European Green Capital...martxan Europako Batasunak 2008. urtean. Berrehun milatik gora biztanle...

Vitoria-GasteizEuropean Green Capital 2012

2


3

5Vitoria-GasteizEuropean Green Capital 2012

8Vitoria-Gasteizen merituak VGGC 2012 izateko

17VGGC 2012Estrategia

23Hiria

32Herritarren inplikazioaeta konpromisoa

38Vitoria-Gasteizen proiekzioa Green Capital gisa.Aukera-gunea

Aurkibidea

4


5

Vitoria-GasteizEuropean GreenCapital 2012

Europako bost herritarretik lau hirietan bizi dira; beraz, inoiz baino beharrezkoagoa da, gaur egun, ingurumen berde eta osasungarria. Hirigileei, udalei eta herritarrei pizgarri

bat eskaintzeko, European Green Capital saria jarri zuen martxan Europako Batasunak 2008. urtean. Berrehun milatik gora biztanle dituen Europako edozein hirik du aukera sari hori irabazteko, erreferente bada herritarrentzako bizi-ingurune osasungarriago bat sortzen.

Ingurumenaren alde diharduten hirien konpromisoa aitortzen du European Green Capital sariak, eta ingurumena zaintzen duen hiri-bizimoduaren adierazle bihurtzen ditu.

Izendapen hori lortu nahi duten hiriak hainbat ingurumen-irizpideren arabera aztertzen dira. Klima-aldaketaren aurka borrokatzeko eskaintzen duten laguntzaren arabera, garraio-sistemaren arabera, berdeguneen arabera, lurzoruaren antolamendu iraunkorraren arabera, biodibertsitatearen arabera, eguratsaren kalitatearen arabera, zarataren arabera, hondakinen sorrera eta kudeaketaren arabera, ur-kontsumoaren arabera, hondakin-uren erabileraren arabera eta ingurumenaren kudeaketaren arabera, besteak beste.

6


Vitoria-Gasteizek European Green Capital 2012-2013rako aurkeztu zuen bere hautagaitza, eta kontinenteko hamaika hiri gainditu zituen lehenengo fasean. Euskadiko hiriburua erreferente da iraunkortasunari dagokionez, eta duen ingurumen-ahalmena baloratzen jakin zuten adituek, Bartzelonarekin (Espainia), Malmörekin (Suedia), Nantesekin (Frantzia), Nurembergekin (Alemania) eta Reikiavikekin (Islandia) lehiatu baitzen finalean.

Epaimahaiak, Europako Batasuneko, Europako Ingurumen Agentziako, Tokiko Ingurumen Ekimenetarako Nazioarteko Batzordeko (ICLEI), Europako Garraio eta Ingurumen Federazioko (T&E), Europako Batasuneko Hiriburuen Batasuneko eta Eskualdeen Batzordeko kideek osatutakoak, European Green Capital sariaVitoria-Gasteizi ematea erabaki zuen, 2010eko urriaren 21ean.

7

Hala, jarduera berdearen eredu bihurtu da Vitoria-Gasteiz, eta bere jardunbideak beste hiri batzuekin partekatzea tokatzen zaio orain, Europako ingurumena babesten laguntzeko.

Hogeita hamar urtean baino gehiagotan ingurumenaren alde egindako proposamen eta ekimenak, eta garapen iraunkorrerako politiken aldeko konpromisoa aitortzen ditu sari honek. Horrek eta herritarren konpromiso eta inplikazioak eraman dute Green Capital 2012 izatera. Euskadiko hiriburua Espainiako lehen hiriburua eta Europako hirugarrena izan da aitortza hori lortzen, Stockholmen eta Hamburgen ondoren.

8


Baldintza bereziak eta meritu propioak ditu Vitoria-Gasteizek; horregatik pentsatu du Europak merezi duela saria:

VGGC 2012izateko merituak

9

Hogeita hamar urte baino gehiago daramatza Vitoria-Gasteizek ingurumenaren alde lanean; horregatik da bizi-kalitate handieneko hirietako bat.

Bereziki baloratu ditu Europak:

Mugikortasun Iraunkorrerako Plana: tresna eraginkorrenetako bat da, dudarik gabe. Vitoria-Gasteizen barrena mugitzeko modua aldatzen ari da.”Iraultza berde” bete-betea suposatzen du, eta ingurumenari buruzko foro garrantzitsuenen interesa piztu du. Garraio publikoaren eta bizikletaren erabilera handitu izana da arrakasta handienetako bat. Orain arte ibilgailu pribatuarena zen lekua herritarrentzat ari da berreskuratzen hiria.

Klima-aldaketaren kontrako tokiko laguntza, 2020. urtea baino lehen gas kaltegarrien isurpena gutxienez %20 murrizteko.

Natura eta biodibertsitatea: EBren ustez, Europako azalera berde garbienetakoa da hiriko azalera berdea. Hiri urbanizatuaren eta landa-eremuaren arteko trantsizioa ahalbidetzen duen Eraztun Berdeari eta udalerriko biodibertsitateari esker, hiri berezia da Vitoria-Gasteiz eremu horretan.

Uraren kudeaketa. Kontsumo-ehuneko txikienetakoa du herritar bakoitzeko, eta txikituz doa ehuneko hori urtez urte; hornikuntza-sarearen errendimendua, berriz, altuenetakoa da.

Airearen kalitatea. Herritarrek arnasten duten airea goreneko kalitatekoa da.

Hondakinen kudeaketa. Hiri-hondakinen gaikako bilketa jatorrian bertan egitea sustatu da hirian, bai etxeetan, bai eta saltoki eta gainerakoetan ere eta, gainera, kudeaketa osoa egiten da, biometanizazio eta konpostatze lantegi bati esker.

INGURUMEN-POLITIKAK

10


European Green Capital sariaren xedea gainerako hirientzat eredu izan daitezkeen hiriak bilatzea da. Alde horretatik, hiri ertaina da Vitoria-Gasteiz, eta bertako herritarren %84 europarrak dira; beraz, erreferentzia garrantzitsuak dira ingurumen politikak eta kudeaketa-ereduak Europako gure auzotarrentzat.

