ERAKUNDEEN ARTEKOJARDUERARAKO ETA

KOORDINAZIORAKO II. UDAL PROTOKOLOA

ON

DA

RR

OA

KO U

DA

LA

G E N E R O I N D A R K E R I A R E N E T A S E X U E R A S O E NBIKTIMA DIREN EMAKUMEEI ARRETA HOBEA EMATEKO

3

Ondarroa, 2011ko maiatza

B A T U D I R A

Ondarroako udalburua

Lea-Artibai Amankomunazgoko burua

Ondarroako Ertza in-Etxeko burua

Ondarroako Oinarr izko Laguntza Unitateko burua

ERAKUNDEEN ARTEKOJARDUERARAKO ETA

KOORDINAZIORAKO II. UDAL PROTOKOLOAGENERO INDARKERIAREN ETA SEXU ERASOEN BIKTIMA D I R E N E M A K U M E E I A R R E T A H O B E A E M A T E K O

Adierazpenak

Akordioak I. Genero indarkeriaren eta sexu erasoen biktima diren emakumeei laguntzeko eta esku hartzeko printzipio nagusiak

II. Genero indarkeria eta sexu eraso kasuetan koordinatzeko prozedurak 1. Genero indarkeriaren eta sexu erasoen biktima diren emakumeentzako “sarbideak”

2. Ertzaintza 2.1. Jarduera erasoa gertatu den tokian 2.2. Jarduera sexu erasoa edo abusua egon denean 2.3. Adingabeentzako arreta 2.4. Salaketa jasotzea

a. Demandatzaileari eman beharreko informazioa b. Babeseko aginduaren eskaera

2.5. Biktimarentzako laguntza 2.6. Informazioa ematea eta gizarte zerbitzuetara bideratzea

a. Kautelazko babes neurriak b. Zerbitzu espezializatuak c. Adostasun informatua

3. Udaltzaingoa 3.1. Esku hartzearen titulartasuna 3.2. Biktimarentzako laguntza

4. Oinarrizko gizarte zerbitzuak 4.1. Esku hartzearen prozesuak 4.2. Biktimarentzako laguntza 4.3. Esku hartze prozesuan biktimarekin egotea 4.4. Esku hartze prozesuan garraioetarako laguntzak 4.5. Baliabideei buruzko informazioa

4

06

08

11

13

13

1516161616

1414141515

1717

191919

212122222324

5

4.6. Emakumeak prozesu aurreko laguntza juridikoa behar badu 4.7. Babes agindua gizarte zerbitzuetan eskatzea 4.8. Emakumeak salaketarik ez jartzea erabaki badu 4.9. Egoera baloratu ondoren, emakumeak urgentziazko bizitokia behar badu 4.10. Gizarte hezkuntzazko esku hartze taldea (ghet)

5. Zerbitzu espezializatuak 5.1. Prozesu aurreko laguntza juridikoa 5.2. Laguntza psikologikorako zerbitzua

6. Osasun zentroa 6.1. Genero indarkeria gertatzen denerako jarraibideak

7. Eskola zentroak

8. Berdintasun arloa III. Erakundeen arteko koordinazioa

1. Udal protokoloaren koordinazio orokorra 1.1. Izendatzea 1.2. Eginkizunak

2. Koordinaziorako mahai teknikoa 2.1. Eginkizunak 2.2. Hauexek osotuko dute

3. Koordinaziorako batzorde politikoa 3.1. Eginkizunak 3.2. Hauexek osotuko dute

IV. Udalaren adierazpenak eta ekintza publikoak

V. Ondarroan genero indarkeriaren edo sexu erasoen ondorioz emakumea hiltzen denerako prozedura Eranskina: zerbitzuetako arduradunen zerrenda

2425252626

292930

404141

37

39

40

454545

464646

48

49

50

3232

trafiko istripuak eta malaria batera baino osasun txarrerako arrazoi nagusiagoa dela.

· Osasunaren Munduko Erakundea-ren esanetan, tratu txarrak jasandako emakumeek, indarkeria dela eta, sekulako sufrimendu psikologikoa dute. Asko eta asko deprimituta edo antsietateak jota daude, beste batzuek trauma ondoko estresaren sintomak dituzte. Posible da luzaroan nekatuta egotea, lo egiteko arazoak izatea, amets txarrak edo jateko arazoak izatea, mina tapatzeko alkohola eta drogak hartzea, edota euren burua baztertzea edo kikiltzea.

· Espainiako Estatuan urtero ehun emakume inguru hiltzen ditu indarke-ria sexistak, eta, ondorioz, ume eta nerabe asko eta asko ama barik geldi-tzen dira, familiaren eta gizartearen sufrimenduaz gain

· Emakumeen aurkako indarkeria sakonean aztertu eta era askotara zehaztu dute nazio, estatu eta nazioarteko erakundeek. Indarkeria-ren erroetan eta ondorioetan bat datoz,

· Forma ezberdinak dituen emaku-meen aurkako indarkeria emakumeen duintasunaren eta osotasun fisiko nahiz moralaren aurkako eraso larria dugu eta, horrenbestez, giza eskubi-deen urraketa nabarmena eta onar-tezina da.

· Emakumeen aurkako indarkeriak emakumeek bizitzeko eremu ezberdi-netan jasaten duten egiturazko ezber-dintasun egoeran ditu erroak. Desber-dintasunari, gizartean eta familian sexuaren arabera egindako zereginen eta arduren banaketa tradizionalak eusten dio, banaketa horrek emaku-meak gizonen azpitik jartzen ditu eta.

· Emakumeen aurkako indarkeria ezberdintasun horren isla da, segurue-nez larriena, baina, horrez gain, gizartea kontrolatzeko funtsezko tresna da, ezberdintasun egoerari eutsi eta iraunarazi egiten diolako.

· Osasunaren Munduko Erakundeak dio emakumeen aurkako indarkeria dela ugaltzeko sasoian dauden emaku-meak hil izanaren edo larri gelditzearen arrazoia, minbizia bezain larria, eta

6

A D I E R A Z P E N A K

7

erasoak izan ziren nagusi: 2009an, arlo horretako 10 salaketatik 8, sexu erasoen salaketak ziren.

· Protokoloek kontuan dute eskume-nen gaia, jardueren edukia ezartzen dutelako. Izan ere, jarduerok EAEko botere publikoen jarduerentzako legeen xedapenak eta irizpideak bete beharko dituzte .

baina ez ordea, nomenklaturan. Ados daude, baita, indarkeriak emakume guztiei eragiten diela esatean, gizarte baldintza, familia estatusa, adina, erlijio eta nazionalitate desberdinetakoak izan arren.

· Mundo zabalean, indarkeria sexistak aurpegi desberdinak ditu, eta herria-ren arabera, era batzuk gehiago ematen dira. Estatuan, bikotekidearen edo bikotekide izandakoaren aurka eragindako indarkeria da nagusi. Horre-la, azpimarratu egiten da izandako edo gaur egungo lotura afektiboa, emaku-mea eta gizona elkarrekin bizi izan ala ez. Hori guztia, genero indarkeria delitutzat jo da legedian .

· Nahiz eta genero indarkeriak baino eragin txikiagoa izan, indarrean dagoen Zigor Kodean datozen Sexu Askata-sunaren aurkako delituen artean, sexu

1

1 Genero indarkeria: Genero indarkeriak indarkeria fisikoa eta psikologikoa batzen ditu, askatasun sexualaren aurkako erasoak, mehatxuak, derrigortzeak edo askatasun gabetza arbitrarioak barne. Erasotzaileak senarrak, senarrak izandakoak, edo bestelako harreman afektiboko bikotekideak izaten dira, nahiz eta elkarrekin bizi ez. Genero Indarkeriaren aurkako babes integralaren neurriei buruzko Lege Organikoaren definizioa, 2004ko abenduaren 29an BOEn argitaratua.

2 CDa ikusi: Erakundeen arteko Protokoloa egiteko kontuan izandako legeak eta protokoloak.

2

8

LAUGARRENA: Indarkeria sexistaren aurkako jarduerei buruzko trebakuntza planak egin eta martxan jartzea, batez ere, erreferentzia eginez koordinazio-rako protokoloan agertzen diren jarraibideei, akordioa sinatu duten erakundeen menpekoak diren edo erakunde horiek osatzen dituzten profesionalentzat, indarkeria sexis-taren biktimei arreta eskaintzen lan egiten dutenentzat.

BOSGARRENA: Lehen Protokoloaren ebaluazio prozesuan sumatutako premiak batu eta bideratzea (3. Erans-kinean datozenak), protokoloaren edukiak benetan ezartzea bermatzeko.

SEIGARRENA: Erakunde sinatzaileen jarduera protokolo honen I. atalaren araberako jarduera printzipioei lotzea: Genero indarkeria eta sexu erasoak jasandako emakumeei laguntzeko eta esku hartzeko printzipio nagusiak.

LEHENA: Osoko Batzarrak udal protokoloaren koordinatzaile nagusia izendatuko du. Komenigarria izango litzateke koordinatzaile nagusia Gober-nu Batzordeko kide izatea eta bere ardura izango da protokoloa betetzeari buruz erantzutea osoko batzarraren eta herritarren aurrean .

BIGARRENA: Zerbitzu bakoitzean erreferentziazko pertsona bat izenda-tzea, arreta eta koordinazio lanei jarrai-pena emateko. Titularra ez dagoene-rako, ordezkoa izendatu behar da .

HIRUGARRENA: Jarduera protoko-loaren edukiak banatzea akordioa sinatu duten erakundeen menpekoak diren edo erakunde horiek osatzen dituzten profesional guztien artean, hain zuen ere, indarkeria sexistaren biktimei arreta eskaintzen lan egiten dutenen artean.

A K O R D I O A K

3

4

3 Bere eginkizunak III. atalean, 1. tartean datoz.

4 Ikusi direktorioa, 2. Eranskina.

3 Bere eginkizunak III. atalean, 1. tartean datoz.

4 Ikusi direktorioa, 2. Eranskina.

9

ZAZPIGARRENA: Erakundeen arteko koordinazioa hobetzeko Protokoloaren II. atalean datozen prozedurak eta mekanismoak jarraitzea.

ZORTZIGARRENA: Protokoloan ezarri-tako koordinaziorako mekanismoetan, indarkeria sexistaren aurka egiten duten beste gizarte eragile batzuen partaidetza sustatzea.

BEDERATZIGARRENA: Koordinaziorako batzarretan parte hartzea, Protokoloari jarraipena emateko eta funtzionamen-dua ebaluatzeko.

HAMARGARRENA: Akordio hau, sinatu eta hurrengo egunean sartuko da indarrean.

Eta aurreko guztiarekin bat datozela adierazteko, honako Protokoloa izenpetu dute, idazpuruan aipatutako tokian eta egunean.

Ondarroa, 2011ko maiatza.

10

ERAKUNDEEN ARTEKOJARDUERARAKO ETA KOORDINAZIORAKO

II. UDAL PROTOKOLOAG E N E R O I N D A R K E R I A R E N E T A S E X U E R A S O E N

B I K T I M A D I R E N E M A K U M E E I A R R E T A H O B E A E M A T E K O

11

tazio sexual, adina, sinesmen edo ideologia, gutxiengo etniko, nazional edo linguistiko bateko kide izatea, maila ekonomikoa, ezgaitasun fisiko, psikiko edo sentsorialak, edota beste edozein izaera pertsonal edo sozial. Era berean, beharrezko neurriak hartuko dira euren egoera pertsonal eta sozialarengatik laguntza osoa jasotzeko zailtasunak dituzten biktimen eskubi-deak modu eraginkorrean bermatzeko, bereziki, ezgaitasunak dituzten emaku-meek eta emakume etorkinek, edozein dela ere euren egoera administratiboa, eskubide horiek izan ditzaten.

