Diagrama de Hertzsprung-Russell

1
S E C U E N C I A P R I N C I P A L G I G A N T E S S U P E R G I G A N T E S E N A N A S B L A N C A S –8 –7 –6 –5 –10 –9 –11 –12 –4 –3 –2 –1 0 +1 +2 +3 +4 +5 +6 +7 +8 +9 +10 +11 +12 +13 +14 +15 +16 +17 +18 +19 50.000 K 0 B A F G K M 2200 K 31.000 K 10.000 K 7500 K 6000 K 5300 K 3900 K TIPO ESPECTRAL TEMPERATURA SUPERFICIAL (GRADOS KELVIN) 100.000 1.000.000 10.000.000 10.000 1000 100 10 1 1⁄10 1⁄100 1⁄1000 1⁄10.000 1⁄100.000 1⁄1.000.000 LUMINOSIDAD (MAGNITUD ASOLUTA) +20 LUMINOSIDAD (UNIDADES SOLARES) ZZ CETI SIRIUS B LB 1497 HZ 43 A OMICRON 2 ERIDANI B GD 165 G 29-38 YY GEMINORUM GLIESE 229 A LACAILLE 9352 LALANDE 21185 WOLF 630 A AD LEONIS STRUVE 2398 A GLIESE 581 KRÜGER 60 A WOLF 1061 LUYTEN’S STAR STEIN 2051 A WOLF 629 ROSS 154 GROOMBRIDGE 34 B KRÜGER 60 B ROSS 248 ROSS 614 B WOLF 359 GICLAS 51-15 VAN BIESBROECK’S STAR SCR 1845–6357 A DENIS 1048–3956 LHS 2065 LHS 2924 LP 944–20 LHS 292 TEEGARDEN’S STAR VB 8 LHS 3003 WOLF 424 A GICLAS 208–44 A LUYTEN 726–8 A LHS 288 GICLAS 208–45 LUYTEN 726–8 B GJ 1061 GICLAS 9–38 A LUYTEN 789–6 A PROXIMA CENTAURI ESO 439–26 LP 658–2 GICLAS 240–72 VAN MAANEN’S STAR STEIN 2051 B EG 82 PROCYON B GROOMBRIDGE 1618 EPSILON INDI 14 HERCULIS DELTA PAVONIS ETA BOÖTIS BETA HYDRI KAPPA FORNACIS BETA COMAE BERENICES IOTA HOROLOGII MU ARAE ETA CASSIOPEIAE A ZETA 1 RETICULI 16 CYGNI B 82 ERIDANI 61 VIRGINIS XI BOOTIS A MU CASSIOPEIAE A ZETA 2 RETICULI 47 URSAE MAJORIS 16 CYGNI A ALPHA CENTAURI A 51 PEGASI 18 SCORPII CHI 1 ORIONIS A ALPHA MENSAE TAU CETI 54 PISCIUM 70 OPHIUCHI A 12 OPHIUCHI ALPHA CENTAURI B 107 PISCIUM OMICRON 2 ERIDANI A EPSILON ERIDANI SIGMA DRACONIS 36 OPHIUCHI A GROOMBRIDGE 1830 CHI DRACONIS B 36 OPHIUCHI B 36 OPHIUCHI C BY DRACONIS A BY DRACONIS B 61 CYGNI B 61 CYGNI A XI BOOTIS B 70 OPHIUCHI B ETA CASSIOPEIAE B BARNARD’S STAR EQ PEGASI A EV LACERTAE GLIESE 876 STRUVE 2398 B YZ CANIS MINORIS OMICRON 2 ERIDANI C ROSS 614 A EQ PEGASI B ROSS 128 YZ CETI LACAILLE 8760 GAMMA CRUCIS MU GEMINORUM MENKAR VV CEPHEI BETELGEUSE PI PUPPIS EPSILON GEMINORUM ZETA GEMINORUM BETA CAMELOPARDALIS BETA AQUARII ALPHA AQUARII BETA DRACONIS DELTA SCUTI GAMMA VIRGINIS RR LYRAE BETA CASSIOPEIAE RS CANUM VENATICORUM UPSILON ANDROMEDAE NU PHOENICIS PI 3 ORIONIS CHI DRACONIS A ZETA TUCANAE PROCYON A XI OPHIUCHI A GAMMA DORADUS THUBAN ALHENA ALIOTH MIZAR A MENKALINAN ZUBENELGENUBI RASALHAGUE ALDERAMIN ALTAIR MEGREZ FOMALHAUT ALCOR DENEBOLA SIRIUS A BETA PICTORIS MERAK COR CAROLI PHECDA GEMMA VEGA BETA CORVI CAPELLA Ab CAPELLA Aa ETA DRACONIS LAMBDA VELORUM ZETA AURIGAE ALMACH ALBIREO A ALPHARD ARCTURUS ALGEIBA A DUBHE POLLUX HAMAL ETAMIN KOCHAB DENEB KAITOS ALGEIBA B ALDEBARAN ENIF MU CEPHEI ANTARES MIRACH BETA GRUIS BETA PEGASI ALPHA HERCULIS MIRA GLIESE 890 LALANDE 21258 A KAPTEYN’S STAR 89 HERCULIS MIRFAK POLARIS DELTA CEPHEI ETA AQUILAE CANOPUS DENEB ETA LEONIS BETA LYRAE A ALCYONE ATLAS ELECTRA MEROPE ALGOL A PLEIONE ALBIREO B EL NATH REGULUS ZUBENESCHAMALI ALKAID RIGEL ALPHA CAMELOPARDALIS R136A1 ALNILAM IOTA ORIONIS SAIPH BETA CANIS MAJORIS BETA CENTAURI ADHARA ALPHA 1 CRUCIS SPICA SHAULA A ACHERNAR THETA 1 ORIONIS C ZETA OPHIUCHI MU COLUMBAE BELLATRIX SHAULA B AE AURIGAE BETA CRUCIS ALPHA 2 CRUCIS ZETA PUPPIS ETA CARINAE GROOMBRIDGE 34 A SOL LA TABLA PERIÓDICA DE LAS ESTRELLAS TIPO Y COLOR ESTELAR De manera parecida a lo que ocurre cuando calentamos un metal, el color de una estrella es indicativo de la temperatura de su superficie: desde un rojo tibio (derecha) hasta un