Apuntes Euskara

1. ADITZAK

1.1. TIEMPOS VERBALES

ARI DA (ADITZ TRINKOA)PRESENTE PUNTUAL ARI DA / IRAKURTZEN ARI DA=IRAKURTZEN DIHARDU ESTÁ HACIENDO / ESTA LEYENDO, LEE (AHORA)

PRESENTE HABITUALARI IZATEN DA=ARITZEN DAHIZKETAN ARITZEN DA

SUELE ESTAR HACIENDOESTÁ SIEMPRE HABLANDO

PRETERITO PERFECTO ARI IZAN DA=ARITU DA HA ESTADO HACIENDOFUTURO ARI IZANGO DA=ARIKO DA ESTARÁ HACIENDOPRETERITO IMPERFECTO ARI ZEN ESTABA HACIENDOPRETERITO HABITUAL ARI IZATEN ZEN=ARITZEN ZEN SOLÍA ESTAR HACIENDOPRETERITO INDEFINIDO ARI IZAN ZEN=ARITU ZEN ESTUVO HACIENDO

JOAN (IZAN) JAN (UKAN) JOAN AHAL IZAN (IZAN) EZIN IZAN (UKAN) JAN

NOAVOY (AHORA) ESTOY YENDO

JATEN ARI NAIZJATEN DIHARDUTHitz egiten ari naiz = Hizketan ari naiz

COMO ESTOY COMIENDOEstoy hablando

JOAN AHAL NAIZ

PUEDO IR EZIN DUT JANNO PUEDO COMER

JOATEN NAIZJOAN OHI NAIZ

VOY (SUELO IR)JATEN DUTJAN OHI DUT

COMO JOAN AHAL IZATEN NAIZ

PUEDO IR EZIN IZATEN DUT JAN

NO PUEDO COMER

JOATEN NAIZ VAYA JATEN DUT COMAJOAN AHAL IZATEN NAIZ

PUEDA IREZIN IZATEN DUT JAN

NO PUEDA COMER

JOAN NAITEKE

PUEDO IR PODRIA IR (POTENCIAL PRESENTE)

EZ DEZAKET JANEZIN DEZAKET JAN

NO PUEDO COMER NO PODRIA COMER

JOAN NAIZ HE IDO JAN DUT HE COMIDOJOAN AHAL IZAN NAIZ

HE PODIDO IR EZIN IZAN DUT JAN

NO HE PODIDO COMER

JATEN ARITU NAIZ

HE ESTADO COMIENDO

NINDOANIBA (ESTABA YENDO)

JATEN ARI NINTZEN

COMÍA (ESTABA COMIENDO)

JOAN AHAL NINTZEN

PODÍA IR (EN ESE MOMENTO)

EZIN NUEN JAN

NO PODÍA COMER (EN ESE MOMENTO)

JOATEN NINTZENJOAN OHI NINTZEN

IBA (SOLÍA IR)JATEN NUENJAN OHI NUEN

COMÍA (SOLÍA COMER)

JOAN AHAL IZATEN NINTZEN

PODÍA IR (SOLÍA PODER IR)

EZIN IZATEN NUEN JAN

NO PODÍA COMER (NO SOLÍA PODER COMER)

JOAN NINTZEN

FUI JAN NUEN COMÍJOAN AHAL IZAN NINTZEN

PUDE IREZIN IZAN NUEN JAN

NO PUDE COMER

JOANGO NAIZ IRÉ (LUEGO VOY) JANGO DUT COMERÉJOAN AHAL IZANGO NAIZ

PODRÉ IR EZIN IZANGO DUT JAN

NO PODRÉ COMER

JOAN LITEKEPODRIA IR (EL) (POTENCIAL FUTUROA)

JOANGO NINTZEN

IRÍA HABRIA IDO

JANGO NUENCOMERÍAHABRIA COMIDO

JOAN NAHI IZAN (UKAN EDO IZAN) JAN BEHAR IZAN (UKAN) EZ (UKAN/IZAN) JOAN NAHI EZ (UKAN) JAN BEHAR

JOAN NAHI DUT (NAIZ)

QUIERO IR (AHORA)

JAN BEHAR DUT

TENGO QUE COMER (AHORA)

EZ DUT (NAIZ) NAHI JOANEZ DUT JOAN NAHI

NO QUIERO IR (AHORA)

EZ DUT BEHAR JANEZ DUT JAN BEHAR

NO TENGO QUE COMER (AHORA)

JOAN NAHI IZATEN DUT (NAIZ)

QUIERO IR (SUELO QUERER IR)

JAN BEHAR IZATEN DUT

TENGO QUE COMER (SUELO TENER QUE COMER)

JOAN NAHI DEZAKET

PUEDO QUERER IR

JAN BEHAR DEZAKET

PUEDO TENER QUE COMER

JOAN NAHI IZAN DUT (NAIZ)

HE QUERIDO IR JAN BEHAR IZAN DUT

HE TENIDO QUE COMER

JOAN NAHI NUEN (NINTZEN)

QUERÍA IR (EN ESE MOMENTO)

JAN BEHAR NUEN

TENÍA QUE COMER (EN ESE MOMENTO)

JOAN NAHI IZATEN NUEN (NINTZEN)

QUERÍA IR (SOLÍA QUERER IR)

JAN BEHAR IZATEN NUEN

TENÍA QUE COMER (SOLÍA TENER QUE COMER)

JOAN NAHI IZAN NUEN (NINTZEN)

QUISE IRJAN BEHAR IZAN NUEN

TUVE QUE COMER

JOAN NAHI IZANGO DUT (NAIZ)

QUERRÉ IRJAN BEHAR IZANGO DUT

TENDRÉ QUE COMER

2004ko urriaren 25a Página 1 de 49astelehena, 2023.eko apirilak 17

1.2. INTRANSITIBOA

IZAN (SER) auxiliar de intransitivosORAIN ALDIA LEHEN ALDIA

NI NAIZ NINTZENHI HAIZ HINTZENHURA DA ZENGU GARA GINENZU ZARA ZINENZUEK ZARETE ZINETENHAIEK DIRA ZIREN

1.3. TRANSITIBOA

UKAN (TENER) auxiliar de transitivosORAIN ALDIA LEHEN ALDIA

NIK DUT DITUT NUEN NITUENHIK DUK/N DITUK/N HUEN HITUENHARK DU DITU ZUEN ZITUENGUK DUGU DITUGU GENUEN GENITUENZUK DUZU DITUZU ZENUEN ZENITUENZUEK DUZUE DITUZUE ZENUTEN ZENITUZTENHAIEK DUTE DITUZTE ZUTEN ZITUZTEN

La K o la N de HIK : K se utiliza si se trata de un HOMBREN si se trata de una MUJER

ARDUN = ARI IZAN (está haciendo)NIK DIHARDUTHIK DIHARDUK/NHARK DIHARDUGUK DIHARDUGUZUK DIHARDUZUZUEK DIHARDUZUEHAIEK DIHARDUTE

1.3.1. NOR-NORI (QUE A QUIEN) (REFLEXIVO) (Se me han perdido las llaves) (iruditu/ahaztu/apurtu/erori)

ORAIN ALDIANOR NORI

1 T NIRI2 K/N HIRI3 ZAI O HARI1 GU GURI2 ZU ZURI2’ ZUE ZUEI3 ZAIZKI E HAIEI

SINGULARRA PLURALA

NIRI ZAIT ZAIZKIT Niri giltza galdu zait Se me ha perdido la llaveHARI ZAIO ZAIZKIO Hari giltzak galdu zaizkio Se le han perdido las llavesGURI ZAIGU ZAIZKIGUZURI ZAIZU ZAIZKIZUZUEI ZAIZUE ZAIZKIZUEHAIEI ZAIE ZAIZKIE

LEHEN ALDIA (IRAGANA)NOR NORI

1 DA NIRI2 A/NA HIRI3 ZITZAI O HARI1 GU N GURI2 ZU ZURI2’ ZUE ZUEI3 ZITZAIZKI E HAIEI

SINGULARRA PLURALA

NIRI ZITZAIDAN ZITZAIZKIDAN Niri giltza galdu zitzaidan Se me perdió la llaveHARI ZITZAION ZITZAIZKION Hari giltzak galdu zitzaizkion Se le perdieron las llavesGURI ZITZAIGUN ZITZAIZKIGUNZURI ZITZAIZUN ZITZAIZKIZUNZUEI ZITZAIZUEN ZITZAIZKIZUENHAIEI ZITZAIEN ZITZAIZKIEN


1.3.2. NOR-NORI-NORK / NORK-NOR-NORI (Qué cosa quién a quién. Acompaña a transitivos)

ORAIN ALDIA (te he dado los libros) NOR-NORI-NORKZER (O.D) NORI (O.I) NORK (SUJ. AGENTE)

NIK T/DA THIK K/N K/NHARK DI (ZKI) O ----GUK GU GUZUK ZU ZUZUEK ZUE ZUEHAIEK E TE

NIRI HARI GURI ZURI ZUEI HAIEINIK DIOT/DIZKIOT DIZUT/DIZKIZUT DIZUET/DIZKIZUET DIET/DIZKIETHARK DIT/DIZKIT DIO/DIZKIO DIGU/DIZKIGU DIZU/DIZKIZU DIZUE/DIZKIZUE DIE/DIZKIE

GUK DIOGU/DIZKIOGU DIZUGU/DIZKIZUGUDIZUEGUDIZKIZUEGU

DIEGU/DIZKIEGU

ZUK DIDAZU/DIZKIDAZU DIOZU/DIZKIOZU DIGUZU/DIZKIGUZU DIEZU/DIZKIEZU

ZUEKDIDAZUEDIZKIDAZUE

DIOZUE/DIZKIOZUEDIGUZUEDIZKIGUZUE

DIEZUE/DIZKIEZUE

HAIEK DIDATE/DIZKIDATE DIOTE/DIZKIOTE DIGUTE/DIZKIGUTE DIZUTE/DIZKIZUTEDIZUETEDIZKIZUETE

DIETE/DIZKIETE

Yo hoy por la mañana le he dicho la verdad a la madre Nik gaur goizean amari egia esan diot (singularra+hari+nik)Te he dado los libros Nik zuri liburuak eman dizkizut (plurala+zuri+nik)

LEHEN ALDIA (yo te di el libro) NORK-NOR-NORINORK NOR NORI

NIK N T/DAHIK H K/N A/NAHARK Z OGUK GEN I (ZKI) GU NZUK ZEN ZUZUEK ZEN ZUE TEHAIEK Z E TE

NIRI HARI GURI ZURI ZUEI HAIEINIK NION/NIZKION NIZUN/NIZKIZUN NIZUEN/NIZKIZUEN NIEN/NIZKIENHARK ZIDAN/ZIZKIDAN ZION/ZIZKION ZIGUN/ZIZKIGUN ZIZUN/ZIZIKIZUN ZIZUEN/ZIZKIZUEN ZIEN/ZIZKIEN

GUK GENION/GENIZKIONGENIZUNGENIZKIZUN

GENIZUENGENIZKIZUEN

GENIENGENIZKIEN

ZUKZENIDANZENIZKIDAN

ZENION/ZENIZKION ZENIGUN/ZENIZKIGUN ZENIEN/ZENIZKIEN

ZUEKZENIDATENZENIZKIDATEN

ZENIOTENZENIZKIOTEN

ZENIGUTENZENIZKIGUTEN

ZENIETENZENIZKIETEN

HAIEKZIDATENZIZKIDATEN

ZIOTEN/ZIZKIOTEN ZIGUTEN/ZIZKIGUTENZIZUTENZIZKIZUTEN

ZIZUETENZIZKIZUETEN

ZIETEN/ZIZKIETEN

Atzo hark niri lore bat ekarri zidan Ayer él a mí me trajo una florHaiek niri liburuak ekarri zizkidaten Me trajeron los libros

1.3.3. NOR-NORK (Te he visto) La persona que es vista es O.D (Tú has sido visto por mí)

ORAIN ALDIANOR NORK Nik zu ikusi zaitut (Te he visto)NA T Nik zuek ikusi zaituztet (Os he visto)HA K/N Kotxez ekarri nau (El a mí me ha traído en coche)D ----GAIT U GUZAIT ZUZAIT ZTE ZUE TU+TE=TUZTEDIT TE

NI HURA GU ZU ZUEK HAIEKNIK DUT GAITUT ZAITUT ZAITUZTET DITUTHARK NAU DU GAITU ZAITU ZAITUZTE DITUGUK DUGU ZAITUGU ZAITUZTEGU DITUGUZUK NAUZU DUZU GAITUZU DITUZUZUEK NAUZUE DUZUE GAITUZUE DITUZUEHAIEK NAUTE DUTE GAITUZTE ZAITUZTE ZAITUZTETE DITUZTE


LEHEN ALDIANOR NORK Nik zu ikusi zintudan (te vi)NIND DA Nik hura ikusi nuen (le vi)----- EGINT U GU NZINT ZUZINT zte ZUE----- TE

NI HURA GU ZU ZUEK HAIEKNIK NUEN ZINTUDAN ZINTUZTEDAN NITUENHARK NINDUEN ZUEN GINTUEN ZINTUEN ZINTUZTEN ZITUENGUK GENUEN ZINTUGUN ZINTUZTEGUN GENITUENZUK NINDUZUN ZENUEN GINTUZUN ZENITUENZUEK NINDUZUEN ZENUTEN GINTUZUEN ZENITUZTENHAIEK NINDUTEN ZUTEN GINTUZTEN ZINTUZTEN ZINTUZTETEN ZITUZTEN

NOR- La tercera persona del singular y del plural es irregular, en lugar de ser NOR-NORK es NORK-NOR. Se forma con el UKAN en pasado (al igual que en orain aldia, que se forma con el UKAN en presente).

1.4. AHAL IZAN / EZIN IZAN

ORAIN ALDIAAHAL IZAN (PUEDO) EZIN IZAN (NO PUEDO) (aditz trinkoa, orain aldia)

NIK AHAL DUT EZIN DUTHIK AHAL DUK/N EZIN DUK/NHARK AHAL DU EZIN DUGUK AHAL DUGU EZIN DUGUZUK AHAL DUZU EZIN DUZUZUEK AHAL DUZUE EZIN DUZUEHAIEK AHAL DUTE EZIN DUTE

AHAL IZAN JOAN AHAL NAIZ EGIN AHAL DUT EGIN AHAL IZAN DUTZuek bihar Nafarroara joan ahal izango zarete Mañana podreis ir a Navarra

EZIN IZAN EZIN DUT EGIN EZIN NAIZ JOAN EZIN IZAN NAIZ JOAN Ezin du irabazi partidu hau Argentinak Ezin duzu tarta hori hartu Ezin izan gara garaiz heldu (heldu garaiz) No hemos podido llegar a tiempo

POTENCIAL: PRESENTEPUEDO/PODRIA (IZAN) PUEDO/PODRIA (UKAN)

NI NAITEKE NIK DEZAKET DITZAKETHI HAITEKE HIK DEZAKEN/K DITZAKEN/KHURA DAITEKE HARK DEZAKE DITZAKEGU GAITEZKE GUK DEZAKEGU DITZAKEGUZU ZAITEZKE ZUK DEZAKEZU DITZAKEZUZUEK ZAITEZKETE ZUEK DEZAKEZUE DITZAKEZUEHAIEK DAITEZKE HAIEK DEZAKETE DITZAKETE

IZAN Ikagelan SAR naiteke nahi dudanean UKAN EskutitzAK BIDAL ditzaketZu, ETOR zaitezke hona? Nahi beste EDAN dezakezuNO PUEDO/NO PODRIA Taberna hartan EZIN gaitezke SAR Noiztik EZIN dezakete piperrik EKAR?

Zuek EZ zaitezkete horrela IBIL Txominek EZ dezake ezer EROS

NAHI / BEHAR / AHAL / EZIN / MAITE / USTE / BIZI / FALTA Se acompañan de INFINITIVO (transitivo o intransitivo) Se conjugan con el IZAN El auxiliar es siempre UKAN cuando acompañan a transitivos e IZAN o UKAN, según se prefiera, cuando acompañan a

intransivos. En el caso de Ezin y Ahal se auxilian con UKAN si a compañan a transitivos y con IZAN si son intransitivos Por sí mismos están en presente

NAHI+UKAN Ez dut nahi geratu = Ez dut geratu nahi No quiero quedarmeJoan nahi izaten dut Quiero ir (suelo querer ir)Zu joatea nahi duenak Los que quieren que tú vayas

BEHAR+UKAN Egin behar dugu / Ez dut betaurrekorik behar / Joan behar izan du = Joan behar izan naiz

1.5. SINTETIKOA (ADITZ TRINKOAK)

1.5.1. ADITZ ERROA (RADICAL DEL VERBO)

IBILI BIL NABIL JOAN OA NOA EGON GO NAGO UKAN U


1.5.2. TRANSITIBOAK

1.5.2.1. EDUKI / JAKIN / ERAMAN / EKARRI / ESAN (NOR-NORK)

EDUKI / EUKI (TENER) JAKIN (SABER)ORAIN ALDIA (tengo) LEHEN ALDIA (tenía) ORAIN ALDIA (sé) LEHEN ALDIA (sabía)

Singularra Plurala Singularra Plurala Singularra Plurala Singularra PluralaNIK DAUKAT DAUZKAT NEUKAN NEUZKAN DAKIT DAKIZKIT NEKIEN NEKIZKIENHIK DAUKAK/N DAUZKAK/N HEUKAK/N HEUZKAK/N DAKIK/N DAKIZKIK/N HEKIEN HEKIZKIENHARK DAUKA DAUZKA ZEUKAN ZEUZKAN DAKI DAKIZKI ZEKIEN ZEKIZKIENGUK DAUKAGU DAUZKAGU GENEUKAN GENEUZKAN DAKIGU DAKIZKIGU GENEKIEN GENEKIZKIENZUK DAUKAZU DAUZKAZU ZENEUKAN ZENEUZKAN DAKIZU DAKIZKIZU ZENEKIEN ZENEKIZKIENZUEK DAUKAZUE DAUZKAZUE ZENEUKATEN ZENEUZKATEN DAKIZUE DAKIZKIZUE ZENEKITEN ZENEKIZKITENHAIEK DAUKATE DAUZKATE ZEUKATEN ZEUZKATEN DAKITE DAKIZKITE ZEKITEN ZEKIZKITEN

ERAMAN (LLEVAR) Zertan eraman? (expresa tiempo) EKARRI (TRAER)ORAIN ALDIA (llevo) LEHEN ALDIA (llevaba) ORAIN ALDIA (traigo) LEHEN ALDIA (traía)

Singularra Plurala Singularra Plurala Singularra Plurala Singularra PluralaNIK DARAMAT DARAMATZAT NERAMAN NERAMATZAN DAKART DAKARTZAT NEKARREN NEKARTZANHIK DARAMAK/N DARAMATZAK/N HERAMAN HERAMATZAN DAKARK/N DAKARTZAK/N HEKARREN HEKARTZANHARK DARAMA DARAMATZA ZERAMAN ZERAMATZAN DAKAR DAKARTZA ZEKARREN ZEKARTZANGUK DARAMAGU DARAMATZAGU GENERAMAN GENERAMATZAN DAKARGU DAKARTZAGU GENEKARREN GENEKARTZANZUK DARAMAZU DARAMATZAZU ZENERAMAN ZENERAMATZAN DAKARZU DAKARTZAZU ZENEKARREN ZENEKARTZANZUEK DARAMAZUE DARAMATZAZUE ZENERAMATEN ZENERAMATZATEN DAKARZUE DAKARTZAZUE ZENEKARTEN ZENEKARTZATENHAIEK DARAMATE DARAMATZATE ZERAMATEN ZERAMATZATEN DAKARTE DAKARTZATE ZEKARTEN ZEKARTZATEN

IRUDITU (PARECER, de imagen) ESAN (DECIR)ORAIN ALDIA (parezco) LEHEN ALDIA ORAIN ALDIA (digo) LEHEN ALDIA (decía)

Singularra Plurala Singularra Plurala Singularra Plurala Singularra PluralaNIK DIRUDIT DIOT NIOENHIK DIRUDIK/NHARK DIRUDI DIO ZIOENGUK DIRUDIGU DIOGU GENIONZUK DIRUDIZU DIOZU ZENIOENZUEK DIRUDIZUE DIOZUE ZENIOTENHAIEK DIRUDITE DIOTE ZIOTEN

1.5.3. INTRANSITIBOAK

1.5.3.1. IBILI / EGON / JOAN / ETORRI

IBILI (ANDAR) EGON (ESTAR) JOAN (IR) ETORRI (VENIR)

ORAIN (ando)

LEHEN (andaba)

ORAIN (estoy)

LEHEN (estaba)

ORAIN (voy)

LEHEN (iba)

ORAIN (vengo)

LEHEN (venía)

NI NABIL NENBILEN NAGO NENGOEN NOA NINDOAN NATOR NENTORRENHI HABIL HENBILEN HAGO HENGOEN HOA HINDOAN HATOR HENTORRENHURA DABIL ZEBILEN DAGO ZEGOEN DOA ZIHOAN DATOR ZETORRENGU GABILTZA GENBILTZAN GAUDE GEUNDEN GOAZ GINDOAZEN GATOZ GENTOZENZU ZABILTZA ZENBILTZAN ZAUDE ZEUNDEN ZOAZ ZINDOAZEN ZATOZ ZENTOZENZUEK ZABILTZATE ZENBILTZATEN ZAUDETE ZEUNDETEN ZOAZTE ZINDOAZTEN ZATOZTE ZENTOZTENHAIEK DABILTZA ZEBILTZAN DAUDE ZEUDEN DOAZ ZIHOAZEN DATOZ ZETOZEN

IBILI JOAN ETORRI(-ren) bila Amaren bila dabil / Etxe bila genbiltzanfuntzionatu Kutxazaina badabil / Ez zebilen trenikNON Mendian nabilNORA Zinera noa Eskolara datozNONDIK Lanetik natorZERTAN Jolasean dabiltzaZERTAN ARI ZEN MOVIMIENTO: Zertan zebilen?

Ari izan = ibili-Bere atzetik zihoan poliziarengandik ihesean ari zenEstaba huyendo del policía que iba tras él

ESTATICA: Zertan zegoen? Ari izan = egon

-Zertan ari zen bagoiaren gainean zegoen lapurra?Qué estaba haciendo el ladrón que estaba encima del vagón?

NOLA Ondo dabil Autoz doa Autoan doa

Urduri gatoz

NOREKIN Mutilekin dabil Elkarrekin goaz Jonerekin datoz


1.6. IMPERATIVO

INFINITIVOJoan!Etorri!Niri ez egin berriro! No me lo vuelvas a hacer!Norbaitekin ikusten banauzu, ezikusiarena egin Si me ves con alguien, hazte el suecoJoan hemendik! = Zoaz hemendik! = Joan zaitez! Vete!

ADITZ TRINKOAREKINEn este caso podemos utilizar el presente de indicativo como imperativoZoaz! Vete!

RAIZ + AUX (transitivo o intransitivo, según a qué verbo acompañe)NOR (INTRANSITIVO) NOR-NORK (TRANSITIVOS, CON O.D.)Singularra Sing. / Plurala

ZU ZAITEZ Etor zaitez! EZAZU / ITZAZU Eros ezazu! / Esan ezazu! / EsaiozuZUEK ZAITEZTE Has zaitezte! EZAZUE / ITZAZUE

Ekar itzazu lehortuen dauden loreak! Trae las flores que están más secas!Ekarri / ekar itzazu / dakartzazu zure gauzak! Trae tus cosas!

