarcoidosis, granuloma de células Sarcoidosis, granuloma de células gigantes, tuberculosis, hipofisitis gigantes, tuberculosis, hipofisitis

linfocítica.linfocítica.

Page 18: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

HIPERPROLACTINEMIA PATOLÓGICA CAUSASHIPERPROLACTINEMIA PATOLÓGICA CAUSAS..

LESIONES DE LA PARED LESIONES DE LA PARED TORÁCICA. TORÁCICA.

Herpez zoster, prendas muy Herpez zoster, prendas muy ajustadas. ajustadas.

Traumatismo torácico, Traumatismo torácico, toracotomía, quemaduras.toracotomía, quemaduras.

Mastectomía, dermatitis Mastectomía, dermatitis atópica. atópica.

Mastopatía fibroquística.Mastopatía fibroquística.

MamoplastíaMamoplastía

Page 19: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

HIPERPROLACTINEMIA PATOLÓGICA CAUSAS. (3)HIPERPROLACTINEMIA PATOLÓGICA CAUSAS. (3)

NEUROGÉNICAS NEUROGÉNICAS Lesiones de la pared Lesiones de la pared

torácica. torácica.

Lesiones de la médula Lesiones de la médula espinal. espinal.

Estimulación del Estimulación del pezón. pezón.

Manipulación de la mama.Manipulación de la mama.

Page 20: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

HIPERPROLACTINEMIA PATOLÓGICA CAUSAS. (5)HIPERPROLACTINEMIA PATOLÓGICA CAUSAS. (5)

FARMACOLÓGICASFARMACOLÓGICAS ANTAGONISTASANTAGONISTAS

DOPAMINÉRGICOS.DOPAMINÉRGICOS. Cloropromazina, Cloropromazina,

flufenazina, haloperidol. flufenazina, haloperidol.

Perfenazina, domperidona, Perfenazina, domperidona, metoclopramida. metoclopramida.

Sulpiride, pimozide. Sulpiride, pimozide.

ANTIHIPERTENSIVOS. ANTIHIPERTENSIVOS.

Metildopa, reserpina, Metildopa, reserpina, verapamil. verapamil.

Page 21: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

HIPERPROLACTINEMIA PATOLÓGICA CAUSASHIPERPROLACTINEMIA PATOLÓGICA CAUSAS. (6). (6) FARMACOLÓGICAS FARMACOLÓGICAS

Estrógenos. Estrógenos.

TRH, Péptido intestinal vasoactivo (VIP). TRH, Péptido intestinal vasoactivo (VIP).

Anfetaminas, Cocaina, Inhibidores de la Anfetaminas, Cocaina, Inhibidores de la MAO.MAO.

Opiáceos: Morfina , metadona. Opiáceos: Morfina , metadona.

Antagonistas de histamina: Cimetidina, Antagonistas de histamina: Cimetidina, Difenhidramina.Difenhidramina.

Page 22: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

HIPERPROLACTINEMIA PATOLÓGICA CAUSAS. (7)HIPERPROLACTINEMIA PATOLÓGICA CAUSAS. (7)

ENDÓCRINO - METABÓLICAS.ENDÓCRINO - METABÓLICAS. Hipotiroidismo, insuficiencia renal Hipotiroidismo, insuficiencia renal

crónicacrónica. .

Adrenocarcinoma, hiperplasia adrenal, Adrenocarcinoma, hiperplasia adrenal, cirrosis.cirrosis.

Síndrome de Nelson, stress físico o Síndrome de Nelson, stress físico o psicológico. psicológico.

Pesudociesis. Pesudociesis.

IDIOPÁTICA.IDIOPÁTICA.

Page 23: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

PROLACTINOMA CARACTERÍSTICASPROLACTINOMA CARACTERÍSTICASEs la neoplasia hipofisiaria más Es la neoplasia hipofisiaria más

frecuente. frecuente.

En necropsias no seleccionadas ( EU). En necropsias no seleccionadas ( EU). - Se encuentran microadenomas en 1 de - Se encuentran microadenomas en 1 de

4 sujetos, sin diferencia en el género. 4 sujetos, sin diferencia en el género.

- - De éstos , el 40% son prolactinomas. De éstos , el 40% son prolactinomas.

- - Clínicamente son evidentes 14 de cada Clínicamente son evidentes 14 de cada 100 mil individuos. 100 mil individuos.

