academia.galda+TV.pdf · PRESENTACIÓN 5 Nestes anos de traballo na análise da calidade...

DICIONARIO GALEGODE TELEVISIÓN

EDITH PAZÓ FERNÁNDEZ

Revisión especializada:MANUEL VIDEIRA (son)

MARÍA VARELA (realización)JORGE MUÑOZ (edición)

ALBERTO GOITIA (iluminación)VÍTOR ESTÉVEZ (telecomunicacións)

2005

Edita: Xunta de GaliciaConsellería de Educación e Ordenación UniversitariaCentro Ramón Piñeiro para a Investigación en Humanidades

Conselleiro de Educación e Ordenación UniversitariaCelso Currás Fernández

Director Xeral de Política LingüísticaXesús P. González Moreiras

Coordinador CientíficoManuel González González

Director Técnico de LingüísticaGuillermo Rojo Sánchez

Director de TermigalManuel González González

Compañía de Radiotelevisión de Galicia

Director Xeral da CRTVGFrancisco Campos Freire

Director-Xerente da TVGAnxo Quintanilla Louzao

© Edith Pazó Fernández© Termigal. Xunta de Galicia. Real Academia Galega© Compañía de Radiotelevisión de Galicia

ISBN: 84-453-4062-X

Depósito Legal: C. 1.542-2005

PRESENTACIÓN

5

Nestes anos de traballo na análise da calidade lingüística das emisións da Televisiónde Galicia, baixo a dirección de Manuel González, Constantino García e Xesús Ferro, daReal Academia Galega, fomos percibindo a enorme influencia que exercen a totalidade dasfases de traballo no resultado final da comunicación televisiva. Foi así como naceu o meuinterese polo que acontece coa comunicación detrás das cámaras e por axeitar á nosa linguaa terminoloxía técnica empregada nese ámbito que, en teoría, non percibe o telespectador.En realidade, o produto audiovisual que chega ás casas é sempre o resultado dun traballo deequipo; e a dedicación que se poña en cada fase do proceso transcende inevitablemente ápantalla determinando a calidade do produto final. Tamén no aspecto lingüístico,naturalmente.

O Dicionario galego de televisión é unha proposta que nace desa necesidade urxentede lle procurar un nome galego a cada elemento da produción televisiva, que nos permitacomprender e identificar a que nos estamos a referir en cada momento desde as distintasespecialidades que interveñen nela: a telecomunicación, a iluminación, a edición, apreprodución, a redacción xornalística, a programación, a análise de audiencias, adeontoloxía, a teoría da comunicación, a xestión de medios, etc.

Seguindo o ronsel do pioneiro Vocabulario Galego da Comunicación que no ano 1996elaboraran Paulino Novo, Xosé López e Francisco Campos, desde que abordei a realizacióndo dicionario tiven a vontade de ofrecer a través del algo máis ca un compendio de termose procurei ir trazando un deseño básico do funcionamento da televisión mediante aexplicación das palabras coas que os técnicos se refiren cada día aos distintos aspectos doseu traballo.

Así, a escolla da relación de lemas desta obra foi baseada non só en obrasterminolóxicas, senón, e sobre todo, en textos de uso profesional, en documentación deempresas de servizos televisivos, editados ou de circulación electrónica, e en fontes orais.Ao pé dos termos máis usuais do medio, incorporei nomes de estándares, de organismosreguladores, dos principais operadores, nun formato lexicográfico aberto, de certo carácterenciclopédico, que procura, a través de algo máis de 3000 definicións, introducir o lector nomundo da televisión.

Respondendo a esa mesma concepción, boa parte das entradas complementan asdefinicións con anotacións de uso e outros datos de carácter técnico, etimolóxico ou mesmointerpretativo (destacados todos eles graficamente cun corpo de letra menor) que contribúen

á comprensión do termo. A través dun sistema de remisións póñense en relación as diferentesentradas, de maneira que o lector poida facer unha lectura máis ampla nas súas buscas. Oslemas principais ofrecen, ademais, as súas equivalencias noutras catro linguas (inglés,francés, castelán e portugués), obtidas tamén da consulta de documentación especializadaen televisión neses idiomas. No caso dos nomes de organismos e institucións, incorpórase oseu enderezo web.

A riqueza que creo que lle confire esta concepción ao produto final, suponlle, ao mesmotempo, unha caducidade que considero que é parte do propio medio na súa forma actual. Ocerto é que as innovacións tecnolóxicas mudan a cada pouco os modos de facer televisión e aese ritmo terá que se adaptar a revisión de calquera obra que aborde un campo tan cambiante.Nese camiño apurado, a reflexión e o coñecemento a través da palabra seguen a ser, así e todo,indispensables se queremos albiscar e mesmo trazar en que dirección o andamos.

De aí nace tamén o esforzo de non nos resignarmos á asimilación de termosprocedentes doutras linguas, fundamentalmente do inglés, incorporados con premura através dos manuais de instrucións das ferramentas, dos proxectos dos novos formatos deprogramas e doutros textos explicativos elaborados noutros países. Nese sentido, oDicionario galego de televisión pretende ser tamén unha aposta pola palabra galega paracada elemento da televisión. En moitos casos, a dificultade de atopar a equivalencia exactaa unha idea bautizada inicialmente por outras comunidades lingüísticas é notable. Mesmoasí, -e sen deixar de recoller (graficamente diferenciado) o neoloxismo estranxeiro de usodocumentado- optei por procurar sempre unha proposta galega a cada termo foráneo que, encalquera caso, deberá someterse á análise crítica dos usuarios, que son os que teñen adecisión final do seu éxito. Eles acordarán se optan pola opacidade de estranxeirismos comozapping, clip, pinganillo, talk-show, tertulia ou attrezzo, ou se, pola contra, introducen nacomunicación as correspondencias galegas peteirada, corte, auricular, testemuños, faladoiroou parladoiro e aderezos, ou outras máis atinadas que traballos posteriores poidan achegar.

Entendo que é esa lectura a que completa esta obra. O meu desexo é que tanto oespecialista, profesional ou estudante, como calquera persoa con ansia de coñecer as cociñasda televisión atope nela unha utilidade; ou, cando menos, algún aspecto entre as súas páxinasque lle descubra un interese novo.

Quero agradecerlles á Compañía de Radiotelevisión de Galicia e a Termigal queacollesen a publicación deste dicionario. A miña gratitude a todas as persoas que meaxudaron dalgunha maneira, con alento e con comentarios críticos, a lle dar forma,particularmente a Xesús Ferro, a Manuel González e a Constantino García, que guiaron depreto a súa elaboración; a Francisco Campos, polo compromiso con esta procura dun nomegalego para cada elemento do proceso televisivo; aos profesionais da Televisión de GaliciaJorge Muñoz, María Varela, Alberto Goitia e Manuel Videira, que achegaron valiosasapreciacións ao texto nas entradas técnicas, e a Paulino Novo, que estableceu pontes paraque esa revisión fose posible; a Ana Fachal e aos compañeiros do seminario compostelán daReal Academia Galega, que atenderon con paciencia as miñas preguntas; a Fernando Pazó,que me ofreceu a súa axuda coas equivalencias inglesas; e de maneira especial a Vítor, querealizou a corrección das entradas de telecomunicacións e que me acompañou na elaboracióndo dicionario.

6

O Dicionario galego de televisión está composto por aproximadamente 2.500entradas pertencentes aos distintos campos específicos do medio televisivo (teoría dacomunicación, deontoloxía, xestión de medios audiovisuais, creación de contidos,programación, telecomunicación, produción, edición, iluminación, realización, análise deaudiencias, etc.), ordenadas alfabeticamente.

Todos os termos e expresións incluídos no dicionario procuran adaptarse ao actualvocabulario galego normativo. Cando cómpre introducir outras de uso corrente no mediotelevisivo que non se axustan ao patrón léxico da norma, destácanse graficamente. Así,estranxeirismos como spot, timing ou mesmo adaptacións do tipo etalonar aparecen comoentradas en cursiva. Ao optar por esta diferenciación gráfica, dunha banda, evidénciase aprimeira vista que se trata de formas alleas á nosa lingua e, por outra, evítase a aplicaciónde pronuncias desaxeitadas no caso das vogais acentuadas.

Para estes termos ofrécese a correspondencia ou proposta galega, precedida dosímbolo > e tamén en formato negra. Ex. ráfaga s.cast. > indicativo.

Existen, así e todo, estranxeirismos, como láser, flash ou escáner, tan asentados na linguacomún que xa se consideran parte do léxico galego e dificilmente substituíbles por outros. Estesnon se marcan en cursiva e, en xeral, adáptanse total ou parcialmente á grafía galega. Nesescasos procúrase incluír no corpo explicativo unha referencia á procedencia da palabra.

A estrutura das entradas é a seguinte:

Termo:

• Todos os termos van en minúscula (franxa horaria), agás os nomes propios, comoAbekas (marca rexistrada dun equipamento), que levan a inicial en maiúscula. As siglas van tamén en maiúsculas e sen puntos. Exemplo: GMTNo caso de nomes propios compostos, as iniciais das palabras principais van taménen maiúscula e os nexos en minúscula. Así: Academia de Televisión

• As locucións ordenadas polo termo principal e coa orde dos elementos alteradasinalan este feito mediante coma. Así: espera, áCo fin de facilitar as buscas no dicionario, dóbranse estas entradas aínda que só sedefina nunha delas. Por exemplo: directo, en V. en directo (e defínese en en directo).