AGINTERA: NOR-NORI-NORKNOR NORI NORK

NIRI DA --- iezadazu / iezazkidazu konta iezadazu! Begira iezadazu!HIRI --- K/NHARI (i) O --- iezaiozuGURI IEZA(ZKI) GU ---ZURI --- ZUZUEI --- ZUEHAIEI (i) E ---

NOR NORI NORKNIRI ESA DA --- esadazuHIRI EMA --- K/NHARI EKAR (i) O --- esaiozu / emaiozu / galdeiozu / egiozuGURI ERAMA (ZKI) GU ---ZURI ENTZU --- ZUZUEI EGI --- ZUEHAIEI GALDE (i) E ---

1.7. BALDINTZA

1.7.1. BALDINTZA ERREALA: BA / -Z GERO / EZIK=EZEAN / -T(Z)EKOTAN (si ocurre la primera frase pasará la segunda)

ADITZA ORAIN ALDIA+BA+AUX, GERO ALDIA (Si pasa esto entonces pasará, suele pasar, haz, aquello)Bilbora bagoaz/joaten bagara, marrubiak erosiko ditugu Si vamos a Bilbao compraremos fresas

Presente Futuro/Imperativo/Frecuentativo mejor con aditz trinkoa

Dirua Badaukat, automobil bat erosiKO dut Si tengo dinero compraré un cocheNi ondo jolasTEN Badut, opari bat emanGO didate Si juego bien me darán un regaloBilbora bazoaz ezin izango zara egon Basaurin Si vas a Bilbao no podrás estar en BasauriBALDIN etortzen bazara... (para reforzar las reales) Si vienes...Etortzen baldin bada Si viene...Bihar ez bazatoz, emaiozu abisua irakasleari Si mañana no vienes avisa al profesor

AFIRMATIVA INFINITIBOA+(e)Z GERO (SI, EN CASO DE)/ADITZ ERROA+T(Z)EKOTAN , GERO ALDIAAutobusa galduZ GERO, berandu helduKO zara Si pierdes el autobús, llegarás tarde(Para ver los casos en los que se puede usar T(Z)EKOTAN ver punto 1.7.2)

NEGATIVA INFINITIBOA EZIK/EZEAN (SI NO, EN CASO DE NO) , GERO ALDIADirurik eduki EZIK/EZEAN, ez naiz zinemara joanGO Si no tengo dinero, no iré al cineHark egin EZIK, inork ez du egingo Si no lo hace él no lo hará nadie

BESTELA se diferencia de EZIK o EZEAN en que bestela se pone en la segunda frase, sin embargo ezik o ezean se pone en la primera

Hartu euritakoa! BESTELA busti egingo zara / Hartu euritakoa! Busti egingo zara BESTELA

ADITZA JOKATUZ (Verbo conjugado) ADITZA JOKATU GABE

BAIEZKOAETORTZEN BAZARA (SI VIENES) (ZU) ETORRIZ GERO (EN CASO DE)ETORRIKO BAGINA (SI VINIERAMOS) ETORTZEKOTAN (DE VENIR)

EZEZKOAETORTZEN EZ BAZARA (SI NO VIENES) INFINITIVO EZIK/EZEAN (SI NO, EN CASO DE NO) (ZU) ETORRI EZIK/EZEANETORRIKO EZ BAZINA (SI NO VINIERAS) EZ ETORTZEKOTAN (DE NO VENIR)


1.7.2. BALDINTZA HIPOTETIKOA (BA / -Z GERO / EZIK=EZEAN) / -T(Z)EKOTAN (es improbable que ocurra)

INF+KO AURREKOA, INF+KO ONDORIOAAutobusa galduKO BAZENU, berandu helduKO ZINATEKE Si perdieras el autobús llegarías tardeKlasera joanGO BANINTZ liburuak eramanGO NITUZKE Si fuera a clase llevaría los librosHobeto ezagutuko banindu, ez ninduke horrela tratatuko Si me conociera mejor no me trataría asíJatera jantokira joango bagina eskatuko zenuke maionesa? Si fuéramos a comer a un restaurante pedirías

Mayonesa?DenboraRIK izango banu, igerilekura joango ginateke Si tueviera tiempo iría a la piscina

NOTA- El IZAN y sólo en el caso de IZAN se puede poner o no ponerAberatsa (izango) BANINTZ, Miamin biziKO NINTZATEKE Si fuera rica viviría en Miami

INFINITIVO+(e)Z GERO (SI) / INFINITIVO EZIK/EZEAN (SI NO)Autobusa galduZ GERO, berandu helduKO ZINATEKE Si perdieras el autobús llegarías tardeAutobusa galdu EZEAN/EZIK, goiz helduKO ZINATEKE Si NO perdieras el autobús llegarías pronto

ADITZ ERROA+T(Z)EKOTAN (DE...) (TANTO PARA BALDINTZA REAL COMO HIPOTETICO)Casos en los que podemos utilizar esta forma de hacer el baldintza:

1. NAHI edo BEHAR en baldintza: Se quita NAHI o BEHAR y se le añade al infinitivo T(Z)EKOTANGehiago ikasi NAHI BAduzue, etxerakoa egitea komeniko zaizue Gehiago ikasTEKOTAN, etxerakoa egitea komeniko zaizueAutoa garbitu BEHAR Banu, Artxandara eramango nuke Autoa garbiTZEKOTAN, Artxandara eramango nuke

2. El verbo del baldintza y del ondorio son el mismoMendira BAGOAZ, zure autoan JOANGO gara Mendira joaTEKOTAN, zure autoan JOANGO gara

3. Cuando en el tiempo real necesitas que ocurra primero el ondorio para que ocurra el baldintzaMendira joanGO Bagina, motxila eskatuKO nizuke Mendira joaTEKOTAN, motxila eskatuKO nizuke

(primero me pides la mochila y luego vas al monte)Matrikula eginGO Bazenu, informazioa emango nizuke Matrikula egiTEKOTAN, informazioa emango nizuke

(antes de hacer la matícula necesitas la información)

Nota- RAIZ DEL VERBO+T(Z)EKOTAN además de ser un BALDINTZA puede ser también TENER LA INTENCION DE(mirar punto 3.18) o TENER EL RIESGO DE QUE TE OCURRA ALGO (mirar punto 3.19)

AURREKOA ONDORIOA

INTRANSITIBOA TRANSITIBOA INTRANSITIBOA TRANSITIBOA

BANINTZ BANU BANITU NINTZATEKE NUKE NITUZKEBALITZ BALU BALITU LITZATEKE LUKE LITUZKEBAGINA BAGENU BAGENITU GINATEKE GENUKE GENITUZKEBAZINA BAZENU BAZENITU ZINATEKE ZENUKE ZENITUZKEBAZINATE BAZENUTE BAZENITUZTE ZINATEKETE ZENUKETE ZENITUZKETEBALIRA BALUTE BALITUZTE LIRATEKE LUKETE LITUZKETE

Forma de hacer el transitivo (siempre se coge el verbo en pasado)NUEN NITUEN NUKE NITUZKE TU+KE = TUZKEZUEN ZITUEN LUKE LITUZKE KE+E = KEEGENUEN GENITUEN GENUKE GENITUZKE La 3ª persona pierde la 1ª Z y se convierte en LZENUEN ZENITUEN ZENUKE ZENITUZKE Si acaba en TE pasa al final, se pone KETEZENUTEN ZENITUZTEN ZENUKETE ZENITUZKETEZUTEN ZITUZTEN LUKETE LITUZKETE

Nota- Se pueden formar también condicionales con los aditz trinkoa siguiendo estas mismas normas, Ejemplo: Zegoen=Estaba Si estuviera = balego

NOR-NORI AURREKOA ONDORIOA

SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL

NIRI BALITZAIT BALITZAIZKIT LITZAIDAKE LITZAIZKIDAKE Zurekin joatea gustatuko litzaidake A mí me gustaría ir contigoHARI BALITZAIO BALITZAIZKIO LITZAIOKE LITZAIZKIOKEGURI BALITZAIGU BALITZIZKIGU LITZAIGUKE LITZIZKIGUKEZURI BALITZAIZU BALITZAIZKIZU LITZAIZUKE LITZAIZKIZUKE Zurea balitz ez litzaizuke ahaztuko Si fuera tuyo no se te olvidaríaZUEI BALITZAIZUE BALITZAIZKIZUE LITZAIZUEKE LITZAIZKIZUEKEHAIEI BALITZAIE BALITZAIZKIE LITZAIEKE LITZAIZKIEKE


ZER-NORI-NORK (se forma como los demás transitivos, formo sólo el singular)NIRI HARI GURI ZURI ZUEI HAIEI

NIK BANIO/NIOKE BANIZU/NIZUKE BANIZUE/NIZUEKE BANIE/NIEKEHARK BALIT/LIDAKE BALIO/LIOKE BALIGU/LIGUKE BALIZU/LIZUKE BALIZUE/LIZUEKE BALIE/LIEKE

GUK BAGENIO/GENIOKEBAGENIZUGENIZUKE

BAGENIZUEGENIZUEKE

BAGENIE/GENIEKE

ZUK BAZENIT/ZENIDAKE BAZENIO/ZENIOKE BAZENIGU/ZENIGUKE BAZENIE/ZENIEKE

ZUEKBAZENIDATEZENIDAKETE

BAZENIOTEZENIOKETE

BAZENIGUTEZENIGUKETE

BAZENIETEZENIEKETE

HAIEK BALIDATE/LIDAKETE BALIOTE/LIOKETE BALIGUTE/LIGUKETEBALIZUTELIZUKETE

BALIZUETELIZUEKETE

BALIETE/LIEKETE

NOR-NORK (ONDORIOA: NOR+KE+NORK)NI HURA GU ZU ZUEK HAIEK

NIK BANU/NUKE BAZINTUT/ZINTUZKETBAZINTUZTETZINTUZKETET

BANITU/NITUZKE

HARK BANINDU/NINDUKE BALU/LUKE BAGINTU/GINTUZKE BAZINTU/ZINTUZKEBAZINTUZTEZINTUZKETE

BALITU/LITUZKE

GUK BAGENU/GENUKEBAZINTUGUZINTUZKEGU

BAZINTUZTEGUZINTUZKETEGU

BAGENITU/GENITUZKE

ZUKBANINDUZUNINDUKEZU

BAZENU/ZENUKEBAGINTUZUGINTUZKEZU

BAZENITUZENITUZKE

ZUEKBANINDUZUENINDUKEZUE

BAZENUTEZENUKETE

BAGINTUZUEGINTUZKEZUE

BAZENITUZTEZENITUZKETE

HAIEKBANINDUTENINDUKETE

BALUTE/LUKETEBAGINTUZTEGINTUZKETE

BAZINTUZTE/ZINTUZKETEBAZINTUZTETEZINTUZKETETE

BALITUZTE/LITUZKETE

1.7.3. BALDINTZA HIPOTETIKOA IRAGANEAN (si hubiera querido, habría ido)

Expresan condicionales que tienen pocas posibilidades de haber ocurrido en el pasadoForma de hacer el ONDORIO: INF AURREKOA (=BALDINTZA HIPOTETIKOA), INF+KO ONDORIOA (ONDORIO HIPOTETIKOA+KEEN/TEN)

En el baldintza el izan es voluntario, excepto para verbos que se forman con izan como bizi izanZure gurasoak Bilbon bizi IZAN BALIRA, bilbotarrak direla esanGO ZUKETEN Si tus padres hubieran vivido en Bilbao,

habrías dicho que son bilbaínos En el Ondorio la L de la 3ª persona vuelve a ser Z

Auto gidaria astiroago joan (izan) BALITZ, gelditzeko astia izanGO ZUKEEN Si el conductor hubiera ido más lento habría tenido tiempo de parar

Goyo atzo etorri (izan) BALITZ asteburukoa kontatuKO ZIGUKEEN Si Goyo hubiera venido ayer nos habría contado lo del fin de semana

En el Ondorio litzateke se convierte en zatekeenKale zabalagoak egin (izan) BALITUZTE, ez ZATEKEEN horrelakorik gertatuKO Si las calles hubieran sido más amplias no

habría pasado eso El Ondorio puede estar en presente: INF+KO ONDORIO HIPOTETIKOA

Pianoa jotzen ikasi (izan) banu, kontzertuak emango nituzke orain Si hubiera estudiado piano ahora estaría dando conciertos

El Ondorio si acaba en KE se pone KEEN, pero si acaba en SE TE pone TENZinera gurekin etorri (izan) BAZINATE, dohainik sartuKO ZINATEKETEN Si hubierais venido al cine con nosotros,

hubierais entrado gratis

1.8. EGIN

SUSTANTIVO + EGIN NOMINALIZACIONIHES EGIN ihesean = ihesiBere atzetik zihoan poliziarengandik ihesean ari zen Huyendo del policía que iba tras élHITZ EGINZertan ari dira? Hitz egiten ari dira=Hizketan ari dira Están hablando

PARA REFORZAR UN VERBO ZER EGIN DU? (el verbo es el que responde la pregunta)Si lo que el sujeto ha hecho o le ha pasado es el mismo verbo necesitamos poner EGINErori egin zen Se cayóNahiz eta euria izan etorri egin da Aunque llueve ha venidoNekasarien uzta izorratu egin zen La cosecha del agricultor se fastidió (lo importante es que se

estropeado, por eso ponemos EGIN)Aitak alde egiteko esan, eta jakina, joan EGIN nintzen etxetik Zer egin duzu?Ez dut etxea pintatu; papereztatu EGIN dut Zer egin duzu?Ez da nahikoa etxean estudiatzea, etorri EGIN behar da eskolara Zer gehiago egin behar da?Biluzik zegoela ikusi zuten baina, hala ere, kale gorrian utzi zuten Nola utzi zuten?Etorriko zara afarira? La respuesta es bai ala ez


1.9. ARAZI / ERAGIN (BEHARTU / LORTU: obligar a otro a algo, provocar que otro haga)

BEHARTU (obligar a) / BORTXATU (forzar a) / BULTZATU (empujar a) / LORTU (conseguir que) / GONBIDATU (invitar a)

ARAZI / ARAZTEN / ARAZIKO Infinitivo intransitivo + ARAZI = nor-nork

-T(Z)ERA BEHARTUGurasoek mezatara joatera behartu gintuzten = Gurasoek mezatara joanARAZI GINTUZTEN

Los padres nos obligaron a ir a misaIrakasleak ikasleak klasean sartzera behartu zituen = Irakasleak ikasleak klasean sarRARAZI zituen

El profesor obligó a los alumnos a entrar en clase Infinitivo transitivo + ARAZI = nor-nori-nork

-T(Z)ERA BEHARTUZuek ni gezurrak esatera behartuko nauzue = Zuek niri gezurrak esanARAZIKO DIZKIDAZUE

Vosotros me obligais a mentirLapurrek dirua ateratzera behartu ninduten = Lapurrek dirua ateraRAZI ZIDATEN

Los ladrones me obligaron a sacar el dinero

-T(Z)EA LORTUAlkoholak jendea penak ahaztea lortzen du = Alkoholak jendeari ahazARAZTEN dizkio

El alcohol consigue que la gente olvide las penas

ERAGIN / ERAGITEN / ERAGINGO (para formas compuestas del EGIN) Infinitivo siempre transitivo + ERAGIN = nor-nori-nork

Hark negar egitera behartu ninduen = Hark negar ERAGIN ZIDAN El me obligó a llorar

Terminaciones del infinitivo en I / TU / DU, se quita la terminación, en el caso de TU podemos quitar también sólo la U Si acaba en R se dobla la R Si acaba en A, desaparece una A

1.10. CONJUGACION DEL GERUNDIO Y DEL PARTICIPIO (HACIENDO / HECHO)

1.10.1. FORMAS CONJUGADAS: -LA / -LARIK

-LA Ni hara joan nintzeLA poza hortza zuten Yendo allí se alegraron (se solían alegrar)Nik dakidaLA ez da inor heldu Sabiéndolo yo (que yo sepa) no ha venido nadie

-LARIK 66 ardi eta ahari bat hil zituzteLARIK Matando 66 ovejas y carnerosBabes bita sasi artean sartu zireLARIK Entrando entre zarzas en busca de refugio

NOTA- –LA y –LARIK también son denborazkoak, sustitutos de –NEAN. En denborazkoak sólo pueden ir con aditz trinkoa,nunca en el verbo auxiliar

1.10.2. FORMAS INCONJUGADAS: -KA / -Z / -IK / -RIK / -TA / -DA / -Z

1.10.2.1. GERUNDIO KA / Z

-KA ZKA IKUS(I) IKUSKA viendo, visitando (GALDEREZKA) BULTZA(TU) BULTZAKA empujando

DEI(TU) DEIKA llamando. Ama deika dago (La madre está llamando)KORRI(TU) KORRIKA corriendo

-Z Va unido al nombre verbalEGIN EGITEN EGITEAZ Hori egiteaz nekatu zara (Haciendo eso te cansas)IBILI IBILTZEN IBILIZERAGIN ERAGITZEN ERAGINEZEDUKI EDUKITZEN EDUKITEAZ Amama edukiteaz laguntza handia dauka

Teniendo abuela tiene gran ayuda1.10.2.2. GERUNDIO Y PARTICIPIO IK / RIK / Z / TA / DA /

Se conjuga a partir del infinitivo-IK HIL HILIK

EGIN EGINIK Eginik dago? (Está hecho?)Are latzagoak emakume izanIK Más duros aún siendo mujer

-RIK IKASI IKASIRIK Estudiando-Z EGIN EGINEZ Eginez dago (Está hecho)

ERAGIN ERAGINEZ InfluenciadoIBILI IBILIZ Andado

-TA IKASI IKASITA Estudiado-DA HIL HILDA Muerto


2. SINTAXIA

2.1. ORDEN DE PREGUNTAS Y RESPUESTAS (GALDEGAIA)

PREGUNTA GALDEGAIA + ADITZA + COMPLEMENTOS ? / GALDEGAIA + ADITZ NAGUSIA + LAGUNTZ.? Nork du liburua ?

BAIEZKOETAN COMPLEMENTOS + RESPUESTA (GALDEGAIA) + ADITZ NAGUSIA + LAGUNTZAILEA (AUX)Liburua Kepak du

EZEZKOETAN COMPLEM + EZ + LAGUNTZAILEA + GALDEGAIA + ADITZ NAGUSIA / EZ+LAG+NAGU+GALDEGAIALiburua ez du Kepak

En euskera por lo que preguntamos es por lo que está delante del verbo, y al contestar debe ir delante del verbo

Nekatuta Ander dago? == Ander nekatuta dago? NOR NOLA

Txominek baino txartoago Inesek egin zuen? Ez, ez egin zuen Inesek (Txominek baino txartoago), Jonek egin zuenHori gu baino tontoagoa da? Ez, (hori) ez da gu baino tontoagoa, (hori gu baino) azkarroagoa da

2.2. ZERGATIZKOAK, FINALA ETA KAUSALA: -(e)LAKO / T(Z)EAGATIK / T(Z)EARREN / T(Z)EKO /(-eLA) ETA/BAIT/-NEZ GERO

CON PREGUNTA (la terminación responde a alguna pregunta)

AL FINAL DE LA PRIMERA FRASE (DE LA SUBORDINADA CAUSAL)

o ZERGATIZKOA (se ordenan como las relativas, -LAKO entre las dos frases, también puede ir al final)AUXILIARRA+–(e)LAKO (PORQUE) ZERGATIK? / ZER DELA/ZELA ETA?

Zergatik erosi dugu? Por qué lo hemos comprado?Dirua duguLAKO erosi dugu Lo hemos comprado porque tenemos dineroBusa galdu dudalako etorri naiz berandu He llegado tarde porque he perdido el busErosi ez duelako ez dauka janaririk No tengo comida porque no he compradoEz du erosi, dirurik ez duelako No lo ha comprado porque no tiene dineroNahi izan ez dudalako ez dut egin No lo he hecho porque no he queridoLana bukatu ez duelako zigortu dute Le han castigado porque no ha terminado el W

NOTA- Después del verbo con –LAKO sólo puede ir el verbo de la pregunta, nunca se puede poner el O.D. y luego el verbo

HARGATIK (porque sí, porque no) ZERGATIK?Zergatik egin duzu? Hargatik Por qué lo has hecho? Porque síZergatik ez duzu egin? Hargatik Por qué no lo has hecho? Porque no

o FINALA ETA KAUSALA (-tzeagatik/-tzearren entre las dos frases)ADITZ ERROA+T(Z)EAGATIK (POR) (causalidad final o causal) ZERGATIK?RAIZ+T(Z)EARREN (POR / PARA) (=-tzeko/-tzeagatik, según el caso) ZERTARAKO? / ZERGATIK?

CAUSALIDAD FINAL (por/para)Zurekin egoTEARREN/ egoTEAGATIK etorri naiz He venido para (por) estar contigoZu ikusTEAGATIK/ikusTEARREN sartu da Ha entrado por verte

KAUSALA (por)Zurekin egoteagatik zigortu naute Me han castigado por estar contigoEgia esateagatik haserretu zara Te has enfadado por decirte la verdad

AL COMIENZO DE LA PRIMERA FRASE

o HELBURUZKOAK (FINALIDAD) ZERTARAKO? PARA QUE?INFINITIVO+ –T(Z)EKO (PARA QUE)

JaTEKO/jaTEARREN ekarri ditut patatak He traído patatas para comer Zertarako ekarri dituzu patatak?

o AGINDUA KONTATZEAN (IMPERATIVO) (mirar punto 2.3) ZER? QUE?INFINITIVO+ –T(Z)EKO (QUE)

Etortzeko esan dizut Te he dicho que vengas Zer esan dizut?

-TEKOJOAN JOATEKO

-TZEKOIBILI IBILTZEKO

EGON EGOTEKO GARBITU GARBITZEKO

SIN PREGUNTA (das la explicación porque tú quieres, ez dago galderarik)

o ZERGATIZKOA

AL FINAL DE LA SEGUNDA FRASE

ETA = BAIT+AUXILIARRA (PORQUE, ES QUE, YA QUE, PUES, QUE)Ez da lanera joan, gaixorik dago eta No ha ido a trabajar, es que (porque) está enfermoEtxean geratzeko esan zioten, euria ari baitzuen Le dijeron que se quedara en casa, ya que estaba lloviendoNik ezin dut ezer esan, ez bainaiz hemengoa Yo no puedo decir nada, pues no soy de aquí


Azkar ibili, berandu baita!= Azkar ibili, berandu eta! Anda deprisa, que es tarde!BAIT+N BAIN BAINAIZBAIT+Z BAITZ BAITZARABAIT+G BAIK BAIKARABAIT+D BAIT BAITAGO

AL FINAL DE LA PRIMERA FRASE

AUX+-(e)LA ETA (PORQUE, COMO, A CAUSA DE) ZER DELA ETA? (según Idoia no es así)Gaixorik dagoela eta, ez da lanera joan Como está enfermo, no ha ido a trabajar / No ha ido

a trabajar porque está enfermoSeme-alabak direla eta oso kezkatuta gaude Estamos muy preocupados a causa de los hijos

AUX+-NEZ GERO (YA QUE, COMO, PUESTO QUE, DESDE QUE)Lobak oposizioak gainditu zitueNEZ GERO, osaba pozik zegoen Como el sobrino aprobó las oposiciones, el tío

estaba contentoIkusi ez dudaNEZ GERO, ezin dut ezer esan Como no lo he visto, no puedo decir nada

2.3. KONPLETIBAK: (E)LA / -NIK (QUE) / -T(Z)EKO

KONTATZEANo BAIEZKOETAN ATZIZKI –(e)LA (sufijo que) ZER? SUJETO+ORACIÓN+VERBO

SUBORDINADA AUX+–LA + PRINCIPAL (afirmativa) (El sufijo se pone en el auxiliar de la oración subordinada)SUBORDINADA PRINCIPAL Qué han dicho? Han dicho que ha venidoEtorri da esan dute Zer esan dute? (O.D) Etorri deLA esan duteNire amak mendira joango gareLA esan dit Mi madre me ha dicho que iremos al monteNire amak EZ gareLA mendira joango esan dit Mi madre me ha dicho que no iremos al monteArgi dago gaur ez dela nire eguna! Está claro que hoy no es mi día!Nori esan zenion isilik egon behar zuela? A quién le dijiste que tenía que estar callado?Jaten ez BAdu ez dueLA indarrik izango esan diote Le han dicho que si no come no será fuerte (la completiva se pone

en el auxiliar que queda libre, el otro ya tiene BA)EZ diot inori esan taberna hartan ikusi zintuguLA “Te vimos, PERO NO se lo hemos dicho a nadie”

o EZEZKOETAN ATZIZKI –NIK ZER?PRINCIPAL (negativa) + SUBORDINADA + AUX+-NIKEz dakite Etorri da Zer ez dakite? Ez dakite etorri deNIKNire amak mendira joango gareNIK EZ dit esan = Nire amak EZ dit esan mendira joango gareNIK

Mi madre no me ha dicho que iremos al monte (me ha dicho otra cosa)Ez zidan esan Menorkara joango zarenik “Lo que no han dicho es que hayas ido a Menorca”Ez zidan esan Menorkara joango zarela “Has ido a Menorca pero no me lo ha dicho”Ez zuen inork pentsatzen berandu zela Nadie pensaba que era tarde (PERO SI era tarde)Ez zuen inork pentsatzen berandu zenik Nadie pensaba que era tarde (Y NO era tarde)

o AGINDU ETA SUPLIKA ADITZ ERROA+T(Z)EKOAmak atea ixTEKO esan dit Mi madre me ha dicho que cierre la puertaGuk liburu horiek erosTEKO ez dizuegu esan Nosotros no os hemos dicho que compreis esos libros

COMO SE AÑADE EL SUFIJO? –(e) LAKO; -(e) LA; -NIK; (e)NTERMINACIÓN SE PONETercera persona que NO sea O Se añade E U + E = UE DU + (E) LA = DUELASi acaba en T Se quita la T y se pone DA T + E = DA DUT + (E) LA = DUDALASi acaba en A Se quita la A y se pone E A + E = E DA + (E) LA = DELASi acaba en N Se quita la N N + E = E NUEN + (E) LA = NUELASi acaba en Z Se añade E Z + E = ZE NAIZ + (E) LA = NAIZELASi acaba en KE Se añade E KE + E = EE DAITEKE +(E) LA = DAITEKEELA Si acaba en R Se añade RE R + E = RE DATOR + (E) LA= DATORRELA

U Z A N T O E KEDU DUELA NAIZ NAIZELA DA DENIK NUEN NUELA DUT DUDALA ZAIO ZAIOLA ZAIE ZAIENIK DAKITE DAKITEELA

2.4. ZEHARGALDERA (PREGUNTAS INDIRECTAS), EXCLAMATIVA ETA ZALANTZA

GALDERA KONTATZEN (-N)Ea nor etorri deN galdetu dizut Te he preguntado a ver quién ha venidoKomentatu behar dizuet nola egin dituzuen idazlanak Os tengo que comentar cómo habeis hecho los ejerciciosZer egingo duten esan dit Me ha dicho qué harán

GALDEGAIA GALDERARIK GABE (EXCLAMATIVA) (-N)Nolako zaratak entzuten zaizkizun! Vaya ruídos se te escuchan!Zein polita den! Qué bonito es!Begira ezazu zein ederrak diren! Mira qué bonitas son!