Page 24: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

PROLACTINOMA CARACTERÍSTICASPROLACTINOMA CARACTERÍSTICAS

Microadenoma Microadenoma < 10 mm. < 10 mm.

Macroadenoma >10mm. Macroadenoma >10mm.

Cifras de PRL > de 150 ng/ml: Cifras de PRL > de 150 ng/ml: sugestivas de tumor.sugestivas de tumor.

Page 25: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

PROLACTINOMA EVALUACIÓN INICIAL PROLACTINOMA EVALUACIÓN INICIAL PARÁMETROS PARA DIAGNÓSTICO DIFERENCIAL PARÁMETROS PARA DIAGNÓSTICO DIFERENCIAL

CON OTROS TUMORES HIPOFISIARIOS. CON OTROS TUMORES HIPOFISIARIOS.

PRL basal en dos ocasiones (mínimo). PRL basal en dos ocasiones (mínimo).

PFT, para descartar patología tiroidea. PFT, para descartar patología tiroidea.

IGF-1 o hGH por posibilidad de Acromegalia IGF-1 o hGH por posibilidad de Acromegalia en el (27-40% de los casos). en el (27-40% de los casos).

RMN de hipófisis.RMN de hipófisis.

CAMPIMETRÍA, (por compresión quiasmática).CAMPIMETRÍA, (por compresión quiasmática).

Page 26: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

HIPERPROLACTINEMIA CUADRO CLÍNICO (1)HIPERPROLACTINEMIA CUADRO CLÍNICO (1)

Galactorrea.Galactorrea.Opsomenorrea, amenorrea, oligomenorrea Opsomenorrea, amenorrea, oligomenorrea

con anovulación o esterilidad 90% de con anovulación o esterilidad 90% de mujeres con prolactinomas.mujeres con prolactinomas.

Disminución de la libido, dispareunia, Disminución de la libido, dispareunia, disfunción sexual.disfunción sexual.

Cefalea. Trastornos Conductuales.Cefalea. Trastornos Conductuales.

Hemianopsia bitemporalHemianopsia bitemporal..

Page 27: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

HIPERPROLACTINEMIAHIPERPROLACTINEMIA CUADRO CLÍNICO (2)CUADRO CLÍNICO (2) GALACTORREA GALACTORREA

Presente en el 30 a 80% de casos en Presente en el 30 a 80% de casos en función de la duración del función de la duración del

hipoestrogenismo hipoestrogenismo

Entre más prolongado el estado de Entre más prolongado el estado de hipoestrogenismo menos galactorrea. hipoestrogenismo menos galactorrea.

50% de pacientes con galactorrea tiene 50% de pacientes con galactorrea tiene PRL alta y deben de descartarse causas PRL alta y deben de descartarse causas

locales mamarias.locales mamarias.

Page 28: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

HIPERPROLACTINEMIA CUADRO CLÍNICO (3)HIPERPROLACTINEMIA CUADRO CLÍNICO (3) TRASTORNOS MENSTRUALESTRASTORNOS MENSTRUALES

Hay desde polimenorrea a oligomenorrea o Hay desde polimenorrea a oligomenorrea o amenorrea en relación a cifras de PRL. amenorrea en relación a cifras de PRL.

Las elevaciones de PRL originan defectos en la Las elevaciones de PRL originan defectos en la secreción de Progesterona y fallas en el secreción de Progesterona y fallas en el

desarrollo folicular que lleva a ciclos desarrollo folicular que lleva a ciclos anovulatorios y fases lúteas cortas e infertilidad. anovulatorios y fases lúteas cortas e infertilidad.

ALTERACIONES PSICOLÓGICAS ALTERACIONES PSICOLÓGICAS

Depresión y ansiedad, más frecuentes en Depresión y ansiedad, más frecuentes en mujeres amenorreicas.mujeres amenorreicas.

Page 29: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

HIPERPROLACTINEMIA CUADRO CLÍNICO (4)HIPERPROLACTINEMIA CUADRO CLÍNICO (4)La hiperprolactinemia prepuberal (rara); La hiperprolactinemia prepuberal (rara); si se presenta con pubertad retrasada si se presenta con pubertad retrasada

hay que investigar adenoma en hipófisis.hay que investigar adenoma en hipófisis. VARONESVARONES

La mayoría con PRL elevada tienen La mayoría con PRL elevada tienen masa ocupativa con campimetría masa ocupativa con campimetría anormal, cefalea u oftalmoplejía. anormal, cefalea u oftalmoplejía.