• Os termos de dobre xénero, introducen primeiro a forma masculina, seguido dosufixo feminino precedido de trazo: espectador -ora. Respéctase este formato delevar a forma feminina á entrada aínda que esta sexa irregular, separada damasculina mediante unha barra. Así: actor/actriz ou home/muller do tempo

7

ESTRUTURA DO DICIONARIO

• Os lemas compostos trátanse como entradas independentes aínda que o seuelemento principal estea recollido e definido no dicionario. Desta maneira,transición e transición por corte constitúen dúas entradas diferentes.

• No caso de termos sinónimos cunha forma moi similar, só se converten en dúasentradas se na ordenación alfabética cadran afastados.Por exemplo, cor é unha entrada e color, outra na que se remite a cor (e alí márcasecolor como sinónimo); pero no caso de dura e duración, ao iren contiguas, faiseunha única entrada principal (duración) e dáse dura como sinónimo.

• Un mesmo termo con distintas acepcións recóllese baixo a forma dunha únicaentrada. Cos adxectivos e substantivos que presentan variación de xénero ou denúmero para as distintas acepcións tamén se segue este procedemento organizativo,marcando a súa particularidade coa etiqueta gramatical precedendo cada acepción.

• As formas verbais recóllense en infinitivo. Ex: transmitirSó no caso de ordes estandarizadas se recollen na súa forma imperativa. Ex: corten!

Categoría gramatical:

• Todas as entradas levan categoría gramatical, agás os nomes propios. Exprésase coacorrespondente abreviatura e, graficamente, márcase en cursiva cun corpo menor.Exemplo:

aceptación s.f.

• Nos lemas pluriverbais aplicamos en todos os casos a etiqueta gramatical u.f.(unidade fraseolóxica), englobando nela locucións de toda clase, ademais desubstantivos compostos e colocacións.

Definición:

• Cada lema incorpora a súa definición. Exemplo: acción continuada u.f. Argumento que se desenvolve seguindo a orde cronolóxica

dos acontecementos.

• As definicións dos lemas que se recollen neste dicionario refírense ao campo datelevisión e poden ter un significado máis amplo ou distinto no uso xeral e noutroscampos especializados.

aberración s.f. Defecto ou imperfección na formación de imaxes provocado porunha deficiencia do sistema óptico.

• Nas definicións prescíndese de marcas de especialidade, dado que moitos dos lemasson aplicables a varias áreas profesionais. Cando se limita a un campo de usoconcreto, faise explícito na redacción da definición.

montaxe s.f. Etapa da edición dunha obra audiovisual que consiste en seleccionar,ordenar e axustar os planos gravados seguindo unha orde.

• As diferentes acepcións dun termo, cando as hai, van ordenadas mediante unnúmero, precedido da súa correspondente categoría gramatical. En determinadas palabras, por cuestións de economía, establécense relacións dedependencia entre as súas definicións, que por norma xeral son independentes. É ocaso de termos que designan xénero televisivo e programa dese xénero, ou

8

actividade ou conxunto e local, que non se unifican nunha definición para poderdiferenciar as equivalencias noutros idiomas.

mediateca s.f. 1.- Colección de diversos materiais relacionados cos novos mediostecnolóxicos.Ing. 1.- media collection Fr. 1.- médiathèque Cast. 1.- mediateca Pt. 1.-mediatecas.f. 2.- Lugar no que se almacenan eses materiais.Ing. 2.- media library Fr. 2.- médiathèque Cast. 2.- mediateca Pt. 2.-mediateca

Sinónimo:

• Nos casos nos que se ofrece un ou varios sinónimos, estes van precedidos da marcaSIN. separados por comas e en formato de letra negra:

comprobar v.t. Examinar se unha información ou un dato é exacto. SIN. verificar.

Información complementaria:

• Algunhas entradas incorporan unha breve información que complementa adefinición estrita, destacada cun formato de letra distinto.

bloque publicitario u.f. Emisión dun conxunto de anuncios, que interrompe aprogramación.A distribución en bloques é o modo de presentar a publicidade recomendado pola lexislación.

• Nun corpo de letra menor, incorpóranse tamén observacións de uso precedidas damarca OBS.

evento s.m. Acontecemento imprevisto.OBS. Aparece adoito empregado incorrectamente nos medios co significado de acto

programado.

• Nos termos de plural pouco habitual ou irregular, este márcase entre corchetes, sennegra e precedendo a definición: canon [pl. canons]

• Naquelas entradas que se refiren a organismos e institucións facilítase o seuenderezo web.

Equivalencias noutras linguas:

• Os principais lemas do dicionario ofrecen as súas equivalencias en inglés, enfrancés, en castelán e mais en portugués. Empregouse para todas estas linguas avariante europea (inglés de Inglaterra, francés de Francia, castelán de España eportugués de Portugal), malia que en xeral é máis abundante a produción depublicacións nas variantes americanas.

xirafa s.f. Soporte de micrófono en forma de vara extensible montada sobre untrípode ou un guindastre, que se emprega para recoller o son sen entrar noencadramento da cámara.Ing. boom Fr. girafe Cast. jirafa Pt. girafa

• Os lemas variables (con masculino e feminino) ofrecen a súa equivalencia na formamasculina. No caso de entradas con varias acepcións, distínguense as equivalenciaspara cada unha delas.

produtor -ora s. 1.- Profesional encargado do proceso de preprodución edesenvolvemento material dunha emisión.

9

Ing. 1.- producer Fr. 1.- producteur Cast. 1.- productor Pt. 1.- produtors. 2.- Persoa ou organismo que asume a produción e financiamento dunhaobra audiovisual.Ing. 2.- producer Fr. 2.- producteur Cast. 2.- productor Pt. 2.- produtors.f. 3.- Empresa que idea e realiza, total ou parcialmente, programas ou obrastelevisivas.Ing. 3.- production company, producer Fr. 3.- productrice Cast. 3.-productora Pt. 3.- produtora

• En casos concretos, engádese marca de xénero por diferir do do termo galego.polgada s.f. Medida de lonxitude equivalente a 2.54 cm, empregada para os

formatos (...)Ing. inch Fr. pouce [m.] Cast. pulgada [f.] Pt. polegada [f.]

Remisións:

Coa intención de facilitar un resultado máis completo das distintas buscas por parte dolector, establécense relacións entre os distintos termos recollidos, mediante un sistemade remisións.

• V. (véxase), empregada para evitar a duplicidade de definicións de entradassemellantes ou moi estreitamente relacionadas.

noticia bomba u.f. V. bomba informativa.No caso de sinonimia, omítese.

intriga s.f. Suspense.

• símbolo > tras unha entrada estranxeira, para indicar o correspondente termo engalego incluído no dicionario como lema.

aliasing s.ing. > superposición de espectro.

• símbolo jj, que suxire a lectura doutras entradas que complementan ou facilitan acomprensión desa.

cátodo s.m. Electrodo negativo que emite electróns cara aos ánodos, no tubo aobaleiro do sistema de televisión.Ing. cathode Fr. cathode Cast. cátodo Pt. cátodojtubo de raios catódicos

10

s. substantivof. femininom. masculinopl. pluraladx. adxectivov.t. verbo transitivov.i. verbo intransitivov.p. verbo pronominalpron. pronomeu.f. unidade fraseolóxicalat. latinaital. italianoalem. alemáning. inglésfr. francéscast. castelánpt. portuguéscoloq. coloquialSIN. sinónimosV. véxaseOBS. observacións

11

ABREVIATURAS EMPREGADAS

13

1. TEORÍA DA COMUNICACIÓN DE MASAS

2. XURISPRUDENCIA DO AUDIOVISUAL. DEONTOLOXÍA

3. XESTIÓN, RELACIÓNS E ORGANIZACIÓN DOS MEDIOS3.1. INTERNAS

3.1.1. Categorías e relacións laborais3.1.2. Espazos físicos

3.2. EXTERNAS3.2.1. Xestión de produción audiovisual3.2.2. Servizos

3.3. PUBLICIDADE E IMAXE CORPORATIVA

4. CONTIDOS4.1. PREPRODUCIÓN. FONTES E DOCUMENTACIÓN4.2. PRODUCIÓN DE CONTIDOS

4.2.1. Linguaxe: lingüística, figuras retóricas e construción do relato4.2.2. Xéneros (xornalísticos e de ficción) audiovisuais4.2.3. Procesos e criterios na produción de contidos

4.3. DESENVOLVEMENTO DO PRODUTO TELEVISIVO4.4. PROGRAMACIÓN. FORMATOS DE PROGRAMAS

5. ESTILISMO5.1. DECORACIÓN E TREMOIA5.2. VESTIARIO, MAQUILLAXE E PEITEADO

6. ASPECTOS TÉCNICOS6.1. BASES DO SISTEMA DE TELEVISIÓN

6.1.1. Características da natureza humana6.1.2. Fundamentos técnicos da imaxe e do son. Electrónica

6.2. TELECOMUNICACIÓN. TRANSMISIÓN E RECEPCIÓN DO SINAL6.3. TRATAMENTO DA IMAXE E DO SON. CAPTACIÓN, EDICIÓN E REALIZACIÓN

6.3.1. Captación da imaxe e do son6.3.2. Posprodución. Edición. Efectos. Soportes e formatos6.3.3. Realización. Continuidade

6.4. ILUMINACIÓN6.5. INFORMÁTICA

7. AUDIENCIA7.1. MEDICIÓN E ANÁLISE DE AUDIENCIAS7.2. REACCIÓNS. PARTICIPACIÓN E COMPORTAMENTOS

8. INSTITUCIÓNS8.1. CADEAS DE TELEVISIÓN, AXENCIAS DE NOTICIAS E OUTRAS EMPRESAS DA

COMUNICACIÓN8.2. SOCIEDADES E ENTIDADES REGULADORAS

ÁRBORE DE CAMPOS- ESTRUTURACIÓNDAS ÁREAS TEMÁTICAS

DICIONARIO

0-916:9 V. relación de aspecto.4:2:2 Forma de mostraxe empregada para a

posprodución en equipos de vídeodixital que expresa a relaciónluminancia-croma: por cada catromostras de luminancia toma dúasmostras de cada compoñente de croma.Outras formas de mostraxe de calidade menorson 4:2:0 e 4:1:1.

