93

11Guardiako aintzira multzoa: mahastien arteko hezegunea

Arabako Errioxaren erdi-erdian, Guardiako hiribilduaren ondoan,aintzira multzo hori aurkituko dugu. Aintzirek gazitasun handiadute, pilatutako mineralen ondorioz. Gune hori lau hezegune txikizosaturik dago. Carralogroño, Carravalseca eta Muscofuntzionamendu naturala duten aldizkako aintzirak dira eta Pradode la Paul, aldiz, urte osoan gutxieneko ur kantitate bat izatenduen urmael artifiziala da. Horietan guztietan animalia bitxiak etamunduan oso bakanak diren landareak hazten dira. Horregatik,aintzira horiek guztiak munduko hezegunerik garrantzitsuenakjasotzen dituen Ramsar zerrendan sartu dituzte.

Ingurune aparta, tokiko gastronomia eta kultura ondare aberatsadira ibilbide honetako eskaintzaren osagarri.

94

G u a r d i a k o a i n t z i r a m u l t z o a

GUARDIATIK PRADODE LA PAULAURMAELERA

Guardiara iritsitakoan, udalkiroldegira joango gara eta horhasiko dugu ibilbidea.

0 km.- Kiroldegiko parkinetikeskuinetara joango gara, bidegu-rutze batera iritsi arte.Bidegurutze horretan ezkerretaraegingo dugu, eta malda handikolegarrezko bide batetik behe-rantz joango gara. Bide horrekPrado de la Paul urmaelerainoeramango gaitu, Guardiako aintzi-ra multzoko urmael artifizialbakarrera, hain zuzen.

0,9 km.- Bidegurutze batera iris-tean, zuzen jarraituko duguaurrera.

PRADO DE LA PAULURMAELA

Urte osoan zehar aintzira mul-tzoan gutxieneko ur kantitate batziurtatua egon zedin sortu zutenurmael artifizial hori. Ingurunehorretako flora eta faunarekikointeresak ere izan zuen eragina.

1 km.- Beste bidegurutze baterairitsiko gara. Prado de la Paulurmaelean izango gara ordurako.Ezkerretarantz jarraituko dugu,eta antzinako bide batean sartu-ko gara.

1,7 km.- Bidea hiru adarretanbanatzen da. Eskuineko bidezi-dorretik jarraituko dugu, aintzi-raren ertzetik igaroz.

Guardiako hiru ikuspegi

95

G u a r d i a k o a i n t z i r a m u l t z o a

Guardiara itzuli nahi izanezgero, eskuineko bidea hartubeharko genuke.

2,5 km.– Bidegurutze baterairitsiko gara, eta ezkerretarantzjoko dugu, aintziraren inguruanjarraitzeko.

Hegazti behatokia: Aintzirakohegaztiak ikusi nahi izanez gero,eskuineko saihesbidetik jarraitubeharko genuke.

3,5 km.- Bidegurutze horretanezkerreko bidea hartuko dugu.

Eskuineko bidezidorra hartuzgero, aintzirako ibilbidearenhasierara itzuliko ginateke.

PRADO DE LA PAULURMAELETIKCARRAVALSECAAINTZIRARAINO

3,8 km.- Aurrera egingo dugu,asfaltaturiko bide batera iritsiarte. Ezkerretara hartuko dugu.Urbanizazio batera iritsi bainolehen, bidegurutze bat ikusikodugu gure eskuinetara, eta bide-

Prado de la Paul urmaela

Prado de la Paul urmaeleko ornitologia behatokia

96

G u a r d i a k o a i n t z i r a m u l t z o a

gurutzean kontrolak egiteko bas-kula bat. Hortik joko dugu.

Guardia eta Logroño lotzendituen A-124 errepidera iriste-an, ezkerretara joko dugu,Logroñorantz.

IErrepidetik egingo duguaurrera.

4,1 km.- Toki horretanCarralogroño aintzira ikusten daeskuinaldean.

Carralogroño eta Carravalseca biaintzira natural dira. Haienkubetak euri uraz betetzen dirabakarrik, eta udarik lehorrenetanlehortu ere egiten dira.Mineralak pilatu egiten dira, eta,ondorioz, gazitasun maila han-dia izan ohi du urak.

Ikuspegia, aintziratik

Aintziretako landaredia

97

G u a r d i a k o a i n t z i r a m u l t z o a

Toloñolp mendilerroa, Guardiatik

Koartza

Antzinako Musco hezegunea, biaintziren arteko erdibidean koka-tua, lehengoratze fasean dagogaur egun.

4,7 km.– Eskuineko legarrezkobidea hartuko dugu, eta hiruhezeguneen ertzetatik ibilikogara.

5,6 km.- Bideari aurrera egingodugu, bidegurutze batera iritsiarte. Bidegurutzean ezkerretarajoko dugu. Aurrera jarraitu, etaMusco aintzirara iritsiko gara.

Aintziren inguruan hainbathegazti egoten dira, hala nola,basahatea, koartza hauskara,zikoina, murgil handia, txirriaeta antzeko espezie migratzaile-ak.

5,9 km.- Aurrera jarraitu, etabidegurutze bat aurkituko duguezkerretara. Zuzen jarraitukodugu, eta Carralvalseca aintzira-ra iritsiko gara.

CARRAVALSECAAINTZIRATIK GUAR-DIARA

6,8 km.- Aurrera egingo dugu,eta aldapa arin bat igo ondoren,bidegurutze batera iritsiko gara.Eskuineko bidea hartuko dugu.