ZALANTZA (ALA EZ) (plantea duda)(si) (-N)Ez dut erabaki bihar ala hurrengo astean joango naizen No he decidido si iré mañana o la próxima semanaEz dakit joango garen No sé si iremosEz diogu galdetu pastelik nahi duen No le hemos preguntado si quiere pastelesGaldetu diogu pastelik nahi duen Le hemos preguntado si quiere pasteles

ZEHARGALDERA ETA ERLATIBOAPERPAUS NAGUSIA PERPAUS TXERTATUA ATZIZKIA

BAIEZKOAENUNTZIATIBOA -(e) LAGALDERAZKOA / ZALANTZA -(e) N

EZEZKOAENUNTZIATIBOA -(e) NIKGALDERAZKOA / ZALANTZA -(e) N

Etxean nor dagoEN esan dizut Te he dicho quién está en casa Galdera KontatzenEtxean Kepa dagoELA esan dizut Te he dicho que Kepa está en casa konkretoEz dakit mendira noiz joango garen No sé cuándo iremos al monte Galdera KontatzenEz dakit mendira joango garen (ala ez) No sé si iremos al monte ZalantzaBadakizue zuen seme-alabak etorriko diren? Sabeis si han venido vuestros hijos? ZalantzaBadakizue zuen seme-alabak etorriko direla? Sabeis que han venido vuestros hijos? Konkreto

2.5. ERLATIBOA: -(E)N / -TAKO / -DAKO / -RIKO

-(e)N (frase subordinada+verbo+relativo+sustantivo+frase principal) (aditza+erlatiboa+izena (declinado con la frase ppal.)) La -N se pone en la frase subordinada La palabra que va justo detrás del relativo (de la N) se declina con el verbo de la frase principal (la subrayada) PERO es

importante fijarse en si es el O.D. o el sujeto de la frase principal Es fundamental no mezclar palabras de la frase subordinada con la principal, todo lo que sobre se pone delante del primer

verbo (que es el de la frase subordinada)

Zein da gehien gustatzen zaizun fruita? Qué fruta es la que más te gusta?Marrubiak dira gehien gustatzen zaidana La que más me gusta son las fresasAlabari Parisetik ekarri nion lurrin garestia lagun bati eman zion El caro perfume que le traje a mi hija de París se lo

dio a un amigoMenditik datorreN gizonA ona da El hombre que viene del monte es bueno Basaurikoa den mutila ri boligrafoa erori zaio Al chico que es de Basauri se le ha caído el bolígrafoBasaurikoa denari boligrafoa erori zaio Al que es de Basauri se le ha caído el bolígrafoNork dauka txakurra? ¿Quién tiene perro?Nire etxean egon diren lagunek txakurra daukate Los amigos que han estado en mi casa tienen perro

SujAsko abesten duten pertsonak oso alaiak dira Las personas que cantan mucho son muy alegresTxartoen hitz egiten duenak horiek dira Esos son los que peor hablanApurtu diren botilak lurrean utzi ditugu La botellas que se han roto las hemos dejado en el suelo

O.D.Zure ondoan dagoENAREN lagunA naiz Soy el amigo del que está a tu ladoNork esaten du “beharbada”? Quién dice “puede ser”?Zalantzan dagoen norbaitek Alguien que tiene dudasNori esaten diozu “ez adarrik jo”? A quién le dices “no me tomes el pelo”?Gezurra esaten didanari Al que me mienteEsan zenigunera joan ginen Fuimos a donde nos dijiste

EZEZKOAKNork esaten du “ez nago batere ados zurekin”? Quién dice “no estoy en absoluto de acuerdo contigo”?Konforme ez dagoenak El que no está conformeHilabetero erosten ez dudan aldizkariak 3 euro balio du La revista que no compro todos los meses vale 3 eurosOspitalean ingresatu ez zutenaren egoera ez zen oso larria El estado del que no ingresaron en el hospital no era muy

graveAzaldu ez den lankidearekin oso haserre daude Estamos muy enfadado con el compañero de trabajo que no

lo ha explicadoEz dut topatu hiztegian bilatu dudan hitza No he encontrado la palabra qe he buscado en el diccionario

INFINITIVO+-TAKO / -DAKO (para verbos en PASADO, normalmente no se usa en negativas) BOKALEZ -TAKO Etorritako ikaslea Ismael da El alumno que ha venido es Ismael N -DAKO Egondako nezka Elena zen La chica que estuvo era Elena

Goiz etorri diren ikasleak erregelan geratu dira = Goiz etorriTAKO ikasleak erregelan geratu diraGoiz etorri direnak erregelan geratu dira = Goiz etorriTAKOak erregelan geratu diraTxakurra eduki zuen auzokideari mesede bat eskatu diot = Txakurra edukiTAKO auzokideari mesede bat eskatu diotJolasten aritu diren umeak eskolan sartu dira = Jolasten arituTAKO umeak eskolan sartu dira

Los niños que han estado jugando han entrado a la escuelaINFINITIVO+-RIKO

BOKALEZ UtziRIKO liburua gustatu zait El libro que me has dejado me ha gustado


2.6. KOORDINAZIOA

2.6.1. KOPULATIBOAK (ERE / ETA)

BAIEZKOETAN ERE (BA, con aditz trinkoa seguido)

Jonek patatak ekarri zituen eta sagarrak ERE ekarri zituen Jone trajo patatas y también trajo manzanas Neu ERE horraxe noa Yo voy allí tambiénGurdi arinagoak ERE Badira También hay carros más rápidosNeu ERE Banoa horra Yo también voy ahí

ERE BAIJonek patatak ekarri zituen eta sagarrak ERE BAI

BAITA... ERE = ETA... ERE BAIJonek patatak ekarri zituen BAITA sagarrak EREBAITA erretzean bero gehien ematen dutenak ERE Pero al quemar también los que dan más calorErrazagoa BAITA aparkatzen eta garbiagoa ERE BAI Más fácil de aparcar y también más limpio

BAI... BAI...Lehen beti elkarrekin ibiltzen ziren, bai erosketak egiteko, bai paseatzeko, baita euskara ikasteko ereAntes siempre iban juntos, ya a hacer las compras, ya a pasear, también a estudiar euskara

EZEZKOETAN ETA... ERE EZ

Jonek ez zuen sagaRRIK ekarri ETA patataRIK ERE EZEZ... EZ...

Ez zuen inoiz, ez irratia, ez telebista pizten eta egunkariak ere ez zituen inoiz irakurtzenNunca ponía ni la radio, ni la televisión y tampoco leía nunca los periódicos

EZTA... EREJonek ez zuen sagaRRIK ekarri EZTA patataRIK ERE Jone no trajo manzanas y patatas tampocoEz izenik, EZTA helbiderik ERE Ni nombre, ni tampoco dirección

ETA (Y / YA QUE, COMO)Fue el último día y fuimos a cenar Azkeneko eguna zen ETA afaltzera joan ginenComo fue el último día fuimos a cenar Afaltzera joan ginen azkeneko eguna zen ETA

Azkeneko eguna zen ETA, afaltzera joan ginenAfaltzera joan ginen azkeneko eguna BAITZEN

Se podría confundir con –(e) LAKO, la diferencia está en que el ETA sólo se utiliza con cualquier otra pregunta que no sea ZERGATIK?Nondik zatoz? Zornotzatik nator, lagunak ikustera joan naiz ETAZergatik zatoz Zornotzatik? Lagunak ikustera joan naizELAKO

2.6.2. DISJUNTIBOAK (EDO / ALA)

EDO (Y/O) AFIRMATIVAS Aita EDO ama joan daALA (EXCLUYENTE) INTERROGATIVAS Mendira joan da ALA etxean gelditu da?

2.6.3. DISTRIBUTIVAS (BAI...BAI / EZ...EZ) (YA...YA / NI...NI)

BAI... BAILehen beti elkarrekin ibiltzen ziren, bai erosketak egiteko, bai paseatzeko, baita euskara ikasteko ereAntes siempre iban juntos, ya a hacer las compras, ya a pasear, también a estudiar euskara

EZ... EZEz zuen inoiz, ez irratia, ez telebista pizten eta egunkariak ere ez zituen inoiz irakurtzenNunca ponía ni la radio, ni la televisión y tampoco leía nunca los periódicos

2.6.4. ADBERTZATIBOAK

ENTRE LAS DOS FRASES (JUNTAGAILUAK, conjunción coordinativa)BAINA (PERO)

Aita badoa / Ni hemen gelditzen naizAita badoa BAINA ni hemen gelditzen naiz Mi padre sí va pero yo me quedo aquí

BESTERIK (MAS QUE)Zabortegia BESTERIK ez dugu eduki No hemos tenido más que una escombreraHori besterik da Eso es otra cosaJatea besterik ez du gogoan No piensa más que en comer

BAKARRIK (SOLO) (al principio, en el medio o al final, donde quiera)Zabortegia eduki dugu BAKARRIK= BAKARRIK zabortegia eduki dugu= Zabortegia BAKARRIK eduki dugu

Sólo tenemos la escombrera


ORDEA (EN CAMBIO, SIN EMBARGO) (También se puede poner al final de la frase, NUNCA AL PRINCIPIO)Bihar euria egingo du, gu, ORDEA, Gorbeara joango gara = Bihar euria egingo du, gu Gorbeara joango gara ORDEA

Mañana va a llover, sin embargo, iremos al GorbeaItzuli ginenean, ORDEA, ez zegoen han Cuando volvimos, sin embargo, no estaba allí

BAINA... ERE (PERO TAMBIEN)Aita berandu etorri da / Ama berandu etorri daAita berandu etorri da BAINA ama ERE berandu etorri da Mi padre ha llegado tarde, pero mi madre también ha llegado

tardeOSTERA / AITZIK (AL CONTRARIO/SIN EMBARGO)

Gu atzo Bilbora joan ginen jertse bat erostera, OSTERA, ez genuen erosi pentsatu genuenaNostros ayer fuimos a Bilbao a comprar un jersey, sin embargo, no compramos el que pensamos

GAINERA (ADEMÁS, APARTE) / VERBO NOMINALIZADO+-Z GAINERA/GAIN/APARTE (ADEMÁS DE, APARTE DE)Diru asko edukiteaZ GAINERA polita da Además de tener mucho dinero es guapa

ENTRE LAS DOS FRASES Y AL PRINCIPIO HALA ERE/ HALA ETA GUZTIZ ERE/ HALAZ GUZTIZ (ERE) (ASI Y TODO, SIN EMBARGO) (se puede poner al principio)

Bihar euria egingo du, HALA ERE, Gorbeara joango gara Mañana va a llover, así y todo, iremos al Gorbea

DENA DELA (ASI Y TODO, DE TODOS MODOS, AUN ASI) (se puede poner al principio)Lan ona dela uste dut, DENA DELA, hobeto daiteke Creo que es un buen trabajo, aun así, podría mejorarse

DENA DEN (SEA LO QUE SEA, EN CUALQUIER CASO, DE TODOS MODOS, AUN ASI, CON TODO) (Tb al principio)

ALABAINA (SIN EMBARGO, AUN ASI)Eta, ALABAINA, interesgarrienak energia lortzeko Y, sin embargo, para conseguir la energía más interesante

AL FINAL BAINA (AUNQUE)

BAIZIK=BAINO (BAIEZKOETAN: SINO) (EZEZKOETAN: SINO, TAN SOLO, MAS QUE )NOTA- Baizik siempre es la contestación a una frase negativa, no es una cosa sino la otra, si la frase anterior es

afirmativa se utiliza IZAN EZIKBAI Gizon hori ez da gaiztoa, ona BAIZIK Ese hombre no es malo, sino bueno

Ez zuen Donostian ikasi, Deuston BAIZIK No estudió en Donosita, sino en DeustoHori ez da berria, zaharra BAINO Eso no es nuevo, sino viejo

EZ Autoek lau gurpil baizik ez dituzte izaten Los coches no suelen tener más que 4 ruedasTolosatik Irunerako bidean bi geltokitan baizik ez da gelditzen tren hauEn el camino de Tolosa a Iruña este tren tan sólo se para en dos paradas Kalean eta tabernetan BAINO EZ dut erretzen Tan solo fumo en la calle y los baresZabortegia BAINO/BAIZIK ez dugu eduki No hemos tenido más que una escombrera

IZAN EZIK (EXCEPTO, SALVO) (EZIK sólo puede ir solo cuando es sinónimo de EZEAN, en baldintzak)Denak etorri dira, apaiza izan ezik Han venido todos, excepto el curaBarazki guztiak guztatzen zaizkigu, porruak izan ezik Nos gustan todas las verduras, salvo los puerros

AL PRINCIPIO O AL FINAL DE LA SEGUNDA FRASE

BESTELA (SI NO, DE OTRO MODO)Hartu euritakoa! Hartzen ez baduzu busti egingo zara Coge el paraguas! Si no lo coges te vas a mojarHartu euritakoa! BESTELA busti egingo zara = Hartu euritakoa! Busti egingo zara BESTELA

Coge el paraguas! Si no te vas a mojar SIN VERBO Y EN LA SEGUNDA FRASE

ALDIZ = BERRIZ (EN CAMBIO, SIN EMBARGO)Zuk rubioa erretzen duzu / Nik beltza erretzen dutZuk rubioa erretzen duzu nik, ALDIZ / BERRIZ, beltza Tú fimas rubio yo, sin embargo, negro

UNA PARTE EN LA PRIMERA FRASE Y OTRA EN LA SEGUNDA EZ EZIK... ERE (NO SOLO... SINO TAMBIEN)

Adj + ez ezik , adj + ere ba + izan (no sólo... sino además, sino también) Leloa ez ezik, itsusia ere bazara No sólo eres tonto sino además feoSust + ez ezik , sust + ere + aditza + auxPatatak ez ezik, tomateak ere erosi ditut No sólo patatas, sino también he comprado tomatesZu ez ezik, beste gustiak ere joan dira No sólo tú sino también todos los demás han idoSust + partizipioa + ez ezik , sust + ere (egin) + partizipioa + auxPatatak jan ez ezik, ura ere edan (egin) dut No solo he comido patatas sino que tb he bebido aguaSust + inf. nominalizado + ez ezik , sust + ere (egin) + aditza + auxKlasera joatea ez ezik, nire irakasleak ere gustatzen zitzaizkidan


2.6.5. ILATIVAS

ENTRE LAS DOS FRASES BERAZ=HORTAZ=HORREGATIK (ASI PUES, POR LO TANTO, POR CONSIGUIENTE) (se puede poner al principio)

Adizkide zaitut eta, BERAZ, ez naiz haserretuko Somos amigos y, por lo tanto, no me voy a enfadar

AL FINAL ORDUAN (ENTONCES, EN AQUEL TIEMPO, EN AQUELLA OCASIÓN, POR CONSIGUIENTE, SEGÚN ESO)

(también se puede poner entre las dos frases)Bai ederki bizi ginela ORDUAN Sí que vivíamos bien en aquel tiempoZer esan behar dugu ORDUAN? Qué tenemos que decir entonces?

2.7. KONPARAKETAK

2.7.1. COMPARATIVAS DE DESIGUALDAD:BAINO –AGO / –ENA /-EGI / NAHIKO=ASKI / OSO / SANO / TXIT / BATERE

------ -AGO (más) -EGI (demasiado) -N (el que más/menos)

ADVERBIO DE CANTIDAD (KANTITATEA)

ASKO (mucho)Diru asko dauka

GEHIAGO (más)Jonek zuk baino gehiago daki

GEHIEGI (demasiado)Gizon honek gehiegi daki

GEHIEN (el que más)Dirurik gehien duena

ADVERBIO DE CANTIDAD (KANTITATEA)

GUTXI (poco)Diru gutxi dauka

GUTXIAGO (menos)Jonek zuk baino gutxiago daki

GUTXIEGI (demasiado poco)Gizon honek gutxiegi daki

GUTXIEN (el que menos)Dirurik gutxien duena

ADJETIVO (KUALITATEA)

ONA (bueno)Gizon hau ona da, hori hobea

HOBEA(GOA) (mejor)Miren ez da zu baino hobea(goa)

ONEGIA (demasiado bueno)Gizon hau onegia da

ONENA (el mejor)Hau da klaseko ikaslerik onena

ADVERBIO DE MODO (NOLA)

ONDO (bien)Hori ondo dago,hau hobeto

HOBETO (mejor)Zerria zaldia baino hobeto dago

ONDOEGI (demasiado bien)Hau ondoegi dago

ONDOEN (el que mejor)Hau da ondoen egin zuena


ONGI (bien)Hori ongi dago

HOBEKI (mejor)Zerria zaldia baino hobeto dago

ONGIEGI (demasiado bien)Hau ongiegi dago

ONGIEN (el mejor)Hau da ongien egin zuena

ADJETIVO (KUALITATEA)

TXARRA (malo)Gizon hau txarra da, hori txarragoa

TXARRAGOA (peor)Miren ez da zu baino txarragoa

TXARREGIA (demasiado malo)Gizon hau txarregia da

TXARRENA (el peor)Hau da klaseko ikaslerik txarrena


TXARTO (mal)Hori txarto dago

TXARTOAGO (peor)Zerria zaldia baino txartoago dago

TXARTOEGI (demasiado mal)Hau txartoegi dago

TXARTOEN (el que peor)Hau da txartoen egin zuena

BI TERMINOAK

KUALITATEA (BAINO... –AGO(AK)) (MAS QUE)A+B+BAINO+ADJ./ADV+AGO(A)(K)+ADITZA

Mahai hau aulki hori baino altuagoa da Esta mesa es más alta que esa silla

A+EZ+AUX+B+BAINO+ ADJ./ADV+AGO(A)(K)+ADITZAMiren ez da zu baino politagoa Miren no es más guapa que tú

A+B+BAINO+O.D. (SIN DECLINAR)+ADJ./ADV+AGO(A)(K)+ADITZAMahaiak aulkiak baino anka luzeagoak ditu La mesa tiene las patas más largas que la silla

A+EZ+AUX+B+BAINO+O.D. (SIN DECLINAR)+ADJ./ADV+AGO(A)(K)+ADITZAMahaiak ez ditu aulkiak baino anka luzeagoak Ez, ez daude neguan udaberrian baino tenperatura beroagoak

B+BAINO+A+-AGO+ADITZA (lo que va delante del baino es el segundo terminl de la comparación) Nekazariek abereak baino traktoreak nahiago dituzte lanerakoLos agricultures prefieren los tractores a los animales domésticos para trabajar

B+BAINO +-AGO+ADITZA+AFesta batera baino apainduago joan zen epaiketara Fué al juzgado más arreglado que a una fiesta

A+-AGO+ADITZA+B+BAINOHiri barruan ibiltzeko bizikleta nahiago dute auto baino Para andar dentro de la ciudad prefieren la bicicleta al coche

NOLAKOA Mutila neska baino itsusiagoa daSakristaua duzu beste edozein baino egokiagoa

NOLAKOAK Mirentxuren notak Josetxorenak baino hobeak diraHoriek baino hobeak edozein izan daiteke

NOLA Zerria zaldia baino lodiago dagoMartinak Soraiak baino gaizkiago kantatzen duNi hura baino zurrago eta lurrago nengoen


KANTITATEA (BAINO... GEHIAGO / GUTXIAGO) (MAS / MENOS QUE)A+B+BAINO+SUSTANTIVO (SIN DECLINAR)+GEHIAGO/GUTXIAGO+ADITZA

Gizon horrek honek baino erloju gehiago dauka Ese hombre tiene más relojes que esteJonek zuk baino gehiago daki Jone sabe más que túHemen han baino mahai gutxiago daude Aquí hay menos mesas que allí

A+EZ+AUX+B+BAINO+SUSTANTIVO (SIN DECLINAR)+GEHIAGO/GUTXIAGO+ADITZAOiloak ez du esneak baino (euro) gutxiagomgg balio El aceite no vale menos que la leche

A+B+BAINO+SUSTANTIVO (SIN DECLINAR)+GEHIAGO/GUTXIAGO (DECLINADO MGG)+ADITZAGu zuek baino kontzertu gehiagotara joan gara Hemos ido a más conciertos que vosotros

NOR Jende gehiago Zuk nik baino goxoki gehiago erosi duzuNORK Jende gehiagok Klase honetan horretan baino jende gehiagok gainditu duNORI Jende gehiago(R)I Klase honetan horretan baino jende gehiagori gustatzen zaioNOREN Jende gehiago(R)ENNON Jende gehiagoTAN Gu zuek baino leku gehiagotan egon garaNORA Jende gehiagoTARA Gu zuek baino leku gehiagotara joan garaNONDIK Jende gehiagoTATIK Gu zuek baino leku gehiagotatik etorri garaNORAINO Jende gehiagoTARAINO

ZENBAT Oiloak esneak baino (euro) gehiagomgg balio du

BAINO ASKOZ (ERE) ... -AGO(AK) (PARA MARCAR LA DIFERENCIA) (MUCHO MAS)NOLAKOA Mutila neska baino askoz (ere) itsusiagoa daNOLAKOAK Mirentxuren notak Josetxorenak baino askoz (ere) hobeak diraNOLA Zerria zaldia baino askoz (ere) lodiago dagoZENBAT Oiloak esneak baino askoz (ere) (euro) gehiagomgg balio du

ARE (ETA)... –AGO(AK) (AUN MAS)NOLAKOA(K) ... are (eta) alaiagoa(k) Aún más contento(s)NOLA ... are (eta) hobeto Aún mejor

Eta areAGO (sólo en nola) Y aún másZENBAT Aitak diru asko dauka, nik are (eta) gehiago Mi padre tiene mucho dinero, yo aún más

ZENBAT ETA... –AGO(A) (AUX+-EN), (HAINBAT ETA... / ORDUAN ETA...) –AGO(A) (BI PROZESU)NOLAKOA Zenbat eta txikiagoa, hainbat eta gaiztoagoa Cuanto más pequeño más maloNOLAKOAK Emakumeak zenbat eta zaharragoak (direN) (hainbat eta/orduan eta) ederragoak (dira)NOLA Zenbat eta garbiago (dagoeN/egon) (hainbat eta/orduan eta) arrain gehiago biziko da

Zenbat eta azkarrago goazeN, arrisku handiagoak izango dituguZENBAT Zenbat eta ariketa gehiago egin/egiten dituguN zalantza gehiago dauzkagu

Zenbat eta gehiago jaten duzuN hainbat eta lodiago zaude

TERMINO BAKARRA

GERO ETA...-AGO = INF+-Z JOAN (CADA VEZ MAS, CADA DIA MAS)NOLAKOA Gero eta politagoa zara Cada día eres más guapa

Bilbo gero eta politagoa da Bilbao cada día está más bonitoMotel hori gero eta harroagoa da Este tipo cada día es más orgullosoGripea gero eta zabalagoa izan da = Gripea zabalduZ JOAN DA Cada vez hay más gripe

NOLAKOAK Umeak gero eta altuagoak dira Los niños cada día están más altosNOLA Gero eta hurbilago ikusten dugu herria Cada vez vemos más lejos el pueblo

Ibaizabal gero eta garbiago dago=Ibaizabal garbituZ DOA El Ibaizabal cada día está más limpioZENBAT Pasabidean gero eta jende gehiago dago En Pasabide cada vez hay más gente

Bilbon gero eta auto gutxiagomgg ibiltzen da En Bilao cada día andan menos coches

EZINAGO + ADJETIBOAFilmea ezinago ikusgarri izan da La película ha sido imposible de ver

SUPERLATIBOA

-IK...-EN(AK) (DE ENTRE TODOS EL QUE MAS) (En realidad es una frase de relativo)ADJ + -ENA (EL MAS)

Itsusiena El más feoAriketa hau errazena izan dela uste dut Creo que este ejercicio ha sido el más fácil

SUST + -IK+ ADJ + -ENA (EL MAS DE)Mendirik garaiena El más alto de los montesMendietan garaiena De entre los montes el más altoHau da klaseko (ikaslerik) onena Este es el mejor (alumno) de la claseRuthen begiak dira (begirik) politenak Los ojos de Ruth son los más bonitosRuthenak (begiak) dira begirik politenak Los de Ruth son los ojos más bonitosBrad Pitt munduko gizonik erakargarriena da Brad Pitt es el hombre más atractivo del mundo


SUST+-IK + ADJ + - EN + AUX + -(E)N (EL QUE MAS) Dirurik gehien duena El que más dinero tieneTxartoen egin zuena negarrez hasi zen El que peor lo hizo empezó a llorarEsaldi gehien egiten duenak ez du asterketa egin behar izango El que más frases haga se librará del examenZein da argalen dagoen ikaslea? Quién es el alumno que está más delgado?Zein da argalen dagoena? Quién es el que está más delgado?

