Etxebizitza-politikei buruzko ebaluazioa · Espainiako etxebizitza babestuen eraikuntzak XX....

19
1 Etxebizitza-politikei buruzko ebaluazioa BOE-en eta babestutako birgaitzeen analisi konparatua autonomia erkidegoen arabera

Transcript of Etxebizitza-politikei buruzko ebaluazioa · Espainiako etxebizitza babestuen eraikuntzak XX....

Page 1: Etxebizitza-politikei buruzko ebaluazioa · Espainiako etxebizitza babestuen eraikuntzak XX. mendeko azken hamarkadan izan zuela erritmorik handiena. Hala, hamarkada horretako azken

1

Etxebizitza-politikei buruzko ebaluazioa

BOE-en eta babestutako birgaitzeen analisi konparatua autonomia

erkidegoen arabera

Page 2: Etxebizitza-politikei buruzko ebaluazioa · Espainiako etxebizitza babestuen eraikuntzak XX. mendeko azken hamarkadan izan zuela erritmorik handiena. Hala, hamarkada horretako azken

2

1. Espainiako etxebizitza babestuen eraikuntzaren

balantze orokorra (1991-2017)

1991 eta 2017 bitartean, 1,3 milioi etxebizitza babestu eraiki zituzten

Espainian, ia 29 etxebizitza 1.000 biztanleko.

1991z geroztik, etxebizitza babestuen eraikuntza

izan da Espainiako politika ekonomikoen ardatz

nagusietako bat, hala eskaintzari dagokionez

(eraikuntza-sektorea bultzatu duen heinean) nola,

eta batez ere, etxebizitza libreen merkatura

iristeko arazo handiena duten herritarren premiari

erantzuteko.

1991 eta 2017 bitartean Espainian burututako BOEak eta 1.000 biztanleko etxebizitzak

Iturria: Sustapen Ministerioa eta Etxebizitza Hasi eta Amaituen Estatistika —EHAE— (Eusko Jaurlaritza)

992

1.248

12.823

13.813

14.366

31.460

33.120

39.516

44.775

45.863

49.679

57.785

59.644

72.846

79.442

103.576

188.558

231.018

272.570

1.347.127

Ceuta

Melilla

Kantabria

Balearrak

Errioxa

Kanariak

Asturias

Aragoi

Gaztela eta Leon

Nafarroa

Murtzia

Extremadura

Galizia

Castilla-La Mancha

Euskadi

Katalunia

Valentzia

Madril

Andaluzia

Espainia

11,7

12,2

13,6

14,5

14,8

18,6

22,1

22,1

28,8

30,2

32,2

32,5

33,6

35,1

36,0

36,1

38,0

45,6

53,9

70,9

Ceuta

Balearrak

Katalunia

Melilla

Kanariak

Gaztela eta Leon

Kantabria

Galizia

Espainia

Aragoi

Asturia

Andaluzia

Murtzia

Madril

Gaztela-Mantxa

Euskadi

Valentzia

Errioxa

Extremadura

Nafarroa

1991 eta 2017 bitarteko epealdiaren balantze

globala eginez gero, Espainian 1.347.127

etxebizitza babestu burutu dira: 28,8

etxebizitza 1.000 biztanleko.

Page 3: Etxebizitza-politikei buruzko ebaluazioa · Espainiako etxebizitza babestuen eraikuntzak XX. mendeko azken hamarkadan izan zuela erritmorik handiena. Hala, hamarkada horretako azken

3

Biztanleko amaitutako etxebizitza babestuen kopuru handiena duen autonomia-

erkidegoetako bat da Euskadi.

Alde handiak daude autonomia-erkidegoen artean. Nafarroako Foru Erkidegoan eraiki dituzte

etxebizitza babestu gehien azken hiru hamarkadetan: 70,9 etxebizitza 1.000 biztanleko.

Bigarren mailan daude, baina nahiko urrun, Extremadura eta Errioxa: 1.000 biztanleko 53,9 eta 45,6

etxebizitza babestu, hurrenez hurren.

Biztanleriarekiko etxebizitza babestu gehien eraiki dituzten autonomia-erkidegoen artean

bosgarren lekuan dago EAE, 80.000 etxebizitza babestu eraikita 1991tik 2017ra bitartean: 36,1

etxebizitza babestu 1.000 biztanleko, beraz; estatuko batez bestekotik nabarmen gora.

Atzeko aldean daude, berriz, biztanleriari eta ekonomiari begiratuta garrantzi handia duten beste

autonomia-erkidego batzuk, hala nola Kanariak, Katalunia eta Balearrak, 1991 eta 2017 bitartean ez

baitira iritsi 1.000 biztanleko 15 etxebizitza babestu ere eraikitzera.

Etxebizitza babestuen eraikuntzaren ratiorik txikiena eta handiena duten autonomia-erkidegoen

arteko aldea oso handia da eta agerian gelditzen da, beraz, azken hiru hamarkada hauetan etxebizitza-

politikan desberdintasun handiak egon direla batzuen eta besteen artean.

Page 4: Etxebizitza-politikei buruzko ebaluazioa · Espainiako etxebizitza babestuen eraikuntzak XX. mendeko azken hamarkadan izan zuela erritmorik handiena. Hala, hamarkada horretako azken

4

2. Etxebizitza babestuen sustapenaren bilakaera. Hasitako eta amaitutako etxebizitzak.

2.1. 1991 eta 2017 bitartean hasitako eta amaitutako etxebizitza babestuen

kopuruaren bilakaera

1991 eta 2008 bitartean eraiki ziren 1991-2017 aldi osoko hamar etxebizitza

babestuetatik zortzi.

1991 eta 2017 bitarteko etxebizitza babestuen

eraikuntzaren balantze globalera iristeko, bereizi

egin behar dira ekonomiaren eta aurrekontuen

egoerari lotutako zikloak, bai eta Espainiako

eta autonomia-erkidegoetako gobernuen

etxebizitza-politikoari buruzko norabide

desberdinak ere.

Abian jarritako etxebizitza babestuak (behin-behineko kalifikazioen kopurua). 1991-2017

Espainia

Euskadi

Iturria: Sustapen Ministerioa eta Etxebizitza Hasi eta Amaituen Estatistika —EHAE— (Eusko Jaurlaritza)

Amaitutako etxebizitzen segida historikoak

(horixe da interes handiena duena, azkenean

burutu diren etxebizitzen benetako irudia

agerrarazten duen heinean) agerian jartzen du

Espainiako etxebizitza babestuen eraikuntzak

XX. mendeko azken hamarkadan izan zuela

erritmorik handiena. Hala, hamarkada horretako

azken urteetan, 70.000 etxebizitza babestu

baino gehiago eraiki zituzten urtean, XXI.

mendean oraindik inoiz lortu ez den maila.