Además se detecta impotencia, Además se detecta impotencia, oligospermia y grados variables de oligospermia y grados variables de

hipogonadismohipogonadismo. .

La galactorrea es excepcional.La galactorrea es excepcional.

Page 30: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

HIPERPROLACTINEMIA HIPERPROLACTINEMIA DIAGNÓSTICO (1)DIAGNÓSTICO (1) INDICACIONES PARA LA MEDICIÓN DE PRLINDICACIONES PARA LA MEDICIÓN DE PRL

Galactorrea. Galactorrea.

Silla turca aumentada de tamaño. Silla turca aumentada de tamaño.

Sospecha de tumor hipofisario. Sospecha de tumor hipofisario.

Hipogonadismo hipogonadotrópicoHipogonadismo hipogonadotrópico. .

Amenorrea inexplicable. Amenorrea inexplicable.

Hipogonadismo o infertilidadHipogonadismo o infertilidad masculinamasculina inexplicable.inexplicable.

Page 31: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

HIPERPROLACTINEMIA HIPERPROLACTINEMIA DIAGNÓSTICO (2)DIAGNÓSTICO (2)

PRL PLASMÁTICA EN AYUNAS.PRL PLASMÁTICA EN AYUNAS.

21 a 99 ng/ml21 a 99 ng/ml Leve Leve

100 a 199 ng/ml100 a 199 ng/ml Moderada Moderada

Más de 200 ng/mlMás de 200 ng/ml Severa Severa

Page 32: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

HIPERPROLACTINEMIA HIPERPROLACTINEMIA DIAGNÓSTICO ETIOLÓGICODIAGNÓSTICO ETIOLÓGICO

Descartar causas fisiológicas.Descartar causas fisiológicas.

Descartar causas farmacológicas Descartar causas farmacológicas y si se identifican, suspender o y si se identifican, suspender o

sustituir el medicamento.sustituir el medicamento.

Realizar examen clínico de Realizar examen clínico de campos visuales.campos visuales.

Page 33: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

PROLACTINOMA DIAGNÓSTICOPROLACTINOMA DIAGNÓSTICO

Campimetría Campimetría visual.visual.

TAC con foco en TAC con foco en silla turca y con silla turca y con cortes axiales y cortes axiales y coronales cada coronales cada

2 mm.2 mm.

RNM.RNM.

Page 34: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

HIPERPROLACTINEMIA HIPERPROLACTINEMIA DIAGNÓSTICO ETIOLÓGICODIAGNÓSTICO ETIOLÓGICO

Habitualmente las causas farmacológicas Habitualmente las causas farmacológicas dan hiperprolactinemias leves. dan hiperprolactinemias leves.

(21 - 99 ng/mL.) (21 - 99 ng/mL.)

Los valores moderados son sospecha de Los valores moderados son sospecha de prolactinoma. (100 - 199 ng/mL.)prolactinoma. (100 - 199 ng/mL.)

Los valores altos son casi diagnósticos Los valores altos son casi diagnósticos de tumor. (mayores de 200 ng/mL.)de tumor. (mayores de 200 ng/mL.)

Page 35: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

HIPERPROLACTINEMIA TRATAMIENTOHIPERPROLACTINEMIA TRATAMIENTO OBJETIVOSOBJETIVOS

Eliminar la causaEliminar la causa

Corregir las consecuencias.Corregir las consecuencias.

En tratamiento farmacológico: En tratamiento farmacológico:

Tener presente las características de la Tener presente las características de la enfermedad primaria.enfermedad primaria.

Valorar otros fármacos que no causen Valorar otros fármacos que no causen elevación de PRL.elevación de PRL.

Page 36: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

PROLACTINOMAS TRATAMIENTOPROLACTINOMAS TRATAMIENTO OBJETIVOSOBJETIVOS

Normalización de los niveles de PRL. Normalización de los niveles de PRL.

Reducción del tamaño de tumores Reducción del tamaño de tumores evidentes.evidentes.