azul candente (izquierda). Ello permite dividir a las estrellas en siete tipos espectrales, denotados O, B, A, F, G, K y M. Estos se basan en los elementos químicos que absorben luz en las capas externas, lo que a su vez depende de la temperatura. En castellano, una regla mnemotécnica para recordarlos es: «Otros Buenos Astrónomos Fueron Galileo, Kepler y Messier». SECUENCIA PRINCIPAL La mayoría de las estrellas se extienden a lo largo de la diagonal que cruza el diagrama de la parte superior izquierda a la esquina inferior derecha. Ello se debe a que tanto la luminosidad como la temperatura de la mayor parte de las estrellas vienen determinadas por un tercer parámetro: la masa. Las estrellas más calientes y brillantes (izquierda) poseen una masa mayor. Una vez que una estrella comienza a producir energía gracias a las reacciones nucleares de fusión del hidrógeno, se alcanza un estado de equilibrio y el astro se mantiene en la misma posición del diagrama durante la mayor parte de su vida. GIGANTES/SUPERGIGANTES Estas estrellas abandonaron la secuencia principal cuando agotaron el hidrógeno del núcleo y comenzaron a quemar otras reservas de combustible, como el helio. Las más masivas se convierten en supergigantes; las menores, en gigantes. Si una supergigante ocupase el lugar del Sol, su tamaño abarcaría hasta la órbita de Júpiter. Estas estrellas no se mantienen fijas en el diagrama, sino que se desplazan a medida que evolucionan. HIPERGIGANTES Las estrellas más masivas de todas se hallan en la parte superior izquierda. El récord lo posee R136a1, que nació con una masa 320 veces superior a la del Sol, si bien desde entonces ha perdido parte de su material en forma de vientos estelares. Otra estrella muy masiva e inestable es Eta Carinae, la cual se halla envuelta en una nebulosa de gas como resultado de una violenta eyección de material que ocurrió hace 170 años. ENANAS BLANCAS Son el remanente que deja la inmensa mayoría de las estrellas una vez que han agotado todo el combustible nuclear. Ya no pueden generar energía, por lo que se comprimen por su propio peso hasta alcanzar un tamaño similar al de la Tierra. A pesar de su nombre, brillan en un amplio abanico de colores. Con el tiempo, se van desplazando hacia la derecha del gráfico hasta que dejan de ser visibles. EL SOL El Sol es una estrella de la secuencia principal. Nació en forma de una protoestrella fría; una vez que agote su hidrógeno se convertirá en una gigante roja y, después, en una enana blanca. El Sol no es tan común como suele afirmarse: alrededor del 95 por ciento de las estrellas ocupan posiciones inferiores en el diagrama. ENANAS MARRONES Uno de los retos de la astrofísica actual consiste en detectar y estudiar enanas marrones, estrellas tan ligeras que no logran mantener los procesos de fusión nuclear. En el diagrama se solapan con las estrellas más débiles y rojas de la esquina inferior derecha (por ejemplo, LP 944-20 es una de ellas) y se extenderían más allá del diagrama en esa dirección. A fin de clasificarlas, hace una década se añadieron los tipos espectrales L y T (no mostrados en la figura). NEBULOSA DE LA HÉLICE BETELGEUSE CIEN AÑOS DEL DIAGRAMA DE HERTZSPRUNG-RUSSELL ETA CARINAE PiTCh iNTErACTivE (gráfico); KEN CrOSwELL (datos estelares); P. KErvELLA, ESO (Betelgeuse); JON MOrSE, UNivErSidAd dE COLOrAdO/NASA (Eta Carinae); NASA/wiYN/NOAO/ESA/hUBBLE hELix NEBULA TEAM/M. MEixNEr, STSCi Y T. A. rECTOr, NrAO (nebulosa de la Hélice); ESA/NASA/SOhO (Sol )