NOLAKOA Asier itsusiena da Nolakoa da Asier?NOLAKOAK Mirentxuren notak onenak dira Nolakoak dira Mirentxuren notak?NOLA/ZEIN Zein da argalen dagoen ikaslea? Argalen dagoen ikaslea Ruth daZENBAT Zein da gezur gehienmgg esaten duena? Gezur gehien esaten duena zu zara

Hori da gehien hitz egiten duen ikaslea baina ez da ondoen egiten duenaEse es el alumno que más habla pero no es el que mejor lo hace

NOIZ Esther da haginlariarenera aldiz gehinetan joaten denaNORA Laura da leku urrunenera joan dena

AHALIK ETA...-EN(AK) / ALBAIT...-EN(AK) (LO MAS/MEJOR/PEOR/ANTES QUE PUEDA/QUE SEA POSIBLE) NOLA Ahalik eta seguruen ibili behar dugu Tenemos que andar lo más seguro que podamos

Ahal dugun bezain seguru ibili behar duguAhalik eta ondoen egiten duzue idazlana = Albait ondoen eginten duze idalana

Habeis hecho los deberes lo mejor que habeis podidoZENBAT + NOLAKOA Ahalik eta gutxien gastatuko dugu baina oparia ahalik eta politena erosiko dugu

Nos gasteremos lo menos que podamos pero compraremos el regalo más bonito que podamos

-EGI(AK) (DEMASIADO) (SUPERLATIVO ABSOLUTO)ADJ+EGI(AK)

Itsusiegia da Es demasiado feoHaragia gordinegi dago La carne está demasiado cruda

SUST+GEHIEGIDiru gehiegi dauka Tiene demasiado dinero

NOLAKOA Xarra gogorregia da Nolakoa da xarra?NOLAKOAK Termometroak garestiegiak dira Nolakoak dira termometroak?NOLA Bizkorregi egin dute lan Nola egin dute lan?ZENBAT Ariketa gehiegimgg agintzen dizuet Os mando demasiados ejerciciosNORK Gazte gehiegik kokaina kontzumitzen duteNORI Ume gutxiegiri arraina gustatzen zaio A pocos niños les gusta el pescadoNOIZ Egun gutxiegitan irakurtzen dugu Leemos demasiados pocos día

OTROS SAMAR NAHIKO DEZENTE (SANO) OSO

SAMAR(RAK) (UN POCO, ALGO, BASTANTE) (NOLAKOA / NOLA) SUSTANTIVO+ADJ/ADV+SAMARZapata hauek txiki samarrak dira niretzat Estos zapatos son un poco pequeños para míGaur ondo samar lo egin dut Hoy he dormido bastante bien Gaur ondo SAMAR bazkaldu dugu Hoy hemos comido bastante bien (RELATIVAMENTE BIEN)Gaur NAHIKO ondo bazkaldu dugu Hoy hemos comido bastante bien (HEMOS SALIDO

SATISFECHOS) NAHIKO(A) = ASKI (ALGO, SUFICIENTE, BASTANTE) NAHIKO+SUSTANTIVO+ADJ/ADV

Sin sujeto Nahiko(a) handia da Es bastante grandeNahiko(a) txikiak dira=Aski txikiak dira Son bastante grandes

Con sujeto Nahiko(a) ardo ona da El vino es bastante buenoZu nahiko ondo zaude Tú estás bastante bienGehiago nahi duzu? Ez, nahikoa da Quieres más? No, es suficienteDiru nahikoa daukat Tengo suficiente dinero

SANO=DEZENTE (BASTANTE, REALMENTE) Gaurko pelikula sano polita izan da La película de hoy ha sido bastante (realmente)

bonitaGaurko lana dezente gogorra izan da El trabajo de hoy ha sido bastante (realmente) duroZENBAT (sólo dezente) SUSTANTIVO(mgg)+DEZENTE

Diru(mgg) dexente irabazten dugu Ganamos bastante (mucho) dinero OSO = ASKO (A) OSO+SUSTANTIVO+ADJ/ADV

Oso lodia da Es muy gordoOso etxe handi da=Etxea oso handia da La casa es muy grandeOso polita da = Polita da asko Es muy bonita

OSO = TXIT = BIZIKI = SANO (MUY, -ISIMO)

ERABAT = GUZTIZ = ZEHARO + SUST (TOTALMENTE, ABSOLUTAMENTE, DEL TODO)Erabat hondatuta geratu zen Quedó totalmente destrozadoGuztiz adoz geunden Estábamos totalmente de acuerdo


BATERE (EZ) = INOLA ERE (EZ) (EN ABSOLUTO, NADA, DE NINGUNA MANERA) EZ+AUX+BATERE+ADITZAEz nago batere adoz=Ez nago inola ere adoz No estoy de acuerdo en absoluto

BASTANTE

Con adjetivos, adverbios y contablesNOLAKO(A), NOLA, ZENBAT

SUST+NAHIKO(A) / NAHIKO(A) + SUSTNahiko(a) txikia izan zenNahiko(a) goiz altxatu zaraJanari nahikoa zegoenNahiko lagun etorri daSUST+ASKI / ASKI+SUST = NAHIKO(A)Anaia aski leloa daAski gaizki egiten dutAski diru lortu duAski arazo daukagu

Con adjetivos, adverbiosNOLAKO(A), NOLA

SUST+ASKO(A) = OSO+SUSTPolit askoa zenOndo asko zekien

ZENBATSUST+DEZENTEGaurkoz lan dezente egin duguDiru dezente gastatu zuen

BASTANTE / UN POCO

Con adjetivos y adverbiosNOLAKO(A), NOLA

SUST+SAMAR(RAK)Handi samarrak dira / Handi samarra daZikin samar etorri da

Con adverbios acabados en TUSUST+SAMARTUTANekatu samartuta dago

Con participios que acaban en TU o DUSUST+-XEBeranduxe ailegatu zaraAhaztuxe daukat hori (Eso lo tengo un poquito olvidado)

Con sustantivos

SUST+-TXOHil aurretxoan esan zigunGaur ondotxo dagoAskotxo da

UN POCOCon sustantivos contables, pero en su composición, no como en castellano (diru, janari, edari también se consideran contables)

SUST+PIXKA BAT/ PUXKA BAT/ APUR(TXO)BATGazta pixka bat hartu zuenTarta puxka bat jan dutJanari apur bat eraman diogu

UN POCO MAS Con adjetivos y adverbios, comparado con algoIZENA+-XEAGOHandixeago behar genukeBeranduxeago esan dizut

TXIT, IZUGARRI, ZINEZIzugarri jende (muchísima gente)Jaun txit agurgarria (muy señor mío)Zinez ona da (verdaderamente es bueno)

2.7.2. COMPARATIVAS DE IGUALDAD: BEZAIN-ADINA=BESTE / HAIN-HAINBAT / HAIN-/HAINBESTE / BEZALA(KOA)

BI TERMINOAK

KUALITATEA BEZAIN (TAN COMO)

A+B+BEZAIN+ADJ./ADV.+ADITZA = B+BEZAIN+ADJ./ADV.+ADITZA+AAnttoni Edurne bezain polita da Anttoni es tan guapo como EdurneAtzo bezain berandu etorri zara gaur = Gaur atzo bezain berandu etorri zara Hoy has venido tan tarde como ayer

A+EZ+AUX+B+BEZAIN+ADJ./ADV.+ADITZANire ama ez da zurea bezain astuna Mi madre no es tan pesada como la tuya

A+B+BEZAIN+O.D. EN GRADO 0 (SIN DECLINAR)+ADJ.+ADITZANire amak zureak bezain ile luzea dauka Mi madre tiene el pelo tan largo como la tuya

A+EZ+AUX+B+BEZAIN+O.D. EN GRADO 0 (SIN DECLINACIÓN)+ADJ.+ADITZANire amak ez dauka zureak bezain ile luzea Mi madre no tiene el pelo tan largo como la tuya

NOLAKOA Laura senargaia bezain altua daNOLAKOAK Cristina eta Laura beren bikotekideak bezain altuak diraNOLA Laura Cristina bezain nekatuta dago

Pepe ez dago Jon bezain lodi


KANTITATEA ADINA = BESTE (TANTO/S COMO)

A+B+BESTE/ADINA+O.D. MGG+ADITZA = B+BESTE/ADINA+O.D. MGG+ADITZA+AAnttonik Edurnek ADINA (BESTE) diru dauka Anttoni tiene tanto dinero como EdurneNire aitak zureak beste (adina) lagunmgg dauka Mi padre tiene tantos amigos como el tuyoZuk beste diru daukat nik = Nik zuk beste diru daukat Tengo tanto dinero como túNahi adina jaten nuen Comía tanto como quería

A+EZ+AUX+B+BESTE+O.D. MGG+ADITZANire aitak EZ dauka zureak BESTE dirumgg Mi padre no tiene tanto dinero como el tuyoAurten EZ dut pasaden urtean ADINA ikasten Este año no estudio tanto como el año pasado

ZENBAT Cintiak Ruthek adina urtemgg du Cintia tiene tantos años como RuthMarianek Ainhoak beste umeri eman dizkio gozokiak Zenbat umeri?

TERMINO BAKARRA (para utilizarlo necesitamos alguna frase de referencia inicial)

KUALITATEA (TAN)HONEN=HAU BEZAIN Antton honen polita da Antón es tan bonito (como esto)HORREN=HORI BEZAIN + adj./adv Zu ez zara horren ona No eres tan bueno (como eso)HAIN=HURA BEZAIN Hain ederra da Edurne? Tan guapa (como aquello) es Edurne?

Alkohola heroina bezain kaltegarria da, baina tabakoa ez da hain kaltegarriaEl alcohol es tan dañino como la heroína, pero el tabaco no es tan dañino

Zure zaldiaren aldean nire katua ez da hain azkarra Comparado con tu caballo mi gato no es tan rápidoRuth ez da horiek bezain zaharra / Ruth ez da horren zaharraJaten baduzu hain gutxi gero gose izango zara Si comes tan poco luego tendrás hambreInoiz ez zaitut hain triste ikusi Nunca te he visto tan tristeZu ez zaude hain lodi Tú no estás tan gordo

NOLAKOA(K) Tabakoa ez da hain kaltegarria El tabaco no es tan dañinoNOLA Nuria ez da hain puntual etorri Nuria no viene tan puntual

KANTITATEA (TANTO)HONENBESTE Honenbeste hitz egiten baduzue inork ez dizue kasurik egingo

Si hablais tanto nadie os hará casoHORRENBESTE + sust (sin declinar) Zuk horrenbeste ikasi duzu? Estudias tanto?HAINBESTE Ez daukat hainbeste diru No tengo tanto dinero

Ez da hainbesterako! No es para tanto!Nik ez dut zuk beste ariketa egin Zuk ez duzu hainbeste ariketa egin

ZENBAT Nora zoaz hainbeste libururekin? Dónde vas con tantos libros?

HAINBAT (TANTO/A/S)Ez nuen uste hainbat diru zuenik No creía que tuviese tanto dinero

BI TERMINOAK TERMINO BAKARRA

KUALITATEA NOLA?NOLAKO?

BEZAIN (tan como)HONENHORREN (tan)HAIN

KANTITATEA ZENBAT? ADINA = BESTE (tanto/s como)HONENBESTEHORRENBESTE (tanto/s)HAINBESTE

IGUALDAD TOTAL NOLAKOA? BEZALAKOA(K)+IZAN

A+B+ BEZALAKOA(A)(K)+IZANNi zu bezalakoa naiz Yo soy como túNire jaka Rakelena bezalakoa da Mi chaqueta es como la de RakelEtxeko koadroak bulegokoak bezalakoak dira Los cuadros de la casa son como los de la oficinaNirea zuk etxean daukazun eraztuna bezalakoa da El mío es como el anillo que tienes tú en casaZuk etxean daukazuna bezalakoa da nirea El mío es como el que tienes tú en casa

EZ BEZALAKOA(K) Gure etxea ez da zurea bezalakoa Nuestra casa no es como la tuyaBigarren mailako ariketak ez dira hirugarren mailako ariketak bezalakoak

Los ejercicios de segundo curso no son como los ejercicios de tercer curso

NOLAKO? BEZALAKO+SUSTANTIVO+ADITZAA+BEZALAKO+SUSTANTIVO+ADITZA

Nirea Rakelena bezalako jaka da La mía es como la chaqueta de RakelJonek erosi dituenak bezalako galtzak erosi nahi ditut Quiero comprarme unos (los) pantalones como los

(pantalones) que ha comprado Jone


EZ BEZALAKO Uste ez bezalako emaitzak Resultados diferentes a los esperados Zuk bezalakoRIK ez dut inoiz aurkitu Nunca he encontrado nadie como tú

BEZALAKO(A)MODUKO(A) / ERAKO(A) / GISAKO(A) /

ANTZEKO(A)

NOR

Nire etxea zure etxea BEZALAKOA da

NOREN

Nire etxea zure etxeAREN MODUKOA da Mi casa es como tu casaNire etxea zurea BEZALAKOA da Nire etxea zureAREN ERAKOA da Mi casa es como la tuyaNirea zure etxea BEZALAKOA da Nirea zure etxeAREN GISAKOA da La mía es como tu casa

Nire etxea zureAREN ANTZEKOA da Mi casa es casi como la tuya

NORKAriketa hauek BEZALAKO gehiago egin behar dugu

NORENAriketa HAUEN ERAKO gehiago egin behar dugu

Tenemos que hacer más ejercicios como estos

NOLA? INF+BEZALA / INF+LEGEZ / INF+LEZ / AUX+-N BEZALA/ AUX+-N LEGEZ / AUX+-N LEZ / AUX+-NEZAUX+-N MODUAN / AUX+-N MODURA / AUX+-N ERA / AUX+-N ERARA / AUX+-N GISAN / AUX+-N GISARA

A+B+BEZALA+ADITZA+(O.D.) Aditza+comparativo

Hitz egiten dueN BEZALA idazten du = Hitz EGIN BEZALA idazten du = Hitz egiten dueN MODUAN idazten duEscribe como habla

Irakasleak esan bezala egin dute ikasleek = Irakasleak esan duen moduan egin dute ikasleekLos alumnos lo han hecho como ha dicho el profesor

Esan zioteNEZ egin zuen Lo hizo como dijo

Izena+comparativo

BEZALA / LEGEZ / LEZMODUAN / MODURA / ERAN / ERARA / GISAN /

GISARANOR Zu legez jantzi daiteke NOREN Zure moduan jantzi daiteke Podría vestirse como tú

NORKUmeek lez egiten duzueEskurik ez daukan norbaitek bezala maneatzen ditut janariak

NORENUMEEN GISARA egiten duzueEskurik ez daukan norbaiteren moduan maneatzen ditut janariak

Lo haceis como los niñosPreparo comida como alguien que no tiene manos

NON EtxeAN LEGEZ egoten naiz lantegian NONGO EtxeKO ERAN egoten naiz lantegian En el trabajo estoy como en casa

NOIZ Atzo bezala egin dugu ariketa NOIZKO AtzoKO ERARA egin dugu ariketaHemos hecho el ejercicio como ayer

NOREKINLagunekin bezala egon nintzen zuekin

-------- ------Estuve contigo como con los amigos

-T(Z)EKO MODUAN (COMO PARA)Eroetxean sartTZEKO MODUAN zaude zu Estás como para que te encierren

EZ BEZALA Nik ez bezala jokatu du Ha obrado de manera diferente a mí

CASI IGUAL NOLA? AUX+-N ANTZEAN / AUX+-N ANTZERA / NOREN ANTZEAN / NOREN ANTZERA

Aditza+comparativoHitz egiten dueN ANTZEAN idazten du Escribe CASI COMO habla

Izena+comparativo (sólo cambia en los casos de nor y nork a noren) BEZALA / LEGEZ / LEZ ANTZEAN / ANTZERA

NOR Zu legez jantzi daiteke NOREN Zure ANTZERA jantzi daiteke Podría vestirse casi como túNORK Umeek lez egiten duzue NOREN UMEEN ANTZEAN egiten duzue Lo haceis casi como los niños


2.8. DENBORAZKOAK

PUNTO DE PARTIDA

ANTERIORIDAD SIMULTANEIDAD POSTERIORIDAD TERMINO FRECUENCIA

1. A PARTIR DE AHORA-HEMENDIK AURRERA

2. A PARTIR DE ENTONCES (DESPUES DE)-HORTIK AURRERA-HANDIK AURRERA

1. HACE-ORAIN (DELA)-DUELA --HORTIK GUTXIRA-HANDIK GUTXIRA

2. ANTES DE-INF+BAINO LEHEN(AGO)-INF+AURRETIK-INF+ORDUKO

3. INMEDIATAMENTE ANTES AL IR A, JUSTO ANTES DE-RAIZ-T(Z)ERAKOAN-INF+ORDUKO

AL/CUANDO-RAIZ-T(Z)EAN-ADITZ TRINKOA-(E)LA-ADITZ TRINKOA-(E)LARIK

CUANDO-ADITZA+(EZ)+AUX-(E)NEAN-NOREKIN/ZERTAZ BATERA

MIENTRAS-ADITZA+(EZ)+AUX-(E)N BITARTEAN-INF+BITARTEAN-ADITZA+(EZ)+AUX-(E)N ARTEAN

1. SUCESION INMEDIATATAN PRONTO COMO -INF+BEZAIN LASTER-ADITZA+(EZ)+AUX-(E)N+BEZAIN LASTER-INF+BEZAIN PRONTO-INF+BEZAIN AZKAR-INF+ORDUKOENSEGUIDA-INF+ETA BEREHALA

2. DE AQUÍ A-HEMENDIK GUTXIRA-HANDIK+ZENBAKI+SUST-(E)TARA

3. DESPUES DE-INF+ETA GERO-INF+ONDOREN / -(e)N ONDOREN-INF+OSTEAN-INF-TAKOAN

DESPUES DE...DE-SUST+ETA ZERENmgg BURUAN

4. DENTRO DE-SUST+BARRU-ZERENmgg BURUAN

HASTA QUE-ADITZA+(EZ)+AUX-(E)N ARTE

HASTA-INF+ARTE

1. MUCHA FRECUENCIACADA VEZ QUE-ADITZA+AUX-(E)N BAKOITZEAN

TODAS LAS VECES QUE-ADITZA+AUX-(E)N GUZTIETAN

LA MAYORIA DE LAS VECES QUE-ADITZA+AUX-(E)N GEHIENETAN

2. POCA FRECUENCIAALGUNAS VECES QUE-ADITZA+AUX-(E)N BATZUETAN

POCAS VECES QUE-ADITZA+AUX-(E)N GUTXIETAN

2.8.1. SIMULTANEIDAD: –NEAN / -T(Z)EAN / -N BITARTEAN=-N ARTEAN /-(A)N / -T(Z)ERAKOAN / -KERAN NOIZ?

ADTIZ ERROA+-T(Z)ERAKOAN (AL IR A, JUSTO ANTES DE, inmediatamente antes)Atea zabalTZERAKOANn ikusi dut Lo he visto al ir a abrir la puerta

AUX+-(E)NEAN (CUANDO, acciones simultáneas)Ikasgelara sartzen garENEAN abesten dugu Cuando entramos a clase cantamosSartu naizenean erori naiz=Sartu naizen momentuan erori naiz Cuando he entrado me he caídoAma ikusten ez duenean, negarrez hasten da Cuando no ve a la madre, se pone a llorar

ADITZ TRINKOA+-(E)LA (CUANDO) Eskolan nenbileLA lasaiago bizi nintzen Cuando andaba en la escuela vivía más tranquiloZer egin ez nekiela Al no saber qué hacer

ADITZ TRINKOA+-(E)LARIK (CUANDO) 12 urte zeukaLARIK itsu geratu zen Cuando tenía 12 años se quedó ciego

NOREKIN/ZERTAZ BATERA / ADITZ ERROA+T(Z)EAREKIN/T(Z)EAZ BATERA(CUANDO, A LA VEZ) Nota- NOREKIN con personas y cosas, ZERTAZ sólo con cosasZu etorTZEAZ BATERA, joan naiz Cuando has venido me he idoZu ikusTEAREKIN BATERA, joan da Cuando te ha visto se ha ido

ADITZ ERROA+T(Z)EAN (AL, EN EL MOMENTO DE, simultáneo)SarTZEAN erori naiz Al entrar me he caídoAspaldiko adizkidea ikusTEAN negar batean hasi zen Al ver al compañero que hacía tiempo que no veía

empezó a llorarINF+-KERAN (AL)

Etxean sartuKERAN ama ikusi dugu Al entrar en casa hemos visto a la madre

AUX+-N BITARTEAN / INFINITIVO + BITARTEAN / -N ARTEAN (MIENTRAS / ENTRE) (simultáneo con idea de duración)Hemen gauden artean zuekin egongo gara Mientras estemos aquí estaremos con vosotrosIkasten dudan bitartean, musika entzuten dut Mientras estudio, escucho músicaNi komunean egon BITARTEAN, ariketa irakurri duzue = Ni komunean egon naizEN BITARTEAN, ariketa irakurri duzueEzer apurtzen ez duten bitartean, utzi jolasten Mientras no rompan nada, déjales que jueguen

o Lugar -en artean Bi mahai artean Entre dos mesasPoliziaren artean Entre la policía

o Cooperación -en artean Elkarren artean egingo dugu Lo haremos entre todoso Tiempo bitartean Hamarrak eta hamaikak bitartean Entre las 10 y las 11


Etorri denean Cuando ha venido Etorri zenean Cuando vino

Etortzen deneanCuando viene Etortzen zenean Cuando veníaCuando venga

2.8.2. IDEA DE SUCESIÓN INMEDIATA: BEZAIN LASTER=BEZAIN FITE / ORDUKO / DOI=OZTA-OZTA / -NEKO / -NERAKO

BEZAIN LASTER / BEZAIN FITE / BEZAIN PRONTO / BEZAIN AZKAR / ETA BEREHALA / ORDUKO (TAN PRONTO COMO)INF+BEZAIN LASTER / AUX+-(E)N + BEZAIN LASTER/PRONTO

Etxean sartu BEZAIN LASTER bazkaldu genuen = Etxean sartu gineN bezain laster bazkaldu genuenTan pronto como entramos a casa desayunamos

Datorren igandean ikusten zaitudaN BEZAIN LASTER, korrika hasiko naizEl próximo domingo, tan pronto como te vea, echaré a correr

DOI / OZTA-OZTA (APENAS, JUSTO-JUSTO)Ozta-ozta heldu da Justo justo ha llegadoAhoa doi irekitzen du Apenas abre la boca

2.8.3. ANTERIORIDAD: ORAIN (DELA)=DUELA / AURRETIK=BAINO LEHEN(AGO) (ANTES DE) / ORDUKO

JOAN DEN (pasado)

ORAIN (DELA)... = DUELA... (HACE)ORAIN (DELA) 3 ordu etorri naiz = DUELA 3 ordu etorri naiz He venido hace 3 horasOrain dela (duela) zenbat hasi dira euskaltegiko eskolak? Hace cuánto han empezado las clases del euskaltegi?

HEMENDIK GUTXIRA (la referencia es ahora) (DE AQUÍ A) FUTUROHemendik hiru orduRA deituko du Llamará de aquí a 3 horasNola ikusten duzu zeure burua hemendik 10 urtera? Cómo te ves a ti mismo de aquí a 10 años?

