DESENVOLVEMENTO DAS CIDADES NA IDADE MEDIA 2º ESO IES CORUXO

EXPANSIÓN AGRÍCOLA

A partires do século XII a producción agrícola aumentou por…: _ aumento da superficie cultivada e implantación de rotación trienal de cultivos. _O arado romano se substitúe polo de ferro ou veso. _Estendeuse o regadío e se introduciron novos cultivos. _Difusión dos muíños de vento ou auga.

O aumento da producción agricola permite dispoñer de máis alimentos, reducir as fames e mellorar a saúde das personas. Como consecuencia a mortandade diminúe e a poboación medrou moito.

EN EUROPA NO ANO 1000 HABÍA 42 MILLÓNS DE

HABITANTES E 73 MILLÓNS EN 1300

Desenvolvemento comercio e banca

A POBOACIÓN CRECENTE DEMANDA MÁIS PRODUCTOS, ASÍ QUE SE PRECISAN MÁIS ARTESÁNS. As manufacturas textiles son as máis importantes.

As principais rutas comerciais son: • A ruta do Mediterráneo que unía

cidades españolas e italianas cos portos musulmáns e bizantinos. Os europeos importaban perfumes, sedas, porcelanas e especias e exportaban tecidos e armas.

• A ruta do Atlántico e do Báltico que comunicaba portos portugueses e do Cantábrico coas cidade de Bruxas e Anveres, e as alemanas Lubeck e Hamburgo.

Esta ruta a controlaba a HANSA: unha asociación de comerciantes do norte. Os compradores se reunían en feiras, as máis famosas as de Champaña. Comezo das viaxes a crédito e das letras de cambio, para evitar roubos.

NOVOS MEDIOS DE TRANSPORTE _Mellora dos carros e dos camiños. _ No mar desenvolvese a navigación de cabotaxe. As cocas van sustituir as galeras e as carracas se convirten nos maiores buques medievais . Empregabánse no Mediterráneo por xenoveses e venecianos. _ As carabelas se empregaban no Atlántico.

O astrolabio (altura dos astros) e compás( indica dirección N-S) permitían orientarse

e chegar ao porto desexado. Os portolanos eran mapas que sinalaban

as costas e marcaban os portos.

Os ríos navigables permitían a fundación de cidades comerciais as súas beiras.

O AUXE DAS CIDADES

1. Antigas cidades aumentan o seu tamaño debido o aumento da poboación. 2. Fundación de novas cidades en lugares estratéxicos para o comercio.

Que características

das cidades medievais

obeservas a simple vista?

AUXE DAS CIDADES As cidades medran por tres causas principais: 1. O excedente de man de obra

agrícola vai cara ás cidades. 2. Ourtros campesiños fuxen do

campo para evitar a servidume.

3. Os mercaderes buscaban a protección das murallas.

As cidades medievais máis grandes eran Bruxas, Gante, Xénova, Venecia, Florencia…. De maís ou menos 50,000 habitantes.

A SOCIEDADE URBANA O habitante da cidade se chamaba burgués., habitante dun burgo.

A maioría da poboación era cristiá, pero había grupos de xudeos viviendo en xuderías e grupos de musulmáns viviendo en mourarías.

Moitas cidades estaban sometidas á xurisdicción do señor do feudo ou do rei. Os burgueses loitaron por liberarse do señorío e por obter o dereito a gobernarse así mesmos. Cando unha cidade o conseguía o rei outorgáballe un foro, que era un documento que se estipulaban os seus dereitos e os seus privilexios e a forma en que habían de gobernarse.

O concello O goberno de cada cidade estaba composto por unha asamblea na que participaban os veciños. Isto deu paso ao concello, presidido por un xuiz e os alcaldes e formado polos rexedores. Co paso do tempo esta institución foi quedando en mans dos máis ricos.

O concello ocupábase da seguridade e defensa da cidade, administración de escolas e hospitais e coidado das murallas. Había funcionarios como o alguacil, escribán ou verdugo.

OS ARTESÁNS E OS GREMIOS Os artesáns dun mesmo oficio se agruparon en gremios e ninguén podía exercer un oficio se non pertencía ao gremio. O obxectivo era axudarse entre eles e evitar a competencia dos non capacitados para exercer.