Restablecimiento de funciones: Restablecimiento de funciones: Hipofisiarias, gonadales y visuales.Hipofisiarias, gonadales y visuales.

Evitar recurrencia y progresión de la Evitar recurrencia y progresión de la enfermedad.enfermedad.

Page 37: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

PROLACTINOMAS TRATAMIENTOPROLACTINOMAS TRATAMIENTO OPCIONESOPCIONES

CIRUGÍA. RADIOTERAPIA. FÁRMACOS.CIRUGÍA. RADIOTERAPIA. FÁRMACOS.

SE ESTABLECE DE ACUERDO A:SE ESTABLECE DE ACUERDO A:

Tamaño del tumorTamaño del tumor

Habilidad del Neurocirujano.Habilidad del Neurocirujano.

Deseo de embarazo.Deseo de embarazo.

Decisión del paciente.Decisión del paciente.

Page 38: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

PROLACTINOMAS TRATAMIENTOPROLACTINOMAS TRATAMIENTO

NEUROCIRUGÍA SELECTIVA TRANSESFENOIDALNEUROCIRUGÍA SELECTIVA TRANSESFENOIDALPermite extirpar microadenomas hasta de 2 mm Permite extirpar microadenomas hasta de 2 mm

Mujeres con PRL menor de 100 ng/ml previos a la Mujeres con PRL menor de 100 ng/ml previos a la cirugía tienen cifras normales a los 30 días y cirugía tienen cifras normales a los 30 días y

reanudan ciclos menstruales el 80 %.reanudan ciclos menstruales el 80 %.

Con PRL de 250 ng/ml el 78% reinician ciclos Con PRL de 250 ng/ml el 78% reinician ciclos menstruales con cifras mayores el 29%.menstruales con cifras mayores el 29%.

Otros factores que inciden son: Menor edad de las Otros factores que inciden son: Menor edad de las pacientes, evolución corta de los síntomas y pacientes, evolución corta de los síntomas y

menor tamaño del tumor.menor tamaño del tumor.

Page 39: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

PROLACTINOMAS TRATAMIENTOPROLACTINOMAS TRATAMIENTONEUROCIRUGÍA. RECURRENCIAS DE 5-10 AÑOSNEUROCIRUGÍA. RECURRENCIAS DE 5-10 AÑOS

Microadenomas: 50%Microadenomas: 50%

Macroadenomas: 80%Macroadenomas: 80%

COMPLICACIONESCOMPLICACIONES

Diabetes insípida transitoria.Diabetes insípida transitoria.

Fístula de líquido cefalorraquídeo.Fístula de líquido cefalorraquídeo.

Panhipopituitarismo permanente.Panhipopituitarismo permanente.

Page 40: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

PROLACTINOMAS TRATAMIENTOPROLACTINOMAS TRATAMIENTO RADIOTERAPIARADIOTERAPIA

No emplearse como terapéutica de primera elección.No emplearse como terapéutica de primera elección.

Se reserva para hiperprolactinemia persistente por Se reserva para hiperprolactinemia persistente por falta de respuesta a intentos de control de Adenomas falta de respuesta a intentos de control de Adenomas

hipofisarios mediante cirugía o tratamiento hipofisarios mediante cirugía o tratamiento farmacológico.farmacológico.

Con 4,000 a 5,000 cGy se previene una mayor Con 4,000 a 5,000 cGy se previene una mayor extensión del tumor.Los valores de PRL no se extensión del tumor.Los valores de PRL no se

normalizannormalizan

El deterioro de la función de adenohipófisis se El deterioro de la función de adenohipófisis se presenta en 50 a 60% de los pacientes.presenta en 50 a 60% de los pacientes.

Page 41: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

PROLACTINOMAS PROLACTINOMAS TRATAMIENTO FARMACOLÓGICOTRATAMIENTO FARMACOLÓGICO

MEDICAMENTO DOSIS INICIOMEDICAMENTO DOSIS INICIO DOSIS SOSTENDOSIS SOSTEN DURACIÓNDURACIÓN

Bromocriptina 1.25 mg/día 2.5 a 5 mg/díaBromocriptina 1.25 mg/día 2.5 a 5 mg/día

PergolidaPergolida 0.05 mg/día 0.05 a 0.15 mg/día 0.05 mg/día 0.05 a 0.15 mg/día

LisurideLisuride 0.1 mg x 3/día 0.1 mg x 3/día 0.1 mg x 3/día 0.1 mg x 3/día

QuinagolideQuinagolide 25 ug/día x 3 días 25 ug/día x 3 días 75 a 150 ug/día 75 a 150 ug/día 50 ug/día x 3 días50 ug/día x 3 días 300 ug/día (Max.) 300 ug/día (Max.)