HORTIK GUTXIRA (la referencia es el pasado cercano) (HACE) PASADOHortik hiru orduRA deitu du Ha llamado hace 3 horas

HANDIK GUTXIRA (la referencia es el pasado lejano) (HACE) PASADOHandik hiru hilabeteRA senargaia ezagutu nuen Conocí a mi marido hace 3 meses

HEMENDIK AURRERA (referencia: ahora) (A PARTIR DE AHORA) FUTUROHORTIK AURRERA (referencia: pasado cercano) (A PARTIR DE ESO) PASADOHANDIK AURRERA (referencia: pasado lejano) (A PARTIR DE ENTONCES) PASADO

Handik bost egunetara itzultzeko esan zion Le dijo que volviera en 5 díasHandik ordu erdira edo Después de media hora o asíHandik 2 urtera Después de 2 años

INF+AURRETIK = INF+BAINO LEHEN (ANTES DE)Hori egin BAINO LEHEN beste gauza bat egingo dut Antes de hacer eso haré otra cosaAfaldu AURRETIK joango naiz Iré antes de cenar

INF+ORDUKO (ANTES DE, TAN PRONTO COMO, PARA CUANDO) Antes de (=BAINO LEHEN)

Egin ORDUKO, ondo aztertu behar dugu Antes de hacerlo, tenemos que analizarlo bien Tan pronto como (=BEZAIN LASTER)

Bilera amaitu ORDUKO, alde egin zuen Tan pronto como terminó la reunión, se marchó Para cuando (=-NERAKO)

Bera heldu ORDUKO, ez zen inor geratzen Para cuando llegó él, no quedaba nadie

2.8.4. POSTERIORIDAD: BARRU / ZEREN BURUAN / ONDOAN=ONDOREN=ETA GERO=-Z GERO=OSTEAN=TAKOAN

DATORREN (futuro)

BARRU (para expresar FUTURO) (DENTRO DE)Bi urte BARRU ezkonduko da Ruth Dentro de 2 años se casa RuthGutxi BARRU amaituko dugu Dentro de poco acabamos

ZEREN(Mgg) BURUAN (para expresar FUTURO) (DENTRO DE, DESPUES DE)Sei hilabeteREN BURUAN oporrak hartuko ditugu Dentro de 6 meses cogeremos las vacacionesBost egunen buruan han joan zen Ilargi Después de 5 días allí fue Luna

ETA NOREN(Mgg) BURUAN (para expresar PASADO) (DESPUES DE)Ezkondu ETA 10 urteREN BURUAN bikiak izan zituzten Después de 10 años de casados tuvieron gemelos

INF+ONDOAN / INF+ONDOREN / SUST+(E)N ONDOREN / INF+ETA GERO / INF+-Z GERO / INF+OSTEAN / INF+-TAKOAN (DESPUÉS DE)

Bilbora joan ONDOREN Barakaldora joan ginen Después de ir a Bilbao fuimos a BarakaldoMinutu batEN ONDOREN txakurra bazebilen Un minuto después el perro ya andabaAfaldu ETA GERO joango naiz Iré después de cenarBilbora egonEZ GERO Barakaldora joan ginen Después de estar en Bilbao fuimos a BarakaldoZer egingo duzu bazkaldu OSTEAN? Qué vas a hacer después de comer?BazkalduTAKOAN, kafe bat hartzen dut Después de comer tomo un caféGeldituTAKOAN, ez zen etorri Después de quedarnos, no vino


2.8.5. FRECUENCIA: -NETAN / -N BAKOITZEAN / -N GUZTIETAN / -N GEHIENETAN

AUX+-(E)NETAN (EN LAS VECES QUE, CADA VEZ QUE)Bilbora joaten naizeNETAN jende asko ikusten dut Cada vez que voy a Bilbao veo mucha gente

AUX+-(E)N+BAKOITZEAN (CADA VEZ QUE)Saiatzen naizeN BAKOITZEAN, txarto ateratzen zait Cada vez que lo intento, me sale malEtortzen direN BAKOITZEAN, galdu egiten dute Cada vez que vienen, pierden

AUX+-(E)N+GUZTIETAN (TODAS LAS VECES QUE, SIEMPRE QUE) Musika hau entzuten dudaN GUZTIETAN, zutaz gogoratzen naiz Siempre que oigo esta música me acuerdo de ti

AUX+-(E)N+GEHIENETAN (LA MAYORIA DE LAS VECES QUE, CASI SIEMPRE QUE)Joan naizeN GEHIENETAN, damatu egin naiz La mayoría de las veces que he ido me he arrepentidoGaztelaniaz egiten duzuen gehienetan, errieta egiten dizuet Casi siempre que hablais en castellano os riño

AUX+-(E)N+BATZUETAN (ALGUNAS VECES QUE)

AUX+-(E)N+GUTXIETAN (POCAS VECES QUE)

2.8.6. PUNTO DE PARTIDA: -TIK / -NETIK= -NEZ GEROZTIK NOIZTIK? (desde cuando?)

SUST+-TIK (DESDE QUE, DESDE EL MISMO INSTANTE QUE)Noiztik dabil lanean? UdaTIK dabil lanean Desde cuándo está trabajando? Está trabajando desde el verano

AUX+-(E)NETIK = AUX+-(E)NEZ GEROZTIK (DESDE QUE, DESDE EL MISMO INSTANTE QUE)Jaio nintzeNETIK oso gaiztoa izan naiz Desde el mismo instante en que nací he sido muy maloLanean hasi deNEZ GEROZTIK dirua barra-barra gastatzen du

2.8.7. NOIZKO? (de cuándo, para cuándo?): KO / NEKO / RAKO / NERAKO

NOIZKO (DE CUANDO)SUSTANTIVO O ADVERBIO +-KO

AtzoKO klasea gogorra izan zen La clase de ayer fue duraUdaKO arropa bota egin dut He tirado la ropa del veranoIgandeETAKO arratsaldeak etxean pasatzen ditugu Las tardes de los domingos las pasamos en casa

AUX+-NEKO Amak oraindik dauka ezkondu zeNEKO soinekoa Mi madre aún tiene el vestido de cuando se casó

NOIZKO (PARA CUANDO)ADVERBIO +-KO

BiharKO irakurgai bat emango dizuet Os daré una lectura para mañanaBetiKO Para siempre

SUSTANTIVO +-(E)RAKOAsteleheneRAKO idazlanak zuzenduta ekarriko ditut Traeré los ejercicios corregidos para el lunes

AUX+-NERAKO / INF+TZERAKOEGA ateratzen duzueNERAKO jubilatuta egongo naiz Para cuando saqueis el EGA estaré jubiladaNire neba ETORTZERAKO, ni ja ez naiz egongo Para cuando venga mi hermano, yo ya no estaré

2.8.8. TERMINO: -N ARTE / ARTE=ARTINO=ARTIO (HASTA)

ARTE NOIZ ARTE?AUX+-(E)N ARTE (HASTA QUE)

Partida amaitu duteN ARTE ez naiz lasai geratu Hasta que no han terminado el partido no me he quedado tranquiloHau egiten dudaN ARTE, geldi egon Hasta que haga esto, estate quietoIrakaslea etortzen deN ARTE pasilloan egongo gara Hasta que venga el profesor estaremos en el pasillo

INF + ARTE / ARTINO / ARTIO (HASTA)Irabazi arte=Irabazi artino Hasta ganarJo eta ke, amaitu arte! Dale que te pego, hasta terminar!Bera etorri arte itxarongo dut Esperaré hasta que venga ella

IZEN/IZENA/IZENARA ARTEDatorren abustu/abustuA/abustuRA ARTE Hasta el próximo Agosto

ADVERBIO ARTEBihar arte Hasta mañana

ORDUAN (A LA HORA QUE)


2.8.9. NOIZ GALDERARI ERANTZUTEN DIOTENAK (las que responden a NOIZ)

ASPALDIAN / ASPALDI HACE TIEMPO EDONOIZ CUALQUIER DIA LASTER PRONTO

ASTEAN 3 ALDIZ/BIDER 3 VECES POR SEMANA ETZI PASADO MAÑANA LEHEN ANTES

ATZO AYER ETZIDAMUPASADO-PASADO MAÑANA

LEHENBIZI LO PRIMERO

ATZO ZORTZI HACE 8 DIAS GARAIZ A TIEMPO MAIZ=SARRI A MENUDO

AURREKO KURTSOAN EL CURSO PASADO GAUR HOYMINUTU BATZUREN ONDOREN

EN POCOS MINUTOS

AURTEN ESTE AÑO GAUR HAMABOST DE HOY EN 15 DIAS NOHIZEAN BEHIN DE VEZ EN CUANDO

AZKEN BOLADA HONETAN

ULTIMAMENTE GERO DESPUES NOIZBAIT ALGUNA VEZ

BART ANOCHE GOIZ TEMPRANO/PRONTO ORAIN AHORA

BEHIN UNA VEZ GUTXI BARRU DENTRO DE POCO ORAIN GUTXI DENTRO DE POCO

BETI SIEMPRE HEMENDIK AURRERA DE AQUÍ EN ADELANTE ORAIN DELA 5 URTE HACE 5AÑOS

BI ASTE BARRUDENTRO DE 2 SEMANAS

HERENEGUN ANTEAYER ORDUAN ENTONCES

BIHAR MAÑANAHILEAN BEHIN / BITAN / BIRRITAN / HIRUTAN

ORDUKO PARA ENTONCES

BIHAR ZORTZI DE MAÑANA EN 8 DIAS IAZ EL AÑO PASADO ORDUTIK DESDE ENTONCES

BIHARAMONA EL DIA SIGUIENTE INOIZ EZ NUNCA SARRITAN / ASKOTAN CON FRECUENCIA

DATORREN URTEAN EL AÑO QUE VIENE JADANIK=JADA=JA YA SEKULA JAMAS

DUELA BOST MINUTU HACE 5 MINUTOS JOAN DEN IGANDEAN EL DOMINGO PASADO URTEBETE UN AÑO (COMPLETO)

EGUN DIA

2.9. CONCESIVAS: NAHIZ ETA / ARREN / BA... ERE / -AGATIK / -TA ERE / -RIK ERE / IZENAK IZEN (AUNQUE, A PESAR DE, SI BIEN)

ARREN (...) + INFINITIVO + (EZ) ARREN / (...) + INFINITIVO + (EZ) + AUX+(E)N + ARRENJon ETORRI ARREN, ez naiz joango = Jon etorri deN ARREN, ez naiz joango Aunque venga Jon, no iréJon etorri EZ ARREN, joango naiz = Jon etorri EZ deN arren, joango naiz Aunque no venga Jon, iréBerandu IZAN ARREN, joango naiz Aunque es tarde, voy a irTxarto egin ARREN, ordainduko didate Aunque lo he hecho mal, me van a pagar / Aunque lo haga mal, me pagaránGogo gutxi daukadaN ARREN, lanera joan behar dutBart lorik egin EZ dueN ARREN, nahiko erne dago

NAHIZ ETA NAHIZ ETA + (...) + INFINITIVO + (EZ) / NAHIZ ETA + (...) + INFINITIVO + (EZ) + AUX+(E)NNAHIZ ETA oporretan EGON, ez nago gustura A pesar de estar de vacaciones, no estoy a gustoHAHIZ ETA gogo gutxi daukadaN, lanera joan behar dut Aunque tengo pocas ganas tengo que ir a trabajarNAHIZ ETA dirurik eduki EZ, ondo bizi naiz Aunque no tengo dinero, vivo bienNAHIZ ETA dirurik EZ daukadaN, ondo bizi naiz Aunque no tengo dinero, vivo bien

BA... ERE (...) + ADITZA + (EZ) + BA-AUX + ERETxokora joango BAgara ERE Aunque iremos (vayamos) al txokoInoiz ezer esan EZ BAdu ERE, adoz dago nirekin Aunque nunca ha dicho nada, está de acuedo conmigoGaixorik BAdago ERE, etorri behar du Aunque está (esté) enfermo, tiene que venirNahi EZ BAdu ERE, joan egin behar du Aunque no quiera, tiene que irAtzo maite Baninduzun ERE, bihar egian ez Aunque ayer me querías, quizá mañana no Gogo gutxi BAdaukat ERE, lanera joan behar dutBart lorik EZ BAdu ERE, nahiko erne dago

INF+-AGATIK (ERE)Asteartea IZANAGATIK (ERE), oso nekatuta gaude A pesar de ser martes, estamos muy cansadosOstirala EZ IZANAGATIK (ERE), oso nekatuta gaude A pesar de no ser viernes, estamos muy cansados

INF+-TA ERE/-DA ERE = INF+-RIK ERE (para cuando la concesiva tiene algo de temporal, no utilizar en subordinada negativa)Hamaika aldiz azalduTA ERE, ez dute ulertu A pesar de explicarlo miles de veces, no lo hemos entendido

Azaldu eta geroHamaika aldiz azalduRIK ERE, ez dute ulertu A pesar de explicarlo miles de veces, no lo hemos entendido

IZENAK IZEN = IZENA(K) GORABEHERA Aparece el sustantivo en singular

Elurra egiten bazuen ere, batzuk bainatu egin zirenElurRAK ELUR, batzuk bainatu egin ziren = ElurRA GORABEHERA, batzuk bainatu egin ziren

Aparece el sustantivo en pluralArazoak egonagatik, lanean jarraitzen dute

ArazoAK ARAZO, lanean jarraitzen dute = ArazoAK GORABEHERA, lanean jarraitzen dute El verbo se convierte en sustantivo

Nahiz eta zigortu, berdin jarraitzen duZigorRAK ZIGOR, berdin jarraitzen du = ZigorRAK GORABEHERA, berdin jarraitzen du


2.10. PRONOMBRES Y ADVERBIOS INTENSIVOS: NEURE / HORIXE / HEMENTXE

ZER indar dezakegu?Se pueden reforzar: pronombres personales, demostrativos, posesivos y adverbios

NOIZ erabil dezakegu?1. En posesivos el ponerlo es voluntario, se utiliza sólo para reforzar2. Cuando el pronombre reponde a la pregunta (GEUK esan dugu hori / NORK esan du hori?)3. Cuando en la frase aparece ERE o BEHINTZAT (al menos) (ZEUK ERE/BEHINTZAT egin dezakezu hori)4. Para formas de “NOREN BURUA” (BERE BURUA hil du)5. Cuando se repite el pronombre al responder a la pregunta. Ambos se declinan (NIK NEUK konpondu nuen arratia / GURI

GEURI eman digu) NOIZ EZ dezakegu erabil?

1. Cuando el pronombre no responde a la pregunta (NIK euskara ikasi dut / ZER ikasi duzu?)2. En negativas, excepto si aparece ERE o BEHINTZAT (NIK ez naiz inoiz joan / NEUK ERE ez naiz inoiz joan)3. En preguntas, excepto en aquellas que sean de responder sí o no (Zer eskatuko duzue ZUEK? / ZEUEK eskatuko duzue?

Bai/ez4. En vocativos ( ZU, etorri hona!)

FORMAS INTENSIVAS DE LOS PRONOMBRES PERSONALESNOR NEU HEU BERA GEU ZEU ZEUEK EURAKNORK NEUK HEUK BERAK GEUK ZEUK ZEUEK EUREKNORI NEURI HEURI BERARI GEURI ZEURI ZEUEI EUREINOREN NEURE HEURE BERE GEURE ZEURE ZEUEN EUREN

FORMAS INTENSIVAS DE LOS PRONOMBRES DEMOSTRATIVOSNOR HAUXE HORIXE HURAXE HAUEXEK HORIEXEK HAIEXEKNORK HONEXEK HORREXEK HAREXEK HAUEXEK HORIEXEK HAIEXEKNORI HONEXERI HORREXERI HAREXERI HAUEXEI HORIEXEI HAIEXEINOREN HONEXEN HORREXEN HAREXEN HAUEXEN HORIEXEN HAIEXEN

FORMAS INTENSIVAS DE LOS ADVERBIOS DE LUGARNON HEMENTXE HORTXE HANTXENONDIK HEMENDIXE HORTIXE HANDIXENORA HONAXE HORRAXE HARAXENONGO HEMENGOXE HORKOXE HANGOXENORAKO HONAKOXE HORRAKOXE HARAKOXE

2.11. POSESIVOS: NEURE / BERE/HAREN / BEREN/HAIEN

NOR NI HURA / BERA GU ZU ZUEK HAIEKNOREN NIRE BERE / HAREN / BERAREN GURE ZURE ZUEN BEREN / HAIENINTENSIVO NEURE BERE GEURE ZEURE ZEUEN BEREN

NEURE / NIRENi NEURE autoan etorri naiz Yo he venido en mi propio coche (sujeto y poseedor coincidente)Azkenean NIRE autoa eraman du Al final ha llevado mi coche (él lo ha llevado)

ZEURE (sujeto y poseedor coincidente)Zeure apunteak ekarri dizkidazu Me has traído tus apuntes

GEURE (sujeto y poseedor coincidente)Geure etxera eraman dugu Lo hemos llevado a nuestra casa

3. PERTSONA SINGULARRABERE Keparen kotxea+Kepak esan du (sujetos coincidentes)Kepak aitari esan zion BERE autoa saldu zuela Kepa le ha dicho a su padre que ha vendido su coche (su propio coche)Kepak Mikel ikusi eta BERE etxera joan zen Kepa vio a Mikel y fue a su casa (a la de Kepa)

HAREN Aitaren kotxea+Kepak esan du (sujetos diferentes)Kepak aitari esan zion HAREN autoa saldu zuela Kepa le ha dicho a su padre que ha vendido su coche (el de su padre)Kepak Mikel ikusi eta HAREN etxera joan zen Kepa vio a Mikel y fue a su casa (a la de Mikel)

3. PERTSONA PLURALABEREN sujetos coincidentesKepa eta Miren BEREN goxokiak jaten ari dira Kepa y Miren se están comiendo sus propios caramelos

HAIEN sujetos diferentesKepa eta Miren HAIEN goxokiak jaten ari dira Kepa y Miren se están comiendo los caramelos de otros


2.12. NEURE BURUA (A MI MISMO)

Nik baloia bota dut uretara / Nik NEURE BURUA bota dut uretara Me tiro al aguaNi Anarekin haserretu naiz / Ni NEURE BURUAREKIN haserretu naiz Me he enfadado conmigo mismoNik lagunari galdetu diot / Nik NEURE BURUARI galdetu diot Me he preguntado a mí mismoZuk niregan konfiantza handia duzu / Zuk ZEURE BURUARENGAN konfiantza handia duzu Confias mucho en ti mismoUrtainek BERE BURUA lehiotik bota zuen Urtain se suicidóGu GEURE BURUAREKIN haserretu gara Nos hemos enfadado con nosotros mismosZuek ZEUEN BURUARI galdetu diozue Vosotros os preguntáis a vosotros mismosHaiek BEREN BURUARENGAN konfiantza handia daukate Ellos tienen mucha confianza en ellos mismosEZ dugu GEURE BURUA hiltzeko asmorik No tenemos intención de suicidarnos

NOTA- el sujeto y el paciente son el mismo, yo lo hago y yo lo sufroBURUA se declina siempre en singular

2.13. EZER / ZERBAIT / NORBAIT / EDOZER / INOR / ZERNAHI

GALDETZAILEETATIK ERATORRITAKO FORMAK

AFIRMATIVA INTERROGATIVA BALDINTZA NEGATIVAREPTA.

NEGATIVA SIN VERBO

ZER(K) ZERBAIT(EK) (algo)-Zerbait berezia egin nahi genuen-Bai, ZERBAIT ulertu dugu

EZER(K) (algo)-Ezer behar al duzue?-Ezerk txundituta utzi zaitu?-Ulertu duzue EZER?

EZER(K) (algo)-Ezer ulertzen baduzue, gaindituko duzue

EZER EZ (nada)-Horri buruz ez dakit ezer-Ez dut ezer ulertzen!-Ba, nik ez dut EZER (ERE) ulertu

EZER (ERE) EZ-Ez, EZER (ERE) EZ

ZEIN(EK) EZEIN(EK) EZEIN(EK) EZEIN(EK) EZZEINI EZEINI EZEINI EZEINI EZZELAN ZELANBAIT EZELAN EZELAN EZELAN EZZERTAN EZERTAN EZERTAN EZERTAN EZ EZERTAN ERE

EZ-Zertan ari zara? Ezertan ere ez

ZERTARA ZERBAITETARA EZERTARA EZERTARA EZERTARA EZZERTARAKO ZERBAITETARAKO EZERTARAKO EZERTARAKO EZERTARAKO EZZERGATIK ZERBAITENGATIK EZERGATIK EZERGATIK EZERGATIK EZNOR(K) NORBAIT(EK) (alguien)

-Norbaitek paseo ederra eman du

INOR(K) (alguien)-Inork ikusi du bideoa kendu diguna?

INOR(K) (alguien)

INOR(K) EZ (nadie)-Ez da inor etorri-Ez dizu inork esan?-Beste inor ez da etorri

NOREN NORBAITEN INOREN INOREN INOREN EZ (de nadie)-Ez zuen inoren berririk entzun nahi

NORENGAN NORBAITENGAN (en alguien)-Norbaitengan pentsatu behar du

NOREKIN NORBAITEKIN (con alguien)-Norbaitekin joango da

INOREKIN INOREKIN INOREKIN EZ (con nadie)-Mikelek ez zuen inorekin mintzatu nahi

NORI NORBAITI (a alguien)-Norbaiti kontatu behar dizkio pena eta tristurak

INORI (a alguien)-Zuk inori ilea moztu diozu?

INORI (a alguien)

INORI EZ (a nadie)-Ez zion inori galdetu nahi lagunez edo Edurnez

NORTAZ INORTAZ EZ (de nadie)-Ez baitzen inortaz fio

NON NONBAIT (en alguna parte) (por lo visto)-Nonbait hartuko zaituzte-Gaixorik dago, nonbait

INON (en alguna parte)

INON (en alguna parte)

INON EZ (en ninguna parte)Etxean baino hobeto inon ez!Mejor que en casa en ningún sitio!

NORA NORABAIT=NORABAITERA (a algún sitio)-Asteburuetan norabait joateko norbait behar du

INORA-Asteburu honetan inora joango zara?

INORA INORA EZ (a ningún sitio)-Ez zen inora joatenNo iba a ningún sitio

NONGO NONBAITEKO INONGO INONGO INONGO EZNONDIK NONBAITETIK INONDIK INONDIK INONDIK EZNOIZ NOIZBAIT (alguna vez)

-Noizbait joango naizIré alguna vez

INOIZ (alguna vez)-Inoiz egin duzue marmitakorik?

INOIZ (alguna vez)

INOIZ EZ (nunca)-Ezin nintzen inoiz sartu-Ez dut inoiz ikasiko!

NOLA NOLABAIT (de algún modo)-Bere burua, nolabait, berritzeko asmoa sartu zaio

INOLA INOLA INOLA EZ (de ningún modo)-Ez naiz inola ere itzulikoNo volveré de ningún modo

NOLAKO INOLAKO INOLAKO INOLAKO EZ (ningún tipo)-Guk ez dugu inolako arazorik eduki


INDEFINIDOAK

AFIRMATIVAS / NEGATIVAS / INTERROGATIVAS (TODAS SON SINONIMAS) EDO(...) = (...)NAHI = ... EDO ... (menos utilizadas)ZER ZER EDO ZER(cualquier)

-Zer edo zer (edozer), berdin ditCualquiera, me da igual

EDOZER (cualquier)-Edozer gauza esaten duzuDices cualquier cosa

ZERNAHI

ZERK EDOZEINEK egingo dizu gauza horiZEIN (qué) --- EDOZEIN (cualquier)

-Edozein gauza / lekuTARA / EDOZEINETARA-Edozein egunETAN / EDOZEINETAN-Edozein lagunEK egingo dizu horiCualquier amigo te hará eso-Edozein pertsonaRI -Hartu edozein, denak irakurri ditutCoge cualquiera, los he leído todos-Batek daki non utzi zuen!Cualquiera sabe dónde lo dejó!

ZEIN-NAHI

ZEINI EDOZEINI (a cualquier)-Edozeini ematen diozu eskuaA cualquiera le das la mano

ZERTARAKO ZER EDO ZERTARAKO EDOZERTARAKO ZERNAHITARAKOZELAN ZER EDO ZELAN EDOZELAN ZELAN-NAHIZERTANZERGATIK ZER EDO ZERGATIK EDOZERGATIK ZERNAHIRENGATIKZENBAT --- EDOZENBAT ZENBAT-NAHINOR NOR EDO NOR EDONOR (cualquiera) NORNAHI

-Batzarrera nornahi (edonor) joan daitekeA la reunión cualquiera podría ir

NORK NOR EDO NORK EDONORK (cualquiera)-Latin ikasi duen edonork daki horiCualquiera que haya estudiado latín sabe eso

NORNAHIK (IDOIA DICE NORKNAHI)

NORI NOR EDO NORI EDONORI-Edonori ezin zaio hori eskatuA cualquiera no se le puede pedir eso

NORNAHIRI (NORINAHI)-Ez diot nornahiri (edonori) emangoNo se lo daré a cualquiera

NOREN NOR EDO NOREN EDONOREN NORNAHIRENNORENTZAT EDONORENTZAT

-Edonorentzat, denek behar dituzue etaPara cualquiera, es que todos los necesitan

NORENGANA EDONORENGANA-Horrek, larrialdetan dagoenean, edonorengana jotzen duEse, cuando está en apuros, recurre a cualquiera

NOREKIN EDONOREKIN (con cualquiera) NOREKIN-NAHINON NON EDO NON (en cualquier sitio)

-Non edo non (edonon), ez dago debekurikEn cualquier sitio, no hay prohibiciones

EDONON (en cualquier sitio) NON-NAHI= NONAHI-Musika eta dantza nonahi duguEn cualquier sitio tenemos música y baile

NONGO NON EDO NONGO EDONONGO NON-NAHIKONORA NON EDO NORA EDONORA (a cualquier sitio)

-Edonora joan zaitezke horrela jantzitaNORANAHI

NONDIK NON EDO NONDIK EDONONDIK (por cualquier sitio)-Edonondik, bide guztiak haraino heltzen diraPor cualquier sitio, todos los caminos conducen a Roma

NONDIK-NAHI

NOIZ NON EDO NOIZ (Idoia dice NOIZ EDO NOIZ)-Non edo noiz (edonoiz), niri berdin ditCualquier día, a mí me da igual

EDONOIZ (alguna vez, algún día, cualquier)-Edonoiz eskonduko garaAlgún día nos casaremos

NOIZNAHI

NOLA NON EDO NOLA EDONOLA (de cualquier modo)-Edonola, ez dut gehiegi pentsatzenDe cualquier modo, no lo pienso demasiado

NOLANAHI

2.14. SE IMPERSONAL

ADITZ TRANSITIBOA +T(Z)EN+ AUX IZAN Desbideratzen dira Se devíanNola jakiten da hori? Cómo se sabe eso?Nola jaten da hori? Cómo se come eso?