57.6

40

90.6

40

83.4

38

81.7

94

122.4

03

71.3

19

85.6

67

56.4

17

66.3

25

47.1

80

59.7

50

47.2

77

72.1

68

72.4

50

81.8

55

97.6

17

85.2

33

90.5

31

79.0

56

60.5

26

34.2

82

17.1

55

6.4

89

5.8

98

5.3

06

6.7

87

7.3

48

19

91

19

92

19

93

19

94

19

95

19

96

19

97

19

98

19

99

20

00

20

01

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

20

11

20

12

20

13

20

14

20

15

20

16

20

17

1.5

89

1.9

30

2.4

11

2.1

79

2.4

37

2.6

30

2.4

71

2.9

13

3.1

85

2.4

72 4.3

02

4.7

01

6.4

80

4.0

84

4.5

62

5.0

13

7.3

10

5.2

43

2.8

60

3.4

33

3.1

45

1.8

69

1.6

10

1.3

79

932

1.3

31

1.4

43

19

91

19

92

19

93

19

94

19

95

19

96

19

97

19

98

19

99

20

00

20

01

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

20

11

20

12

20

13

20

14

20

15

20

16

20

17

1991tik 2008ra bitartean, etxebizitza

babestua sustatzeko erritmo iraunkorra

mantendu zen. 2008an finantza-krisia eta

higiezinen alorrekoa iritsi zenean, berriz,

etxebizitza babestua eraikitzeko erritmoa

goitik behera aldatu zen.

2012an Ekonomia eta Diru Batasuneko

Egonkortasun, Koordinazio eta

Gobernantzako Hitzarmena onartu eta

apirilaren 27ko Aurrekontu

Egonkortasunerako eta Finantza

Iraunkortasunerako 2/2012 Lege

Organikoaren bidez ezarri zenean, inflexio-

puntua ekarri zuen erkidegoetako eta

udaletako gobernu batzuek zikloaren aurka

ezartzen ari ziren politiken norabidean.

Page 5: Etxebizitza-politikei buruzko ebaluazioa · Espainiako etxebizitza babestuen eraikuntzak XX. mendeko azken hamarkadan izan zuela erritmorik handiena. Hala, hamarkada horretako azken

5

2009tik aurrera, etxebizitza babestuak eraikitzeko gorako joera aldatu

egiten da, baina 2012ko ekitaldian gertatzen da eraikuntza berrien

gainbeherarik handiena, minimo historikoetara heltzeraino.

2009an aldatu egin zen Estatu osoan amaitutako etxebizitza babestuen gorako joera. Halere,

2012tik aurrera gertatu zen etxebizitza babestuen eraikuntza-erritmoaren gainbehera handia, harik

eta 2015etik 2017ra bitartean segida historikoko minimoetan kokatu arte; izan ere, azken 30 urteetako

erregistrorik txarrenak izan ziren garai horretan.

Euskadin, 2000. urtetik aurrera berriro ere abiatu zen etxebizitza babestua eraikitzeko gorako joera,

eta gainditu ere egin zen aurreko mendeko eraikuntza-erritmoa. Ildo beretik, eta 2009ko krisiak izan

zuen inpaktu handiaren gainetik ere, 2012ra arte etxebizitza babestuen sustapenaren erritmo egokiari

eutsi zitzaion, eta gorakada txiki bat ere egon zen 2014an, nahiz eta ondoren berriro beherako joera

abiatu.

Dena dela, 2015az geroztik, eta Espainiako eta EAEko ekonomiak suspertu arren, 2017ra arte ez da

nabaritu etxebizitza babestuen eraikuntzaren erritmoa handitzea ekarri duen inolako joera-aldaketa

nabarmenik.

Bi faktorek egiten dute horren desiragarria den joera-aldaketaren aurka. Alde batetik, oraindik indarrean

diraute aurrekontu murrizketek Espainiako Gobernuan, autonomietako gobernuetan eta tokiko

gobernuetan. Beste alde batetik, 2018-2020 aldirako Euskadiko Plan Zuzentzaileak eta horren parekoek

etxebizitza babestuen eraikuntza areagotzea jasotzen badute ere, horren emaitza datozen urteetan

hasiko da nabaritzen, etxebizitza babestuak eraikitzeko denbora behar izango baita.

Amaitutako etxebizitza babestuak (behin betiko kalifikazioen kopurua) 1991-2017

Espainia

Euskadi

Iturria: Sustapen Ministerioa eta Etxebizitza Hasi eta Amaituen Estatistika —EHAE— (Eusko Jaurlaritza)

44.5

14

35.6

95

45.7

95

67.6

39

71.1

41

77.5

44

85.0

28

74.5

97

55.9

72

52.3

18

53.4

13

37.5

44

40.9

94

54.6

30

62.8

50

60.8

78

67.5

14

68.5

87

67.9

04

58.3

11

58.3

08

53.3

32

17.0

59

15.0

46

7.9

31

7.1

18

5.4

65

19

91

19

92

19

93

19

94

19

95

19

96

19

97

19

98

19

99

20

00

20

01

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

20

11

20

12

20

13

20

14

20

15

20

16

20

17

595

1.3

65

2.3

58

2.0

87

2.4

74

2.6

19

2.1

60

2.5

66

2.1

88

1.6

76

2.5

64

3.1

40

3.5

40

3.8

15

4.0

40

4.8

29

4.6

31

5.0

68

4.7

04

5.1

17

5.4

75

3.9

93

1.8

46

2.4

65

2.0

12

1.7

29

386

19

91

19

92

19

93

19

94

19

95

19

96

19

97

19

98

19

99

20

00

20

01

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

20

11

20

12

20

13

20

14

20

15

20

16

20

17

Page 6: Etxebizitza-politikei buruzko ebaluazioa · Espainiako etxebizitza babestuen eraikuntzak XX. mendeko azken hamarkadan izan zuela erritmorik handiena. Hala, hamarkada horretako azken

6

2.2. 1991 eta 2017 bitartean hasi eta amaitutako etxebizitza babestuen sustapenaren

erritmo desberdinak

Euskadin hazkunde nabarmena ikusten da 2000 eta 2008 bitartean urtean

abiarazitako etxebizitza babestuen kopuruan, Espainian antzematen den

murrizketaren aldean.

1991 eta 1999 bitartean, 79.516 etxebizitza babestu abiarazi ziren batez beste Espainian; 2000 eta

2008 bitartean, berriz, ratio horrek pixka bat behera egin eta 72.673 etxebizitza babestu eraiki ziren

urtean. Euskadin, aitzitik, bestelako bilakaera antzematen da; izan ere, 2000. urtetik aurrera

hazkunde handia egon zen etxebizitza babestuen eraikuntzan. Euskadin urtean abiarazitako

etxebizitzen batezbestekoa bikoiztu egin zen aldi horretan: 2.416 etxebizitza urtean 1991-1999 bitartean,

eta 4.097 etxebizitza urtean 2000-2008 bitartean.

Espainian urtean batez beste abiarazitako etxebizitza babestuen kopurua. 1991-2017

Iturria: Sustapen Ministerioa eta Etxebizitza Hasi eta Amaituen Estatistika —EHAE— (Eusko Jaurlaritza)

Atzeraldiak etxebizitza babestuen sustapen-jarduera nabarmen murriztea

ekarri zuen Espainian nahiz EAEn.

Espainian abiarazitako etxebizitza babestuen

kopurua urtean 24.761ra jaitsi zen 2009-2017

bitartean; hau da, % 65,2ko beherakada

handia izan zen 2000-2008 aldiarekin alderatuta.

Euskadin ere jaitsiera nabarmena izan zen,

baina Estatuan baino pixka bat apalagoa. Izan

ere, 2009 eta 2017 bitartean abiarazitako

etxebizitza babestuen kopurua % 59,2 murriztu

zen, urtean 2.000 etxebizitza eraikita.