CabergolinaCabergolina 0.5 mg/semana 0.5 mg/semana 0.5 a 3 mg semana 0.5 a 3 mg semana 3-22 3-22 mesesmeses

0.25 mg (Lun y Juev)0.25 mg (Lun y Juev)

Page 42: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

HIPERPROLACTINEMIA HIPERPROLACTINEMIA TRATAMIENTO FARMACOLÓGICO (1)TRATAMIENTO FARMACOLÓGICO (1)

MESILATO DE BROMOCRIPTINA ( 2- Alfa-bromo-ergocriptinaMESILATO DE BROMOCRIPTINA ( 2- Alfa-bromo-ergocriptina))

Alcaloide semisintético derivado del ergot.Alcaloide semisintético derivado del ergot.

Agonista dopaminérgico.Agonista dopaminérgico.

Inhibidor específico de la secreción de PRL.Inhibidor específico de la secreción de PRL.

Reduce el tamaño e irrigación del tumor, Reduce el tamaño e irrigación del tumor, detiene las mitosis celulares y origina fibrosis detiene las mitosis celulares y origina fibrosis

del mismo.del mismo.

La consecuencia es: contracción de la La consecuencia es: contracción de la neoplasia, normalización de la PRL y neoplasia, normalización de la PRL y restablecimiento de la fecundidad. restablecimiento de la fecundidad.

Page 43: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

HIPERPROLACTINEMIA HIPERPROLACTINEMIA TRATAMIENTO FARMACOLÓGICO (2)TRATAMIENTO FARMACOLÓGICO (2)

MESILATO DE BROMOCRIPTINA ORALMESILATO DE BROMOCRIPTINA ORAL

Presentación: comp. de 2.5 mg.Presentación: comp. de 2.5 mg.

Dosis: de 2.5 a 5.0 mg/día.Dosis: de 2.5 a 5.0 mg/día.

Inicio: ¼ de comp. por la noche con Inicio: ¼ de comp. por la noche con alimento.alimento.

Incrementar cada tercer día para Incrementar cada tercer día para minimizar efectos colaterales.minimizar efectos colaterales.

Page 44: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

HIPERPROLACTINEMIA HIPERPROLACTINEMIA TRATAMIENTO FARMACOLÓGICO (3)TRATAMIENTO FARMACOLÓGICO (3)

MESILATO DE BROMOCRIPTINA MESILATO DE BROMOCRIPTINA VAGINALVAGINAL

Vía vaginal 2.5 mg/día para disminuir Vía vaginal 2.5 mg/día para disminuir efectos indeseables.efectos indeseables.

INYECTABLE INYECTABLE **Acción prolongada inyección mensual. Acción prolongada inyección mensual.

PELLETS PELLETS **SubcutáneosSubcutáneos. .

** DisponiblesDisponibles en en Europa. Europa.

Page 45: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

HIPERPROLACTINEMIA HIPERPROLACTINEMIA TRATAMIENTO FARMACOLÓGICO (4)TRATAMIENTO FARMACOLÓGICO (4)

MESILATO DE BROMOCRIPTINAMESILATO DE BROMOCRIPTINA

EFECTOS COLATERALES FRECUENTES:EFECTOS COLATERALES FRECUENTES:

Náuseas Náuseas

Vértigo Vértigo

Cefalea Cefalea

Congestión nasalCongestión nasal

AlucinacionesAlucinaciones

Page 46: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

HIPERPROLACTINEMIA HIPERPROLACTINEMIA TRATAMIENTO FARMACOLÓGICO (4)TRATAMIENTO FARMACOLÓGICO (4)

MESILATO DE BROMOCRIPTINAMESILATO DE BROMOCRIPTINA EFECTOS COLATERALES FRECUENTES:EFECTOS COLATERALES FRECUENTES:

VómitoVómito

Hipotensión ortostática Hipotensión ortostática

Fatiga Fatiga

Estreñimiento Estreñimiento

Page 47: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

HIPERPROLACTINEMIAHIPERPROLACTINEMIA TRATAMIENTO FARMACOLÓGICO (5)TRATAMIENTO FARMACOLÓGICO (5)

La resistencia a bromocriptina en el La resistencia a bromocriptina en el tratamiento a largo plazo, puede deberse a tratamiento a largo plazo, puede deberse a

fallas en el receptor D2 de Dopamina o a nivel fallas en el receptor D2 de Dopamina o a nivel post-receptor. post-receptor.