Gainera, Europako hiri askotarikoen adierazle da Vitoria-Gasteiz, kokapen geografikoa dela-eta. Espainia iparraldean dago, kontinenteko bi klima nagusiren artean: atlantikoa eta mediterraneoa. Leku ezin hobea da kanporatzeko moduko jardunbide egokiak sortzeko, hartzeko eta partekatzeko, beste hirientzat erreferentzia izan daitezkeenak; batez ere, garapen iraunkorra horrenbeste landu ez dutenentzat. Europako gainerako hiriek dituzten arazoak ditu, baina aktibo ezinbesteko bat du etorkizunari aurre egiteko: herritarrak.

ERREFERENTZIAKOHIRIA EUROPAN

11

Iraunkorra, trinkoa, erraz iristeko modukoa, solidarioa, konprometitua, irekia eta berdea. Horiek dira herritarrek Vitoria-Gasteiz European Green Capital 2012-2013 sarirako hautagai izateko erabilitako izenondoetako batzuk. Pertsona ezezagunak ziren, eta hiri konprometitua izateaz gainera, ingurumena eta herritarren bizi-kalitatea hobetzeko etengabe lan egiten duen hiri horretako 240.000tik gora herritarren bozeramaile bihurtu ziren.

“Vitoria-Gasteiz: berdea kanpotik, barrutik ere bai” sentsibilizazio kanpainan, sekula ez bezalako harrotasun eta elkartasun sentimendua sortu zen, hiri horretako kide izateko sentimendua, eta horrek lagundu du hiriaren “kontzientzia berdea” sustatzen.

Vitoria-Gasteizko herritarrak dira horren balio funtsezkoetako bat, Vitoria-Gasteiz Green Capital 2012 izendatzeko. Europak badaki herritarrak direla aldaketen protagonista, hirien orainaren eta geroaren arduradun. Hirietako biztanleak dira hiri iraunkorragoak sustatzeko politika berdeen protagonista absolutuak.

HERRITATARRAK

12


13

Green Capital sariak bultzatu nahi duen etorkizuneko hiri berdea lortzeko, bizimodua, jokabidea, eta egunerokotasuna aldatu behar dira. Vitoria-Gasteizko herritarren ingurumenaren aldeko inplikazio eta konpromiso handia ikusi du Europak, bai eta herritarrek parte hartzen dutela, proposamenak egiten dituztela eta lagundu egiten dutela ere.

Beraz, alde horretatik ere eredu da Vitoria-Gasteiz, herritarren konpromisoaren, arduraren eta eraikuntza partekatuaren eredu bikaina izateaz gainera. Sari horretarako hautagai onenak aurkitu zituen Europak Vitoria-Gasteizko herritarren artean. Kaleetan, hedabideetan eta sareen sarean zabaldu zen saria lortzeko aukeraren inguruan herritarren artean sortutako ilusioa. Bruselaraino heldu zen espiritu hori, eta etorkizuneko hiri “berdearen” eredu onenetako bat ginela konbentzitu ziren.

Meritu horiei guztiei esker European Green Capital 2012 sariarekin Europak Vitoria-Gasteizen jarri duenez “foko berdea”, hiri iraunkor eta berritzaile baten irudia bultzatzeko eta proiektatzeko ordua iritsi da, ingurumen-politikak eta gizarte kohesioa direla-eta, erreferente den hiri batena.

14


Europako gainerako hiriek bezala, erronka handiak eta garrantzitsuak ditu hiriak etorkizunera begira. Eta orain, egoera ekonomikoa dela-eta inoiz baino tentazio gehiago egon badaitezke ere garapen iraunkorraren aldeko ekintzak mantsotzeko, Vitoria-Gasteizek erakutsi du ardatz estrategiko bat direla iraunkortasun-politikak, bai eta ekonomikoki eta sozialki hazteko aukera ere.

Vitoria–Gasteizen ustez, hiri berdea da etorkizun posible bakarra, aldaketa orokorraren aurrean, eta trinkotasunaren, orekaren eta iraunkortasunaren aldeko apustua egin du, espazioari eta denborari dagokienez.

Hiri berritzailea da, eta Europako gainerako hiriekin bilatu, partekatu, ikasi, sentsibilizatu eta esperimentatu nahi du, ingurumen-arazo nagusien konponbidea bilatzeko bere harri koskorra jartzeko eta elkarrekin bizitzeko egokiagoa eta lehiakorragoa den hiri bat eraikitzeko.

15

Aitortza hori aurrera egiten jarraitzeko aukera moduan hartzeko ordua da, herritarrengan harrotasun-sentimendua sortzen jakin baitu hiriak; izan ere, garapen sozial eta ekonomikoak iraunkortasunaren parametroetatik etorri behar duela erakutsi dute, bidezkoa, solidarioa eta demokratikoa izango bada. Eta horixe partekatu behar du Vitoria-Gasteizek Europako gainerako hiriekin, European Green Capital 2012 saria lortuta.

16


17

VGGC 2012estrategia

2012 urtea ez da urte arrunta izango, Lurraren inguruko Rio de Janeiroko Goi Bileraren urtea izango baita. Lehenengo goi bileran

ezarri ziren garapen iraunkorraren oinarriak, 1992. urtean, eta 2012. urtean, berriz bilduko dira estatuak aurrera egiteko modu berriari behin betiko bultzada emateko.

Beraz, funtsezko une batean izango da European Green Capital 2012, Europako eta munduko politika berriei begira. Gero eta indar handiagoa hartzen ari da ekonomia berde berria, hazkunde iraunkorra bermatzeko aukera bakarra baita. Europa, Europako hiriak, herritarrak eta enpresak izan daitezke berrikuntzaren, hezkuntzaren eta konpromisoaren bitartez etorriko den aldaketa horren katalizatzaileak, eta izan egin behar dute, noski.

