� � �Azpeitiko herri aldizkaria � � �2014ko azaroa � � �166. zenbakia � � � � � � � �

HAMABOST GEHIHOGEITA BOST

1999ko azaroan argitaratu zuenUztarriak aldizkariaren lehen zenbakia.Ordutik hona, aldizkariaz gain, bestelako25 produktu ere kaleratu ditu. 20

� � �� � �

� � � � � � � � � sarrera 03

Argitaratzailea. Uztarria

Komunikazio Taldea. Azpeitia

Egoitza. Perez Arregi plaza 1, behea,

(Azpeitia, 20730)

Telefonoa eta faxa. 943 15 03 58

Posta elektronikoa.uztarria@uztarria.com

Posta kutxa. 227, Azpeitia

Lege gordailua. SS-860/2000

Zenbakia. 166.a (2014ko azaroa)

Urtea. XVI.a (1999ko azaroan sortua)

Maiztasuna. Hilabetekaria

Diseinua. Eregi Komunikazio

eta Euskara Zerbitzuak

Publizitatea. 685 730792 /

uztarria@uztarria.com

Bazkidetza. 943 15 03 58

Tirada. 2.500 ale hilero

Inprimategia. Leitzaran Grafikak

Azaleko argazkia Yuri Agirre

Webgunea.www.uztarria.com

Uztarria herri aldizkariarenlaguntzaileak (erakunde

publikoak)

Uztarriak Bai Euskarari

Oharra. Uztarria

Komunikazio

Taldeak ez du

bere gain hartzen

herri aldizkarian

adierazitako

esanen eta

iritzien

erantzukizunik

iritziaInkesta. Zerkontzertutan izan zaraazkenekoz? 13

mamiaAsier Cuevas. 100kilometroko MundukoTxapelketan izango daQatarren 04Klik! Sokaitz eskaladaelkarteak lokal berriaegokitu du 16Udala jomugan. CarlosUrjikok hainbatsalaketa jarri dio azkenhilabeteotan AzpeitikoUdalari 24

jakitekoAtzera begira. InazioGaratek Xoxotera joan-etorrian marka ezarrizuen orain 50 urte 34

� � �2014KO AZAROKO UZTARRIA ALDIZKARIAN ZER?� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

16

Ba al dakizu Olazko Andre Mariaren

plazatxoan haurrentzako jolas parkea

egingo dutela? � Uztarria

04

34

egin zaitez bazkide Uztarrian1.060bazkidegara Uztarria Komunikazio

Taldean; eskerrik asko denei.

Herri aldizkariaz gain, Uztarriaren produktuakere eskuratuko dituzu. Uztarria Komunikazio Taldeak

orain arte 13 liburu, CD 1 eta biografiak txikiak atera

ditu. Bazkideak baino ez ditu jasotzen, urteko kuota barruan.

� 943 15 03 58

30euro diraurtean. 110.000 euroko

aurrekontua 2014an.

Liburuxka biografikoak, oraingoz. Julian Bereziartua, Leo Etxeberria, Valentina Agirre, Santi Lazkano, Amaia Garmendia, Enkarna Arregi, Iñaki Bergara,

Bernardo Aizpitarte ‘Kabra’, Enrike Zurutuza, Maria Jesus Arregi

mamia � � � � � � � � � kirola04

ASIER CUEVASlasterkaria

Dena uztartzea geroeta konplikatuagoa da”Sei urte zituenetik ibili da lasterka eibartarra. Orain,41 urterekin 100 kilometroko Munduko Txapelketanizango da, bigarrenez. � Eider Bereziartua�Felix Sanchez

S ei urterekinhautatu zuten lehen aldiz AsierCuevas lasterketa batean partehartzeko. Hurrengoan hamabi ur-terekin atera zen, eta irteeran za-patila galduta, azkena iritsi zenhelmugara. Zapatila hark, ordea,ez zion ilusioa galarazi, eta ordu-tik aurrera lasterka aritu da Azpei-tian bizi den eibartarra. Urte asko-an maratoi lasterkari izan ondo-ren, 2011. urtean hartu zuen au-rrenekoz parte100 kilometrokoEspainiako txapelketan. Irabaziegin zuen, eta harrezkero, luzerahorretako probetan dabil mundu-ko 4.a eta Europako txapelduna.Orain, azaroaren 21ean, Dohara(Qatar) joango da bigarrenezMunduko Txapelketan parte har-tzera.

“Nolatan hasi zinen 100 kilo-metroko probetan? Maratoilaria nintzen, eta 100 kilo-metroko lasterketek asko erakarriarren, ez nintzen parte hartzeraausartzen. 2011n lesio bat izannuen eta itzulerako lehen egune-an zortzi kilometro egin nituen.100era iristeko 92 kilometro gel-ditzen zitzaizkidala esan nion en-trenatzaileari eta ordutik txantxahorrekin ibili ginen. Broma horrilotuta erabaki genuen ehun kilo-metroko Espainiako Txapelketamaratoikoa baino zortzi aste lehe-nago zenez, bietan parte hartzea.100 ki lometroko lasterketanatera nintzen eta irabazi eginnuen. Gero, ordea, ez nintzen ma-ratoiko txapelketarako errekupe-ratu, eta alde batera utzi nuen.

� � �DATUAK� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

� � �Jaio. 1976ko urtarrilaren 16a.� � �Herria. Eibar. � � �Bizi tokia.Azpeitia. � � �Lanbidea. IK4-Tekniker zentroko IngenieritzaMekaniko saileko diseinatzailea.

tsik gelditzen zara. 70. kilometroingurura arte ondo ibiltzen naiz,baina azkeneko 30 kilometroakoso luzeak egiten dira. Horrelakolasterketa bat gauzatzeko seiordu eta berrogei minutu inguru -marka ona eginez- behar izatendira, eta horietatik ia bi sufritzenpasatzen dituzu.Nola prestatzen zara?Hogei edo hogeita bi astetarakoplangintza izaten dut, bi zatitanbanatuta. Lehenengoa generikoaizaten da, eta kilometro kopuruahanditzen, indarra lantzen, gim-nasiora joaten, aldapak igotzeneta abar ibiltzen naiz. Bigarrenzatia, berriz, espezifikoa izatenda. Egun batzuetan 50 edo 56 ki-lometroko entrenamenduak egi-ten ditut, adibidez.

Nolakoa izan zen proben ar-teko aldaketa? Maratoietarako prestatzeko en-trenamenduen exijentzi maila al-tuagoa da. Aldiz, lasterketetakoaez. 100 kilometroko lasterketaoso gogorra da.Kilometroen aldeaz gain, baal da eragin dizun faktore-rik?Gogortasunak eragin dit. Mara-toian, batzuetan gaizki pasatzenduzun arren, ez da beti horrelaizaten. 100 kilometrokoan, berriz,ez dago beste aukerarik, beti hu-

kirola � � � � � � � � � mamia 05

tsa litzateke eta irabaziko banu… Prestaketa zehatza egiten alduzu txapelketa horretara-ko?Zati espezifikoa lantzen ari naiz,baina oraindik generikoko hain-bat gauza egiten dut. Laster, gim-nasioan entrenatzeari utziko diot.eta espezifikoan sartuko naizburu-belarri .Behin lasterketa hori pasa-tuta, zein helburu dituzu?Momentuz, deskantsatzea dutburuan. Ikusi egin behar dut las-terketa nola ateratzen den etanola amaitzen dudan nik. Halaere, ziurrenik, lehenengo apur batdeskantsatuko dut eta, ondoren,hurrengo urteko Europako Txa-pelketa prestatzen hasko naiz.Izan ere, txapelketa horretan titu-lua defendatzea tokatuko zait.Hartzen al duzu atseden?Lehen ez, baina orain pazientziagehiago daukat. Hala ere, des-kantsua aktiboa izan ohi da; bizi-kletan ibili edo eliptika egiten dut.Igeri egitera joateko ere esan ohididate, baina ez dut gogoko etaez dut egiten. 100 kilometrokolasterketen ondoren zuntz-haus-tura ugari izaten da gorputzean,eta hori sendatu egin behar da.Gorputza mugituta azkarragogarbiketzen eta errekuperatzengara. Martinek eta Diegok ziotenmoduan: “Ez da gelditu behar!Poliki-poliki, baina zerbait eginbeharra dago”.Zer da zuretzako korrikaegitea?Bizitza osoan egin dudan zerbaitda, eta bizitzeko beharrezkoa dut

korrika egitea. Nire egunerokota-sunetik ihes egiteko aukera ema-ten dit, eta oso ondo sentiaraztennau.Zaletasuna da edo bizitzekoadina ematen du lasterkaaritzeak?Niretzat zaletasuna da. Lehenen-go lana egiten dut eta gero korri-ka.Lana, entrenamendu gogo-rrak eta familia. Nola uztar-tzen dituzu?Egia esan, konplikatua bada. Etagero eta konplikatuago, gainera.Haurrak izanda oso zaila da ho-rrela ibiltzea. Eguna ondo antola-tzean dago gakoa, eta denboraez dagoen lekuetatik ateratzean.Adibidez, goizez eta arratsaldezentrenatu behar dudan egunetan5:30ean jaiki eta korrika egiterajoaten naiz.Aurrera begira jarrita, noizarte ikusi ahal izango zaitu-gu egun parte hartzenduzun gisako probetan?Gutxi gelditzen zait jada. Ezindizut esan urte bat edo bi izangodiren, baina hemendik bost urteraez naiz horrela ibiliko. 41 urteditut dagoeneko, eta erantzukizu-nak handitzen dira. Haurrak haz-ten ari dira eta ez dut prozesu horigaldu nahi. Niretzat atletismoazaletasuna da eta oso zaila da la-neko bizitza normalarekin uztar-tzea. Oso konplikatua da, eta ezinda soka gehiegi estutu. Ondorengoak badira he-rrian. Atletismoko taldeagero eta indar handiago har-tzen ari da.Oso ona iruditzen zait hori. Inguruhonetan, Azpeitian eta Azkoitian,kirola egiteko kultura handiadago. Korrika egitera irteten nai-zenean lasterka dabilen jendemordoxka ikusten dut, eta batezere, emakumeak. Gazteak eregero eta gehiago aritzen lasterka-dira, eta horiek, kirol kultura han-dia dagoenaren eta konplexugutxi dituztenaren seinale dira.Niretzat hori izugarria da. Herrihauetako bizitza aktiboa osoaltua da.�

Haurrak hazten

ari dira, eta ez dut

prozesu hori galdu

nahi”“

Egunerokotik

ihes egiteko

aukera ematen dit

lasterka egiteak”“

Eta psikologikoki, nola pres-tatzen zara?Burua ez dut entrenatzen. Bakoi-tza nolakoa den ezagutzea da ga-rrantzitsua eta baita sufritzea to-katuko zaizula garbi izatea ere.Gertu da Munduko Txapel-keta. Nola zaude?Konplexua da. Horrelako laster-keta bat loteria bezalakoa da.Laugarren postua eskuratu nue-nean, nire aurretik iritsi ziren bi ko-rrikalari ez ziren ni baino hobeak,

baina azken kilometroetan sortu-tako arazo batzuk tarteko, mote-lago joan behar izan nuen. Laster-keta horietan edozer gertatu dai-teke. Agian, gauzak ondo aterakozaizkizu eta gainontzekoei ez, edoalderantziz. Beraz, zaila da postubat buruan izatea. Oso ondo le-goke lehen hamarretan helmuga-ratzea. Lehenengo bostetan iritsi-ko banintz, hurrengo MundukoTxapelketara sailkatuko nintzate-ke. Hiru aurrenetan sartzea ame-

iritzia � � � � � � � � �06

G ogorra zela entzunanuen, baina ez nuen uste Lasa eta Zabala fil-mak horrelako amorrazioa eragingo zidanik.Kritika zinematografikorik egiteko asmorikgabe, filmak eragin zizkidan gogoetak parte-katzeko asmoa da dudana.

9 urte nituela hainbeste aldiz entzun nituenizen-abizen haiek berriro entzun ostean, or-duko gertakariak hain ondo oroitzeak inpre-sionatu ninduen hasteko. Filmak erakustenduena, bai ETAren jardun indartsua zeinGALen sorreraren zergatia, Galindoren ez-painetan jarritako ohorearen mendeetakodiskurtso hilezkorrean, mendekuaren defini-zioa iruditu zitzaidan. Ezin izan nion zenbaitgaldera egiteari utzi: edozein estatuk dituenbaliabideak izanik, eta bere burua demokrati-kotzat duen estatu batek, nola babestu deza-ke GALen sorrera bezalako basakeria bat?Nola liteke tamaina horretako arazo politikobaten aurrean, arazoaren muinari heltzeabaino, ojo por ojo ekitea nahiago izatea?

Ez dakit gaur egun perspektiba egoki bate-tik balora daitezkeen bi aldeetako gertakarilatzak, gertakariek testuinguru jakinetan izanohi dutelako zentzua. Baina argi ikusten dutideia batzuen bueltan gizakiok noraino iritsgaitezkeen, eta ezin dut ekidin garai hartakoespainiar gobernuak, aginduak ematen zitue-nak, eta horrenbesteko amorrazioz basatikibi gazte haiek torturatu eta akabatu zituzte-nek benetako nazka ematen didatela aitor-tzea. Nazka, mugaraino eramanda.