LA BROMOCRIPTINA NORMALIZA: LA BROMOCRIPTINA NORMALIZA:

PRL en 94-100% de microprolactinomas o de PRL en 94-100% de microprolactinomas o de hiperprolactinemia idiopática hiperprolactinemia idiopática

50-100% de macrotumores. 50-100% de macrotumores.

La reducción de los macrotumores y la mejoría La reducción de los macrotumores y la mejoría de la visión se dan a las 2 o 3 semanas de de la visión se dan a las 2 o 3 semanas de

iniciar el tratamiento. iniciar el tratamiento.

Page 48: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

HIPERPROLACTINEMIA HIPERPROLACTINEMIA TRATAMIENTO FARMACOLÓGICO (6)TRATAMIENTO FARMACOLÓGICO (6)

MESILATO DE PERGOLIDAMESILATO DE PERGOLIDA

Potente agonista de los receptores Potente agonista de los receptores dopaminérgicos D1 y D2.dopaminérgicos D1 y D2.

Presentaciones: Tabletas de 0.05 Presentaciones: Tabletas de 0.05 mg., 0.25 mg. y 1 mg.mg., 0.25 mg. y 1 mg.

Dosis: de 0.05 a 0.15 mg/día.Dosis: de 0.05 a 0.15 mg/día.

Page 49: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

HIPERPROLACTINEMIA HIPERPROLACTINEMIA TRATAMIENTO FARMACOLÓGICO (7)TRATAMIENTO FARMACOLÓGICO (7)

HIDROGENMALEATO DE LISURIDA HIDROGENMALEATO DE LISURIDA PRESENTACIÓN : tabletas de 0.2 mgPRESENTACIÓN : tabletas de 0.2 mg

DOSIS:DOSIS:1er. día: 0.1 mg por la noche.1er. día: 0.1 mg por la noche.

2º. día: 0.1 mg e medio día y por la 2º. día: 0.1 mg e medio día y por la noche.noche.

3er. día en adelante: 0.1 mg tres veces3er. día en adelante: 0.1 mg tres vecesal día.al día.

Page 50: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

HIPERPROLACTINEMIA HIPERPROLACTINEMIA TRATAMIENTO FARMACOLÓGICO (8)TRATAMIENTO FARMACOLÓGICO (8)

CLORHIDRATO DE QUINAGOLIDACLORHIDRATO DE QUINAGOLIDA

PRESENTACIÓN:PRESENTACIÓN: Comp. de 25, 50, 75 y 150 ug.Comp. de 25, 50, 75 y 150 ug.DOSIS:DOSIS:

25 ug/día por tres días.25 ug/día por tres días.

50 ug/día por tres días.50 ug/día por tres días.

75 ug/día a partir del 7º. Día.75 ug/día a partir del 7º. Día.

Dosis de mantenimiento: 75ug a 150 ug/díaDosis de mantenimiento: 75ug a 150 ug/día

** Dosis de 300 ug /día la requieren el 20 al 30% de Dosis de 300 ug /día la requieren el 20 al 30% de los pacienteslos pacientes..

Page 51: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

HIPERPROLACTINEMIA HIPERPROLACTINEMIA TRATAMIENTO FARMACOLÓGICO (9)TRATAMIENTO FARMACOLÓGICO (9)

CABERGOLINA CABERGOLINA Agonista dopaminérgico de acción prolongada,Agonista dopaminérgico de acción prolongada,

específico para receptores D2. específico para receptores D2.

PRESENTACIÓN: Tabletas de 0.5 mg.PRESENTACIÓN: Tabletas de 0.5 mg.

DOSIS: Única de 0.5 mg/semana o 1/2 Tab. DOSIS: Única de 0.5 mg/semana o 1/2 Tab. Lunes y jueves.Lunes y jueves.