Europako hiriek erronka handiak izango dituzte aurrean, hortaz; erronka garrantzitsuak, eta konponbideak behar dira erronka horiek gainditzeko. Erronkak eta konponbideak partekatzea da 2012rako helburu nagusietako bat. Vitoria-Gasteiz hiriburu berdea izateak ekarpen horiek guztiak batzen eta bideratzen lagun dezake.

18


Euskadiko hiriburu Vitoria-Gasteizek Europa osoko hiriburu berdea izan nahi du 2012. urtean: Kanpotik berdea, barrutik ere bai. Kanpotik berdea, hainbat arazori aurre egiteko irudimenez betetako konponbide iraunkorrak aurkitzeko orduan, mugikortasunari, energia-aurrezpenari, airearen kalitateari, elikadura ekologikoari edo biodibertsitatearen babesari, besteak beste. Bai eta barrutik ere, herritarrak eta erakundeak benetan kontzientziatzeko eta sentsibilizatzeko konpromisoa hartuta.

Konpromiso berdea areagotzeko eta ingurumena hobetzeko baliatu nahi du Vitoria-Gasteizek hiriburutza; herritarren bizi-kalitatea hobetzeko, alegia. Elkarrekin eraiki behar dugu etorkizuneko hiri berdea.

2012rako Vitoria-Gasteizen egitarauak eraikuntza partekatua du oinarri: Europako hirien artekoa, hirien eta herritarren artekoa, hirien eta erakundeen artekoa. Europako hiriekin elkarlanean aritzeko programa da, erronka berde berriak gainditzeko konponbideak aurkitzeko eta sareak sortzen eta ideiak trukatzen laguntzeko funtsezko elementu gisa. Hiria egiteko modu berri bat sortzea da erronka.

19

Europako hiri guztien topaleku izatea; ideiak trukatzeko, jardunbide egokietarako, eztabaidarako, berrikuntzarako, hiri guztien arteko sare-lan partekaturako eta herritarrek parte-hartzeko lekua.

Leku fisikoa ez ezik, baita leku birtuala ere, Europako gizarteari euren politiketan garapen iraunkorraren ikuspegia txertatu duten hirien arrakasta ikusten laguntzeko.

Leku irekia, guztiok parte hartzeko modukoa: hiriek eta herritarrek, eskualdeek eta estatuek.

Berrikuntza berdearekin konprometitutako lekua.

Hezkuntzarako eta sentsibilizaziorako lekua.

Komunikazio eta zabalpen lekua.

EUROPEAN GREEN CAPITAL 2012REN

xEdEA:

20


21

Hiriburu berdearen urteak sei gai nagusi izango ditu oinarri:

Hiri-mugikortasuna

Hiri trinkoa

Urak eta hondakinak. Zikloak ixten

Biodibertsitatea eta hiri berdea

Energia eta aldaketa globala

Ekonomia berdea

Bost giltzarriren bitartez landuko dira gai horiek:

Europako hirien erronka komunak

Lan partekatuaren eta ezagutza-sareen sorrera

Herritarren inplikazioa

Berrikuntza eta desberdintzea

Ilusioa eta anbizioa

European Green Capital 2012rako Vitoria-Gasteizen egitarauak hiru ardatz estrategiko ditu:

Hiria

Herritarren konpromisoa

VGGC 2012ren proiekzioa

22


23

Hirian sortzen dira aldaketak, arazoak eta konponbideak. Hirian egin behar zaie aurre erronka berriei, hirian hartu behar dira konpromiso berriak, eta hirian ikasi, partekatu eta gozatu behar da.

Une erabakigarri batean daude Europako hiriak, eta behar-beharrezkoa da hiriak pentsatzeko eta kudeatzeko modua aldatzea.Paradigma berri bat behar da hiriak egiteko:

• ekonomia berdea sartuko duena eta herritarren inplikazioa eta gizarte kohesioa edukiko dituena.

• Hiri eko-eragingarriaren kontzeptu berri bat eskainiko du: energia berdea sortuko du, baliabideak aurreztuko ditu, elikagaiak sortuko ditu, biodibertsitatea babestuko du eta hiri kohesionatua eta dinamikoa izango da.

• berrikuntzarako eta ideiak sortzeko lekuak izango ditu• eta herritarren bizi-kalitatea hobetzea izango du helburu nagusi.

Hiru hamarkada daramatza Vitoria-Gasteizek ingurumen-politikak lantzen, eta hiria egiteko moduan sartu ditu kontzeptu horiek guztiak. Berrikuntzaren eta kudeaketaren erreferente da, eta ikasten eta Europako bere kideekin partekatzen jarraitu nahi du.

2012. urtean, ateak zabalduko ditu hiriak, erronkak eta ingurumenaren inguruko konpromisoak Europa osoarekin partekatzeko. Europa osoak bisitatzeko eta berde bizitzeko hiria izango da Vitoria- Gasteiz. Hiriaren kolorea babesteko eta sentitzeko modu berezia erakutsiko dugu.

Hiria

24


Vitoria-Gasteizen balioetako bat proiektu berdeak dira. Horiek egiten dute iraunkor, eta horiei esker dute herritarrek gero eta bizi-kalitate handiagoa. Proiektu horiek dira hiriaren ekonomiaren eta gizarte kohesioaren bultzatzaile.

2012. urtean, udal proiektu berriak garatu eta ezarriko dira, hiriaren politika berdearekin lotura zuzena dutenak; proiektu batzuk garatze-bidean daude dagoeneko:

Erdiguneko superetxadia

Bicing-a

Nekazaritza-parke ekologikoa

Olarizuko lorategi botanikoa

Erdi Aroko hirigunearen leheneratzea

Eraztun Berdea

Eguzki-eraztuna

Hondakinetatik erregaia ateratzea

Hiria Antolatzeko Plan Berria. Zero hazkundea

Gizarte etxeak gizarte kohesiorako leku gisa

PROIEKTUBERdEAK

25

VGGC 2012ko eduki nagusiak erakusketa iraunkor batean bilduko dira. Erakusketa handia izango da, eta ingurumen arloko joera eta ohiturak jarriko ditu ikusgai. Erakusketako bisitariak sentsibilizatzea eta kontzientziatzea izango du helburu, eta modua emango du hiriak eta herritarrek elkar eragiteko.