As cofrarías Eran asociacións piadosas de segrares que cumprían deberes relixiosos. Cada gremio tiña a súa cofraría baixo advocación dun santo protector. En Pontevedra o santo dos mariñeiros era San Miguel, os ferreiros S. Nicolás…

1. Todos firmaban un estatuto. 2. Controlaban a produccíón,

establecían prezos,distribución de materiais…

3. Ocupabánse da asistencia aos artesáns e as súas familias pagando unhas cotas e con ese ingresos atendíase a viúvas, orfos…

4. A mulleres solo se aceptaban en raras ocasións, se quedaban viúvas.

A actividade artesanal Adicabánse a tarefas diversas: teceláns, zapateiros, ourives, carpinteiros, panadeiros, ferreiros…elaborando a man os seus productos. Realizaban o seu traballo en pequenos obradoiros situados na casa do propietario e era tamén o lugar de venda. Agrupánbanse por rúas de especialistas.

A CONSOLIDACIÓN DAS MONARQUÍAS Recuperación do poder dos monarcas

1. Consolidación da monarquía como forma de goberno e transmisión hereditaria.

2. Ampliación dos territorios que formaban os reinos, mediante anexións, políticas matrimoniais ou guerra.

3. Recuperación da autoridade debido ao sometemento da nobreza, a constitución dun exército propio a soldo e a creación dun grupo de funcionarios encargados da burocracia baixo as ordes dos monarcas.

Como consecuencia, establecéronse medidas de control á actuación dos monarcas, como o Parlamento en Inglaterra, os Estados Xerais en Francia e as Cortes en Castela.

A oposición nobiliaria Os enfrontamentos cos señores feudais que vían disminuídos os seus privilexios provcou diversos resultados: • Sometemento da nobreza

pola forza e reforzamento da autoridade dos reis. 8 habitual en Europa continental) FRANCIA

• Establecemento de pactos entre o monarca e os grupos sociais con máis poder: igreza, nobreza e burguesía. INGLATERRA, Carta Magna.

DIFICULTADES SÉCULOS XIV E XV Fames e pestes

1350: malas colleitas que provocan escaseza de alimentos básicos.

Fame e desnutrición xeneralizada PESTE

AREAS DE EXPANSIÓN DA

PESTE BUBÓNICA NO SÉCULO XIV

As pestes eran comúns na Idade Media, pero ningunha tan virulenta como a peste Negra que asolou Europa entre o 1348 e 1350. Chegou cun navío xenovés e se estendeu rapidamente. Morreron case 25 millóns de europeos, case 1/3 da poboación. O bosque recuperou parte dos terreos roturados. Provocou aumento de rendas aos supervivintes, o arrendamento das terras señoriais e a compra da liberdade para certos campesiños.

Conflictividade bélica • Guerras entre estados pola necesidade do control e ampliación dos

territorios que aumentan o sentimento nacional: Escocia vs. Inglaterra, Francia vs. Inglaterra, Castela contra Aragón…

A maís longa a Guerra dos Cen anos ( 1337-1453) polo intento do rei inglés de ocupar a vacante do trono francés. Ao principio o conflicto favoreceu aos ingleses, para finalmente vences os franceses. • Guerras civís entre candidatos dun mesmo país para ocupar o trono. A

Guerra das Dúas rosas( 1445-1485) enfrentou aos Lancaster e os York.

Revoltas socias urbanas Enfrontaban a artesáns contra o patriciado urbano debido ás desigualdades económicas e políticas existentes entre os diferentes grupos. Xorden no século XIII en cidades italianas, rancesas e flamengas, logo se estende a Europa. Balance desigual. Masas empobrecidas contra a burguesía acomodada loitan trala peste e malas colleitas. Cupouse o mal goberno da burguesía da pésima situación. Motíns populares contra xudeos ( progroms).

Revoltas sociais campesiñas Enfronta a campesiños contra os señores feudais como protesta polos intentos destes de esixir novos impostos e incrementar a súa autoridade. Os señores feudais viron diminuídos os seus ingresos e para compensar esas perdas pretendían esixir máis do campesiñado, mesmo restablecendo normas xa en desuso. Estso abusos ou «malos usos» prvocaron revoltas como a Jacquerie francesa (1357-58) os os Irmandiños en Galicia( 1431, 1467-69). O balance foi a represión e en ocasións o recortamento do poder feudal.

Castelo Sandiás, 1467

Cara ao fin dunha época Aceleramento da decandencia do feudalismo, xa que se aletran as bases deste sistema: 1. Rexurdimento da vida urbana

frente a vida rural. Os burgueses son independentes do poder señorial.

2. Crise económica da nobreza que lle dificulta vivir de rendas.

3. Reforzamento do poder das monarquías co apoio das cidades e contrasrrestan o poder dos señores.

4. Escritores, filósosfos , artistas e navegantes contribuén a un renacer cultural…cambio de mentalidade.