Incremento de 0.5 mg x semana, cada mes Incremento de 0.5 mg x semana, cada mes hasta respuesta.hasta respuesta.

La dosis promedio es de 1 mg por semana por La dosis promedio es de 1 mg por semana por 3 a 22 meses. (0.5 a 3 mg.)3 a 22 meses. (0.5 a 3 mg.)

Page 52: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

HIPERPROLACTINEMIA HIPERPROLACTINEMIA TRATAMIENTO FARMACOLÓGICO (10)TRATAMIENTO FARMACOLÓGICO (10)

CABERGOLINACABERGOLINA•Normaliza la prolactina en la mayoría de Normaliza la prolactina en la mayoría de

macro y microprolactinomas.macro y microprolactinomas.

•Reduce las dimensiones del tumor. Reduce las dimensiones del tumor.

•Útil en pacientes con resistencia a la Útil en pacientes con resistencia a la bromocriptina.bromocriptina.

•Puede ser usada como droga de primera Puede ser usada como droga de primera elección.elección.

Page 53: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

FINFIN

GRACIASGRACIAS

Page 54: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

PRL FUNCIONES PRL FUNCIONES GLÁNDULA MAMARIAGLÁNDULA MAMARIA

1.-El desarrollo de conductos 1.-El desarrollo de conductos mamarios se debe a: mamarios se debe a:

Estrógenos, hGH y cortisol.Estrógenos, hGH y cortisol.

2.- Los alveolos lobulares 2.- Los alveolos lobulares requieren para su desarrollo, de: requieren para su desarrollo, de: Estrógenos y progesterona más Estrógenos y progesterona más

PRL. PRL.

3.- En la lactancia normal la 3.- En la lactancia normal la PRLPRL es la principal hormona es la principal hormona

involucrada.involucrada.

4.- La caseína, alfa-lactoalbúmina 4.- La caseína, alfa-lactoalbúmina y las grasas son reguladas por y las grasas son reguladas por PRLPRL, , hGH, Insulina y cortisol. hGH, Insulina y cortisol.

Page 55: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

PROLACTINAPROLACTINA CARACTERÍSTICAS CARACTERÍSTICAS REGULACIÓN DE LA SECRECIÓNREGULACIÓN DE LA SECRECIÓN

La síntesis y liberación está bajo el La síntesis y liberación está bajo el control de factores Inhibidores (PIF) y control de factores Inhibidores (PIF) y

liberadores de la hormona (PFR).liberadores de la hormona (PFR).

A nivel hipofisario, la PRL es regulada A nivel hipofisario, la PRL es regulada por mecanismos autócrinos y por mecanismos autócrinos y

parácrinos.parácrinos.

La influencia más importante en la La influencia más importante en la liberación de PRL es la inhibitoria liberación de PRL es la inhibitoria

ejercida por la Dopamina (DA). ejercida por la Dopamina (DA).

Page 56: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.

PRL MECANISMOS REGULADORES DE PRL MECANISMOS REGULADORES DE SECRECIÓNSECRECIÓN

1.-Por estimulación del pezón se activa la 1.-Por estimulación del pezón se activa la neurona serotoninérgica.neurona serotoninérgica.

2.-A través de la vía serotoninérgica se 2.-A través de la vía serotoninérgica se produce el PRF que estimula junto con produce el PRF que estimula junto con TRH la producción y liberación por la TRH la producción y liberación por la

hipófisis de PRL que ejerce sus acciones hipófisis de PRL que ejerce sus acciones sobre la glándula mamaria.sobre la glándula mamaria.

3. .-Por stress se activa el sistema 3. .-Por stress se activa el sistema dopaminérgico túbero- infundibular. dopaminérgico túbero- infundibular.

“Inluencia más“Inluencia más importante”importante”4.- Por la neurona dopaminérgica 4.- Por la neurona dopaminérgica

vía neurona peptidérgica se produce vía neurona peptidérgica se produce PIFPIF que va a estimular a los lactotropos de la que va a estimular a los lactotropos de la

hipófisis para que se liberehipófisis para que se libere PRL PRL que a su que a su vez actúa en la glándula mamaria para el vez actúa en la glándula mamaria para el desarrollo de la misma y la lactogénesisdesarrollo de la misma y la lactogénesis..

Page 57: Hiperprolactinemia 09 dx y tx farmac.