DONEJAKUE BIDEA EUSKADIN Bidezatia / Tramo ......Tradizioaren arabera, Mari euskal mitologiaren...

2
34,3 km 950 m 8h 50’ 34,3 950 m 8 h. 50’ Tarte honetarako behar den indarra, neurri handi batean, Murumendi igotzeko beharko da, Gipuzkoako tarteak duen gorabehera geografiko nagusietako bat den heinean. Lurralde historikoaren alderik landakoena erakutsiko digute bidezidorrek, Oriaren bailarako herrietatik urrunduz eta euskal kutsu jatorreko landa-auzoetara hurbilduz. Ermitek eskualde malkartsu eta sakabanatu horiek egituratzeko duten garrantzia egiaztatzeko aukera ere izango dugu, bertatik bertara. Laster, belardietako berdeak zereal-soroen horiari emango dio bidea, Aizkorriko mendilerroaren bestaldean. Harrizko erraldoi horren azpian, Zegamako herria. Gran parte de las energías de este tramo se emplearán en ascender a Murumendi, uno de los principales accidentes geográficos del tramo guipuzcoano. Los senderos seguirán mostrando el rostro más campestre del territorio histórico, evitando las poblaciones del valle del Oria y acercándose a barrios rurales de inequívoco sabor vasco. Se confirmará, también, la importancia de las ermitas a la hora de vertebrar estas comarcas tan accidentadas y dispersas. Pronto, el verde de los prados dará paso al amarillo de los campos de cereal que esperan al otro lado de la sierra de Aizkorri. Zegama descansa a los pies de este gigante pétreo. eu es BIDANIA ZEGAMA 3 B DONEJAKUE BIDEA CAMINO DE SANTIAGO DONEJAKUE BIDEA EUSKADIN EL CAMINO DE SANTIAGO EN EUSKADI GOMENDIOAK RECOMENDACIONES Planifikatu hurrengo eguneko etapa: Erromesen aterpe asko udan bakarrik irekitzen dituzte Komeni da Bidea bakarrik ez egitea. Ez ahaztu dokumentazioa, kredentziala eta dirua –edo kreditu-txartela–, eta kontu handia izan baliozko objektuekin. Eraman etapa bakoitzerako janari eta edari nahikoa eta larrialdietako botika-kutxa. Eraman oinetako eta arropa egokiak, eguraldiaren iragarpena kontuan hartuta. Komeni da mugikorraren bateria ongi beteta eramatea. Zure segurtasunerako, jarraitu senaile ofizialei. Trazadura diferente bat adierazten duten gezi horirik aurkituz gero, ez jarraitu halakoei. Errespetatu ingurunea eta gainerako erromesak. Planifica la etapa del día siguiente: Muchos albergues de peregrinos sólo abren en verano. Es aconsejable realizar el Camino en compañía. No olvides documentación, credencial y dinero –o tarjeta de crédito- y ten cuidado con los objetos de valor. Lleva comida y bebida suficiente para cada etapa y botiquín de urgencia. Lleva calzado y ropa adecuado teniendo en cuenta la predicción del tiempo. Es aconsejable llevar la batería del móvil bien cargada. Por tu seguridad, sigue la señalización oficial. Si encuentras flechas amarillas que indican un trazado diferente, no las sigas. Respeta el entorno y a los demás peregrinos. BIDANIA. GI-2634 errepidearen ondotik abiatuko gara Tolosa alderantz. Industrialdearen aurretik egingo dugu aurrera, eta, jarraian, errepidetik; ondoren, ezkerraldera egingo dugu, Bidaniako gaineraino daraman pistan barrena jarraitzeko. Baserri baten atzetik pasatuko gara, eta behera egingo dugu berriz ere errepidera itzultzeko, Santutxoko bentaraino. Handik GI-3042 errepide estua hartuko dugu, eta, pinudi artean aurrera eginez, Albizturrera iritsiko gara, zehazkiago Argisaingo Santa Marina auzora. ARGISAIN (SANTA MARINA). Santa Marinaren ermitako portada erromanikoak eta garai batean erromesen ospitale izan zen Santamaña- Handi baserriko leiho gotikoek aspaldiko garaiak ekartzen dizkigute gogora; ibiltariak bailararen behealdetik urrun ibiltzen ziren garai hartan, San Adriango tunelerako bidean. Herritik pasatu ondoren, Larrañagagoiena baserriaren atzetik harrizko bide bat hartuko dugu gorantz, Murumendirantz, pinudi sarri batean barrena, eta Murumendiri buelta emango diogu eskuinaldetik. Tradizioaren arabera, Mari euskal mitologiaren jainkosaren bizilekuetako bat dago bertan. Arrapaitzeko iturrian indarberritu ondoren, aurrera egingo dugu gure bidean, belardien, baserri bakan batzuen, basoen eta landare sailen artean. Mahai batzuekin hornituta dagoen San Gregorioren ermitara ailegatuko gara, eta, pixka bat aurrerago, Mandubiko bentara. km 0 km 5,4 km 5,4 BIDANIA. Salimos junto a la carretera GI-2634 dirección Tolosa. Caminamos por delante del polígono industrial, y por la carretera después, hasta tomar a la izquierda la pista que asciende al alto de Bidania. Pasamos por detrás de un caserío y descendemos para retomar la carretera, hasta la venta de Santutxo. Desde allí, se toma la estrecha carretera GI-3042, que conduce, entre pinares, al barrio Santa Marina de Argisain de Albiztur. ARGISAIN (SANTA MARINA). La portada románica de la ermita de Santa Marina, y las ventanas góticas del caserío Santamaña- Handi que funcionó como antiguo hospital de peregrinos, nos hablan de tiempos en los que los caminantes discurrían lejos del fondo del valle en su periplo hacia el túnel de San Adrián. Pasado el pueblo, detrás del caserío Larrañagagoiena, tomamos un camino empedrado ascendente que encamina nuestros pasos por un mar de pinos hacia Murumendi que rodearemos por la derecha. En este monte se encuentra tradicionalmente una de las moradas de Mari, la diosa de la mitología vasca. Tras reponer fuerzas en la fuente de Arrapaitz el camino discurre entre prados, algún que otro caserío, bosques y plantaciones. Tras pasar la ermita de San Gregorio, acondicionada con unas mesas, alcanzamos al poco la venta de Mandubia. km 0 BIDANIA > MANDUBIA Bidezatia / Tramo Barrualdeko Bidea SAIATZEKO BIDEA El Camino del Interior RUTA DE SAIATZ 0 150 300 450 600 750 900 Vitoria-Gasteiz Bilbao Donostia San Sebastián ZEGAMA BIDANIA KMZ GPX