description

Tipología de las estrellas.

Transcript of Diagrama de Hertzsprung-Russell

Page 1: Diagrama de Hertzsprung-Russell

S E C U E N C I A P R I N C I P A L

G I G A N T E S

S U P E R G I G A N T E S

E N A N A S B L A N C A S

–8

–7

–6

–5

–10

–9

–11

–12

–4

–3

–2

–1

0

+1

+2

+3

+4

+5

+6

+7

+8

+9

+10

+11

+12

+13

+14

+15

+16

+17

+18

+19

50.000 K

0 B A F G K M

2200 K31.000 K 10.000 K 7500 K 6000 K 5300 K 3900 K

TIPO ESPECTRAL

TEMPERATURA SUPERFICIAL(GRADOS KELVIN)

100.000

1.000.000

10.000.000

10.000

1000

100

10

1

1⁄10

1⁄100

1⁄1000

1⁄10.000

1⁄100.000

1⁄1.000.000

LUM

INO

SID

AD

(M

AG

NIT

UD

AS

OLU

TA

)

+20

LUM

INO

SID

AD

(U

NID

AD

ES

SO

LA

RE

S)

ZZ CETISIRIUS B

LB 1497

HZ 43 A

OMICRON2 ERIDANI B

GD 165 G 29-38

YY GEMINORUMGLIESE 229 A

LACAILLE 9352

LALANDE 21185WOLF 630 A

AD LEONISSTRUVE 2398 A

GLIESE 581KRÜGER 60 A WOLF 1061

LUYTEN’S STAR

STEIN 2051 AWOLF 629

ROSS 154GROOMBRIDGE 34 B

KRÜGER 60 B

ROSS 248

ROSS 614 BWOLF 359

GICLAS 51-15

VAN BIESBROECK’S STAR

SCR 1845–6357 ADENIS 1048–3956

LHS 2065LHS 2924

LP 944–20

LHS 292 TEEGARDEN’S STAR

VB 8LHS 3003

WOLF 424 A GICLAS 208–44 ALUYTEN 726–8 A

LHS 288GICLAS 208–45

LUYTEN 726–8 B

GJ 1061 GICLAS 9–38 ALUYTEN 789–6 A

PROXIMA CENTAURI

ESO 439–26

LP 658–2GICLAS 240–72

VAN MAANEN’S STAR

STEIN 2051 B

EG 82 PROCYON B

GROOMBRIDGE 1618

EPSILON INDI

14 HERCULISDELTA PAVONIS

ETA BOÖTIS

BETA HYDRIKAPPA FORNACISBETA COMAE BERENICESIOTA HOROLOGII

MU ARAE

ETA CASSIOPEIAE A

ZETA1 RETICULI

16 CYGNI B

82 ERIDANI61 VIRGINIS

XI BOOTIS A

MU CASSIOPEIAE A

ZETA2 RETICULI47 URSAE MAJORIS

16 CYGNI AALPHA CENTAURI A

51 PEGASI18 SCORPII

CHI1 ORIONIS A ALPHA MENSAE

TAU CETI

54 PISCIUM70 OPHIUCHI A12 OPHIUCHI ALPHA CENTAURI B

107 PISCIUMOMICRON2 ERIDANI AEPSILON ERIDANI

SIGMA DRACONIS36 OPHIUCHI A

GROOMBRIDGE 1830CHI DRACONIS B

36 OPHIUCHI B

36 OPHIUCHI C BY DRACONIS A

BY DRACONIS B61 CYGNI B

61 CYGNI AXI BOOTIS B70 OPHIUCHI B

ETA CASSIOPEIAE B

BARNARD’S STAR