Zauritutako piztiarenaBaina orduan pentsatzen dut, haiek bezala-koa nintzatekeela lehen unean datorzkidaninpultsuei eutsiko ez eta berdina egingobanie. Haiek bazekiten inork ez zuela jakingoeta, jakinda ere, babestuak izango zirela, fil-man argi ikusten den bezalaxe. Hainbat aldizpenstatu dugun “inor enteratuko ez balitzgarbituko al huen” testuingurua, gordin. Halaere, garbi ikusten da guztiok ez garela gai on-

Mendekua

� � �Gogorra zela entzuna nuen,baina ez nuen uste ‘Lasa etaZabala’-k halako amorrazioaeragingo zidanik

� � � � � � � � � � � � � � � �hodei mendinueta� � �

dokoari egoera horretan ere horrelakoak egi-teko; etorkizuneko sarien kontsolazioan pen-tsatzen ez duenak, edo Bayo Leal bezaintrastornatuta ez dagoenak, ezin duela besteaukera batzuk daudenean aukerarik txarrenaegitearen zama ondo eraman.

Hor dago koxka, beste aukerarik badenedo ez arazoen konponbiderako. Hainbestebaliabide eta aukera izanik, espainiar esta-tuak hartu zuen bidea bere ohorea salbatunahi duen zauritutako piztiarena izan zela ezdago dudarik. El imperio donde no se poneel sol, una, grande y libre, eta antzerako esal-diek gordetzen duten pentsamendua: niri ezpotroak ukitu, nik agintzen diat, nahi dudanmoduan. Onartezina inondik ere, agintearen-tzat arazoa suposatzen duten pertsona edopentsakerak ezabatzeko hautua egitea, ara-zoari konponbide ahalik eta egokiena bilatze-ko aukerari begiratu ere egin gabe.

Hori ez da zuzenbidezko estatu demokrati-ko baten jokabidea. Gezurti, faxista, odolza-le, hiltzaile eta guretzat belarririk eta begirikez duen jendillaje honekin, nola nahiko duguba gustura bizi? Hizkuntza eta ohitura, ideiaeta pentsamendu, antolaketa eta jokamoldeezberdinak dituen oro paretik kendu besteriknahi ez badute... esango didazue zein dengure lekua kobazulo horretan. Mendekuazelikatzen diren kanibal artean.�

I nterneten nabigatzen nenbilenbatean, txiste bezala agertzen zen gertaerabatek irribarrea eragin zidan. Bertan, gutunpare bat agertzen zen; hasierako gutun bateta ondorengo erantzuna.

Honela zioen lehen gutunak:“Agur bat. XXXX herriko jatetxe xume eta

arrunt bat gara. Euren lana ezagutarazi etaeuren diskoak saldu nahi dituzten musikarienbila gabiltz. Gure espazioa eskaini nahi duguzure musika sustatu dezazun. Beti darabilgupubliko kantitate oso on bat, zeinekin zuremusika bultzatu ahal izango duzun. Jazz,rock, chill out musika lasaia eta pop musikaguztia. Erritmo nahasketak nahi ditugu. Hauez da ohiko lanpostu bat, baina bisita ba-tzuen ondoren harrera ona duela ikusten ba-dugu, diru kopururen bat adostu genezaketarteka zure musikarekin gozatu dezagun.Zure lana sustatzeko interesik bai? Hemenduzu aukera. Erantzun lehenbailehen!”.

Eta hau zen musikariren batek erantzutenziona:

“Urte berri on! Etxe handi batean bizi denmusikari bat naiz eta afalorduan nire lagunaketxera datozkidanean euren lana sustatunahiko luketen ostalarien bila nabil. Hau ezda ohiko lan bat izango baina, ekitaldi berezibezala, astero errepikatu genezake, ongi egi-ten baduzue. Janaria ongi egina ekartzeagustatuko litzaiguke, ongi prestatua eta,batez ere, produktu exotikoren bat izan deza-la. Zuen jatetxea ‘sustatu’ nahi baduzue, jarriharremanetan lehenbailehen”.

Grazia gehiegirik ezJa! Ederra erantzuna... Irribarrea irten zitzai-dan jatetxeko arduradun ‘gixajoak’ gutunhura jasotzean jarriko zuen aurpegia imagina-tzen nuen bitartean.

Irribarre egin dut, bai. Baina apur bat pen-tsatzen jarrita, grazia gehiegirik ez duelakoannago, eta duela denbora pixkat Argia asteka-rian irakurri nuen elkarrizketa batetaz oroitu

Zergatik musikariak ez?

� � �Zergatik egiten digu graziaoraindik musikari batekbere lanarengatik kobratunahi izateak?

� � � � � � � � � � � � � � � �asier sustaeta� � �

naiz. Elkarrizketatua Su ta Gar taldeko abes-laria zen eta hauts pixkat harrotu zuen elka-rrizketa hark. Egia esan, beste batzuk esate-ra ausartuko ez ziren gauzak esan zituen ber-tan Aitorrek eta haren hitz batzuk gogoratunahiko nituzke:

“Tailerrean hasten den edonor ogibidezhasten da eta, gutxiago edo gehiago, ordain-du egiten zaio. Musikan ez, musikan hasta-penetan inork ez du zugatik ordaintzen (...)Zergatik eskatzen zaio doan lan egitea musi-ka talde bati eta iturgin bati ez? Doan lan egi-teko prest dagoen iturgin bakar bat ez dago-elako, baina doan jotzeko prest dauden tal-deak ehunka”.

Ados nago Aitorrek esandakoarekin etagehiago esango nuke oraindik. Musikaz ezdakienarentzat: ekipoa mila eurotik gora nahiadina ordain dezakezu, edo alokairuan hartuehun eurotik gora; ekipoaren zein musikariengarraioa autoz eta furgonetaz egiten da, erre-gaia behar mugitzeko; musikariek ez dituztelan-orduak zenbatzen... ordainezina litzateke;ekipoak zenbait ukitu eta prestaketa beharizaten ditu lekura egokitu eta soinu duin batlortzeko, eta lan hori musikariak egiten ez

badu teknikariren bati ere ordaindubehar zaio.

Zergatik egiten digu graziaoraindik musikari batekbere lanarengatik kobra-tu nahi izateak?Entzun musika!�

iritzia � � � � � � � � �08

� � �ESANA DAGO� � � � � � � � � �

� � �“‘Loreak’emozionatzen duenfilma da. Emozioakkontatzen ditu,unibertsala da”

� � �“Zinemako azkenlanekin piloa arinaiz gozatzen”NAGORE ARANBURUaktorea

� � �“Bagenekienirabazteko aukerazegoela, bainasorpresa izan da”

� � �“Ni Bartzelonannago eta AmetsAzpeitian. Ikusteanerabakiko dugu zeregin”AMETS AMUBIETAETA MAIALENALDALURdantzariak

Nagore Aranburu.

jakiteko � � � � � � � � �10

� � �HIZKUNTZ ESKUBIDEAK� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

Euskara eta aniztasunaAuzoko proiektua jarri dute abian Euskaltzaleen Topaguneak etaAzpeitiko Udalak. Astean behin mintzapraktikak egingo dituzteeuskaratik gertu eta urrun bizi diren herritarrek. � J. Frantzesena

Euskara, aniztasuna eta herritarrak bilduko di-tuen Auzoko proiektua abiatu dute EuskaltzaleenTopaguneak eta Azpeitiko Udalak. Proiektuarenhelburua da aniztasuna eta euskara ardatz hartuta,jatorri desberdinetako azpeitiarrak harremanetanjartzea, eta harreman hori euskaraz izan dadin sus-tatzea.

Mintzapraktika proiektua da, eta oinarrizko maila-koak dira saio horiek. Astean behin ordu pare batezelkartuko dira auzotarrak (euskaratik gertu bizidiren pertsonak) eta auzokideak (euskaratik urrun

bizi direnak). Saio horietan dinamizatzaileak presta-tutako ariketak-eta egingo dituzte, hitz egin deza-ten.

Auzokoko ordezkariek azaldu dutenez, “gure hiz-kuntzatik urrun bizi diren pertsonei aukera emangodiegu gugana gerturatzeko. Izan ere, gure herrian,euskara beharrezko trena dute integraziorako, az-peitiarrak izateko”.

Azpeitian ez ezik, Euskal Herriko beste hamarudalerritan egin dute Auzoko proiektuaren aldekoapustua.�

� � � � � � � � � iritzia 11

I nertzia da gure munduaren motorra.Bakar batzuek erabaki eta agindu, eta bestedenok, burua makurtu eta agindutako bete.Botoa gure arma bakarra. Ba ez. Gure arma-rik boteretsuena burua da, pentsatzeko gai-tasuna. Garunak dantzan jarrita, esate bate-rako, eskola kirolaren filosofíak edo izaeraksutan jartzen nau.

Nor dira agintari politikoak gure haurrekeskolaz kanpo ze kirol, noiz eta nola eginbehar duten erabakitzeko? Zergatik gelanhistorikoki garrantzia gutxiena izan duengaiari eskolaz kanpo hainbesteko garrantzia

Geure buruaren jabe� � � � � � � � � � � � � � � �txetxu urbieta� � �

eman? Ez ote da hobe, eskola garaian gureosasunean hainbesteko garrantzia duen kiro-lari ordu gehiago eskaini eta eskolatik kanpobakoitzari nahi duena egiten utzi? Gauregungo eskola kirola defendatzen dutenekbeti gauza bera esaten didate: eskolaz kan-poko kirola arautu beharra dago, bestelahaurrek bi edo hiru kirol bakarrik egiten dituz-telako. Eta? Funtseskoa, garrantzitsuena,haurrak kirola egitea da, kirolak dakartzanonuren berri izatea. Futbolean bakarrik joka-tzen dutela? Eta horrek haurrari ze kalte egi-ten dio?

Soinketa irakasleei diedan errespetu oso-arekin, soinketa orduetan, zentzurik gabekokorrika saioak egiteari utzi eta haurrek ikasidezatela kirola zer den, ze onura dituen eta zeaukera zabala duten. Eta gero haurrak aukeradezala gehien betetzen duena. Nahi duena,baina egin dezala. Osakidetzaren aurrekontupotoloa arintzeko biderik onena. Ah, etalehiakortasuna xamurtzearenak, puf... iraki-ten. Finalik ez, sailkapenik ez, zoragarri... etagero eskolan egunero kontrolak eta notak. Fi-nalak eta sailkapenak ez kendu, soberandauden gurasoak perretxiko bila bidali.�

���ZER DIO?� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

O rain egun gutxi jakingenuen Egunkaria-ren auzi eko-nomikoa behin betiko artxibatutageratu zela. Urte luzez sufritududan auzia izan da Egunkaria-rena, eta behin betiko amaitu zelajakin genuenean, pozik egon nahibanuen ere, haserrea besterik eznuen sentitu. Haserrea pixkanakaarintzen joan zitzaidan lasaitasu-na nagusituz, kontua okerragoaizan zitekela pentsatuta.

Ez dut gezurrik esango, Eus-kaldunon Egunkaria-k, txarrerakoeta onerako, markatuta utzi gaitu.Baina aurrera begiratu behar daeta garai berrietan gaude, duda-rik gabe, arrazoi askorengatikgarai berriak dira. Elkarbizitzanasko egin dugu aurrera, eta urte-etan izan dugun sufrimendu etatentsio maila asko jaitsi da. Egiada egunero ikusten ditugula ego-era gogorrak eta eskubide urra-ketak, baina ilusioa eta bakea lor-tzeko bidea sustraituta dago guregizartean.

Gure Azpeitia bereziki asko su-fritu duen herria izan da, aspaldi-tik datorren eta askotan bakar-

� � � � � � �eneko etxeberria� � �

(Azpeitiko alkatea)

Ezinikusiak alde batera uzteko garaiak

� � �Sufrimendu handiadute, eta berrirogertatu ezin denegoera bidegabebaten biktima dira

bakarrik pasatzen den sufrimen-dua. Eta askotan gure egunero-kotasunak eta abiadurak ez digu-te uzten sufritzen ari direnei, on-dorio bidegabeak sufritu dituzte-nei, gure arreta eskaintzen. Bestealdera begiratzen dugu, nahiz etasufritzen ari direnak keinurenbaten zain dauden. Askotan, ezdugu denborarik keinu txiki batbehar dutenentzat; askotan, ezgarelako ohartzen; beste asko-tan, ez garelako ausartzen; eta,azkenik, askotan ez dakigulakonola hartuko duten gure keinua.Eta horrek bakoitza bere trintxe-rara eramaten du.

Zaila da keinuak egitea ere, kei-nuak egiteko derrigorrez zorro-tzak izan behar baitugu. Helburua

denon elkarbizitza hobetzeabada, gure etorkizuneko Azpeitia-ren sustraiek sendoak izan behardute. Eta akatsik egiteko aukera-rik ez daukagu. Dagoena bainomin eta sufrimendu handiagoaezin dugu sortu. Gertatutakoareninguruan zorrotzak izan behardugu denok. Besteei exijitu aurre-tik, norberak eta denok emanbehar ditugu pausoak, ausartakizanez. Gorrotoak ezin du tokirikizan azpeitiarron artean. Denokaitortu behar ditugu edozein bio-lentziak eragindako biktimak,denok babestu atzoko eta gaurkoeskubide urraketak eta sufrimen-dua jasaten dituztenak.

Eguna hala moduz pasatzenda, baina iluntzeak luzeak egitendira sufrimenduarekin, ohe hu-tsak, beldurrak, amorruak, denaaldatzeko gogoa... gogorra dabenetan lo ezin hartzea. Iluntzeandena gainera etortzen da eta ba-kartasunean kolpatzen gaituminak. Hori guztion artean gaindi-tzea lortu behar dugu, iluntze ho-riek goxoagoak egitea lortu behardugu. Eta Egia, Erreparazioa eta

Justiziaz gain, elkartasuna, bero-tasuna eta gertutasuna dira era-bili beharrekoak. Denok gara az-peitiarrak, eta hori ezin dugu alda-tu. Begietara begiratu eta zintzo-tasunez, gizarte bezala, aurreraegin behar dugu.

