MUJERES DEL MUNDO

CASILDA ITURRIZAR

CLARA CAMPOAMOR

EDURNE PASABAN

IRENA SENDLER

ISABEL RODRIGUEZ

Helen Keller y Anne Sullivan

MARIA DÍAZ DE HARO

RIGOBERTA MENCHÚ

RITA LEVI-MONTALCINI

TERESA DE CALCUTA

VALENTINA TERESHKOVA

MUJERES QUE HACEN HISTORIA

(ROMO ESKOLAN EGINDAKO LANA)

EMAKUME NAZIOARTEKO EGUNA

Emakumenazioartekoegunamartxoaren8anospatzen da eta Nazio Batuen Erakundeakerrekonozitutadago.

Emakumeen nazioarteko eguna zergatik ospatzen den martxoaren 8an azaltzen duen bertsiorik zabalduena ondorengo hau da:

Egun horretan, 1908an New York-eko fabrika batean soldata miserableak eta oso lan baldintza txarrak zituztelako, protestatzen ari ziren 146 emakume langile, kiskalita suertatu ziren, jaurtiki zizkieten suzko bonbek eragindako izugarrizko sutea zela eta.

CASILDA ITURRIZAR

ONGILE BILBOTARRA

BENEFACTORA BILBAÍNA.

CASILDA ITURRIZAR

Casilda de Iturrizar, “Epalzaren alarguna” gisa ere ezaguna. Bilbaon jaio zen 1818an eta bertan zendu 1900eko otsailaren 22an. Ongile Bilbotarra.

Tiboliko eskolen eraikuntza finantzatu zuen eta horregatik, ondoren, Epalzaren Alarguna izena eman zieten bere ohorez.

Bilboko elkarte koralarekin elkarlanean aritu zen eta hiriko eskola publikoetako ikaslerik aurreratuenentzako bekak sortu zituen.

Bestalde, San Frantzisko auzoko Klaretiarrei, La Najako Jesusen Zerbitzariei eta Portugaleteko Agustindarrei ere lagundu zien, eta hildakoan, diru kantitate garrantzitsua utzi zien Erruki etxeari eta ospitale zibilari.

Bilboko Doña Casilda parkean, monumentu bat dago bere oroimenez.

CLARA CAMPOAMOR

EMAKUMEEK BOZKATZEKO ESKUBIDEA LORTU ZUEN.

CONSIGUIÓ EL DERECHO AL VOTO PARA LAS MUJERES.

CLARA CAMPOAMOR Clara Campoamor Madrilen jaio zen 1888ko otsailaren 12an. Zuzenbidean Lizentziatua. 1931ko hauteskundeetan diputatu aukeratu zuten. Hauteskunde haietan, 23urtetik gorako gizonek soilik eman zezaketen botua. 1931ko urriaren 1ean parlamentuak emakumeen boto eskubidea onartzea lortu zuen. Urriaren 15 dibortsiatzeko eskubidearen alde mintzatu zen.

Eskura zituen errekurtso guztiak ez zuen inolako zalantzarik izan erabiltzeko. Eskumako alderdiez baliatu zen emakumeen botoa lortzeko eta ezkerrekoez ordea errepublikar proiektu aurrera ateratzeko.

EDURNE PASABAN

14 OCHOMILES OBJETIVO CUMPLIDO

EDURNE PASABAN

Edurne Pasaban Lizarribar (Tolosa, Gipuzkoa, 1973ko Abuztuaren 1a - ) alpinista gipuzkoarra da, munduko hamalau zortzimilakoak igotzen lehen emakumea izateko lehian dagoena.

Edurne Pasabanek igo dituen mendiak hauxe izan dira: Everest (2001), Makalu (2002), Cho Oyu (2002), Lhotse (2003), Gasherbrum II (2003), Gasherbrum I (2003), K2 (2004), Nanga Parbat (2005), Broad Peak (2007), Dhaulagiri (2008), Manaslu (2008) y Kangchenjunga (2009).

Bere helburu betetzeko Shisha Pangma eta Annapurna igotzea falta zaio.

Ingeneritza Industriala eta Negizio Masterra egin zuen Bartzenolan.

Gaur egun Bartzelonan bizi eta lan egiten du, eguneroko hiru orduko entrenamenduak eginez.

Irena Sendler .