7,1 km.- Bidean aurrera egingodugu, eta asfaltaturiko bideaduen bidegurutzera iritsikogara. Eskuinetara egingo dugu.

8,9 km.- Aurrera egingo dugu,eta bidegurutze batera iritsikogara. Zuzen jarraituko dugu.

9,8 km.- Azkenik, A-124 errepi-dearen bidegurutzera heldukogara berriz ere, eta atzera ereGuardiara eramango gaituenbidea har dezakegu hor.

98

G u a r d i a k o a i n t z i r a m u l t z o a

K O K A L E K U A Z E H A Z T E N D U E N M A P A

99

G u a r d i a k o a i n t z i r a m u l t z o a

I B I L B I D E A R E N P R O F I L A

I N T E R E S A D U T E N T O K I A K

1 Los Molinos ornitologia parkea

Prado de la Paul urmaelaCarralogroño aintziraMusco aintziraCarravalseca aintzira

Inguruetako toki interesgarriak:Toloño mendilerroaEkora: Bercijanako toki parkeaEbro ibaia

1 Guardia: Alde zaharra2 Guardia: Erregeen Andre Maria eliza3 Guardia: La Hoyako herrixka4 Guardia: La Huesera dolmena5 Guardia: San Martingo dolmena6 Billar: La Chabola de la Hechicera dolmena

Inguruetako toki interesgarriak:Oion: Etnografia museoaKripan: Los Llanos dolmenaLeza-Guardia: Sotilloko dolmena

1 Guardiako kirol instalazioak

Hona hemen ibilbideak dituen loturak:GR38: Ardoaren eta arrainaren ibilbidea

Inguruetako toki interesgarriak:Samaniegoko aisiaguneaLagran: Lagrango golf zelaiaOion: Piraguismoa Ebro ibaianViñafria: Zaldiz ibiltzeko zentroa

100

G u a r d i a k o a i n t z i r a m u l t z o a

fitxa teknikoa

Naturaren eta paisaiarenaldetik interesa dutentokiakOro har, naturaren aldetik oso in-teresgarria da ibilbidea; izan ere,aintzira multzo horrek nazioartekogarrantzia du Ramsar Hitzarmena-ri esker.

Faunaren aldetik garrantzitsuakdira aintzirak; izan ere, hegazti as-ko hortik igarotzen da migrazio bi-deei jarraituz, eta 118 espezie erezenbatu izan dira bertan.

Prado de la Paul da bisitetarakoongien egokitua dagoen hezegu-nea. Inguruan bide bat du, eta he-gaztiei behatzeko hainbat toki erebadu.

Guardiako aintziretatik Toloñomendilerroaren ikuspegi ederrazgozatzeko aukera izango dugu. Na-tura 2000 Sarearen barruan dago.Langa biogeografiko itzela da, etaharen gailur eta mazeletan balioekologiko handiko guneak dituztenbaso eta harkaitzak daude.

Aintziren hegoaldetik Ebro ibairairitsiko gara. Natura 2000 Sareansartuta dago, eta emari handikoibilgua du, ongi kontserbaturikoibaiertzeko basoekin.

GUARDIAGuardian zutik dirau Erdi Arokoharresi bikainak, eta oraindik ereikus daitezke XII. eta XIII. mende-etako joguneak eta Abade Dorrea.

Iparraldean, Erregeen Andre Mariaeliza dago. Estilo gotiko berante-koa da, baina geroago egindakoekarpen batzuk ere baditu. Porta-dan XVII. mendeko polikromiagorde du, eta herriko irudirik adie-razgarrienetariko bat da. Aipatze-koak dira, orobat, San Joan Eliza(portada zein nabe gotikoak ditu,baina sarrerako portada XII.-XIII.mendeetakoa da), errenazimendu-ko udaletxea, Samaniego alegila-riaren jaiotetxea eta lurpeko upel-tegiak.

INGURUKOAZTARNATEGIAKGizakia historiaurreaz geroztik biziizan da alderdi horretan. Horrenerakusle ditugu hango dolmenak.Guardiatik erraz irits gaitezke LaHuesera gaineko dolmenera. Han,silexezko gaiak, zeramika xumea,idoloak eta beste hainbat hondaraurkitu dituzte. Herri horretatikhurbil, La Hoyako herrixka proto-historikora dugu. Han museo batdago.

Sarbidea: Guardiatik, A-2124 errepidetik

Distantzia, guztira:9,8 km

Denbora, gutxi gorabehera:Ordubete

Zailtasuna: Erdikoa

Bizikletarik egokiena: Paseoko bizikleta, Prado de la

Paul urmaelean izan ezik

Adinik egokiena:10 urtetik gora

Kartografia:www.alava.net/cartografia

Arabako Foru Aldundia

Eskala:1:5000

Orrialdeak:170-47, 170-55, 170-56

YSIOS UPELTEGIAK:Calatravako obra

Upeltegirik berritzaileentzathartu izan da, Errioxakojatorrizko deiturareneremuan, eta munduanezaguna den ardoa ekoiztenduten mahastien arteaneraiki dute.YSIOS ARSVINUM upeltegientzat egindute obra. Zurezko xaflazestaliriko bi horma dira.Estalkia da funtsezkoelementua. Aluminionaturalean eginiko azalahurrak eta ganbilakuztartzen ditu. Hegoaldekohormak urmaeletan sortzenduen islak ardo upelen lerrobat ekartzen du gogora.