52

127

675

827

1.108

1.788

1.895

2.026

2.157

2.416

3.256

3.464

3.944

4.200

5.153

6.056

9.426

13.326

17.852

79.516

Ceuta

Melilla

Kantabria

Errioxa

Balearrak

Asturias

Aragoi

Nafarroa

Gaztela eta Leon

Euskadi

Extremadura

Galizia

Gaztela-Mantxa

Kanariak

Murtzia

Katalunia

Madril

Valentzia

Andaluzia

Espainia

1991-1999

47

97

460

833

856

1.331

1.827

2.094

2.385

2.697

2.848

3.362

3.680

3.768

4.907

6.312

7.546

13.861

13.923

72.673

Melilla

Ceuta

Balearrak

Errioxa

Kantabria

Asturias

Kanariak

Nafarroa

Extremadura

Murtzia

Aragoi

Galizia

Gaztela eta Leon

Gaztela-Mantxa

Euskadi

Katalunia

Valentzia

Madril

Andaluzia

Espainia

2000-2008

16

35

231

252

314

459

552

639

787

844

898

1.038

1.096

1.175

1.428

2.000

2.826

4.667

5.202

24.761

Melilla

Ceuta

Errioxa

Balearrak

Kantabria

Kanariak

Murtzia

Galizia

Asturias

Extremadura

Aragi

Nafarroa

Gaztela eta Leon

Gaztela-Mantxa

Valentzia

Euskadi

Katalunia

Andaluzia

Madril

Espainia

2009-2017

Urtean abiarazitako etxebizitza babestuen

batezbestekoaren aldakuntza-tasa. 1991-2017

-% 8,6

-% 65,9

% 103,1

-% 59,2

2008-2000/1991-1999 2017-2009/2008-2000

Espaina Euskadi

Iturria: Sustapen Ministerioa eta Etxebizitza Hasi eta

Amaituen Estatistika —EHAE— (Eusko Jaurlaritza)

Page 7: Etxebizitza-politikei buruzko ebaluazioa · Espainiako etxebizitza babestuen eraikuntzak XX. mendeko azken hamarkadan izan zuela erritmorik handiena. Hala, hamarkada horretako azken

7

2017an Euskadin abiarazitako etxebizitza babestuen adierazlea positiboagoa

da.

Datozen urteotarako albiste pozgarria: 2017tik

aurrera, Euskadin nabarmen hobetu dira

etxebizitza babestuen eraikuntzari lotutako

datuak eta, ondorioz, 2018an eta 2019an

amaituko diren etxebizitzen kopuruak ageriko

hobekuntza izango duela aurreikus daiteke.

2017an 1.443 etxebizitza babestu abiarazi dira

EAEn, Espainiako autonomia-erkidegoen

arteko kopururik handiena Madrilgo

Erkidegoaren ondoren.

Iturria: Sustapen Ministerioa eta Etxebizitza Hasi eta Amaituen Estatistika —EHAE— (Eusko Jaurlaritza)

1991 eta 2017 bitartean burututako etxebizitzei buruzko informazioak

berretsi egin du abiarazitako etxebizitzei lotutako joera.

1991-1999 bitartean 61.992 etxebizitza

babestu burutu zituzten urtean Espainian;

2000 eta 2008 bitartean, berriz, 55.414 unitate

urtean, hau da, %10,5 gutxiago.

Urtean batez beste burututako etxebizitza babestuen kopurua. 1991-2017

Iturria: Sustapen Ministerioa eta Etxebizitza Hasi eta Amaituen Estatistika —EHAE— (Eusko Jaurlaritza)

0

0

0

0

2

5

15

45

46

114

133

158

225

261

268

854

1.013

1.443

3.016

Ceuta

Melilla

Balearrak

Errioxa

Aragoi

Galizia

Kantabria

Gaztela eta Leon

Murtzia

Asturias

Kanariak

Gaztela-Mantxa

Andaluzia

Extremadura

Valentzia

Nafarroa

Katalunia

Euskadi

Madril

0

32

289

638

991

1.728

1.747

1.918

1.929

1.969

2.046

2.802

3.036

3.152

3.785

3.970

6.894

11.057

14.544

61.992

Ceuta

Melilla

Kantabria

Errioxa

Balearrak

Asturias

Aragoi

Gaztela eta Leon

Nafarroa

Kanariak

Euskadi

Extremadura

Galizia

Murtzia

Gaztela-Mantxa

Katalunia

Madril

Valentzia

Andaluzia

Espainia

1991-1999

38

94

399

666

674

1.118

1.241

1.318

1.818

1.979

2.054

2.382

2.504

2.807

3.700

4.358

8.176

9.253

10.871

55.414

Ceuta

Melilla

Balearrak

Kantabria

Errioxa

Asturias

Kanariak

Aragoi

Nafarroa

Murtzia

Gaztela eta Leon

Extremadura

Gaztela-Mantxa

Galizia

Euskadi

Katalunia

Valentzia

Madril

Andaluzia

Espainia

2000-2008

12

72

145

284

285

388

469

783

834

1.004

1.236

1.326

1.349

1.718

1.805

3.081

3.180

4.870

9.521

32.275

Melilla

Ceuta

Balearrak

Errioxa

Kanariak

Murtzia

Kantabria

Galizia

Asturias

Gaztela eta Leon

Extremadura

Aragoi

Nafarroa

Valentzia

Gazela-Mantxa

Euskadi

Katalunia

Andaluzia

Madril

Espainia

2009-2017

Espainian amaitutako etxebizitza babestuen

kopuruak behera egin zuen 2008tik aurrera,

urtean 32.375 unitate egiteraino. Horrek esan

nahi du % 41,8ko beherakada handia izan zela

2000-2008 aldiarekin alderatuta.

Abiarazitako etxebizitza babestuen rankinga, autonomia-

erkidegoen arabera. 2017

Page 8: Etxebizitza-politikei buruzko ebaluazioa · Espainiako etxebizitza babestuen eraikuntzak XX. mendeko azken hamarkadan izan zuela erritmorik handiena. Hala, hamarkada horretako azken

8

Alderaketa eginez gero, Estatuko batezbestekoaren aldean egoera hobean dago

Euskadi, hala 2000-2008 aldian nola 2008 atzeraldiaren testuinguru zailean

ere.

Bilakaera hori ez dator bat Euskadin

ikusitakoarekin. XXI. mendearen hasieran,

burututako etxebizitza babestuen kopuruak

gorakada handia izan zuen joan den mendearen

azken hamarkadan burututakoen aldean.

2000 eta 2008 bitartean Euskadin 3.700

etxebizitza babestu burutu zituzten batez

beste urtean, % 80 gehiago 1991-2000

bitarteko batez bestekoa baino (2.046

etxebizitza urtean).

Era berean, 2008ko atzeraldiak Euskadi gogor kolpatu bazuen ere, amaitutako etxebizitza

babestuen beherakada Estatuan baino askoz ere txikiagoa izan zen. Hala, 2009 eta 2017 bitartean

urtean 3.081 etxebizitza babestu burutu dira Euskadin eta aldi batetik bestera % 16,7ko murrizketa

egon da; Estatuan, aldiz, % 41,9ko murrizketa egon da aldi batetik bestera.