Hirien garapenerako konponbide iraunkorrak azaltzeko aukera izango da erakusketa, eta egokituta egongo denez, esperientziak eta iritziak trukatzeko topaleku izango da.

VGGC 2012 erakusketa zentralaren leku bat txandakako ekintzetarako gordeko da, lehen aipatutako sei gaiak aurkezteko, “Green Point” izenekoak. Aldi baterako erakusketa horiek espazio biziak izango dira, eta herritarren esperientzia edo aukera iraunkorrak ezagutu ahal izango dira.

Vitoria-Gasteiz European Green Capitalen xedea da 2012 osoan berdea dastatu, arnastu, ukitu, usaindu eta entzun ahal izatea. Azken batean, berdea sentitzeko eta bizitzeko leku izatea, bai kanpotik datozenentzat bai eta bertako herritarrentzat ere.

26


27

Hiriaren “bihotz berdea” zabaltzeko une berezia izan behar du 2012. urteak. Iraunkortasuna eta ingurua babesteko konpromisoak islatu behar dituzte bazter guztietan Vitoria-Gasteizko lantegi berdeek. Udal lantegiak izango dira, baina baita herritarren eta Vitoria-Gasteizko ingurumena hobetzeko prozesuan funtzio ezinbestekoa duten bestelako erakundeen lantegi ere.

Ataria

Olarizuko Etxaldea

Hondakinak Tratatzeko Jundizko Lantegia

Gardelegiko instalazioak

Hondakin-urak tratatzeko Krispiñanako lantegia

Ura edateko ur bihurtzeko Arakako lantegia

Gizarte-etxeak...

Eta baita ere:

Teknologia Parkea

EHUren campusa*

Hiriburu berdeko museo-sarea

2012. urtean, bisita-egutegi bat egongo da, ateak zabaltzeko egunekin. Herritarrak inplikatu eta kontzientziatuko ditu horrek, aktiboki parte hartuko baitute hiria hobetzen laguntzen duten guneen funtzionamenduan.

* Euskal Herriko Unibertsitatea izango da Vitoria-Gasteiz European Green Capitaleko agente nagusietako bat, eta arlo akademikoak, zientifikoak eta teknikoak ez ezik, ikasleak ere inplikatuko ditu.

LANTEGIBERdEAK

28


29

AsTETEMATIKOAK

EKOTURIsMOA

European Green Capital 2012k ingurumenari buruzko egun edo aste tematikoak azpimarratuko ditu bereziki. Ezinbestekoak dira Vitoria-Gasteizen, aldian behin izaten baitira. 2012. urtean egun horiek aurreko aldietan baino indar handiagoa eduki dezaten, baina, funtsezkoak dira honako hauek:

Mugikortasunaren Europako Astea

Green Week-a (Aste Berdea)

Energiaren Europako Astea

Hondakinen Prebentziorako Europako Astea

Elikadura Ekologikoaren Astea

Bai eta ingurumen-alderdiekin lotutako munduko egunak: Uraren Munduko Eguna, Ingurumenaren Munduko Eguna edo Biodibertsitatearen Munduko Eguna, besteak beste.

Hiriburutzaren urtean, berdearen erreferentzia izango Vitoria-Gasteiz. Hilero-hilero, ia astero, ingurumen arloko adituak ikusiko ditugu hiriko kaleetan. Baina zientzia eta teknika arloko goi mailako erreferente ez ezik, turismoaren erreferente erei zango da.

Ibilbide berdeetan espezializatutako turista ugari ekarriko ditu sari handi horren oihartzunak hiria ezagutzera, eta etengabe sortuko dira ekonomia eta ingurumen aldetik hazteko aukerak.

Hiriak turismo jakin bat –ekoturismoa- garatzeko duen ingurumen eta iraunkortasun ahalmena bultzatu du sariak. Askoz ere espezializatuagoa izan behar du Vitoria-Gasteizeko turismoaren promozioak.

Alde horretatik, turista gehiago erakartzen lagunduko dute hiriko hiriek, datozen urteetan. Hauxe da hiriak ekoturismoaren aldetik duen erakargarritasuna erakusteko ekintza-programak garatzeko une egokia. Turismo-produktu bihurtu behar dira natura-baliabideak, Vitoria-Gasteiz hiri berezia izan dadin alde horretatik.

30


2012. urtean, protagonismo handia izango du hiriko Turismo Zerbitzuak. Aukera ona da Vitoria-Gasteiz estatuan eta Europan ingurumen arloan hiri aurreratua izateko, eta eko-turismorako erakargarria.

2012. urtean, leku estimulagarria izan behar du Vitoria-Gasteizek bertako herritarrentzat eta bisitarientzat. Ikusmina, oroitzapen ona eta itzultzeko gogoa sortu behar ditu.

Egitarau zientifiko eta teknikoa osatuko duten ekintzez bete behar dugu hiria. Edozein sasoitan datorrela ere, hirira datorren edonork hiriko berdea senti dezan lortu behar dugu. Eta hiria egunez egun sortzen duten Vitoria-Gasteizko herritarrek 2012. urtean Vitoria-Gasteiz hartuko duen giro “berde” hori senti dezaten. Berdatu dezagun den-dena.

Gizarte mailako jai eta gertakizun nagusiak girotu egingo dira, ingurumenaren aldeko konpromiso publiko eta pribatu handia transmititzeko.

Zaindariaren jaiak, Inauteriak, Gabonak, erromeriak (Olarizu, ….), auzoetako jaiak eta gizarte, kultur eta kirol ikuskizun nagusiak, publikoak (Udalaren harrerak, maratoiak, Erdi Aroko azoka, ….) nahiz pribatuak (Jazz Jaialdia, Azkena Rock, .…), ingurumen eta iraunkortasun parametroetara egokituko dira.