Inaxio Uria gogoanItxaropen eta ilusio garaiak datoz.Utz ditzagun ezinikusiak alde ba-tera. Azpeitia bizitzeko leku zora-garria da, eta oraindik hobeaegingo dugu denon artean.

Eta denboran gertutasunaga-tik, orain urte gutxiko hilketa iza-nik, eta beste inoren mina eta su-frimendua gutxietsi gabe, senti-tzen duen saminagatik elkartasunzintzoa helarazi nahiko nioke Az-peitiko familia bati. Inaxio Uriarensenide eta lagunei, hain zuzen.Sufrimendu handia dute, eta be-rriro gertatu ezin den egoera bi-degabe baten biktima dira. Saiagaitezen beraien mina denon ar-tean arintzen.�

iritzia � � � � � � � � �12

� � � � � � � � � � � � � � � �alex silva� � �

� � �URRIKO ARGAZKIEN OINAK. HIL HONETAN...� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

POTOLOGUAK. Uztarriari esker ikusi nuen Potolo-guak Soreasun. Ederra! Ez dio inbidiarik Bodologuak-i.Pagadi, Lasa eta Aranburu erraz aritzen dira edozein gai-taz. Gainera, Nagore Aranburuk aktore onenaren sariajaso berri du Tokion, Loreak filmarekin. Zorionak!

Bigarrena ere ona

‘KNITTING’. Madrilen ikusi nuen lehen aldiz errepideondoko poste bat telaz jantzita. Ondoren, Euskal Herrianere ikusi izan ditut horrelakoak. Ideia polita Azpeitian ereartea kalera atera eta negua koloreztatzen laguntzea.�

Kaleko artea

ODOL-EMAILEAK. Musu-truk egiten diren gauzak askotan ez dira baloratzen,baina badira gure inguruan odolaren beharra duten ugari: gaixoak, ebakuntzak eginbehar dituztenak, istripuak izan dituztenak... Odol-emaileek hilero boluntario egitenduten zita horrek laguntzen du beste askoren bizitza salbatzen. Baina tarteka, be-raiena ere errekonozitu behar; horregatik egin zuten Loiolan festa handia.

Tantaz tanta bizia ematen

15 URTE. Azaroko zenbaki hau 166. Uztarria da. Hamabost urteko ibilbidea egindu herri aldizkariak. Une onak eta ez horren onak pasatu izan ditu, albiste gogorraketa xamurrak... Hamabost urteko ibilbidean milaka kontu ekarri dizkigute. Denetariklandu dute, erraza zen hori ikustea Sanagustinen egin zuten erakusketan. Bestehorrenbeste urtetan gure artean izatea espero dut.

Milaka kontu

Ikusmiran, paseoan dabiltzanei irribarre eginez,lasterka ari direnen inbidiaz, patinetan dabiltzaneneskapadei adi, autobusak ekarri eta eramaten di-tuen girien kuriositatez, liburutegira doazen ikasle-ak aurre-atze, gitarra doinuren bat tarteka... zenbatarratsalde entretenigarri Loiolan eserita.

Behinola, 2006. urtean PSE-EE, EAJ eta Batasu-na ere eseri ziren Loiolan. Ezin uka Loiolak, ordura-ko zein geroztik, herri honentzat duen esangura.Ziurrenik ikusmiran zeudenen ezkutuan, baina ber-tan izan ziren Euskal Herriaren historian gordeta ge-ratu diren negoziaketa politikoak.

Hala nola, joan den irailaren 21ean prentsaurre-koa egin zuten Loiolan hurrengo egunean Madrileneuren militantzia politikoagatik epaituak izangoziren 28 gaztek.

Gazteetako batzuek Madrilera hurbildu ordezLoiolan geratzeko hautua egina zutela adierazizuten bertan, aske gune bat osatu asmoz, elkarta-

Loiolan eserita� � � � � � � � � � � � � � � �amaia agirretxe� � �

sunetik konpromisorako saltoan herritarrak gaztehaien inguruan Loiolan esertzera deituz.

Irainak, mehatxuak, kolpeak, bortizkeria, atxiloke-tak, batetik; elkartasuna, konpromisoa, maitasuna,erresistentzia, desobedientzia, atxilotuak, bestetik.Espainiako Auzitegi Nazionaleko epaile den AngelaMurilloren aginduz, Eusko Jaurlaritzak bidalita Er-tzaintza ikusi ahal izan genuen alde batean; legeadesobedituz, epaiketa politiko horien zilegitasunezak bultzatuta Madrilen aurkeztu ez ziren gazteaketa elkartasunez eurekin eseri ziren herritarrak,beste aldean.

Beste behin, herri honen historiak gordeko duenpasarte baten testigu, protagonista, partaide, kon-plize eta idazle izan ginen, Loiolan eserita.

Luma geure eskuetan hartuz, esertzeko, altxatze-ko, mugitzeko, iraultzeko elkar hartuz, gogor etatinko helduz, idatziko dugu guk geurea den histo-ria.�

Juanma Carrillo Leon. Irunen jaioa, Azpeitira eto-rri zen bizitzera, emakume baten maitasun kausa,eta, ondorioz, bi seme alaba izan eta zaindu zituen.Lanak ematen ez zion poza familiak eskaintzen zion.Epaitegian ezagutu nuen, han lankide izan nuen, uz-tailean bihotzekoak eraman zuen arte. Juanma ososentibera eta azkarra zen; gehiegi, egin behar zuenlanerako. Batzuetan aitortzen zigun ez zela pertso-na sentitzen lanean, baina jarraian broma bat egitenzuen eta guztion barreak ezabatzen zuen esaldiarengogorkeria. Lanean estresatuta zegoela ere esanzigun, baina zaila zen sinistea, hain kapaza izanik. Ezdakit nabaritu ote zuen ze inportantea zen niretzat;bere faltak jasanezina bihurtu du lana, orain ni erepertsona txikiagoa sentitzen naiz lanean.

Beste lagun bat ere joan zait, baina oso gertu dutbere joana... gertuegi. Urrun, oso urrundik etorrita-koak ginen biok adiskidetasun berrira... Bere bat-bateko heriotzak ez dit oraindik asimilatzeko auke-

Zuen falta� � � � � � � � � � � � � � � �miren alcedo� � �

rarik eskaini, eta are gutxiago, berak merezitakomezua adierazteko gaitasunik. Hitzak, hitz egiteakhurbildu gintuen, eta heriotzean hitzik gabe gelditugara denok. Bai, bazekien irribarrea nola sorrarazi,seriotasuna baztertu gabe.

Batzuk betiko joan zaizkit, beste hauek auskalo:Rut, Galesera; Estibaliz, Londresera; Haritz, Oslo-ra; Garikoitz eta Jagoba, Australiara. Haiek dira PPrigustatzen zaizkion gazte abentura zaleetako ba-tzuk. Baina joan dira, hemen ez zeukatelako bizimo-du duinik. Euren eta gure itxaropena, herrian berriroikustea. Zer gerta dakioke herri bati gazteak falta di-renean? Irailean beste bost gazte indarrez eramanzizkiguten, Loiolako herri harresia puskatuz. Pobre-zia eraiki dutenak libre dauden bitartean, gazteakespetxeratu dituzte, konprometituak izateagatik.

Azken hilabeteetan falta gehiegi izan dira nire in-guruan. Ustekabeak eta ulergaitzak denak. Zuen-tzat eta zuen familientzat nire omenaldi txikia.�

Galdetzen hasita, ohiko alderdietatik at

beste zerrendarik aurkeztuko al da

herrian udal hauteskundeetara? � Uztarria

Zer kontzertutan

izan zara

azkenekoz?� E. Albizu/J. Frantzesena

JOKIN GARATE23 urte

“Epelde etaLarrañaga ikusinituen Iturriotzen,Asteasun. Trikitia

ikustera joaten naiz noizeanbehin, eta zahar artean egotennaiz, gazte gutxi joaten da eta.Dena den, duela aste batzukSanagustin kulturgunean izannintzen Mondocaneren etaGrisesen kontzertuetan”.

EKAIN ESNAL18 urte

“Ingo al deu?taldearenkontzertuaikusten izan

nintzen udan Alegian. Kontzertuona eskaini zuten. Hala ere, eznaiz kontzertuetara joan zale,baina parean tokatuz gero...”.

GARAZI SANTESTEBAN22 urte

“Doctor Deseoikusi nuenDonostiako AsteNagusian. Kutxa

Kultur Festibalean ere izannintzen irailean. Grises eta LoriMeyers ikusi nituen han.Extremoduro ikustera joatekoanintzen, baina azkenean ezinizan nuen bertaratu.”�

���INKESTA� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

� � � � � � � � � iritzia 13

iritzia � � � � � � � � �14

� � �HAU HOLAXEENK� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

� � � � � � � � � � � � � � � �enok sudupe� � �

Oso gustatu zait Zezen Beltzen astebu-kaeran sokamuturraren kontra egin zutenekintza. Ez sokamuturraren kontra nagoela-ko, geure kontradikzioak agerian jarri dituela-ko baizik.

Inguruan ez nuen besterik entzun gertaerajazo ondorengo ordu eta egunetan: ez dago-ela horrelakoak egiteko eskubiderik; lurreaneseri zirenean zezenak atera behar zituztelakamioitik, mantsoagatik mugituko zirela or-duan; kateatu ziren gehienak kanpotarrak zi-rela; etc.

Nik pentsatzen nuen, eta pentsatzen dut,

Kateatzea� � � � � � � � � � � � � � � �eñaut frantzesena� � �

horrelako ekintzak zilegi direla, egiten due-nak justiziazkoa dela pentsatzen duenean.Normalean, ekintza propagandistikoak izatendira, “arazo”, “injustizia” edo antzeko zerbaitsalatu nahi dutenak, eta baliabiderik ezean,ekintzaren ikusgarritasuna, eta komunikabi-deek ematen dioten oihartzuna baliatzen du-tenak. Eta behin oihartzun hori baliatuta, hel-burua lortu ohi du antolatu duenak.

Alegia, pentsatzen nuen ekintza bera delazilegi, edozeren alde edo kontra delarik ere.Eta aspaldi batean udaletxeko balkoian kate-atu ziren intsumituez gogoratu naiz, eta nola

baleko ekintzatzat hartu genuen hura. Edooraindik orain Loiolan egon den herri-harre-siaz ere bai. Eta ziur bi ekintza horien zilegita-sunaren zalantzarik ez duen askok zalantzanjarri duela sokamuturraren kontra egindakoa.Nik zalantzan jarri nuen behintzat.

Ez dakit hemendik aurrera zer gertatukoden, baina ez nintzateke harrituko horrelakogehiago izango bagenitu herrian hemendikaurrera: oso merkea da katea erostea eta te-lebistara deitzea.

A, eta burua hotz ez izatea ere oso merkeada, baina oso garesti atera daiteke.�

���� � � � � � iritzia 15

Hilabete honetan, azkenal-dian asko entzuten ari naizen dis-koari buruz idaztea pentsatu dut,Angus eta Julia Stone-n A booklike this izeneko lanari buruz, hainzuzen ere.

Angus eta Julia Stone austra-liar anai-arrebak dira. Musikareki-ko bokazioa gurasoengandik eto-rri zaie. Haiek musikariak izanik,txikitatik bizi izan dira musikaz in-guraturik eta. Abesti guztiak be-raiek idatzi eta interpretatzen di-tuzte.

A book like this beraien lehenLPa izan zen. Hamalau abestizosatutako lana, 2007ko iraileanargitaratu zuten. Estilo aldetik folkminimalistan sartuko nuke, nahizeta pop ukitu batzuk ere badi-tuen. Anai-arrebon musikak an-tzekotasunak ditu Damien Ricenmusika doinuekin, eta Juliaren

‘A book like this’

ahotsak Lisa Hanniganen ahotsagogorarazi dezake.

Disko hau entzutean izugarriz-ko lasaitasuna sentitzen dut, la-saitasun ez depresiboa. Hau da,abesti lasai eta delikatuak izanarren, ez ditu entzuleak deprimi-tzen edota goibeltzen, normaleanhorrelako doinuek lortzen dutena.

Gogokoen ditudan abestienartean The beast dago, diskoarensinglea izan zena. Gitarra eta per-kusio doinu sinpleekin egindakoabestia da, non pianoak protago-nismo momentu txiki batzuk di-tuen. Kantu horretan Angus daabesten duena eta Juliak estribi-llo edo lelo uneak argitzen ditu,koruak eginez. Abestia entzunnuen lehen aldian, jenderik gabe-ko hondartza batek ematen duenlasaitasuna etorri zitzaidan buru-ra.

Beste abesti bat goraipatzea-rren, Wasted aukeratuko nuke.Doinu aldetik aurrekoaren estruk-tura berdina jarraitzen du, gitarraeta perkusio base batekin, bainabiolin doinu batzuez lagundurik.Honetan, gainera, Juliak abestendu eta Angusek koruak egitendizkio. Amodiozko abestia da etalelo nagusia “galduta nago zure-kin” izango litzateke. Azkenik,Just a boy kanta, Angusek abes-tua eta aurrekoen estrukturari,piano doinuak sartzeaz gain, me-lodika solo bat gehitzen diona;hau ere amodiozkoa, neska batekmutil bati sortutako sentipeneiburuz mintzatzen da. Ikaragarriada kargatu gabeko doinu sinple-ez eginiko abestiok zenbat senti-pen islada dezaketen.