Iturria: Sustapen Ministerioa eta Etxebizitza Hasi

eta Amaituen Estatistika —EHAE— (Eusko

Jaurlaritza)

Urtean batez beste amaitutako etxebizitza babestuen

batezbestekoaren aldakuntza-tasa. 1991-2017

-% 10,6

-% 41,8

% 80,8

-% 16,7

2008-2000/1991-1999 2017-2009/2008-2000

Espainia Euskadi

Page 9: Etxebizitza-politikei buruzko ebaluazioa · Espainiako etxebizitza babestuen eraikuntzak XX. mendeko azken hamarkadan izan zuela erritmorik handiena. Hala, hamarkada horretako azken

9

3. Etxebizitza babestuen eraikuntzak herritarrengan duen eragin konparatua

Autonomia-erkidego bakoitzean herritarrek etxebizitza babestua eskuratzeko duten aukera aztertzeko,

garrantzi handiko adierazlea da autonomia-erkidego bakoitzean burututako etxebizitza babestuen kopurua

erkidego bakoitzeko biztanleriarekin alderatzea, horrela jokatuz neutralizatu egiten baita autonomia-

erkidego bakoitzeko biztanleriaren tamainaren eragina.

Euskadin abiarazitako etxebizitza babestuen kopurua txiki samarra izan zen

1991 eta 1999 bitartean. 2000. urtetik aurrera, berriz, etxebizitza

babestuaren aldeko apusturik handiena egin duten autonomia-erkidegoen artean

kokatu da.

1991 eta 2017 bitartean etxebizitza babestuen eraikuntzak oso eragin desberdina izan du

autonomia-erkidego batetik bestera. 1991 eta 1999 bitartean hiru autonomia erkidego nabarmen

daitezke besteen gainetik: Murtziako Eskualdea (31 etxebizitza babestu abiarazita 1.000 biztanleko),

Nafarroako Foru Erkidegoa (28 etxebizitza babestu 1.000 biztanleko) eta Extremadura (27 etxebizitza

babestu 1.000 biztanleko), guztiak ere Estatuko batezbestekotik gora (15 etxebizitza babestu abiarazita

1.000 biztanleko). Euskadi erritmo horretatik behera zegoen, argi eta garbi (10 etxebizitza babestu urtean

1.000 biztanleko).

2000-2008 aldian ere, Nafarroako Foru Erkidegoa zegoen etxebizitza babestu gehien abiarazi

zituzten erkidegoen buruan (29 etxebizitza babestu abiarazita 1.000 biztanleko). 2000. urtetik aurrera

etxebizitza babestuen sustapen-jardueran izandako gorakada handiarekin bat, Euskadi autonomia-

erkidegoen 3. postuan kokatu zen garai horretan (20 etxebizitza babestu abiarazita 1.000

biztanleko), Extremadurarekin eta Aragoirekin batera.

2008ko atzeraldia iritsi zenean, nabarmen egin zuen behera autonomia-erkidegoetako etxebizitza

babestuen sustapenak. Soilik Nafarroako Foru Erkidegoak eutsi zion maila nabarmenari (14 etxebizitza

abiarazita 1.000 biztanleko) eta, hein txikiago batean, EAEk ere bai (8 etxebizitza babestu abiarazita

1.000 biztanleko). Hala, Espainiako autonomia-erkidegoetako lehenengo eta bigarren postuak

eskuratu zituzten. Abiarazitako etxebizitza babestuen kopurua 1.000 biztanleko. 1991-2017

6

7

8

9

10

10

12

13

13

13

15

16

18

18

19

24

24

27

28

31

Ceuta

Katalunia

Gaztela eta Leon

Balearrak

Kantabria

Euskadi

Galizia

Aragoi

Madril

Melilla

Espainia

Asturias

Kanariak

Gaztela-Mantxa

Andaluzia

Valentzia

Errioxa

Extremadura

Nafarroa

Murtzia

1991-1999

4

5

7

8

10

11

12

13

14

14

14

15

16

17

19

20

20

20

24

29

Balearrak

Melilla

Katalunia

Kanariak

Ceuta

Galizia

Asturias

Kantabria

Espainia

Gaztela eta Leon

Valentzia

Anmdaluzia

Murtzia

Gaztela-Mantxa

Madril

Aragoi

Extremadura

Euskadi

Errioxa

Nafarroa

2000-2008

2

2

2

2

3

3

3

4

4

5

5

5

5

6

7

7

7

7

8

14

Balearrak

Kanariak

Galizia

Melilla

Katalunia

Valentzia

Murtzia

Gaztela eta Leon

Ceuta

Espainia

Andaluzia

Kantabria

Gaztela -Mantxa

Aragoi

Asturias

Extremadura

Madridl

Errioxa

Euskadi

Nafarroa

2009-2017

Page 10: Etxebizitza-politikei buruzko ebaluazioa · Espainiako etxebizitza babestuen eraikuntzak XX. mendeko azken hamarkadan izan zuela erritmorik handiena. Hala, hamarkada horretako azken

10

Iturria: Sustapen Ministerioa eta Etxebizitza Hasi eta Amaituen Estatistika —EHAE— (Eusko Jaurlaritza)

1991 eta 1999 bitartean, 1.000 biztanleko 12 etxebizitza babestu burutu

ziren Espainian; garai berean, Euskadin 8 etxebizitza burutu zituzten 1.000

biztanleko.

1991 eta 1999 bitarteko tarteari erreparatuta, hiru autonomia-erkidego nabarmentzen dira

etxebizitza babestu gehien burutu zituzten erkidegoen artean: Nafarroako Foru Erkidegoa (27

etxebizitza babestu amaituta 1.000 biztanleko), Extremadura (24 etxebizitza babestu amaituta 1.000

biztanleko) eta Valentziako Erkidegoa (20 etxebizitza babestu amaituta 1.000 biztanleko). Euskadi

ratiorik txikieneko autonomia-erkidegoen artean zegoen, zortzi etxebizitza babestu burututa 1.000

biztanleko.

2000. urtetik aurrera, biztanle-kopuruarekiko etxebizitza babestu gehien

burututako autonomia-erkidegoen artean kokatu da Euskadi.

2000 eta 2008 bitartean, Euskadi autonomia-erkidegoen laugarren postuan kokatu zen mila

biztanleko burututako etxebizitza babestuen rankingean: aurreko aldiko ratioa bikoiztu eta 15

etxebizitza babestu burutu zituen mila biztanleko. Nafarroako Foru Erkidegoa (25 etxebizitza babestu

burututa 1.000 biztanleko) eta Extremadura (20 etxebizitza babestu amaituta 1.000 biztanleko) baino ez

zituen aurretik.

Era berean, eta atzeraldia iritsi zenez geroztik, Euskadik jarduera-erritmo esanguratsuari eutsi dio,

gainerako autonomia-erritmoen aldean. 2009 eta 2017 bitartean 1.000 biztanleko 13 etxebizitza

babestu eraiki dira urtean batez beste Euskadin. Nafarroako Foru Erkidegoan baino ez dago erritmo

handiagoa (19 etxebizitza babestu 1.000 biztanleko).

