Festak eta ohiturakGoiko zikloa: Lehen-hezkuntzako 5. eta 6. (10-12 urte)

Programak School to School

Diapositibak1, 2 eta 3. diapositibak Festak eta ospakizunak

Milaka urtekoa da Indiaren kultura, eta gainera oso aberatsa eta as-kotarikoa, eta eskualde bakoitzean ikusgai daude hainbat tradizio eta ospakizun. Hori horrela gertatzen da bi ziorengatik batik bat: herrialde zabal-zabala da, eta jende asko bizi da bertan; hortaz, tradizio ezber-din ugari bizi dira elkarrekin. Bestalde, Indiaren historia bera dago, eta mendeetan zehar heni eta inperio atzerritar askok inbaditu dute lu-rralde indioa, arabiar —lehena, X. mendean inguru—, turkiar, pertsiar edo ingelesek, besteak beste. Herrialdearen kulturak inbasio haiek ekarri ziturten tradizioetatik ere edaten du .

Indian ospakizun eta festarik gehienak erlijiosoak dira, eta eskualde bakoitzak ospatzen ditu bere jaiak, Euskal Herrian edo Espainian be-zala. Jakingo al zenuke esaten jairen bat zure eskualdean soilik egiten dena, eta beste bat Espainia osoan?

Indian him festa zibil daude, eta lagun gurtiek ospatzen diturte:

• Independentziako Eguna: aburtuaren 15ea.n ospatzen da. Egun horretan, 1947an Indiak utzi egin zion Inperio Britainiarraren mende egoteari, eta herrialde independentea izaten hasi zen. Ospakizu-netan gogoan diturte independentzia prozesu hartako liderrak, eta lehen ministroak herrialdearen bandera jasotzen du New Delhi hiriburuko jauregi historiko batean, Forte Gorrian.

• Errepublikako Eguna: urtarrilaren 26an ospatzen da. Egun horretan 1950ean aldarrikatu zen Indiako lehen Konstituzioa, independentzia lortu eta him urtera soilik. Festarik herrikoiena da herrialde osoan, eta eskualde bakoitzean ospatzen da, non gobemadore bakoitzak zabaltzen baitu Indiaren bandera bat bertako eraikinik garrantzitsuenean. Jendea kaleetara doa, eta New Delhi hiriburuan egiten da in-dar armatuen eta herritarren desfile handi bat, telebistaz ematen dena herrialde osoarentzat.

• Ghandi Jayanti: urtero ospatzen da urriaren Zan Gandhiren urtebetetzea, eta India nazioaren aita dute denek. Gandhi politikari indiarra izan zen, eta gogor borrokatu zen Inperio Britainiarraren aurka, bere herrialdearen independentzia lortzeko gogoz; iraultza eta erresistentzia planteatzeko moduak eragin zion mundu osoaren mirespena. Horrez gain, urriaren 2a ere bada Nazioarteko Indarkeriarik Ezaren Eguna. Horretan egiten diren ospakizunen artean dago eskaintza bat Raj Ghat deritzan monumentuan, Gandhiri dedikatua baita.

Festak eta ospakizunak

Diapositiba 1

Diapositiba 3

Festak eta ospakizunak

Diapositiba 2

Festak eta ospakizunak

Festak eta ohiturakGoiko zikloa: Lehen-hezkuntzako 5. eta 6. (10-12 urte)

Programak School to School

Diapositibak4 eta 5. diapositibak tenpluak

Fotoan ikus dezakezu Shiva jainkosa hinduistari dedikatuak dauden tenplu askotariko bat. Indian erlijioa da biztanleen bizitzaren oinarri-zko parte, eta presente dago egunero eta gizarte-harremanetan. Indian erlijio eta kultu ezberdin asko daude, baina hinduismoa da na-gusia. Indiako lagunen %80 hinduistak dira. Pertsona indiar ez erlijio-soek ere izendatzen dute euren burua hinduista edo hindu; izan ere, erlijio horren agindu asko euren identitate eta kulturaren partetzat jot-zen diturte. Hinduismoa da munduko hirugarren erlijioa, kristautasun eta islamaren ostean soilik.

Hinduismoa erlijio politeista da eta, beste erlijio batzuek ez bezala, ez dauka testu sakratu bakar bat edo dotrina bakar bat. Badaude jainko eta jainkosa nagusi batzuk fededunik gehienek gurtzen diturtenak, baina baita txikiak ere, eskualde jakin batzuetan bakarrik gurtzen di-turtenak. Adar eta doktrina ezberdinak dauden arren, hinduistek uni-bertso batean sinesten dute jeneralean, eta espazio horretan dena da jaiotza eta suntsidura etengabeak, eta gizakiak berriro haragitzen dira hil ondoren unibertsoko beste izaki batean, beste gizaki baten-gan, animalia batengan edo beste edozein gauzatan. Hinduistek tenpluak eraikitzen diturte jainko eta jainkosei dedikatuak, eta euren “etxeak” dira, bertan atseden hartu ahal izan dezaten.