Zuen esku, gozamen akustikohoni aukera bat ematea.�

���KRITIKA� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �‘A book like this’ diskoa

Egilea. Angus and Julia Stone.Argitalpen urtea. 2007.Estiloa. Folk akustikoa.Ekoizleak. Frank Healy, IanPritchett, Angus and Julia Stone.

� � � � � � � � � � � � � � � �ane bastida� � �

Hormak eraikitzenDuela urte eta erdi inguru hasi ziren Sokaitz eskaladaelkartekoak lokal berria egokitzen. 65 bat bazkide diraegun. � Julene Frantzesena� Jose Luis Urkizu ‘Beltza’

mamia � � � � � � � � � klik!16

� EGITURA SENDOAK.Lokala bazkideek prestatu dute. Denetariko lanak egin dituzte nahi zuten modukorokodromoa prestatzeko. Lehenengo egurrezko nahiz burnizko egiturak jarri zituztenhormetan, gero haien gainean rokodromoak jartzeko. Hiru egituratik bat egurrez osatu dute.Lokalaren altuera zela eta, tarteko solairua ere atera dute.

klik! � � � � � � � � � mamia 17

�BERRIA, BAINAHUTSA.2002tik Ondarbide atzeanzuten lokala utzi, eta DamasoAzkuera. Izan ere, hura txikigelditu zitzaiela-eta Urolakalean, Gaztetxearenondoan, utzi zien Udalaklokala eskalatzaileei. Hutsikhartu zuten gunea, eta urteeta erdian egindako lanarenfruitu da egun eskalatzekoprestatu duten 250 metrokarratuko gunea. Lokalekobazkideek egin dituzte langehienak.

�

LANEAN.Azpeitiko, Azkoitiko eta Zestoako 65bat bazkidek osatzen dute Sokaitzeskalada elkartea. Batean ala bestean,denek jardun dute lanean. Elkartekokide gazteenak 20 urte ditu, eta adininguru horretako pertsona gehiagobertaratzea gustatuko litzaiekelaazaldu dute. Argazkian, soldatze lanakegin zituzten lagun batzuk.

�

�MATERIALA.Lokala Azpeitiko Udalak utzi die, bainarokodromoak-eta egiteko behar izanduten materiala elkarteko kideekordaindu dute. Gainera, lehengolokaleko materiala ere aprobetxatudute berrian. Hilabete askotako lanaizan da, baina gustura daudeemaitzarekin.

mamia � � � � � � � � � klik!18

� OROTARIKO LANAK.Egiturak eta rokodromoak jarri ondoren, koltxonetak iladan jarrieta plastifikatu zituzten, garaiera handiko guneetan ipintzeko.

�

�DENENTZAKO LOKALA.Eskarmentua duten eskalatzaileentzako tokiaprestatu duten gisan, eskalatzaile hasiberrientzatere jarri dute rokodromoa.

klik! � � � � � � � � � mamia 19

�LAGUNARTEKO GUNE.Entrenamenduetarako gune ez ezik, elkargune ere bada lokalaSokaitzekoentzat.�

ERABILTZEKO PREST.Rokodromoetan jarri ditzaketen heldulekuenherena dute jarrita, momentuz. Izan ere, badutehelduleku gehiagorentzako tokia. Dena den, lokalaeskalatzera doanarentzat “oso ondo” prestatutadagoela uste dute.

�

Ate jokahogeita bosgarrenaHamabost urte bete ditu Uztarria aldizkariak. Horrilotuta, 25. produktua, ‘Mugarria’ ikus-entzunezkoa,kaleratuko du.�� Julene Frantzesena eta Mailo Oiarzabal

H amaika aurpegi etahamaika gai. Hainbat dira duela hamabosturte Uztarria aldizkaria sortu zenetik hona hi-labetekarian landu diren gaiak. Sakonagoakedo axalekoagoak, argiagoak edo ilunagoak,gustukoak edo atseginak ez direnak. Orota-rik eta herritar ororentzat.

Izan ere, Azpeitiaren eta azpeitiarren leihoaeta lekukoa izan da Uztarria hamabost urteo-tan. Azpeitiak eta azpeitiarrek izan duten bila-kaeraren lekuko eta leiho ere bai askotan, he-rritarrei bilakaera horren berri eman dielako.

Kultur Koordinakundea 1998ko martxoansortu bazen ere –koordinadora sortu zen he-rrian komunikazio-informazioan, euskaraneta kulturan zeuden hutsuneak bete asmoz–,1999ko azaroan kaleratu zuen Uztarriak al-dizkariaren aurreneko zenbakia. Joseba Laz-kano Venezuelan bizi zen azpeitiar jesuita el-karrizketatu zuten Igor Aramendik eta JosuAzpillagak aldizkari hartarako, eta azala ereharen argazkiak hartu zuen, “Gauzak lortzeakematen du poza” izenburuarekin lagunduta.

Harrezkero, hilabetero, etenik gabe kalera-tu du Uztarriak hilabetekaria. Horren erakus-

Izan ere, 2002ko urtarrilean Uztarriak komu-nikazio proiektu berritua aurkeztearekin jarrizuen abian Uztarria.com webgunea, etawebguneak nahiz aldizkariak itxura eta edukialdaketa ugari izan dute urte hauetan guztie-tan.

Egun, aldizkariaren eta webgunearen fun-tzioa da herritarrei Azpeitian gertatzen dena-ren berri ematea. Horiez gain, bestelakoproiektuak ere baditu Uztarriak eskuartean,eta hainbat produktu kaleratu ditu urte guztihauetan.

Ondarea eta aitortzaHamasei urteko ibilbidean, aldizkariaz etawebguneaz gain, beste hainbat produktulandu eta kaleratu du Uztarriak. Hala nola, li-buruak, CD bat edo liburuxka biografikoak.

2001ean kaleratu zuen hilabetekariaz gai-neko aurreneko produktua Uztarria KulturKoordinakundeak. Joxe Urbieta Takolo men-dizalearen biografia idatzi zuen Enekoitz Es-naola azpeitiar kazetariak. Liburuen-eta hel-burua zen azpeitiarrak euskarazko produk-tuak irakurtzera bultzatzea eta, horrekin bate-

Hilaren

25erako,

komunikazioaz

mahai-ingurua

antolatu du Uztarriak

Sanagustin

kulturgunean

le da, zenbaki hau hamabost urteotan kalera-tu den 166.a izatea.

Uztarriak hainbat aldaketa izan du bere ibil-bidean, eta garrantzitsuena 2008an eman-dako jauzia izan zen. Uztarriak Kultur Koordi-nakunde izateari utzi zion urte hartan, hasie-rako hiru helburuak bete zituelako. Komuni-kazio-informazioaren bidean jarraitzea eraba-ki zuen, horrela, Uztarria Komunikazio Taldebilakatuz. Baina ez da hori izan Uztarriak urte-otan egin duen aldaketa edo jauzi bakarra.

mamia � � � � � � � � � komunikabideak20

komunikabideak � � � � � � � � � mamia 21

ra, herriaren eta herritarren ondarea jasotzea.Azpeitian arlo ezberdinetan era batera edobestera nabarmendu izan diren pertsona etagertakarien aitortza eta gordailu lan xumeaere egiten ahalegindu da, era horretan, Uzta-rria.

Takolori eskainitako haren ondotik, bestehainbat liburu eta liburuxka kaleratu ditu Uz-tarriak. 2001etik hona, urtean pare bat pro-duktu argitaratu izan ditu normalean; hirukourteren bat izan da, baita produktu bakarraateratakoren beste bakanen bat ere, bainabiko sorta izan da ohikoena.

Liburuak eta gainerako produktuak etxeanjaso dituzte hasieratik Uztarriaren bazkideek,eta aurrerantzean argitaratuko direnak erehala jasoko dituzte. Gainerakoek, berriz, he-rriko saltokietan edo Uztarriaren egoitzanerosi ahal izaten dituzte.

Harrobia eta elkarlanaUztarria saiatu izan da produktu horiek egite-ko aukera herriko kazetari gazteei ematen.Horrela, argitaratu dituen lan gehientsuenakaurrez inoiz libururik argitaratu gabeko egile-enak izan dira. Gainera, produktu adina egilezenba daitezke hogeita bosteko zerrendan;kazetarien harrobia ere astindu du Uztarriak.

Kazetari berriei ateak irekitzeaz gain, herri-ko elkarte eta norbanakoekin jorratutako lan-kidetzaren fruituak ere badu tartea Uztarria-ren produktuen zerrendan. Horrela, eta bes-teak beste, Lagun Onak Mendi Bazkunarekinelkarlanean osatu zuen Uztarriak AzpeitikoMendi Gida; Urolaldeko Bertso ZaharrenCDa eta Errezildarren ateraldiak, berriz, Er-niarraitz Bertsozale Elkartearen parte-hartze-arekin eginak dira; eta Azpeitiko efemeride-ak liburu mardula Imanol Elias Odriozolak ur-teetan egindako artxibo-lana plazaratzekobalio izan zuen. Liburu horretan jasotako efe-meride guztietatik abiatuta, gainera, herrikogertaera eta pasarte nagusienen artxibo kro-nologiko laburrari jarraipen eguneratua ema-ten dio Uztarriak bere webguneko Efemeri-deak atalean.

25. produktuaAldizkariaren hamabosgarren urteurrenarenharira kaleratuko du produktu osagarrien bil-dumako 25.a Uztarriak. Bertan, kultur koordi-nakundearen hamasei eta aldizkariaren ha-mabost urteotako ibilbidea jaso du ikus-en-tzunezko batean Yuri Agirre azpeitiar kazetarigazteak.

Mugarria da lan horren izenburua eta Uzta-

rriaren kide izan direnen eta direnen lekuko-tzen bidez azaldu du Agirrek Uztarria berarenbilakaera. Laxaro Azkune, Enekoitz Esnaola,Iban Arregi, Josu Azpillaga, Nerea Urangaeta Julene Frantzesena dira ikus-entzunezko-rako lekukotza eman dutenak. CD formatoanbanatuko du Uztarriak Mugarria. Jendaurre-ko aurkezpena azaro bukaeran izango da,Sanagustin kulturgunean. Bazkideek aben-duan jasoko dute CDa etxean eta bazkide ezdirenek, berriz, erosteko aukera izango dute.

25.a ate joka dator, baina Uztarriaren pro-duktuen zerrenda ez da hor geldituko. Izanere, 2014. hau bukatu aurretik aurkeztuasmo du Uztarriak 26.a. 2009an abian jarri-tako liburuxka biografikoen proiektuaren aleberri bat izango da, Patxi Azkargortari eskai-nitakoa, hain zuzen ere. Herriko beste kaze-tari gazte bat, Aintzane Larrañaga, da biogra-fia lan horren egilea. Hamar liburuxka biogra-fiko kaleratu ditu Uztarriak gaur artean. AnderUgarte kazetariak idatzitako Julian Bereziar-tua medikuaren biografia txikia izan zen bildu-ma horretako aurrena, eta Eneritz Albizu ka-zetariak Maria Jesus Arregi abeslariaren in-guruan idatzitakoa orain arteko berriena. Az-kargortaren biografiaren txanda izango daorain. �

mamia � � � � � � � � � komunikabideak22

�

Uztarriak orain arte argitaratutako produktuak

‘JOXE TAKOLO’(2001)

Enekoitz Esnaolakidatzi zuen JoxeUrbieta ‘Takolo’mendizalearenbiografia.

‘ANGEL OTAEGI’(2001)

Iban Arregik idatzizuen AngelFrankismoan hilzuten Otaegirenbiografia.

‘IMANOL ELIAS’(2002)

Mailo Oiarzabalekidatzi zuenImanol Eliashistorialariarenbiografia.

‘PATXI ALTUNA’(2003)

Josune Etxeberriakidatzi duen Patxi Altunaeuskaltzalearenbiografia.

‘AZPEITIKO EFEMERIDEAK’(2003)

Imanol Eliasekidatzi zuenAzpeitikoefemerideenliburua.

‘AZPEITIKO MENDI GIDA’(2004)

Lagun OnakMendiBazkunarekinelkarlanean

kaleratu zuen herriko mendiibilbideen liburua Uztarriak.

‘EUSKARAZKO PRENTSAETA AZPEITIA’(2004)

Euskarazkoprentsak herrianzuen lekuaz-etaliburua kaleratuzuen Uztarriak.

‘LOIOLARIK EZ BALITZ’(2005)

Iñigo AranbarrikJose LuisOtamendik idatzi zutenliburua.

‘OTSOBELTZ’(2005)

Andoni Salegikegin zuenkomiki liburua.

‘URRESTILLAKOMUSIKA TALDEAK’(2006)

Asier Sustaetakidatzi zuenUrrestillanentseatzen zutentaldeen liburua.

‘AZPEITIARRAKESPAINIAKO GERRAN’(2006)

AmaiaMendizabalekidatzi zuenazpeitiarrenhistoria liburua.

‘BERTSO ZAHARRAK’(2007)

Urolaldeko bertsozaharren CDaberrargitaratuzuen Uztarriak.

‘OROITARRI’(2008)

Kepa Urbietakidatzi zuen bertsogiroko pasadizoenliburua.

‘JULIAN BEREZIARTUA’(2009)

Ander Ugartekidatzi zuen JulianBereziartuamedikuarenbiografia txikia.