2.15. ZEIN DA?

Zein da zure boligrafoa?AFIRMATIVAS Galdegaia delante del verbo respuesta + verbo+ complementosNEGATIVAS Galdegaia detrás del verbo complementos + respuesta + verbo

2.16. ELKAR (RELACION MUTUA) / BATA BESTEA

Nota- Se declina en mugagabeEl sujeto es siempre plural y va delante de ELKARNo existe el caso NORK de la partícula ELKAR

ELKAR + NOR-NORK Jonek Maitek eta Maitek Jonek ELKAR IKUSIBATA(K) BESTEA Senar-emazteek ELKAR maite dute= Senar-emazteek BATAK BESTEA maite dute

Begoñak gu faltan botatzen gaitu / Guk Begoña faltan botatzen duguBegoñak eta guk ELKAR faltan botatzen DUGU

Elkar ikusi dute Se han visto (se han visto el uno al otro)

ELKARRI + ZER-NORI-NORK Jonek Maiteri eta Maitek Joneri ELKARRI BEGIRABATAK BESTEARI Mirenek eta Kepak elkarri begiratu diote= Mirenek eta Kepak batak besteari begiratu diote

Jontxuk zuri harri bat bota zizun / Zuk Jontxuri harri bat bota zenionJontxuk eta biok ELKARRI harri bat bota ZENIOTEN

Elkarri esan diote Se lo han dicho (el uno al otro)Ez diote elkarri hitz egiten No se hablan entre ellosBerak eta biok elkarri eskaintzen DIZKIOGU zigarroak

ELKARREKIN + IZAN (JUNTOS) Jon Maiterekin eta Maite Jonerekin ELKARREKINAlfonso nirekin haserretu da / Ni Alfosorekin haserretu naiz

Alfonso eta biok ELKARREKIN haserretu GARAElkarrekin goaz Vamos juntos

ELKARREN ONDOAN Jon Maiteren ondoan eta Maite Joneren ondoan ELKARREN ONDOANBATA BESTEAREN Jon eta Ane elkarren ondoan egoten dira ikasgelan= Jon eta Ane bata bestearen ondoan

egoten dira ikasgelan Jon y Ane están el uno al lado del otro en claseVanesa Anabelen ondoan jesarri da / Anabel Vanesaren ondoan jesarri da

Vanesa eta Anabel ELKARREN ondoan jesarri DIRAHura eta biok elkarren ondoan eseri GINEN El y yo nos sentamos juntos en claseAhizpak izan arren, ez dugu ELKARREN antzik Aunq somos hermanas no nos parecemos

ELKARRENGAN Jonek eta Begok elkarrengan pentsatzen dute betiJon y Bego siempre piensan el uno en el otro

Elkarrengan zituzten jarriak itxaropenakTienen puestas las esperanzas el uno en el otro

ELKARRENGANA Lehen haserretuta egon arren elkarrengana hurbildu dira

ELKARRENGANDIK Elkarrengandik jaso genituen opariak Recibimos los regalos los unos de los otros

ELKARREZ Anaia horiek beti ari izaten dira ELKARREZ gaizki esaka (el uno del otro)ELKAR JO + UKAN (CHOCAR) Autobus biek elkar jo dute Los dos autobuses han chocado entre sí

2.17. BALORAPENA ESKATU , ONESPENA ETA GAITZESPENA

BALORAPENA ESKATUZer iruditzen zaizu +... +verbo+t(z)ea? Zer iruditzen zaizu hamabi hizkuntza hitz egiten jakitea?Zer deritzozu +... +verbo+t(z)eari?Gustatzen al zaizu+... + verbo+t(z)ea?Zure iritzia jakin nahi nuke+... +sust+z Zure iritzia jakin nahi nuke armiarmez (armiarmei buruz)Zer pentsatzen duzu+... +sust+z Zer pentsatzen duzu gudaz? (gudari buruz?)Nola ikusten dituzu+...? Nola ikusten dituzu herriaren etorkisuna?Zer diozu+...+sust+ri+buruz?Emaidazu zure iritzia+sust+ri+buruz Emaidazu zure iritzia drogaz (drogazi buruz)

ONESPENAEderki ederkiNahiko ona Bastante buenoIzugarri gustatzen zait Me gusta muchísimoEz dago gaizki, ezOso jatorra da, berarekin gustatuta nagoBa... nahiago dut+... Prefiero... Ba... nahiago dut bakeaGehiago gustatzen zait+...+verbo+t(z)eaGogoko dut+... Me gustaItzel maite dut+... Quiero muchísimo


GAITZESPENAEz dut (bat ere) atsegin+verbo+t(z)ea No me gusta nadaEz da nire gustoaEzin dut ikusi ere egin No lo puedo ni verSutan ipintzen nau+... Me pone a cienEzin jasan ditut+... No lo soportoNazka ematen didate Me dan asco

2.18. DESIOAK / GURARIAK

NOS GUSTARIA+VERBO+COMPLEMENTOSCOMPLEMENTOS+ADITZ ERROA+T(Z)EA+GUSTATUKO+LITZAIGUKE (NOR-NORI HIPOTETIKOA)

Bihar zurekin zinemara joatea gustatuko litzaidake (joan nahi nuke) Me gustaría ir contigo mañana al cineBidatzea gustatzen zait / Bidatzea gustatzen zitzaidan / Bidatzea gustatuko litzaidake (bidatu nahi nuke)Bidatzea gogoko dut Bidatzea gustuko dut / Motorrak gustuko ditutBidatzea maite dut Bidatzea atsegin dut / Potoak atsegin (placer, gusto) ditut / Zuri lehen ez zitzaizun antzerkia atsegin


3. MORFOLOGIA: POSPOSICIONES

3.1. PARTITIBO –RIK / -RIK GABE / -RIK GABEKO / BARIK

GALDERETAN (CUESTIONES INDEFINIDAS)SuRIK baduzu?Ekarri didazu zor didazun diruA? (no es una pregutna indefinida, el dinero es el que me debes, no cualquier dinero)

EZEZKOETAN (NEGACION ROTUNDA)Ez, ez dut suRIKEz daukagu ez ogirik, ez ardorik No tenemos ni pan ni vinoEz dago hau baino diamante handiagorik No hay diamante más grande que esteNik neuk behintzat ez dut ikusi horrelakorik inoiz ere Yo al menos tampoco nunca lo he visto asíEz da munduan gizonik, erregerik, ez printzerik ni baino hobea denIKEz dugu zaldiRIK, es gara zaldunAK No tenemos caballos, no somos caballeros

ZALANTZAZKOETAN (DUDA)Ez, ez dakit suRIK ote duen No, no sé si tendrá fuegoEa elkar ikusteko aukerarik dugun! A ver si tenemos oportunidad de vernos!

SUPERLATIBOANHauxe da, beraz, diamanterik handiena Este es, por lo tanto, el diamante más grandeZurekin ditut ametsik goxoenak Contigo he tenido los sueños más dulces

SUST+(RIK) GABE+ADITZA (EZIN) / SUSTANTIVO+( R)IK GABE+EZ DAGO+SUST+ INFINITIVO+(R)IKDiruRIK GABE ezin da ezer erosi/ DiruRIK GABE ez dago ezer erosterik Sin dinero no hay nada que comprarSaiatu gabe ez dago partidua irabasterik Sin entrenar no se puede ganar el partidoEzer esan GABE joan da Se ha ido sin decir nada

SUST+(RIK) + ADITZA + GABE Egin ezazu, baina tontakeriarik egin gabe, e! Hazlo, pero sin hacer tonterías, eh!

SUST+BARIKGogo BARIK ezin da ezer egin Sin ganas no se puede hacer nada

SUST+(R)IK GABEKO (BAKO)+SUST [DEKL]EtiketaRIK GABEKO (BAKO) jertseak aparte utzi Los jerseys sin etiqueta déjalos aparteUrik ez daukan itsasoa ezinezkoa da Un mar que no tiene agua es algo imposibleUrik gabeko itsasoa ezinezkoa da Un mar sin agua es algo imposibleUrik gabeko itsasoarekin Con un mar sin aguaZaratarik gabeko hiria Una ciudad sin ruído

NOTA – El verbo en el partitivo es siempre singular

3.2. ZEREN BILA (EN BUSCA DE)

NOREN BILA? (EN BUSCA DE QUIEN?) (IBILI, JOAN , EGON)ZEREN BILA? (EN BUSCA DE QUE?)

SINGULARRA umeAREN BILA En busca del niñoPLURALA umeREN BILA En busca de los niñosMUGAGABE lagun BILA En busca de amigos

Nire BILA En mi buscaBere BILA En su busca

3.3. ZEREN BIDEZ (BITARTEZ) (POR MEDIO DE)

SUST+(R)EN BIDEZSingularra Plurala Mugagabea(a)ren bidez en bidez (r)en bidezliburuaren bidez libururen bidez edozein libururen bidez / hainbat libururen bidez

Agentzia batEN BIDEZ (BITARTEZ) lortu dut pisua He conseguido el piso por medio de una agencia

3.4. ZEREN ZAIN (ESPERANDO A)

NOREN ZAIN zaude? AmaiaREN ZAIN nago A quién estás esperando? Estoy esperando a AmaiaZEREN ZAIN daude? Dei batEN ZAIN daude Qué están esperando? Están esperando una llamada


3.5. ZERI ESKER (GRACIAS A)

SUST+ ARI EZKERSingularra Plurala Mugagabea(a)ri esker ei esker (r)i eskergizonari esker gizonei ezker edozein gizonari esker/hainbat emekumei esker

JaingoikoARI ESKER ez da ezer txarrik gertatu! Gracias a Dios no ha ocurrido nada malo!Merkeago lortu dut lagun batI EZKER Lo ha conseguido gracias a un amigo

3.6. ZEREN ARABERA (DEPENDE DE, SEGUN) / ZER / NOR / ZEIN / NON / NOIZ / NOLAKOA... –EN

No sé si iré el domingo al monte, depende del tiempo Ez dakit igandean mendira joango naizen, eguraldia NOLAKOA deNEz dakit igandean mendira joango naizen, eguraldiaREN ARABERA

Depende de lo que diga mi padre Aitak ZER esaten dueNAitak esaten dueNAREN ARABERAAitak esanDAKOAREN ARABERA

Según la Ley, el otro tiene razón LegeaREN ARABERA, besteak dauka arrazoia

Nota- Con nombres mejor no declinar

3.7. ZEREN BAT (ALGUN)

OpariREN BAT Algún regaloOpari batzuk Algunos regalosOpari bat Un regalo

3.8. ZEREN ESKU

Gure ESKU dago euskara bizirik irautea Está en nuestras manos la supervivencia del EuskaraAzken erabakia zuen ESKU dago La última decisión está en vuestras manosAizue! Gaurko afaria utzi nire ESKU Oid! La cena de esta noche dejadla en mis manos

3.9. ZEREN KONTRA=ZEREN AURKA (EN CONTRA DE, CONTRA) / NOREN ALDE (A FAVOR DE QUIEN)

NOREN/ZEREN KONTRA=NOREN/ZEREN AURKA (en contra de, contra)Noren KONTRA zaude? Ez nago inoREN KONTRA Contra quién estás? No estoy en contra de nadieEz nago inoREN KONTRA No estoy en contra de nadiePilotariak ikusleeN KONTRA bota zuen pilota atzo El pelotari ayer tiró la pelota contra los espectadoresKamioiaREN AURKA Contra el camión

NOREN/ZEREN ALDE (a favor de, lado)Noren ALDE zaude? Ni zure ALDE nago A favor de quién estás? Yo estoy de tu parteGure ALDETIK, besterik ez Por nuestra parte no hay másZure ALDERA joan zen Fue a tu ladoHaiek, gure ALDEAN, oso trebeak dira Ellos, comparado con nosotros son muy hábiles

SUST+ALDE (junto, lado)Santutxu Otxarkoaga ALDEAN dago Santutxu está junto a OtxarkoagaItsas ALDETIK dator haizea De la mar viene el vientoItsasoaZ beste ALDERA joan zen Fue por mar a otro lado

IZENAREN+ALDEKO/KONTRAKO (AmnistiaREN ALDEKO manifestazioa La manifestación a favor de la Amnistía HIESAREN KONTRAKO kanpaina La campaña contra el SIDA


3.10. NOREN INGURU(AN) (ALREDEDOR DE)

Nota- Se forma igual que el GAINEAN. Es preferible usar la forma INGURUAN Con personas y cosas

Umeak mahai(AREN) INGURU(AN) daude Los niños están alrededor de la mesaEtxe INGURUAN denda asko dago En los alrededores de la casa hay muchas tiendasAnder Donostian INGURUAN bizi da Ander vive alrededor de DonostiaUme guztiak amaREN INGURUAN dabiltza Todos los niños andan alrededor de su madreGure INGURUKO jendea nahiko jatorra da La gente de nuestro alrededor es bastante maja

Con las horasZer ordu da? Zazpiak INGURU izango dira Qué hora es? Serán alrededor de las 7Zer ordu da? Zazpiak ALDERA Qué hora es? Sobre las 7Zer ordutan etorriko zara? Zortziak INGURU(AN) A qué hora vendrás? Alrededor de las 8Zer ordutarako amaituko duzu? Bostak INGURURAKO Para qué hora terminarás? Para alrededor de las 5Zein tren hartu du? Hirurak INGURUKOA Qué tren ha cogido? El de alrededor de las 3

ExpresionesErtzainak etxea INGURATU du La policía ha rodeado la casaJendeZ INGURATURIK gaude Estamos rodeados de genteMAHAI-INGURU bat antolatu dute Han organizado una mesa redonda

3.11. NOREN MENPE(AN)/MENDE (bajo el mando o dominio de, estar subordinado)

Nik ezin dut erabaki, zuzendariAREN MENPE(AN) nago Yo no puedo decidir, estoy bajo el mando del directorEmakumea gizonAREN MENPE(AN) egon da denbora luzeanLa mujer ha estado subordinada al hombre durante mucho tiempo

3.12. ZER(EN) ARTEAN (ENTRE)

Harri artean=Harri tartean=Harrien artean Entre piedras

3.13. –N ZEHAR / -TIK ZEHAR (A TRAVES, A LO LARGO)

EspacioMendiAN ZEHARPor el monte, a través del monte

TiempoAsteAN ZEHAR A lo largo de la semana, durante la semana

3.14. ZEREZ / ZERTAZ / ZERI BURUZ(KO) DE QUE, COMO, CON QUE, SOBRE QUE

ZEREZ De qué hablas?ZERTAZ hitz egiten duzu? De qué hablas?ZERI BURUZ=ZEREN GAINEAN Sobre qué hablas?

ZERI BURUZ hitz egin duzue? EguraldiaRI BURUZ De qué habéis hablado? Del tiempoZEREN GAINEAN hitz egin duzue? EguraldiaREN GAINEAN De qué habéis hablado? Del tiempoZERTAZ hitz egin duzue? EguraldiaZ De qué habéis hablado? Del tiempo

ZERI BURUZKO+SUSTPlastikozko edalontziak eraman genituen mendira baina etxean kristalezkoak erabiltzen dituguAl monte llevamos vasos de plástico pero en casa los utilizamos de cristalIrakurri duzu toturaRI BURUZKO txostena? Ha leído el informe sobre la tortura?

ZEREZZereZ zoaz? Cómo vas (en qué vas)? AutobuseZ noa Voy en autobúsZereZ beteta dago? De qué está lleno? JendeZ beteta dago/ZuhaitzeZ beteta dagoZereZ idazten duzu? Con qué escribes? BoligrafoZ idazten dutBoligrafoEZ egin dut Lo he hecho con los bolígrafosDiruZ ordaindu dut Lo he pagado con dineroNire arkatzaz margoztu zuen horma Pintó la pared con mi lápizNola zaude? BarreZ / gagarreZ / buruZ / beldurreZ (con miedo)Nola hitz egiten duzu? En qué hablas? IngleseZ / alemanieraZNoiz? GoizeZ / gaueZ / arratsaldeZ (por la tarde)


3.15. ZEREN / ZERTAZ + ADITZA / T(Z)EAREN / T(Z)EAZ

ZEREN+sustAtzo gehiegi edaTEAREN ondorioz buruko min ikaragarria dut A consecuencia de beber demasiado aer tengo dolor de

cabeza tremendoJazinto enpresatik botaTZEAREN ALDE zaude? Estás a favor de echar a Jazinto de la empresa?Ni ez nago hori egiTEAREN alde No estoy a favor de hacer esoSoldata jaisTEAREN kontra al zaude? Estás en contra de disminuir el sueldo?Hori ez da gaizki egiTEAREN ondorioa Eso no es la consecuencia de hacerlo malBerandu etorTZEAREN errua zurea da La culpa de venir tarde es tuya

ZERTAZTelebista ikusTEAZ aspertzen zara Te aburres de ver la televisiónZu ez zara edaria ekarTZEAZ arduratuko? No te preocuparás de traer la bebida tú?Pozten naiz zu ondo egoTEAZ Estoy contenta de que estés bienEz da beti gauza bera entzuTEAZ nekatu? No cansa oír siempre lo mismo?

3.16. GAINEAN / GAIN / GAINERA / APARTE

SUST(sin declinar)+GAINEAN (encima de)Mahai GAINEAN daukazu eskutitza La carta la tienes encima de la mesa

ZEREN GAINEAN=ZERI BURUZ (sobre qué)FilosofiAREN GAINEAN izan zen hitzaldia La conferencia fue sobre Filosofía

NOREN GAIN (delegar en)NeskEN GAIN utzi zuten lan guztia Todo el trabajo lo delegaron en las chicas

ADITZ ERROA+T(Z)EAZ GAIN(ERA)/APARTE (además de)IdazTEAZ APARTE irakurri ere egin behar da Además de escribir también se tiene que leerLanik EZ egiTEAZ GAIN(ERA), edan egiten du Además de no trabajar, bebe

SUST+Z GAIN(ERA)/APARTE (además de)TrenaZ GAIN(ERA), autobusa ere galdu du Además del tren también ha perdido el autoús

3.17. ZERTAN EMAN (DAR DE)

Txerriei bazkalTZEN ematera etorri direnean baserriko agurearen behiak ahaltzera eraman dituzteCuando han venido a dar de comer a los cerdos han llevado a pastar a las vacas del anciano del caserío

3.18. –TEKO ASMOA/ASMOTAN/ASMOZ / -T(Z)EKOTAN (INTENCIÓN DE)

ASMOAADTIZ ERROA+T(Z)EKO ASMOA (AUX UKAN) Tengo la intención de

Kotxea erosTEKO asmoA dut Tengo la intención de comprar un coche

EZ (AUX UKAN)+...ERROA+T(Z)EKO ASMORIK No tengo la intención deEz dut kotxea erosTEKO asmoRIK No tengo la intención de comprar un coche

ADITZ ERROA+T(Z)EKO ASMOTAN/ASMOZ (IBILI/EGON/ETORRI) Ando con la intención deKotxea erosTEKO asmoTAN/asmoZ nabil Ando con la intención de comprar un coche

EZ+(IBILI/EGON/ETORRI)+...ERROA+T(Z)EKO ASMOTAN/ASMOZ No andar con la intención deEz nabil kotxea erosTEKO asmoTAN No ando con la intención de comprar un coche

ADITZ ERROA+-T(Z)EKOTAN (IBILI/EGON/ETORRI) Ando con la intención deSalamankara joateko asmoa duzu / Salamankara joateko asmoatan/asmoz zaude / Salamankara joaTEKOTAN zaude

3.19. –T(Z)EKO ZORIAN / -T(Z)EKOTAN (TENER EL RIESGO DE QUE TE OCURRA ALGO)

ADITZ ERROA+T(Z)EKO ZORIAN (EGON) / ADITZ ERROA+-T(Z)EKOTAN (EGON) Estar con riesgo de que te ocurra algoJoan Paolo II.a hilTZEKO ZORIAN dago Joan Paolo II.a hilTZEKOTAN dago

3.20. ALDEAN (SOBRE) (cuando no estamos seguros)

Irail aldean jaio zen Nació sobre SeptiembreAbendu aldean Por Diciembre


3.21. DERITZON / IZENEKO (LLAMADO / DENOMINADO)

DERITZON Con nombres y apodosIZENEKO Con nombres

Wanda deitzen den arraina Un pez que se llama WandaWanda deritzon arraina Un pez llamado WandaWanda deitzen dena El que se llama Wanda“Wanda” deritzona/izenekoa El llamado Wanda

3.22. (Z)ARO (EDAD, TEMPORADA, PERIODO DE LA VIDA) / ALDI (RATO, MOMENTO DE)

SUSTANTIVO+(Z)ARO AZA+(Z)ARO(A) Azaroa Temporada de berzaVERBO/SUSTANTIVO+ALDI(A) IXIL+ALDI Ixilaldi Momento de silencio

3.23. SUSTANTIVO + (R)IK EZA + DECLINACION (LA FALTA O CARENCIA DE)

La falta de dinero es un problema muy grande Dirurik eza arazo oso handia daHe conocido mucha gente con falta de principios Hainbat jende ezagutu dut printzipiorik ezarekinLa carencia de agua trae malas consecuencias Urik ezak ondorio txarrak dakartza

3.24. (-)BERA (-PERA)

BIHOTZBERA SENSIBLE KILIBERA / KILIKABERA QUE TIENE COSQUILLAS

GAIXOBERA ENFERMIZO MINBERA DELICADO (PERSONA TENDENTE AL DOLOR)

HORBERA / JASANBERA TOLERANTE (TENDENTE A COGER A LOS DEMÁS) SAMURBERA/EGOSBERA BLANDO, CARIÑOSO, SENSIBLE

HOTZBERA FRIOLERO EN TÉRMINOS CARIÑOSOS SENTIBERA SENTIDO

HOZBERA FRIOLERO SINISBERA INOCENTE, INGENUA, CRÉDULA

3.25. SUSTANTIVO + N (A QUE?)

Pilota PilotaN jokatu Jugar a la pelotaFutbol FutbolEAN jokatu Jugar a fútbol

Jolastu: juego por placerJokatu: jugar dentro de una competición


4. DEKLINABIDEA

4.1. SUSTANTIVOS CON ADJETIVOS

El determinante va siempre en el adjetivo. El adjetivo generalmente va detrás del sustantivoGIZON HOMBRE GIZON ON HOMBRE BUENOGIZONA EL HOMBRE GIZON ONA EL HOMBRE BUENOGIZONAK LOS HOMBRES GIZON ONAK LOS HOMBRES BUENOS

Si aparece un numeral el sustantivo no lleva ni artículo ni plural (es mugagabe):BAT Siempre detrás del sustantivo ZIGARRO BATBI Puede ir delante o detrás BI ZIGARRO / ZIGARRO BILos demás números TODOS delante SEI ZIGARRO

4.2. NOMINALIZACION DE UN VERBO. PARA DECLINAR UN VERBO

Cómo nominalizarRAIZ + T(Z)E EGIN + T(Z)E EGITE A partir de aquí se puede declinar

A los verbos que acaban en vocal se les añade TZE, excepciones:ITXI + TE IXTEHAUTSI + TE HAUSTEIDATZI + TE IDAZTEJEITSI JEISTENJANTZI JANZTEN

INFINITIBOA Un solo sujeto

Nik ez dut telebista ikusi nahi No quiero ver la teleGuk ez genuen kantatu nahi Nosotros no queríamos cantarNik nahiago dut mendira joan Yo prefiero ir al monteNik joan nahi dut Yo quiero irHobe duzu hori egin Es mejor que hagas eso

Con partícula interrogativa junto al verbo Norekin joan erabaki zuen? Con quién decidiste ir?Nora joan esan digu Nos ha dicho dónde irNola idatzi irakatzi behar dizuet Tengo que enseñaros cómo escribir

ADITZA + T(Z)EA Cuando el verbo es NOR-NORI

Jatea gustatzen zait Me gusta comer (indica actualidad)Atea ixtea ahaztu zait Se me ha olvidado (ahora, por descuído) cerrar la puertaZer egitea ez zaizu importa? Qué no te importa hacer?