Transcript of DONEJAKUE BIDEA EUSKADIN Bidezatia / Tramo ......Tradizioaren arabera, Mari euskal mitologiaren...

Page 1: DONEJAKUE BIDEA EUSKADIN Bidezatia / Tramo ......Tradizioaren arabera, Mari euskal mitologiaren jainkosaren bizilekuetako bat dago bertan. Arrapaitzeko iturrian indarberritu ondoren,

34,3 km 950 m 8h 50’

34,3 950 m 8 h. 50’

Tarte honetarako behar den indarra, neurri handi batean, Murumendi igotzeko beharko da, Gipuzkoako tarteak duen gorabehera geografiko nagusietako bat den heinean. Lurralde historikoaren alderik landakoena erakutsiko digute bidezidorrek, Oriaren bailarako herrietatik urrunduz eta euskal kutsu jatorreko landa-auzoetara hurbilduz. Ermitek eskualde malkartsu eta sakabanatu horiek egituratzeko duten garrantzia egiaztatzeko aukera ere izango dugu, bertatik bertara. Laster, belardietako berdeak zereal-soroen horiari emango dio bidea, Aizkorriko mendilerroaren bestaldean. Harrizko erraldoi horren azpian, Zegamako herria.

Gran parte de las energías de este tramo se emplearán en ascender a Murumendi, uno de los principales accidentes geográficos del tramo guipuzcoano. Los senderos seguirán mostrando el rostro más campestre del territorio histórico, evitando las poblaciones del valle del Oria y acercándose a barrios rurales de inequívoco sabor vasco. Se confirmará, también, la importancia de las ermitas a la hora de vertebrar estas comarcas tan accidentadas y dispersas. Pronto, el verde de los prados dará paso al amarillo de los campos de cereal que esperan al otro lado de la sierra de Aizkorri. Zegama descansa a los pies de este gigante pétreo.

eu es

BIDANIAZEGAMA

3B

DONEJAKUE BIDEA

CAMINO DE SANTIAGO

DONEJAKUE BIDEA EUSKADINEL CAMINO DE SANTIAGO EN EUSKADI

GOMENDIOAKRECOMENDACIONESPlanifikatu hurrengo eguneko etapa: Erromesen aterpe asko udan bakarrik irekitzen dituzte

Komeni da Bidea bakarrik ez egitea.