Tenpluak

Diapositiba 5

Diapositiba 4

Tenpluak

Festak eta ohiturakGoiko zikloa: Lehen-hezkuntzako 5. eta 6. (10-12 urte)

Programak School to School

Diapositibak6 eta 7. diapositibak puja eta rangoli

Fotoan ikus dezakezun marrazki horrek rangoli du izena, eta topatu daiteke lurrean etxeen atarietan, edo kaleen erdian. Marrazki koloret-suak dira forma geometriko edo lore-hosto formako diseinuekin, eta jainkoei ongietorria emateko sinbolo gisa egiten dira. Zoriona erakart-zeko erabiltzen dira, eta etxe eta familiak babesteko.

Etxeetan egon ohi da aldaretxo edo tenplutxo bat. Bertan ospatzen dira pertsonen bizitzako ekitaldi nagusiak, hala nola ezkontzak, jaiot-zak edo hiletak. Hinduistek egunero bizi dute erlijioa, eta edozein lag-tmek egin dezake puja deritzan otoitz erritu bat, ez apaizek bakarrik.

Tradizioari jarraituz, erritu-otoitza dedikatu nahi dioten jainko edo jainkosaren estatua edo irudi baten aurrean egiten dute puja. Ospakizun horrek mantra izeneko kantuak ditu lagun: esaldiak dira, eta erre-pikatu egiten dira jainko edo jainkosarekin harremanetan ongi jartzeko. Halaber, janariak eskaini ohi dira, frutak, eztia, arroza edo fruitu lehorrak, besteak beste; errituaren ostean jan egiten diturte janari garbitu gisa. Pujan osagai gurtiak dira oinarrizkoak, eta zentzua daukate: hitzak, keinuak, mugimenduak,... dena baita eskaria jasotzeko jainko edo jainkosari. Norrnalean urta onak, osasuna, oparotasuna edo babesa eskatu ohi dizkiote.

Diapositiba 6

Puja eta rangoli

Diapositiba 7

Puja eta rangoli

Festak eta ohiturakGoiko zikloa: Lehen-hezkuntzako 5. eta 6. (10-12 urte)

Programak School to School

Diapositibak8 eta 9. diapositibak jainko eta jainkosak

Milaka jainko daude hinduismoan, eta batzuk jainko eta jainkosa nagusitzat dauzkate, Vishnu edo Brahma esaterako; beste asko dira jainko txikiak zonalde batzuetan. Hainbat izaki espiritual ere ba-daude, erdijainkoak, eta avatar izenekoak, hau da, zenbait jainko lurrean haragituak. Jainko eta jainkosa gurtiek daukate irudi bat, eta tenpluan jartzen da pujetan erabiltzeko otoitz osagai gisa. Jainko eta jainkosek animali itxura ohi daukate, antropomorfikoa, hau da, giza-ezaugarriduna.

Andhra Pradesh-ko eskualdean jainkorik herrikoienak dira Hanu-man, energia negatiboa kentzea helburu duen jainko tximinoa, eta Ganesha, jainko elefantea, alai eta onbera. Jainko horrek geroko ortopoak kentzen ditu, eta zorte ona ohi dakar negozioetan eta merkataritzan; ospetsua da oso merkatari eta ikasleen artean.

Diapositiba 8

Jainko eta jainkosak

Diapositiba 9

Jainko eta jainkosak

Festak eta ohiturakGoiko zikloa: Lehen-hezkuntzako 5. eta 6. (10-12 urte)

Programak School to School

Diapositibak10. diapositiba Behi sakratua

Hinduismoak doktrina nagusien artean dauka izaki bizidun gurtiei zor diegun begirune handia. Kasta gorenek ez dute jaten ez okelarik, ez arrainik, ez arrautzarik, eta barazkiak eta sufrimendurik eragin gabe animalietatik ateratzen diren produktuak, esnea eta eztia besteak beste, erabiltzen diturte soilik elikatzeko. Gainerako kastek, hala ere, edozein janari hartzen dute, bat izan ezik: behi-okela, bahia baita In-diako animalia sakratua.

Behiak libre ibil daitezke kaleetan, herri eta hirietan, eta errespetatu eta gurtu egiten diturte “naturaren bigarren ama” bat legez; izan ere, gure amaren esnea hartzeari urten diogunean, hasten gara behiena edaten. Bola eta girlandekin apaintzen diturte, eta zekor bat jaiot-zen denean ospakizuna dago. Oparotasun eta emankortasunaren sinbolotzat daukate. Zuriz irudikatu ohi dira jainko batzuen irudiak marraztuta gorputzean. Behiaren barman 300 milioitik gora jainko bizi direlakoan daude.

