GUÍA DOCENTE 2019-20 - USC · Kuhn ata os inicios do século XXI. • O módulo se complementa coa...

38
1 GRAO EN FILOSOFÍA | CURSO GUÍA DOCENTE | 2019-20 FILOSOFÍA DA CIENCIA I 1. DATOS DESCRIPTIVOS DA MATERIA 1.1. DATOS BÁSICOS NOME DA MATERIA: Filosofía da Ciencia I CÓDIGO: G5031324 TIPO DE MATERIA: Obrigatoria CURSO: Nº DE CRÉDITOS: 6 ECTS (desglosados en: 24 h. de clases teóricas ou expositivas; 24 h. de clases interactivas; 3 h. de titorías de grupo; 99 h. de traballo persoal do/da estudante). LUGAR: Facultade de Filosofía, Praza Mazarelos s/n

Transcript of GUÍA DOCENTE 2019-20 - USC · Kuhn ata os inicios do século XXI. • O módulo se complementa coa...

Page 1: GUÍA DOCENTE 2019-20 - USC · Kuhn ata os inicios do século XXI. • O módulo se complementa coa materia optativa Filosofía e Intelixencia Artificial ro (3 curso). No seguinte

1

GRAO EN FILOSOFÍA | 3º CURSO

GUÍA DOCENTE | 2019-20

FILOSOFÍA DA CIENCIA I

1. DATOS DESCRIPTIVOS DA MATERIA

1.1. DATOS BÁSICOS

NOME DA MATERIA: Filosofía da Ciencia I

CÓDIGO: G5031324

TIPO DE MATERIA: Obrigatoria

CURSO: 3º

Nº DE CRÉDITOS: 6 ECTS (desglosados en: 24 h. de clases teóricas ou expositivas;

24 h. de clases interactivas; 3 h. de titorías de grupo; 99 h. de traballo persoal do/da

estudante).

LUGAR: Facultade de Filosofía, Praza Mazarelos s/n

Page 2: GUÍA DOCENTE 2019-20 - USC · Kuhn ata os inicios do século XXI. • O módulo se complementa coa materia optativa Filosofía e Intelixencia Artificial ro (3 curso). No seguinte

2

DESCRIPCIÓN DO CONTIDO: Consiste no estudo dalgunhas da principais correntes e

autores da Filosofía de la Ciencia desde a institucionalización desta disciplina no ensino

superior a través de algunhas universidades centroeuropeas na década dos anos 20 do

século XX. Se comeza situando a materia en realización a algúns precedentes

inmediatos de finais do século XIX e comezos do XX. Para pasar a considerar a

concepción neopositivista, a concepción popperiana e algunhas propostas dos enfoques

historicistas ata a primeira fase da concepción kuhniana da ciencia. Trátase dunha

materia que ten continuidade na materia de 4º FILOSOFÍA DE LA CIENCIA II, na que

está previsto tratar desde a concepción da ciencia de Kuhn ata enfoques de finais do

século XX e comezos do XXI.

1.2. PRERREQUISITOS:

Ningún, aínda que se recomenda ter cursado a materia Pensamento Filosófico e

Científico de 2º de Filosofía e ter certa familiaridade coa lóxica clásica de primeiro orde

(contidos correspondentes a Lóxica Elemental).

1.3. IMPARTICIÓN:

Responsable: Prof. Dr. José L. Falguera

Lingua na que se imparte: Castelán

1.4. TITORÍAS:

Despacho do profesor responsable da materia.

O horario de titorías determínase ao comenzo de cada curso e figurará na porta do

despacho do profesor responsable da materia.

Titorías de grupo: Ao longo do curso organizaranse tres sesións dunha hora para grupos

pequenos de alumnos (segundo o número de grupos previsto no POD para titorías de

grupo), previas as catro probas a realizar para a avaliación continua. Nas titorías de

grupo se aclararán dubidas acerca dos contidos da materia. Nestas sesións se poderá

analizar respostas dos/as alunos/as aos cuestionarios facilitados na Aula Virtual para o

seguimento da materia.

Poden formularse consultas por correo electrónico á dirección: [email protected]

Page 3: GUÍA DOCENTE 2019-20 - USC · Kuhn ata os inicios do século XXI. • O módulo se complementa coa materia optativa Filosofía e Intelixencia Artificial ro (3 curso). No seguinte

3

2. SENTIDO DA MATERIA NO PLAN DE ESTUDOS

2.1. BLOQUE FORMATIVO

A materia Filosofía da Ciencia I integrase no módulo de FILOSOFÍA DA CIENCIA.

Por outra banda, sendo parte do conxunto de contidos que conforman o título de grao en

FILOSOFÍA, relaciónase dun xeito máis estreito con materias dos seguintes módulos:

- METAFÍSICA E TEORÍA DO COÑECEMENTO, en especial polo que

concirne as materias de Teoría do Coñecemento I e II .

- LÓXICA E RETÓRICA, con conexións con todas as materias deste módulo.

- FILOSOFÍA DA LINGUAXE, con vínculos a todas as materias deste módulo.

- FILOSOFÍA DA LINGUAXE E DA MENTE, con vínculos a todas as materias

deste módulo.

2.2. PAPEL DA MATERIA NO BLOQUE E NO CONXUNTO DO PLAN DE

ESTUDOS

Filosofía de la Ciencia I forma parte do módulo de FILOSOFIA DA CIENCIA,

integrado por tres materias obrigatorias (Pensamento Filosófico e Científico, Filosofía

da Ciencia I y Filosofía da Ciencia II) e unha optativa (Filosofía e Intelixencia

Artificial).

• Normalmente, o/a estudante de Filosofía da Ciencia I debe ter estudado, e é

recomendable que así o faga, a materia Pensamento Filosófico e Científico (1er

Módulo: Metafísica e Teoría do

Coñecemento

Módulo: Lóxica e Retórica

Módulo: Filosofía da Linguaxe

e da Mente

Módulo: Filosofía da Ciencia

FILOSOFÍA DE LA CIENCIA I

Page 4: GUÍA DOCENTE 2019-20 - USC · Kuhn ata os inicios do século XXI. • O módulo se complementa coa materia optativa Filosofía e Intelixencia Artificial ro (3 curso). No seguinte

4

curso), a través da cal tería adquirido un coñecemento das ideas principais e dos

descubrimentos obtidos a través da Historia da Ciencia.

• Como continuación, o/a estudante cursará Filosofía de la Ciencia II (4º curso),

cuxo programa completa o panorama histórico da filosofía da ciencia desde

Kuhn ata os inicios do século XXI.

• O módulo se complementa coa materia optativa Filosofía e Intelixencia

Artificial (3ro curso).

No seguinte esquema pódese ver a trama de relacións entre as materias do módulo.

Por outra parte, Filosofía da Ciencia I, sendo parte dos contidos formativos

imprescindibles do GRADO EN FILOSOFÍA, ten especial relación cos módulos siguintes:

Pensamento Filosófico e Científico

Módulo: Filosofía da Ciencia

Filosofía da

Ciencia I

Filosofía e Intelixencia

Artificial

Filosofía da Ciencia II

Page 5: GUÍA DOCENTE 2019-20 - USC · Kuhn ata os inicios do século XXI. • O módulo se complementa coa materia optativa Filosofía e Intelixencia Artificial ro (3 curso). No seguinte

5

- METAFÍSICA E TEORÍA DO COÑECEMENTO, e de modo moi específico

coas materias Teoría do Coñecemento I y II deste módulo.

- LÓXICA E RETÓRICA, e con todas as materias que o integran, e

- FILOSOFÍA DA LINGUAXE E DA MENTE, e con todas as materias que o

integran.

2.3. INTERESE DA MATERIA PARA A FUTURA PROFESIÓN

Como xa se indica na xustificación do título de GRADO EN FILOSOFÍA da Universidade

de Santiago de Compostela, o destino laboral dos titulados en FILOSOFÍA ven sendo

tradicionalmente a docencia, sea no ensino de secundaria, sexa no nivel universitario.

Sen embargo, hoxe en día as saídas estanse diversificando progresivamente, podendo os

estudantes desenvolver actividades profesionais en varios campos. Por suposto, tamén

hai que contar coa actividade investigadora propia deste ámbito. En todo caso, os

estudos de FILOSOFÍA proporcionan cando menos dúas características que sen dúbida

resultan útiles e desexables tanto nos estudos humanísticos como nos estudios de

ciencias naturais, a saber, capacidade de análise dos problemas e dos discursos, así

como capacidade de reflexión crítica e habilidade co manexo de argumentos. Materias

como Filosofía da Ciencia I acentúan y afianzan aínda máis estas características e as

canalizan cara ao estudo crítico da estrutura da ciencia e da metodoloxía científica. En

concreto, Filosofía de la Ciencia I dota ao/á estudante dun panorama histórico das

principais correntes en Filosofía da Ciencia desde a concepción neopositivistas ata as

propostas iniciais de Kuhn.

3. OBXECTIVOS E COMPETENCIAS DA MATERIA

3.1. OBXECTIVOS E COMPETENCIAS RELACIONADOS COS

COÑECEMENTOS E HABILIDADADES A ADQUIRIR NA MATERIA

De xeito xeral, consonte ao previsto para o título de grao:

- Que os estudantes posúan e comprendan os coñementos propios da Filosofía da

Ciencia, con referencia a aportacións investigadoras recentes.

Page 6: GUÍA DOCENTE 2019-20 - USC · Kuhn ata os inicios do século XXI. • O módulo se complementa coa materia optativa Filosofía e Intelixencia Artificial ro (3 curso). No seguinte

6

- Que saiban aplicar eses coñecementos para identificar, formular e resolver

problemas no ámbito da Filosofía da Ciencia.