1.- Lehentasuna. Emakume biktimen arretak lehentasuna izango du. Izan ere, arretarako zerbitzua beregana joan daiteke, esku-hartzea arintzeko eta errazteko.

2.- Laguntza osoa eta pertsonalizatua. Protokoloan aipatutako indarkeriaren biktima diren emakumeei eta horien menpekoak diren pertsonei ematen zaien arretak indarkeria egoera bakoi-tzetik sortzen diren behar ezberdinak hartuko ditu barnean eta, horretarako, kasu bakoitzean gertatzen diren egoera pertsonalen eta sozialen arabera egokienak diren zerbitzuak eta lagun-tzak jarriko zaizkie eskura.

3.- Berdintasuna. Arreta biktima guztiei eskaintzen zaiela bermatu beharko da, honako ezaugarriengatik inor baztertu barik: egoera zibila, orien-

I . G E N E R O I N D A R K E R I A R E N E T A S E X U E R A S O E N B I K T I M A D I R E N E M A K U M E E I L A G U N T Z E K O E T A E S K U H A R T Z E K O P R I N T Z I P I O N A G U S I A K 5

5- 4. Eranskinean, printzipio nagusi horiek garatzen dituzten gomendioak datoz, tratu txarrak jasandako emakumeentzako esku hartze prozesuan kontuan izan beharrekoak.

Printzipio nagusiek 2009ko otsailean sinatutako Erakundeen Arteko II. Akordioa dute oinarri.

a) Batez ere, ezgaitasunak dituzten emakumeek informazioa eta baliabideak erabiltzeko duten eskubidea bermatzeko, kasu bakoitzean beharrezkoak diren egokitzapenak egin beharko dira

12

4.- Prebentzioa. Jasotako jarraibide multzoa aplikatuko da biktimen aurkako indarkeria egoerarik errepika ez dadin. Biktimak izan daitezke bai emakumeak, bai euren kargu dituzten

(garraiorako laguntzak, lagun egitea, keinu hizkuntzako interpreteak, braillez idatzitako dokumentuak, komunikazio handigarria, etab.). Emakume atzerritarrek hizkuntzaren aldetik izan ditzaketen eragozpenak gainditzeko edo arintzeko neurriak ere hartuko dira. Emakume horiei gogoraraziko zaie erroldatzeko eskaera egitea zein garrantzitsua den babes sozialaren sareko oina-rrizko zerbitzuak jaso ahal izateko.

b) Garrantzitsua da gogoratzea genero indarkeria jasaten duten emakumeei laguntzeko sistemak aurrerapauso handiak eman dituela, baina, bestalde, egungo zerbitzuek eta baliabideek mugak dituzte, nolabaiteko autonomia pertsonala duten emakumeentzat direlako. Gainerako zailtasunak dituzten emakumeen taldeek aukera gutxia-go dute baliabideetara ailegatzeko. Izan ere, batzuetan, zerbitzuetatik kanpo gelditzen dira.

umeak eta nerabeak, edo eurekin bizi diren eta mendekotasuna duten pertsona helduak.

5.- Adingabeen interesen defentsa. Jarduera protokoloa aplikatzeko garaian, biktimek euren kargu dituzten adingabeei arreta eskaintzeko eta horiek babesteko beharrezkoak diren neurriak hartuko dira, adingabeen eskubideak, ongizatea eta garapen osoa bermatzeko. Beti kontuan hartu beharko da umeen eta nerabeen interes gorena, umeei eta nerabeei arreta eta babesa emateko otsailaren 18ko 3/2005 Legeak xedatzen duen moduan.

6.- Jabekuntza eta normalizazioa. Kasu bakoitzerako neurri egokiak hartzeko garaian, indarkeriaren biktima diren emakumeek autonomia eta bizimodu normalizatua izan dezaten ahalegina egin beharko da.

7.- Eraginkortasuna eta arintasuna. Protokoloak batzen dituen jarraibideak aplikatzeko, bermatu beharko da antolaketa eraginkorra eta arina, horrelako egoeretan ohikoa izaten den

13

premiak hala eskatuta berehalakota-sunarekin jokatzeko.

8.- Ahalik eta biktimizaziorik txikiena. Protokoloan aipatzen den indarkeria jasan duten emakumeen bigarren mailako biktimizazioa. Hori horrela, protokoloan aurreikusitako arreta eskaintzeko jarraibideak eta bideak

I I . G E N E R O I N D A R K E R I A E T A S E X U E R A S O K A S U E T A N K O O R D I N A T Z E K O P R O Z E D U R A K

1 . G E N E R O I N D A R K E R I A R E N E T A S E X U E R A S O E N B I K T I M A D I R E N E M A K U M E E N T Z A K O “ S A R B I D E A K ”

· Kontuan izanda genero indarkeria jasan duten emakumeek laguntza sare urria izan dezaketela gizartean;

· Kontuan izanda bai Udalak eta bai elkarteek egindako sentsibilizazio lanak bultzatu egin dezaketela emaku-meek bizi duten indarkeria desnaturali-zatzera;

OINARRIZKO GIZARTE ZERBITZUAK

ERTZAINTZA

· Ondarroako Udalak emakumeei sarbideak erraztu nahi dizkie, esku hartze prozesua hasi eta euren bizitza-tik indarkeria ezabatzeko. Hori dela eta, hauexek dira prozedura hasteko erakundeak:

betetzea eta inplikatutako erakundeak koordinatzea profesionalen ardura izango da; biktimek ez dute ardura hori izan behar.

14

UDALTZAINGOA

LAGUNTZA PSIKOLOGIKORAKO ZERBITZUA

LAGUNTZA JURIDIKORAKO ZERBITZUA

OSASUN ZENTROA

BERDINTASUN ARLOA

Osasun Zentrora lagundu behar bazaio, ertzaina zain egongo da osasun langileek kontsulta amaitu arte, ondo-ren, biktimari lagun egiteko premiak ebaluatzeko.

2.2. Jarduera sexu erasoa edo abusua egon denean

Sexu erasoa edo abusua egin berria bada, biktima Galdakaoko Ospitaleko larrialdietarako zerbitzura eroango da.

Biktimari ez garbitzeko eta arroparik ez aldatzeko esango zaio, eta aho bidezko erasorik gertatu bada, ez jan eta ez edateko ere adieraziko zaio. Ospitalera eroaten badute, ertzainek ziurtatuko dute auzitegiko medikua ospitalera joateko eskaera egin dutela, azterketa medikoa egin eta laginak hartzeko. Era

2.1. Jarduera erasoa gertatu den tokian

Biktimak hala eskatutakoan, edo beste pertsona edo erakunde batzuek salake-ta jartzen dutenean, ertzaina biktima dagoen etxera edo tokira joango da eta han egongo da beharrezkoa den denboran.

Biktimak lesioak baditu, txikiak izan arren, edota lesioak agerikoak ez izana-gatik egon litezkeenaren susmoa badago, biktimari dagokion zerbitzu medikora lagunduko zaio (Ondarroako Osasun Zentroa edo Galdakaoko Ospitalea) eta lesioen partea eska dezala aholkatuko zaio, ondoren, parte hori salaketa jartzeko unean aurkeztu ahal izateko.

2 . E R T Z A I N T Z A

15

berean, auzitegiko medikuari gertaka-riari buruz eskura dauden datu guztien berri emango zaio.

Ospitalera eroaten badute, aldez aurretik, abisatu egingo diete ospitale-koei GENERO INDARKERIAREN edo sexu erasoen biktima daramatela; emakumeari baliabideen eta zerbi-tzuen informazioa emango diote eta ospitalean lagako dute medikuak ikusteko zain.

2.3. Adingabeentzako arreta

Biktimak bere ardurapean adingabe-ren bat badu, zaindu ezin duen tartean, berak izendatutako pertsonaren edo familiako beste norbaiten esku lagako da adingabea; hori posible ez bada, hitzartutako zerbitzu publikoetara (Foru Aldundiko adingabeen zerbitzua) jo beharko da, adingabeen kargu egin daitezen.

Biktimari ez zaio aitorpenik hartuko osasun arloko langileek azterketa egin eta bere behar pertsonalak ase arte. Biktima ospitaleratu behar bada, deklarazioa ospitale barruan hartuko zaio ahal denean.

a. Demandatzaileari eman beharre-ko informazioa

2.4. Salaketa jasotzea

Salaketa jasotzerakoan, biktimaren egoera emozional berezia kontuan hartuko da, betiere, segurtasun giroa sortzen saiatuz. Salaketa jasotzea, ahal dela emakumezko batek egingo du, leku eroso eta pribatuan, ahal dela inork edo ezerk eten barik eta biktima-ren intimitatea gordetzeko egoeran. Salaketa amaitzen denean, biktimari salaketaren kopia bat emango zaio.

Biktimari salaketa jartzeak dakartzan ondorioak zeintzuk diren azalduko zaio. Sexu askatasunaren aurkako delituetan ere, salaketa jartzearen beharra azalduko zaio, ustezko eraso-tzaileari bide judizialetik pertsegitu ahal izateko.

Era berean, babes agindua eskatzeko aukera duela jakinaraziko zaio, baita salaketa jartzeko zein babes eskaera eskatzeko doako aholkularitza emango dion ofizioko abokatua izateko eskubi-dea ere -etxeko indarkeria kasuetako zein sexu erasoetako biktimei aholkula-ritza ematen espezializatutako aboka-

16

b. Babeseko Aginduaren Eskaera

tua izango da-. Biktima aholkularitza jasotzeko prest badago, ertzainak horretarako behar diren kudeaketak egingo ditu eta biktimari jakinaraziko dio abokatua ertzain-etxera noiz ailegatzea aurreikusita dagoen.

Ertzain-etxean babesteko aginduaren eskaera egiten denean, gertakariak frogatzeko urgentziazko atestatua edo txostena egingo da eta delitu eta falta jakin batzuk azkar eta berehala epaitzeko prozeduraren arabera izapidetuko da atestatu edo txostena.

2.5. Biktimarentzako laguntza

Biktimak segurtasuna arriskuan ikusten badu, edola hala eskatzen badu, lagundu egingo zaio bai berari eta, beharrezkoa bada, baita ardura-pean dituen seme-alaba adingabeei ere, berak proposatutako helbidera edo beste tokiren batera (senitar-tekoren baten etxera, lagunenera, etab.) edota komeni bada, abegirako foru baliabidera.

Biktima eroan behar den kasuetan,

bereizgarririk gabeko ibilgailu ofizia-lean eroango da eta ase egingo zaizkio urgentziazko premiak behar diren baliabideetan: larrialdietarako osasun zerbitzua, gizarte zerbitzuak, etxea, abegi baliabidea, epaitegia (lehen bertaratzean), etab.

Biktimari gizarte zerbitzuen informa-zioa emango zaio eta, behar badu, baita tramiteak egiteko garraiorako udaleko laguntzen informazioa ere. 2.6. Informazioa ematea eta gizarte zerbitzuetara bideratzea

Biktimari idatziz jakinaraziko zaio bere eskubideak zeintzuk diren eta eskura dauden baliabideak zeintzuk diren.