HIRIKO

GERTAKARIAK

31

Tokiko eta sasoiko produktuen, bidezko merkataritzaren, iturriko uraren, solteko materialen kontsumoa, zein “jaietako erabili eta botatzeko edalontzia” ezartzea, hondakinak ezinbestez gaika bildu eta bereiztea, argiztapen-, berokuntza- edo hozte-ekipo eraginkorren erabilera, soinu-kutsadura murriztea eta abar, jai eta jazoera guztietako alderdiak izango dira.

Zalantzarik ez dago ekintza hau gehien gogoratuko denetako bat izango dela, izan ere, ekitaldi berritzaile eta ezberdina izango da, hiriko jazoera bihurtuko da eta gainerako hiri eta herrialdeen arreta-gunea izango da.

Vitoria-Gasteizek esperientzia aitzindaria aurkeztuko du eta etorkizunean hiriaren erreferentzietako bat izango da: “Gaua berdez”.

Hiriko eta hiriarentzako eta bertako biztanleentzako ekitaldia izango da. Aisiatik eta olgetatik sentikortu eta kontzientziarazteko jazoera. Ingurumena, erantzukizuna eta aisia bateratzekoa.

Gau batez, harritu, erakarri eta ikuspegi iraunkorretik gozatzeko moduko festa bihurtuko da Vitoria-Gasteiz. Gaueko jardunaldi bat, hiriko hainbat eremutan diziplina artistiko eta esperientzia-ekintza ezberdinen dinamikako programa batekin.

Hiria berdez gozatzen dugula helaraziko diogu Europari, izaera berezia dugulako, aldaketa berdearekiko eta garapen iraunkorrarekiko inplikazioa eta konpromisoa ditugulako, hiritarren parte-hartze baliotsua dugulako.

Hemendik aurrera, gaueko kolorea ere izango da berdea.

GAUA

BERdEZ

32


Herritarren inplikazioa eta konpromisoa

33

Gasteiztarrak funtsezko aktiboa dira etorkizun berdea garatzeko orduan, ingurumen-kontzientzia handia dagoelako eta ingurumena hiriaren ezaugarritzat jotzen delako.

Hiritartasunaren ardatz estrategikoaren funtsezko osagaiak konpromisoak, gizarte-kohesioak eta hiritarrekin baterako eraikuntzak izan behar dute.

Konpromisorik gabe, ez dago aldatu eta hobetzeko kontzientziarik. Hori da abiapuntua. European Green Capital izateaz harro egotea da gure abiapuntua.

2012. urterako ekintza-planak estrategiaren erdi-erdian kokatzen ditu herritarrak. Beharrezkoa da programako ekintzak irekitzea herritar guztiak tartean sartu eta partaide eta protagonista egiteko, gasteiztarrekin hasita baina, aldi berean, europar guztiak inplikatuz.

Besteak beste, ikastetxeen, unibertsitatearen, merkataritzaren, ostalaritzaren, enpresen, kolektibo profesionalen, asoziazio, auzokide, ingurumen, gizarte eta kultura mugimenduen parte-hartzea behar du herritarren konpromisoak eta, nola ez, baita banakako herritarrarena ere.

Honako helburu hauek ditu herritarren parte-hartzerako programak:

Herritarren Gasteiz Berdearekiko konpromisoa eta sentsibilitatea areagotzea. Herritarren garrantzia ingurumenaren eta biodibertstiatearen zaintzara bideratzea.

Erkidego bateko kide izatearen sentimendua sustatzea, berdea lotura izanda.

Gasteiztarrek Vitoria-Gasteiz European Green Capital 2012 proiektuaren garapenean inplikatzea lortzea, herritarrak euren programaren preskribitzaile bihur daitezen.

Herritarren inplikazioaren eta lankidetzaren irudia kanporatzea.

34


Hezkuntza oinarrizko zutabeetako bat da egungo hiritik hiri eko-eraginkorreranzko trantsizioan. Zentzu horretan, funtsezko tresna da Tokiko Eskola Agenda 21.

Milaka ikasle gasteiztar iraunkortasunaren inguruan heztea ahalbidetu duen tresna bermatua da. Hiriko ikastetxe gehienek esku hartzen dute urtero.

Hiritartasunaren urtean haratago joan nahi da eta europar eskola-umeak inplikatuko dira beren esperientziak helaraz ditzaten. Herritarren inplikazioa, kontzientziazioa eta sentsibilizazioa bultzatuko dituzten europar hirien arteko topaguneak sortuko ditu Vitoria-Gasteizek.

Hirietako ingurumen-iraunkortasunaren etorkizuneko arduradunen artean praktika egokiak zabaldu eta “espiritu berdea” hedatzeko balioko du ekimenak. Gainera, Vitoria-Gasteiz Europako Green Capital aitortzeko laguntza sendoa izango da.

TOKIKO EsKOLA

AGENdA 21

35

Vitoria-Gasteizek hainbat ingurumen-konpromiso hartu ditu 2020. urteari begira. Europako hiritartasunak hiria eraldatzeko eta ezarritako erronka horiek lortzeko palankarena egin behar du.

Kanpaina hori banakakoa izango da, herritarrek eta enpresek proposatutako erronkekin, zeinetara erakundeak, enpresak, eta entitateak edo elkarteak atxiki ahal izango dira, Vitoria-Gasteizek 2020. urterako dituen erronka horiek “Itun Berde”aren bidez lortzeko.

Askotariko erakunde, enpresa, entitate eta elkarteak atxikitzeko moduko itun handia da “Itun Berdea”. Ekintzaile horien konpromisoak bereganatu nahi ditu, Vitoria-Gasteizek 2020. urterako dituen erronkak lortzeko. Funtsean, enpresa-arloko erronkak izango dira eta hiriaren adierazleak nabarmen hobetuko ditu.