- Que coñezan as concepcións, os métodos propios da Filosofía da Ciencia,

seguindo a súa historia e as súas formulacións contemporáneas.

De maneira específica polo que concirne aos contidos da materia:

- Que os estudantes alcancen unha comprensión de problemas epistémicos,

semánticos, ontolóxicos e de estrutura dos produtos cognoscitivos da ciencia.

Alcánzanse eses obxectivos e competencias co conxunto de actividades previstas para o

seguimento da materia.

Avalianse estes obxectivos e competencias a través das probas previstas para a

avaliación continua ou, no seu caso, para quen deba facer o exame final (nalgunha das

oportunidades).

3.2. OBXECTIVOS E COMPETENCIAS RELACIONADAS CO DOMINIO

DAS FERRAMENTAS DE APRENDIZAXE OU DE FORMACIÓN

De xeito xeral:

- Que os estudantes sexan capaces de transmitir eses coñecementos, as ideas,

cuestións e solucións tomadas en consideración, tanto a un público xeral como a

aquel interesado e/ou entendido en temáticas filosóficas.

A contestación dos cuestionarios dispoñibles na Aula Virtual permitirá

desenvolver esa competencia no que ten que ver coa á transmisión

escrita; tamén as probas escritas, e no seu caso o exame final. As sesións

de seminario interactivo e as titorías de grupo permitirán desenvolver

esas competencias no que ten que ver á transmisión oral. Probas,

seminarios interactivos e titorías de grupo serán elementos para a

avaliación continua de dita competencia.

- Que estean capacitados para continuar a súa formación en Filosofía e/ou en

outros campos do saber, cun elevado grao de autonomía.

- Que teñan habilidades para recoñecer, nos diversos saberes e na práctica.

Page 7: GUÍA DOCENTE 2019-20 - USC · Kuhn ata os inicios do século XXI. • O módulo se complementa coa materia optativa Filosofía e Intelixencia Artificial ro (3 curso). No seguinte

7

- Que saiban explicar eses coñecementos e estar en condiciones de aprender a

ensinalos.

- Que saiban ampliar e podan desenvolver ulteriormente eses coñecementos por

medio da investigación.

- Que saiban aplicar eses coñecementos dentro e fora do ámbito filosófico.

A superación da materia enténdese que supón unha contribución á

adquisición das anteriores competencias.

- Que melloren a capacidade para analizar e sintetizar, argumentar racionalmente.

- Que saiban expresarse, comunicar, debater e dialogar.

- Que desenvolvan a capacidade para organizar a información, tomar decisións,

formular e resolver problemas.

A contestación dos cuestionarios dispoñibles na Aula Virtual permitirá

desenvolver as anteriores competencias. A súa avaliación se poderá

realizar a través da participación nas sesións de seminario interactivo e

nas titorías de grupo, e finalmente reflictirase nas probas, e no seu caso

no exame final.

De maneira mais específica:

- Que os estudantes adquiran ou melloren as destrezas na análise de problemas e

de textos.

- Que mellore as capacidades e destrezas argumentativas.

Ten especial relevancia para amosar a adquisición das anteriores

competencias específicas que unha das probas para a avaliación continua

consistan en comentarios de texto.

- Que mellora as capacidades e destrezas expositivas e expresivas (oral e escrita).

Sesións de seminario interactivo, titorías de grupo, a preparación dos

cuestionarios e as probas (e no seu caso o exame final) han de ser

elementos a través dos que os/as alumnos/as contribuian a amosar a

adquisición da anterior competencia específica.

Page 8: GUÍA DOCENTE 2019-20 - USC · Kuhn ata os inicios do século XXI. • O módulo se complementa coa materia optativa Filosofía e Intelixencia Artificial ro (3 curso). No seguinte

8

3.3. OBXECTIVOS E COMPETENCIAS VINCULADOS A VALORES OU

ACTITUDES

De xeito xeral:

- Que os estudantes na súa actividade profesional e actuación persoal, difundan e

apliquen os principios do respecto e a promoción dos dereitos fundamentais das

persoas, a igualdade entre as persoas, e os principios de accesibilidade universal

e desenvolvemento para todos, e os valores democráticos e dunha cultura de paz.

- Que desenvolvan o razoamento crítico e o compromiso ético.

- Que desenvolvan o sentido social, fomentando a cooperación e a mediación.

- Que desenvolvan a capacidade de reacción e o espírito construtivo:

proactividade, inventiva, creatividade, laboriosidade e adaptabilidade en

contextos cambiantes, problemáticos e/ou adversos.

De maneira máis específica:

- Adquisición de destrezas para o debate público, a tolerancia e os valores

cooperativos e democráticos.

As sesións de seminario interactivo e as titorías de grupo serán

especialmente relevantes para contribuír a adquirir esas competencias.

3.4. COMPETENCIAS TRANSVERSAIS

Se pretende tamén que o/a estudante adquira un Coñecemento instrumental de linguas

estranxeiras (en especial inglés), así como un Coñecemento instrumental das

tecnoloxías da información e da comunicación

O uso da aula virtual debe contribuír á parte das competencias

transversais relacionadas coas tecnoloxías da información e da

comunicación. O posible uso de bibliografía en lingua inglesa debe

contribuír á parte das competencias transversais relacionada con linguas

estranxeiras.

Page 9: GUÍA DOCENTE 2019-20 - USC · Kuhn ata os inicios do século XXI. • O módulo se complementa coa materia optativa Filosofía e Intelixencia Artificial ro (3 curso). No seguinte

9

4. CONTIDOS DA MATERIA

4.1. DESCRITORES DA MATERIA NO PLAN DE ESTUDOS

Estudo dos principais fitos na historia da Filosofía da Ciencia, desde os precedentes da

institucionalización desta disciplina –institucionalización coincidente co xurdimento do

neopositivismo– ata o xurdimento das propostas historicistas –con aportacións como as

de Toulmin, Hanson e Kuhn (1ª fase)–.

4.2. ESTRUTURA DOS BLOQUES DE CONTIDOS

BLOQUE I: Introdutorio

Tema 1: Ciencia, metaciencia e filosofía da ciencia.

BLOQUE II: Enfoques clásicos

Tema 2: Concepción neopositivista.

Tema 3: Concepción popperiana.

BLOQUE III: Enfoques historicistas (1ª parte)

Tema 4: Toulmin e a concepción clásica da ciencia.

Tema 5: N. R. Hanson: observación e teorías.

Tema 6: A concepción kuhniana de la ciencia (1ª fase).

4.3. Bloques e unidades de contido

T 1 T 2 T 3 T 4 T 5 T 6

Bloque I

Bloque II

Bloque III

Page 10: GUÍA DOCENTE 2019-20 - USC · Kuhn ata os inicios do século XXI. • O módulo se complementa coa materia optativa Filosofía e Intelixencia Artificial ro (3 curso). No seguinte

10

BLOQUE I:

1. Sentido do bloque

O presente bloque ven dado por un único tema que a modo de introdución sirve para

presentar a materia.

2. Epígrafes

Tema I: Ciencia, metaciencia e filosofía da ciencia.

1.1 Ciencia como actividade: produtos cognoscitivos e prácticas científicas.

1.2 A filosofía da ciencia como disciplina metacientífica.

1.3 Orixe histórico da filosofía da ciencia.

1.4 Mapa histórico da filosofía da ciencia e caracterización das distintas

concepcións.

3. Materiais ou referencias

- Lectura a facer:

MOULINES, C. U., Pluralidad y recursión Alianza Editorial, Madrid, 1991,

Cap. I (I.1 a I.3), pp. 13 a 67.

- Tarefa escrita en relación coa lectura.

- Texto complementario (para lectura) sobre “Concepción da materia: Ciencia,

Metaciencia y Filosofía da Ciencia”.

T 1 T 2 T 3 T 4 T 5 T 6

Bloque I

Bloque II

Bloque III

Page 11: GUÍA DOCENTE 2019-20 - USC · Kuhn ata os inicios do século XXI. • O módulo se complementa coa materia optativa Filosofía e Intelixencia Artificial ro (3 curso). No seguinte

11

4. Método de traballo

No primeiro tema do programa o profesor responsable da materia fará unha

presentación xeral da materia. Os estudantes deberán complementar dita presentación

coa lectura e traballo persoalizado do texto de Moulines indicado no anterior apartado.

5. Referencias bibliográficas

BROWN, H.: (1977): Perception, Theory and Commitment. The New Philosophy of

Science, Chicago, Precedent Publ. (vers. cast.: La nueva filosofía de la ciencia,

Madrid, Tecnos, 1983.

BUNGE, M.: (1967): Scientific Research, New York, Springer (2 vols.). (vers cast.: La

investigación científica, Barcelona, Ariel, 1969).

CHALMERS, A. F. (1976): What is this thing Called Science?, University of

Queensland Press. (vers. cast.: ¿Qué es esa cosa llamada ciencia?, Madrid,

Siglo XXI, 1982).

DIEZ, J. A. y MOULINES, C. U. (1997): Fundamentos de filosofía de la ciencia,

Barcelona, Ariel.

ECHEVERRIA, J. (1995): Filosofía de la ciencia, Madrid, Akal.

------- (1999): Introducción a la metodología de la ciencia. La filosofía de la ciencia del

siglo XX, Madrid, Cátedra. (ed. ampliada de ECHEVERRÍA, J. (1989)).

ESTANY, A. (1993): Introducción a la filosofía de la ciencia, Barcelona, Crítica.

HEMPEL, C. G. (1965): Aspects of Scientific Explanation and Other Essays in the

Philosophy of Science, New York, Free Press. (vers. cast.: La explicación

científica: estudios sobre filosofía de la ciencia, Buenos Aires, Paidos, 1979).