Cuando el verbo nominalizado forma parte del O.D. Zinemara joatea erabaki zuen Decidieron ir al cineLo egitea pentsatu du Ha pensado dormirOhea egitea ahaztu zait Se me ha olvidado hacer la cama (por descuido)

ADJETIBOA+IZAN Ura edatea ona da Es bueno beber agua

Dos sujetos difirentes Zuk ez duzu nahi nik telebista ikustea Tú no quieres que yo vea la teleGuk, zuek musika jotzea nahi genuen Nosotros queríamos que vosotros tocaráis músicaZu joatea nahiago dut Prefiero que vayas túHobe duzu nik hori egitea Prefieres que yo haga esoNik zu kalera joatea nahi dut Yo quiero que tú vayas a la calleAmaiak bere ahizpak euskera ikastea nahi du Amaia quiere que su hermana estudie euskara

ADITZA + T(Z)EN Con verbos de conocimiento o habilidades, hacer actividad

JAKIN Hitz egiten dakit Yo sé hablarIKASI Guk ikasiko dugu motorra gidatzen Aprenderemos a conducir motos

Zer egiten ikasi duzu zure bizitzan? Qué has estudiado en tu vida?IRAKATSI Aizu, irakatziko al diguzu piraguaz ibiltzen? Oye, nos enseñarás a andar en piragua?AHAZTU Atea ixten ahaztu zait Se me ha olvidado cerrar la puerta (para siempre, sabía y ya no)

Ez zaizu inoiz egiten ahaztuko Lo que nunca se te olvidaráNOLA Aspertu naiz lan egitenGELDITU Etxean geldituko naiz etxeko lanak egiten

EXCEPCIONES UTZI Sartzen utzi dut Me ha dejado entrarENTZUN Negar egiten entzun dut He oído llorarIKUSI Jolasten ikusi dut He visto jugarHASI Abesten hasi naiz He empezado a cantar

Con preposición entre sustantivo y verbo o entre verbo y verbo, lleva la preposición el verbo precedente


INFINITIVO UN SOLO SUJETO PARTICULA

INTERROGATIVA JUNTO AL VERBO

T(Z)EA (ZER) NOR-NORI O.D. ADJETIBOA+IZAN DOS SUJETOS

T(Z)EN (ZERTAN) VERBOS DE

CONOCIMIENTO VERBOS DE

HABILIDADES HACER ACTIVIDAD

T(Z)ERA (ZERTARA) VERBOS DE

MOVIMIENTO INTRANSITIVOS

GENERALMENTE, VERBOS DE MOV. TRANSITIVOS

T(Z)EKO (ZERTARAKO) AGINDU “DE” EJ. GANAS “DE” CON SUSTANTIVO

DETRAS

AHAL ADJETIBOA+IZAN AHALEGINDU ADORETU (animar(se)) AGINDU

BEHAR AHAZTU (descuído)AHAZTU (conocimiento olvidado)

ANIMATU ASMOA IZAN

EZIN ATSEGIN IZAN AMAITU AUSARTU (atreverse) ASTIA IZAN

NAHI BURURATU (ocurrírsele) ANIMATUBEHARTU+nor-nork (obligar)

AUKERA IZAN

NAHIAGO+UKAN DEBEKATU(TA) ARI IZAN BIDALI BELDUR IZAN

ERABAKI ASPERTU BORTXATU GAI IZAN (se capaz)

ESPERO AUSARTU BOTA GAUZA IZAN

EZKATU BUKATU BULTZATU GERTU EGON

EZKERTU EGON EKARRI GOGOA IZAN+UKAN

GOMENDATU EMAN ERAMAN EKARRI

GUSTATU ENTZUN ETORRI EZKATU

INPORTA ETORRI GONBIDATU ITXAROPENA IZAN

KOMENI IZAN HASI HELDU JOERA IZAN

LORTUGELDITU (si te quedas para hacer una actividad)

IRITSI LOTSA IZAN

MEREZI IZAN GERATU+IZAN IRTEN OHITURA IZAN

OTU GOGAITU JAITSI ORDUA IZAN

PENTSATU IBILI JOAN PREMIA IZAN

TOKATU IKASI KONDENATU PREST EGON

ZAILA IZAN IKUSI OHITU (acostumbrarse)

IRAKATSI ZIGORTUIRAUN (seguir, aguantar, durar)JAKINJARDUN (estar haciendo algo, ocuparse, ejercer)JARRAITU

JOAN

LAGUNDU (zer-nori-nork)NEKATU (cansarse, aburrirse)OHITU

SAIATU

SEGITUUTZI (dejar hacer algo, dejar haciendo algo, nor-nork)(prestar, dejar hacer algo, zer-nor-nork)

-T(Z)EAK -T(Z)ETIK -T(Z)EARI (Zeri ekingo diozu?) -T(Z)EAZ (ZERTAZ / ZER EGITEAZ) T(Z)EAREN (ZEREN+sust)

BELDURTU BIZI IZAN

EKIN (empezar a hacer algo, nor-nori-nork)-Lanean hasi nintzenean atzazalak jateari ekin nion

ARDURATU (preocuparse)ZEREN ALDEIrakurtzearen alde

EDUKI ETORRI IRITZI (opinar) ASPERTU ZEREN ERRUA

ESAN NAHI HELDU

UTZI (dejar de hacer algo, nor-nori-nork)-Atzo erretzeari utzi nion, eztulka hasi nintzen eta

GOGAITU (aburrirse, hartarse) ZEREN KONTRA/AURKA

HARRITU IGAROGOGORATU (acordarse)Zer gogoratzen duzu?Zertaz gogoratzen zara?

ZEREN ONDORIOA

KONPONDU IRAGAN KEZKATU ZEREN ONDORIOZMINDU ITZULI NEKATUUKAN LIBRATU OROITU

POZTU


4.3. EKIN / UTZI [EMPEZAR (A) / DEJAR (DE)]

EKIN (empezar a, dedicarse a) ADITZA+T(Z)EARI+EKIN+ZER(no aparece en la frase, “o/e”)-NORI-NORKEKIN / EKITEN / EKINGO

Zeri ekingo diozu? / Zeri ekin diozu? Qué vas a empezar a hacer? / Qué has empezado a hacer?Amarekin paseiatzeari ekingo diot Empezaré a pasear con mi madreBideari ekin zion Se puso en caminoEkin lanari! Manos a la obra!Zuk esandakoa egiteari ekingo diot, ea lortzen dudan Empezaré a hacer lo que tú dices, a ver si lo consigo

UTZI (UTZI / UZTEN / UTZIKO)o UTZI (dejar a alguien) NOR-NORK

Lehen bezala utzi du Lo ha dejado como antes (estaba)

o UTZI (permitir, dejar hacer) ADITZA+T(Z)EN+UTZI+NOR-NORKZer egiten utzi ditu?=Zertan utzi ditu? Qué les dejarás hacer?Hemen ez dute kantatzen uzten Aquí no dejan cantar

o UTZI (abandonar, dejar en una actividad) ADITZA+T(Z)EN+UTZI+NOR-NORK Zertan (zer egiten) utzi duzu? Haciendo qué le has dejado?Garbinek hitz egiten utzi gaitu Garbine nos ha dejado hablandoAndreak utzi egin ninduen Mi mujer me abandonóUmeak astun jartzen direnean zuek bideo bat ikusten uzten dituzue

Cuando los niños se ponen pesados vosotros les dejais viendo un bideoAriketak egiten utziko zaituztet komunera joango bainaiz

Os dejaré haciendo los ejercicios, ya que voy al bañoArantzak aita-semeak partida ikusten utziko ditu; bera lagunekin afaltzera joango da

Arantza dejará al marido y los hijos viendo el partido; ella se va con los amigos a cenar

o UTZI (prestar, dejar (hacer) algo) ADITZA+T(Z)EN+ZER(aparece en la frase)-NORI-NORKZer utziko diozu? Qué le dejarás?Nahi duena egiten utziko diot Le dejaré hacer lo que quieraAutomobila utzi zidan Me prestó el cocheMinari burmuinera heltzen uzten diogu Dejamos (al dolor llegar/que el dolor llegue) al cerebro Ez dizuet gaztelaniaz hitz egiten utziko No os dejaré (hablar/que habléis) en castellanoUtziko didazu etxean futbolean jolasten? Me dejarás jugar a fútbol en casa?

o UTZI (dejar de) ADITZA+T(Z)EARI+ZER(no aparece en la frase, sólo “o”)-NORI-NORKZeri utziko didazu? Qué dejarás de hacer?Erretzeari utziko diot Dejaré de fumarGozokiak jateari utzi diot He dejado de comer caramelosEz diozu ezeri utziko No dejarás de hacer nadaEz diogu euskaraz ariketak egiteari utziko No dejaremos de hacer los ejercicios de euskeraEz diot txokolatea jateari utzi nahi No quiero dejar de comer chocolateErretzeari utzi beharko zenioke Deberías dejar de fumar

4.4. KAUSAZKO: -GATIK / ZERENGATIK / NORENGATIK / ZERGATIK

-(A)GATIK / -(A)RENGATIK / -ENGATIKZerengatik egin duzu? Etxeagatik egin dut Lo he hecho por la casaNorengatik egin duzu? Zugatik egin dut Lo he hecho por ti (tú eres el motivo por el que lo he hecho)Zergatik? Ikasteagatik berandu heldu naiz Por estudiar he llegado tarde

NORENGANDIK, común-propioMaisua, por ejemplo, se puede tratar como nombre propio o como común. Se declinará diferenteCOMUN maisuarengandikPROPIO maisurengandik

NORENGANDIK / NORENGATIKNORENGANDIK Indica origenNORENGATIK Indica motivoTxominengandik jakin ganuen zu hemen zeundela (Txominek esan dugula) (Txomin no es el motivo, es el origen de la información, por eso es Norengandik)Edozen tontokeriarengatik haserretzen zara (Por cualquier tontería te enfadas, las tonterías son el motivo, ZERENGATIK)

ZUREGATIK Hablando se puede decir ZUGATIK pero escrito está mejor ZUREGATIK


SINGULAR PLURALNESKAGATIK = NESKARENGATIK NESKENGATIKMUTILAGATIK = MUTILARENGATIK MUTILENGATIKEMAKUMEAGATIK = EMAKUMEARENGATIK EMAKUMEENGATIKNIGATIK = NIREGATIKZUGATIK = ZUREGATIKHARENGATIKGUGATIK = GUREGATIKZUENGATIKHAIENGATIK

4.5. ADBERBIOAK

4.5.1. ADVERBIOS DE LUGAR (AQUI, AHI, ALLI)

NON NONDIK NORA NONGOHEMEN / HEMENTXE (AQUI MISMO) HEMENDIK HONA HEMENGOHOR / HORTXE (AHI MISMO) HORTIK HORRA HORKOHAN / HANTXE (ALLI MISMO) HANDIK HARA HANGO

NON GALDERARICERCA GERTU LEJOS URRIN

PARAJE URRUNHUR URRUTIKHURBIL

4.6. ERAKUSLEEN DEKLINABIDEA (MUGATU) (ESTE, ESE, AQUEL)

NOR QUIEN ---- HAU/HAUEK HORI/HORIEK HURA/HAIEKNORK QUIEN -K HONEK/HAUEK HORREK/HORIEK HARK/HAIEKNORI A QUIEN -I HONI/HAUEI HORRI/HORIEI HARI/HAIEINOREKIN CON QUIEN -EKIN HONEKIN/HAUEKIN HORREKIN/HORIEKIN HAREKIN/HAIEKINNORENTZAT PARA QUIEN -ENTZAT HONENTZAT/HAUENTZAT HORRENTZAT/HORIENTZAT HARENTZAT/HAIENTZAT*NOREN DE QUIEN -EN HONEN/HAUEN HORREN/HORIEN HAREN/HAIEN

NORENGANA A DONDE QUIEN

-ENGANA HONENGANA/HAUENGANAHORRENGANAHORIENGANA

HARENGANA/HAIENGANA

NORENGAN EN QUIEN -ENGAN HONENGAN/HAUENGAN HORRENGAN/HORIENGAN HARENGAN/HAIENGANNORENGATIK ZERENGATIK

POR QUIEN -ENGATIK HONE(N)GATIK/HAUENGATIKHORRE(N)GATIKHORIENGATIK

HARE(N)GATIK/HAIENGATIK

NORENGANDIKDE DONDE QUIEN

-ENGANDIKHONENGANDIKHAUENGANDIK

HORRENGANDIKHORIENGANDIK

HARENGANDIKHAIENGANDIK

ZEREZ DE QUE = SOBRE QUE, CON QUE

-Z HONETAZ/HAUETAZ HORRETAZ/HORIETAZ HARTAZ/HAIETAZ

NORTAZ DE QUIEN (sobre qué)

-Z HONETAZ/HAUETAZ HORRETAZ/HORIETAZ HARTAZ/HAIETAZ

NORI/ZERI BURUZ = ZERTAZ/NORTAZ (pero no al revés)

SOBRE QUE=DE QUE

-RI BURUZ HONI BURUZ/HAUEI BURUZHORRI BURUZHORIEI BURUZ

HARI BURUZ /HAIEI BURUZ

ZERI BURUZKO+SUST

QUE SOBRE QUE

-RI BURUZKO

HONI BURUZKOHAUEI BURUZKO

HORRI BURUZKOHORIEI BURUZKO

HARI BURUZKOHAIEI BURUZKO

ZEREZKO+SUST (Mgg)

QUE DE QUE MATERIAL

-ZKO HONETAZKO/HAUETAZKO HORRETAZKO/HORIETAZKO HARTAZKO/HAIETAZKO

ZERTZAT DAR/TOMAR POR

-TZAT HONETZAT/HAUETZAT HORRETZAT/HORIETZAT HARTZAT/HAIETZAT

NORA A DONDE -RA HONETARA/HAUETARA HORRETARA/HORIETARA HARTARA/HAIETARANORAKO (El “norentzat” de las cosas)

PARA DONDE -RAKOHONETARAKOHAUETARAKO

HORRETARAKOHORIETARAKO

HARTARAKO/HAIETARAKO

NORANTZ HACIA DONDE -RANTZHONETARANTZHAUETARANTZ

HORRETARANTZHORIETARANTZ

HARTARANTZ/HAIETARANTZ

NORAINO HASTA DONDE

-RAINOHONETARAINOHAUETARAINO

HORRETARAINOHORIETARAINO

HARTARAINO/HAIETARAINO

NON DONDE -N HONETAN/HAUETAN HORRETAN/HORIETAN HARTAN/HAIETAN*NONGO DE DONDE -KO HONETAKO/HAUETAKO HORRETAKO/HORIETAKO HARTAKO/HAIETAKO

NONDIK POR DONDE / DESDE DONDE

-TIK HONETATIK/HAUETATIK HORRETATIK/HORIETATIK HARTATIK/HAIETATIK


4.7. EUSKAL DEKLINABIDEA PARA NOMBRES PROPIOS

IZEN NAGUSIAK (NOMBRES PROPIOS)BIZIGABEAK (INANIMADOS) BIZIDUNAK (ANIMADOS)

GALDEGAIA BOKALEZ KONTZONANTEZ BOKALEZ KONTZONANTEZ

NOR / ZER LEZO- GAZTEIZ- PERU- MIREN-

NORK LEZO-K GAZTEIZ–e-K PERU-K MIREN–e-K

NORI / ZERI LEZO–R-I GAZTEIZ-I PERU–R-I MIREN-I

NOREN / ZEREN LEZO-r-EN GAZTEIZ-EN PERU–r-EN MIREN-EN

NOREKIN / ZEREKIN LEZO-r-EKIN GAZTEIZ-EKIN PERU–r-EKIN MIREN-EKIN

NORENTZAT (en caso de ser un inanimado puede utilizarse si contiene gente) ZERENTZAT / NORAKO (para dónde)

LEZO-r–ENTZATLEZO-r–AKO

GAZTEIZ–ENTZATGAZTEIZ-EKO

PERU–r-ENTZAT MIREN-ENTZAT

ZEREZ / ZERTAZ / NORTAZ(hablar sobre alguien nunca puede ser “nori buruz”, siempre NORTAZ)

LEZO–Z GAZTEIZ–e-ZPERU–ZNITAZZUTAZ

MIREN–e-Z

NON LEZO-N GAZTEIZ–e-N

NONGO LEZO-KO GAZTEIZ–(E)KO PERU–(r–EN)GAN MIREN–(EN)GAN

NORA (sitio) / NORENGANA (persona) LEZO-RA GAZTEIZ-A PERU–(r–EN)GANA MIREN–(EN)GANA

NORAINO LEZO-RAINO GAZTEIZ-AINO PERU–(r–EN)GANAINOMIREN–(EN)GANAINO

NORTIK / NORENGANDIK (de donde quién) LEZO-TIK GAZTEIZ-TIK PERU–(r–EN)GANDIK MIREN–(EN)GANDIK

NORENGATIK (por quién)ZERENGATIK (por cuál)

KOLDO-(REN)-GATIKNI NI – (RE) – GATIKZU ZU - (RE) – GATIKGU GU – (RE) – GATIKZUEK ZUEN – GATIKPozten naiz zuengatikMe alegro por vosotros

MIREN-ENGATIK

PARTITIBOA LEZO-r-IK GAZTEIZ-IK PERU–r-IK MIREN-IK

PROLATIBOA-ZERTZATLo tienen por hijo / SemeTZAT dute

LEZO-TZAT GAZTEIZ-TZAT PERU-TZAT MIREN–TZAT


4.8. EUSKAL DEKLINABIDEA: MUGAGABEA / MUGATUA (INDEFINIDO / DEFINIDO)

BOKALEZBIZIGABEAK (SERES INANIMADOS) BIZIDUNAK (SERES ANIMADOS)

MUGAGABEA MUGATUA (determinado) MUGAGABEA MUGATUA

GALDEGAIA SINGULARRA PLURALA SINGULARRA PLURALA

NOR / ZER MENDI- MENDI-A MENDI-AK SEME- SEME-A SEME-AK

NORK MENDI-K MENDI-AK MENDI-EK SEME-K SEME-AK SEME-EK

NORI / ZERI MENDI–R-I MENDI-ARI MENDI-EI SEME–R-I SEME-ARI SEME-EI

NORI BURUZ/ZERI BURUZ (sobre quién/sobre qué habláis)

MENDI–R–I BURUZ MENDI–ARI BURUZMENDI–EI BURUZ

SEME–R–I BURUZSEME–ARI BURUZ

SEME–EI BURUZ

ZERI BURUZKO+SUST (sobre qué cosa habláis)

MENDI–R–I BURUZKO ZUHAITZAK

MENDI–ARI BURUZKO ZUHAITZAK

NOREN / ZEREN MENDI–R-EN MENDI-AREN MENDI-EN SEME–R-EN SEME-AREN SEME-EN

NOREKIN / ZEREKIN MENDI–R-EKIN MENDI-AREKIN MENDI-EKIN SEME–R-EKIN SEME-AREKIN SEME-EKIN

NORENTZAT ZERENTZAT / NORAKO

MENDI–R–ENTZATMENDI–TARAKO

MENDI–ARENTZATMENDI-RAKO

MENDI–ENTZATMENDI-ETARAKO

SEME–R-ENTZATSEME-ARENTZAT

SEME-ENTZAT

ZEREZ / ZERTAZ NORTAZ

MENDI-Z MENDI-AZ MENDI–EZ/ETAZ SEME-Z SEME-AZSEME–EZ/ETAZ

ZEREZKO+SUSTDe qué materia

PLASTIKO-ZKO

NON MENDI-TAN MENDI-AN MENDI-ETAN

NONGO MENDI-TAKO MENDI-KO MENDI-ETAKO SEME–(r-EN)GANSEME–A(REN)GAN

SEME-ENGAN

NORA / NORENGANA

MENDI-TARA MENDI-RA MENDI-ETARA SEME-(r-EN)GANASEME-A(REN)GANA

SEME-ENGANA

NORENGAN SEME-(r-EN)GANSEME-A(REN)GAN

SEME-ENGAN

NORAINO MENDI-TARAINO MENDI-RAINOMENDI-ETARAINO

SEME-(r-EN)GANAINO

SEME-A(REN)GANAINO

SEME-ENGANAINO

NONDIK NORENGANDIK (de quién)

MENDI-TATIK MENDI-TIKMENDI–ETATIK/ETARIK

SEME-(r-EN)GANDIKSEME-A(REN) GANDIK

SEME-ENGANDIK

NORENGATIK (por quién) ZERENGATIK

DIRU-RENGATIKDIRU– (AREN)-GATIK

SEME–REN-GATIKSEME–AREN-GATIK

SEME–ENGATIKSEME-AKATIK

PARTITIBOA MENDI–R-IK SEME–R-IK

PROLATIBOA (tomar por, dar por)Aditzekin: Hartu / jo / eman / eduki

MENDI-TZAT SEME-TZAT

MUGATUA BOKALEZ SINGULARRA PLURALANOR QUIEN ---- ETXE - A ETXE - AKNORK QUIEN -K ETXE – A - K ETXE - EKNOREKIN CON QUIEN -(E)KIN ETXE – A – re - KIN ETXE – E – KINNOREN DE QUIEN -(R)EN ETXE – A - REN ETXE - EN

NON DONDE -N ETXE - AN ETXE – E - TAN

NONDIK POR DONDE / DESDE DONDE -TIK ETXE - TIK ETXE – E – TA - TIK

NORA A DONDE -(R)A ETXE - RA ETXE – E – TA - RA

NONGO-A DE DONDE -KO (A)ETXE – KONongo mutilA da hori? / NongoA da hori?

ETXE – E – TA – KOBilboko mutilA da hori / BilbokoA da hori

NORAKO PARA DONDE -RAKO ETXE – RAKO ETXE – ETARAKO


KONTZONANTEZBIZIGABEAK (INANIMADOS) BIZIDUNAK (ANIMADOS)

MUGAGABEA MUGATUA MUGAGABEA MUGATUA

GALDEGAIA SINGULARRA PLURALA SINGULARRA PLURALA

NOR / ZER HARAN– HARAN-A HARAN-AK GIZON- GIZON-A GIZON-AK

NORK HARAN–E-K HARAN-AK HARAN-EK GIZON–E-K GIZON-AK / GIZON-EK

NORI / ZERI HARAN-I HARAN-ARI HARAN-EI EDOZEIN GIZON-I GIZON-ARI GIZON-EI

NORI BURUZ / ZERI BURUZ (sobre quién/sobre qué habláis)

HARAN–I BURUZHARAN–ARI BURUZ

HARAN–EI BURUZ

EDOZEIN GIZON–I BURUZ

GIZON–ARI BURUZ

GIZON–EI BURUZ

ZERI BURUZKO+SUST (sobre qué cosa habláis)

HARAN–I BURUZKO ETXEAK

HARAN–ARI BURUZKO ETXEAK

NOREN / ZEREN HARAN-EN HARAN-AREN HARAN-EN GIZON-EN GIZON-AREN GIZON-EN

NOREKIN / ZEREKIN HARAN-EKIN HARAN-AREKIN HARAN-EKIN GIZON-EKIN GIZON-AREKIN GIZON-EKIN

NORENTZATZERENTZAT / NORAKO

HARAN–ENTZATHARAN–ETARAKO

HARAN–ARENTZATHARAN-ERAKO

HARAN–ENTZATHARAN-ETARAKO

GIZON-ENTZATGIZON-ARENTZAT

GIZON-ENTZAT

ZEREZ / ZERTAZ NORTAZ

HARAN–E-Z HARAN-AZHARAN–EZ/ETAZ

GIZON–E-Z GIZON-AZGIZON–EZ/ETAZ

ZEREZKO+SUSTDe qué material

KRISTAL-EZKO

NON HARAN–E-TAN HARAN–E-AN HARAN-ETAN

NONGO HARAN-E-TAKO HARAN-E-KO HARAN-ETAKO GIZON–(EN)GANGIZON–A(REN)GAN

GIZON-ENGAN

NORA / NORENGANA

HARAN-E-TARA HARAN-E-RA HARAN-ETARA GIZON-(EN)GANANGIZON-A (REN)GANA

GIZON-ENGANA

NORENGAN GIZON-(EN)GANAGIZON-A(REN)GAN

GIZON-ENGAN

NORAINO HARAN-E-TARAINO

HARAN-E-RAINOHARAN-ETARAINO

GIZON-(EN)GANAINOGIZON-A(REN)GANAINO

GIZON-ENGANAINO

NONDIK NORENGANDIK

HARAN-E-TATIK HARAN-E-TIKHARAN–ETATIK/ETARIK

GIZON-(EN)GANDIKGIZON-A(REN)GANDIK

GIZON-ENGANDIK

NORENGATIK (por quién)ZERENGATIK

BAT-ENGATIK GIZON-ENGATIKGIZON-A-RENGATIK

GIZON-ENGATIK

PARTITIBOA HARAN-IK GIZON-IK

PROLATIBOA (tomar por, dar por)Aditzekin:Hartu / jo / eman / eduki

HARAN-TZAT HARAN-TZAT HARAN-TZAT GIZON-TZAT GIZON-TZAT GIZON-TZAT

BAT BATZUK

Euzkaltzaindia recomienda el uso de las formas declinadas en mugatua para ambos casos

MUGATUA SING. MUGAGABE MUGATUA PLUR. MUGAGABE

NOR (QUIEN) BAT BATZU-K BATZUNORK (QUIEN) BAT-EK BATZU-EK BATZU-KNORI (A QUIEN) BAT-I BATZU-EI BATZU-RI*NOREN (DE QUIEN) BAT-EN BATZU-EN BATZU-RENNOREKIN (CON QUIEN) BAT-EKIN BATZU-EKINNORENTZAT (PARA QUIEN) BAT-ENTZAT BATZU-ENTZATNORENGAN (EN QUIEN) BAT-ENGAN BATZU-ENGANNORENGANA (A DONDE QUIEN) BAT-ENGANA BATZU-ENGANANORENGANDIK (DE DONDE QUIEN, PROCEDENTE DE QUIEN)

BAT-ENGANDIK BATZU-ENGANDIK

NORENGANANTZ (HACIA DONDE QUIEN) BAT-ENGANANTZ BATZU-ENGANANTZNORENGANAINO (HASTA DONDE QUIEN) BAT-ENGANAINO BATZU-ENGANAINONORENGATIK / ZERENGATIK (POR QUIEN) (ZERGATIK) BAT-E(N)GATIK BATZU-ENGATIKZEREZ (DE QUE, CON QUE) BAT-EZ BATZU-E(TA)ZNON (DONDE) BAT-EAN BAT-ETAN BATZU-ETAN BATZU-TAN*NONGO (DE DONDE) BAT-EKO BAT-ETAKO BATZU-ETAKONONDIK (POR DONDE) BAT-ETIK BAT-ETATIK BATZU-ETATIKNORA (A DONDE) BAT-ERA BAT-ETARA BATZU-ETARANORAKO (PARA DONDE, DESTINO) BAT-ERAKO BAT-ETARAKO BATZU-ETARAKONORANTZ (HACIA DONDE) BAT-ERANTZ BAT-ETARANTZ BATZU-ETARANTZNORAINO (HASTA DONDE) BAT-ERAINO BAT-ETARAINO BATZU-ETARAINO


MUGAGABEA


BOKALEZ KONTZONANTEZ

NOR (QUIEN)

EZ DAGO MARKARIKZenbat urte duzu / dituzu? (sabemos que tiene algún año, por eso puede ser singular o plural)Zenbat liburu irakurtzen duzu astero? (no sabemos si ha leído algún libro o no, por eso el auxiliar tiene que ir en singular)

EZ DAGO MARKARIKZenbat gizon dago?