Biktimari kautelazko babes neurriak eskatzeko aukeraren inguruko informa-zioa emango zaio; besteak beste, erasotzaileari debekatzea leku jakin batean, auzo, herri, probintzia edo beste toki erakunde batean edo Autonomia Erkidegoan bizitzea edo hara joatea. (Prozedura Kriminaleko Legearen 13. eta 544 bis artikulua).

a. Kautelazko babes neurriak

17

Biktimari, horrez gain, informazioa emango zaio honakoen inguruan: Prozedura Kriminaleko Legearen 544 artikuluan aurreikusitako babesteko agindua eskatzeko aukera, ofizioko abokatua eskatzeko aukera, doako laguntza juridikoa eskatzeko aukera eta eskura dauden diru-laguntzak.

Gainera, biktimari jakinaraziko zaio arazo mota horiek dituztenei arreta espezializatua eskaintzeko eskura dauden baliabideak zeintzuk diren (abegi-etxeak, laguntza juridikoa eta psikologikoa jasotzeko programak...). Edozelan ere, biktimari ematen zaion informazioa gora behera, oso garran-tzitsua izango da kasua Ondarroako Oinarrizko Gizarte Zerbitzuetara bideratzen saiatzea.

Biktimari proposatuko zaio Gizarte Zerbitzuekin harremanetan jartzea, bai telefonoz, bai bertaratuta, baldin eta ez bada zerbitzuon erabiltzaile. Emaku-meak baiezkoa ematen badu, (momentuan edo ertzainekin egon ondoren), Ondarroako Oinarrizko Gizarte Zerbitzuei komunikatuko zaie,

b. Zerbitzu espezializatuak

c. Adostasun informatua

biktimari ahalik eta arinen deitzeko.

Biktima ez bada Gizarte Zerbitzuetako erabiltzaile, adostasun idatzia eskatuko zaio Ertzaintzari emandako datuak Gizarte Zerbitzuek partekatzeko. Era berean, Gizarte Zerbitzuei biktimari arreta hobetzeko beharrezkoa den informazioa eskatuko zaie idatziz. Eskaera biak ereduen araberakoak izango dira: IZAERA PERTSONALEKO DATUAK ERABILTZEKO ADOSTASUNA-REN AKTA eta ETXEKO EDOTA GENERO INDARKERIAREN BIKTIMEI BURUZKO INFORMAZIO ESKAERA. (5. eta 6. Eranskinak).

18

Ber

e et

xera

(g

auza

k ha

rtze

ra)

Bes

te e

txe

bate

raU

rgen

tzia

zko

bizi

toki

a

Bai

Ez

Urg

entz

iazk

o ab

egi z

entr

ora

deitu

et

a er

oan

(BFA

)

Bai

Ez

Giz

arte

Zer

bitz

ueta

ra

Jarr

aipe

na

Ez

Ate

stat

ua

Bai

Ond

orio

ei b

uruz

ko in

form

azio

a

Bab

es A

gind

ua e

skat

zea

Ate

stat

ua

epai

tegi

a

Ofiz

ioko

txa

nda

dei

tu

eta

abok

atua

ren

edo

Lagu

ntza

ju

ridi

koko

ard

urad

unar

en z

ain

Seg

urita

tear

en a

rris

ku-t

esta

Txos

tena

Info

rmaz

ioa

Eroa

tea

Bal

iabi

deak

eta

ze

rbitz

uak

Bai

Ez

Epai

tegi

ra e

roan

(1

. be

rtar

atze

a)

Bal

iabi

deei

bur

uzko

in

form

azio

a

Gen

ero

inda

rker

ia

Sex

u Er

asoa

k

Gal

daka

oko

Osp

itale

a (a

urre

tik d

eitu

) Le

sioa

k (l

arrita

suna

ren

arab

era)

Le

sior

ik e

z

Osa

sun

Zen

troa

Med

ikua

ren

zain

SA

LAK

ETA

Ertz

ain

tza

In S

itu

Ertz

ain-

etxe

a

Bes

tepe

rtso

na b

at

Emak

umea

Uda

ltzai

ngoa

Ertz

aint

zaai

lega

tu

arte

emak

ume

arek

in

Dei

a

19

3.1. Esku hartzearen titulartasuna

2006ko abenduaren 20an Ertzaintzak eta Ondarroako Udaltzaingoak Koordi-naziorako Protokoloa sinatu zuten. Horren arabera, genero indarkeria kasuetan, titulartasuna biena da. Sexu-askatasunaren aurkako delituen titulartasuna Ertzaintzaren eskumena da eta exhibizionismo kasuetan titular-tasuna biena da.

Era berean, zaintze eta babes jarduere-tan ere, biek izango dute titulartasuna.

3.2. Biktimarentzako laguntza

Biktima Udaltzaingora joaten bada, edo telefonoz deitzen badu, edo Udal-tzaingoaren lehen jarduera in situ bada, kalean zein etxean, biktimak salaketa jarri nahi badu, Ertzaintzari deituko zaio, eta emakumearekin egongo da zain dagoen bitartean.

Biktimak ez badu nahi salaketarik jarri, Udaltzaingoak lagunduko dio, osasun-zentrora, koordinaziorako protokoloko

3 . U D A L T Z A I N G O A

arduradunarengana urgentziazko bizitokia behar badu, edota Oinarrizko Gizarte Zerbitzuetara, biktimak baliabi-deren bat eskatuz gero, eta esku-hartzea jendaurreko ordutegian egiten bada.

Biktimari aholkularitza juridikoa duela gogoraziko zaio, salaketak zertarako balio duen eta bere ondorioak zeintzuk diren jakin ditzan. Horrela, gertatu-takoaren txostena idatziko da, ondo-ren, Ertzaintzari eman eta atestatua prestatzeko.

20

Sal

aket

a

Ez

Larr

iak

Arina

k

Osa

sun

Zen

tror

ala

gund

uEr

tzai

ntza

ri

deitu

Emak

umea

reki

n eg

on

Ertz

aint

za

Gal

daka

oko

Osp

itale

a

Ertz

aint

zare

ntza

ko a

test

atua

Bal

iabi

deen

be

harr

a

Bai

Giz

arte

Zer

bitz

uen

zain

Ord

uteg

itik

kanp

o

Giz

arte

Zer

bitz

uei d

eitu

Prot

okol

oare

n ko

ordi

nazi

orak

o ar

dura

duna

ri d

eitu

Ertz

aint

zari d

eitu

Ber

arek

in e

gon

Ertz

aint

za h

eldu

art

e

Lesi

oak

Lesi

orik

ez

Gen

ero

Inda

rker

ia

(Lag

untz

a ju

ridi

koa

ahol

katu

) Sex

u er

asoa

Emak

umea

ren

edo

best

e pe

rtso

na b

aten

dei

aIn

situ

U

daltz

aing

ora

joan

da

Ertz

aint

zari d

eitu

Emak

umea

reki

n eg

on

Ertz

aint

za h

eldu

art

e

Sal

aket

arik

ezU

dal

tzai

ng

oa

21

Esku hartzea era bitakoa izan daiteke:

- Urgentziazko egoera izango da berehalako erabakia hartu behar den egoera (salaketa jarri, etxetik ateratzea antolatzea, ospitalera edo abegi zentrora eroatea, etab.)

- Oinarrizko Gizarte Zerbitzuek urgen-tziazko egoeren arreta egingo dute 8:00etatik 15:00etara, astelehenetik barikura. Ordutegi horretatik kanpo, esku hartzea Protokoloaren koordina-tzaile nagusiaren kargu egongo daondoren, Oinarrizko Gizarte Zerbitzue-tara jotzeko, laguntza ematen jarrai dezaten.

- Horrelako jardueren ondorioz, beste daitezke (epaiketa, egonaldi laburreko edo ertaineko abegia eskatzea, diru-laguntzak eskatzea, etab.) Edoze-lan ere, nahiz eta berehalako erabakirik hartu beharrik egon ez, esku hartze prozesuak jarraitu egingo du.

4.1. Esku hartzearen prozesuak

Ondarroan, genero indarkeria eta sexu eraso kasuetan, esku hartze sozialaren arduradunak Oinarrizko Gizarte Zerbi-tzuak dira, hain zuzen ere, jarduteko oinarrizko unitateak direlako. Gizarte Zerbitzuen esku-hartzeak era bitakoa izan daitezke: urgentziazkoak eta erregularrak.

Hona hemen Gizarte Zerbitzuek koordi-natzen dituzten baliabide espezifikoak indarkeriaren biktima diren emakume-entzat:

-Adingabeekin eta familiekin hezkun-tzazko esku hartzea duen taldea. (GHET)-Emakumearentzako Laguntza juridiko-rako zerbitzua.-Genero indarkeria eta sexu eraso kasuentzako laguntza psikologikorako zerbitzua.-Gizarteratzeko zerbitzua.

4 . O I N A R R I Z K O G I Z A R T EZ E R B I T Z U A K a. Urgentziazko egoerak:

6- III. Idatz zatiaren 1. zatian arduradunaren eginkizunak datoz.

6

22

sare bat badu, bizilekua aldatu badu edo bestelako gertaeraren bat dela eta, ez badu nahi Oinarrizko Gizarte Zerbitzuen esku hartzerik.

4.2. Biktimarentzako laguntza

Lehenengo elkarrizketaren helburua biktimari laguntzea izango da, eskura dituen baliabideak eta arreta jakinaraz-tea, eta arazoak izan ditzakeen irtenbi-deak azaltzea. Bai berak, bai bere guraso ahalaren pean edo zaintza eta babespean dituen adingabeek gizarte laguntza osoa jasotzeko eskubidea dutela ere azalduko zaio. Jakinaraziko zaio bere segurtasuna, eta hala dagokionean, baita seme-alabena ere, zaintzeko eskura dauden bitarteko guztiak bere eskura jarriko direla.

- Foru edo autonomia eskumeneko baliabideak behar badira, Oinarrizko Gizarte Zerbitzuek bideratu eta koordi-natuko dituzte baliabideok.

4.3. Esku hartze prozesuan biktimarekin egotea

Esku hartze prozesuan behar duten emakumeekin egotea Oinarrizko Gizarte

- Egoera erregularrak: Berehalako erabakirik behar ez duten egoerak, biktimak ez duelako salaketarik jarri nahi, erasoa ez delako egin berria, zerbitzu espezializatuen etengabeko laguntza behar duelako, diru-lagun-tzak, etab...

- Kasu horietan, esku hartze prozesuan urgentziazko esku hartzeak beharko dituzten egoerak egon daitezke.

c. Esku hartze prozesuaren amaiera

Arazoaren ezaugarriak kontuan izanda, batzuetan, esku hartzeak urgentziazko egoerei eta erregularrei erantzungo die, biktimak etengabeko laguntza eskatzen badu, edo zerbitzuak laga nahi baditu. Hori dela eta, esku hartze prozesu ugari daude, zehatzak zein epe luzekoak.