Hiritartasunaren urtean 20-20 programa aurkeztuko da. Hogei erronka zehatz, 2020. urtean herritarrek beren egin beharreko beste 20 konpromisorekin lortzeko.

Asmo handiko programa da, eta urterik urte bakoitzaren ibilaldia neurtu eta erakundeen eta herritarren artean baterako lana sortzea ahalbidetuko du. Gainera, hiriaren ibilbidea argi eta garbi bistaratzea eta hiritarrak hiri eko-eraginkor berri bat alde irmoago inplikatzea ekarriko du.

ERRONKAK

20-20

36


Vitoria-Gasteiz kanpotik eta barrutik hiri berdeagoa izan dadin boluntario gisa lan egin nahi duten pertsonen inplikazioa bideratuko du.

Vitoria-Gasteizek aurrekari interesgarriak ditu zentzu horretan:baratze ekologikoen programa, lorategi komunitarioen ekimena edo bizilagunei laguntzeko programa. Azken horretan ehunka herritarrek esku hartu zuten, garraio publikoko sarearen aldaketa egin zenean, beren bizilagunei informazioa emateko lanetan. 35.000 pertsonak baino gehiagok esku hartu zuten Mugikortasun Iraunkorraren Plana abian jartzeko kanpainan, eta 33.000 ikaslek parte hartzen dute ingurumen-hezkuntzako kanpainetan.

Programarekin, hiritarrek urte osoan inplikatu ahal izango dira, eta 240.000 pertsona baino gehiagok ingurumenaren eta hiria zaintzearen alde duten konpromisoa erakutsi ahal izango da. Pertsona horien egiazko inplikazioan oinarritutako programa da.

EKOLANKIdETZA

37

Auzoak topaguneak dira, asoziazio-, kultura-, ekonomia-mugimenduak sortzeko guneak eta, beraz, hiriaren garapenaren zutabeetako bat izanik, era berezian izan behar dira aintzat.

Vitoria-Gasteizko auzoek programa zehatzak garatuko dituzte, bakoitzarentzat bereziki diseinatutakoak, eta udal-izaerakoak zein pribatuak izango dira.

Ekimen honen bitartez, proiektu berdeen ibilbidea sortuko da Vitoria-Gasteizko auzoetan, eta interes handikoak izango dira hiriarentzat, hala ingurumenaren ikuspegitik nola gizarte-kohesiotik.

Salburua eta Zabalgana bezalako hiriaren zabalkuntza-eremu berriak oso hiritar gazteen gune dira, eta bertan bizi den haur-kopurua handia da. Ekintza hau bi bider da praktikoa eta onuragarria, ikasten ari den publikoarengan hurbiltzea ahalbidetzen duelako eta horrentzat funtsezkoa delako beren bizitzan aztura iraunkorrak hasieratik txertatzea.

Europako hiritartasun berdearekin hiritarrentzat proposatutako parte-hartze eta konpromisozko ekintza guztiek gasteiztarren bizi-kalitatea hobetu eta ingurumen-kontzientzia areagotuko dute.

Kanpoan, berriz, proiektu sinisgarri eta sendo gisa ikusiko da European Green Capital bezalako apustua, hiriko ingurumen-adierazleak hobetu nahi dituen proiektu gisa, alegia.

EKOAUZOAK

38


Vitoria-Gasteizen proiekzioa

Green Capital gisa.Aukera-gunea

European Green Capital Vitoria-Gasteizek jaso duen nazioarteko aitorpen garrantzitsuena da. Irudi berria ezagutarazteko eta garapen iraunkorraren adibide

den Europako eta munduko hirietako bat bezala kokatzeko aukera ezin hobea.

Europar Batasunak Vitoria-Gasteizen gainean jarri du “foku berdea”, eta ondorioak nabariak dira dagoeneko.

Erakunde eta herrialde askoren arreta Vitoria-Gasteizen jartzeko elementu estrategiko bihurtu da Europar hiritartasun berdea. Euskadiko hiriburua inoiz baino gehiago ikusi eta entzuten da.

Aitorpena jauzi kualitatibo eta kuantitatibo arras garrantzitsua izan da. 2012. urtean, 400 milioi europarren ispilu izango da Vitoria-Gasteiz. Mundu-mailako erreferente bihurtuko duten ekitaldi ugariren agertoki izango da.

European Green Capital izendatu ostean, Europar Kohesioaren V. Foroan parte hartzera gonbidatu duten hiri bakarra izan da Vitoria-Gasteiz, gainerako ordezkariak, ia 800, erakunde gisa bertaratu baitziren.

40


41

Goi mailako politikako horrelako eztabaida-guneetan egoteak -Europako ministro eta idazkariek esku hartzen dute- Euskadiko hiriburuak Europako bezalako ingurune zorrotz batean toki pribilegiatua irabazi duela esan nahi du.

Nazio Batuek ere gonbidatu dute Vitoria-Gasteiz New Yorkera joateko eta Garapen Iraunkorrari buruzko Rioko Gailur garrantzitsua prestatzen esku hartzeko. Nazioarteko erakunde gorenak aintzat hartu du hiriek planetaren etorkizunean duten garrantzia eta, normalean estatuak bakarrik deitu arren, “eredu” dire hiriak ere deitu ditu Río+20 Gailurraren prestakuntzan esku hartzeko.Lehen ilaran izan zen Vitoria-Gasteiz, munduko garapen iraunkorraren oinarriak finkatzeko agertoki garrantzitsuenetako batean.

Ibilbide iraunkorrak eta Europaren duela gutxiko aitorpenak ezinbesteko erreferente bihurtu dute hiria, ingurumenari buruzko estatuko, Europako eta nazioarteko eztabaida-guneetan. Horixe erakusten duten jardunaldi, eztabaida, hitzaldi, gailur eta askotariko agertokietan esku hartzeko gonbidapen anitzek. Hainbat lekutatik, Valentzia zein Txinatik, datozen gonbidapenek.