4:3 V. relación de aspecto.

aA Símbolo de ampere.A/A roll u.f.ing. Sistema de edición

analóxico cunha única fonte de vídeo,que opera na montaxe conxelando namemoria a última imaxe para enlazalaco seguinte plano seleccionado. >edición A/A.

A/B roll u.f.ing. Modo de edición analóxicoque se serve de dous magnetoscopiosreprodutores e un magnetoscopio editorcontrolados por unha consola deedición que marca entradas e saídas enambos. > edición A/B.

A/D sigla Analóxico/Dixital. Conversión deanalóxico a dixital.

AACS Alta Autoridade para a Comuni-cação Social. Alta autoridade para acomunicación social (Portugal), creadaen Lisboa como órgano independente

para asegurar o dereito á información eá liberdade de prensa, mais o rigor noexercicio xornalístico.Web: http://www.aacs.pt

AADTEG Asociación de Actores, Directo-res e Técnicos de Escena de Galicia,con sede en Santiago, creada en 1984para defender os intereses dosprofesionais galegos do espectáculo epara impulsar o sector teatral eaudiovisual en Galicia.Web: http://www.aadteg.org

abanear v.i. Oscilar a cámara sobre otrípode ou o ombreiro. SIN. abalar.Ing. to oscillate, to shake Fr. branler, oscillerCast. moverse, oscilar Pt. abanar, oscilar

abater v.t. Retirar un rótulo, unha fotografíaou calquera elemento gráfico dun atrildespois de ser captado e/ou emitido,para lle dar paso a outro.OBS. No caso da inserción electrónica degrafismos úsase cambiar. Ing. to take down Fr. abattre Cast. abatir Pt.abater

ABC American Broadcasting Company.Compañía americana de televisión, consede nos Estados Unidos, que comezoua emitir regularmente en 1948, asociadaprimeiro á United Paramount Theatres edesde os anos cincuenta á Walt Disney.Web: http://www.abc.com

Abekas Marca rexistrada dun equipamentode visionamento e edición lineal deimaxes, que ofrece amplas posibili-dades de efectos de vídeo dixital.jxerador de efectos

17

aberración s.f. Defecto ou imperfección naformación de imaxes provocado porunha deficiencia do sistema óptico.Ing. aberration Fr. aberration Cast.aberración Pt. aberração

aberración cromática u.f. Imperfecciónda imaxe que presenta as beirascoloreadas como resultado dosdiferentes ángulos de refracción de luzde distintas cores ao atravesar unhalente.Ing. chromatic aberration Fr. aberrationchromatique Cast. aberración cromática Pt.aberração cromática

aberración esférica u.f. Defecto da imaxeprovocado polos raios procedentes doobxecto que se enfocan en diferentesposicións segundo a curvatura da lente.Ing. spherical aberration Fr. aberrationsphérique Cast. aberración esférica Pt.aberração esférica

ABERT Associação Brasileira deEmissoras de Rádio e Televisão.Asociación brasileira de emisoras deradio e televisión, fundada no 1962, queofrece aos seus asociados servizos einformacións en materia xurídica,parlamentaria e técnica.Web: http://www.abert.org.br

aberto, en u.f. 1.- Modo de difusión deprogramas dunha cadea sen codificar.Ing. 1.- clear, free tv Fr. 1.- en claire Cast. 1.-en abierto Pt. 1.- em abertou.f. 2.- Parte da programación dunhacanle codificada de pago que se emitesen codificar e á que, por tanto, podenter acceso tamén os non abonados. SIN.de libre acceso, aberta.Ing. 2.- free, non-scrambled Fr. 2.- en claireCast. 2.- en abierto Pt. 2.- em aberto, delivre acessojacceso condicional

abertura s.f. 1.- Acción e efecto de abrirseou de ampliarse un plano.Ing. 1.- aperture Fr. 1.- ouverture Cast. 1.-abertura Pt. 1.- aberturajapertura

s.f. 2.- Área de separación entre douselementos.Ing. 2.- aperture Fr. 2.- ouverture Cast. 2.-abertura Pt. 2.- abertura

abertura angular u.f. Ángulo queabrangue un obxectivo determinadopolo seu sistema de lentes.Ing. angular aperture Fr. ouvertureangulaire Cast. abertura angular Pt.abertura angular

abertura relativa u.f. Relación entre adistancia focal e o diámetro real dalente. Exprésase habitualmente ennúmeros f.Ing. relative aperture Fr. ouverture relativeCast. abertura relativa Pt. abertura relativajescala de números f

abeyance order u.f.ing. Orde pendente deaplicación. Demanda de compra deespazos publicitarios en televisión quenon ten carácter definitivo. > ordeprovisional.

aboar v.t. Pagar unha cantidade de diñeiro.Ing. to pay Fr. verser Cast. abonar Pt. pagar

abonado -a s. e adx. Persoa que adquiremediante pagamento o dereito a recibirun servizo determinado.Os abonados asegúranlles ás canles de televisiónque funcionan con ese sistema unha fidelizacióncara ás emisións dunha temática ou a unhaconcreta grella de programas. Ing. subscriber Fr. abonné Cast. abonadoPt. assinante

abonar v.t. e v.p. Inscribir(se) alguén pararecibir un servizo.Ing. to subscribe Fr. (s’) abonner Cast.abonar(se) Pt. assinar

abono s.m. V. sistema de abono.abordar v.t. 1.- Achegarse a alguén co fin de

obter unha información.Ing. 1.- to accost Fr. 1.- aborder Cast. 1.-abordar Pt. 1.- abordarv.t. 2.- Tratar un tema determinado.Ing. 2.- to tackle Fr. 2.- aborder Cast. 2.-abordar Pt. 2.- abordar

abouxar v.t. Bombardear a alguén conpreguntas, atordándoo.

18

Ing. to pester Fr. assaillir Cast. acribillar Pt.bombardear

above the line u.f.ing. Parte do orzamentodunha produción audiovisual quecorresponde aos gastos de persoal,como o salario dos actores, produtores,realizadores, ou os dereitos de autor. >por riba da liña.

abrir v.t. 1.- Comezar un programa, unhaentrevista, etc.Ing. 1.- to start Fr. 1.- ouvrir Cast. 1.- abrirPt. 1.- abrirv.t. 2.- Ampliar un plano.Ing. 2.- fade in Fr. 2.- ouvrir Cast. 2.- abrirPt. 2.- abrir

abrir de negro u.f. Facer aparecer aprimeira imaxe dunha secuencia desdea pantalla en negro, no proceso deedición ou na gravación da mesma.Ing. black fade in Fr. ouverture en fonduCast. abrir de negro Pt. abrir do preto

abrir o diafragma u.f. Aumentar odiámetro do diafragma do obxectivopara permitir unha meirande entrada deluz na toma de imaxes.Ing. open diaphragm Fr. ouvrir lediaphragme Cast. abrir diafragma Pt. abriro diafragma

abrir o micro u.f. Activar desde o controlun micrófono.Ing. go sound Fr. ouvrir le microphone Cast.abrir micro Pt. abrir o microfone

absorción s.f. Efecto de ganancia de enerxíaproducido nos corpos (sexan líquidos,sólidos ou gasosos) ao serenatravesados por unha onda sonora,luminosa ou de calquera outra naturezaelectromagnética.Ing. absorption Fr. absorption Cast.absorción Pt. absorção

Academia de Televisión Institucióncreada en 1997 para promover oprestixio e a reflexión global dosprofesionais do sector televisivoespañol e o desenvolvemento dasdistintas especialidades do medio.Web: http://academiatv.es

Academia Galega do AudiovisualOrganización creada en Galicia no2002, con sede na Coruña, para oimpulso das producións audiovisuais epara a defensa dos intereses daglobalidade dos profesionais do sector(maquilladores, técnicos, actores,produtores, etc.).Web: http://www.academiagalegado-audiovisual.com

ACAN-EFE Agencia Centroamericanade Noticias. Axencia centroamericanade noticias, creada por EFE en 1973con medios informativos de Costa Rica,de Guatemala, de Honduras, dePanamá, de Nicaragua e do Salvador.Web: http://www.efe.es/iberoamerica/

ACC sigla Automatic Chrominance Control.Regulación automática da crominancia.jcrominancia

acceso condicional u.f. Modo dedistribución de televisión no que se tratao sinal de maneira que o receptor sópoida descodificalo mediante a súacorrespondente chave.Ing. conditional access Fr. accèsconditionnel Cast. acceso condicional Pt.acesso condicionadojtelevisión de peaxe

accesorio s.m. 1.- Obxecto que forma parteda ambientación escenográfica dunestudio de televisión ou dun espazo degravación.Ing. 1.- accesory, prop Fr. 1.- accessoireCast. 1.- accesorio Pt. 1.- acessóriojaderezos.m. 2.- Peza secundaria que completaun equipo técnico.Ing. 2.- accesory Fr. 2.- accessoire Cast. 2.-accesorio Pt. 2.- acessório

accesorista s. Profesional encargado deconseguir e organizar os elementosmóbiles do decorado nunha gravaciónaudiovisual, seguindo as instrucións dorealizador.