EQ PEGASI AEV LACERTAEGLIESE 876

STRUVE 2398 B YZ CANIS MINORIS

OMICRON2 ERIDANI CROSS 614 A

EQ PEGASI BROSS 128

YZ CETI

LACAILLE 8760

GAMMA CRUCIS

MU GEMINORUM

MENKAR

VV CEPHEIBETELGEUSE

PI PUPPISEPSILON GEMINORUMZETA GEMINORUM

BETA CAMELOPARDALISBETA AQUARII ALPHA AQUARII

BETA DRACONIS

DELTA SCUTI

GAMMA VIRGINIS

RR LYRAE

BETA CASSIOPEIAE

RS CANUM VENATICORUM

UPSILON ANDROMEDAENU PHOENICISPI3 ORIONIS

CHI DRACONIS AZETA TUCANAE

PROCYON A

XI OPHIUCHI A

GAMMA DORADUS

THUBAN

ALHENA

ALIOTHMIZAR A

MENKALINANZUBENELGENUBI

RASALHAGUEALDERAMIN

ALTAIR

MEGREZFOMALHAUT

ALCORDENEBOLA

SIRIUS A

BETA PICTORIS

MERAKCOR CAROLI

PHECDAGEMMA

VEGA

BETA CORVI

CAPELLA Ab CAPELLA AaETA DRACONIS

LAMBDA VELORUM

ZETA AURIGAEALMACH

ALBIREO A

ALPHARD

ARCTURUSALGEIBA A

DUBHE

POLLUX

HAMAL

ETAMINKOCHAB

DENEB KAITOS

ALGEIBA B

ALDEBARAN

ENIF

MU CEPHEI

ANTARES

MIRACHBETA GRUISBETA PEGASIALPHA HERCULIS

MIRA

GLIESE 890

LALANDE 21258 A

KAPTEYN’S STAR

89 HERCULISMIRFAK

POLARIS

DELTA CEPHEI

ETA AQUILAE

CANOPUS

DENEB

ETA LEONIS

BETA LYRAE A

ALCYONE

ATLASELECTRAMEROPE

ALGOL A

PLEIONE

ALBIREO B

EL NATH

REGULUS

ZUBENESCHAMALIALKAID

RIGELALPHA CAMELOPARDALIS

R136A1

ALNILAM

IOTA ORIONISSAIPH

BETA CANIS MAJORISBETA CENTAURI

ADHARAALPHA1 CRUCISSPICASHAULA A

ACHERNAR

THETA1 ORIONIS C

ZETA OPHIUCHI

MU COLUMBAE BELLATRIXSHAULA B

AE AURIGAE

BETA CRUCISALPHA2 CRUCIS

ZETA PUPPIS

ETA CARINAE

GROOMBRIDGE 34 A

SOL

LA TABLA PERIÓDICA DE LAS ESTRELLASTIPO Y COLOR ESTELARDe manera parecida a lo que ocurre cuando calentamos un metal, el color de una estrella es indicativo de la temperatura de su superficie: desde un rojo tibio (derecha) hasta un azul candente (izquierda). Ello permite dividir a las estrellas en siete tipos espectrales, denotados O, B, A, F, G, K y M. Estos se basan en los elementos químicos que absorben luz en las capas externas, lo que a su vez depende de la temperatura. En castellano, una regla mnemotécnica para recordarlos es: «Otros Buenos Astrónomos Fueron Galileo, Kepler y Messier».

