EUSKERA

9-10 GAIAK

9 GAIA

LEXIKOA

• Sinonimoak: glaziar-elurgune, biztanleria-populazioa, laku-aintzira, murgildu-urperatu, ugaritu-ugaldu, adiskide-lagun.

• Esapideak: turismoa kinka larrian egongo da=turismoa egoera estuan egongo da, norbait atsegin=begikoa izan.

• Sentitu: hotz arraroak sentitu-entzun, hotzikara sentitu-nabaritu.

• Atzizkiak: Euskal Herritar, Veneziar, Senegaldar. -Arauak: M, N edo L letraz amaitzen bada, -dar. Hiru silaba edo geihago ba ditu, -ar. Silaba 1 edo 2 edo kontsonante -tar.

ORTOGRAFIA• A itsatsia: jela, euria, bilera, axola, gauza,

ganora, gela, azterketa, galdera, abiadura…

• Onomatopeiak: ibilera mantsoa: ttirri-ttarra, ibilera baldarra: zingulu-zangulu, etengabeko hitz jarioa: txor-txor, likidoa irenstean: zanga-zanga, kazkabarra: kiski-kaska, tximista: zipirti-zaparta…

• Hitz elkartuak: musika-eskola, kultura-etxea, ortografia-ariketak.

GRAMATIKA• Deklinabide-kasuak: ANAIA-OINA

• Esamoldeak: Irakasleak ondokoaren azterketari begiratzen ikusi zaitu, bainaez ikusiarena egin du.

Nire lepotik barre egiten saiatu da, baina, nik esandakoarekin, hutsaren parte utzi dut.

KASUA MUG.SINGULARRA MUG.PLURALA MUGAGABEA

NOREN ANAIAREN ANAIEN ANAIREN

NORENTZAT ANAIARENTZAT ANAIENTZAT ANAIRENTZAT

NOREKIN ANAIAREKIN ANAIEKIN ANAIREKIN

NORENGATIK ANAIARENGATIK ANAIENGATIK ANAIRENGATIK

ZEREZ OINAZ OINEZ OINEZ

ZERTAZ/NORTAZ ANAIATAZ ANAIETAZ ANAITAZ

10 GAIA

LEXIKOA• Sinonimoak: salto-jauzi, gaitz-gaixotasun, eragotzi-oztopatu eta egarbera-

egartsu. • Esapideak: muin egin=musu eman, larrutik ordaindu=zerbaiten ondorioak

jasan, direnak eta ez direnak ordaindu=garesti ordaindu, sosik gabe egon=dirurik ez izan…

• Esaera zaharrak: diruak aldapa guztiak berdintzen ditu-dirua izanez gero dena lortu ahal da, hobe da “to” bat hamabi “emango diat”baino-hobeak dira eskuan ditugun gauzak agian izango ditugunak baino, ondasunak baino izen ona hobe-hobe da pertsona zintzoa izatea aberatsa izatea baino.

• Definizioak; dirua: Dirua gustuko duenean eta ez duenean banatzen; dirukoia. Lana ez eukitea; langabezia. Impuestoak; zergak. Norbaiti diru kopuru bat emateko betebeharra duzunean; zorra. Diru gutzi eta gauza gutzi; pobrezia.

ORTOGRAFIA:

• Arauak: T+n=n=bait=bainago. Mamua bat-bateanT+d=t=bait=baitira. agertu zen. T+g=k=bait=baikara. Babarrunak batik bat T+z=tz=bait=baitzara. amari gustatzen zaizkio.

Seme-alaba Marratxoa: -

Etxerik etxe Bereiz

bainago=bait+nago Elkartuta

GRAMATIKA: ADITZAAditza ekintza adierazten duen hitza da. • Aditz jokatuak pertsona eta aldia markatzen dute. -Aditz trinkoak: informazioa hitz bakarrean adierazten

dute; (zatoz.) -Aditz perifrastikoak: bi hitzez osatuta daude; (etortzen

zara.) -Aditz lokuzioak: aditz perifrastikoen antzekoak, baina

hiru hitzez osatuta; (negar egin duzue.) • Aditz jokatugabeak ez dute ez pertsona ez bestelako

aditz markarik eta pertsona eta aldi guztietarako balio dute.