19

Ing. property man, accesoryst Fr.accessoiriste Cast. accesorista Pt.acessorista

access primetime u.f.ing. Previo ao horariode máxima audiencia. Franxa horariaque precede á de máxima audiencia(primetime) na grella de programacióndunha cadea, que en Galicia abranguedas 19:30 ás 20:30h, aproximadamente.> pre-máxima audiencia.jfranxa horaria

acción s.f. 1.- Sucesión de acontecementosdunha secuencia ou dunha obra paratelevisión. SIN. acción dramática.Ing. 1.- action Fr. 1.- action Cast. 1.- acciónPt. 1.- acçãos.f. 2.- Xénero de ficción audiovisualcaracterizado polo ritmo intenso datrama, acompañado frecuentemente decerta carga de violencia.Ing. 2.- action Fr. 2.- action Cast. 2.- acciónPt. 2.- acção

acción! interx. Orde que indica aos actores emais aos técnicos o inicio dunha tomadurante unha sesión de gravación.OBS. É máis propia do cine que da televisión.Ing. action!, roll! Fr. partez!, allez-y! Cast.acción! Pt. pronto!, acção!

acción continuada u.f. Argumento que sedesenvolve seguindo a orde cronolóxicados acontecementos.Ing. continued action Fr. action continueCast. acción continuada Pt. acçãocontinuada

acción paralela u.f. Trama secundaria quealterna co desenvolvemento daprincipal.Ing. parallel action Fr. action parallèle Cast.acción paralela Pt. acção paralela

acenar v.i. Facer xestos para advertirdalgunha cousa.Existe un código de acenos básicos en televisiónpara expresar ordes entre profesionais que sóteñen conexión visual entre eles (por exemplo,contar cos dedos os segundos previos á emisiónou baixar o brazo estirado para indicar a entradaen antena).

Ing. to give cues Fr. faire des gestes Cast.hacer gestos Pt. acenar

aceptación s.f. Estimación do número deespectadores dun programa.Ing. success Fr. succès Cast. aceptación Pt.aceitação

acimut s.m. [pl. acimuts] 1.- Ángulo formadoentre as cabezas dun gravador oureprodutor e a perpendicular dadirección de avance da fita magnética,co fin de obter o máximo rendementoda calidade do aparato.Ing. 1.- azimuth Fr. 1.- azimut Cast. 1.-acimut Pt. 1.- azimutes.m. 2.- Ángulo formado pola direcciónde apuntamento dunha antena e o norte.Ing. 2.- azimuth Fr. 2.- azimut Cast. 2.-acimut Pt. 2.- azimute

acirrar v.t. Incitar os participantes nundebate para que discutan. SIN.encirrar.Ing. to urge Fr. pousser Cast. azuzar Pt.açular, acirrar

acontecemento s.m. Feito que polo seuinterese é susceptible de se converteren noticia.Ing. event Fr. événement Cast. aconteci-miento Pt. acontecimentojnoticia

acoplar v.t. e v.p. 1.- Adaptar(se) unha pezaa un aparello ou varios aparellos entre sipara lograr o funcionamento conxuntodesexado.Ing. 1.- to couple Fr. 1.- accoupler Cast. 1.-acoplar Pt. 1.- acoplarv.t. e v.p. 2.- Superpoñer(se) dous sinaisprovocando un ruído.Ing. 2.- to cause feedback

acoplaxe s.f. 1.- Interacción entre dúaspartes dun sistema ou entre doussistemas diferentes. SIN. acoplamento.Ing. 1.- coupling Fr. 1.- accouplement Cast.1.- acople, acoplamiento Pt. 1.-acoplamentos.f. 2.- Distorsión sonora producida polarealimentación dos circuítos eléctricosdun equipo de audio ao recoller omicrófono os sons emitidos polo

20

altofalante e reamplificalos. SIN.acoplamento.jretroalimentación

acordo s.m. 1.- Pacto, resolución tomadaentre varias persoas durante aprodución dunha emisión, a discusiónde condicións de traballo, etc.Ing. 1.- agreement Fr. 1.- accord Cast. 1.-acuerdo Pt. 1.- acordojtrasacordos.m. 2.- Circunstancia de coincidiren ensentimentos ou en ideas varias persoas.Ing. 2.- agreement Fr. 2.- accord Cast. 2.-acuerdo Pt. 2.- acordojdebate

ACPE Asociación de Corresponsales dePrensa Extranjera. Asociación decorrespondentes de prensa estranxeira(España), con sede en Madrid, fundadaen 1923 para a defensa dos interesesdos profesionais das cabeceirasforáneas en España e da liberdade deprensa. Web: http://www.acpecorresponsales.com

acreditación s.f. Identificación que autorizaun informador a acceder a un lugarrestrinxido ao público, como represen-tante dun medio. SIN. credencial.Ing. media accreditation Fr. accréditationCast. acreditación Pt. credencial, acredi-tação

acreditado -a adx. Que está autorizado paracubrir un evento, o cal lle permitebeneficiarse de facilidades de acceso áinformación relativa ao mesmo.Ing. accredited Fr. accrédité Cast. acredi-tado Pt. autorizado, credenciado

actor/actriz s. Artista que interpreta unpapel nunha produción audiovisual oununha obra teatral.Ing. actor Fr. acteur, comédien Cast. actorPt. actorjelenco de actores

actor/actriz convidado -a u.f. Actor que,sen pertencer ao elenco, participa nunhaprodución audiovisual cunha breveintervención dramática co fin deengadirlle prestixio ao produto.

Ing. guess star Fr. vedette invitée Cast. actorinvitado Pt. actor convidado

actor/actriz de dobraxe u.f. Dobrador.actor/actriz figurante u.f. Figurante,

extra.actor/actriz principal u.f. Artista que

interpreta o papel protagonista.Ing. star, first lead Fr. acteur principal Cast.actor principal Pt. actor principal

actor/actriz secundario -a u.f. Artista queinterpreta un papel de menorimportancia.Ing. actor in a supporting role Fr. acteursecondaire Cast. actor de reparto,secundario Pt. actor secundário

actuación s.f. Intervención artística dunactor, cantante, músico, contacontos,humorista, etc. nun programa detelevisión.Ing. performance Fr. jeu Cast. actuación Pt.actuação

actualidade s.f. 1.- Calidade do que éactual, do que pertence ao presente.Aactualidade é o primeiro elemento que converteun feito en noticia, en convivencia con outroscriterios de selección como o interese xeral,expectativas do público, natureza do propiomedio, proximidade xeográfica, etc. Ing. 1.- current (topic) Fr. 1.- actualité Cast.1.- actualidad Pt. 1.- actualidades.f. 2.- Conxunto de acontecementos encurso que os medios presentan en formade noticias.Ing. 2.- news Fr. 2.- actualité Cast. 2.-actualidad Pt. 2.- actualidade

actualidade permanente u.f. Cuestiónque mantén a súa vixencia no tempo.Ing. permanent topic Fr. actualitépermanente Cast. actualidad permanentePt. actualidade permanente

actualidade rabiosa u.f. Actualidadeinmediata e efémera.Ing. hot news Fr. actualité brûlante Cast.rabiosa actualidad Pt. actualidadeespantosa

ACTV sigla Advanced CompatibleTelevision. Sistema avanzado detransmisión televisiva interactiva

21

desenvolvido por Sarnoff Corporation,e compatible co estándar americanoNTSC, que lle permite ao usuarioexercer de realizador, seleccionando asimaxes, escollendo outros ánguloscomplementarios ou repetindo unhaacción.

acumulación de audiencia u.f. Cuanti-ficación do aumento do público duranteunha emisión ou a medida que avanzanos capítulos dunha serie.Ing. audience accumulation Fr. accumu-lation d’audience Cast. acumulación deaudiencia Pt. acumulação de audiênciajíndice de audiencia, cota de pantalla

acumulador s.m. Dispositivo de almace-naxe de enerxía, que a libera cando seprecisa.Ing. accumulator Fr. acumulateur Cast.acumulador Pt. acumuladorjbatería

acurtar v.t. Diminuír a extensión dun texto,dunha presentación, dun programa, etc.SIN. abreviar, reducir.Ing. to shorten Fr. abréger Cast. acortar Pt.encurtar, reduzir

acústico -a adx. 1.- Que se refire ao sentidodo oído e mais aos sons.Ing. 1.- acoustic Fr. 1.- acoustique Cast. 1.-acústico Pt. 1.- acústicos.f. 2.- Parte da física que estuda aspropiedades do son e a maneira dereaccionar o oído ante el.Ing. 2.- acoustics Fr. 2.- acoustique Cast.2.- acústica Pt. 2.- acústicas.f. 3.- Calidade dun determinado lugarque permite unha audición clara dossons.Ing. 3.- acoustics Fr. 3.- acoustique Cast.3.- acústica Pt. 3.- acústica

AD sigla Antena Direccional. V. direccional.ad litteram u.f. Ao pé da letra, literalmente.