Edozelan ere, kasuen jarraipena Oinarrizko Gizarte Zerbitzuen ardura da. Jarraipena bertan behera gera daiteke emakumeak horrela eskatuz gero, berbaz edo isilbidez: indarkeria-ren zikloa apurtu duelako, bikote harre-mana amaitu badu, laguntzarako beste

b. Egoera erregularrak

23

gainean jarri beharko da, beharrezko gestioak abian jartzeko (anbulantzia bidaltzea, Ertzaintzari deitzea...) Ondo-ren, biktima hurren dagoen ospitaleko larrialdi zerbitzuetara eroan beharko da eta ez garbitzeko eta arroparik ez aldatzeko esan beharko zaio, eta aho bidezko erasorik gertatu bazaio, ez jateko eta ez edateko, etorkizuneko prozesu judizial baterako funtsezkoak izan daitezkeen frogak deusezta ez daitezen

- Biktima ospitalera eroanez gero, Oinarrizko Gizarte Zerbitzuak aldez aurretik ospitalera deituko du biktima hara daramatela jakinarazi eta ospita-lean arreta eskaintzeko prestaketak egiten has daitezen. Ospitaleak egingo ditu auzitegiko medikua bertaratzeko gestioak, biktimari azterketa medikoa egiteko eta laginak hartzeko.

- Edozelan ere, auzitegiko medikuari gertakariari buruz eskura dauden datu guztien berri emango zaio.

4.4. Esku hartze prozesuan garraioeta-rako laguntzak

- Kontuan izanda zenbat kilometro dauden Ondarroa eta laguntza ematen

Zerbitzuen ardura da.

Emakumeen berbiktimizaziorik egon ez dadin, ez da berarekin jende gehiegirik egon behar. Beraz, salaketarik ez badago, Gizarte laguntzaileak egingo dio lagun, eta, salaketarik badago, dagokion ertzainak.

a. Osasun arretarako laguntza

- Biktimak Oinarrizko Gizarte Zerbitzue-tara jotzen badu eta lesioak baditu edo, nahiz eta ez ikusi, zauriak dituela uste bada, dagokion osasun zerbitzura lagunduko zaio (Ondarroako Osasun Zentroa eta Galdakaoko Ospitalea)

- Adieraziko zaio lesioen parte ofiziala eskatzeko, horrela salaketa egitean aurkeztu ahal izateko.

- Emakumearen segurtasuna edo osotasun fisikoa arriskuan badago, Ertzaintzari deitu beharko zaio, lagun-tza eske.

b. Sexu abusuen kasuetan osasun arretarako laguntza

- Sexu erasoa edo abusua gertatu berria bada, SOS Deiak jakinaren

24

7

7 Hitzarmena egitea koordinaziorako Mahai Teknikoan eta Batzorde Politikoan eztabaidatuko da.

horiek eskuratzeko bidea egingo da, beharrezkoa denean, emakumea zerbitzu espezializatura edo bestelako zerbitzuetara bideratuz.

- Emakumeak Oinarrizko Gizarte Zerbitzuetara jotzen badu, genero indarkeria jasotzen dutenentzat dauden baliabideen eta zerbitzuen informazioa emango zaio. Horretarako, baliabideen informaziorako liburuxka emango zaio, lasai irakurri eta komeni zaiona aukeratzeko.

4.6. Emakumeak prozesu aurreko laguntza juridikoa behar badu

Emakumeak laguntza juridikoa behar badu, Gizarte laguntzaileak Amanko-munazgoko zerbitzura bideratuko du eta abokatuari txanda eskatuko dio. Laguntza juridikoa emateko zerbitzue-tako laguntza kualifikatuaz gainera, gizarte laguntzaileak biktimari bere eskubideei eta egin beharreko proze-dura judizialei eta izapideei buruzko oinarrizko informazioa eta aholkuak emango dizkio.

Biktimari jakinaraziko zaio babesteko

edo beharrezko tramiteak egiten diren herrien artean (Galdakao, Durango, Gernika, Bilbo);

- Kontuan izanda Ertzaintzak garraioa bakarrik lehen esku hartzean bermatzen duela;

- Kontuan izanda garraio publikoaren mugak;

- Biktimak ez badu berezko baliabiderik salaketa jartzeko, beharrezko laguntza jasotzeko edo egin beharreko trami-teak egiteko, garraioa bermatu egingo zaio. Horretarako, Udalak eta herriko taxilariek hitzarmena sinatuko dute .

4.5. Baliabideei buruzko informazioa

- Kasu erregularretan zein urgentziaz-koetan, emakumeari genero indarkeria eta sexu erasoak gertatzen diren egoeretarako eskaintzen diren udal, foru, Erkidegoko eta Estatuko baliabi-deen berri emango zaio (juridikoak, psikologikoak, ekonomikoak, gizarte hezitzaileak, bizitoki, lana, etxebizitza eta abarren ingurukoak) , eta hala dagokionean, emakumeak baliabide

25

agindua eskatzeko garaian, behar moduko aholkularitza jasotzeak duen garrantzia; horretarako, abokatuen elkargoetako zerbitzu espezializatuari laguntza juridikoa eskatzeko aukera duela adieraziko zaio. Laguntza hori gizarte zerbitzuetatik, Ertzain-etxetik edo epaitegitik eska daiteke

4.7. Babes Agindua Gizarte Zerbitzuetan eskatzea

Gomendioa eman arren, biktimak babesteko aginduaren eskaera gizarte zerbitzuetatik egitea nahiago badu, berriro ere gogoraraziko zaio aboka-tuen laguntza zerbitzuaz baliatzea komeni dela. Gizarte langilea zerbi-tzuarekin harremanetan jarriko da horretarako.

4.8. Emakumeak salaketarik ez jartzea erabaki badu

Biktimak ez badu nahi gertatutakoa salatu ezta babes agindua eskatu ere, informazioa batzeko Erakundeen arteko II. Hitzarmenaren III. Eranski-nean dauden ereduak erabiliko dira. Edozelan ere, Gizarte laguntzaileak egoera bakoitzari egokitutako galderak egiteko askatasuna izango du. Egoerak

horrela eskatzen badu, dagokion agintariari gertatutakoaren berri emango dio. Horretarako, Erakundeen arteko II. Hitzarmenaren III. Eranskine-ko bidalketa txostenaren eredua erabi-liko da eta biktimari kopia bat emango zaio. Aipatutako bidalketa txostena emakumea beste instantzia batzuetara bideratzen denean ere erabiliko da, harrera egiten dion erakundeak gizarte zerbitzuetako langileekin harremane-tan jartzeko modua izan dezan.

Dagokion agintariari gertatutakoaren berri eman baino lehen, (Guardiako Epaitegia, Fiskaltza), biktimari zera azalduko zaio, salatzera eta agindua eskatzera animatzearren: salaketa jartzea, eskubidea ez ezik, jasaten ari den harreman bortitzarekin amaitzeko eta Justizia Administrazioak dituen babes mekanismoak eskuratzeko modua dela (erasotzailearen urruntze agindua, poliziaren babesa, aitak semearekiko edo alabarekiko dituen eskubideak bertan behera lagatzea, etxebizitzaren erabilpena, elikadura pentsioa eta abar) Era berean, profe-sionalak legez gertatutakoa epaitegiei jakinaraztera derrigortuta daudela azalduko zaio biktimari. Izan ere,

26

8

agindua betetzen ez badu, zigor ondo-rioak izan ditzake.

Hala eta guztiz ere, emakumearen segurtasuna edo osotasuna arriskuan badago, atzeratu egin daiteke aginta-riari kasuaren berri ematea .

Biktimak salaketarik ez jartzea eraba-kitzen duen kasuetan, eta hori kasua ez izanik ere egoki irizten denean, gizarte zerbitzuek epaitegiari premiazkoak iruditzen zaizkien neurriak hartzeko eskatu ahal izango diote, Genero Indar-keriaren Aurrean Babes Osoa emateko Neurriei buruzko abenduaren 28ko 1/2004 Lege Organikoaren 19.4 artiku-luari jarraiki. Eskaera horiek fiskaltza-ren bidez bideratuko dira eta fiskaltza-ra joko dute aipatutako zerbitzuek eskaerak gauzatzeko.

4.9. Egoera baloratu ondoren, emaku-meak urgentziazko bizitokia behar badu

- Emakumeak urgentziazko bizitokia behar badu eta Oinarrizko Gizarte

8 Ofizioko salaketa protokoloko koordinatzailearen ardurapean jarriko da. Koordinatzailearen eginkizunak III. Idatz zatiko 1. tartean daude.

Zerbitzuetara bulego orduetan joan bada, urgentziako abegirako foru baliabidean sartzeko tramiteak egingo dira.

- Urgentziazko bizitokia eskatzen bada edo etxea berehala laga behar badu eta eskaera Oinarrizko Gizarte Zerbi-tzuen ordutegitik kanpo egiten bada, urgentziazko jarduera protokoloa jarriko da martxan, koordinazio nagusiaren ardurapean (IV. idatz zatia, 1. tartea)

4.10. Gizarte Hezkuntzazko esku hartze taldea (GHET)

Indarkeriaren biktimak adingabeko seme-alabarik badu, Gizarte Zerbitzuek adingabeen egoera eta GHET -n esku hartzea beharrezkoa den baloratuko dute. Izan ere, adingabeek ere indarke-riaren eraginpean daude eta euren babesa agintarien ardura da.

- Adingabeak arriskuan dauden familie-tan esku hartzeko zerbitzua da, amankomunazgoak ematen duena.

27

Adingabearen amak jasaten duen bikotekidearen indarkeria (adingabearen aita izan ala ez) adingabearentzat ere arrisku egoera da.

- Zerbitzurako sarrera Oinarrizko Gizar-te Zerbitzuek bideratzen dute.

- Eskola Zentroak leku aproposak dira genero indarkeria detektatzeko adinga-bearen jokabidearen bitartez. Horrexe-gatik, GHET eurekin koordinatuko da:

• Familia barruko tratu txarrak detektatzeko arrisku adierazleak emateko;

• Eskola zentroan tratu txarrak detektatzen badira, elkarrekin esku hartzeko;

• Kaleko hezitzaileak, familia hezitzaileak edo laguntza psikolo-gikoa bideratzeko;

• Hiruhilero kasuen jarraipena egiteko

28

Bai

Osa

sun

Zen

troa

Larr

iaArina

Ez

Sex

u er

asoa

k

SO

S-D

eiak

Gal

daka

oko

Osp

itale

a (a

urre

tik

deitu

)

Giz

arte

Zer

bit

zuak

Ur

entz

iazk

oaEr

regu

larr

aG

ener

o in

dark

eria

Lagu

ntza

juridi

koa

Lagu

ntza

eta

ga

rrai

oa

berm

atze

a

Lagu

ntza

psik

olog

ikoa

Bab

es A

gind

uaLa

gunt

zaG

izar

te-h

ezku

ntza

GH

ET

Esku

har

tze

fam

iliar

raEs

kola

kEr

tzai

ntza

Eai

teia

Giz

arte

Zer

bit

zuak

Bal

iabi

deen

eta

zer

bitz

uen

berb

azko

et

a id

atzi

zko

info

rmaz

ioa

Lan

Prog

ram

a so

zial

a, e

kono

mik

oa

eta

lane

koa

Seg

urita

tea

arrisk

uan

bada

go,

deitu

Er

tzai

ntza

, -

-

Lesi

oak

Ertz

aint

zari d

eitu

Lagu

ntza

juridi

koa

Etxe

ak b

este

he

rrie

tan

Urg

entz

iazk

o ab

egi

zent

roak

(BFA

)

Bai

Ez

Uda

ltzai

ngoa

edo

SO

SD

eiak

Sal

aket

a/Bab

es A

gind

ua

Bai

Ez

Urg

entz

iazk

o bi

zito

kiai

g

gp

• Salaketa jartzeko prozedurak;• Salaketaren ondorioak;• Eskura dauden baliabide juridikoak (salaketa jarri ahal izateko edo Babes Agindua eska-tzeko doako laguntza juridiko espezializatua, erasotzailea aldentzeko eskaera, banatze zibileko behin-behineko neurriak...)• Doako justizia eskatzeko aukera, Abokatuen Elkargoko Orientazio Juridikoko Zerbitzuen bitartez, legezko baldintzak bete-tzen baditu;• 35/1995 Legeak batzen dituen laguntzak eskatzeko aukera;• Biktimari lagun diezaiokeen bestelako informazioa.