------- (1966): Philosophy of Natural Science, Englewood Cliffs, Prentice Hall. (vers.

cast.: Filosofía de la ciencia natural, Madrid, Alianza, 1973).

LOSEE, J. (1972): A Historical Introduction to the Philosophy of Science, Oxford,

Oxford University Press. (vers. cast.: Introducción histórica a la filosofía de la

ciencia, Madrid, Alianza, 1976).

Page 12: GUÍA DOCENTE 2019-20 - USC · Kuhn ata os inicios do século XXI. • O módulo se complementa coa materia optativa Filosofía e Intelixencia Artificial ro (3 curso). No seguinte

12

RIVADULLA, A.: (1984): Filosofía actual de la ciencia, Madrid, Ed. Nacional. (2ª.

ed., Madrid, Tecnos, 1986).

SUPPE, F. (1974): The Structure of Scientific Theories, Chicago, University of Illinois

Press. (vers. cast.: La estructura de las teorías científicas, Madrid, Ed. Nacional,

1979).

SMART, J.: Between Science and Philosophy, New York: Random House, 1968 (vers.

cast.: Entre ciencia y filosofía, Madrid, Tecnos, 1975.

BLOQUE II:

1. Sentido do bloque

Neste bloque trabállanse as concepcións clásicas da Filosofía da Ciencia, e dicir, os

enfoques desenvoltos na primeira metade do século XX coa institucionalización da

disciplina en centros universitarios de Europa e América do Norte. En concreto trátase

de coñecer algunhas das ideas destacables das propostas neopositivistas e das propostas

popperianas.

2. Epígrafes

Tema 2: Concepción neopositivista.

2.1 Introdución histórica, introdución doutrinal e presupostos xerais da

concepción neopositivista da ciencia.

2.2 A estrutura da ciencia na concepción neopositivista.

2.2.1 Estrutura axiomática das teorías científicas.

2.2.1.1 Do positivismo lóxico ao empirismo lóxico: a linguaxe da

ciencia e as súas implicacións epistemolóxicas.

2.2.1.2 A versión final da concepción neopositivista: a concepción

herdada.

2.3 O desenvolvemento científico no marco da concepción neopositivista:

redución de teorías.

Page 13: GUÍA DOCENTE 2019-20 - USC · Kuhn ata os inicios do século XXI. • O módulo se complementa coa materia optativa Filosofía e Intelixencia Artificial ro (3 curso). No seguinte

13

Tema 3: Concepción popperiana.

3.1 Popper e o neopositivismo.

3.2 A inducción e o problema da demarcación.

3.2.1 O antiinductivismo de Popper

3.2.2 O método hipotético deductivo en Popper.

3.2.3 A falsabilidade como criterio de demarcación.

3.2.4 Enunciados básicos e falsación.

3.3 As teorías científicas.

3.3.1 Estrutura das teorías científicas.

3.3.2 Carácter conxetural das teorías científicas.

3.4 A tese do terceiro mundo e o realismo crítico.

3.5 Desenvolvemento científico como eliminación de errores e aproximación á

verdade.

3. Materiais ou referencias

Tema 2

- Lecturas a facer:

Hempel, C. "Criterios empiristas de significación cognoscitiva: problemas y

cambios", en HEMPEL, C.: La explicación científica, Paidós, Buenos Aires,

1996, cap. IV.

Carnap, R. "El carácter metodológico de los conceptos teóricos", en OLIVE,

León y Ana Rosa PEREZ RANSANZ (compiladores): Filosofía de la ciencia:

teoría y observación, México, Ed. S. XXI, 1989, pp. 71 - 115

Nagel, E. La estructura de la ciencia, Paidós, Buenos Aires, 1968, pp. 310-335.

- Tarefa escrita: Contestar cuestionarios acerca das lecturas.

Page 14: GUÍA DOCENTE 2019-20 - USC · Kuhn ata os inicios do século XXI. • O módulo se complementa coa materia optativa Filosofía e Intelixencia Artificial ro (3 curso). No seguinte

14

Tema 3

- Lecturas a facer:

Popper,K.: La lógica de la investigación científica, Madrid, Tecnos, 1962. (pp.

27-47 y 289-294).

Popper,K.: "Tres concepciones sobre el conocimiento humano", ensayo recogido

como C. III en Conjeturas y refutaciones. El desarrollo del conocimiento

científico, Buenos Aires, Paidos,1983 (pp.116-141).

Popper,K.: "La verdad, la racionalidad y el desarrollo del conocimiento

científico", ensayo recogido como C. X en Conjeturas y refutaciones. El

desarrollo del conocimiento científico, Buenos Aires, Paidos, 1983. (pp.251-

289).

Popper,K.: "Apéndice. Algunas notas técnicas", recogido en Conjeturas y

refutaciones. El desarrollo del conocimiento científico, Buenos Aires, Paidos,

1983. (pp. 459-492).

Popper,K.: "Epistemología sin sujeto cognoscente", ensayo recogido como C.III

en Conocimiento objetivo, Madrid, Tecnos, 1982. (pp. 106-144).

- Tarefa escrita: Contestar cuestionarios acerca das lecturas.

4. Método de traballo

Nas clases expositivas o profesor fará presentacións iniciais de cada un dos temas e epígrafes.

O/A estudante deberá complementar a presentación coa lectura e traballo persoalizado dos

textos. Poñerase como tarefa obrigatoria contestar cuestionarios para cada un dos temas. As

clases interactivas se reservarán para a presentación dos contidos das lecturas obrigatorias e para

preguntas e debates acerca deses textos, para o cal será útil o traballo feito contestando os

cuestionarios. As sesións de titorías de grupo servirán para aclarar dubidas sobre os contidos en

grupos pequenos. O mesmo método se seguirá nos siguintes bloques.

3. Referencias bibliográficas

Tema 2

ACHINSTEIN, P. (1963): “Theoretical Terms and Interpretation”, en British Journal

for the Phil. of Science, 14, pp. 89-105.

Page 15: GUÍA DOCENTE 2019-20 - USC · Kuhn ata os inicios do século XXI. • O módulo se complementa coa materia optativa Filosofía e Intelixencia Artificial ro (3 curso). No seguinte

15

(1964): “On the Meaning of Scientific Terms”, Journal of Philosophy, 61, pp. 475-510.

(1965a): “The Problem of Theoretical Terms”, en American Philosophical Quarterly, 2,

pp. 193-203.

ACHINSTEIN, P. y S. BARKER (eds.): The Legacy of Logical Positivism, Baltimore,

Johns Hopkins University Press, 1969.

ADORNO, T. : La disputa del positivismo en la sociología alemana, Ed. Grijalbo,

Barcelona, 1973.

AYER, A.J. (1946): Language, Truth and Logic, London, Gollanez, (1936). (vers. cast.:

Lenguaje, verdad y lógica, Barcelona, Martínez Roca, 1971).

--------- (ed.) (1959): Logical Positivism, New York, Free Press. (vers. cast.: El

positivismo lógico, Madrid, F.C.E., 1965).

--------- (1963): “What is a Law of Nature?”, en AYER, A. J. (1963): The Concept of a

Person, MacMillan, London (Vers. cast.: “¿Qué es una Ley de la Naturaleza?”,

en AYER: El concepto de persona, Seix Barral, Barcelona, 1969, pp. 255-285).

BOHNERT, H. G.: "In Defensa of Ramsey's Elimination Method", en The Journal of

Philosophy, LXV, 1968, pp. 275-281.

BOYD, R. N.: "The Logician's Dilema: Deductive Logic, Inductive Inference and

Logical Empiricism" en Erkenntnis, 22, 1985, pp. 197-253.

BRAITHWAITE, R. B. (1953): Scientific Explanation, Cambridge, Cambridge

University Press. (vers. cast.: La explicación científica, Madrid, Tecnos, 1965.

CARNAP, R. (1923): “Uber die Aufgabe der Physic und die Audwendung des

Gründsatze der Einfachstheit”, Kant-Studies, 28, pp. 90-107.

--------- (1928): Der Logische Aufbau der Welt, Berlín, Welkreis-Verlag. (Vers. cast.:

La construcción lógica del mundo, México, UNAM, 1988).

--------- (1930-31): “Die alte und die neue Ligig”, en Erkenntnis, I, pp. 12-26. (vers.

cast. “La antigua y la nueva lógica”, en AYER (1959), pp. 139-152).

Page 16: GUÍA DOCENTE 2019-20 - USC · Kuhn ata os inicios do século XXI. • O módulo se complementa coa materia optativa Filosofía e Intelixencia Artificial ro (3 curso). No seguinte

16

--------- (1931): “Überwindung der Metaphysik durch Logische Analyse der Sprache”,

en Erkenntnis, 2, pp. 219-241. (vers. cast.: “La superación de la metafísica

mediante el análisis lógico del lenguaje”, en AYER (1959), pp. 66-87).

--------- (1932-33a): Psycologie in Physilalischer Sprage”, en Erkenntnis, 3, pp. 107-

142. (ver. Cast.: “Psicología en lenguaje fisicalista”, en AYER (1959), pp. 171-

204).

--------- (1932-33b): “Ueber Protokollsätze”, en Erkenntnis, 3, pp. 177-228.

--------- (1934a): Logische Syntax der Sprache, Viena, Springer. (vers. util.: The Logical

Syntax of Language, London, Routledge and Kegan Paul, 1937).

--------- (1934b): The Unity of Science, London, Kegan Paul.

--------- (1935): Philosophy and Logical Syntax, London Kegan Paul, (vers. cast.:

“Filosofía y sintaxis lógica”, en MUGUERZA, J.(1974), pp.294-337).

--------- (1936-37): “Testability and Meaning”, en Philosophy of Science, 3, (1936), pp.