OBS. Locución latina, de uso culto. adaptación s.f. 1.- Transformación dunha

obra para convertela nun xéneroaxeitado ao medio audiovisual.Ing. 1.- adaptation Fr. 1.- adaptation Cast.1.- adaptación Pt. 1.- adaptação

s.f. 2.- Axeitamento dos distintosmedios (antena, cable, etc.) dun sistemade telecomunicación polos que debecircular un sinal para suprimir a parte deenerxía reflectida ao pasar dun medioao outro.Ing. 2.- adaptation Fr. 2.- adaptation Cast.2.- adaptación Pt. 2.- adaptação

adaptador -ora s. 1.- Persoa encargada detransformar unha obra existente paracrear unha nova versión axeitada aomedio audiovisual.Ing. 1.- screenwriter, adapter Fr. 1.-adaptateur Cast. 1.- adaptador Pt. 1.-adaptadors.m. 2.- Accesorio que permite que unaparello funcione nunhas determinadascondicións de uso.Ing. 2.- adapter Fr. 2.- adaptateur Cast. 2.-adaptador Pt. 2.- adaptadors.m. 3.- Elemento que permite atransición entre interfaces diferentes.Ing. 3.- adapter Fr. 3.- adaptateur Cast. 3.-adaptador Pt. 3.- adaptador

aderecista s. Profesional que procura todosos elementos do decorado.Emprégase adoito a forma italianaattrezzista. Ing. property manager Fr. accessoiristeCast. atrecista Pt. aderecista

aderezo s.m. 1.- Peza ou obxecto queengalana unha persoa ou unha cousa.SIN. adobío, adorno.Ing. adornment Fr. accessoire Cast. aderezoPt. adereçojvestiario, decorados.m.pl. 2.- Conxunto de elementos queconforman a decoración ou aambientación dunha escena.Tamén se emprega a forma attrezzo. Ing. properties, props Fr. accessoires Cast.atrezo Pt. adereçosjaccesorio

ADI sigla Area of Dominant Influence. Áreade influencia dominante. Superficie decobertura dunha emisora.jcobertura

22

adiamento s.m. Acción e efecto de adiar.SIN. aprazamento.Ing. adjournement, postponement Fr.dépassement Cast. aplazamiento Pt.adiamento

adiar v.t. Pospoñer para outro día unhaemisión ou unha actividade prevista.SIN. aprazar.Ing. to adjourn Fr. dépasser Cast. aplazarPt. adiar

adiante! interx. Voz usada para lle indicar aalguén que pode intervir, ou para darpaso a outros contidos.Ing. go on! Fr. en avant! Cast. adelante! Pt.adiante!

adianto s.m. 1.- Anticipación dos contidosdun programa. SIN. avance.Ing. 1.- preview Fr. 1.- sélection Cast. 1.-avance Pt. 1.- resumos.m. 2.- Acción e efecto de anticipardiñeiro dunha paga.Ing. 2.- advance payement Fr. 2.- avanceCast. 2.- adelanto, anticipo Pt. 2.-adiantamento, antecipação

adianto informativo u.f. Avance breve daactualidade do día que se desenvolveráno telexornal, coa intención de crear unestado de expectación na audiencia.Ing. news preview Fr. sélection Cast. avanceinformativo Pt. chamada

adición de cores u.f. Proceso de formaciónde cores empregado en televisión,consistente en realizar combinaciónsque son a suma ponderada de varioscompoñentes espectrais, xeralmente ascores primarias ou puras.Ing. color addition Fr. addition de couleursCast. adición de colores Pt. adição de coresjcor, subtracción de cores

aditivo s.m. Cor que se engade a outra paramodificala.Ing. additive Fr. additif Cast. aditivo Pt.aditivo

administración s.f. 1.- Actividade dexestión dos asuntos comerciais efinanceiros dunha empresa decomunicación.

Ing. 1.- administration, management Fr. 1.-administration Cast. 1.- administración Pt.1.- administraçãos.f. 2.- Departamento no que sedesenvolve esa actividade.Ing. 2.- manager’s office Fr. 2.-administration Cast. 2.- administración Pt.2.- administração

administrador -ora do sistema u.f.Profesional responsable do mantementodiario dos equipos, dos servidores e dasredes dixitais da redacción dun medio.É unha función de recente aparición, quecontribúe a prestarlles asistencia tecnolóxica aosredactores e mais aos documentalistas, en fase defamiliarización cos programas de edición dixital. Ing. system manager Fr. administrateur deréseau Cast. administrador del sistema Pt.administrador do sistemajresponsable de medios

ADO Ampex Digital Optics. Equipamentode posprodución fabricado por Ampexpara a realización de efectos especiaismediante tecnoloxía dixital.

adquisición s.f. Compra dun produtomaterial, dunha idea ou dos dereitos deadaptación ou emisión dunha obra.Nos contratos de adquisición estipúlanse aspectoscomo o grao de exclusividade, a duración daexplotación ou o territorio de difusión da obra. Ing. purchase Fr. achat Cast. adquisiciónPt. comprajcompra dun espazo

ADSL sigla Asymmetric Digital SubscriberLine. Liña de abonado dixitalasimétrica. Modo de transmisión dixitalque, aplicado sobre os bucles deabonado da rede telefónica, permite atransmisión de datos a alta velocidade.Para esa transmisión emprega frecuen-cias máis altas ca as do servizo detelefonía, co que non impide o uso daliña telefónica ao tempo que se accede aoutros servizos. Ao ser asimétrica, avelocidade de transferencia de datos noenlace descendente (da rede detelecomunicación ao usuario) é maior

23

que no enlace ascendente (do usuario árede de telecomunicación). A través daADSL é posible transmitir simultanea-mente varios programas de televisióncunha calidade de alta definición.OBS. Se, no canto de liña de abonado, se traducepor bucle, débese empregar en masculino.

jxDSLadxacencia s.f. Disposición consecutiva de

dous programas na grella deprogramación, co fin de que un lle cedaao outro parte da súa audiencia.Ing. adjacency Fr. contiguïté Cast.adyacencia Pt. adjacência, efeito dearrastamentojprograma locomotora

adxudicar v.t. 1.- Asignar, atribuír un labor,un cargo de responsabilidade, un espazode traballo, etc.Ing. 1.- to award Fr. 1.- adjuger Cast. 1.-adjudicar Pt. 1.- adjudicarv.t. 2.- Concederlle a unha entidade aexplotación dunha canle ou dun soporteaudiovisual determinado.Ing. 2.- to award Fr. 2.- adjuger Cast. 2.-adjudicar Pt. 2.- adjudicar

AEE Axencia Espacial Europea. V. ESA.AEGA Asociación de Empresas Galegas do

Audiovisual. Creada no 2001, con sedeen Santiago de Compostela, para velarpolos intereses das empresas do sector epromover a súa internacionalización.Web: http://www.aega.tv

afogar v.i. Quedar sen alento un locutor.Trátase dun defecto do locutor de textos querealiza unha lectura excesivamente rápida, senpausas, desaxeitada ao ritmo propio das frases edas imaxes.Ing. to lose breath Fr. étouffer Cast.ahogarse Pt. afogar

AFP Agence France Presse. Axencia deprensa francesa, que ofrece unhacobertura mundial da actualidade entempo real. Ten oficinas nuns centosesenta países dos cinco continentes edifunde, en sete linguas, as 24 horas, através das redes terrestres e do satélite.Web: http://www.afp.com

AGAG Asociación GAlega de Guionistasde cine, vídeo e televisión, creada paraservir de punto de encontro entre osprofesionais do guión e para defenderos seus intereses.Web: http://www.esferobite.com/agag/

AGAPI Asociación GAlega de ProdutorasIndependentes. Congregación deempresas de produción audiovisual emultimedia constituída no 1994.Web: http://www.agapi.org

agenda setting u.f.ing. > construción daaxenda.

AGN Axencia Galega de Noticias. Axenciade prensa nacida en 1986, con sede enSantiago, que ofrece a xornais e mediosaudiovisuais servizos de noticias,meteoroloxía, reportaxes deactualidade, agricultura, economía,entrevistas, fotografías, etc.Web: http://www.axencia.com

agudos s.m.pl. Intervalo de frecuencias quese adoita catalogar entre os 5.000 e os20.000 Hz, as máis altas dentro doespectro da audibilidade humana.Ing. treble Fr. aigus Cast. agudos Pt. agudos

agulla s.f. 1.- Barra fina de metal que marcaos hertzs, niveis de intensidade, etc. nuninstrumento de precisión.Ing. 1.- hand Fr. 1.- aiguille Cast. 1.- agujaPt. 1.- agulhas.f. 2.- Barra fina que, seguindo o sucodun disco de vinilo, permite areprodución das vibracións inscritas nel.Ing. 2.- stylus Fr. 2.- aiguille Cast. 2.- agujaPt. 2.- agulha

AIERI-IAMCR Association Internatio-nale des Études et Recherches sur l’Information- International Associationfor Media and Communication Research.Asociación internacional de estudos einvestigacións sobre información.Creada en 1957 para establecer forosde investigación en comunicación eestimular o interese pola mesma, ten naactualidade máis de dous mil membrosduns setenta países.Web: http://www.humfak.auc.dk/iamcr

24

AIMC Asociación para la Investigaciónde Medios de Comunicación. Asocia-ción para a investigación de medios decomunicación (España), creada comoreestruturación de EGM. Realiza oinforme das audiencias, cun estudo depoboación que investiga o compor-tamento dos individuos ante osdiferentes medios de comunicación.Web: http://www.aimc.es

aire s.m. Ar.alcance, de u.f. V. crónica de alcance.aldea global u.f. Sociedade mundial

integrada polos sistemas decomunicación masivos de carácterinmediato.Trátase dunha expresión de Teoría daComunicación creada polo comunicólogocanadense Marshall McLuhan nos anos sesenta,que se refire á concepción do planeta como unvilar, aglutinado e intercomunicado grazas aosmedios de comunicación de masas, en particular,a televisión.Ing. global village Fr. village global Cast.aldea global Pt. aldeia globaljsociedade da información

aldraxe s.f. Maltrato moral, ofensa. SIN.agravio.Ing. outrage, insult Fr. outrage [m.] Cast.ultraje [m.] Pt. ultraje [m.]jdereito á honra

alfaiate s.m. Xastre.aliasing s.ing. Imperfección ou perda de

calidade do sinal de audio ou de vídeocando se dixitaliza cunha frecuencia demostraxe baixa, isto é, menor ca afrecuencia de Nyquist. > superposiciónde espectro.É esa falsa (alias) frecuencia a que deu lugar ácreación do substantivo. jfrecuencia de mostraxe

alixeirar v.t. Facer un texto menos denso,eliminando aquilo que é superfluo oupouco claro.Ing. to lighten Fr. alléger, aérer Cast.aligerar Pt. aligeirar, enxugarjbarroco, amazocado