Hiriak hiritartasun berdearen urtea aprobetxa dezake eta aprobetxtau behar du, kanpo-irudia sustatzeko. Eta 2012. urtean hirian garatuko diren ekitaldi, esperientzia, erakusketa eta askotariko kanpainen programa osoa baino gehiago, “berde” titulua aukera bikaina da Europa osoko hiri ertain askoren erreferente den hiri baten errealitatea eta potentzialtasuna ezagutarazteko.

VGGC 2012 programan Danimarkak eta Ziprek esku hartuko dute, 2012. urtean eurena izango baita Europako presidentzia. Dagoneko azaldu dute Vitoria-Gasteizekiko interesa.

2012. urtean garatu beharreko ekintza-planaren barruan, Vitoria-Gasteizen irudia hedatzeko eta ingurumen eta ekonomia gaietan bere nazioarteko sareak sendotzeko hainbat ekintza aurkeztuko dira. Egiazkotasunean eta baterako eraikuntzaren ideian oinarritutako kanpo-kanpaina.

42


VGGC 2012 programak hiru ekitaldi ofizial nagusi izango ditu, hiria kanpora begira kokatu dadin; gainera, aukera bikaina izango dira Vitoria-Gasteiz ekoturismoaren helmuga berri bezala ezagutarazteko.

Irekiera-ekitaldia:

• VGGC 2012 moduan egingo den lehenengo ekitaldi ofiziala.• Erakunde-ekitaldi bat egongo da bertan; Ohorezko Batzordea izango

da buru, eta Europako, estatuko, autonomia-erkidegoetako eta tokiko ordezkariak ere izango dira. Halaber, VG2012ren babesleen presentzia

eta pertsona ospetsuen partaidetza aipatu behar dira.• Horrekin batera, herritarrentzako herri-ekitaldi bat egingo, jendea kalera

irten dadin hiriburutza berdearen hasiera ospatzera.

2014. eta 2015. urteeta European Green Capital izendatzeko ekitaldi ofiziala:

• Ekitaldia, 2014-2015eko Green Capital titulua lortzeko hautagai diren hirien batzordeekin.

• Vitoria-Gasteizek Europako, estatuko eta Euskadiko erakundeen ordezkariak hartuko ditu, 400 pertsona inguru bilduko dituen ekitaldi batean.

• Izendapen berriei eta, ondorioz, Vitoria-Gasteizi begira egongo da kontinente zaharra.

• Egun horretan, Europa osorako agertokia izango da gure hiria.

HIRIBURUTZAREN INGURUKO EKITALdI

OFIZIALAK

43

Amaiera-ekitaldia:

• Erakunde-ekitaldia, ohorezko gonbidatuei, babesleei, erakundeei, parte hartu duten udal-langile guztiei eta gainerakoei eskerrak emateko.

• Horrez gain, ekitaldia baliagarria izango da, batetik, azaltzeko nola doazen hiriak eta Vitoria-Gasteizko biztanleek aurrez aurre dituzten erronkak, eta bestetik, 2012 osoan garatutako jarduera guztiak gogorarazteko.

• Berriz ere, hiritarrak oso inplikatuta egongo dira VGGC 2012ri agurra emateko momentu horretan. Gastronomiaz, kulturaz eta dibertimenduz betetako ospakizun-ekitaldi batek bilduko ditu 2012 European Green Capital moduan Vitoria-Gasteizen egingo den azken ekitaldian parte hartu nahi duten pertsona guzti-guztiak.

44


Bereizitako bi ekintza-mota biltzen ditu, xede duen jendearen arabera:

VGGC 2012 Europako hirien enbaxadore berdea izango da:

Urte horretan garatzen diren nazioarteko eta estatuko foro berde garrantzitsuenetan egongo da; hala nola Lurraren Goi-Bileran, Bruselako Open Days ekitaldian edo CONAMAren biltzarrean.

Kanpaina ibiltariak:

Hainbat ekimen garatuko dira Europa eta Espainiako hirietan; formatu iraunkor eta berritzailea edukiko dute, harrigarriak eta deigarriak izan daitezen eta babes eta laguntzarako aukera gehienak erakar ditzaten.

Danimarkaren eta Zipreren lankidetza

Danimarkaren eta Zipreren esku egongo da EBren presidentzia 2012. urtean. Herrialde horiek Espainian dituzten enbaxaden bidez, lankidetza aktiborako akordioak sinatu ditu Vitoria-Gasteiz European Green Capital 2012k bi herrialde horiekin, eta hainbat proposamen egin dituzte, dagoeneko, ekintzak elkarlanean burutzeko.

KANPOKOPROGRAMA

45

Ingurumenaren zaintzan eredu diren hirien ardatz da Vitoria-Gasteiz. 2020. urterako planteaturiko arazo eta erronken inguruko eztabaida, ideia eta irtenbideak aztertu eta sortzeko foro adierazgarrienetan parte hartzen du. Eta ingurumenaren kudeaketari dagokionez, ereduzko hirien klub txikiko kidea da dagoeneko.

Vitoria-Gasteizek ordezkaritza du 2020 Europar Estrategiaren barruan egin beharreko bideak zehazten dituzten agertoki garrantzitsuenetan. Kohesio politika da estrategia horren oinarria, hazkunde iraunkorraren bidez kontinenteari krisialdi ekonomikotik arrakastaz irteten laguntzeko. Datozen urteetan oparotasuna eta gizarte-aurrerapena ekar baititzake estrategi horrek.

Hiriburutza berdeari esker, Vitoria-Gasteizek hartuko ditu agertoki horietako asko. Etengabe hartuko ditu zientzia eta teknika biltzar eta jardunaldiak. Izan ere, ingurumenaren arloko aditurik ospetsuenak erakarriko ditu.Vitoria-Gasteizen irudia kanpora hedatzen lagunduko du horrek eta arreta-foko bihurtuko da hiria.