‘LEO ETXEBERRIA’(2009)

Miren Garatekidatzi zuen LeoEtxeberriasindikalistarenbiografia txikia.

‘VALENTINA AGIRRE’(2009)

Olatz Pratek idatzizuen ValentinaAgirre emaginarenliburuxkabiografikoa.

‘SANTI LAZKANO’(2010)

Nekane Zinkunegikidatzi zuen XantiLazkanotxirrindulariarenbiografia txikia.

‘AMAIA GARMENDIA’(2010)

Xabier Otamendikidatzi zuen AmaiaGarmendiaanimalistarenbiografia txikia.

‘ENKARNA ARREGI’(2011)

Alex Silvak idatzizuen EnkarnaArregi mojaizandakoarenbiografia txikia.

‘IÑAKI BERGARA’(2011)

Monika Juaristikidatzi zuen IñakiBergara ‘Pio’aktorearenbiografia liburuxka.

‘BERNARDO AIZPITARTE’(2012)

Joxin Iturriozekidatzi zuenBernandoAizpitarte ‘Kabra’-ren biografia txikia.

‘ENRIKE ZURUTUZA’(2012)

Ihintza Agirretxekidatzi zuen EnrikeZurutuzaalbaitariarenbiografia txikia.

‘ERREZILDARRENATERALDIAK’(2013)

Imanol Lazkanok,Laxaro Azkunek etaJuan JoxeEizmendik idatzizuten liburua.

‘MARIA JESUS ARREGI’(2013)

Eneritz Albizukidatzi zuen MariaJesus Arregirenliburuxkabiografikoa.

komunikabideak � � � � � � � � � mamia 23

YURI AGIRRE ‘Mugarria’-ren egilea

Azken hamabost urteetako Azpeitiarenbilakaeran bere partea egin du Uztarriak”“� � �Yuri Agirre (Azpeitia, 1990) ka-zetariak egin du Mugarria, aldiz-kariak 15 urte bete dituela-etaUztarriak hil honetan plazaratukoduen ikus-entzunezkoa. Lanakeman dionaz eta lanarekin emannahi duenaz ari da egilea elkarriz-ketatxo honetan. Egindako lanarekin gustu-ra? Orokorrean gustura gelditu naiz.Egia da, bukaeran berriro ikusidudanean, akats txiki pila batikusi dizkiodala. Dena bezala, ho-betzeko gauza asko daude, bainaikasteko balio izan dit eta, baliabi-deak kontuan hartuta, nahikogustura gelditu naiz, egia esan.Zenbat denbora behar izanduzu lana osatzeko? Nahikoa denborarekin abisatu zi-daten, udaberrian. Orduan, udaosoa eduki dut egiteko. Horrela-ko ikus-entzunezko bat egiteakdenbora eskatzen du, baina uz-taila grabatzeko, abuztu osoa edi-tatzeko, menuak-eta egiteko irailaeduki dut... Denbora tarte zabalaizan dudanez, ez da lan-kargahandia izan.Zailtasun berezirik izan alduzu? Normalean ikus-entzunezko

lanak ez dira bakarka egiten,jende gehiagoren artean egitendira, eta taldean egin izan ditutneuk ere. Orduan, zailtasun han-diena bakarka egitea izan da. Adi-bidez, elkarrizketak egiterakoan,elkarrizketatzaile nintzen bitarte-an kamera nola ari zen grabatzenere kontrolatu behar nuelako. Etabakarrik aritzeak kasu batzuetanematen duen ziurgabetasun horiere eduki dut.Lan honek Uztarria hobetoezagutzeko balio izan aldizu? Zerbait irakurrita-eta banengoen,baina egia da Uztarriaren ibilbideosoa eta bilakaera nolakoak izandiren jakiteko baliogarria izan zai-dala. Ikusi dudana da Uztarriak ezduela egin ekarpena edo lana ko-munikazio arloan bakarrik, baiziketa kulturaren arloan eta euskara-ren arloan ere lan asko egindakoadela.Zer aurkituko dute ikusleekzure ikus-entzunezkoan? Ikus-entzunezko arin bat da, orduerdiko iraupenera ez da ailega-tzen. Azken hamabost urteotanAzpeitiak bilakaera bat izan dueta, horren barruan, Uztarriakbere partea egin du. Pixkat atzerabegiratu eta garapen edo bilaka-era hori ikusten laguntzeko leku-kotza gisa, ikus-entzunezkoabera pieza egokia izan daitekeelauste dut.�

� Mailo OiarzabalYuri Agirre, ikus-entzunezkoaren egilea.

Urkijoren lupaEspainiako Gobernuak EAEn duen ordezkariak seisalaketa, behintzat, jarri dizkio agintaldi honetanAzpeitiko Udalari. �� Julene Frantzesena

Azpeitiko Udala eta CarlosUrkijo. Espainiako Gobernuak EAEn duenordezkaria eta Azpeitiko Udala. Azken urteparean izan dute elkarren berri. Harremanaizan dute udaletxean Espainiako bandera ezjartzeagatik, kontratazioetan hizkuntz irizpi-deak eskatzeagatik, Libre lan-taldeak aurkez-tutako mozioa onartzeagatik, nazio eraikun-tzara dirua bideratzeagatik edo urrundutadauden presoen senideak diruz laguntzea-gatik. Salaketa bidezko harremana, alegia.

Erabaki “politikoen” kontraLegegintzaldi hasieran iritsi zitzaion CarlosUrkijo Espainiako Gobernuaren EAEko or-dezkariaren aurreneko salaketa AzpeitikoUdalari. Izan ere, Azpeitiko udalbatzak osokobilkuran presoen gerturatzea eskatzekomozio bat onartu zuen, eta horren harira pa-nela jartzea erabaki zuten Berdura plazakobalkoian. Hura kendu egin behar izan zuenUdalak, baina herritarrek berriz jarri zuten,Berdura plazaren etxaurrean.

Azken salaketa, berriz, urrunduta daudenherriko presoen senideak diruz lagutzeagatikjaso du Udalak. Eneko Etxeberria Azpeitikoalkateak azaldu duenez, urte ugari dira lagun-tza horiek ematen direla eta harrituta dagosalaketa orain iristearekin. “Erabaki hau gizaeskubideen ingurukoa da. Preso sozialen se-nideek ere jasotzen dute laguntza, urrundutadaudelako. Gertu baleude ez lukete lagun- Olatz Izagirre babesteko Udalak onartu zuen mozioaren edukia eskatzeko Urkijok Udalari bidalitako dokumen

mamia � � � � � � � � � politika24

ntua. � � �Julene Frantzesena

tzarik beharko, kilometroen araberakoa da-eta diru-laguntza”. Laguntza horiek orainaraututa dituztela gaineratu du Etxeberriak,eta salaketa horregatik iritsi delakoan dago.

Bi horiez gain beste lau salaketa, behin-tzat, iritsi zaizkio Udalari. Etxeberriak dioenez,“foko bat” dago erabaki guztien gainean:”Adierazgarria da hain denbora gutxian hain-beste salaketa jasotzea. Oso gainean dago,eta badirudi hartzen ditugun erabakiek minaeragiten diotela. Sistematikoki AzpeitikoUdalaren aurka ari da”. Etxeberriak uste duUrkijo epaitegiak erabiltzen ari dela “politikaegiteko”: “Udaletan egiten den politikarenkontrako politika egiteko erabiltzen du epai-tegia, behin eta berriz. Ez da neutral jokatzenari, ezta gizalegez ere. Nahi dutena da udalenautonomia murriztea, erabaki politikoak gu-txitzea, eta gu frustratzea. Mehatxua da horiguztia. Egiten duguna mugatu nahi du”.

Azpeitian soilik ezEz da Azpeitikoa Urkijok jo puntuan duenudal bakarra. 2012az geroztik, Euskal Herri-

� � �DATUAK� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

6salaketa. Azpeitiko Udalak Urkijoren seisalaketa, behintzat, jaso ditu agintaldi honetan.

1bigarren instantzian. Sei salaketetatikbakarra dago bigarren instantzian, hau da, Udalakhelegitea jarri ostean, epaiaren zain dago Espainiakobanderaren afera.

bera, "ez dagokio udalari euskararen etakontratazio publikoen inguruko neurriak har-tzea, ez duelako horretarako eskumenik".Etxeberriak esan duenez, Udalak duela zor-tzi-hamar urte jarri zuen euskara ordenantzabat abian. Errekurritu egin zuen orduan ere,eta galdu egin zen ordenantza. Oraingoohartarazpenari helegitea jarri dio Udalak,eta epaiaren zain daude.

Etxeberriak dio “beldur” dela Udalak hartu-tako erabaki gehiagorekin gerta daitekeenaz.“Euskararekin zerikusia duen edozein eraba-kitan sar daiteke. Euskara ez da udal esku-mena, eta diru-laguntzak ematen ditugu:euskarazko tokiko hedabideei, Uemari, Eus-kara Patronatuari... Entzun dugu dagoenekohurrengo bolada euskararen ingurukoa izan-go dela. Etorriko direla euskararekin zeriku-sia duten laguntzen gaineko helegiteak eta”.

Udalak Udalbitza laguntzeko erabakiahartu zuen 2013ko azaroko udalbatzarrean,Bilduren aldeko eta EAJren eta Hamaikaba-ten kontrako bozkekin. Erabaki hura ere epai-tegietara bidean jarri zuen Urkijok. Helegiteajarrita dute, eta aurki iritsi daiteke epaiketa.“Azpeitiko Udalak aspalditik laguntzen ditunazio eraikuntza proiektuak. Lehen Udalbidelaguntzen zuen, eta orain Udalbiltza. Urkijokdio, ordea, ez dela udalaren zeregina nazioeraikuntza diruz laguntzea”.

Auzi bideanDena den, momentuz, ez du epaiketarik izanUdalak. Salaketa, ohartarazpen eta bestela-ko guztiak epaitegietan daude, eta guztienprozesua berdina izan dela dio alkateak: “In-formazioa eskatzen du, gertatutakoa jakite-ko. Adibidez, Libre lan-taldeak Madrilgo Au-zitegi Nazionalean epaitzen ari ziren OlatzIzagirre babesteko aurkeztutako mozioarekinhala gertatu zen. Bilduren bozkekin onartugenuen mozioa udalbatzarrean. Urkijok eska-tu zigun testuaren edukia bidaltzeko, eta gal-degin zuen udalbatzarrean zer hitz egin etaaktan zer jaso zen jakinarazteko. Bidali ge-nion informazio guztia. Egindakoarekin adosez zegoenez, epaitegietara eraman gaitu.Auzi bidean da, eta bere bidea egingo du,baina Olatz absolbituta dago, eta hura ba-bestu besterik ez genuen egin. Erabilera poli-tikoa egiten ari da, kargu instituzionaletik, etabeste gai guztiekin ere berdina gertatu da”.

Azpeitiko Udalari jarritako sei salaketetatikbakarra, Espainiako banderaren ingurukoa,dago bigarren instantzian, epaiaren zain.Gainerakoak lehenengoan daude. Bainaepaiketak iritsiko dira, pixkanaka.�

���“Udaletan egiten denpolitikaren kontrakopolitika egiteko erabiltzendu epaitegia, behin etaberriz”

� � �“Euskararekin zerikusiaduen edozein erabakitan sardaiteke. Euskara ez da-etaUdalaren eskumena”

ENEKO ETXEBERRIA

Azpeitiko alkatea

politika � � � � � � � � � mamia 25

ko hainbat udaletara iritsi dira Urkijok sinatu-tako eta 39/1981 legea hizpide zuten Espai-niako bandera udaletxeetako balkoietan jar-tzeko aginduak. Azpeitikora ere iritsi zen,baina oraindik ez dute jarri, ez zaie-eta agin-durik iritsi. Etxeberriak dio Azpeitira ere iritsi-ko dela lehenago edo beranduago. “Ebazpe-na berandu baino lehen iritsiko da. Denborahelegitearen konplexutasunaren araberakoaizango da, baina denok dakigu zein izangoden erabakia. Laster iritsiko da sententzia”.

Udalen erabakiak ez ezik, euskara ere izandu jomugan Espainiako Gobernuaren ordez-kariak. Izan ere, Gipuzkoako Foru Aldundia-ren eta Gipuzkoako eta Bizkaiko 37 udalengisan, Azpeitiko Udala ere ohartarazi zuenkontratazioetan hizkuntz irizpideak eskatzea-gatik. 2012an onartu zuten Proiektu Elkar-tuak egitasmoa Gipuzkoako udal gehienek,UEMAk eta Aldundiak. Urkijok bidalitako ja-kinarazpenak dioenez, "legearen kontrako-ak" dira irizpideak, eta "beharrezkoak direnekintza guztiak erabiliko ditu", kontratazioe-tan euskara eskatu dutelako. Urkijoren ara-

iritzia � � � � � � � � �26

J atorria ezaguna edo ezezagunaizan, garai batzuk ondoezari lotuta datoz etahoriek, bai bakarka eta bai bikotean, atzeanuztea ezinbestekoa izaten da, aurrera pozikjarraitu ahal izateko.

Batzuetan oso argi ikusten da zein den bi-kote arazoa edo bakarkako arazoa, eta atze-an uzteko zer egin behar dugun eta nola.Beste batzuetan, aldiz, kanpoko laguntza or-dainezina bihurtzen da. Bi kasuetan egin be-harreko aldaketak eginda: maitalearekin ha-rremana eten, etxez aldatu, komunikatzenikasi, dibortziatu, barkamena eskatu, orgas-moak izaten ikasi, janzkera estilo pertsonalaaldatu... Aldaketaren oroimenerako baliokoduen ospakizun, erritu, mugarri bat ezarrita.Pasatze errituak bizitzako trantsizio garai batsinbolizatzeko balio duten ekintza multzoadira.