Ez ahaztu dokumentazioa, kredentziala eta dirua –edo kreditu-txartela–, eta kontu handia izan baliozko objektuekin.

Eraman etapa bakoitzerako janari eta edari nahikoa eta larrialdietako botika-kutxa.

Eraman oinetako eta arropa egokiak, eguraldiaren iragarpena kontuan hartuta.

Komeni da mugikorraren bateria ongi beteta eramatea.

Zure segurtasunerako, jarraitu senaile ofizialei. Trazadura diferente bat adierazten duten gezi horirik aurkituz gero, ez jarraitu halakoei.

Errespetatu ingurunea eta gainerako erromesak.

Planifica la etapa del día siguiente: Muchos albergues de peregrinos sólo abren en verano.

Es aconsejable realizar el Camino en compañía.

No olvides documentación, credencial y dinero –o tarjeta de crédito- y ten cuidado con los objetos de valor.

Lleva comida y bebida suficiente para cada etapa y botiquín de urgencia.

Lleva calzado y ropa adecuado teniendo en cuenta la predicción del tiempo.

Es aconsejable llevar la batería del móvil bien cargada.

Por tu seguridad, sigue la señalización oficial. Si encuentras flechas amarillas que indican un trazado diferente, no las sigas.

Respeta el entorno y a los demás peregrinos.

BIDANIA. GI-2634 errepidearen ondotik abiatuko gara Tolosa alderantz. Industrialdearen aurretik egingo dugu aurrera, eta, jarraian, errepidetik; ondoren, ezkerraldera egingo dugu, Bidaniako gaineraino daraman pistan barrena jarraitzeko. Baserri baten atzetik pasatuko gara, eta behera egingo dugu berriz ere errepidera itzultzeko, Santutxoko bentaraino. Handik GI-3042 errepide estua hartuko dugu, eta, pinudi artean aurrera eginez, Albizturrera iritsiko gara, zehazkiago Argisaingo Santa Marina auzora.

ARGISAIN (SANTA MARINA). Santa Marinaren ermitako portada erromanikoak eta garai batean erromesen ospitale izan zen Santamaña-Handi baserriko leiho gotikoek aspaldiko garaiak ekartzen dizkigute gogora; ibiltariak bailararen behealdetik urrun ibiltzen ziren garai hartan, San Adriango tunelerako bidean. Herritik pasatu ondoren, Larrañagagoiena baserriaren atzetik harrizko bide bat hartuko dugu gorantz, Murumendirantz, pinudi sarri batean barrena, eta Murumendiri buelta emango diogu eskuinaldetik. Tradizioaren arabera, Mari euskal mitologiaren jainkosaren bizilekuetako bat dago bertan. Arrapaitzeko iturrian indarberritu ondoren, aurrera egingo dugu gure bidean, belardien, baserri bakan batzuen, basoen eta landare sailen artean. Mahai batzuekin hornituta dagoen San Gregorioren ermitara ailegatuko gara, eta, pixka bat aurrerago, Mandubiko bentara.

km 0

km 5,4

km 5,4

BIDANIA. Salimos junto a la carretera GI-2634 dirección Tolosa. Caminamos por delante del polígono industrial, y por la carretera después, hasta tomar a la izquierda la pista que asciende al alto de Bidania. Pasamos por detrás de un caserío y descendemos para retomar la carretera, hasta la venta de Santutxo. Desde allí, se toma la estrecha carretera GI-3042, que conduce, entre pinares, al barrio Santa Marina de Argisain de Albiztur.