420-468, y 4, (1937), pp. 1-40.

--------- (1939): Foundations of Logic and Mathematics, Chicago, University of

Chicago Press. (vers. cast.: Fundamentos de lógica y matemáticas, Madrid,

Taller Ediciones, 1975).

--------- (1956): “The Methodological Character of Theoretical Concepts”, en H. FEIGL

y N. SCRIVEN (1956), pp. 38-76. ( vers. cast.: “El carácter metodológico de los

conceptos teóricos”, en OLIVÉ, L. y PÉREZ RANSANZ, A. R. (1989), pp. 70-

115.

--------- (1963a): “Reply to K. R. Popper on the Demarcation between Science and

Metaphysics”, en SCHILPP, P. (ed.) (1963).

--------- (1963b): “Intellectual Autobiography”, en P. SCHILPP (ed.): The Philosophy of

Rudolf Carnap. La Salle, Oper Court. (vers. cast.: Autobiografía intelectual,

Barcelona-Buenos Aires-México, Ediciones Paidós, 1992).

--------- (1966): Philosophical Foundations of Physics, New York, Basic Books. (vers.

cast.: Fundamentación lógica de la Física, Buenos Aires, Sudamericana, 1969).

Page 17: GUÍA DOCENTE 2019-20 - USC · Kuhn ata os inicios do século XXI. • O módulo se complementa coa materia optativa Filosofía e Intelixencia Artificial ro (3 curso). No seguinte

17

CRAIG, W. (1953): “On Axiomatizability within a System”, en Journal of Symbolic

Logic, 18, pp. 30-32.

--------- (1956): “Replacement of Auxiliary Expression”, en Philosophical Review, 65,

pp. 38-55.

FEIGL, H. (1969): The Origin and Spirit of Logical Positivism”, en ACHINSTEIN

AND BARKER (1969), pp. 323-352. (vers.cast.: “Origen y espíritu del

positivismo lógico”, en Teorema, IX (1979). También en Cuadernos Teorema,

nº. 29, pp. 1-36)

FEIGL, H. y S. TOULMIN (1981): El legado del positivismo lógico, Cuadernos

Teorema, nº. 29.

HEMPEL, C. G. (1950a): “Problems and Changes in the Empiricist Criterion of

Meaning”, en Revue Internationale de Philosophie, 11, pp. 41-63. (vers. cast.:

"Problemas y cambios en el criterio empirista del significado", en AYER, A.

(ed.) (1959), pp. 115-136.

--------- (1951): “The Concept of Cognitive Significance: A Reconsideration” en

Proceedings of the American Academy of Arts and Sciences, 80, pp. 61-77.

--------- (1952): “Fundamentals of Concept Formation in Empirical Science”, en

International Encyclopedy of Unified Science, II, 7. Chicago, Chicago

University Press. (vers. cast.: Fundamentación de la formación de conceptos en

la ciencia empírica, Madrid, Alianza, 1988).

--------- (1958): “The Theoretician’s Dilemma”, en FEIGL,F., M. SCRIVEN y G.

MAXWELL (eds.) (1958). (vers. cast.: “El dilema del teórico”, en HEMPEL

(1965), pp. 177-231).

--------- (1963): “Implications of Carnap’s Work for the Philosophy of Science”, en A.

SCHILPP (1954), pp. 685-709.

--------- (1965): Aspects of Scientific Explanation and Other Essays in the Philosophy of

Science, New York, Free Press. (vers. cast.: La explicación científica: estudios

sobre filosofía de la ciencia, Buenos Aires, Paidos, 1979).

Page 18: GUÍA DOCENTE 2019-20 - USC · Kuhn ata os inicios do século XXI. • O módulo se complementa coa materia optativa Filosofía e Intelixencia Artificial ro (3 curso). No seguinte

18

--------- (1966): Philosophy of Natural Science, Englewood Cliffs, Prentice Hall. (vers.

cast.: Filosofía de la ciencia natural, Madrid, Alianza, 1973).

HINTIKKA ,J. (ed.) (1975): Rudolf Carnap Logical Empiricist: Materials and

Perspectives, Dordrecht, Reidel.

KRAFT, V. (1950): Der Wiener Kreis, Viena, Springer. (vers. cast.: El círculo de

Viena, Madrid, Taurus, 1966).

MELLOR, D. H. (ed.) (1980): Prospects for Pragmatism: Essays in Memory of F. P.

Ramsey, Cambridge, Cambridge University Press.

NAGEL, E. (1954): Sovereing Reason, New York, Free Press. (vers. cast.: Razón

soberana y otros escritos de Fª. de la ciencia, Madrid, Tecnos, 1966).

--------- (1961): The Structure of Science, New York, Harcourt & Brace. (vers. cast.: La

estrutura de la ciencia, Buenos Aires, Paidos, 1968).

NEURAT, O. (1983): Philosophical Papers 1913-1946, Dordrecht, Reidel.

NEURATH, O., R. CARNAP y CH. MORRIS (1970): Foundations of the Unity of

Science. Toward an International Encyclopedia of Unified Science, Vol. I & II,

Chicago, The University of Chicago Press.

NEURATH, O. y R. COHEN (ed.) (1973): Empiricism and Sociology, Dordrecht,

Reidel.

OLIVÉ, L. y PEREZ RANSANZ, A.R. (1989): Filosofía de la ciencia: teoría y

observación, México, Ed. S.XXI.

RAMSEY, F. P. (1931): The Foundations of Mathematics, London, Routledge & Kegan

Paul.

SCHEFFLER, I. (1956-57): “Prospects of a Modest Empiricism”, en Review of

Metaphysics, X, pp. 383-400 y 602-625.

--------- (1957): Conditions of Knowledge, Chicago, Foresman.

--------- (1963): The Anatomy of Inquiry. Philosophical Studies in the Theory of Science,

Indianapolis, Hackett Publishing Company.

--------- (1967): Science and Subjetivity, Indianapolis, Bobs Merrill.

Page 19: GUÍA DOCENTE 2019-20 - USC · Kuhn ata os inicios do século XXI. • O módulo se complementa coa materia optativa Filosofía e Intelixencia Artificial ro (3 curso). No seguinte

19

--------- (1968): “Reflections on the Ramsey Method”, The Journal of Philosophy, 55,

pp. 269-274.

SCHILPP, P. (ed.) (1954): The Philosophy of Rudolf Carnap, La Salle, Open Court (2ª

ed., 1963).

SIMON, H. A. y G. J. GROEN (1983): “Ramsey-Eliminability and the Testability of

Scientific Theories”, en British Journal for the Philosophy of Science, 24, pp.

357-408.

STEGMÜLLER, W. (1970): Theorie und Erfahrung, Berlín-Heidelberg, Springer.

(vers. cast.: Teoría y experiencia, Barcelona, Ariel, 1979).

SUPPE, F. (1972): “What’s Wrong with the Received on the Structure of Scientific

Theories?”, en Philosophy of Science, 39, pp. 1-19.

--------- (1974): The Structure of Scientific Theories, Chicago, University of Illinois

Press. (vers. cast.: La estructura de las teorías científicas, Madrid, Ed. Nacional,

1979).

WAISMANN, F. (1967): Ludwig Wittgenstein und der Wiener Kreis, Oxford, Basil

Blackwell. (vers. cast.: Wittgenstein y el Círculo de Viena, Madrid, F.C.E.,

1973).

WEINBERG, J. R. (1936): An Examination of Logical Positivism, London. (vers. cast.:

Examen del positivismo lógico, Madrid, Aguilar, 1959).

Tema 3

ACKERMAN, R. J. (1976): The Philosophy of Karl Popper, Baltimore, John Hopkins

University Press.

-------- (1985): Data, Instruments and Theory, Princeton, Princeton University Press.

AGASSI, J. (1961): “The Role of Corroboration in Popper’s Methodology”, en

Australasian Journal of Philosophy, 39, pp. 82-91.

-------- (1968): “The Novelty of Popper’s Philosophy of Science”, Intern. Phil. Quart.,

8, pp. 442-463.

Page 20: GUÍA DOCENTE 2019-20 - USC · Kuhn ata os inicios do século XXI. • O módulo se complementa coa materia optativa Filosofía e Intelixencia Artificial ro (3 curso). No seguinte

20

BOYER, M, SANCHEZ DE ZAVALA, V. y SCHWARTZ, P.(eds.) (1970): Simposio

de Burgos: Ensayos de filosofía de la ciencia en torno a la obra de Sir

K.R.Popper, Madrid, Tecnos.

BUNGE, M. (ed.) (1964): The Critical Approach to Science and Philosophy:

Hommatge to Popper, New York; Free Press.

CHALMERS, P. (1973): "On Learning from our Mistakes", Brit. J. Phil. Sc.,24, 1973.

ECHEVARRIA, J. R. (1970): El criterio de falsabilidad en la epistemología de Karl

Popper, Ed. García del Toro, Madrid, 1970.

HARRÉ, R. (ed.) (1975): Problems of Scientific Revolution, Oxford, Clarendon Press.

HARRIS, J. H. (1974): “Popper’s Definitions of ‘verisimilitude’”, en British Journal for

the Philosophy of Science, 25, pp. 160-166.

KEUTH, H. (1978): "Tarski's Definition of Truh and the Correspondence Theory", en

Phil. of Science, 45 , pp. 420-430.

LAKATOS, I. y A. MUSGRAVE (eds.) (1965): Problems in the Philosophy of Science,

Amsterdam, North Holland (2ª ed., 1968).

-------- (1970): Criticism and the Growth of Knowledge, Cambridge, Cambridge

University Press. (vers. cast.: La crítica y el desarrollo del conocimiento,

Barcelona, Grijalbo, 1975).