Ospakizuna edota erritua gauzatu aurretik,berebiziko garrantzia du zorrak kitatzeak, or-daintzeke ezer ez uzteak. Bikoteen kasuan,hori ezinbestekoa izaten da.

Bikotekide biek izan ohi dute mina egin iza-naren ardura; batak zein besteak egin diotehuts edo min, modu batera edo bestera, bes-teari. Biek egin izanak, ordea, ez du kontuaberdinketan uzten: biek erreparatu behardute besteari egindakoa. Hortaz, bat gehibat ez da zero, bi baizik.

‘Fakturak’ ordaindu behar dira, hortaz,egindako mina erreparatu, konpentsatu, kon-pondu, zuzendu. Hori egiteko modua bikote-kideek adostu behar dute: elkarri opari bategin, zigor bat bete, kontzesio bat adostu...egindako minen arabera, juxtua eta beneta-koa, inoiz ez sobredimentsionatua, ezta gu-txietsia ere.

Pasatze erritua aukeratzeaOrdain horiek eztabaidagai izateari uztendiotenean betirako –horrela izan behar duderrigor–, edo bakarka egin beharreko pau-soak emanda, pasatzea begibistakoa eta

Garai bat atzean utzi

� � �Hiltzen ez gaituenakindartsuago egitengaituela dioen esaerakarrazoi guztia du

� � � � � � � � � � � � � � � �nerea sancho� � �

ahaztezina egingo duen ekitaldia antolatukodugu. Tartean egon daitezke argazkiak, bere-zi janztea, landare bat zaintzen hastea –kak-tusek ez dute balio, oso esker onekoak diraeta–, gela edo etxea birdekoratzea, eskutitzbat idaztea, etxean koadro bat jartzea, gorpu-tza dekoratzea –eraztuna, pultsera, tatuajea,belarrian zuloa egitea...–, baratzean altxorbat lurperatu eta kanpoan seinale bat jartzea,zerbait erretzea, poemak edo abestiak sor-tzea, bideo bat egitea... Esanguratsua izanbehar du, gure gustukoa, ederra eta oroite-rraza.

Ahalduntzea ondorioHiltzen ez gaituenak indartsuago egiten gai-tuela dioen esaerak arrazoi guztia du. Krisiterminoak, arriskua eta aukera, bi esanahiakditu bere barnean. Arriskuari aurre egin, etasortzen den aukera berriari eustean jarribehar da begirada.

Arlo erotikoan ere hala gertatu ohi da. Kri-sia gainditzen duten bikoteak, krisialdiarenaurretik baino hobeto aurkitu ohi dira. Bana-koen kasuan ere, autonomia eta auto-esti-man bultzada nabarmena ematen du zailta-sun bat gainditzearen esperientziak.�

���Plax! Sexu eta bikote aholkularitza:Sindikatu Zaharra, 2. solairuawww.azpeitikoudala.com/sexu 688897920

Samartinak iristearLasaora iritsiko dira aurrena San Martin jaiak. Hangoak pasata,azaroaren 14an eta 15ean, Bustinzuriko Errebalera iritsiko dira.Egitarau oparoa prestatu du Haujijijai Batzordeak. � Julene Frantzesena

Azaroarekin iritsiko dira SanMartin festak Euskal Herrikohainbat txokotara. Azpeitian ereospatuko dira, Lasaon eta Bus-tinzuriko Errebalean.

Lasaoko festak azaroko biga-rren asteburuan, Errebalekoakbaino astebete lehenago izangodira. Errebalekoak, berriz, azaroa-ren 14an eta 15ean, eta egitarauoparoa prestatu du Haujijijai Ba-tzordeak.

Azaroaren 14an, ostirala, mustxapelketa izango da Urtzi etaPikua tabernetan, 22:00etan ha-sita.

Egun osoko egitarauaZapaturako egun osoko egita-raua antolatu dute. Txistulariendianarekin hasiko da festa10:00etan, eta ume jolasak izan-go dira ondoren (11:00).

� � �DATUAK� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

� � �Zer. San Martin festak.� � �Eguna. Hilak 7, 8, 9 eta11. Hilak 14 eta 15.� � �Tokia. Lasao etaBustinzuriko Errebala.� � �Antolatzailea. HaujijijaiBatzordea.

13:00etan triki-poteoa izango daErrebaleko tabernetan, etazezen-txikiak eta poniak ere bai.14:00etan auzo bazkaria egingodute Txoko elkartean, eta16:30ean hasita, sokamuturraizango da. 19:00etan bertso-po-teoa egingo dute, eta jaiei bukae-ra emateko, Ingo al deu? musikataldearen kontzertua izango da.Tabernak itxitakoan txokolatadaizango da nahi duenarentzat.�

���SAMARTINAK ERREBALEAN� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

� � � � � � � � � � � � � � � � � �

2tokitan. Astebeteren aldearekin, Lasaon eta BustinzurikoErrebalean ospatuko dituzte samartinak.

2asteburu. San Martin festez azaroko bi asteburutan gozatuahal izango da herrian. Azaroaren 7tik 11ra bitartean Lasaon eta 14aneta 15ean Bustinzuriko Errebalean.�

1Aurora Garciaeta BetrayersAurora Garcia abeslari ezagunaSanagustin kulturguneanizango da, The Betrayerstaldearekin grabatu duen diskoaaurkezten. Sarrerak salgaidaude dagoeneko.� � �Eguna. Azaroak 22 (zapatua).� � �Ordua. 23:00 � � �Tokia.Sanagustin kulturgunean.

2Amatasungogoaz mintzoAma izan edo ez izanerabakitzearen zilegitasunalantzeko tailerra antolatu dute.Doakoa izango da eta aurrezizena eman behar da.� � �Eguna. Azaroak 12 eta 19(asteazkena). � � �Ordua.17:30etik 20:00etara � � �Tokia.Emakumeen Txokoan.� � �Antolatzailea. EmakumeenTxokoa.

3Egunkariaauzia’ argazkitanPasa den urriaren 15ean itxi zenbehin betiko ‘Egunkaria auzia’.Hainbat azpeitiarrek egin zutenlan ‘Egunkarian’ eta haiekauziaren gaineko argazkierakusketa jarriko dute azaroaneta abenduan Sanagustinkulturgunean. Auziarekin,Azpeitiarekin eta azpeitiarrekinlotura duten argazkiak izangodira ikusgai.� � �Eguna. Hilaren 25etikabenduaren 9ra. � � �Tokia.Sanagustin kulturgunea.� � �Antolatzailea. ‘Egunkaria’-koazpeitiar langile ohiak.�

���BESTERIK� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

� � �Azpeitiko ekimenez informaziogehiago: uztarria.com/agenda Bikote ugarik hartu zuen parte iazko festetako mus txapelketan. � � �Alex Berasategi

jakiteko � � � � � � � � � martxoari begiratua28

Azpeitiko kulturgintza artikulatua bestepauso estrategiko bat emateko moduandago. Noan harira (*), haren bilakaera etaherri mugimenduaren estatusa kontuan har-tuz galdera bat eginda: datorren legealdian,eta 2016tik aurrera, Azpeitiko Udalak berekultur arloko aurrekontua zergatik ez utzi he-rriko Kultur Mahaiaren ardurapean? Orduanere diru publikoa kontrol publikopean legoke,baina kultur proiektu eta kudeaketa osoa es-parruko herri bilgunearen esku, baliabideekonomikoak ere izanik.

Azpeitirako ez litzateke neurri iraultzailea,eboluzio baten ondorioa baizik. Gure kulturarloaren azken ia hogei urteetako ibilbidearierreparatuz gero, logika eta koherentzia lukepausoak. Badago bermerik: Kultur Mahaia.

1. pausoa: 1998Lehenik eta behin kultur taldeek betidanikegindako lan eskerga aitortuz, 1998an dusorburua estrategia artikulatuak, UztarriaKultur Kooordinakundearen sorreran. Huraeratzeko garaian, parte hartzearen teorietangorriz azpimarratu genuen Ezequiel Ander-Egg soziologoaren aipu hau: “No estar enalgo, sino decidir en algo”. Uztarriaren egi-tasmoa euskara, komunikazio eta kulturakotalde eta norbanakook abiatzean, ez genuenaholkulari izan nahi, ez nonbait egon, baiziketa geuk egin, geuk erabaki; udalarekin-etaelkarlanean bazen, hobeto.

2008an bukatu genuen koordinakundea;besteak beste, bide bat egiten hasia zen Kul-tur Mahaiak kapitaliza zezan dagokion espa-rrua. 1998-2008 artean lorpen asko izanziren Azpeitian: herri aldizkaria, webgunea,Hitza egunkaria, euskararen normalizaziora-ko egiturak, plangintzak eta kontzientziazioekimenak, kultur azpiegiturei buruzko lanak,kulturaldiak... Baina 2011n aitortu genuenMondragon unibertsitateko Huheziren Eus-kal Kulturgintzaren Transmisioa graduondo-ko hitzaldian: “Kultura politikoari ematendiogu guk garrantzirik handiena. Parte bakoi-tzak egindako lanari esker, gauzak beste erabatera egiten dira orain Azpeitian”.

2. pausoa: 20082006an udalaren ekimenez lehen urrats ba-

Kulturako hirugarren pauso estrategikoa� � � � � � � � � � � � � � � �enekoitz esnaola� � �

tzuk egin ondoren, 2008 hasieratik entitateautonomo gisa antolatu eta ibilbide bati ekinzion Kultur Mahaiak. Hasieratik han ziren,oreka emanez bilguneari: herriko 22 kulturtaldeak, norbanako batzuk, eta udal taldeaketa udal kultur teknikaria.

Azpeitiko kultur politika diseinatzea da Kul-tur Mahaiaren egitekoetako bat, eta2010ean proiektu handi bat lantzen hasi zen:Sanagustin kulturgunea, hura iraunkorra,erreferentea eta herritarra izateko. 2011tikharen kudeaketa du Mahaiak, udal lehiaketaaterata. Orain, Soreasu antzokia kudeatzekolehiaketa atera du. Bi azpiegitura garrantzitsuhaien gestioa herri bilguneak izanik, kulturproiektu osoago, orekatuago eta parte har-tzaileagoa egiteko baldintzak daude. KulturMahaia ari da proiektu zehatzak garatzen.

3. pausoa: 2016Hego Euskal Herrian frankismoaren ondorenarkitektura instituzionala eratu behar izanzen, eta garrantzia zeukan kultur arloak erebabes instituzionala eta baliabideak izateak.Aurrerapausoak eman ziren. Baina jadanik35 urte pasatu dira, eta egituraketa institu-zionala ez al dago zaharkitua?

Kultur arloko bi adibide. A) JaurlaritzarenKulturaren Euskal Kontseilua. 55 kide dauz-ka. 32 partaide, Jaurlaritzako Kultura sailbu-ruak izendatutakoak dira. Beste 23ak: Jaurla-ritzako, EITBko, EAEko hiru aldundietako,hiru hiriburuetako eta Eudeleko ordezkariak,eta Eusko Legebiltzarrak jarritako bost bokal.

Aholku organu bat da, ez gehiago. B) Taba-kalera kultur zentroa. Jaurlaritza, GipuzkoakoAldundia eta Donostiako Udala daude admi-nistrazio kontseiluan, eta Kutxa fundazioakere pisu handia du egitasmoan; lau kultureragile munta handiko gauzak erabakitzen...

Administrazioa ez da kultur sortzailea. Kul-tur talde eta norbanako artistak dira sortzaile-ak. Administrazioak bestelako zereginak be-tetzen ditu, inportanteak, Azpeitiko Udalakbezala –eta aitortu behar zaio publikoki ere–.Kulturan, batik bat: programatzaile bat da, az-piegiturak dauzka eta diru laguntzak bana-tzen ditu.

Huheziren Euskal kulturgintzaren estrate-giak garatzeko oinarriak azterlanak funtsez-kotzat du kultur esparruaren artikulazioa: dizi-plina bakoitzekoa zein orokorra. AzpeitianKultur Mahaiaren baitan dago arloaren artiku-lazioa, eta orain, bere potentzial guztia garatudezan, proiektuaren ardura osoa hartu be-harko luke. Parte hartze sozialerako pausoerabakigarri horretan, legezko bideak erabilizudalaren ekarpena litzateke urteko kultur au-rrekontua haren ardurapean jartzea –agian,liburutegikoa salbu–, eta, egoki joz gero,Udal Kultura Batzordeari bukaera ematea.

Erne: horrek ez luke esan nahi udalak berekultur lantaldea desegin beharko lukeenik,aurrerantzean ere segi dezakeelako beraksorturiko ekitaldiak antolatzen (Antzerki To-paketak...), baina Kultur Mahaiaren plantea-menduaren baitan betiere. Horixe aldaketa,berritasuna. Gainera, udalak diru publikoa-ren kontrol lana egiteaz gain, Kultur Mahaiandaukan partaidetza indartu ahal du, nahi iza-tera Jarraipen Batzorde bat ere sor liteke,eta, gainera, pauso berriak gradualki eman li-tezke. Baina lema, osorik, Kultur Mahaiakizanda.

XXI. mendean gaude. Instituzioei komenizaie leihoak zabaltzea. Sozialenak diren ere-muetan (ere), kultura politikoa sakontzea dagakoa. Demokraziaren balioak indartzea da,azken batean: informazioa, parte hartzea,gardentasuna, eztabaida, elkar-ulertzea,errespetua, kohesioa, ardura...