Burututako etxebizitza babestuak 1.000 biztanleko. 1991-2017

Iturria: Sustapen Ministerioa eta Etxebizitza Hasi eta Amaituen Estatistika —EHAE— (Eusko Jaurlaritza)

0

3

4

5

7

8

8

8

9

10

12

12

15

16

17

18

19

20

24

27

Ceuta

Melilla

Kantabria

Katalunia

Gaztela eta Leon

Balearrak

Kanariak

Euskadi

Madril

Galizia

Espainia

Aragoi

Asturias

Andaluzia

Gaztela-Mantxa

Errioxa

Murtzia

Valentzia

Extremadura

Nafarroa

1991-1999

3

4

5

5

8

9

9

10

10

10

11

11

12

12

13

15

15

19

20

25

Balearrak

Ceuta

Kanariak

Katalunia

Gaztela eta Leon

Aragoi

Galizia

Asturias

Kantabria

Melilla

Gaztela-Mantxa

Espainia

Andaluzia

Murtzia

Madril

Valentzia

Euskadi

Errioxa

Extremadura

Nafarroa

2000-2008

1

1

1

2

3

3

4

4

5

6

7

7

8

8

8

9

10

13

13

19

Balearrak

Kanariak

Melilla

Murtzia

Valentzia

Galizia

Gaztela eta Leon

Katalunia

Andaluzia

Espainia

Asturias

Kantabria

Gaztela-Mantxa

Errioxa

Ceuta

Aragoi

Extremadura

Madril

Euskadi

Nafarroa

2009-2017

Page 11: Etxebizitza-politikei buruzko ebaluazioa · Espainiako etxebizitza babestuen eraikuntzak XX. mendeko azken hamarkadan izan zuela erritmorik handiena. Hala, hamarkada horretako azken

11

Page 12: Etxebizitza-politikei buruzko ebaluazioa · Espainiako etxebizitza babestuen eraikuntzak XX. mendeko azken hamarkadan izan zuela erritmorik handiena. Hala, hamarkada horretako azken

12

4. Etxebizitza babestuaren sustapenaren bilakaera, erabileraren arabera

4.1. 2005 eta 2017 bitartean eraikitako etxebizitza babestuen bilakaera, erabileraren

arabera

2005az geroztik, sustatutako etxebizitza babestuen erabilera edo eskuratzeko erregimena bereizteko

aukera ematen du informazio estatistikoak. Datu horiek berretsi egiten dute Espainian alokairuko

etxebizitzaren aldeko apustua txikia izan dela, bai ekonomiaren susperraldian, bai krisialdian.

Etxebizitza babestuak (behin-behineko kalifikazioak) etxebizitzaren erabileraren arabera. 2005-2016

Jabetzan

Alokairuan

Iturria: Sustapen Ministerioa eta Etxebizitza Hasi eta Amaituen Estatistika —EHAE— (Eusko Jaurlaritza)

2005 eta 2011 bitartean, jabetzarako etxebizitza babestuak sei bider gehiago

sustatu ziren alokairurakoak baino. Eta 2012az geroztik, jabetza-

erregimenean eskuratzeko etxebizitza babestuen sustapena areagotu ere egin

da alokairuan eskuratzekoen aldean (erosteko bederatzi etxebizitza babestuko

alokairurako bakarra 2012 eta 2016 bitartean).

2008tik aurrera, alokairu-erregimeneko etxebizitza babestuen sustapena areago murriztu da,

saltzeko helburuz sustatutakoen aldean. 2012 eta 2016 bitartean, urtean 898 etxebizitza babestu baino

ez zituzten eraiki alokairurako Espainia osoan. 2005 eta 2011 bitartean urtean 15.000 baino gehiago eraiki

zituztela kontuan hartuta, % 94ko beherakada ondorioztatzen da aldi batetik bestera.

Euskadin ere beherakada handia izan arren, Estatukoaren batez bestekoa baino askoz ere

txikiagoa izan zen. Hala, 2012 eta 2016 bitartean alokairurako 215 etxebizitza abiarazi ziren urtean,

2005-2011 aldian urtean alokairurako abiarazi ziren 805 etxebizitza babestuen aldean, % 73ko

beherakada. Dena dela, beherakada-tasa hori autonomia-erkidegoen arteko txikiena da,

Extremadurakoa izan ezik. Hori horrela, Euskadi alokairurako etxebizitza babestu gehien abiarazten

diren autonomia-erkidegoa bihurtu da, bai eta kopuru absolutuetan ere.

63.629 78.969 65.865 74.222

63.776 53.129

24.431 14.136

5.990 5.412 5.045 6.563

3.153 4.497 5.468 4.432 2.751 2.973 2.655 1.672 1.531 1.130 747 967

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Espainia Euskadi

18.226 18.648

19.368 16.309 15.280

7.397 9.851

3.019 499 486 261 224

1.409 516 1.842 811 109 460 490 197 79 249 185 364

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Espainia Euskadi

Page 13: Etxebizitza-politikei buruzko ebaluazioa · Espainiako etxebizitza babestuen eraikuntzak XX. mendeko azken hamarkadan izan zuela erritmorik handiena. Hala, hamarkada horretako azken

13

Alokairurako behin-behineko kalifikazioen kopurua urtean. 2005-2011, 2012-2016

Iturria: Sustapen Ministerioa eta Etxebizitza Hasi eta Amaituen Estatistika —EHAE— (Eusko Jaurlaritza)

Autonomia-erkidegoen artean Euskadin izan da murrizketa-tasarik txikiena

2012tik aurrera jabetzako erregimenean sustatu diren etxebizitza babestuen

batez bestekoan (eta 2005-2011 aldiarekin alderatuz), eta bigarren

murrizketa-tasarik txikiena alokairuko erregimenari dagokionez.

Espainian 7.429 etxebizitza babestu abiarazi zituzten batez beste urtean 2012 eta 2016 bitartean,

2005 eta 2011 bitartean baino % 87 gutxiago, aldi horretan 60.000 etxebizitza baino gehiago ere

abiarazi baitzituzten urtean batez beste. 2012tik aurrera, Euskadin etxebizitza babestuen kopuruak

nabarmen egin zuen behera, baina autonomia-erkidegoetatik beherakada txikiena izan zen (-% 67).

Behin-behineko kalifikazioen kopurua urtean, jabetza-erregimenean. 2005-2011, 2012-2016

Iturria: Sustapen Ministerioa eta Etxebizitza Hasi eta Amaituen Estatistika —EHAE— (Eusko Jaurlaritza)