- Biktimari jakinaraziko zaio, halaber, aukera duela eta komeni dela, gainera, babesteko aginduaren eskaera egitea. Horrela, epaitegiak, egoki irizten badio, biktima babesteko neurriak hartuko ditu. Neurri horiek izan daitezke zigor neurriak (behin-behineko espetxe zigorra, erasotzailea aldentzeko agindua...) edo zibilekoak (eraso-tzaileari etxebizitza erabiltzeko debe-

5. ZERBITZU ESPEZIALIZATUAK

Zerbitzu espezializatuak amankomu-nazgoko edo foru baliabideak dira. Emakumearentzako zerbitzuak dira, genero baldintzari lotutako arazoei erantzuteko. Zerbitzu horietan lehenta-suna dute genero indarkeriak euren eta seme-alaben gain dituen ondorioek.

5.1. Prozesu aurreko laguntza juridikoa

- Emakumeak bide bi ditu laguntza juridikoa izateko:

a. Zuzenekoa: (Zerbitzuak Onda-rroan dituen egunetan txanda eskatuta)

b. Bideratutakoa: Oinarrizko Gizarte Zerbitzuetatik, Berdintasun Sailetik, Ertzaintza edo Udaltzaingotik, laguntza psikologikoko zerbitzutik edo Osasun Zentrotik.

- Zerbitzuaren eginkizunak informati-boak dira eta gai hauei buruzkoak:

• Genero indarkeria eta sexu erasoak jasaten dituzten emaku-meei laguntzeko neurri legalak;

29

30

b. Bideratutakoa: Oinarrizko Gizarte Zerbitzuetatik, Berdintasun Sailetik, Ertzaintza eta Udaltzaingotik, aholkularitza juridikoko zerbitzutik edo osasun zentrotik.

- Laguntza psikologikoak lehentasuna izango du hur-hurreko arriskua dagoen kasuetan, doakoa eta espezializatua izateaz gain.

- Zerbitzuaren helburua genero indar-keriak eta sexu erasoek emakumeen-gan eta adingabeengan eragindako kalteei ekitea da.

- Esku hartzea honelakoa da:

• Diagnostikoa eta balorazioa.

• Banakako laguntza psikolo-gikoa: laguntza psikologikorako eta psikoterapiako banakako tratamenduak onuradunentzat.

• Kasuen jarraipena.

• Kasuen ebaluazioa.

kua jartzea, seme-alabekiko dituen eskubideak murriztea, mantenu pentsioa ordaindu beharra...) Hala dagokionean, gizarte zerbitzuei dagoz-kien laguntzak eskatzea ere komeni da.

- Biktimari jakinaraziko zaio babesteko aginduak salaketa izaera duela, eta legeak agindu horren eskaera gizarte zerbitzuetan egitea ahalbideratzen duen arren, biktimari gomendatu eta azalduko zaio agindu hori Ertzaintzari eskatzeak duen garrantzia. Izan ere, Ertzaintzari eskatuz gero, hainbat izapide egin beharrik ez du izango eta agindua lehenago ematea ahalbide-tuko du (biktimak eta erasotzaileak epaitegian agerraldia egin eta gehienez 72 orduko epean)

5.2. Laguntza psikologikorako zerbitzua

- Laguntza psikologikorako zerbitzua foru baliabidea da eta Lea Artibai Amankomunazgoan dago, Markina-Xemeinen. Zerbitzua jasotzeko era bi daude:

a. Zuzenekoa: Emakumeari arreta egiteko egunetan txanda hartuta Lea-Artibai Amankomunazgoan;

31

Laun

tza

Juridi

koa

Zuz

ena

Bid

erat

uta

Proz

esu

aurr

eko

lagu

ntza

Osa

sun

Zen

troa

Giz

arte

Zer

bitz

uak

Ber

dint

asun

aEr

tzai

ntza

Uda

ltzai

ngoa

Trat

amen

dua

Osa

sun

Zen

troa

Giz

arte

Zer

bitz

uak

Ber

dint

asun

aEr

tzai

ntza

Uda

ltzai

ngoa

Zuz

ena

Bid

erat

uta

Zer

bit

zu

Esp

ezia

lizat

uak

Lagu

ntza

Psi

kolo

g iko

ag

32

6. O S A S U N Z E N T R O A

Osasun arloko langileek kasu bakoitzari dagokion jarraibideari ekingo diote eta beti kontu handiz ibiliko dira, emaku-mearen intimitatea eta konfidentzial-tasuna bermatzeko neurriak hartuz.

6.1. Genero indarkeria gertatzen dene-rako jarraibideak

a. Genero indarkeriaren aurrean zelan jokatu Larrialdiko Zerbitzuetan

Urgentziazko arreta Etengabeko Arreta Gunean emango da (EAG), 17:00etatik eta 8:00etara, astelehenetik zapatura. Asteburuetan zerbitzua zapatuko 14:00etatik eta asteleheneko 8:00ak arte izango da.

• Osasun laguntza dagokion jarduera terapeutikoen planari ekinez emango da. Kasua aztertu ondoren, biktimak lesio fisiko edo psikiko larriak baditu, Galdakaoko Ospitalera eroango dute anbulan-tziaz. Anbulantzia eskatzeko ardura EAG-k du.

• Laguntza emateaz amaitu eta,

hala behar denean, dagokion tratamendua jarri ondoren, alor administratiboei eta legalei ekingo zaie.

• Biktimak salaketa jarri nahi badu, EAG-k lesioen partea beteko du (eredua osasun Protokoloan dago, genero indar-keriaren eta sexu erasoen aurka Osakidetzak 2008ko irailean atera zuen Protokoloan)

• Lesioen partea bete ostean, biktimari irakurri eta kopia bat bidaliko zaie:

a. Gernikako Epaitegiari, osasun protokoloko “bidalketa-txostena” eredua erabilita;

b. Historia klinikoari, “bidalketa idazkia” ren kopia batekin batera;

c. Biktimari, horrek bere segur-tasun pertsonala arriskuan jartzen duenean izan ezik; horre-lakoetan, konfiantza duen norbait izendatzeko esango zaio, hark dokumentuak jaso ditzan.

33

• Ertzaintzari deituko zaio, lagun egiteko eta salaketa jartze-ko prozedura ahalbideratzeko.

• Emakumeak ez badu nahi salaketarik egin edo ez badu zehatz-mehatz esaten, ez zaio Ertzaintzari deituko eta ez da lesioen parterik beteko.

• Emakumeak urgentziazko bizitokirik behar badu, Osasun Zentroak protokoloaren koordina-ziorako arduradunarengana joko du, behar diren tramiteak egiteko.

• Lehen arreta larrialdietako zerbitzuek edo arreta espezializa-tuko zerbitzuek eskaini badute, lehen aipatutakoaz gain, aurre-rantzean artatuko duen medikuari ospitalean agindutako tratamen-duaren jarraipen egokia egitea ahalbidetuko dion mediku txoste-na emango zaio biktimari.

• Emakumeari eskura dituen laguntzeko baliabideen informa-zioa emango zaio: laguntza juridikoa, psikologikoa, osasun zentroko gizarte baliabideen gida

erabilita, bai formatu informa-tikoan, bai paperean, protokoloen fitxategia kontsultatzeko gidan.

- Emakumearen segurtasunerako edo osotasun fisikorako benetako arriskurik badago, Ertzaintza bertaratzea eskatuko zaio SOS Deiak Larrialdiak Koordinatzeko Zentrora, Ertzaintzara edo Udaltzaingora deituta .

b. Genero indarkeriaren aurrean zelan jokatu lehen mailako arretan

Lehen mailako arreta zerbitzua 8:00etatik 17:00etara dago.

• Biktimak lesio larriak baditu eta esku hartze espezializatua behar badu, anbulantziari deitu eta Galdakaoko Ospitalera eroan-go zaio, EAG-k jarraitzen duen prozedura bera jarraituz.

• Emakumeak lesio arinak baditu eta genero indarkeriaren ondorioz direla badio, lesio partea beteko da, ondoren, Osasun Zentroko Zuzendaritzatik Gernika-ko Epaitegira bidaltzeko, EAG-n prozedura administratibo-legala jarraituz.

34

9 Genero indarkeriaren biktima diren emakume ia guztiak indarkeria jasaten hasi eta handik urte betera joaten diraosasun zentrora. Horregatik, osasun arloaren lana funtsezkoa da biktimak arin sumatu eta identifikatzeko.

• Osasun arloko langileek pertsona bat genero indarkeria-ren biktima izan daitekeenaren susmoa dutenean edo hori pentsarazteko aztarnak topatzen dituztenean, genero indarkeria gertatu ote den baieztatu edo aukera hori baztertu beharko dute. Horregatik, garrantzitsua da osasun arloko langileek pertsona batek genero indarkeria jasan duela pentsarazten duten zantzuak eta sintomak zein izan daitezkeen jakitea, eta kontsultan adi egotea kasu horiek identifika-tzeko .

• Emakumeari komentatu eta genero indarkeria jasotzen duela onartzen badu, azterketa zehatza egin beharko zaio, izan litzakeen lesioak antzemateko eta bere emozio egoera baloratzeko. Zer azterketa eta zertarako egingo zaizkion jakinarazi beharko zaio. Eskura dituen laguntzeko baliabi-deen berri emango zaio eta

Oinarrizko Gizarte Zerbitzuetara bideratuko zaio. Aldez aurretik, Oinarrizko Gizarte langileei bideratzearen berri emango zaie.

• Biktimak genero indarkeria jasaten dagoela onartzen ez badu, historia klinikoan zantzuak eta esku hartzea erregistratuko dira, arreta berezia eskainiko zaie antzemandako arazo fisikoei, psikologikoei, sozialei eta jarrai-pen bisitaldiak egiteko aukera eskainiko da medikua-pazientea harremana sendotzeko. Arreta berezia emango zaio emakumeak bizi duen indarkeriazko litekeen egoerari.

- Pediatria zerbitzuak adingabeei egindako abusuak edo indarkeria ikusten baditu, ofizioko salaketa jarriko da berehala.

c. Sexu erasoak gertatzen direnerako jarraibideak

9

35

c.1. Sexu erasoa edo abusua gertatu berri denean zelan jokatu (72 ordu baino gutxiago )

• Biktima ahal denik arinen Galdakaoko Ospitalera eroango da.

c.2. Sexu erasoa edo abusua gertatu berria ez denean zelan jokatu (72 ordu baino gehiago ).

• Horrelakoetan izaten diren kalte eta lesio fisiko eta psikikoak arintzen lagunduko zaio, dagokion jarduera terapeutikoen plana abian jarriz.

• Laguntza emateko ekintzak burutu eta, hala behar denean, dagokion tratamendua jarri ondo-ren, Osasun Protokoloan dagoen lesio partearen eredua beteko da.