Irena Sendler edo Sendlerowa (Varsovia, 1910eko otsailaren 15a - Ibídem, 2008ko maiatzaren 12a), «Varsoviako ghettoko Aingerua» ezinez ere ezaguna. Bigarren mundu gerran, bere bizitza arriskuan jarriz, bi mila eta bostehun ume judutarretik gora lagundu eta salbatu zituen erizain poloniarra izan zen.

Urte eta erdiz, 1942an Ghettoa ebakuatu zen arte, 2.500 umetik gora erreskatatu zituen bide ezberdinez baliatuz: hasiera batean anbulantzietan atera zituen Tifusaren biktima balira bezala, baina handik gutxira, umeak ezkutatzeko baliagarriak ziren edozein ihesbidez baliatu zen: zakuak, zabor-ontziak, erreminta-kaxak, merkatugai kargamenduak, patata poltsak, hilkutxak… 2007. urtean, Bakearen Nobel Sarirako hautagaia izan zen, baina azkenean ez zen hautatua izan.

IRENA SENDLER

Isabel Rodríguez Bergaretxe

Isabel Rodríguez Bergaretxe, gaur egun CEP ROMO LHI-ko irakaslea da. Getxo Rugby Taldeko eta Euskadiko selekzioko jokalaria da eta baita Espainiako Rugby selekzioko kapitaina ere. Bizkaia Kirolak 2008 saria jaso zuen rugbyaren alorrean egindako ibilbide luze eta emankorragatik..

Helen Keller y Anne Sullivan

Helen Keller, 19 hilabete zituela gor eta mutu geratu zen gaixotasun baten ondorioz. Kulturalki bere burua garatzea lortu zuen eta mundu mailan idazle eta hizlari publiko famatua izatera

heldu zen. Helen ez zen erraz uzkurtzen. Laster hasi zen

mundua deskubritzen bere beste zentzumenak erabiliz. Inguruan zituen gauza guztiak ukitzen eta usaintzen zituen eta beste pertsonen eskuak sentitzen zituen egiten ari zirena “ikusteko” eta ondoren beren mugimenduak imitatu egiten zituen.

Ezin zuenez ezer ulertu eta ezta adierazi ere,adinarekin bere frustrazioa eta amorrua handituz eta okertuz zihoazen. Pertsona basati, zalapartari eta oso erasokorrean bilakatu zen. Egoera honen ondorioz, tutore pribatu bat kontratatzearen beharra argi eta garbi ikus izen: Anne Sullivan. Anne Sullivan giro oso txirotik zetorren. Bost urte zituela ikusmen galdu zuen. Bostonen Itsuentzako ikastetxe batetan ikasteko zoria izan zuen. Urte batzuen

buruan, eta 2 ebakuntza jasan ondoren, ikusmena berreskuratu zuen. Eskolako zuzendariarentzat argi zegoen Anne Sullivan zela pertsonarik egokiena Hellen Keller hezteko. Anneren lehen pausua Hellenekin komunikatzea

izan zen bere erasokortasuna indarrez eta pazientziaz garaituz. Ondoren, esku alfabetua erakutsi zion. Annek objektuak helarazten zizkion eta hitzak eskuetan letreiatzen zizkion. Honela, animatzen hasi eta topatzen zuen edozein gauza hartu eta Anneri zei zen zuen galdetzen zion. Honela bere ikaslea hitz egiten irakasteko beharrezko hitz eta ideiez hornitu zuen. Lan guzti honen ondorioz, Hellen atseginagoa eta zibilizatuagoa bilakatu zen eta laster Braille hizkuntzan idazten eta irakurtzen ikas izuen. Era berea, pertsonen ezpainak irakurtzen ere ikasi zuen hauek atzamarrez ukituz eta mugimendua eta bibrazioak sentituz.

Irakasleek klaseetan esaten zutena Hellenen eskuetan interpretatzen zuen eta liburuetan transkripzioak egiten zituen Braille sistema erabiliz.

1904. urtean Radcliffe College-ean graduatu zen Hellen ohorezko tituluarekin. Ezohizko kontzentrazio ahalmena, oso memoria ona eta hobetzeko norbere baliabide bikainak zituen.

Eskola hartan zegoela «Nire bizitzaren historia» idatzi zuen.

MARIA DÍAZ DE HARO

MARIA DÍAZ DE HARO

Maria (1274 - 1342ko azaroaren 3a) Bizkaiko hamagarren anderea izan zen. (hiru aldiz: 1289-1295, 1310-1322 eta 1326-1334).

María Diaz Harokoak, “Ona” ezizenez ezagutuak, Bizkaiko interesak gogor defenditu zituen Castillako erregeen aurka.