ALMA Autores Literarios de MediosAudiovisuales. Autores literarios demedios audiovisuais (España). Agru-pación profesional fundada en 1989para defender os intereses xurídicos esalariais dos guionistas.Web: http://www.asociacionalma.es jSGAE

almacenamento s.m. 1.- Acción e efecto deamorear produtos nun local ou almacén.SIN. almacenaxe.Ing. 1.- storage Fr. 1.- stockage Cast. 1.-almacenamiento Pt. 1.- armazenamentos.m. 2.- Acción e efecto de gardarinformación nun arquivo informático.SIN. almacenaxe.Ing. 2.- data storage Fr. 2.- mise enmémoire, stockage Cast. 2.- almacena-miento Pt. 2.- armazenamento

alocución s.f. Discurso breve dunhaautoridade dirixido ao público.Ing. speech Fr. allocution Cast. alocuciónPt. alocução

alta definición u.f. Resolución da imaxe decalidade superior á convencional.Ing. high definition Fr. haute définition Cast.alta definición Pt. alta definição

alta definición, televisión de u.f. V.televisión de alta definición.

alta fidelidade (HI-FI) u.f. Reproducióndun sinal coa mesma calidade coa quefoi recollido.Ing. high fidelity Fr. haute fidelité Cast. altafidelidad Pt. alta fidelidadejfidelidade

alta frecuencia u.f. V. frecuencia alta.alternativo -a adx. Que está fóra dos

modelos ou dos circuítos decomercialización establecidos, polo seucarácter vangardista, experimental ousubversivo.Ing. underground

altofalante s.m. Dispositivo que transformaos sinais eléctricos en acústicos paraproducir ondas sonoras.Ing. loudspeaker Fr. haut-parleur Cast.altavoz Pt. altifalante

25

altofalante de agudos u.f. Altofalanteadaptado para a produción de ondassonoras de frecuencias altas a partir desinais eléctricos.Ing. tweeter Fr. haut-parleur d’aigus Cast.altavoz de agudos Pt. altifalante de agudos

altofalante de graves u.f. Altofalanteadaptado para a produción de ondassonoras de baixas frecuencias.Ing. woofer Fr. haut-parleur de graves Cast.altavoz de graves Pt. altifalante de graves

alusión s.f. Evocación dunha cousa sendicila claramente.Ing. reference, allusion Fr. allusion Cast.alusión Pt. alusão

AM sigla Amplitude Modulation. Modula-ción da amplitude.

amañar v.t. 1.- Arranxar, corrixir, axeitar.Ing. 1.- to arrange Fr. 1.- arranger Cast. 1.-arreglar Pt. 1.- amanharv.t. 2.- Manipular, alterar unhainformación ou unha imaxe para quepareza verdade.Ing. 2.- to manipulate, to fiddle Fr. 2.-truquer Cast. 2.- amañar Pt. 2.- manipular

amaño s.m. 1.- Adaptación ou transforma-ción dun texto ou dunha imaxe. SIN.arranxo.Ing. 1.- arrangement Fr. 1.- arrangementCast. 1.- arreglo Pt. 1.- arranjos.m. 2.- Manipulación dunha informa-ción para conseguir un fin determinado,de maneira que pareza real o que non o é.Ing. 2.- manipulation Fr. 2.- ruse Cast. 2.-amaño Pt. 2.- manipulaçãojmanipulación

amarelo s.m. Cor secundaria no sistema detelevisión a cores, que resulta damestura de vermello mais verde.Ing. yellow Fr. jaune Cast. amarillo Pt.amarelojxornalismo amarelo, cor

amazocado -a adx. Denso, compacto demáis, pesado (un texto, un discurso).Ing. stodgy Fr. indigeste Cast. amazacotadoPt. pesado, carregadojalixeirar

ambientación s.f. Conxunto de elementosque sitúan a obra nun contorno espaciale temporal ou no clima axeitado,mediante os decorados, a iluminación, ovestiario, a maquillaxe, a música, etc.Ing. setting Fr. ambiance Cast. ambienta-ción Pt. ambientejdecorado, escenografía

ambientación, iluminación de u.f. V. luzde ambientación.

ambientación sonora u.f. Recollida ourecreación dos sons que envolven unhaescena.Ing. setting sound Fr. ambience sonore Cast.ambientación sonora Pt. ambiente sonoro

ambientar v.t. Crear ou recrear un ambienteespacial e temporal para un programaou unha obra.Ing. to set, to give atmosphere Fr. créerl’ambiance Cast. ambientar Pt. criarambiente

ambiente s.m. 1.- Conxunto de condiciónssociais nas que se desenvolve unhanoticia ou un feito.Ing. 1.- background Fr. 1.- ambience Cast.1.- ambiente Pt. 1.- ambientes.m. 2.- Conxunto de elementos queconforman a atmosfera visual e sonoradunha obra audiovisual.Ing. 2.- background, setting Fr. 2.- ambienceCast. 2.- ambiente Pt. 2.- ambientejson ambiental

ambigüidade s.f. Calidade do que se podeinterpretar de diversas maneiras (xestos,palabras, imaxes, etc.).Ing. ambiguity Fr. ambiguïté Cast.ambigüedad Pt. ambiguidadejclaridade

ameno -a adx. Que entretén, que fai pasar otempo de maneira agradable.Ing. lively Fr. charmant, agréable Cast.ameno Pt. amenojentretemento

AMI Acordo Multilateral sobre Investi-mento. Tratado elaborado desde 1994dentro da Organización de Cooperación

26

e Desenvolvemento Económico queagrupa uns trinta países do mundodesenvolvido, e que ten como obxecti-vo facilitar os procesos de circulaciónde capitais na globalización daeconomía. No terreo audiovisual,recolle mecanismos de protección esistemas de axuda.Web: http://www.oecd.org

amortecemento s.m. 1.- Supresión dunhavibración non desexada, mediante unimpedimento físico.Ing. 1.- cushioning Fr. 1.- amortissementCast. 1.- amortiguación Pt. 1.- amorteci-mentos.m. 2.- Diminución da amplitude deoscilación dun sistema por causa dasubtracción de enerxía por friccións ououtras forzas.Ing. 2.- cushioning Fr. 2.- amortissementCast. 2.- amortiguación, amortiguamientoPt. 2.- amortecimento

ampere (A) s.m. Unidade de intensidadede corrente eléctrica.Recibe o seu nome do físico francés André-MarieAmpère (1775-1836), que estudou a relaciónentre o campo magnético e o campo eléctrico. Ing. ampere Fr. ampère Cast. amperio,ampere Pt. ampere

Ampex Nome comercial do primeiroequipo de gravación de imaxe e son (doano 1956), que foi o estándar daindustria nas primeiras décadas.Por extensión, calquera magnetoscopio.jDCT

ampliación s.f. Acción e efecto de ampliar.Ing. enlargement, blow up Fr. agrandissementCast. ampliación Pt. ampliação

ampliar v.t. Aumentar a extensión ou oalcance dunha imaxe ou dun texto.Ing. to develope, to blow up Fr. agrandirCast. ampliar Pt. ampliar

amplificador s.m. Dispositivo electrónicoque aumenta a potencia de entrada dunsinal eléctrico, acústico ou electromag-nético, empregando enerxía procedentedoutra fonte.

A relación da amplitude saínte e a de entradadefine a ganancia do amplificador. Ing. amplifier Fr. amplificateur Cast.amplificador Pt. amplificador

amplitude s.f. Distancia máxima dunmovemento oscilatorio con relación aoseu punto de equilibrio.A súa unidade de medida está en relación coapropia natureza do axente que produce a onda: seé eléctrico, pódese medir en volts, en amperes ouen decibeis; se for mecánico, en unidades dedistancia, etc. Ing. amplitude Fr. amplitude Cast. amplitudPt. amplitudejmodulación da amplitude (AM)

anáglifo s.m. Superposición de dúas imaxes,unha encarnada e outra verde ou azul,que producen a impresión de relevo aomiralas a través de lentes.Ing. anaglyph Fr. anaglyphe Cast. anáglifoPt. anáglifojtres dimensións

anagrama s.m. Palabra que se forma apartir da combinación das letrasdoutras, converténdose en marcaidentificadora dunha empresa ou dunhapersoa.Ing. anagram Fr. anagramme Cast.anagrama Pt. anagramajsigla, logotipo

anais s.m.pl. Relación ordenada de noticiasano por ano.Ing. annals Fr. annales Cast. anales Pt.anaisjdocumentación

analepse s.f. Figura expresiva consistenteen romper a narración lineal pararetroceder a unha imaxe do pasado.SIN. salto atrás, salto retrospectivo.Con frecuencia enmárcase con outro recursoexpresivo, por exemplo un fundido ou undesenfoque, para facelo destacar no contextonarrativo. Ing. flashback Fr. analepse, retour enarrière Cast. analepsis Pt. analepsejprolepse