57

65

82

115

165

260

285

289

408

426

464

486

805

980

2.803

3.124

4.083

15.011

Errioxa

Kantabria

Gaztela-Mantxa

Extremadura

Murtzia

Balearrak

Aragoi

Nafarroa

Asturias

Gaztela eta Leon

Galizia

Kanariak

Euskadi

Valentzia

Katalunia

Andaluzia

Madril

Espainia

0

0

0

6

9

13

24

31

48

48

50

51

52

117

149

177

215

898

Aragoi

Asturias

Errioxa

Gaztela-Mantxa

Balearrak

Kantabria

Murtzia

Galizia

Kanariak

Valentzia

Gaztela eta Leon

Nafarroa

Extremadura

Katalunia

Andaluzia

Madril

Euskadi

Espainia

-% 100,0

-% 100,0

-% 100,0

-% 96,4

-% 95,8

-% 95,7

-% 95,2

-% 95,1

-% 94,0

-% 93,4

-% 92,9

-% 90,0

-% 88,2

-% 85,5

-% 82,4

-% 79,7

-% 73,3

-% 54,9

Aragoi

Asturias

Errioxa

Balearrak

Katalunia

Madril

Andaluzia

Valentzia

Espainia

Galizia

Gaztela-Mantxa

Kanariak

Gaztela eta Leon

Murtzia

Nafarroa

Kantabria

Euskadi

Extremadura

25

143

241

727

929

1.223

1.392

1.895

1.983

2.078

2.117

2.838

3.704

4.101

4.244

4.318

4.854

10.327

13.298

60.574

Melilla

Ceuta

Balearrak

Errioxa

Kantabria

Kanariak

Asturias

Murtzia

Galizia

Extremadura

Nafarroa

Aragoi

Euskadi

Gaztela eta Leon

Valentzia

Gaztela-Mantxa

Katalunia

Andaluzia

Madril

Espainia

2005-2011

0

0

33

36

37

69

82

108

161

163

210

211

231

347

373

667

897

1.209

2.392

7.429

Ceuta

Melilla

Kanariak

Errioxa

Balearrak

Kantabria

Murtzia

Galizia

Asturias

Extremadura

Gaztela-Mantxa

Valentzia

Gaztela eta Leon

Nafarroa

Aragoi

Andaluzia

Katalunia

Euskadi

Madril

Espainia

2012-2016

-% 100,0

-% 100,0

-% 97,3

-% 95,7

-% 95,1

-% 95,1

-% 95,0

-% 94,5

-% 94,4

-% 93,5

-% 92,5

-% 92,2

-% 88,4

-% 87,7

-% 86,9

-% 84,6

-% 83,6

-% 82,0

-% 81,5

-% 67,4

Ceuta

Melilla

Kanariak

Murtzia

Gaztela-Mantxa

Errioxa

Valentzia

Galizia

Gaztela eta Leon

Andaluzia

Kantabria

Extremadura

Asturias

Espainia

Aragoi

Balearrak

Nafarroa

Madril

Katalunia

Euskadi

Bilakaera

2012-2016 Bilakaera 2005-2011

Page 14: Etxebizitza-politikei buruzko ebaluazioa · Espainiako etxebizitza babestuen eraikuntzak XX. mendeko azken hamarkadan izan zuela erritmorik handiena. Hala, hamarkada horretako azken

14

4.2. Alokairu babestuaren garrantzia 2005 eta 2016 bitartean

2005etik 2016ra bitartean abiarazitako bost etxebizitzatik batera baino ez

zen iristen alokairu babestuaren pisua Espainian nahiz Euskadin.

Espainian 2005etik 2016ra bitartean sustatutako

hamar etxebizitza babestutik zortzi (% 80,8) jabetza-

erregimenera bideratu ziren; soilik % 19,2 bideratu

zen alokairu-erregimenera.

Abiarazitako etxebizitzak eta jabetza-erregimenaren eta alokairu-erregimenaren pisu erlatiboa. 2005-2016

Iturria: Sustapen Ministerioa eta Etxebizitza Hasi eta Amaituen Estatistika —EHAE— (Eusko Jaurlaritza)

173

1.003

1.870

5.264

6.848

8.731

10.546

13.672

14.423

15.359

16.554

21.728

29.861

30.758

31.272

31.976

38.466

75.628

105.049

461.167

Melilla

Ceuta

Balearrak

Errioxa

Kantabria

Kanariak

Asturias

Murtzia

Galizia

Extremadura

Nafarroa

Aragoi

Gaztela eta Leon

Valentzia

Gaztela-Mantxa

Euskadi

Katalunia

Andaluzia

Madril

Espainia

Jabetzan

0

188

401

522

604

1.067

1.276

1.867

1.995

2.279

2.854

3.236

3.401

3.643

6.711

7.101

20.205

22.611

29.467

109.568

Melilla

Ceuta

Errioxa

Kantabria

Gaztela-Mantxa

Extremadura

Murtzia

Balearsrak

Aragoi

Nafarroa

Asturias

Gaztela eta Leon

Galizia

Kanariak

Euskadi

Valentzia

Katalunia

Andaluzia

Madril

Espainia

Alokairuan

% 50,0

% 65,6

% 70,6

% 77,0

% 78,1

% 78,7

% 80,8

% 80,9

% 81,2

% 82,7

% 84,2

% 87,9

% 90,2

% 91,5

% 91,6

% 92,9

% 92,9

% 93,5

% 98,1

% 100,0

% 50,0

% 34,4

% 29,4

% 23,0

% 21,9

% 21,3

% 19,2

% 19,1

% 18,8

% 17,3

% 15,8

% 12,1

% 9,8

% 8,5

% 8,4

% 7,1

% 7,1

% 6,5

% 1,9

% 0,0

Balearrak

Katalunia

Kanariak

Andaluzia

Madril

Asturias

Estatua

Galizia

Valentzia

Euskadi

Ceuta

Nafarroa

Gaztela eta Leon

Murtzia

Aragoi

Kantabria

Errioxa

Extremadura

Gaztela-Mantxa

Melilla

% Alokairuan % Jabetzan

Pisu erlatiboa

Euskadin alokairuko etxebizitzak pisu

erlatibo txikixeagoa dauka Estatuko batez

bestekoa baino: Estatuan 2015 eta 2016

bitartean abiarazitako etxebizitza

babestuen %17,3 hartzen dute, eta

portzentajezko 1,9 puntu beherago

Euskadin. Datu horrekin koherentzian,

jabetza-erregimenerako sustapenek pisu

handixeagoa dute: 2005 eta 2016 bitartean

abiarazitako etxebizitza guztien % 82,7.

Page 15: Etxebizitza-politikei buruzko ebaluazioa · Espainiako etxebizitza babestuen eraikuntzak XX. mendeko azken hamarkadan izan zuela erritmorik handiena. Hala, hamarkada horretako azken

15

Erosteko nahiz alokairurako etxebizitza babestuen sustapenak eragin

handiagoa izan du Euskadin, autonomia-erkidego gehienetan baino.

2005etik 2016ra bitartean, Euskadin 1.000 biztalenko 15 etxebizitza babestu sustatu dira jabetza-

erregimenean, eta 1.000 biztanleko hiru etxebizitza babestu alokairu-erregimenean.

Hartara, 2006 eta 2016 bitartean jabetza-erregimenera bideratutako etxebizitzak sustatzean

garrantzi handiena duten sei autonomia-erkidegoetatik bat da EAE, eta hirugarrena, berriz,

alokairu-erregimenera bideratutako etxebizitza babestuei dagokienez, Madrilgo autonomia-

erkidegoaren eta Nafarroako Foru Erkidegoaren antzeko mailan.

1.000 biztanleko abiarazitako etxebizitza babestuak, etxebizitzaren erabileraren arabera. 2005-2016

Iturria: Sustapen Ministerioa eta Etxebizitza Hasi eta Amaituen Estatistika —EHAE— (Eusko Jaurlaritza)

2

2

4

5

5

6

9

9

10

12

12

12

14

15

15

16

17

17

26

Balearak

Melilla

Kanariak

Katalunia

Galizia

Valentzia

Andaluzia

Murtzia

Asturias

Kantabria

Gaztela eta Leon

Ceuta

Extremadura

Gaztela-Mantxa

Euskadi

Madril

Aragoi

Errioxa

Nafarroa

Jabetzan

0

0

1

1

1

1

1

1

1

2

2

2

2

3

3

3

3

4

4

Gaztela-Mantxa

Melilla

Kantabria

Gaztela eta Leon

Valentzia

Extremadura

Galizia

Murtzia

Errioxa

Aragoi

Balearrak

Kanariak

Ceuta

Andaluzia

Asturias

Katalunia

Euskadi

Madril

Nafarroa

Alokairuan

Page 16: Etxebizitza-politikei buruzko ebaluazioa · Espainiako etxebizitza babestuen eraikuntzak XX. mendeko azken hamarkadan izan zuela erritmorik handiena. Hala, hamarkada horretako azken

16

5. Etxebizitza-parkearen birgaitze babestua

2011 eta 2017 bitartean, 390.470 etxebizitzak jaso dituzte birgaitzeko laguntzak Espainian.