SECUENCIA PRINCIPALLa mayoría de las estrellas se extienden a lo largo de la diagonal que cruza el diagrama de la parte superior izquierda a la esquina inferior derecha. Ello se debe a que tanto la luminosidad como la temperatura de la mayor parte de las estrellas vienen determinadas por un tercer parámetro: la masa. Las estrellas más calientes y brillantes (izquierda) poseen una masa mayor. Una vez que una estrella comienza a producir energía gracias a las reacciones nucleares de fusión del hidrógeno, se alcanza un estado de equilibrio y el astro se mantiene en la misma posición del diagrama durante la mayor parte de su vida.

GIGANTES/SUPERGIGANTESEstas estrellas abandonaron la secuencia principal cuando agotaron el hidrógeno del núcleo y comenzaron a quemar otras reservas de combustible, como el helio. Las más masivas se convierten en supergigantes; las menores, en gigantes. Si una supergigante ocupase el lugar del Sol, su tamaño abarcaría hasta la órbita de Júpiter. Estas estrellas no se mantienen fijas en el diagrama, sino que se desplazan a medida que evolucionan.

HIPERGIGANTESLas estrellas más masivas de todas se hallan en la parte superior izquierda. El récord lo posee R136a1, que nació con una masa 320 veces superior a la del Sol, si bien desde entonces ha perdido parte de su material en forma de vientos estelares. Otra estrella muy masiva e inestable es Eta Carinae, la cual se halla envuelta en una nebulosa de gas como resultado de una violenta eyección de material que ocurrió hace 170 años.

ENANAS BLANCASSon el remanente que deja la inmensa mayoría de las estrellas una vez que han agotado todo el combustible nuclear. Ya no pueden generar energía, por lo que se comprimen por su propio peso hasta alcanzar un tamaño similar al de la Tierra. A pesar de su nombre, brillan en un amplio abanico de colores. Con el tiempo, se van desplazando hacia la derecha del gráfico hasta que dejan de ser visibles.

EL SOLEl Sol es una estrella de la secuencia principal. Nació en forma de una protoestrella fría; una vez que agote su hidrógeno se convertirá en una gigante roja y, después, en una enana blanca. El Sol no es tan común como suele afirmarse: alrededor del 95 por ciento de las estrellas ocupan posiciones inferiores en el diagrama.

ENANAS MARRONES Uno de los retos de la astrofísica actual consiste en detectar y estudiar enanas marrones, estrellas tan ligeras que no logran mantener los procesos de fusión nuclear. En el diagrama se solapan con las estrellas más débiles y rojas de la esquina inferior derecha (por ejemplo, LP 944-20 es una de ellas) y se extenderían más allá del diagrama en esa dirección. A fin de clasificarlas, hace una década se añadieron los tipos espectrales L y T (no mostrados en la figura).

NEBULOSA DE LA HéLICE

BETELGEUSE

CIEN AÑOS DEL DIAGRAMA DE HERtzSpRuNG-RuSSELL

ETA CARINAE

PiTC

h iN

TErA

CTiv

E (g

ráfic

o); K

EN C

rOSw

ELL

(dat

os e

stel

ares

); P.

KErv

ELLA

, ESO

(Bet

elge

use)

; JO

N M

OrS

E, U

Niv

ErSi

dAd

dE

COLO

rAd

O/N

ASA

(Eta

Car

inae

); N

ASA/

wiY

N/N

OAO

/ESA

/hU

BBLE

hEL

ix N

EBU

LA T

EAM

/M. M

EixN

Er, S

TSCi

Y T.

A. r

ECTO

r, N

rAO

(neb

ulos

a de

la H

élic

e); E

SA/N

ASA/

SOh

O (S

ol)