27

análise s.f. Exame pormenorizado dunhasimaxes, dun tema, dun produto, etc.Ing. analisys Fr. analyse Cast. análisis Pt.análise

análise de guión u.f. Exame detallado doconxunto de elementos materiais,humanos e técnicos suxeridos nunguión, estruturado por campos detraballo (por exemplo, a análise deguión por decorados, análise de guiónpor personaxes, etc.).Ing. breakdown Fr. depouillement Cast.desglose, análisis de guión Pt. análise deroteiro

análise de programación u.f. Conxuntode técnicas para examinar e describiros formatos, os contidos e mais aestética dos programas de televisión.

análise documental de imaxes u.f.Conxunto de técnicas destinadas árepresentación textual sintetizada docontido das obras audiovisuais, co finde organizalas para a súa posteriorrecuperación.jdocumentalista

analista de programación u.f.Profesional encargado de examinar asemisións televisivas propias e alleaspara elaborar informes sobre a súaforma e os seus contidos.

analóxico -a adx. Que responde a unsistema de comunicación onde ainformación está contida nas infindasvariacións dalgún parámetro continuo,que xeralmente é eléctrico, como atensión dun cable ou a intensidade dunfluxo magnético.Nas transmisións de sinais analóxicos unha dascaracterísticas principais é a degradaciónprogresiva da información inicial ao longo detodas as etapas do percorrido dese sinal. Ing. analog, analogue Fr. analogique Cast.analógico Pt. analógicojdixital

ancho de banda u.f. Largo de banda.

anécdota s.f. Breve narración dun feitocurioso, que se introduce no discursotelevisivo para ilustrar de forma amenaalgún aspecto.Ing. anecdote Fr. anecdote Cast. anécdotaPt. episódio

anecoico -a adx. Que ten un baixo nivel dereverberación.Refírese aos espazos construídos para que non seproduza reflexión ningunha do son, recubrindo,por exemplo, as súas paredes cun materialabsorbente con pequenas pirámides que evitan aformación de ondas estacionarias. Ing. anechoic Fr. anéchoïque Cast. anecoicoPt. anecoico

aneis de dispersión u.f.pl. Serie decilindros concéntricos pouco fondosque se suxeitan a unha fonte de luz durapara diseminala.Ing. rings Fr. anneaux Cast. anillos Pt. aneis

anglicismo s.m. Vocábulo inglés introdu-cido noutra lingua.Ing. anglicism Fr. anglicisme Cast. anglicis-mo Pt. anglicismo

ángulo s.m. 1.- Posición da cámara enrelación ao suxeito ou obxecto da toma,que pode ser aérea, frontal, de perfil ouvirada tres cuartos, picado oucontrapicado. SIN. punto de vista.Ing. 1.- angle Fr. 1.- angle, point de vueCast. 1.- ángulo Pt. 1.- ângulos.m. 2.- Posición da toma, que ten dereferencia o ollo humano.Ing. 2.- angle Fr. 2.- angle Cast. 2.- ánguloPt. 2.- ângulojtoma

ángulo de cobertura u.f. V. aberturaangular.

ANIGP-TV Asociación Nacional deInformadores Gráficos de Prensa yTelevisión. Asociación nacional deinformadores gráficos de prensa etelevisión (España), creada para apromoción e a defensa dos intereses dosprofesionais das cámaras.Web: http://www.anigp-tv.com

28

animación s.f. 1.- Tratamento das imaxesque permite poñer en movementoplanos fixos.O proceso tradicional de animación consiste nagravación imaxe por imaxe dunha serie derepresentacións gráficas fixas, pero na actualidadeexisten técnicas para dar vida a imaxes fixasmediante sistemas informáticos. O termoanimación agrupa, así, distintos tipos deprodución: monicreques, figuras de pasta ou deplastilina, ou mesmo imaxes de síntese creadaspor ordenador.Ing. 1.- animation Fr. 1.- animation Cast. 1.-animación Pt. 1.- animaçãojdebuxos animadoss.f. 2.- Alegría e dinamismo dunprograma.Ing. 2.- liveliness Fr. 2.- animation Cast. 2.-animación Pt. 2.- animação

animador -ora s. Presentador dun espazotelevisivo de entretemento que, ademaisde desenvolver tarefas diversas nacondución de contidos, engádelle áspresentacións facetas artísticas que, confrecuencia, son o interese mesmo doprograma. Ing. showman Fr. animateur Cast. animadorPt. animador

ANL sigla Automatic Noise Limiter.Limitador automático de ruído, querectifica os sinais entrantes filtrando asfrecuencias de audio.

ánodo s.m. Eléctrodo positivo de onde flúenos electróns no canón dun tubo de raioscatódicos.Ing. anode Fr. anode Cast. ánodo Pt. ânodo

anónimo -a adx. 1.- Sen asinar, sen autorcoñecido (unha información, un texto).Ing. 1.- anonymous Fr. 1.- anonyme Cast. 1.-anónimo Pt. 1.- anônimos.m. 2.- Escrito no que non consta onome do autor.Ing. 2.- anonymous work Fr. 2.- écritanonyme Cast. 2.- anónimo Pt. 2.- escritoanônimojsinatura

anotación s.f. Aclaración que aparece ao péou á marxe dun texto.Ing. marginal note Fr. annotation, notesCast. anotación Pt. anotaçãojindicación escénica

anotador -ora s. Profesional que durante arodaxe leva conta escrita dasincidencias e detalles da gravación.SIN. secretario de rodaxe.Ing. script Fr. scripte, secrétaire de plateauCast. anotador Pt. anotador

anotar v.t. Plasmar por escrito unhaaclaración, datos para a elaboracióndunha noticia, etc. SIN. tomar notas.Ing. to take down Fr. noter Cast. anotar Pt.anotar

antecedentes s.m.pl. Conxunto de datosanteriores á noticia que a condicionan eque axudan a contextualizala ecomprendela.Sen prexuízo da actualidade e da novidade dainformación, considérase necesario lembrar encada novo suceso os antecedentes dun feito que énoticia, para asegurar unha correcta interpretacióndo mesmo. Ing. background Fr. antécédents Cast.antecedentes Pt. antecedentes

antena s.f. Dispositivo técnico compostopor un sistema de condutores aptos parairradiaren (antena emisora) e/ou pararecibiren ondas electromagnéticas(antena receptora).As antenas emisoras radian ondas que proveñende sinais eléctricos, e as antenas receptorasconverten as ondas captadas en sinais eléctricos. Ing. antenna Fr. antenne Cast. antena Pt.antena

antena, en u.f. V. en antena.Antena 3 Televisión Cadea de radiotele-

visión privada española, de carácterxeneralista, que comezou a emitirregularmente en 1990. Conta cun centroterritorial propio en Galicia.Web: http://www.antena3tv.com

antena colectiva u.f. Antena que serve aunha comunidade de veciños. SIN.antena comunitaria.

29

Ing. community antenna Fr. antennecollective Cast. antena colectiva Pt. antenacolectiva

antena direccional u.f. Antena quetransmite e/ou recibe a maior parte daenerxía nunha dirección determinada.Ing. directional antenna Fr. antennedirectionnelle Cast. antena direccional Pt.antena direccional

antena individual u.f. Antena que serve aun receptor particular.Ing. individual antenna Fr. antenneindividuelle Cast. antena individual Pt.antena individual

antena omnidireccional u.f. Antena quetransmite e/ou recibe de forma efectivaen todas as direccións.Ing. omnidirectional antenna Fr. antenneomnidirectionnelle Cast. antenaomnidireccional Pt. antena omnidireccional

antena parabólica u.f. Antena que constadun prato (disco de corte) en forma deparábola no que se reflicten os sinais deradio.Ing. satellite dish Fr. antenne parabolique,parabole Cast. antena parabólica Pt. antenaparabólica

anticipación s.f. Figura expresiva queconsiste en adiantar explicitamenteimaxes do que vai acontecer máis tardena narración. SIN. prolepse, saltoadiante.Ing. flashforward Fr. anticipation Cast.anticipación, prolepsis Pt. antecipação,prolepse

anticipar v.t. 1.- Adiantar unha informa-ción.Ing. 1.- to anticipate, to bring forward Fr. 1.-avancer, anticiper Cast. 1.- anticipar Pt. 1.-anteciparv.p. 2.- Dar unha noticia antes ca outrascadeas ou mesmo antes de queaconteza.Ing. 2.- to beat to it Fr. 2.- devancer Cast. 2.-anticiparse Pt. 2.- antecipar-sejprimicia, exclusiva

antitelevisivo -a adx. Que non se axeita áscaracterísticas propias da televisión.