Halere, atzeraldiaren inpaktu gogorraren eta aurrekontu-murrizketen ondorioz, laguntza horien

% 50 bi urtetan, 2011n eta 2012an, metatzen dira; izan ere, 2012tik aurrera beherakada handia izan zen

birgaitzeko laguntzak jaso zituzten etxebizitzen kopuruan. Zehazki, 2011n 109.148 etxebizitzak jaso

zituzten birgaitzeko laguntzak, eta 2014an, berriz, 26.326k baino ez; alegia, % 75eko beherakada hiru

urte eskasean.

Euskadi eta Andaluzia izan ziren 2012 eta 2015 bitartean etxebizitzak

birgaitzeko aurrekontuari hein batean eutsi zioten erkidego bakarrak.

Espainian etxebizitzak birgaitzeko laguntzen murrizketa handi horren ondorioz, 2014an birgaitzeko

laguntzak ia erabat desagertu ziren autonomia-erkidego guztietan. Izan ere, Andaluziak (12.366

etxebizitzak jaso zuten laguntza) eta Euskadik (11.623 etxebizitzak) soilik eutsi zioten hein batean

diru-laguntzen aurrekontuari, bai eta, maila txikiagoan, Nafarroak ere (1.537 etxebizitzak).

Susperraldi ekonomikoa abiatuta, 2016tik aurrera laguntza horiek hein batean berreskuratu zituzten

autonomia-erkidego batzuek, hala nola Madrilek, Gaztela-Mantxak, Gaztela-Leonek, Kantabriak eta

Murtziak, baina 2011n baino maila apalagoan.

Etxebizitza-parkearen birgaitze babestua. Behin-behineko onarpenen kopurua. 2011-2017 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 GUZTIRA

Espainia 109.148 81.913 32.529 26.326 36.989 58.472 45.093 390.470

Andaluzia 7.035 8.737 11.124 12.366 19.390 12.186 15.016 85.854

Aragoi 6.713 10 0 0 288 0 0 7.011

Asturias 2.466 34 0 0 118 0 0 2.618

Balearrak 3.802 2.059 8 4 0 0 0 5.873

Kanariak 75 65 22 0 0 74 32 268

Kantabria 7.302 8.360 69 0 0 2.520 2.756 21.007

Gaztela eta Leon 3.804 621 2 0 1.158 4.359 2.705 12.649

Gaztela-Mantxa 2.070 1.314 420 141 259 7.162 4.045 15.411

Katalunia 21.501 13.066 0 0 0 0 0 34.567

Valentziako Erkidegoa 9.444 2.558 125 0 0 0 0 12.127

Extremadura 2.876 3.066 246 64 897 666 1.092 8.907

Galizia 7.611 8.504 72 0 8 392 33 16.620

Madril 3.856 5.449 510 45 0 13.061 0 22.921

Murtzia 5.000 5.081 2.506 512 0 1.983 0 15.082

Nafarroa 6.037 6.488 3.322 1.537 2.328 3.414 4.132 27.258

Euskadi 16.333 15.797 13.409 11.632 12.510 12.655 15.282 97.618

Errioxa 2.345 399 0 0 0 0 0 2.744

Ceuta 635 67 302 0 0 0 0 1.004

Melilla 243 238 392 25 33 0 0 931

Iturria: Sustapen Ministerioa.

Page 17: Etxebizitza-politikei buruzko ebaluazioa · Espainiako etxebizitza babestuen eraikuntzak XX. mendeko azken hamarkadan izan zuela erritmorik handiena. Hala, hamarkada horretako azken

17

Dena dela, 2016an eta 2017an ere, autonomia-autonomia garrantzitsu askok berreskuratu gabe zituzten

hamarkada honetako hasierako laguntzak, Sustapen Ministerioak birgaitzeko laguntzen behin-behineko

onarpenei buruz emandako datuak aintzat hartuta. Adibidez, horixe gertatzen da Aragoin, Asturiasen,

Kantabrian, Katalunian eta Valentziako erkidegoan.

Etxebizitza-parkearen birgaitze babestua. Behin-behineko onarpenen kopurua. 2011-2017. Euskadi eta Espainia

Iturria: Sustapen Ministerioa.

Euskadi birgaitzeko laguntzen eraginari buruzko adierazleen buruan dago

autonomien rankingean.

Etxebizitzak birgaitzen laguntzeko programei

eusteko Euskadin egin den ahaleginaren

ondorioz, etxebizitza-parke osoarekiko eta

biztanleriarekiko diruz lagundutako etxebizitzen

kopuruan lehenengo postuan kokatu da.

Euskadin urtean 1.000 biztanleko 96

etxebizitzak jaso dute birgaitzeko laguntza

2011-2017 aldian, gainerako erkidegoetan baino

askoz ere gehiagok, Nafarroako Foru Erkidegoan

(diruz lagundutako 88 etxebizitza 1.000

etxebizitzako) eta Kantabrian (diruz lagundutako

59 etxebizitza 1.000 etxebizitzako) izan ezik.

Ildo beretik, Euskadi da lehen autonomia-

erkidegoa biztanleriarekiko diru-laguntzak

jaso dituzten etxebizitzen kopuruari

dagokionez (44 etxebizitza 1.000 biztanleko),

Estatuko gainerako autonomia-erkidegoak baino

dezente gorago, Nafarroako Foru Erkidegoa (42

etxebizitza 1.000 biztanleko) eta Kantabria (36

etxebizitza 1.000 biztanleko) izan ezik.

109.148 81.913

32.529 26.326 36.989

58.472 45.093

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Espainia Euskadi

16.333 15.797 13.409

11.632 12.510 12.655 15.282

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Autonomia-erkidegoetan birgaitzeko laguntzek duten

eragin konparatua. 2011-2017

Birgaitzeko laguntzen eragin konparatua, autonomia-

erkidegoetako biztanleriaren arabera. 2011-2017

0

4

4

7

8

9

9

10

10

12

14

14

19

20

35

38

59

88

96

Kanariak

Asturias

Valentzia

Gaztela eta Leon

Madril

Aragoi

Katalunia

Balearrak

Galizia

Gaztela-Mantxa

Extremadura

Errioxa

Murtzia

Andaluzia

Melilla

Ceuta

Kantabria

Nafarroa

Euskadi

Iturria: Sustapen Ministerioa

0

2

3

3

5

5

5

5

6

8

8

9

10

10

11

12

36

42

44

Kanariak

Valentzia

Asturias

Madril

Aragoi

Balearrak

Gaztela eta Leon

Katalunia

Galizia

Gaztela-Mantxa

Extremadura

Errioxa

Andaluzia

Murtzia

Melilla

Ceuta

Kantabria

Nafarroa

Euskadi

Iturria: Sustapen Ministerioa

Page 18: Etxebizitza-politikei buruzko ebaluazioa · Espainiako etxebizitza babestuen eraikuntzak XX. mendeko azken hamarkadan izan zuela erritmorik handiena. Hala, hamarkada horretako azken

18

6. Ondorioak eta joerak

Etxebizitza babestuko parkea sortzea da etxebizitza-politika sozial aurreratuen ardatz

nagusietako bat. Hasieran inbertsio publiko handia eskatzen duen arren, hamarkada luzez dauka

eragina gizarte osoan, eta inpaktu positibo handia dakar gizarte kohesioan eta bizitza-proiektuak

sendotzeko laguntza handiena behar duten giza taldeetan. Euskadiri dagokionez, 2003az

geroztik etxebizitza babestuen kalifikazio iraunkorra ezarri ondoren, etxebizitza publikoaren

erabilgarritasun eta errentagarritasun soziala maximizatzea lortu da, etxebizitza babestuak

etorkizuneko belaunaldietarako ere erabilgarri egongo baitira, inolako mugaketarik gabe eta

merkatu librerako ihesik gabe.