* Uztarriako eta Kultur Mahaiko talde eragileetakokide ohia�

���Datorren legealdian, eta2016tik aurrera, udalak berekultur arloko aurrekontuazergatik ez utzi KulturMahaiaren ardurapean?

� � �Instituzioei komeni zaieleihoak zabaltzea, eremusozialenetan (ere) kulturapolitikoa sakontzeko

� � �ZER DIO?� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

� � � � � � � � � iritzia 29

� � �HITZ GEZIDUNAK� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

�Egilea:Luma

� � �SUDOKUA� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

jakiteko � � � � � � � � � denbora-pasa30

Zorigaiz-tokoak

Ideiabertsukoak

*Irudian

Langilea,behargina

Emakumeizena

Horiargi

Pagoarenfruitua

Berriketa

Edaribizi

Etxe gur-pilduna

Nafarroakohiria

110

Handitu

Laboremota

Urtaroberoa

Iparraldea

Ur-masattikia

Traba

Suaridariona

Zaren hori

Apatx

Letoniakohiriburua

Senidea

Ate, hitzelkarketan

Gidarenerdian

Tona,labur-labur

Nafarroakourtegia

Pixka

Kontso-nantea

Mendatenafarra

Bokalmehea

Azkena etalehena

Kontso-nantea

* Azpeitiarekin senidetuta dagoen udalerri lapurtarra

Moztutakoadarra

Lesakakoibaia

Italiakohiria

lehiaketa � � � � � � � � � jakiteko 31

� � �LEHIAKETAREN ERANTZUNAK� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

� � �UZTARRIAREN LEHIAKETA: JEROGLIFIKOAK� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

� � �JEROGLIFIKOEN SOLUZIOAK BIDALTZEKO EPEA. Azaroaren 25a (asteartea) � � �NORA BIDALI ZURE ERANTZUNA. Perez Arregi plaza 1, behea. Azpeitia edo

lehiaketakuztarria@gmail.com e-postara � � � IRABAZLEARI SARIA. Odriozola Ardoak-ek emandako ardo sorta � � �PARTE HARTZEKO BALDINTZA. Uztarria

Komunikazio Taldean bazkide izan behar da eta jeroglifikoen irudien azpiko galderei erantzun behar zaie.

1 2

21 PLAZATIK KENDU DUTE? NOLA DAGO?

� � � BAZKIDEAREN IZEN-ABIZENAK � � � HARREMANETARAKO TELEFONO ZENBAKIA

� � �SOLUZIOAK� � � � � � � � � �

HITZ GEZIDUNAK SUDOKUA

� � �UZTARRIAREN URRIKO LEHIAKETA� � � � � � � � � � �

IRABAZLEA

Maria Jesus Larrañaga

Uztarriako bazkidea da

165. lehiaketaren

irabazlea. ‘Uztarria

sukaldean’ lehiaketa

bukatu ostean,

Odriozola upategiko

ardo sorta irabazi du

sari gisa. Argazkian

lehiaketaren irabazlea,

hiru ardo botilako sorta

eskuetan duela.

�Z�O�D�Z�

HAITZULOA

�TRAINERU

�E�FAROE�OIZ

IZURRI�NONGO

�IRITZIAK�SS

ONTXO�TTIPI�

�ESTAIA�LATZ

GAUA�ZUHATZU

�NANJING�SAT

jakiteko � � � � � � � � � uztarria.com 32

� � �EFEMERIDEAK� � � � � � � � � � �

1913Aurreneko ikastetxea.Herrian ikastetxea izatekoakordioa sinatu zuen AzpeitikoUdalak Anaia Maristenprobintzialarekin.

1977Itsasiren hastapenak.Itsasi Dantza Taldeak lehenengoemanaldia eskaini zuenjendaurrean, Loiolan egindakojaialdi batean.

1999‘Uztarria’ aldizkariarensorrera. ‘Uztarria’ Azpeitikoherri aldizkariaren lehenengozenbakia kaleratu zuen UztarriaKultur Koordinakundeak.

� Iturria: Azpeitiko efemerideak.

Herria historian zehar liburua.� � �Egilea: Imanol Elias Odriozola.� � �Argitaratzailea: Uztarria KulturKoordinakundea.�

���BIDEOA� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

�POXPO, POXPOLIN, JOXEPO ETA INAXITO.Pailazo-taldea sortu dute lau azpeitiar gaztek. Sudur gorria eta mozorroak jantzita, Poxporen,Poxpolinen, Joxeporen eta Inaxitoren izaera hartzen dute oholtza gainean Ekain Ibargurenek,Mireia Galarzak, Xanti Agirrezabalak eta Ignacio Arakistainek, hurrenez hurren. Azoka Herritikekimenaren baitan egin zuten aurreneko emanaldia herrian, eta dagoeneko hainbat herritanizan dira euren ikuskizunarekin. Azpeitian bigarren emanaldia ere eskaini dute, GaragardoAzokaren baitan. Haurrei ez ezik, gurasoei ere barrea eragitea lortu dute lau artista gazteek,eta gogotsu dira lanean jarraitzeko. � � � � � � � �uztarria.com� � �

ALFONSO CAMPILLO ardotegiko arduraduna

1. Gehien edaten denardoa?Riesling mahatsaz eginikoAnselmann zuria.2. Modakoa?Tobelos beltza.3. Gustukoen duzuna?Toroko ardoak. Gorputzadute eta zapore berezia.

4. Ardoari laguntzeko?Azpeitian txorizoa. Bost batmotatakoak ditut.5. Non dago neurria?Bakoitzak berea du. 6. Ardo berdina edatendute gizonek etaemakumeek?Ez. Emakumeek ardo

G izentasuna XXI. mendeko epidemia delaesan ohi da. Mendebaldeko herrialdeetan moduoso argian ari da gehitzen azken urteetan. Dieta me-diterranearraren ohituren galera, janari azkarrenedo zabor-janariaren gehiegizko kontsumoa eta ari-keta fisiko eza dira arazoaren arrazoi nagusiak.

Gizentasunaren ondorio larrienen artean dagoumeen artean ematen den diabetesaren gehitzekezkagarria. Gurasoak eredu gara seme-alaben-tzat. Etxean osasun politika ezarri eta geuk hori pre-dikatzen badugu, gure txikiek elikadura ohitura osa-suntsuak eta egokiak izateko aukera gehiago izan-go dituzte. Umeek etxean ikusten dutena egitendute, bai hemen eta baita munduko edozien lekutanere.

Gurasoon ardura eta eginkizuna da haiei elikadu-ra heziketa egokia ematea, heldu osasuntsu batzukizateko.

Ohitura egokien bidez, osasun emaitza egokiakizateko aukera handiak izango ditugu. Ohitura txa-rrek, berriz, gizentasuna izateko aukerak gehitzendituzte. Garai honetan oso ohikoa den gaitza da gi-zentasuna, bai helduetan eta baita umeetan ere.

Ohiturak txikitat ik hartuz gerohobe, baina ez ahaztu: beti gaudegaraiz!�

���� � � � � � � � � � �aitziber aizpuru� � �

Gizentasuna

hobeak nahi izaten dituzte.Gizonezkoei, berdin zaie. 7. Jende gehien noiz?Ostiral eta zapatuarratsaldeetan.8. Modan al daudeardotegiak?Bai, oso modan.�

� Julene Frantzesena

� � � � � � � � � jakiteko 33

SaltokariabilarenakAzpeititik Xoxoterako joan-etorrianmarka ezarri zuen Inazio Garatekorain dela 50 urte. � Mailo Oiarzabal

Ez dakigu 1964ko udazkenhasiera 2014ko honena bezain udatiarra izanal zen. Esan dezakegu, ordea, orain dela 50urteko azaroaren 1a eguraldi ederrarekinjoan zela. Horixe du gogoan, behintzat, InazioGarate Oranda-k (Azpeitia, 1943). SantuGuztien egun hartan, herritik abiatuta Xoxo-tera joan-etorria 48 minutu eta 48 segundo-tan osatu zuen Garatek, hogeitaka urte iraun-go zuen marka ezarriz.

21 urte zituen Oranda Goikoa baserrikosemeak eta, berak esaten duen bezala, “sal-taka”, korrika, egiteko bazuen erraztasuna.Aitak botatako erronkarekin hasitako apus-tua aise irabaztea lortu zuen Xoxotera igo etaXoxotetik jaisten jarri zuen markarekin. “Gureaita Madarixakoa zen, Mokoluakoa. Madari-xako Rafael Izarre-ri laguntzen ibilia zen; sal-tokari ezaguna izan zen hura. Ni mendirabueltaka ibiltzen nintzela ikusita, ‘hor markabat ipini behar diagu’, esan zidan aitak”. Esan,eta egin. Patxo tabernan bota zuen erronkaInazio Garateren aitak: 10.000 pezeta, se-meak ordubetean kaletik Xoxotera joan-eto-rria egin baietz. “Berehala onartu zuten”, dioGaratek. Dirua apustu eguna baino 48 ordulehenago jartzea hitzartu zuten eta hori “gaiz-

ki egin” zutela dio Orandak, eguraldiaren go-rabeherak aurreikusi gabe egin zutelako.“Orduan 10.000 pezeta asko ziren, e? Euriaedo, elurra ere badaki egiten, Santu Guztie-tarako. Baina egundoko eguraldia tokatu zi-tzaidan, santu guztiak aldamenean izan ni-tuen: haize txiki-txikia...”. Eguraldia alde,beraz, eta bestelako batzuk ere bai: “53 mi-nuturen bueltan egitea espero nuen neuk,baina azkenean hobeto ibili nintzen. Batzukesaten zuten ondo nekiela nik zer egingonuen baina, nola jakingo nuen ba? Egural-diaz gain, egundoko suertea izan nuen, eznintzen behin ere erori eta abarken sokarikere ez zitzaidan askatu: goizeko zazpietanabarkak jantzi, eta etxera bueltatutakoankendu nituen arte ez zitzaidan sokarik mugituere egin. Galanta izan nuen suertea hor ere!”.

Bistan da gaur egungo kirol materialik ezzutela eskura garai hartan, eta prestaketa fi-sikoa eta elikaduraren zaintza ere ez zirenoraingo kirolariek ohikoak dituztenak. “Nikezer berezirik ez nuen egiten –azaldu du Ga-ratek–. Hamalau lagun mahaian eta platere-an porru-patatak”. Hala ere, indartsu egotekoneurriren batzuk hartzen saiatu zen, batik bataitaren gomendioei jarraituta: “Ardotan bota-

jakiteko � � � � � � � � � atzera begira: inazio garate ‘oanda’34

1. Garate zezen-plazan, 1966ko otsailaren20an Karporekin neurtu zenean. 2. OrandaGoiko sendia, gurasoak hamalau seme-alabekin; anai-arrebetan zortzigarrena daInazio. Argazkian, amaren ondoan zutik agerida. 3. Donostiako Anoetan lehiatu zenekoada argazkia. Laugarren dihoana daazpeitiarra.

1

2

3

Inazio Garate ‘Oranda’. � � �Mailo Oiarzabal

tako pare bat arrautza gorringo, azukrearekingoza-goza eginda, hartzeko esaten zidan, in-dartzeko; orduan hura izaten zen ohikoa. Etanik hura ezin edan! Arrautza gorringoa berabakarrik errazago edaten nuen; eta ez dakitzuringoa zergatik kentzen zitzaion, egiaesan”. Ardotan gozatutako arrautza gorringo-ak baino errazago jaten zituen obrara, lanera,eramaten zituen sei-zortzi azukre koxkorrak,“egunean zehar jateko, baina ez denak kolpebatean. Haietxek jaten nituen egunerosamar. Eta ogitartekoa... behin baino gehia-gotan lanerako bidean jan ere bai. Obraraetorritakoan, lanak! Ahaztu egin zitzaidalaesaten nien, presaka ibili nintzelako. Etabatek pusketa bat, besteak bestea... gehiagojaten nuen”.

Inazio Garatek 1964an jarritako markaJoxe Apalantza errezildarrak ondu zuen,1980ko hamarkadaren bukaeran: 45 minutueta 5 segundo. “Ni sasiak kenduz joan nin-tzen, lehengo bide zaharrean, eta hark eginzuenerako Urretara bidea ebakita zegoen”.

Anoetan eta zezen-plazanXoxotekoarekin hartu zuen gehien bat sona,baina lehendik ere, eta ondoren, izan zuenlehia aipagarririk Inazio Garatek. Berak kari-

ño bereziarekin du gogoan 16 urterekin, 17betetzeko bezperetan, San Isidro egunezDonostiako Anoetan egin zuen lasterketa.Gipuzkoako herri gehientsuenetan herri mai-lan egindako lasterketetako irabazleek neur-tzen zituzten indarrak Anoetan, eta Azpeitianfutbol-zelaian egiten zena irabazita joan zenOanda Donostiara, aitak lagunduta, autobu-sean. Zapatak oinetan, zapatillak han janzte-ko asmoarekin... baina zapatillak autobuseanutzi, eta soinean zituen gomazko zapatekinekin behar izan zion probari. Ekin bai, eta bu-katu, berriz, hanka hutsik. Eta, hala ere, zazpi-garrena izan zen: “Hanka hutsik bukatu nuenlasterketa, azkenengo bi kilometro egingo ni-tuen hala. Azkena iritsi zena eskuetan bi za-pata zituela etorri zen. Denek zekiten zapataknorenak ziren”.