MILLER, D. (1974): “Popper’s Qualitative Theory of Verosimilitude”, en The British

Journal for the Philosophy of Science, 25, pp. 166-177.

-------- (1978): “The Distance between Constituents”, en Synthese, 38, pp. 197-212.

NIINILUOTO, I. (1978b): “Truthlikeness: Comments on Recent Dicussion”, en

Synthese, 38, pp. 281-329.

-------- (1979a): “Degrees of Truthlikeness”, en British Journal for the Philosophy of

Science, 30, pp. 371-376.

-------- (1979b): “Verisimilitude, Theory-Change an Scientific Progress”, en Acta

Philosophica Fennica, XXX (1978), Amsterdam, North Holland.

-------- (1980): “Scientific Progress”, en Synthese, 45, pp. 427-462.

Page 21: GUÍA DOCENTE 2019-20 - USC · Kuhn ata os inicios do século XXI. • O módulo se complementa coa materia optativa Filosofía e Intelixencia Artificial ro (3 curso). No seguinte

21

-------- (1983): “What shall we do with Verisimilitude?”, en Philosophy of Science East

Lansing, 49:2, pp. 181-197.

-------- (1985): Is Science Progressive? Dordrecht, Reidel.

-------- (1987): Truthlikeness, Dordrecht, Reidel.

-------- (1991): “Realism, Relativism, and Constructivism”, en Synthese, 89, pp.135-

162.

ODDIE, G. (1981): “Verisimilitude Reviewed”, en British Journal for the Philosophy of

Science, 32:3, pp. 237-265.

-------- (1986): Likeness to Truth, Dordrecht, Reidel

O’HEAR, A. (1980): Karl Popper, London, Routledge & Kegan Paul.

-------- (1989): An Introduction to the Philosophy of Science, Oxford, Clarendon Press.

POPPER, K. R. (1935): Logik der Forschung, Viena, Springer. (Vers. ingl. revisada:

The Logic of Scientific Discovery, London, Hutchinson, 1959). (vers. cast. de la

vers. inglesa: La lógica de la investigación científica, Madrid, Tecnos, 1962).

-------- (1944-1945): “The Poverty of Historicism”, en Economica, N.S. XI-XII, 42-43 y

46. (vers. cast.: La miseria del historicismo, Madrid, Tecnos, 1961).

-------- (1945): The Open Society and Its Enemies, London, Routledge and Kegan Paul.

(vers. cast.: La sociedad abierta y sus enemigos, Buenos Aires, Paidos, 1982).

-------- (1965): Conjectures and Refutations: the Growth of Scientific Knowledge,

London, Routledge and Kegan Paul. (vers. cast.: El desarrollo del conocimiento

científico. Conjeturas y refutaciones, Buenos Aires, Paidos, 1967).

-------- (1971): “Replies to my Critics”, en P. A. SCHILPP (ed.), 1971, vol. II. pp. 961-

1197.

-------- (1972): Objective Knowledge, Oxford, Clarendon Press. (vers. cast.:

Conocimiento objetivo, Madrid, Tecnos, 1974).

-------- (1974): Unended Quest: An Intellectual Autobiography, en P. SCHILPP (ed.)

(1974), (vers. cast.: Búsqueda sin término. Una autobiografía intelectual,

Madrid, Tecnos, 1977).

Page 22: GUÍA DOCENTE 2019-20 - USC · Kuhn ata os inicios do século XXI. • O módulo se complementa coa materia optativa Filosofía e Intelixencia Artificial ro (3 curso). No seguinte

22

-------- (1976): “A Note on Verisimilitude”, en British Journal for the Philosophy of

Science, 27, pp. 147-159.

-------- (1979): Truth, Rationality and the Growth of Scientific Knowledge, Bonn,

Klostermann.

-------- (1983a): Postcript to the Logic of Scientific Discovery. I. Realism and the Aim of

Science (ed. de W.W. Bartley, III), London Hutchinson. (vers. cast.: Post

Scriptum a la lógica de la investigación científica, Vol. I: Realismo y el objetivo

de la ciencia, Madrid, Tecnos, 1985).

-------- (1983b): Postcript to the Logic of Scientific Discovery.II: The Open Universe.

An Argument for Indeterminism, London, Hutchinson. (vers. cast.: Post Scriptum

a la lógica de la investigación científica, Vol.II: El universo abierto. Un

argumento en favor del indeterminismo, Madrid, Tecnos, 1986).

-------- (1983c): Postscript to the Logic of Scientific Discovery, III: Quantum Theory

and the Schism in Physics, London, Hutchinson. (vers. cast.: Post Scriptum a la

lógica de la investigación científica, V.III. Teoría cuantica y el cisma en Física,

Madrid, Tecnos, 1985).

-------- (1984): “Evolutionary Epistemology”, en POLLARD, J. (ed.) (1984).

-------- (1992): A Search of a Better World. Lectures and Essays from thirty Years,

London, Routledge. (Vers. cast.: En busca de un mundo mejor, Barcelona,

Piados, 1994).

-------- (1994a): Knowledge and the Body-Mind Problem. In Defence of Interaction,

London; Routledge.

-------- (1994b): The Myth of the Framework. In Defence of Science and Rationality,

London, Routledge.

-------- (1994c): Alles Leben ist Problemlösen, Munich, Piper.(vers. ingl.: All Life is

Problem Solving, London, Routledge, 1999). (Vers. cast.: La responsabilidad de

vivir, Barcelona, Piados, 1995).

-------- (1995): World of Propensities, Bristol, Thoemmes Press. (vers. cast.: Un mundo

de propensiones, Madrid, Tecnos, 1992).

Page 23: GUÍA DOCENTE 2019-20 - USC · Kuhn ata os inicios do século XXI. • O módulo se complementa coa materia optativa Filosofía e Intelixencia Artificial ro (3 curso). No seguinte

23

-------- (1997): The Lesson of This Century, London, Routledge.

-------- (1998): The World of Parmenides, London, Routledge. (Vers. cast.: El mundo de

Parménides. Ensayos sobre la ilustración presocrática, Barcelona, Piados, 1999).

POPPER, C. y J. ECCLES (1977): The Self and its Brain, Berlín, Springer-Verlag,

1977. (vers. cast.: El yo y su cerebro, Barcelona, Labor, 1980)

QUINTANILLA, M. A. (1971): “Formalismo y epistemología en la obra de Karl R.

Popper”, en Teorema, 4, pp. 77-83.

-------- (1972): Idealismo y filosofía de la ciencia. Introducción a la epistemología de K.

R. Popper, Madrid, Tecnos.

-------- (1973): “Popper y Piaget: dos perspectivas para la filosofía de la ciencia”, en

Teorema, 3:1, pp. 5-23.

-------- (1982): “La verosimilitud de las teorías” en Actas de I Congreso de Lógica y

Metodología, Oviedo, pp. 473-582.

RIVADULLA, A. (1982): “Verosimilitud, medida y estimación” en Teorema, 12:1-2,

pp. 43-59.

-------- (1984): Filosofía actual de la ciencia, Madrid, Ed. Nacional. (2ª. ed., Madrid,

Tecnos, 1986).

-------- (1985): “Las concepciones realista y estructuralista del progreso científico”, en

Teorema, Vol.XV:1-2, pp. 245-257.

SCHILPP, P. (1974): The Philosophy of Karl Popper, La Salle, Illinois, Open Court.

SWINBURNE, R. (1973): An Introduction to Confirmation Theory, London, Methuen.

-------- (ed.) (1974): The Justification of Induction, Oxford, Oxford University Press.

(vers. cast.: La justificación del razonamiento inductivo, Madrid, Alianza).

TICHY, P. (1974): “On Popper’s Definitions of Verisimilitude”, en British Journal for

the Philosophy of Science, 25, pp. 155-160.

VAZQUEZ, J. (1984): “Popper y el positivismo lógico”, Agora, 4, pp. 163-167.

-------- (1991): “Progreso científico y verdad”, Crítica, Vol. XXIII, nº.69, pp.101-135.

Page 24: GUÍA DOCENTE 2019-20 - USC · Kuhn ata os inicios do século XXI. • O módulo se complementa coa materia optativa Filosofía e Intelixencia Artificial ro (3 curso). No seguinte

24

WATKINS, J.(1982): "El enfoque popperiano del conocimiento científico" en

G.RADNITZKY, G. ANDERSON y otros: Fortschritt und Rationalität der

Wissenschaft, (vers. cast.: Progreso y racionalidad en la ciencia, Alianza

Editorial, Madrid, 1982.

-------- (1987): "A note on incongruent counterparts and verisimilitude", en Erkenntnis,

26, 1987, pp. 295-300.

BLOQUE III:

1. Sentido do bloque

O bloque III dedícase ao estudio de algunhas das propostas que conforman as

concepcións historicistas da Filosofía da Ciencia. En concreto, trabállanse as propostas

que, entre finais da década dos 50 e inicios dos 60 no século XX, desenvolveron

Toulmin, Hanson e Kuhn. A continuidade no estudo das concepcións historicistas farase

na materia de Filosofía da Ciencia II.

2. Epígrafes

Tema 4: Toulmin e a concepción clásica da ciencia.

4.1 Toulmin como crítico da concepción clásica da filosofía de la ciencia.

4.1.1 Sistematicidade semántica fronte a sistematicidade sintáctica.

4.1.2 Racionalidade científica e loxicidade.

4.2 Estrutura semántica de las teorías.

4.2.1 Ideais de orden natural, fenómenos, leis e hipóteses.

4.2.3 Explicación e comprensión científicas.

4.2.4 Status cognoscitivo das leis e teorías: instrumentalismo .

4.3 Dinámica das teorías e desenvolvemento conceptual.

Tema 5: N. R. Hanson: observación e teorías.