Horiek horrela, etxebizitza babestuek pertsonen bizitzako, laneko eta gizarteko ibilbideetan izan

duten inpaktu positiboa ebaluatzen duen txosten bat kaleratu du Etxebizitzaren Euskal

Behatokiak, 2008tik 2017ra bitartean Euskadin etxebizitza babestua esleitu dieten pertsonen

lagin adierazgarri batean oinarrituta1. Hala, Euskadin etxebizitza babestua eskuratu duten

pertsonen % 81,7k adierazi du etxebizitza horri esker baldintza ekonomiko iraunkorrean

emantzipatu ahal izan dela, eta antzeko ehuneko batek (% 78,2k) bere bizitza-zikloko

igurikimenak bete ahal izan dituela.

Ikuspegi horretatik, Euskadi da etxebizitza babestuen parkea eraikitzeko apustu historiko

handiena egin duen autonomia-erkidegoetako bat. 1991-2017 aldia aintzat hartuta,

biztanleriarekiko etxebizitza babestu gehien eraiki dituzten autonomia-erkidegoen artean

bosgarren lekuan dago EAE, 80.000 etxebizitza babestu eraikita: 36,1 etxebizitza babestu

1.000 biztanleko, Estatuko batez bestekotik nabarmen gora.

Era berean, egindako analisiak azaleratu egin du etxebizitza-politikan zer-nolako inflexio-

puntua eragin zuten etxebizitza-politikan Ekonomia eta Diru Batasuneko Egonkortasun,

Koordinazio eta Gobernantzako Tratatuari lotutako aurrekontu-murrizketek. Izan ere,

etxebizitza-politiken potentziala erabat kaltetuta irten zen autonomia-erkidego guztietan.

Testuinguru horretan, Euskadin ere izan du inpaktu negatiboa 2008ko atzeraldiak, baina,

halere, joera negatiborik txikienetakoa duen autonomia-erkidegoetako bat izan da, bai

etxebizitza babestuen sustapenari dagokionez, bai (eta bereziki) birgaitzea sustatzeko politikei

dagokienez.

Estatu osoari erreparatuta, datuek erakusten dute joan den mendeko azken hamarkadan 61.000

etxebizitza babestutik gora amaitzen zirela urtean. Aitzitik, XXI. mendeko lehen hamarkadan

etxebizitza babestuen ratio horrek beherakada txikia izan zuen (-%10), eta higiezinen

booma etxebizitza libreetan metatu zen. Izan ere, 2008ko atzeraldia hasi zenetik hamarkada

bat igaro ondoren ere nabaritzen dira joera horren ondorioak.

Era berean, etxebizitza babestuan egindako inbertsioaren zatirik handiena erosketa-

erregimenean egin da: 2005 eta 2016 bitartean, Espainian eraiki diren etxebizitza babestu

guztien % 80 jabetza-erregimenera bideratu dira, eta soilik % 20 alokairura. Joera hori bera

gertatu da ia autonomia-erkidego guztietan, aztertutako datuek azaleratzen dutenez.

Estatuan ez bezala, 2000-2008 aldian Euskadin gora egin zuen amaitutako etxebizitza

babestuen kopuruak, 1991-2000 aldian bizitza babestuen sustapenaren erritmoa makala

zen bitartean. Hartara, 2000tik 2008ra 3.700 unitate eraiki ziren urtean, eta 2.046 baino ez 1991

eta 1999 bitartean.

1 http://www.etxebide.euskadi.eus/contenidos/informacion/ovv_demanda_2017/eu_ovv_opi/adjuntos/esleipedunak_2008_2017.pdf

Page 19: Etxebizitza-politikei buruzko ebaluazioa · Espainiako etxebizitza babestuen eraikuntzak XX. mendeko azken hamarkadan izan zuela erritmorik handiena. Hala, hamarkada horretako azken

19

Atzeraldiaren urteetan ere, Euskadik etxebizitza babestuen eraikuntza-erritmo biziari eutsi

ahal izan dio. Hala, 2009-2017 aldian 3.000 etxebizitza babestu eraiki dira urtean eta 2009az

geroztik biztanleriarekiko etxebizitza babestu gehien eraiki dituen bigarren autonomia-

erkidegoa da: 13 etxebizitza babestu 1.000 biztanleko. Soilik Nafarroako Foru Erkidegoa dauka

aurretik.

Euskadin 2005 eta 2016 bitartean sustatutako etxebizitza babestuen % 82,7 jabetza-

erregimenera bideratu da, nahiz eta, Etxebizitzaren Euskal Behatokiak alokairuko politikari

buruzko ebaluazio-txostenetan agertzen den bezala, alokairu librea ordaintzen laguntzeko

prestazioen sistema zabala jasotzen duen EAEko etxebizitza-politikak, egoera hori hein

batean behintzat orekatzeko.

2012-2016 aldian, Euskadi da alokairurako etxebizitza babestu gehien eraiki dituen autonomia-

erkidegoa, bai eta kopuru absolutuetan ere, beste autonomia-erkidego batzuk baino txikiagoa

izan arren.

2012az geroztik Espainian izandako goitik beherako aldaketaren ondorioz, ia erabat

desagertu ziren etxebizitza birgaitzeko laguntzak. 2011n 109.148 etxebizitzak jaso zuten

Estatuan birgaitzeko laguntzaren bat; 2014an, ordea, 26.326k baino ez: % 75eko murrizketa,

beraz, hiru urte eskasean.

Birgaitze-politiken aurkako testuinguru horretan, Euskadi onerako nabarmendu zen 2011-2017

aldian emandako birgaitzeko diru-laguntzei dagokienez, hala biztanle-kopurua aintzat

hartuta nola etxebizitza-parkea kontuan hartuta.

Izan ere, 2001 eta 2017 bitarteko aldian, EAEko 97.000 familiak baino gehiagok jaso dute

birgaitzeko laguntzaren bat; hau da, 96 etxebizitza 1.000 etxebizitzako, etxebizitza-parke

osoaren % 10 inguru. Ondorioz, gainerako autonomia-erkidegoen aurretik kokatu da, argi eta

garbi, eta soilik Nafarroako Foru Erkidegoa (88 etxebizitza diruz lagunduta 1.000 etxebizitzako)

eta Kantabria (59 etxebizitza diruz lagunduta 1.000 etxebizitzako) ditu hein batean atzetik.