JARdUNALdI ETA BILTZARZIENTIFIKOAK

46


47

Hona hemen Vitoria-Gasteizen partaidetza izango duten ekitaldirik garrantzitsuenetako batzuk:

CONAMAren tokiko topaketa

• Estatu eta Europa mailako topaketak ingurumena hobetzen diharduten 300 profesional inguru bilduko ditu Vitoria-Gasteizen, hiru egunean.

• Ekitaldia baliagarria izango da Europako hirien aldaketa berdea eta lehiakortasuna sustatzeko topagune bat sortzeko. Azken emaitza dokumentu bateratu bat izango da, eta Europako hiri berrien kontzeptuari buruzko aurrerapauso adierazgarria azalduko du.

• Topaketa VGGC 2012 programaren ekintzak abiarazteko aukera izango da.

Hiri Euro-Iberoamerikarren Goi-Bilera

• Europa eta Iberoamerikako hiriak bilduko dituen nazioarteko topaketa honetan, hirien arteko akordioa adostu ahal izango da ingurumenaren garapenak planteatzen dituen erroken aurrean. Lantokia izango da, gainera, Rio + 20 konferentziari begira, hiri handiek dituzten erronken inguruan jardun ahal izateko.

Rio + 20 Goi-Bilera

• Garapen Iraunkorrari buruzko Nazio Batuen Biltzarra (UNCSD) -era informalean Rio + 20 izenez ezagutzen dena- Rio de Janeiron (Brasilen) egingo da, 2011ko maiatzean.

• Rio + 20 Goi-Bilerak munduko buruzagiek garapen iraunkorrarekin duten konpromisoa bultzatuko du, Nazio Batuen Ingurumenari buruzko Rio-92 Biltzarretik hogei urte pasatu direnean.

• Nazioarteak ingurumenaren inguruan hartu dituen konpromisoen betetze-maila, eta ekonomia berdeak grapen iraunkorrerako eta pobrezia desagertzeko egin dituen ekarpenak ebaluatuko ditu Rio + 20 biltzarrak.

48


49

“2020 Europar Estrategiak” bultzatzen duen kohesio-politikaren ardatzetako bat hazkundea, ikerketa, hezkuntza, energia edo komunikabideak sustatzen dituzten arloetan inbertitzea da, adimenarekin eta modu iraunkor eta integratzailean inbertitzea.

Vitoria-Gasteiz Europako hiri ertainen eredu ezin hobea da hiria eraikitzeko modu berriekin zerikusia duten egitasmo pilotuak gauzatzeko.

VGGC 2012 programak estatuko eta Europako erakunde eta enpresei irekitako egitaraua bultzatuko du, Vitoria-Gasteiz eta bere hiriburutza esperimentazio gune moduan erabili eta berrikuntzarekin eta aldaketa berdearekin erlazionaturiko egitasmo edo produktuak aurkeztu, probatu eta aztertzeko. Gainera, ingurumenari lotutako proiektuekin zerikusia duten inbertsioak erakarriko ditu hiriak.

Vitoria-Gasteiz berrikuntzaren arloan erreferentzia izango delako hain justu, sari hauek sortzea proposatzen du VGGC 2012 programak.

Nazioarteko goraipamena, ingurumenaren arloan berritzeko ahaleginak saritzeko. Nazioarteko epai-mahai bat eratuko da, bi sari hauetarako proposamen eta hautagaiak balora ditzan:

Berrikuntza-egitasmorik onena.

Garapen iraunkorrari ekarpen handiena egin dion pertsona, nazioartean ezaguna dena.

Ekintza horren bidez, hiriak ospea lortuko du nazioartean eta Europako hirien arteko topaketa eta elkartrukerako lekuak sortuko ditu.

“GREEN INNOVATION

AWARd”

LABORATEGI-HIRIA

50


European Green Capital izendatu zutenetik, nabarmen antzeman da hedabideetan Vitoria-Gasteizen proiekzioa. Hogeita hamar hedabidek baino gehiagok - idatzizko prentsa, telebistak eta plataformak digitalak barne- azaldu dute interesa Europak gure hiriari eman dion goraipamena gertuagotik ezagutzeko.

Estatu mailan, titularrak bete ditu Vitoria-Gasteizen hiriburutza berdeak: “ABC”, “LA RAZÓN”, “EL MUNDO”, “EL PAÍS”, “LA VANGUARDIA”, “5 DÍAS”, “20 MINUTOS”, “HOLA”, “RNE”, “CADENA SER”, “TVE”, “LA SEXTA NOTICIAS”, “TELECINCO” eta “TELEMADRID”en, besteak beste. Eta nazioartean, “BILD”, “O PÚBLICO”, “IL CORRIERE DELLA SERA” edo “LE FIGARO” bezalako hedabide ezagunek eman dituzte argitara Vitoria-Gasteizek ingurumen politiken eredu bezala dituen ontasun eta merituak.

Inpaktu mediatiko horiek dira hiria proiektatzeko ardatzik nagusienetako bat. Hori dela eta, 2012 Ekintza Planarekin bat, Komunikazio Plan bat ere egongo da.

KOMUNIKAZIO PLANA

51

Komunikazioaren kudeaketa izango da agendako ekintza guztiak toki, eskualde, estatu eta Europa mailako gaur egungo informatiboetara eramateko palanka.

VGGC 2012k irauten duen bitartean, komunikazioak bi zutabe hauek edukiko ditu oinarri:

Green Capitala Vitoria-Gasteizko, Espainiako eta Europako hiritar guzti-guztiei irekitzea.

Iraunkortasuna: mezuari sinesgarritasuna eta egiazkotasuna emango dizkion komunikazio zuria lortzea, ingurumen politika hobetzen duten alderdietan egindako inbertsioei lehentasuna emanez eta Green Capitalaren inguruko hiritarren konpromisoa eta sentiberatasuna ekarriko dituzten publizitate proposamenak era berezian bultzatuta.

European Green Capital...martxan Europako Batasunak 2008. urtean. Berrehun milatik gora biztanle...

Documents

Transcript of European Green Capital...martxan Europako Batasunak 2008. urtean. Berrehun milatik gora biztanle...