5.1 A observación e a linguaxe observacional.

Page 25: GUÍA DOCENTE 2019-20 - USC · Kuhn ata os inicios do século XXI. • O módulo se complementa coa materia optativa Filosofía e Intelixencia Artificial ro (3 curso). No seguinte

25

5.1.1 A “carga teórica” da observación.

5.2 Retrodución, contexto de descubrimento e teorías.

5.2.1 As teorías como gestalts conceptuais.

Tema 6: A concepción kuhniana da ciencia (1ª fase).

6.1 Filosofía da ciencia e historia da ciencia.

6.2 A historia da ciencia e a concepción acumulativa do progreso científico.

6.3 O primeiro Kuhn.

6.3.1 Ciencia normal, revolucións científicas e paradigmas.

6.3.2 A inconmensurabilidade de teorías en La estructura de las revoluciones

científicas.

3. Materiais ou referencias

Tema 4

- Lecturas a facer:

Toulmin, S. "From logical systems to conceptual populations" en R. Cohen y M.

S. Buck (eds.): Boston Studies in Philosophy of Science, Vol. VIII,

1972 (pp. 552-564).

Toulmin, S.: "Postcriptum: La estructura de las teorías científicas", en F. Suppe

(ed.): La estructura de las teorías científicas, Madrid, Ed. Nacional,

1979 (pp.656-671).

- Tarefa escrita: Contestar cuestionarios acerca das lecturas.

Tema 5

- Lecturas a facer:

Hanson, N. R. : Patrones de descubrimiento. Observación y explicación,

Madrid, Alianza, 1977. Capítulos I (pp. 77-112).

Hanson, N. R.: Patrones de descubrimiento. Observación y explicación, Madrid,

Alianza, 1977. Capítulos III (pp. 137-162).

Page 26: GUÍA DOCENTE 2019-20 - USC · Kuhn ata os inicios do século XXI. • O módulo se complementa coa materia optativa Filosofía e Intelixencia Artificial ro (3 curso). No seguinte

26

Hanson, N.R.: Patrones de descubrimiento. Observación y explicación, Madrid,

Alianza, 1977. Capítulo IV (pp. 163-192).

- Tarefa escrita: Contestar cuestionarios acerca das lecturas.

Tema 6

- Lecturas a facer:

Kuhn,T.S.: La estructura de las revoluciones científicas, México, F.C.E., 2006.

(o libro completo sen a “Posdata”, ou “Epílogo”, de 1969).

- Tarefa escrita: Contestar cuestionarios acerca das lecturas.

4. Método de traballo

O mesmo establecido para o bloque I.

5. Referencias bibliográficas

Tema 4

ACHINSTEIN, P., y S. BARKER (eds.) (1969): The Legacy of Logical Positivism,

Baltimore, John Hopkins University Press.

COHEN, R. S. y R. C. BUCK (eds.) (1972): Boston Studies in the Philosophy of

Science, Vol. VIII, Dordrecht, Reidel.

COHEN, R. S. y M. W. WARTOFSKY (eds.) (1973): Philosophical Foundations of

Science, Dordrecht, Reidel.

LAKATOS, I. (1978a): "Understanding Toulmin", en LAKATOS, I. (1978b).

(1978b): Mathematics, Science and Epistemology. Philosophical Papers. vol. II.

Cambridge, Cambridge University Press.(vers. cast.: Matemáticas, ciencia y

epistemología, Madrid, Alianza, 1981).

LAKATOS, I. y A. MUSGRAVE (eds.) (1970): Criticism and the Growth of

Knowledge, Cambridge, Cambridge University Press. (vers. cast.: La crítica y el

desarrollo del conocimiento, Barcelona, Grijalbo, 1975).

LOSEE, J. (1977): "Limitations of an evolutionist philosophy of science", Studies in

History and Philosophy of Science, 8.

Page 27: GUÍA DOCENTE 2019-20 - USC · Kuhn ata os inicios do século XXI. • O módulo se complementa coa materia optativa Filosofía e Intelixencia Artificial ro (3 curso). No seguinte

27

MCMULLIN, E. (1973): "Logicality and rationality: A comment on Toulmin's theory

of science", en COHEN y WARTOFSKY (ed) (1973).

SHORT, T. L. (1980): "An Analysis of Conceptual Change", American Philosophical

Quartely, Vol. 17, nº.4.

SUPPE, F. (1974): The Structure of Scientific Theories, Chicago, University of Illinois

Press. (vers. cast.: La estructura de las teorías científicas, Madrid, Ed. Nacional,

1979).

TOULMIN, S. (1953): The Philosophy of Science. An Introduction. London,

Hutchinson. (vers. cast.: Filosofía de la ciencia, Buenos Aires, Mirasol, 1964).

(1961): An Inquiry into the Aims of Science. Bloomington, Indiana University Press.

(1967): “The Evolutionary Development of Natural Science”, American Scientist, 55,

pp 456-471.

(1969):"From logical analysis to conceptual history" en ACHINSTEIN y BARKER (ed)

(1969).

(1970a): "Does the distinction between an revolutionary science hold water?". en

LAKATOS, I. y A. MUSGRAVE (1970).

(1970b): Human Understanding, vol. I. Princeton, Princeton University Press. (vers.

cast.: La comprensión humana, I. Madrid, Alianza, 1977.

(1972): “From Logical Systems to Conceptual Populations”, en COHEN R. y M. S.

BUCK (1972).

(1974): “Scientific Strategies and Historical Change”, en Boston Studies in the

Philosophy of Science, vol. II.

(1976):"Conceptual Revolutions in Science" en COHEN, R.y M. WARTOFSKY (eds)

(1976).

(1979): “Poscriptum: la estructura de las teorías científicas”, en F. Suppe: La estructura

de las teorías científicas, Madrid, Ed. Nacional.

Page 28: GUÍA DOCENTE 2019-20 - USC · Kuhn ata os inicios do século XXI. • O módulo se complementa coa materia optativa Filosofía e Intelixencia Artificial ro (3 curso). No seguinte

28

Tema 5

ALISEDA, A. (1997): Seeking Explanations: Abduction in Logic, Philosophy of

Science and Artificial Inteligence, Amsterdam, ILLC Disertations Series.

COHEN, R. S., P. K. FEYERABEND y M. W. WARTOFSKY (eds.) (1976): Essays in

Memory of I. Lakatos, Dordrecht, Reidel.

COHEN, R. S. y M. W. WARTOFSKY (eds.) (1965): Boston Studies in the Philosophy

of Science, Vol II, New York, Humanities Press.

CHALMERS, A. F. (1976): What is this thing Called Science?, University of

Queensland Press. (vers. cast.: ¿Qué es esa cosa llamada ciencia?, Madrid, Siglo

XXI, 1982).

HANSON, N. R. (1958): Patterns of Discovery. An Inquiry into the Conceptual

Foundations of Science, Cambridge, Cambridge University Press. (vers. cast.:

Patrones de descubrimiento, Madrid, Alianza, 1977).

(1961): “Is there a logic of discovery?”, en FEIGL, H., y G. MAXWELL (eds.) (1961),

pp. 20-35.

(1966a): “On Formalizing the Distinction betwen Logica and Factual Truht”, Jurnal of

Symbolic Logic, 31.

(1966b): “On some Alleged Decision Procedures for S4”, en Journal of Simbolic Logic,

31.

(1972): Observation and Explanation: a Guide to the Philosopy of Science. London,

Allen & Unwin. (vers. cast.: Observación y explicación, Madrid, Alianza, 1977)

(1973): Constellations and Conjectures. Dordrecht, Reidel. (vers. cast.: Constelaciones

y conjeturas, Madrid, Alianza, 1978).

HARMAN, G. H. (1965): “The Inference to the Best Explanation”, en The

Philosophical Review, LXXIV, pp. 88-95.

FEIGL, H., y G. MAXWELL (eds.) (1961): Current Issues in the Philosophy of

Science, New York, Holt, Rinehart & Winston.

LIPTON, P.(1991): Inference to the Best Explanation, London,Routledge.

Page 29: GUÍA DOCENTE 2019-20 - USC · Kuhn ata os inicios do século XXI. • O módulo se complementa coa materia optativa Filosofía e Intelixencia Artificial ro (3 curso). No seguinte

29

OWEN, P. (1963): Clasics in Logic, London.

PEIRCE, Ch. S. (1960): Collected Papers, Cambridge, Harvard University Press (6

vols.).

(1963): “Abduction and Induction”, en OWEN, P. (ed.) (1963).

RADNER, M. y S. WINOKUR (1970): Minnesota Studies in the Philosophy of

Science, Vol. IV, Minneapolis, University of Minnesota Press.

SALMON, W. C. (1967): The Foundations of Scientific Inference, Pittsburgh,

Pittsburgh University Press.

(1989): Four Decades of Scientific Explanation, Minneapolis, University of Minnesota

Press.

THAGARD, P. (1978): “The Best Explanation: Criteria for the Theory Choice”, en The

Journal of Philosophy, 75, pp. 76-92.

(1988): Computational Philosophy of Science, Cambridge, MIT Press.

TIBBETS, P. (1975): “Hanson and Kuhn on Observation, Reports and Knowledge

Claims”, en Dialectica, 29:2-3, pp. 144-155.

Tema 6

BARNES,B. (1982): T. S. Kuhn and Social Sciences, London, Macmillan. (vers. cast.:

Kuhn y las ciencias sociales. México, F.C.E., 1986).

BIRD, A. (2000) Thomas Kuhn. Acumen Pub. Lted., Chesham. (Vers. cast.:

Thomas Kuhn, Tecnos, Madrid, 2002).

COHEN, I. B. (1985): Revolution in Science, Harvard University Press. (vers. cast.:

Revolución en la ciencia, Barcelona, Gedisa, 1989).