Xoxotekoaren ondoren beste apustu batere jokatu zuen, baita irabazi ere. 1966kootsailean izan zen, herriko zezen-plazan,Arroako Karporen kontra eta sei kilometrokodistantziaren gainean. Ondoren soldaduskaegiteko tenorea iritsi zitzaion eta handik buel-tan ez zuen jarraitu saltokari karrerarekin.“Pena bat” dauka: Madalenatik Sakabi Berri-ra Ijitoak eta Badiolegitxo Hankamotzak eza-rri marka hausteko saiorik egin ez izana.�

atzera begira: inazio garate ‘oanda’ � � � � � � � � � jakiteko 35

Ardiak, beti� � �Gaztetako korrikarako joeraaspaldian utzi zuen atzean InazioGaratek. Ez, ordea, ardiekiko etaartzaintzarekiko zaletasuna.

“7 urterekin hasi nintzen artzainlanetan. Aitak ardi bat oparitu zidanorduan eta harrezkero behin ere ez naizardirik gabe egon. Ardi denek duteizena; ehun badaude ehunek, berrehunbadaude, berrehunek”.

Gutxiagorekin dabil gaur egun, bainabatere gabe egoterik ez du nahi.

Garate gaztetan, ardiekin. �

UDALETXEA � � �Asteguna: 08:30-14:00 � � �Larunbata: 09:00-12:30 UDALTZAINGOA � � �Egun osoz

irekita egoten da ANBULATEGIA� � �Egun osoz irekita egoten da IGERILEKUA� � �Astelehena:

14:00-21:00 � � �Beste astegunak:07:00-21:00 � � �Larunbata: 10:00-13:00 eta 16:00-20:00 � � �Igandea eta

jai egunak: 09:00-13:00 � � �Kanpoko igerilekua: ekaina arte itxita KIROLDEGIA � � �Astegunak:

10:00-13:00, 15:00-21:00 � � �Larunbata: 10:00-13:00, 16:00-20:00 UDAL LIBURUTEGIA � � �Astegunak:

09:30-13:00, 16:00-20:00� � �Larunbata: 09:30-13:00 � � �Udan, Gabonetan: 08:30-14:00 ZAPO TXOKO

� � �Asteartea-ostirala: 17:00-20:30 � � �Larunbata: 16:00-20:30

1-2-14-27

Gisasola (Azkoitia).

943 851235

3-8-9-20

Eizagirre (Azpeitia).

943 811274

4-17-22-23

Aranburu (Azpeitia).

943 811350

5-21

Jacome (Azpeitia).

943 080258

6-18

Beristain (Azpeitia).

943 811949

7-19

Alberdi (Azpeitia).

943 815974

10-15-16-28

Ruiz (Azkoitia).

943 851966

11-12-24-29-30

Jaen (Azkoitia).

943 850660

13-25-26

Azpiazu (Azkoitia).

943 852989

GAUEZ

1-2-7-13-19-25

Alberdi (Azpeitia).

943 815974

3-8-9-14-20-26

Eizagirre (Azpeitia).

943 811274

4-11-17-22-23-28

Aranburu (Azpeitia).

943 811350

5-10-15-16-21-27

Jacome (Azpeitia).

943 080258

6-12-18-24-29-30

Beristain (Azpeitia).

943 811949

EGUNEZ

� � �FARMAZIAK (azaroA)� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

�DENEN GUSTAGARRI.Abian da Urola Gustagarriren bigarrenedizioa. Herriko hainbat jatetxetanerrezilgo sagarraz eta Eusko Labeldunbaserriko txerriaz osatutako menuakdastatu ahalko dira abendua bitartean.

� � �GARRAIOA� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

ALDALUR 943 85 27 18

EUSKO TREN 902 54 32 10

GUIPUZCOANA 943 85 11 59

PESA 943 21 26 99

PIPER ELKARTEA 943 85 25 87

TAXIAK 943 81 13 07

� � �autobusen ordutegi osoa:

www.uztarria.com/azpeitia/

autobusak

� � �ORDUTEGIAK� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

� � �ERABILGARRI� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

jakiteko � � � � � � � � � zerbitzua36

� � �TELEFONO ZENBAKIAK� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

LARRIALDIAK

112ODOL-EMAILEAK

Azaroaren 26an izango dute

hitzordua, 17:00etatik

21:00etara, anbulatorioan.

TOKI PUBLIKOAK

Udaletxea 15 72 00

Udaltzaingoa 15 13 13

Suhiltzaileak 112

Azpeitia Lantzen 15 71 83

Plax! 688 897 920

Iraurgi Berritzen 02 60 69

Nekazal Bulegoa 81 24 85

Iturri Txiki ludoteka 15 11 79

Txiki-Txoko ludoteka 15 05 16

Gaztelekua/ GIB 15 71 61

Lanbide 15 04 02

Kiroldegia 81 30 69

KIUB 15 72 01

Igerilekua 81 41 21

Emakumeen Txokoa 15 70 55

Ertzaintza-Azkoitia 08 37 80

Baigera I 81 51 71

Baigera II 81 23 89

Epaitegia 02 51 91

OSASUNA

Anbulatorioa 0254 00

Anbulator. larrialdiak 02 54 01

Eguneko zentroa 15 74 96

Asepeyo 8144 00

Gurutze Gorria 85 32 97

DYA-Donostia 46 46 22

KOMUNIKABIDEAK

Uztarria 15 03 58

Hitza (Azpeitia) 81 38 41

Hitza (Zarautz) 8900 17

Azpeitian Zer? 080688

Erlo Telebista (Azpeitia) 81 53 35

Berria 943 30 40 30

Gara 943 31 69 99

Noticias (berriemailea) 687 60 50 06

DV (berriemailea) 610 81 29 12

Argia 943 37 15 45

Arrate Irratia 943 12 01 73

Euskadi Irratia 943 01 23 00

ETB 943 01 17 05

ALDERDI POLITIKOAK

Bildu 15 72 00

EAJ 81 55 70

Sortu 15 72 00

EA 81 00 11

Aralar 647 42 59 95

Hamaikabat 15 72 00

SINDIKATUAK

ELA 81 34 46

LAB 15 13 56

EHNE 81 39 28

KULTURA-EUSKARA

Sanagustin 10 52 20

Kultur Mahaia 674 16 56 84

Euskara Patronatua 81 45 18

Udal Euskaltegia 81 19 47

Udal Liburutegia 15 71 95

Loiolako Liburutegia 8165 08

Kontseilua 943 59 12 00

Bai Euskarari 902 43 00 26

IKASTETXEAK

Iraurgi (Betharram) 81 16 68

Iraurgi (Milagrosa) 8163 80

Iraurgi (Jesuitinak) 81 22 49

Ikasberri 15 12 46

Karmelo Etxegarai 81 26 97

Urola BHI 15 02 28

Uztaro 81 31 90

BESTERIK

Xoxoteko aterpea 58 10 07

Eregi 943 08 06 88

LINETTE MONTALVOHumacao, Puerto Rico

Nire ametsa daeuskaraz ondo hitz egitea”

Gaztelania eta ingelesa ditu Montalvokama-hizkuntza, baina garbi hitz egiten dueuskaraz, azpeitiarra baita jada. � E. Albizu

“

Noiz etorri zinen Euskal He-rrira? Euskara ikasten hasi nintzen Puerto Riconeta Zeelanda Berrian. Gustatu egin zitzai-dan, eta horregatik etorri nintzen Andoaine-ra, 2007an. Handik, nire herrialdera itzuli nin-tzen eta, ondoren, Eibarrera. Gero Lazkaonpasatu nituen hiru hilabete, barnetegian.Duela urte eta erditik Azpeitian bizi naiz.Zure herrialdean hasi zinen euskaraikasten, beraz. Zer ikasi zenuen han? Humanitateak eta filologia hispanikoa. Ho-rregatik gustatzen zaizkit kultura, literatura,hizkuntzak eta artea.Zer moduz moldatu zara euskara ikas-terakoan? Zaila da, nire ama-hizkuntza erromanikoa de-lako. Konpromisoa eskatzen du hizkuntzaikasteak, baina orain ondo sentitzen naizeuskaraz. Batzuetan izaten ditut momentutxarrak, baina herritarrek asko animatzennaute, eta motibatu egiten naiz. Izan ere, nireametsa da euskaraz ondo hitz egitea. Gaine-ra, uste dut herri bateko kultura ezin duzulaulertu, hizkuntza ezagutu gabe.

Nola ikusten duzu hemengo jendea? Oso itxiak dira, baina orain ulertzen dut zer-gatik: euskaldunek denbora behar dute ireki-tzen eta konfiantza hartzen; baina behin ireki-tzen direnean, dena ematen dute, beraienmundura sartzen uzten dizute. Hori ulertzeneta maitatzen ikasi dut.Hemendik zer opari eramango zenio-ke Puerto Ricoko familiari? Ardi bat eramango nieke, ni ardiekin maite-minduta bizi naiz. Nire herrialdean ez dagohorretakorik, hemen ikusi nituen aurrenekoz,eta izugarri gustatu zitzaizkidan. Oso politakdira. Janaria ere eramango nieke, hemen osoondo jaten da: sagardotegiko menua dutgustukoen. Bestalde, asko gustatzen zaithemengo jendeak nola egiten duen borrokakulturaren eta hizkuntzaren alde. Puerto Ricoere kolonia bat da, baina hango jendeak ezdu grina horrekin defendatzen berea dena.Eta handik hona zer ekarriko zenuke? Hondartzako kultura, giroa. Han itsas ertze-an egiten dugu bizitza: aisia, kirola, jator-duak. Hemen, agian, mendirako joera dago,eta hori ere gustukoa dut.�

1. Linette Montalvo Erdi kalean. 2. Montalvogelakideekin euskaltegian. 3. Montalvo lagunbatekin Arantzazun.

6.518kilometrora dago Humacao.

1

2

3

hementxe bertan � � � � � � � � � jakiteko 37

1 980 zen urtea, ikastolan ira-kasle sartu ginenean, Loiolako basilikan.Gazte ginen, gazte, eta ez geunden konfor-me. Mundu hobe bat genuen amets.

Ikastolan irakasle lehenengo urtean, etaahaleginean gela barruan, ahaleginean jola-sean eta jokoan gelatik kanpora jolas ga-raian. Hantxe Jone eta Itsaso, Andoni etaJexus Mari, Ismael eta Ales, Arantxa etaEdurne, Amaia eta Izaskun eta Alazne, Xa-bier eta Roberto eta Axkiola... jolasa zeneanjolasean, ikasi behar zenean ikasten. Egina-halean baino gehiago, ahaleginean. Kanpo-an euria zenean, basilika barruko eskailere-tan gora eta behera genuen jolaslekua... etahantxe izoztuta daukat nik errekuerdoa, gutxi-tan izan ginelako barru harrizko hartan jolase-an gu. Neska-mutilak eskailera hotz haietangora eta behera, buila eta hoska, orro eta txi-lio, eta egunkarian artikulu bat irakurtzen gu.Egin irakurtzen guk orduan. Harexek opazion zer edo zer euskarari. Harexek zekarren,noiz edo noiz, mundu berri bat opari. Azarohartako egun hartan irakurri genuenak ileaklaztu zizkigun. “Letu al dek? Letu al den? Letual dezue?”, lagun konplizeei galdezka, bel-durtuta... Joseba Sarrionandiaren eskutitzazen, Madrileko Carabancheleko kartzelatiknola edo hala baten batek praketan –”sartuitzazu galtzetan”–, atera eta Egin-era bidali-takoa. “Ez gara abereak baino dohatsuago”zuen izenburua... “Kurloiez betetzen da goi-zero galeria, zeldako atea zabaltzen digute-nerako. Hotza egiten du, hezurretan itsastenden hotza, harri eta burdinazko hotza, Cara-bancheleko hirugarren galerian. Barandarahurbildu eta beste preso asko ere ikusten dairteten egun berriari diosala bat erakusten.Atzo bezala, bizpahiru egun bakarrik hemennagoela, eta aski hemengo egunek duten el-karren antzaz ohartzeko, kurloi berberak diru-dite egunero sartzen direnak. Baina hau pa-lazio bat da komisariaren ondoan. Zazpi egu-nez ukan ninduten Indautxuko komisarian eta

1980, ikastolan

� � �Azaro hartako egun hartanirakurri genuenak ileaklaztu zizkigun. “Letu al dek?Letu al den? Letu al dezue?”

� � � � � � � � � � � � � � � �miel a. elustondo� � �

egiaz esan dezaket halango sofrikariorik ezzaidala sekula irudimenetik ere iragan. Entzu-nak nituen torturari buruzko gauzak, oinaze fi-sikoa eta psikikoa eta umilazioa zelan elkar-tzen diren giza eskubide oinarrizkoen aurka.Baina sekula ez nuen –Indautxura helduarte–, torturaren zentzua eta oinazea antze-man eta entelegatu. Honela izan zen, halakogauza bat kontatu ezin daitekeen arren: goi-zaldeko hiruretan detenitu ninduten Duran-gon eta Guardia Zibilaren koartelera eraman,eta kolpatu. Gero Bilborantz abiatu behar zi-rela eta autora sartu ninduten. Bidean, men-dira eraman eta hilgo nindutela esanik, lekuilun eta bakartietara eraman ninduten...”.

Hitz haiek jirabueltakaHogeita hamalau urte joan dira, eta, oraindik,hitz haiek jirabueltaka, Loiolako eskailera ha-rrizko, burdinazko hotz haietan neska-mutilentxilio artean.

Torturatuaren orroak ematen zuten...�

iritzia � � � � � � � � �38