10 Denbora tarte hori ez da zehatz-mehatz ulertu behar; baliteke muga hori zabaltzea eskatzen duten egoerak gertatzea

11 Denbora tarte hori ez da zehatz-mehatz ulertu behar: gertakaria izan eta 72 ordu baino gehiago igaro eta oraindik, kasuaren ezaugarriak direla eta, lagin biologikoak eskuratzeko aukera egon daitekeenaren susmoa badago, sexu erasoa edo abusua gertatu berri denetan jarraitzen den prozedura berari jarraitu beharko zaio.

10

11

36

Gal

daka

oko

Lesi

oen

part

ea

Emak

umea

riir

akur

ri e

ta

eman

Kop

ia

hist

oria

lera

Giz

arte

eta

bab

es n

eurr

iei

buru

zko

info

rmaz

ioa

Giz

arte

Zer

bitz

uak

Epai

tegi

rabi

dali

Osa

sun

Zen

troa

Sex

uEr

asoa

k

Emak

umea

ren

segu

rita

tea

arrisk

uan

bada

go,

deitu

Er

tzai

ntza

ri,

Uda

ltzai

ngoa

ri e

do S

OS-D

eiak

-i

Ger

tatu

ber

ria

Ger

tatu

ber

ria

Lehe

n ar

reta

G

ener

o in

dark

eria

Bai

Ez

Emak

umea

ripa

rtea

irak

urri

Epai

tegi

ra b

idal

i (G

erni

ka)

FAXez

Emak

um

eari

eman

His

toria

klin

ikoa

Sal

aket

a

Ertz

aint

zari

dei

tu

Bal

iabi

deen

info

rmaz

ioa

eta

GZet

ara

bide

ratu

Bai

Ez

Prot

okol

oare

n ko

ordi

natz

aile

ari d

eitu

Biz

itoki

rik

beha

r ba

du

Trat

u tx

arra

on

artu

du

Ez d

u tr

atu

txar

ra o

nart

u

Ara

zofis

iko,

ps

ikik

o ed

ota

sozi

alen

ar

reta

His

torial

ean

erre

gist

ratu

Ber

em

edik

uare

nja

rrai

pena

Azt

erke

ta

fisik

oa e

ta

psik

olog

ikoa

Larr

iald

iak

Gal

daka

oko

Osp

itale

a La

rria

Larr

ia

Trat

u tx

arra

k on

artu

Lesi

oen

part

ea

Zau

riak

eta

le

sioa

k os

atu

Dat

uak

Ger

tatu

tako

ak

Aur

reka

riak

Azt

erke

ta f

isik

oa

Azt

erke

ta g

inek

olog

ikoa

Eg

oera

em

ozio

nala

D

iagn

ostik

oa

Trat

amen

dua

Jard

uera

pla

na e

ta

bide

ratz

ea:

Giz

arte

Zer

bitz

uak

Lehe

n Arr

eta

Osp

itale

ratz

ea

Trat

u tx

arra

k on

artu

Lesi

oen

part

ea

Osa

sun

Arr

eta

Emak

umea

ri

Ez d

u tr

atu

txar

rak

onar

tu

Emak

umea

ritx

oste

na

eman

His

torial

ean

erre

gist

ratu

Bal

iabi

deen

in

form

azio

a et

a G

Zet

ara

bide

ratu

Med

ikua

ren

jarr

aipe

na

Ezer

ezS

usm

oa

Dat

uge

hiag

oren

zai

nD

atua

k G

erta

tuta

koak

Aur

reka

riak

Azt

erke

ta f

isik

oa

Egoe

ra e

moz

iona

la

Dia

gnos

tikoa

Tr

atam

endu

a Ja

rdue

ra p

lana

eta

bi

dera

tzea

: G

izar

te Z

erbi

tzua

k Le

hen

Arr

eta

(-72

h)

Osp

itale

a

kom

enta

tuko

men

tatu

(+72

h)

37

3. Familiekin harremanetan jarri, euren egoerari buruzko informazioa jasotzeko; familiei hartutako neurrien gaineko informazio emango zaie eta salaketa jarri edo jaso ahal izango dela jakinaraziko zaie.

4. Informazioa osotu, egiaztatu eta aztertu.

5. Genero indarkeria kasua den ala ez erabaki, hezkuntzako ondo-rioetarako eta lortutako informa-zioaren arabera.

• Genero indarkeriaren kasua bada:

1. Egoera aztertu eta ebaluatu egingo da eta delitu aztarnak badaude, Hezkuntza ikuskatzai-leari jakinaraziko zaio. Kasuaren larritasunaren arabera, bestelako instantziei ere jakinaraziko zaie: Gizarte Zerbitzuak, edo Fiskaltza.

Hezkuntza arloak berariazko esku hartzea izango du, ardatz orokor bi hauetan :

A) Hezkuntza komunitateko kideren batek dakienean edo susmo sendoak dituenean eskolako neskaren batek genero indarkeria edo sexu indarkeria jasaten dituela:

• Erasotzailea hezkuntza zentroko ikasleren bat bada, honela jokatuko da:

1. Informazioa jasoko da, zentroari, ikasleei, eraso motari eta erasoaren larritasunari buruzkoak.

2. Urgentziazko esku hartzeak aurre aztertu eta planifikatu: batetik, erasotako ikaslearen berehalako segurtasuna berma-tzeko neurriak eta bestetik, eraso-tzailearentzako egoki iritzitako neurri zuzentzaileak.

7 . E S K O L A Z E N T R O A K

12 I. Udal protokoloan, Hezkuntza arloko jarduera prestatzeko iturriak hauexek izan dira: Etxeko tratu txarrak eta sexu indarkeria jasaten dituzten emakumeei harrera hobea egiteko erakundeen arteko II. Akordioa eta Berdinen arteko tratu txarren aurkako hezkuntza zentroen Jarduera Gida. Esku hartzearen oinarriak hauexek dira: Prebentzioaren garrantzia,urgentziazko esku hartzeak, Esku hartze koordinatuak eta konfidentzialtasuna.

12

38

tzari, Gizarte Zerbitzuei eta Fiskaltzari. Era berean, biktimari edo familiari hezkuntza arloan eskura dituen baliabi-deen eta zerbitzuen informazioa emango zaio.

B) Hezkuntza komunitateko norbaitek jakiten badu edo susmorik badu ikasle-ren baten amak genero edo sexu indar-keria jasaten duela, aurreko ardatzean moduan jokatuko da.

- Ondarroako eskola zentroek arrisku adierazleak izango dituzte adingabeen-ganako edo euren amenganako etxeko indarkeria fisiko, psikologiko eta sexua-la detektatzeko.

- Familia barruan genero indarkeria detektatzen bada, Oinarrizko Gizarte Zerbitzuetara edota GHET -ra joko da, esku hartze bateratua egiteko.

- Hilero GHET-k batzarra egingo du eskola zentroekin, kasuen jarraipena egiteko eta bi hilero Oinarrizko Gizarte Zerbitzuekin, koordinatzeko.

2. Lan taldea osotuko da Jardue-ra Plana egiteko. Horrela, datuak aztertu, neurriak zehaztu eta hezkuntza ekintza desberdinak jarriko dira abian biktima, eraso-tzaile, ikusle, familia edota irakas-leekin.

3. Familiei proposatutako neu- rrien berri eman.

4. Hartutako neurrien jarraipena eta ebaluazioa.

• Erasotzailea hezkuntza zentroko langileren bat bada:

Eskolako Zuzendaritzak Hezkuntza Ikuskaritzari jakinaraziko dio zuzenean eta berehala. Era berean, biktimari, edo bere familiari hezkuntza arloan eskura dituen baliabideen eta zerbi-tzuen informazioa emango zaio.

• Erasotzailea familiakoa bada edo hezkuntza zentroko langilea ez den norbait bada:

Egoera aztertu eta ebaluatu egingo da eta delitu aztarnak badaude, horren berri emango zaie Hezkuntza Ikuskari-

39

- Azaroaren 25ean, emakumeenga-nako indarkeriaren aurkako nazioarte-ko eguna, urteroko kanpainaren jarduerei bultzada ematea.

- Pertsonekin, elkarteekin eta erakun-deekin koordinatzea, erakundeen arteko koordinazioan parte hartu ez, baina gaiaren gaineko interesa edo jarduna dutenekin.

- Genero indarkeriari buruzko trebakuntza programak martxan jartzea udaleko langileentzat eta politikarientzat. - Berdinsarean parte hartze aktiboa izatea eta sarean bultzatzen diren ekintzak eta lanak abian jartzea.

- Udal protokoloaren funtzionamen-duari, arazoei eta aurrera pausuei buruzko informazioa ematea Berdinta-sunerako Ondarroako Emakumeen Udal Kontseiluari.

- Protokoloari jarraipena egingo dion Koordinaziorako Batzorde Politikoan parte hartzea.

8. BERDINTASUN ARLOA

III. Berdintasun Planaren ardatzetariko bat indarkeriaren aurkako borroka da. Berdintasun arloa da plana martxan jarri behar duena, eta honako jardue-rak ditu:

- Indarkeriaren aurkako prebentzio lanak herritarren artean. Horretarako, arazoaren gaineko informazioa, ikerke-ta eta hedapena sustatuko ditu, eta indarkeriaren ondorioak biktimengan zeintzuk diren eta zein den arreta emateko era aztertuko ditu.

- Emakumeentzako Jabekuntza Eskola martxan jartzea, herriko emakumeen kontzientziaziorako. Urteko programa-zioan, genero indarkeriari buruzko tailerrak, eztabaidak eta mintegiak daude.

- Hezkuntza zentroekin batera, hezki-detza programa sustatzea. Izan ere, programa horren ardatzak berdinen arteko eta genero indarkeriaren prebentzioa eta ikasleen amek bizi ditzaten indarkeria kasuak detektatzea eta arreta ematea dira, kontuan izanda horrelako bizipenek zuzenean eragiten dietela ikasleei.

40

I I I . E R A K U N D E E N A R T E K O K O O R D I N A Z I O A

egongo dira: Koordinazio Orokorra, Koordinaziorako Mahai Teknikoa eta Koordinaziorako Batzorde Politikoa.

Erakunde sinatzaileen arteko koordi-nazioa hobetzeko eta Protokoloaren edukien jarraipena eta ebaluazioa egiteko, koordinaziorako talde hauek

arina, eraginkorra eta koordinatua behar du. Emakumeek hartuko erabakiak martxan jartzeko konpro-misoak etengabeko jarduna eska-tzen du. Hori dela eta, ekintzen

1. UDAL PROTOKOLOAREN KOORDINAZIO OROKORRA

Indarkeria jasaten duten emaku-meenganako erakundeen erantzunak

onuradunen

izendatuko du

Ardatzaren

41

koordinazioa udaleko politikariek egingo dute.

1.1. Izendatzea

Koordinatzaile nagusia Osoko Batza-rrak izendatuko du eta komenigarria izango litzateke Gobernu Batzordeko kide izatea. Era berean, Osoko Batza-rrak ordezkoa ere izendatuko du, titula-rra ez dagoenerako (oporrak, bajak, lan bidaiak). Edozelan ere, harremaneta-rako telefono zenbakia bera izango da.

1.2. Eginkizunak

a. Urgentziazko egoerei erantzutea.

Urgentziazko egoera berehalako erabakia hartu behar den egoera da (salaketa jartzea, etxetik ateratzea antolatzea, ospitalera edo abegi etxera eroatea, etab.) Gaur egun ez dago urgentziazko baliabiderik ez kasu horientzat ezta salaketarik jarri ez duten emakumeekin urgentziazko esku hartzerik egiteko ere. Hori dela eta, Protokoloaren Koordinazio Orokorre-rako arduradunak jarduna koordina-tuko du: egunez Gizarte Zerbitzuak itxita daudenean, gauez lanegunetan

eta egun osoz asteburuetan edo jai egunetan.