COLODNY, R.: (1972): Paradigms and Paradoxes, Pittsburgh, University of Pittsburgh

Press.

GOODMAN, N. (1978): Ways of World Making, Indianapolis, Hacket Publishing.

(vers. cast.: Maneras de hacer mundos, Madrid, Visor, 1990).

Page 30: GUÍA DOCENTE 2019-20 - USC · Kuhn ata os inicios do século XXI. • O módulo se complementa coa materia optativa Filosofía e Intelixencia Artificial ro (3 curso). No seguinte

30

GUTTING, G. (ed.) (1980): Paradigms and Revolutions: Appraisals and Applications of

Thomas Kuhn’s Philosophy of Science, Notre Dame, University of Notre Dame

Press.

HACKING, I. (ed.) (1981): Scientific Revolutions, Oxford, Oxford University Press.

(vers. cast.: Revoluciones científicas, F. C. E., México, 1985).

HALL, (1970): “Kuhn and the Copernican Revolution”, The British Journal for the

Philosophy of Science, 21.

HESSE, M. (1980): Revolutions and Reconstructions in the Philosophy of Science,

Brighton, Harverster Press.

HORWICH, P. (ed.) (1993): World Changes: Thomas Kuhn and the Nature of Science,

Cambridge, MIT Press.

HOYNINGEN-HUENE, P. (1989): Die Wissenschaftsphilosophie Thomas S. Kuhn:

Rekonstruktion und Grundladgenprobleme, Friedr. Vieweng & Sohn

Verlagsgesellschaft, Braunschweig, (vers. inglesa: Reconstructing Scientific

Revolutions, Chicago, The University of Chicago Press, 1993).

KITCHER, P. (1978): “Theories, Theorists, and Theoretical Change”, Philosophical

Review, 87, pp.519-547.

(1982): “Implications of Incommensurability”, en ASQUITH, P. D., y T. NICKLES

(eds.) (1983), pp.689-703.

(1993): The Advancement of Science. Science without Legend. Objectivity without

Illusions, New York/Oxford, Oxford University Press.

KUHN, T. S. (1957): The Copernican Revolution, Cambridge, Harvard, University

Press. (vers. cast.: La revolución copernicana, Barcelona, Ariel, 1979).

(1961): “The Function of Measurement in Modern Physics”, Isis, 52, pp. 161-190

(reimpreso en KUHN, T. (1977)

(1962): The Structure of Scientific Revolutions, Chicago, University of Chicago Press

(2ª ed., 1970). (vers. cast.: La estructura de las revoluciones científicas, México,

F.C.E., 1975).

Page 31: GUÍA DOCENTE 2019-20 - USC · Kuhn ata os inicios do século XXI. • O módulo se complementa coa materia optativa Filosofía e Intelixencia Artificial ro (3 curso). No seguinte

31

(1970): “Reflections on My Critics”, en I. LAKATOS y A. MUSGRAVE (1970), pp.

231-278. (vers. cast., en I. LAKATOS y A. MUSGRAVE).

(1974): “Second Thought on Paradigms”, en F. SUPPE (1974) (vers. cast.: “Segundos

pensamientos sobre paradigmas”, Madrid, Tecnos, 1978).

(1976): “Theory-Change as Structure-Change. Comments of the Sneed Formalism”, en

Erkenntnis, 10, pp. 179-199. (vers. cast.: en TEOREMA, VII, 1977).

(1977): The Essential Tension. Chicago, University of Chicago Press. (vers. cast.: La

tensión esencial, México, F C.E., 1982).

(1978): Black Body Theory and the Quantum Discontinuity 1894-1912, Oxford,

Clarendon Press. (vers. cast.: La teoría del cuerpo negro y la discontinuidad

cuántica, Madrid, Alianza, 1980).

(1980): “The Halt and the Blind: Philosophy and History of Science”, en British Journal

for the Philosophy of Science, 31, pp. 181-192.

(1982a): “The Function of Dogma in Scientific Research”, en B. BARNES-EDGE

(1982). (vers. cast.: La función del dogma en la investigación científica,

Valencia, Cuadernos Teorema 1979).

(1982b): “Commensurability, Comparability, Comunicability”, en ASQUITH, P. D., y

T. NICKLES (eds.) (1983). (vers. cast.: KUHN, T. (1989), pp. 95-135).

(1983a): “Rationality and Theory Choice”, en Journal of Philosophy, 80, pp. 563-570.

(vers. cast.: KUHN, T. (1989), pp. 137-151).

(1983b): “What are Scientific Revolutions?”, en Ocasional Paper (Center for Cognitive

Science, MIT), 18. (vers. cast.: KUHN, T. (1989), pp. 59-93).

(1988): “Foreword” en Die Wissenschaftsphilosophie Thomas S. Kuhn: Rekonstruktion

und Grundladgenprobleme de HOYNINGEN-HUENE, P., 1989 (vers. inglesa,

pp.xi-xiii).

(1989): ¿Qué son las revoluciones científicas?, Bardelona, Piados.

Page 32: GUÍA DOCENTE 2019-20 - USC · Kuhn ata os inicios do século XXI. • O módulo se complementa coa materia optativa Filosofía e Intelixencia Artificial ro (3 curso). No seguinte

32

(1990a): Dubbing and Redubbing: The Vulnerability of Rigid Designation, en WADE

SAVAGE, C. (ed): Scientific Theories, Minnesota Studies in the Philosophy of

Science, XIV, Minneapolis, University of Minnesota Press, pp. 298-318.

(1990b): “The Road Since Structure”, PSA 1990, Vol. 2. East Lansing Philosophy of

Science Association, 1991, pp. 3-13 (vers. española: “El camino desde la

estructura”, en Arbor, CXLVIII, 583, 1994, pp. 27-46)

(1993): Afterwords, en HORWICH, Paul (ed): World Changes: Thomas Kuhn and the

Nature of Science, Cambridge, MIT Press, pp.311-341

(1994): Racionalidad y elección de teorías, Ed. Altaya, S.A., Barcelona.

(2000): The Road since Structure: Philosophical Essaays, 1970-1993, with an

Autobiographical Interview, (Eds. J. Conant and J. Haugeland), Chicago, The

University of Chicago Press. (vers. española: El camino desde la estructura.

Ensayos filosóficos 1970-1993, con una entrevista autobiográfica, Barcelona,

Paidós, 2002.

LAKATOS, I. y A. MUSGRAVE (eds.): (1970): Criticism and the Growth of

Knowledge, Cambridge, Cambridge University Press. (vers. cast.: La crítica y el

desarrollo del conocimiento, Barcelona, Grijalbo, 1975).

LAUDAN, L. (1977): Progress and its Problems. Towards a Theory of Scientific

Growth, Berkeley, University of California Press. (vers. cast.en Ed. Encuentro,

Madrid, 1986).

MASTERMAN, M.: "The Nature of Paradigm", en LAKATOS, I. y A. MUSGRAVE

(eds.) 1970, pp. 159-201.

MUSGRAVE, A. E. (1971): “Kuhn’s Second Thoughts”, en British Journal for the

Philosophy of Science, 22, pp. 267-306. (vers. cast.: “Los segundos

pensamientos de Kuhn”, Valencia, Cuadernos Teorema, 1978).

PUTNAM, H. (1981): Reason, Truth and History, London, Cambridge, University

Press. (vers. cast.: Razón, verdad e historia, Madrid, Tecnos, 1988).

PEARCE, D.: (1987): Roads to Commensurability, Dordrecht, Reidel.

Page 33: GUÍA DOCENTE 2019-20 - USC · Kuhn ata os inicios do século XXI. • O módulo se complementa coa materia optativa Filosofía e Intelixencia Artificial ro (3 curso). No seguinte

33

PEREZ RANSANZ, A. R. (1999): Kuhn y el cambio científico, México, F.C.E.

RORTY, R. (1979): Philosophy and the Mirror of Nature, Princeton, Princeton

University Press. (vers. cast.: La filosofía y el espejo de la naturaleza, Madrid,

Cátedra, 1983).

SCHEFFLER, I.: (1967): Science and Subjetivity, Indianapolis, Bobs Merrill.

SHAPERE, D. (1964): “The Structure of Scientific Revolutions”, en Philosophical

Review, 73, pp. 383-394.

(1966): “Meaning and Scientific Change”, en R. COLODNY (ed.) (1966), pp. 41-85.

(1971): “The Paradigm Concept”, en Science, 172, pp. 706-709.

(1984): Reason and the Search for Knowledge, Dordrecht, Reidel.

(1989): “Evolution and Continuity in Scientific Change”, Phylosophy of Science, 56,

pp.419-437.

SANKEY, H. (1994): The Inconmensurability Thesis, Aldershot, Arebury

SIEGEL, H.: (1987): Relativism Refuted: A Critique of Contemporary Epistemological

Relativism, Dordrecht, Reidel.

SOLIS, C. (comp.) (1998): Alta tensión: historia, filosofía y sociología de la

ciencia:ensayos en memoria de Thomas Kuhn, Paidós, Barcelona.

STEGMÜLLER, W.: (1973): Theorienstrukturen und Theoriendynamik, Berlín,

Springer. (vers. cast.: Estructura y dinámica de teorías, Barcelona, Ariel, 1983).

(1975): “Structures and Dynamics of Theories: Some Reflections on J. D. Sneed and T.

S. Kuhn”, en Erkenntnis, 9, pp. 75-100. (Vers. cast.: “Estructura y dinámica de

las teorías: Algunas reflexiones sobre J. D. Sneed y T. S. Kuhn”, en Dianoia, 21,

pp.60-84).

TIBBETS, P. (1975): “Hanson and Kuhn on Observation, Reports and Knowledge

Claims”, en Dialectica, 29:2-3, pp. 144-155.