Diapositiba 10

Behi sakratua

Festak eta ohiturakGoiko zikloa: Lehen-hezkuntzako 5. eta 6. (10-12 urte)

Programak School to School

Diapositibak11, 12 eta 13. diapositibak Diwali eta holi

Fotografian ikus ditzakezu familia batzuk eta auzoak kandela eta lanpa-rak pizten Diwali dela eta; Urte Berri hindua da, eta bost egunean os-patzen da, urri eta azaroaren artean. Hinduismoaren festa erlijiosorik handiena da Diwali, eta “argien jaialdia” ere deitzen diote, pizten diren kandela horiengatik gurtiengatik, eta baita jartzen diren burtinezko ar-gizaritxo batzuengatik eta su artifizialengatik ere; horrela zeruari gauez ere eusten diote ongi argituta. Elezaharrak kontatzen du Rama jainkoak garaitu zuela Ravana, deabruen erregea, eta Ayodhya hiriko jendeak kandelak piztu zituela etxe gurtietan jainkoa itzuli ahal izan zedin. Gaur egun Lakshmi jainkosa da buru festa horretan, oparotasun eta merka-taritzako jainkosa.

Indiako jai erlijiosorik herrikoienetariko beste bat da Holi, eta horrekin ospatzen da udaberria heldu izana, urtaroz aldatzeak berekin ekar dit-zakeen gaixotasunak uxatzeko, martxo inguruan. Ospakizun horretan erretzen da Jolikaren irudia, emakume¬deabruarena, eta auzoek elkarri jaurtitzen dizkiote ura eta koloreko hautsak, landare sendagarriekin egi-nak, geroagoko gaixotasunez babesteko asmoz. Festa hauez gain, ia herrialde oso-osoan egiten direnez gainera, zonal-de edo eskualde bakoitzak ditu bere ospakizunak, bertako jainkoekin zerikusia daukatenak. Beste erlijioek ere ospatzen diturte euren jaiak Indian: musulmanek Ramadana, budistek Buddha Purnima, kristauek Eguberria.

Diwali i Holi

Diapositiba 11

Diwali eta Holi

Diapositiba 13

Diapositiba 12

Diwali eta Holi

Festak eta ohiturakGoiko zikloa: Lehen-hezkuntzako 5. eta 6. (10-12 urte)

Programak School to School

Diapositibak14 eta 15. diapositibak zinema

Fotografian ikus dezakezun irudia dagokio Bollywood-eko film bati, hau da, Indian filmatutako bati; nazio horrek dauzka estetika eta bere gaiak zinematografian. Bollywood izena 1970eko hamarkadan asma-tu zuten, Hollywood eta Bombay hitzak nahasiz; bigarren horixe da Mumbay-k lehenago zeukan izena, eta hiri horretan daude Indiako estudio zinematografikorik handienak.

Zinema oinarrizkoa da Indiaren kulturan eta denbora-pasarik herrikoie-netarikoa. Izan ere, zinema merke samarra da, eta beraz gizarte-klase gurtiak joan daitezke denbora¬pasa horretara arazorik gabe; gainera, filmetako izarrak aintzat hartzen diturte ikusleek, eta film baten estrei-naldia da gertaera handia; Bollywood-eko filmetan maitasuna, familia, adiskidetasuna... dira gai, eta ia gurtiek musika eta dantzako zatiak diturte. Batzuetan filmetako musika merkaturatu egiten da filma atera baino hilabete batzuk lehenago, ikusmin handiagoa sortzeko asmoz.

Zinema

Diapositiba 14

Diapositiba 15

Zinema

Festak eta ohiturakGoiko zikloa: Lehen-hezkuntzako 5. eta 6. (10-12 urte)

Programak School to School

Diapositibak

16 eta 17. diapositibak musika eta Dantza

Musika da herrien kultura adierazteko erarik zaharrenetarikoa. Mu-sikarekin batera dantza doa, zoriona adierazteko edo jainkoekin ha-rremanetan jartzeko osagai tradizioaren arab era. Indian dantza da kulturaren parte hautsezina, eta zerbait adierazteko oinarrizko modua.

Fotografian ikus ditzakezu dantzari batzuk jantzi tradizional eta apain-garriekin, dantza klasiko bat egiten ari direnak. Historian zehar dant-za klasikoa kasta gorenentzat zen bakarrik. Pausu eta koreografiak zehaztuta daude Natya-shastra-n; tratatu artistiko zahar bat da, bi mila urte baino lehenago sortu zena. Dantzok antzerkia, abestia eta narrazioak ziturten lagun, eta jainko eta jainkosei eskaintzeko gogoz egiten ziturten.

Kastarik apalenak, dalit elkarteak eta tribalak, aldiz, dantza folklorikoei emanak daude, dantza haiek ez daukate koreografia zehatzik, eta gi-zaldiz gizaldi transmititu dira ahoz. Dantza aria eta sortzaileagoak dira, eta poz eta ospakizunaren adierazpen gurtiz naturala izan ohi dira. Baserri zonaldeetako haurrek parte hartzen dute prograrna kultural batean, eta horren bidez ikasten di-turte dantza folkloriko eta klasikoak, motrizitatea eta gorputz¬adierazpena garatzeko ez ezik, baita euren nortasunean eta kulturan hezteko ere. Programa horri esker kastarik apalenetako kideak sartu daitezke duela gutxi arte kasta gorenentzat bakarrik ziren era kulturaletan.

Diapositiba 16

Musika eta dantza

Diapositiba 17

Musika eta dantza