Koordinatzaileak topatzeko moduan egon beharko du beti (bere telefonoa 15:00etatik 8:00etara eta asteburue-tan eta jaiegunetan dauden zerbitzuek izango dute) Emakumeak erantzun egokia izan dezan bermatzeaz ardura-tuko da, udal edo foru baliabideen bitartez. Urgentziazko esku hartzearen ostean, kasua Oinarrizko Gizarte Zerbitzuetara edo emakumearen ibilbideari dagokion zerbitzura bidera-tuko du.

Urgentziazko egoerak salaketa proze-sua abian jarri eta tramiteak egin beharra sor dezake. Prozesuaren jarrai-pena, beharrezkoa bada, Oinarrizko Gizarte Zerbitzuen ardura izango da, eta ez arduradun politikoarena.

b. Urgentziazko bizitokiaren trami-tazioa

Emakumeak urgentziazko bizitokia behar badu eta osasun zerbitzuetara edo udaltzaingora jo badu egunez, gauez, asteburuan edo jaiegunean:

b.1. Ondarroatik hurren dauden

42

herrietako abegi etxeetara joko da (Ermua, Gernika, Durango). Horreta-rako, lankidetza hitzarmena sinatuko da udalen artean.

b.2. Udal etxebizitza horiek ez badute emakumearentzako tokirik, abegi-etxera bideratuko zaio, bertan hartuko dutela bermatuz. Baliabidea Bizkaiko Foru Aldundiaren eskume-na denez, hitzarmena egingo da Aldundiarekin biktima eta biktima-rekin doazenak hartuko dituztela bermatzeko, nahiz eta Ertzaintzare-kin joan ez.

b.3. Azken baliabide moduan, eta aipatutako etxebizitzetan ez badago tokirik, hurreko herriren bateko ostatua erabiliko da, betiere, emakumeak eta berarekin daude-nak ahal denik eta denbora gutxien egin dezaten bertan.

b.4. Emakumea abegi baliabideren baten dagoen bitartean eta, batez ere, asteburua edo jaieguna bada, bermatu egingo da laguntza kualifikatua izango duela. Horrelako baliabidea erabiltzeak bakarrik egotea eta bere sare sozialetik urrun

egotea dakar eta laguntza kualifika-tua ezinbestekoa da indarkeria egoeratik ateratzeko hartutako erabakian atzera pausurik egon ez dadin.

c. Udalaren esku hartze publikoa gauzatzeko erabakiak hartzea

Kasu erregularretan zein urgentziaz-koetan, Udalaren adierazpen edo bestelako jarduera publikoei buruz hartutako erabakiak koordinatzaileak bateratuko ditu eta bere ardurapean egongo dira.

d. Jarri beharreko ofizioko salaketak

Prozedura Kriminaleko Legeak (262 eta 544 ter artikuluak) derrigortu egiten ditu laguntza erakundeak, publikoak zein pribatuak, eta bertako profesiona-lak etxeko indarkeria izan daitekeen gertakariak jakinaraztea Epaitegiei edo Fiskaltzari.

Erakundeen arteko II. Akordioan ager-tzen den moduan, oso garrantzitsua da erasotzailea salatu nahi ez duen biktimari azaltzea “salaketa jartzea, eskubidea ez ezik, jasaten ari den

43

jaso eta jarraipena emango dio erakun-deen arteko koordinazioaren arinta-sunari, hurrengo orrialdeko eskeman agertzen den moduan.

Kasuen koordinazioa parte hartzen duten eragileek egingo dute eta egun erabiltzen diren bideetatik gauzatuko da (koordinazio pertsonala eta telefo-nikoa)

Emakumeari arreta emateko arazoak badaude, ahal denik arinen konpontze-ko, koordinazio orokorrak behar diren baliabideak jarriko ditu erantzun egokia emateko.

f. Protokoloan aipatzen ez diren aldeak

Koordinatzailearen ardura izango da protokoloan aipatzen ez diren aldeei erantzuna ematea, Koordinaziorako Batzorde Politikoa batu bitartean (Batzorde horretako kide da).

harreman bortitzarekin amaitzeko eta Justizia Administrazioak dituen babes mekanismoak eskuratzeko modua dela (erasotzailearen urruntze agindua, poliziaren babesa, aitak semearekiko edo alabarekiko dituen eskubideak bertan behera lagatzea, etxebizitzaren erabilpena, elikadura pentsioa eta abar). Era berean, profesionalak legez gertatutakoa epaitegiei jakinaraztera derrigortuta daudela azalduko zaio biktimari” (Emakunde, 2009, 44. orr.).

Biktimak nahi ez eta salaketa jartzeak bere eta bere ardurapean daudenen osotasuna eta segurtasuna arriskuan jar ditzake. Beraz, horrelakorik egiteko beharrezkoak dira arrazionaltasun irizpideak eta ebaluazioak, salaketak osotasuna eta segurtasuna babestuko dituela bermatzeko. Hori dela eta, ofizioko salaketak arduradun politikoaren babesa behar du, Udala-ren ordezkari den heinean. Ondorioz, Udalak bere gain hartuko ditu salaketa jartzearen ondorio guztiak.

e. Erakundeen arteko koordina-zioaren arintasuna.

Koordinazio Orokorrak iradokizunak

44

Oin

arriz

ko G

izar

te

Zerb

itzua

k

Uda

ltzai

ngoa

Ertz

aint

za

Osa

sun

Zent

roa

Lagu

ntza

Jur

idik

orak

o Ze

rbitz

ua

Lagu

ntza

Psi

kolo

giko

rako

Fo

ru Z

erbi

tzua

2.2 Hauek osotuko dute:

1) Oinarrizko Gizarte laguntzaileek

2) Ertzaintzak

3) Udaltzaingoak

4) Osasun Zentroko zuzendariak

5) Lea-Artibai Amankomunazgoko Gizarte Zerbitzuetako teknikariak

6) Laguntza juridikoko arduradunak

7) Laguntza psikologikorako zerbi-tzuetako profesionalek (behar denean, GHET) .

- Ohiko batzarrak sei hilero egingo dira, eta urgentziazkoak badira, behar direnean.- Oinarrizko Gizarte Zerbitzuek egingo dituzte deialdia, gai zerrenda eta batzarraren aktak eta hamabost egunen barruan Berdintasuneko teknikariari bidaliko diote akta.

2. KOORDINAZIORAKO MAHAI TEKNIKOA

2.1 Eginkizun hauexek ditu:

1) Esku hartzeak aztertu eta ebaluatzea.

2) Batzarretik batzarrerako bitartean emandako arretari buruzko estatis-tikak egitea eta arreta emandako herritarren ezaugarriak azpima-rratzea, udal politikak hobetzeko erabilgarri izan daitezkeelako.

3) Protokoloa hobetzeko proposa-menak egitea, biktimei emandako arretaren kalitatea hobea izan dadin.

4) Berdintasuneko teknikariari batza-rren aktak bidaltzea, Koordinazio-rako Batzorde Politikoaren batzarrak presta ditzan .

- Ohiko batzarrak sei hilero egingo dira, eta urgentziazkoak badira, behar denean.

45

13 Konfidentzialtasunaren eta datu babesaren arauak errespetatzeko, informazioa honelakoa izango da: zenbat kasu egon diren, ezaugarri aipagarriak, protokoloaren funtzionamendua, egon diren eragozpenak, konpontzeko mekanismoak, hobe-tzeko proposamenak.

14 Zutitu laguntza psikologikorako zerbitzuak era bitara parte har dezake: 1.- Zutitukoek eurek parte hartzeko, Bizkaiko Foru Aldundiko Familia eta Emakume saileko arduradunen baimena behar da. 2.- Amankomunazgoko Gizarte Zerbitzuetako arduradun teknikoak parte hartu ahal du, Zutitukoek berarengan informazioa eman eta jasotzeko funtzioa lagata. Kasu horretan, Amankomunazgoko arduradun teknikoa izango litzateke:Elisabet Burgoa Belaustegi

13

14

46

biktimei arreta hobetzeko jarduerak: trebakuntza programak, ebaluazio-rako jardunaldiak, etab.

3. Koordinaziorako Udal Protoko-loaren edukia zelan gauzatu den aztertzea eta edukien betetze maila ebaluatzea, sinatu eta hiru urtera.

4. Urtero, herriko talde sozialei eta politikoei informazioa ematea, protokoloari eta arreta hobetzeko jarduerei buruzkoa eta emakumeen-ganako indarkeria prebenitzeko neurriei buruzkoa: Gobernu Batzor-deari, Berdintasunerako Udal Kontseiluari, hezkuntza zentroei, gizarte taldeei...

3.2 Hauexek osotuko dute:

- Protokoloaren Koordinazio Oroko-rrerako arduradunak

- Berdintasuneko zinegotziak

- Gizarte Zerbitzuetako zinegotziak

- Lea-Artibai Amankomunazgoko presidenteak

- Lea-Artibai Amankomunazgoko

3. KOORDINAZIORAKO BATZOR- DE POLITIKOA

3.1 Eginkizunak

1. Koordinaziorako Udal Protoko-loaren jarraipena eta ebaluazioa:

a. Protokoloa egokitzea beste erakunde batzuek sinatuz gero.

b. Protokoloa eraginkorra izan dadin, behar dituen aldaketak egitea.

c. Zerbitzu edo baliabide berria abian jartzen denean, prozedura berria garatzea, erabilera eraginkor koordinatzeko.

d. 3 eranskinean datozen beha-rrezko hobekuntzei jarraipena eman eta gauzatzea.

e. Emandako arretaren kalitatea eta erakundeen arteko koordinazioa hobetzeko behar diren aldaketak egitea.

2. Erakunde sinatzaileei proposatzea erakundeen arteko koordinazioa eta

47

Gizarte Zerbitzuetako teknikariak

- Berdintasuneko teknikariak

Gainera, Amankomunazgoko Gizarte Zerbitzuetako burua Koordinaziorako Mahai Teknikoaren eta Politikoaren lotura izango da.

Eta bere lanerako beharrezkotzat jo daitekeen teknikariak, politikariak edota bestelako norbaitek.

- Koordinaziorako Batzordearen ohiko batzarrak sei hilero egingo dira, eta urgentziazkoak badira, behar direnean.

- Batzordearen koordinazio teknikoa eta jarraipena Berdintasuneko teknikariaren ardura izango da. Honakoak egin behar ditu:

1. Deialdia, hamabost egun aurretik.2. Gai zerrenda 3. Batzarrak dinamizatu.4. Aktak.

- Berdintasuneko teknikariak laguntza teknikoa eskatu ahal izango du lan hori egiteko, egokia eta beharrezkoa iruditzen bazaio.

Gizarte Zerbitzuetako teknikariak

- Berdintasuneko teknikariak

Gainera, Amankomunazgoko Gizarte Zerbitzuetako burua Koordinaziorako Mahai Teknikoaren eta Politikoaren lotura izango da.

Eta bere lanerako beharrezkotzat jo daitekeen teknikariak, politikariak edota bestelako norbaitek.

- Koordinaziorako Batzordearen ohiko batzarrak sei hilero egingo dira, eta urgentziazkoak badira, behar direnean.