TOULMIN, S.: (1967): “The Evolutionary Development of Natural Science”, American

Scientist, 55, pp 456-471.

Page 34: GUÍA DOCENTE 2019-20 - USC · Kuhn ata os inicios do século XXI. • O módulo se complementa coa materia optativa Filosofía e Intelixencia Artificial ro (3 curso). No seguinte

34

(1970a): "Does the Distinction between Normal and Revolutionary Science Hold

Water?". en LAKATOS, I. y A. MUSGRAVE (1970).

(1970): Human Understanding, vol. I. Princeton, Princeton University Press. (vers.

cast.: La comprensión humana, I. Madrid, Alianza, 1977.

WATKINS, J.: "Contra ‘la ciencia normal’", en LAKATOS, I. y A. MUSGRAVE (eds.)

(1970), pp.115-132.

5 . BIBLIOGRAFÍA XERAL RECOMENDADA

5.1. BIBLIOGRAFÍA BÁSICA DE FILOSOFÍA DA CIENCIA

RECOMENDADA PARA O CURSO

Bird, A. (1998): Philosophy of Science. UCL Press, London.

Chalmers, A.F. (2010): ¿Qué es esa cosa llamada ciencia?, Siglo XXI, Madrid, 2ª ed.

Díez, J. A. y U.

Moulines (1997): Fundamentos de filosofía de la ciencia, Ariel, BCN.

Echeverría, J.(1999): Introducción a la metodología de la ciencia. La filosofía de la

ciencia del siglo XX, Cátedra, Madrid.

Godfrey-Smith, P. (2003): Theory and Reality: An Introduction to the Philosophy of

Science, The University of Chicago Press, Chicago.

Losee, J. (1972): Introducción histórica a la filosofía de la ciencia, Alianza

Universidad, Madrid, 1976.

Moulines, C.U. (2011): El desarrollo moderno de la Filosofía de la Ciencia, UNAM,

México.

5.2. BIBLIOGRAFÍA XERAL DE HISTORIA DA CIENCIA

Allen, G.E. (1983): La ciencia de la vida en el siglo XX, F.C.E., México.

Brock, W.H. (1998): Historia de la química, Alianza editorial, Madrid.

Buchwald, J. (1989): The Rise of the Wave Theory of Light: Optical Theory and

Experiment in

Page 35: GUÍA DOCENTE 2019-20 - USC · Kuhn ata os inicios do século XXI. • O módulo se complementa coa materia optativa Filosofía e Intelixencia Artificial ro (3 curso). No seguinte

35

the Early Nineteenth Century, University of Chicago Press, Chicago.

Butterfield, H. (1949/1982): Los orígenes de la ciencia moderna, Taurus, Madrid.

Cohen, I.B. (1989): El nacimiento de una nueva física, Alianza Universidad, Madrid.

Cohen, I.B. (1989): Revolución en la ciencia, Gedisa, Barcelona.

Crombie, A.C. (1974): Historia de la Ciencia: De San Agustín a Galileo, 2 vols.,

Alianza Universidad, Madrid.

Dreyer, J.L.E. (1953): A History of Astronomy from Thales to Kepler, Dover, NY.

Dugas, R. (1988): A History of Mechanics, Dover, NY.

Einstein, A. y L. Infeld (1985): La evolución de la física, Salvat, Barcelona.

Garber, E. (1999): The Language of Physics: The Calculus and the Development of

Theoretical Physics in Europe, 1750–1914, Birkhäuser Verlag, Boston.

Harré, R. (1986): Grandes experimentos científicos, Labor, Barcelona.

Holton, G. & S. Brush (2001): Physics, the Human Adventure. From Copernicus to

Einstein and Beyond, Rutgers University Press, NJ.

Kragh, H. (2007): Generaciones cuánticas. Una historia de la física en el siglo XX,

Akal, Madrid.

Kragh, H. (2008): Historia de la cosmología, Crítica, Madrid.

Laudan, R. (1987): From Mineralogy to Geology: The Foundations of a Science 1650-

1830, The University of Chicago Press, Chicago.

Magner, L.N. (2005): A History of the Life Sciences, Marcel Decker, NY and Basel (3rd

ed).

Mayr, E. (1985): The Growth of Biological Thought, Harvard Univ. Press, Cambridge.

Pannekoek, A. (1961/1989): A History of Astronomy, Dover, NY.

Partington, J.R. (1960): A Short History of Chemistry, Dover, NY.

Porter, R. (1998): The Greatest Benefit to Mankind: A Medical History of Humanity,

W.W. Norton, NY.

Page 36: GUÍA DOCENTE 2019-20 - USC · Kuhn ata os inicios do século XXI. • O módulo se complementa coa materia optativa Filosofía e Intelixencia Artificial ro (3 curso). No seguinte

36

Sánchez Ron, J.M., J. Ordóñez y V. Navarro (2004): Historia de la ciencia, Espasa-

Calpe, Madrid.

Solís, C. y M. Sellés (2005): Historia de la ciencia, Espasa-Calpe, Madrid.

Westfall, R. (1980): La construcción de la ciencia moderna, Labor, Barcelona.

Whittaker, E.T. (1910): A History of the Theories of Aether and Electricity, Longmans,

Green & Co., London.

6. METODOLOXÍA DO ENSINO

O profesor responsable da materia fará unha presentación xeral inicial de cada tema.

Nas clases expositivas expoñerá as distintas temáticas, mentras nas clases interactivas se

analizarán e discutirán os textos de lectura obrigatoria propiciando o debate

argumentado con e entre os/as estudantes. Ademais, o profesor vai poñer a disposición

dos/as estudantes información sobre a materia e sobre cada un dos temas, así como

cuestionarios para facilitar o traballo sobre os textos de lectura obrigatoria. Para iso fará

uso da plataforma do Campus Virtual da USC. Os/as estudantes deberán complementar

os comentarios do profesor co traballo persoalizado dos textos de lectura obrigatoria e a

contestación nos prazos establecidos dos cuestionarios correspondentes aos diferentes

temas. Nas clases interactivas se comentarán conxuntamente os textos, analizando

criticamente os argumentos e as teses defendidas neles. Se dedicarán as titorías en grupo

a aclarar dúbidas e a analizar algunhas das preguntas dos cuestionarios dispoñibles no

Campus Virtual da USC.

7. SISTEMA DE AVALIACIÓN E APRENDIZAXE

A avaliación continua consistirá en probas presenciais no centro ou para realizar en casa

(eliminatorias de materia y substitutivas do exame final si son superadas). Completan a

avaliación continua a realización dos cuestionarios, a asistencia a clase e a titorías de e a

participación en forma de preguntas, intervencións nos debates e exposicións das

lecturas. Para aprobar a materia mediante avaliación continua os/as estudantes deberán

obter un mínimo de 5 puntos nas probas. A nota final é o resultado da media ponderada

Page 37: GUÍA DOCENTE 2019-20 - USC · Kuhn ata os inicios do século XXI. • O módulo se complementa coa materia optativa Filosofía e Intelixencia Artificial ro (3 curso). No seguinte

37

das distintas probas, controles e tarefas, tendo ademais en conta a asistencia e o nivel de

participación de cada estudante.

Dimensións da avaliación

VARIABLE 1: Asistencia e participación

CRITERIOS: (i) Participación activa en clase; (ii) Participación nos debates; (iii)

Lectura dos materias (textos obrigatorios); (iv) Participación en titorías de grupo.

INSTRUMENTO: Observacións e notas do profesor

PESO: 15%

VARIABLE 2: Contestación e presentación nos prazos establecidos dos cuestionarios

CRITERIOS: A contestación e presentación nos prazos previstos dos cuestionarios

sobre as lecturas. INSTRUMENTO: Cuestionarios periódicos sobre cada tema.

PESO: 5%

VARIABLE 3: Adquisición dos conceptos da materia

CRITERIOS: (i) Dominio dos conceptos, (ii) relación con outros conceptos vistos en

outras materias; (iii) actitude crítica, (iv) aportacións persoais, reflexivas e creativas

INSTRUMENTO: Dúas probas presenciais e substitutivas do exame final (ou, no seu

defecto, exame final presencial). Dúas probas escritas para levar e entregar ao profesor

nun prazo fixado previamente.

PESO: 80%

Avaliación de alumnos/as exentos de asistencia a clases presenciais

Estes estudantes deberán superar a materia nas convocatorias previstas de exame final.

A superación da materia requirirá obter no exame final unha cualificación mínima de 5

puntos.

Page 38: GUÍA DOCENTE 2019-20 - USC · Kuhn ata os inicios do século XXI. • O módulo se complementa coa materia optativa Filosofía e Intelixencia Artificial ro (3 curso). No seguinte

38

Estimación do tempo de estudo e traballo persoal

TRABALLO PRESENCIAL: Horas do/a estudante

Clases expositivas 24

Participación activa en clase (clases interactivas) 24

Titorías de grupo 3

TOTAL (parcial) 51

TRABALLO NON PRESENCIAL: Horas do/a estudante

Seguimento (Estudo persoal, lecturas, documentación, indagación, tarefas, probas,

traballos, etc.) 99

TOTAL (parcial) 99

TRABALLO DO/A ESTUDANTE:

TOTAL GLOBAL 150

Recomendacións para o estudo da materia:

E imprescindible unha asistencia regular e a entrega das tarefas nos prazos indicados

para unha avaliación continua. Polo tanto, para superar a materia por esta vía resulta

imprescindible un traballo constante da materia e, concretamente, das lecturas

obrigatorias e das tarefas previstas ao longo do semestre. Os/as estudantes que non

procedan a traballar dese xeito deberán superar a materia mediante un exame final.