NORK (QUIEN)Ume-KEdozein umek egin dezake ariketakGizon askok egin dituzte etxeko lanak

Txakur-REKUme batek egin dezake ariketaZein txakurrek egin dizu kosko

NORI (A QUIEN)Gutxi-RIUme gutxiri gustatzen zaie arraina

Txakur-r-I / Gizon-ILau txakurri eman diete txertoa

NORI BURUZ/ZERI BURUZ=NORTAZ (al revés, NO)

Neska-RI BURUZZein neskari buruz hitz egiten duzue?

Haur-r-I BURUZZenbat haurri buruz ez zaie arraina gustatzen?

ZERI BURUZKO+SUSTOspetsu-RI BURUZKO NOTIZIAKZein ospetsuri buruzko notiziak interesatzen zizkizu?

Gizon-I BURUZKO notiziak

*NOREN (DE QUIEN)Emakume-RENZein emakumeren autoa lapurtu duzu?Zein emakumearena lapurtu duzu?

Mutil-ENHainbat mutilen helburua aberastea da?Hainbat mutilena aberastea da?

NORENTZAT (PARA QUIEN)Ume-RENTZATGozoki batzuk ekarri ditut lau umerentzat

Gizon-ENTZATZein gizonentzat da erraza umeak zaintzea?

NORENGANA (A DONDE QUIEN)

Emakume-RENGANAZein emakumerengana joan zara diru eske?

Mutil-ENGANA

NORENGAN (EN QUIEN) Emakume-RENGAN / niREGANMutil-ENGAN

NORENGANDIK (DE DONDE QUIEN, PROCEDENTE DE QUIEN)

Ume-RENGANDIKBi umerengandik etorri zait semea negarrezOpari bat espero dut Bidaniako osabarengandik

Mutil-ENGANDIK

NORENGANANTZ (HACIA DONDE QUIEN) Ume-RENGANANTZ Mutil-ENGANANTZ

NORENGANAINO (HASTA DONDE QUIEN) Ume-RENGANAINO Mutil-ENGANAINO

NOREKIN (CON QUIEN)Ume-REKIN Mutil-EKIN

Zein mutilekin haserretu zarete?NORENGATIK / ZERENGATIK (POR QUIEN) (ZERGATIK)

Emakume-RENGATIK Mutil-ENGATIK

ZEREZ (de qué, con qué)Jende-ZJendez bebeta dago autobusa

Artkatz-EZArkatzez margoztu zuen

ZEREZKO+SUST (de qué materia)Siempre MGG

Plastiko-ZKO EDALONTZIAKPlastikozko edalontziak eraman genituen mendira

Zilar-R-EZKOZilarrezko erlojua aurkitu dutPlastikozko edalontziak eraman genituen mendira baina etxean kristalezkoak erabiltzen ditugu

NON (DONDE)Auzo-TAN Zein auzotan bizi zara?

Bazter-RETANEdozein bazterretan aurki dezakegu lore hori?

*NONGO (DE DONDE)Etxe-TAKOHamaika etxetako balkoietan loreak daudeHamaika etxetakoetan loreak daude

Zuhaitz-ETAKO / BATEKOZein zuhaitzetako sagarrak lapurtu dituzte?Zein zuhaitzetakoak lapurtu dituzte?

NONDIK (POR DONDE)Asko-TATIKTaberna askotatik irten dira turistak

Gailur-RETATIK / BATETIKZein gailurretatik jeitsi dira mendizaleak?

NORA (A DONDE)

Gutxi-TARAPub gutxitara joaten dira zaharrakZenbat metrotara egin zenuten sua?A cuántos metros (de distancia) hicieron fuego?

Ertz-ETARAEdozein ertzetara eraman dezakezu autoa

NORANTZ (HACIA DONDE) Gutxi-TARANTZ Ertz-ETARANTZNORAINO (HASTA DONDE) Gutxi-TARAINO Ertz-ETARAINONORAKO (PARA DONDE, destino) Gutxi-TARAKO Ertz-ETARAKO

NOIZ (CUANDO)Ordu-TAN Zein ordutan amaituko dugu?

Goiz-ETANEdozein goizetan txokora joango gara?

NOIZKO (PARA CUANDO, DE CUANDO)

Asko-TAKOEgun askotako ariketak zailak izaten dira

Goiz-ETAKOHainbat goizetako gosaria tabernan egiten du

-TZAT (tomar por)hartu / jo / eman / edukiSiempre es –TZAT, sea MG, MGG, singularra edo plurala

Galdu-TZATEntrenatzaileak edozein partida galdutzat ematen du

Lapur-TZATSaltzaileek lagun bat lapurtzat hartu dute

(*) Necesitan un sustantivo detrás, o un artículo que lo sustituyaSITUACIONES EN LAS QUE UTILIZAMOS MUGAGABE (INDEFINIDO)

Con los numerales


ZENBAKIAK LAU kilo patata / LAU ume etorri dira / BI kilo patataBi neska (dos chicas) Bi neskak (las dos chicas)Ume BAT / Ume BATI / Ume BATEKIN / Ume BATEN

ZENBAKIA+SUST+EDO Bi liburu edo Unos dos librosZENBAKIA+ZENBAKIA+SUST Bi hiru liburu Dos ó tres librosZENBAKIA+EDO+ZENBAKIA+SUST Bi edo hiru liburu Dos ó tres librosZENBAKIA+ZPA+ZENBAKIA Bizpahiru Unos dos ó tresZENBAKIA+SUST+INGURU Hirurehun pertsona inguru Alrededor de trescientas personasZENBAKIA+EN BAT+SUST Hirurehunen bat pertsona

Con algunos indefinidos EDOZEIN Edozein gizon / Edozein ume / Edozein umeri / Edozein umerentzatZENBAIT Zenbait arazo Varios problemasHAINBAT Hainbat jende Cantidad de genteHONENBESTE / HORRENBESTE / HAINBESTEMAKINA BAT (Muchas, infinidad) Makina bat bider Infinidad de vecesASKI (bastante, suficiente)ASKO = FRANKO = UGARI Ariketa asko egin dituguGUTXI Lagun gutxiRI gustatzen zaio nire senarraGUTXIAGO / GEHIAGOGUZTI Ume guztiak Todos los niñosPILA BAT Diru pila bat Un montón de dineroSUST+EN BAT Libururen bat Algún libro

Con algunas partículas interrogativas ZER Zer ordu da?ZENBAT Zenbat gizon / Zenbat urte duzu?ZEIN Zein ume? / Zein umeri? / Zein umerekin? / Zein gizon? / Zein ordu da? / Zein gazteK esan dizu hori?

ZEINI (A QUE, A CUAL) Zein txirrindari? A qué bicicleta?ZEINEN (DE QUE) Zein osabaren seme-alabak? Los hijos de qué tío?ZEINERA (A QUE, A CUAL) Zein etxetara? A qué casa?ZEINEKOA (DE QUE, DE CUAL) Zein auzotakoak dira? De qué barrio son?ZEINERENGATIK (POR QUE, POR CUAL) Zein arrazoirengatik? Por qué razón?ZENBATI (A CUANTOS) Zenbat gizoni? A cuántos hombres?ZENBATEK (CUANTOS) Zenbatek daki egia? Cuántos saben la verdad?

Con algunas construcciones gramaticales

Belarretan egon Estar tumbado en la hierba Mezatara (ez dakizu zein meza) A misa

Berotara Odoletan egon Estar sangrando

Eguzkitan egon Tomar el sol Oilotan En aceite

Elurretan joan Ir a la nieve Sutan En el fuego

Euritan ibili Andar mojándose Uretan / Sagardotan / Ardotan Poner a remojo en algún líquido

Gezurretan ibili Estar mintiendo Uretara joan Ir al agua

Izerditan egon Estar sudando Zorretan ibili Andar endeudado

Lekutan = oso urrun Sitios que están lejos

AK E E+E EE A+E E A+A A

MUGAGABEA Bizidunak eta bizigabeak Lekuak edo bizigabeakNOR(…) NORI NOREN(…) NON(…) / NOIZ(…)

bokalez -RI -REN -TAkontzonantez -E -I -EN -ETA


5. ZENBAKIAK

5.1. ZENBAKIAK

1 BAT 11 HAMAIKA 21 HOGEI ETA BAT 61 HIRUROGEI ETA BAT

2 BI 12 HAMABI 30 HOGEI ETA HAMAR 70 HIRUROGEI ETA HAMAR

3 HIRU 13 HAMAHIRU 31 HOGEI ETA HAMAIKA 71 HIRUROGEI ETA HAMAIKA

4 LAU 14 HAMALAU 32 HOGEI ETA HAMABI 79 HIRUROGEI ETA HEMERETZI

5 BOST 15 HAMABOST 39 HOGEI ETA HEMETETZI 80 LAROGEI

6 SEI 16 HAMASEI 40 BERROGEI 90 LAROGEI ETA HAMAR

7 ZAZPI 17 HAMAZAZPI 50 BERROGEI ETA HAMAR 91 LAROGEI ETA HAMAIKA

8 ZORTZI 18 HAMAZORTZI 51 BERROGEI ETA HAMAIKA 99 LAROGEI ETA HEMERETZI

9 BEDERATZI 19 HEMERETZI 59 BERROGEI ETA HEMERETZI 100 EHUN

10 HAMAR 20 HOGEI 60 HIRUROGEI 200 BERREHUN

300 HIRUREHUN 400 LAUREHUN 500 BOSTEHUN 600 SEIREHUN

700 ZAZPIREHUN 800 ZORTZIEHUN 900 BEDERATZIEHUN 1000 MILA

Gorago / beherago (más alto /más bajo)

5.2. CANTIDAD

-KADA (el contenido de, lo que cabe en)Bota bi koilaraKADA azukre Echa dos cucharadas de azúcarHiruNA goilaraKADA azukre bota zizkioten kafeari Cada uno le echó 3 cucharadas de azúcar al café

LLENO DE / PARA Lleno de

Edalontzi bat ur Un vaso (lleno) de aguaBotila bat esne Una botella (llena) de lecheBotila esnea La botella de lecheSaku bat patata Un saco (lleno) de patatasPerretxikoz beterik (beteta) saski bat=Saski bat perretxiko Un saco (lleno) de setas

ParaUr edalontzi bat Un vaso de (para el) aguaArdo edalontzi bat Un vaso de (para el) vino

5.3. CADA UNO (-NA / BAKOITZA) ZENBANA? (Cuántos cada uno? / A cuánto cada uno?)

Zenbat liburu erosi duzue?Liburu bat erosi dugu

Cuántos libros habéis comprado?Hemos comprado un libro (entre todos)

Zenbana liburu erosi duzue?Liburu baNA erosi duguGutako bakoitzak liburu bat erosi du

Cuántos libros habéis comprado cada uno?Hemos comprado un libro cada uno

BAKOITZA eta -NAZuetako bakoitzak motxila bat zeraman (bakoitza siempre 3ª persona sing.) = Zuek motxila BANA zeneramaten (3ª per. Plur)

Cada uno de vosotros lleva una mochila Vosotros lleváis cada uno una mochilaUme bakoitza lau etxetara joan zen diru eske = Umeak LAUNA etxetara joan ziren diru eske

Cada niño fue a 4 casas a pedir dineroGutako bakoitzari bi galdera egin zion irakasleak = (Guri) 2na galdera egin zigun irakasleak

A cada uno de nosotros nos ha hecho 2 preguntas la profesoraZuetako bakoitza aulki batean eseriko da = (Zuek) aulki BANATAN eseriko zarete

Cada uno se sentará en una sillaAsmatzen duen bakoitzari hamar puntu emango dizkiote = Asmatzen dutenei hamarna puntu emango dizkiete

A cada uno que acierte le dará 10 puntosAuzoko bakoitzari milio bat tokatu zaio = Auzokoei milio bana tokatu zaie

A cada vecino le ha tocado un millónBakoitzak lagun batekin joan behar du = Lagun baNAREKIN joan behar dute

Cada uno tiene que ir con un amigoBaserritar bakoitza bi astorekin jaitsi da azokara = Baserritarrak biNA astorekin jaitsi dira azokara

Cada granjero ha bajado a la feria con dos burrosLagun batek lagundu zion bakoitzari = Lagun baNAK lagundu zigun

A cada uno nos ayudó un amigoERDI BANA egin dugu lana = Gutako bakoitzak lan erdia egin du

Hemos hecho el trabajo a medias (la mitad cada uno)ERDIZKA egin dugu Hemos hecho el trabajo a medias (está sin terminar)


-NAEhuNA pezeta eman dizkiet umeei A los niños les he dado 100 pesetas a cada unoNeska baNAREKIN etorri dira Han venido cada uno con una chicaKotxe baNATAN etorri gara Hemos venido en un coche cada unoHamarNA mila pezeta ordaindu dizkigute Nos han pagado 10.000 pts a cada unoBosNA miloi Cada uno 5 millonesHogeita hamarNAREKIN Con 30 cada unoGu mahai baNATARA joan ginen Cada uno de nosotros fue a una mesa

5.4. (GRUPOS) DE TANTOS EN TANTOS (-NAKA) / (-KA) ZENBANAKA?

Cuando hay número (-NAKA) (DE...EN...)BaNAKA (BANAN-BANAN) begiratu dugu Lo hemos mirado uno por uno (de uno en uno)Horrek biNAKA igotzen ditu eskailerak Ese sube las escaleras de dos en dosNik lauNAKA jaten ditut gailetak Yo como las galletas de 4 en 4BosNAKA jarri behar duzue Tenéis que poneros de 5 en 5

Cuando no hay número (-KA) (POR)KiloKA De Kilo en Kilo (por Kilos)DozenaKA De docena en docena (por docenas)AleKA De uno en uno (por unidades)

5.5. –NAKO+SUSTANTIVO DECLINADO (DE) ZENBANAKO?

Zigarroak hogeiNAKO paketeetan saltzen dira Los cigarros los suelen vender en paquetes de 20HamarNAKO paketeak merkatutik kenduko dituzte Los paquetes de 10 los van a quitar del mercado

5.6. ORDUA

5.6.1. ZER ORDU DA? (¿QUÉ HORA ES?)

OSOAKPATZIALAK

ERDIAKORDU–AK ETA MINUTUAK

MAS (ETA) MENOS [GUTXI(AGO)] ORDU–AK MINUTUAK GUTXI(AGO)ORDU BATA ... ETA BOST ... HOGEITA BOST GUTXI(AGO) ORDU BAT ETA ERDIAKORDU BIAK ... ETA HAMAR ... HOGEI GUTXI(AGO) ORDU BI ETA ERDIAKHIRURAK ... ETA LAURDEN ... LAURDEN GUTXI(AGO) HIRU ETA ERDIAKLAURAK ... ETA HOGEI ... HAMAR GUTXI(AGO) LAU ETA ERDIAKBOSTAK ... ETA HOGEITA BOST ... BOST GUTXI(AGO) BOST ETA ERDIAKSEIAK SEI ETA ERDIAKZAZPIAK ZAZPI ETA ERDIAKZORTZIAK ZORTZI ETA ERDIAKBEDERATZIAK BEDERATZI ETA ERDIAKHAMARRAK HAMAR ETA ERDIAKHAMAIKAK HAMAIKA ETA ERDIAKHAMABIAK HAMABI ETA ERDIAK

5.6.2. ZER ORDUTAN? (¿A QUE HORA?)

1.00 ORDU BATEAN 4.00 LAURETAN HamabiETAN Ordu-ETAN

2.00 ORDU BIETAN 4.05 LAURAK ETA BOSTEAN HiruRAK ETA bostEAN Ordu-AK ETA minutu–(E)AN

3.00 HIRURETAN 4.10 LAURAK ETA HAMARREAN SeiAK hamar GUTXI(AGO)TAN Ordu-AK minutu GUTXI(AGO)TAN

4.00 LAURETAN 4.15 LAURAK ETA LAURDENETAN Zazpi ETA ERDIETAN Ordua ETA ERDIETAN

5.00 BOSTETAN 4.20 LAURAK ETA HOGEIAN LauRAK ETA LAURDENETAN Ordu-AK ETA LAURDENETAN

6.00 SEIETAN 4.25 LAURAK ETA HOGEITA BOSTEAN

7.00 ZAZPIETAN 4.30 LAU ETA ERDIETAN

8.00 ZORTZIETAN 4.35 BOSTAK HOGEITA BOST GUTXI(AGO)TAN

9.00 BEDERATZIETAN 4.40 BOSTAK HOGEI GUTXI(AGO)TAN

10.00 HAMARRETAN 4.45 BOSTAK LAURDEN GUTXI(AGO)TAN

11.00 HAMAIKETAN 4.50 BOSTAK HAMAR GUTXI(AGO)TAN

12.00 HAMABIETAN 4.55 BOSTAK BOST GUTXI(AGO)TAN

GOIZEKO / EGUERDIKO / ARRATSALDEKO / GAUEKOZein ordutatik zein ordutara? Hamabietatik hamabiak eta hogeiraZer ordutatik zer ordutara?Zein ordutako (noizko) klasera egiten duzu pira? A la clase de qué hora sueles hacer pira? Ordu bietako klasera Zenbat ordu ematen duzu lanean?


6. FONETICA

Z+N N EZ NAIZ [ENAIZ] EZ NAGO [ENAGO]Z+Z TZ EZ ZARA [ETZARA] EZ ZAIT [ETZAIT]Z+D ZT EZ DA [EZTA] EZ DAKIT [EZTAKIT]Z+G ZK EZ GARA [EZKARA] EZ GOAZ [EZKOAZ]Z+B ZP EZ BADA [EZPADA] EZ BADU [EZPADU]

7. KURIOTXITATEAK

FENÓMENOS TEMPORALES+UKANHandik bi ordutara izugarrizko EURI zaparrada hasi DU.

COMÚN-PROPIOEj. IZEKO se puede considerar como nombre propio o común, depende de cómo lo hagamos se declina diferente

COMUN izekoarekinPROPIO izekorekin

POSESIVO: PROPIO NOMBRE O NOPROPIO NOMBRE (no se declina)

Ganekogorta mendia El monte Ganekogorta (se llama Ganekogorta, por eso no se declina)Milango opera antzokia El teatro de la ópera de Milán (el teatro está en Milán y es de ópera, su nombre)

NO PROPIO NOMBRELondreseko torreak Las torres de Londres (están en Londres pero no se llaman Londres)

EZIN+KONPLETIBAEzin diozu inori esan horrela ezin deNIK egin No le puedes decir a nadie que eso no se puede hacer

JO+UKANLan (ZER) egin (ADITZA) / barre egin / ihes egin / lo egin / hitz egin baizik

Nola egin duzu lo?Non egiten duzu lan?Nondik egin du ihes?Lo asko egin dut

NORENGANA / NOREN LEKURANireganaOkulistaren kontsultara OkulistareneraOkulistarengana Se puede usar si ves al oculista fuera de su consulta y te diriges hacia él

ZEREN (para utilizarlo debe ser parte constituyente del objeto o lugar siempre)Zure etxeKO atea (no es ZEREN porque la casa puede tener puerta o no)

ITXITA (nunca itxitak)EGIN utilizado para destacar un verbo

Aunque el verbo vaya acompañado de EGIN , si lo hemos puesto para destacar y el verbo es intransitivo, seguirá siéndoloHorregatik, gaixoak haserretu egin ziren

JENDE Es singular siempreHANDIA / ASKO / OSO

Hotz handia El frío no es contable, por eso handiaBetaurreko handiegiak gafas demasiado grandesAsko ZenbatOso con adjetivos y adverbios, no con sustantivos

SAIATU+IZANNAHI NUKE Me gustaríaPALABRAS CON X (cogidas del castellano)

X entre la palabra seguida de vocal: se mantiene la X sexo sexuExistir existitu

X entre la palabra seguida de consonante: pierde la X experiencia esperientziaZENBAT Si no sabemos la respuesta el verbo en la pregunta es singularAUXILARES MUY SEGUIDOS

Cuando los verbos principales están muy seguidos podemos quitar la conjugación de alguno de ellosNegozioa itxi (zuen) eta bidaiatzeari ekin zion Cerró el negocio y se dedicó (empezó) a viajar

FIDATU (FIARSE DE)norekin fidatu+izannor fidatu daiteke berarekin?

fiarse de alquien quién se fía de él?

fida zaitez nitaz fiate de mí-TAKO / -TARIKO (DE)

Zuetako/haietako bakoitza Cada uno de vosotros/de ellos (Bakoitz siempre se declina y en singular)Zuetako bat Uno de vosotrosZuetako batzuk Varios de vosotrosGutako biekin=gutariko biekin con dos de nosotros

PARTEPARTE HARTU Nik ez dut joko herretan parte hartu nahi Yo no quiero tomar parte en ese juegoPARTE EMAN Komisaldegian parte ematea alferrikoa da Dar parte en la comisaria es en vano


SU (FUEGO)su eman+dioatzo Madrilen su eman zioten ikurrin bati

incendiar, quemarayer en Madrid quemaron una ikurrina

sua eman+diosua eman dio mutil horri zigarroa pizteko

dar fuego (para encender un cigarro)le dio fuego a ese chico para encender el cigarro

su hartu+du prender

sua piztu incitar, provocar

suak hartu irritarse, arderSutanbekatu(a) egiten duena betiko sutan kiskalduko da

quemándose, en el fuegoel que peca para siempre se quemará en el fuego

LAGUNDU+ZER-NORI-NORKMINTZATU+IZAN = HITZ EGIN+UKANDENA ETA GUZTIA

Sin sustantivo DENA / GUZTIA Denek / guztiek egin dute Lo han hecho todos Con sustantivo GUZTIA Ikasle guztiek egin dute Lo han hecho todos los alumnos

NOREKIN BATERABizitzaREKIN BATERA heriotza dator A una vida le sigue la muerte

ADIN BEREKOA La misma edad Adin berekoak dira Son de la misma edadZEURE BURUARI+NOR-NORI-NORK

Zeure buruari galdetzen diozu Te preguntasEGOISTA

ni neurekoiabera berekoia gu geurekoiazu zeurekoia zuek zeuenkoiak haiek berekoiak

BIOK (incluye la persona tanto para GUK como para ZUEK)zu eta biok tú y yo (estoy incluída en la acción)hura eta biok él y tú (se lo estás contando a él y le incluyes en la acción)


Apuntes Euskara

Documents

Transcript of Apuntes Euskara