ARGISAIN (SANTA MARINA). La portada románica de la ermita de Santa Marina, y las ventanas góticas del caserío Santamaña- Handi que funcionó como antiguo hospital de peregrinos, nos hablan de tiempos en los que los caminantes discurrían lejos del fondo del valle en su periplo hacia el túnel de San Adrián. Pasado el pueblo, detrás del caserío Larrañagagoiena, tomamos un camino empedrado ascendente que encamina nuestros pasos por un mar de pinos hacia Murumendi que rodearemos por la derecha. En este monte se encuentra tradicionalmente una de las moradas de Mari, la diosa de la mitología vasca. Tras reponer fuerzas en la fuente de Arrapaitz el camino discurre entre prados, algún que otro caserío, bosques y plantaciones. Tras pasar la ermita de San Gregorio, acondicionada con unas mesas, alcanzamos al poco la venta de Mandubia.

km 0

BIDANIA > MANDUBIA

Bidezatia / Tramo

Barrualdeko BideaSAIATZEKO BIDEA

El Camino del InteriorRUTA DE SAIATZ

0

150

300

450

600

750

900

Vitoria-Gasteiz

Bilbao

DonostiaSan Sebastián

ZEGAMA

BIDANIA

KMZ GPX

Page 2: DONEJAKUE BIDEA EUSKADIN Bidezatia / Tramo ......Tradizioaren arabera, Mari euskal mitologiaren jainkosaren bizilekuetako bat dago bertan. Arrapaitzeko iturrian indarberritu ondoren,

• Segurako hiribilduaren oinetan, GI-2637 errepidearen bidegurutzearen ostean, Saiatzeko aldaera menditsua egiteko asmoz Hernanin utzi genuen Oriaren Ibilbidearekin bat egingo dugu berriz ere.

• Al pie de la villa de Segura, tras el cruce de la GI-2637, unimos de nuevo nuestra andadura con el trazado de la Ruta del Oria que habíamos dejado en Hernani para realizar la montañera variante de Saiatz.

• Guztiz bideragarria da Saiatzeko bi etapak hirutan berrantolatzea, etapa gogorrak, luzeak eta malkartsuak direla aintzat hartuta.

• Es perfectamente viable reorganizar en tres, las dos etapas de Saiatz, teniendo en cuenta su dureza, longitud y desnivel.

KONTUAN HARTU BEHARREKOAKA TENER EN CUENTA

943 801 749Segurako Turismo Bulegoa Erdi Aroko interpretazio ZentroaOficina de turismo de Segura.Centro de Interpretación Medieval

943 88 99 00Ormaiztegiko Turismo Bulegoa. Zumalakarregi MuseoaOficina de turismo de Ormaiztegi. Zumalakarregi Museoa

943 42 72 81Donejakue bideen lagunen elkartea (Gipuzkoa)Asociación de Amigos del Camino de Santiago (Gipuzkoa)

LarrialdiakEmergencias

Zegamako Turismo Bulegoa (Aizkorriko Ataria)Oficina de turismo de Zegama (Aizkorriko Ataria) 943 802 187

Zeraineko Turismo Bulegoa (Herri Museoa)Oficina de turismo de Zerain (Museo Etnográfico) 943 801 505

TELEFONO INTERESGARRIAKTELÉFONOS DE INTERÉS

MANDUBIA. Tras cruzar la GI-2635, andamos unos metros a la derecha para tomar la pista tras el caserío Mandubizar. Al poco encontramos el desvío a la ermita de Kizkitza de advocación marinera, hecho curioso hallándonos tierra dentro. El motivo al parecer se encuentra en la utilización los bosques que la rodeaban en los astilleros costeros. El Camino continúa entre pinares dejando a un lado el desvío a la pequeña población de Itsaso y topándonos en el camino con solitarios caseríos hasta descender al paso bajo la autovía para acceder al casco urbano de Ormaiztegi.

ORMAIZTEGI. En Ormaiztegi, además de la iglesia de San Andrés con portada románica y una pila bautismal visigótica en su interior, destacan el museo Tomás de Zumalakarregi, sobre las guerras carlistas y el viaducto de hierro del s. XIX convertido en símbolo de la localidad. Encaminándonos hacia el apeadero del tren y el cementerio, alcanzamos el trazado del antiguo ferrocarril que enlazaba las minas de Mutiloa y Zerain con la estación del Norte en Ormaiztegi. Esta vía verde nos conduce a la ermita de Andra Mari de Lierni.

LIERNI. Aquellas personas que acuden a visitar la talla de Andra Mari, ruegan para conseguir descendencia, por la curación de algunas enfermedades infantiles o para la protección de las aves de corral. Siguiendo un estrecho camino bajamos a Mutiloa para ascender de nuevo por la carretera que enlaza ésta con Zerain.