Bere agintepean Bilbao legezko hiritzat finkatzen da (1310); Portugalete (1322), Lekeitio (1325) eta Ondarroa (1327) sortzen direlarik.

MARIA GOYRI

MARIE CURIE

RIGOBERTA MENCHÚ

RIGOBERTA MENCHÚ

Rigoberta Menchú Tum (Uspantan, Quiche, 1959ko urtarrilaren 9-) indigena quiché-maia, giza-eskubideen aldeko ekintzaile guatemalarra da.

Txikitatik Guatemalako bertokoek pairatzen zituzten injustizia, diskriminazioa, arrazakeria eta ustiapena ez ezik gurasoak eta nebaren hilketa ere jasan zuen.

1992an Bakearen Nobel Saria jaso zuen etnien eta giza-eskubidearen aldeko lana egin zuelako eta Principe de Asturias Saria lortu zuen.

RITA LEVI-MONTALCINI Rita Levi-Montalcini Turinen, Italia, jaio zen 1909an. Medikuntzan lizentziatu eta Neurokirurgian doktoratu zen. Bere jatorri judutarraren ondorioz Bigarren Mundu Gerra hasia urretik Italia utzi behar izan zuen. Estatu Batuetara atzerriratu behar izan zuen eta bertako laborategi batetan zelulen ugalketa ikertzen egin zuen lan.

Stanley Cohen-ekin partekatuta Medikuntza edo Fisiologiaren Nobel Saria lortu zuen 1986.urtean.

Feminista sutsua da, eta ezbairik gabe talentuak ez duela ez sexu ez adinik baieztatzen du eta baita “Gizon eta Emakumeok adimen maila bera dugula” NBE-en Giza Betebeharren Karta Magana bultzatu zuen, gizakiaren esku-hartzearen ondorioz sortutako arriskuetatik planeta salbatzeko.

1986AN FISIOLOGIA EDO MEDIKUNTZAREN NOBEL SARIA JASO ZUEN.

RITA LEVI-MONTALCINI

TERESA DE CALCUTA

TERESA KALKUTAKOA

Teresa Kalkutakoa, jaiotzez Agnes Gonxha Bojaxhiu (1910eko abuztuaren 26a -1997ko irailaren 5a). Lehen botoak egin zituenean Teresa izena hartu zuen, misioen zaindari zen Teresa Lisieuxekoaren omenez.

Mundu osoan ezaguna, Kalkutan (India), “behartsuen artean behartsuenak” zirenekin egin zuen lanagatik.

1948an ume behartsuentzako eskola zabaldu zuen eta sari zuria marra urdin batekin jantzi zuen, bizitza osoan zehar erabiliko zuena.

1950ean Karitateko Misiolariak izeneko kongregazioa osatu zuen.Kongregazioaren helburua gosetiak, etxegabeak, legenardunak eta gizarteak baztertuta zituenak jasotzea zen

1979an Bakearen Nobel Saria jaso zuen eta behartsuei oparitu zien.

Eliza Katolikoak 2003an beatifikatu egin zuen eta gaur egun santu izateko bidean dago.

VALENTINA TERESHKOVA

VALENTINA TEREXKOVA

Valentina Vladimirovna Terxkova, errusieraz Валентина Владимировна Терешкова, (Maslennikovo, SESB, 1937ko martxoaren 6a - ) sobietar kosmonauta da, historian lehen aldiz espaziora irtendako emakumea Vostok 6 espaziontzian 1963ko ekainaren 16an. Lehen emakumezkoa izateaz gain lehen pertsona ez-militarra ere izan zen espaziora bidaiatzea lortzen zuena.

Maslennikovon jaioa, Errusiako gaur egungo Jaroslav Oblast herrialdean jaioa. Ingeniaritza ikasi zuen eta jausgailuz saltoak egiten ere aritu zen. 1962. urtean emakume kosmonauta elkarterako aukeratu zuten.

26 urte zituela 1963. urteko ekainaren 16an Vostok 6 espaziontzian lehen emakumezkoa

izan zen, baita lehen pertsona ez militarra, espazioratzen. Bere misio artarako ezizena Txaika (Чайка) izan zen, euskarazko kaio izeneko hegaztia.

Historian bere izena idatzi ostean Valentina Zhukovskiko Aire Srmadako Akademian ikasketetan aritu zen. 1969. urtean ingeniaritza espazialean titulua lortu zuen.