- Batzordearen koordinazio teknikoa eta jarraipena Berdintasuneko teknikariaren ardura izango da. Honakoak egin behar ditu:

1. Deialdia, hamabost egun aurretik.2. Gai zerrenda 3. Batzarrak dinamizatu.4. Aktak.

- Berdintasuneko teknikariak laguntza teknikoa eskatu ahal izango du lan hori egiteko, egokia eta beharrezkoa iruditzen bazaio.

IV. UDALAREN ADIERAZPENAK ETA EKINTZA PUBLIKOAK

48

Ondarroako Udalaren eta ordezkarien ardura da genero indarkeriaren aurkako kultura sortzeko egin beharre-ko jardunak antolatzea. Hori lortzeko, Ondarroan sor daitezkeen indarkeria egoerei erantzun proportzionatua eta egokia eman behar die. Beraz, Onda-rroako Udalak:

1. Genero indarkeriaren biktimei zuzeneko elkartasuna adieraziko die, kasuaren berri izan ondoren eta salake-ta jarri ala ez. Emakumeei behar duten laguntza bermatuko zaie eta jakinara-ziko zaie udal ordezkariak euren eskariei erantzuteko daudela, betiere, emakumeen pribatutasuna urratu barik.

2. Emakumeen aurkako indarkeria gaitzetsiko du, biktimek, familiakoek edo emakumeon elkarteek horrela eskatzen badute.

3. Dei egingo die herritarrei parte hartzeko indarkeriaren aurkako eta emakumeei babesa emateko ekintze-tan, emakumeak, familiak edo bere

elkarteak horrela eskatuz gero, eta emakumeen edo bestelako elkarteek egindako deialdietan.

4. Dei egingo die herritarrei euren gaitzespena adierazi dezaten, manifes-tazio publikoetan edo, genero indarke-riaren ondorioz, emakume bat hitzen bada, horren aurkako adierazpena egiten. Aipatutako ekintzak Berdinta-sunerako Ondarroako Emakumeen Udal Kontseiluak koordinatu ahal izango ditu, bai Kontseiluak eskatuta, bai Udalak berak eskatuta, kasuaren arabera.

5. Arazoaren 25eko sentsibilizazio jardueren barruan, udal ordezkariek emakumeen aurkako indarkeriari buruzko adierazpen publikoa egingo dute.

V . O N D A R R O A N G E N E R O I N D A R K E R I A R E N E D O S E X UE R A S O E N O N D O R I O Z E M A K U M E A H I L T Z E ND E N E R A K O P R O Z E D U R A

49

Herrizaingo Sailak Udalari jakinarazten dionean herriko emakume bat hil egin dela genero indarkeriaren edo sexu erasoen ondorioz:

1. Udalak Osoko Batzarrerako deia egingo du, heriotza gaitzesteko adieraz-pen instituzionala onartuko du eta dei egingo die herritarrei parte har dezaten egoki iritzitako ekintzetan (kontzentrazioa, manifestazioa, edo bestelakoak)

2. Udala biktimaren familiarekin harre-manetan jarriko da behar duten laguntza eskaintzeko: laguntza legala, laguntza psikologikoa krisi egoereta-rako edo doluan laguntzeko; laguntza ekonomikoa, beharrezkoa bada; gorpua aberriratu behar bada, lagun-tza eman; gainerako familiakoei informazioa ematea, bai Estatuan bai kanpoan bizi direnei, etab.

3. Hildako emakumearen seme-alabak eta bestelako familiakoak indarkeria-ren biktima zuzenak dira. Beraz, aitor-tza publikoa behar dute, estigmatiza-zioaren aurka egiteko eta aurrera egin

dezaten. Horretarako, Udalak aitortza-rako ekintzak bultzatuko ditu, biktimak indarkeriarekin amaitzeko egindako borroka pertsonalaren aitortzarako.

4. Udalak, egoki iritziz gero, herri akzioa erabiliko du.

Akordio hau, sinatu eta hurrengo egunean sartuko da indarrean.

Eta aurreko guztiarekin bat datozela adierazteko, honako Protokoloa izenpetu dute, idazpuruan aipatutako tokian eta egunean.

E R A N S K I N A : Z E R B I T Z U E T A K OA R D U R A D U N E N Z E R R E N D A

50

Protokoloaren koordinatzailea

- Protokoloa betetzea bermatzea- Urgentziazko egoerei erantzutea- Urgentziazko bizitokia tramitatzea- Udalaren jarduera publikorako erabakiak hartzea.- Udala Kudeatzeko Batzordeari informazioa ematea- Erakundeen arteko koordinazioa sustatzea- Protokoloak jaso ez dituen alorrak lantzea- Koordinaziorako Batzorde Politikoan parte hartzea.

ERAKUNDEA TLF. EGINKIZUNAK

-

O i n a r r i z k o GizarteZerbitzuak

- Arreta eta esku hartzea laguntza eskatu duten emakumeei, urgentziazkoa zein ohikoa. Proze-suaren jarraipena emakumeak laguntzarik behar edo eskatzen ez duen arte.- Eskura dituen baliabideei buruzko informazioa eta aholkuak ematea. - Kasuak bideratzea eta jarraipena egitea biktimei laguntzeko udal, foru eta autonomia baliabidee-kin koordinatzea.- Esku hartze prozesuan emakumearekin egotea bermatzea (osasun zerbitzuak, Epaitegia, Ertzaintza) - Amankomunazgoko prozesu aurreko zerbitzu juridikora bideratzea.- Urgentziazko abegirako foru baliabidean sartzea kudeatzea.

94 6

83 3

6 71

51

ERAKUNDEA TLF. EGINKIZUNAK

O i n a r r i z k o GizarteZerbitzuak

- GHET -ra bideratzea, adingabeak badaude eta beharrezkoa bada.- Taxilariekin egindako hitzarmena kudeatzea- Beste udalekin abegi-etxeei buruz egindako hitzarmena kudeatzea- Koordinaziorako Mahai Teknikoan parte hartzea: deialdia, gai zerrenda eta aktak egitea. - Informazioa Berdintasun teknikariari bidaltzea.

94 6

83 3

6 71

GizarteZ e r b i t z u e n A m a n k o m u -nazgoa

- Amankomunazgoko zerbitzuak eta baliabideak koordinatzea eta kudeatzea. - Kasuak bideratzea eta jarraipena egitea biktimei laguntzeko udal, foru eta autonomia baliabideekin koordinatzea.- Amankomunazgoko Gizarte Zerbitzuetako teknikariak Koordinaziorako Mahai Teknikoan eta Batzorde Politikoan parte hartzea- Amankomunazgoko presidenteak Koordinazio-rako Batzorde Politikoan parte hartzea.

94 6

16 8

5 58

L a g u n t z a j u r i d i ko ra ko zerbitzua

- Gai hauei buruzko informazioa ematea:• Genero indarkeria edo sexu erasoak jasan dituzten emakumeei laguntzeko neurri legalak• salaketa jartzeko prozedura• salaketaren ondorioak• eskura dituen baliabide juridikoak (doako laguntza juridiko espezializatua, salaketa jartzeko edo Babes Agindua eskatzeko;

*

5251

ERAKUNDEA TLF. EGINKIZUNAK

L a g u n t z a j u r i d i ko ra ko zerbitzua

erasotzailearengandik urruntzeko eskaera, banantze zibilerako behin-behineko neurriak...)• Doako justizia eskatzeko aukera, baldintza legalak betez gero, Abokatuen Elkargoko Orientazio Juridikorako Zerbitzuen bitartez. • 35/1995 Legeak jasotako laguntzak eskatze-ko aukera, Biktimari Laguntzeko Zerbitzuen bitartez. • Biktimarentzat interesgarria den bestelako informazioa.

- Biktimari adieraztea Babes Agindua eskatzeko aukera eta komenigarritasuna. - Biktimari adieraztea Babes Aginduak salaketa izaera duela.- Hala eskatuz gero, Koordinaziorako Mahai Teknikoan parte hartzea.

Zerbitzu hau udalerrietan ematen da zuzenean, Oinarrizko Gizarte Zerbitzue-tan, beraz, bertako telefonoak jartzen ditugu:

Astelehenetan: Markina-Xemein. 94 616 90 27

Martitzenetan: Lekeition. 94 603 41 00

Eguenetan: Ondarroan. 94 683 36 71

*

*

53

ERAKUNDEA TLF. EGINKIZUNAK

L a g u n t z a psikologikorako zerbitzua

- Genero indarkeriak eta sexu erasoek emaku-meei eta adingabeei eragindako kalteak aztertzea. - Diagnostikoa eta balorazioa- Banakako laguntza psikologikoa: onuradunen-tzako laguntza psikologikoko eta psikoterapiako banakako tratamenduak.- Kasuen jarraipena- Kasuen ebaluazioa- Hala eskatuz gero, Koordinaziorako Mahai Teknikoan parte hartzea.

94 6

16 8

5 58

Ertzain-Etxea - Eskatuz gero, zuzeneko arreta poliziala. - Etxera, osasun zerbitzuetara, urgentziazko abegi-etxera eroatea. - Informazioa ematea: salaketa eta ondorioak, babes agindua, laguntza juridikoa izateko eskubidea - Ofizioko Txandako abokatuari deitzea eta bere zain egotea. - Salaketa jasotzea- Atestatua egin eta epaitegira bidaltzea- Beharrezkoa bada, adingabeak Aldundira bideratzea. - Txostena egitea- Seguritaterako arriskuen testa- udal, foru eta autonomia baliabideen informazioa- Datu pertsonalak erabiltzeko onarpenaren eskaera idatzia eta Gizarte Zerbitzuei informa-zioaren eskaera.- Baliabideetara bideratzea. - Koordinaziorako Mahai Teknikoan parte hartzea

94 6

83 2

7 00

54

ERAKUNDEA TLF. EGINKIZUNAK

Udaltzaingoa - Lehen arreta, Ertzaintza ailegatu bitartean. - Ertzaintzara, Gizarte Zerbitzuetara edo koordina-tzaile nagusiarengana laguntzea edo bideratzea.

94 6

8367

3

Osasun Zentroa

- Berehalako osasun laguntza - Espezialistarengana edo familia medikuarengana bideratzea- Kasuaren jarraipen medikoa- Lesioen partea betetzea eta bidaltzea. - Ertzaintzara, Gizarte Zerbitzuetara edo koordi-natzailearengana bideratzea. - Koordinaziorako Mahai Teknikoan parte hartzea.

- Herritarrentzako prebentzio programak egin eta kudeatzea. - Genero indarkeria prebenitzeko ikastaroak eta jarduerak antolatzea Jabekuntza Eskolan- Hezkidetza programak kudeatzea eta sustatzea eskola zentroekin batera. - Azaroaren 25eko kanpainako jarduerak sustatzea.- Pertsonak, elkarteak eta erakundeak koordinatzea. - Langileentzako eta politikarientzako trebakun-tza programak abian jartzea. - Berdinsarean parte hartu eta bertako lanak eta jarduerak abian jartzea. - Udal protokoloaren funtzionamendu, arazo eta aurrera pausuei buruzko informazioa ematea Berdintasunerako Ondarroako Emakumeen Udal Kontseiluari - Koordinaziorako Mahai Teknikoaren akta jasotzea. - Koordinaziorako Batzorde Politikoan parte hartzea, protokoloaren jarraipenaren arduradu-na: Deialdia egitea, gai zerrendak egitea, batzarrak dinamizatzea eta aktak egitea.

94 6

03 7

9 99

Berdinta-suneko teknikaria

94 6

83 3

6 70