ZERAIN. Sin entrar en el núcleo de Zerain seguimos junto a lo que fue la antigua carcel, que ahora alberga una taberna y el ayuntamiento, para seguidamente tomar un desvío a la izquierda que nos conduce a la calzada empedrada que guiará nuestros pasos hacia Segura. Al alcanzar la carretera,GI-2637 la cruzamos con precaución para seguir el carril-bici hasta Zegama.

km 13,7 km 13,7

km 20,2 km 20,2

km 23.2 km 23.2

km 25,4 km 25,4

MANDUBIA. GI-2635 gurutzatu ondoren metro batzuk egingo ditugu eskuinalderantz, eta Mandubizar baserriaren atzeko pista hartuko dugu. Handik gutxira Kizkitzako ermitarako bidea hartuko dugu; itsas gurtzako ermita da, eta hori bitxia da benetan, lehorrean ongi sartuta gaudela aintzat hartuta. Hori hala da, antza, inguruko basoak kostaldeko ontzioletarako erabiltzen zirelako. Bideak pinudi artean egiten du aurrera, alde batera Itsaso herrixkarako saihesbidea utzita, eta, bidean aurrera egin ahala, baserri bakan batzuekin egingo dugu topo; azkenean, Ormaiztegiko erdiguneraino iritsiko gara, autobidearen azpiko pasabidean barrena.

ORMAIZTEGI. Ormaiztegin San Andresen eliza dugu, portada erromanikoarekin eta barruko bataiarri bisigotikoarekin, eta, gainera, Tomas de Zumalakarregi karlistaldiei buruzko museoa eta XIX. mendeko burdinazko zubibidea, herriaren ikur bihurtu dena. Tren-geralekurako eta hilerrirako bidea hartuko dugu jarraian, eta trenbide zaharraren ibilbidera iritsiko gara. Mutiloako eta Zeraingo meatzeak Ormaiztegiko Iparraldeko geltokiarekin lotzen zituen trenbide horrek. Bide berde horretan barrena, Lierniko Andra Mariaren ermitaranzko bidea hartuko dugu.

LIERNI. Andra Mariren tailua ikustera joaten direnek seme-alabak edukitzeko egiten dute otoitz, edota haur-gaixotasun jakin batzuk sendatzeko zein etxeko hegaztiak babesteko. Bide estu batean barrena Mutiloaraino jaitsiko gara, eta handik berriz ere gora, Zerain aldera.

ZERAIN. Zeraingo erdigunean sartu gabe, espetxe zaharra izan zenaren ondotik egingo dugu aurrera. Egun taberna bat eta udaletxea daude bertan, eta, handik pasatu ondoren, ezkerraldera egingo dugu, Seguraraino eramango gaituen harrizko galtzada hartzeko. GI-2637 errepidera iritsi eta kontu handiz zeharkatuko dugu, bidegorrian barrena Zegamaraino jarraitzeko.

MANDUBIA > ZEGAMA

Bidezatia / Tramo

Iriarte-Erdikoa baserria Zumalakarregi jeneral karlistaren haurtzaroko bizileku izan zen, eta bertan haren izena daraman museoa dago egun, karlistaldiei buruzko museoa. XIX. mendeko Gipuzkoako gizartea atsegin handiz ezagutzeko aukera emango digu erakusketak.

En el caserío Iriarte-Erdikoa donde pasó su infancia el general carlista Tomás de Zumalakarregi se ubica el museo del mismo nombre sobre las guerras carlistas. Esta exposición nos permitirá conocer de manera amena la sociedad gipuzkoana en el siglo XIX.

Zeraingo etnografia-museoa, 200 piezatik gora biltzen dituena, herriko beste eremu interesgarri batzuetarako abiapuntua da: Aizpeako meatze-esparrua, Larrondoko zerratokia edo XVIII. mendeko espetxe zaharra, besteak beste, Kultura Parkea izateko asmoari jarraikiz.

El museo etnográfico de Zerain, con más de 200 piezas en su interior, se extiende con vocación de Parque Cultural a otros interesantes elementos del municipio como el coto minero de Aizpea, la serrería de Larrondo o la antigua carcel del siglo XVIII.

EZ GERATU EZAGUTU GABE!¡NO TE LO PIERDAS!

www.euskaditurismo.eus