Ing. (look) bad on television Fr. pastélévisuel Cast. antitelevisivo Pt.antitelevisivojtelexenia

antítese s.f. Figura expresiva que consistena contraposición de imaxes. SIN.contraste.Ing. anthitesis Fr. antithèse Cast. antítesisPt. antítese, contraste

anuario s.m. Publicación especializada queofrece o repertorio dos acontecementosdo ano vencido.Ing. yearbook Fr. annuaire Cast. anuarioPt. anuário

anunciante adx. 1.- Que anuncia unproduto, un servizo, un acontecemento,etc. SIN. anunciador.Ing. 1.- announcing Fr. 1.- annonceur Cast.1.- anunciante Pt. 1.- anunciante,anunciadorjpanel anunciadors. 2.- Persoa natural ou xurídica quefinancia unha mensaxe publicitaria dosseus produtos ou servizos.Ing. 2.- announcer Fr. 2.- annonceur Cast.2.- anunciante Pt. 2.- anunciantejpublicidade

anuncio s.m. 1.- Acción e efecto de anunciara través dun medio. SIN. comunica-ción.Ing. 1.- announcement Fr. 1.- annonce Cast.1.- anuncio Pt. 1.- anúncios.m. 2.- Mensaxe publicitaria dunhamarca, dun produto ou dun servizo,dirixido ao público.Ing. 2.- ad spot Fr. 2.- annonce Cast. 2.-anuncio Pt. 2.- anúnciojpublicidade

AOD sigla Advanced Optical Disc. Discoóptico avanzado, presentado porToshiba e NEC como alternativa aoDVD.jBD

AP Associated Press. Prensa Asociada.Axencia norteamericana de noticias,establecida en Nova York cara ao 1950,que fornece de informacións escritas ematerial audiovisual máis de quince mil

30

organismos de comunicación de todo omundo.Web: http://www.ap.org jAPTN

apagado analóxico u.f. V. pecheanalóxico.

aparcadoiro s.m. Espazo destinado aaparcar as unidades móbiles ou oscoches particulares dos traballadores daemisora. OBS. É distinto de aparcamento, que é a acción deaparcar. Ing. parking Fr. parc de stationnement,parking Cast. aparcamiento Pt. parque deestacionamentojunidade móbil

aparello s.m. Máquina ou instrumentotécnico que executa unha función. SIN.aparato.Ing. set, device Fr. appareil Cast. aparato Pt.aparelhojaccesorio

aparencia s.f. Aspecto exterior.Ing. appearence, aspect Fr. apparence Cast.apariencia Pt. aparência

apertura s.f. Inicio dunha emisióntelevisiva.Ing. sign on, oppening Fr. ouverture Cast.apertura Pt. abertura

apertura falsa u.f. Inicio dun programacoa intervención directa do presentadorou cunha montaxe de vídeo queintroduce algún dos contidos doprograma, previamente á cabeceira queidentifica esa emisión.Ing. cow catcher, teaser Fr. fausse-ouvertureCast. falsa apertura Pt. abertura falsa

APIE Asociación de Periodistas deInformación Económica. Asociaciónespañola dos xornalistas de Economía,creada en 1973 para a defensa dosintereses dos profesionais dainformación de calquera medio decomunicación social especializadosnesa temática.Web: http://www.apie.es

APL sigla Average Picture Level. Nivel decadro medio. Nivel medio de vídeoempregado en sinais de proba.

aplaudir v.i. Bater as mans en sinal deaprobación ou de compracencia.Ing. to clap, to applaud Fr. applaudir Cast.aplaudir Pt. aplaudirjapupar

aplauso s.m. Acción e efecto de aplaudir.Os aplausos do público no estudio son,xeralmente, dirixidos e controlados polo rexedora través de acenos. Outras mostras decompracencia que acompañan o aplauso son osaturuxos ou berros do tipo gaiteiro!, ei,carballeira!, bravo! ou lume!, empregadosespecialmente no desenvolvemento de actuaciónsmusicais para contribuír á forza do espectáculo.Ing. clapping, applause Fr. applaudissementCast. aplauso Pt. aplauso

apocalíptico -a adx. e s. Que ve na culturade masas o signo da decadenciaimparable da verdadeira cultura, á quelle prognostica un futuro funesto pormor da enorme implantación social datelevisión.É un adxectivo cuñado nesta acepción porUmberto Eco na súa análise da aceptación dacultura de masas, Apocalípticos e integrados. Ing. apocalyptic Fr. apocalyptique Cast.apocalíptico Pt. apocalíptico

apoloxía s.f. Discurso no que se enxalza, sexustifica ou se defende unha idea, unhapersoa ou unha doutrina.Ing. apology Fr. apologie Cast. apología Pt.apologia

apostar v.i. Optar decididamente por unproduto novo ou por un presentador coaconfianza de que vai ter éxito.Ing. to bet on Fr. parier Cast. apostar Pt.apostar

aprazar v.t. Adiar.APS sigla Automatic Programme Search.

Busca automática de programas.Mecanismo que permite localizarautomaticamente o comezo dunprograma ou dun determinado

31

fragmento previamente seleccionado nafita.

APTN Associated Press Television News.Departamento da axencia APespecializado na información paratelevisión. Ofrece un servizoelectrónico de produción de noticias,que constitúe unha especie de central naInternet para facilitar o traballoxornalístico a distancia en todo o seuproceso, desde a redacción ata a ediciónde imaxes.Web: http://www.aptn.comjAP

apuntador electrónico u.f. Equipamentopara a visualización de textos durante aspresentacións á cámara. SIN. teleapun-tador, apuntador. Consta dunha pequena pantalla situada onda oobxectivo da cámara principal, na que vanaparecendo os textos que se introducen a travésdun teclado. Isto permítelle ao presentador irlendo os textos das súas intervencións a unhavelocidade regulada (nalgúns casos, por elmesmo, a través dun pedal) e sen baixar a vista, demaneira que pareza que improvisa.Ing. prompter, teleprompter Fr. prompteur,télésouffleur Cast. prompter, apuntador Pt.teleprompter

apuntar v.t. 1.- Tomar notas por escrito.SIN. anotar.Ing. 1.- to note down Fr. 1.- noter, prendrenote Cast. 1.- apuntar Pt. 1.- apontarv.t. 2.- Indicarlle ao presentador ou a untécnico algunha advertencia de palabraou con acenos.Ing. 2.- to prompt Fr. 2.- souffler Cast. 2.-apuntar Pt. 2.- apontar

apupar v.i. Berrar en sinal dedesaprobación.Ing. to boo Fr. huer Cast. abuchear Pt.apupar

apupo s.m. Acción e efecto de apupar.Ing. boo, booing Fr. huée [f.] Cast. abucheo[m.] Pt. apupada [f.]japlauso

aquendar v.t. 1.- Establecer unordenamento dos horarios de traballodo persoal da empresa. SIN. aveceirar,roldar.Ing. 1.- to alternate Fr. 1.- alterner à tour derôle Cast. 1.- turnarse Pt. 1.- revezarv.p. 2.- Roldarse, alternarse dúas oumáis persoas para realizar un traballo oufacer uso dun local ou dunequipamento.Ing. 2.- to take turns Fr. 2.- se relayer Cast.2.- turnarse Pt. 2.- revezar-sejxeira

ar s.m. Espazo que existe entre o contorno dopersonaxe ou do obxecto da toma e omarco da imaxe. SIN. aire.É imprescindible manter as proporcións axeitadasde ar na toma para a comprensión na pantalla danarración. Por exemplo, no plano dun personaxenunha persecución, a marxe lateral con maior arofrece información de se é o perseguidor ou operseguido; unha toma de perfil encadrada arentes do nariz pode dar a impresión de que opersonaxe está contra unha parede, etc.Ing. headroom Fr. espace tête Cast. aire Pt.ar, espaçojespazo de referencia

ar, dar u.f. V. dar ar.ar, no u.f. V. no ar.ar, tirar u.f. V. tirar ar.arañeira mundial u.f. Forma de

organización e fluxo da información enInternet a través de mecanismos deacceso comúns e fáciles de usar, coaaxuda do hipertexto e da tecnoloxíamultimedia.As informacións da arañeira mundial preséntanseen forma de páxinas multimedia que confrecuencia incorporan un enlace con outrosdocumentos, mesmo se pertencen a outrosservidores, aos que se accede simplemente conpremer na correspondente icona. Segundo sedesenvolva a tecnoloxía, é previsible que aarañeira constitúa unha rede de transporteeficiente de sinais audiovisuais de ámbitomundial. Isto mudaría o escenario actual, ao

32

permitirlle ao espectador recibir múltiplesemisoras de televisión de calquera parte doplaneta.Ing. World Wide Web Fr. toile d’ araignéemondiale Cast. red mundial Pt. teia dearanhajInternet

arco voltaico u.f. Descarga eléctricaluminosa entre dous eléctrodos. SIN.arco eléctrico.Ing. arc lamp Fr. arc électrique Cast. arcovoltaico Pt. arco voltaicojlámpada de arco, volt

área de difusión u.f. Extensión xeográficaque recibe un sinal (de televisión,telefónico, etc.).Ing. service area Fr. zone de diffusion Cast.área de difusión Pt. área de difusãojcobertura

área de seguranza u.f. Marca electrónicaou rotulada no visor dunha cámara queindica a superficie aproximada da tomaque será visible nun receptor estándar.SIN. área de seguridade.Ing. safe-action area Fr. zone de securitéCast. área de seguridad Pt. área desegurança

argot s.m. Fala propia dun grupo social ouprofesional.Ing. slang Fr. argot Cast. argot Pt. gíria

argumentación s.f. Presentación deargumentos que proban unhaafirmación.Ing. argument Fr. argumentation Cast.argumentación Pt. argumentação

argumento s.m. 1.- Tema, asunto dunhaemisión televisiva.Ing. 1.- issue Fr. 1.- sujet Cast. 1.-argumento Pt. 1.- argumentos.m. 2.- Desenvolvemento da historia edos ambientes dunha obra audiovisual,que pode ser orixinal (creadoespecialmente para a ocasión) ou aadaptación doutra obra. SIN. trama.Ing. 2.- plot, story line Fr. 2.- scénario,argument Cast. 2.- argumento Pt. 2.-argumento

s.m. 3.- Razoamento co que se demostraalgo.Ing. 3.- argument Fr. 3.- argument Cast. 3.-argumento Pt. 3.- argumento

arnés s.m. Soporte de cámara que se axustaao tórax do operador de cámaramediante unha estrutura firmeenganchada á cintura e aos ombreiros,que asegura a estabilidade nosdesprazamentos e nos movementosdurante a toma de imaxes.Ing. harnessjcámara estable

arquivo s.m. 1.- Conxunto de documentosou materiais almacenados por unhapersoa ou institución.A lexislación vixente establece a obrigatoriedadepor parte de todas as televisións de ter un arquivode todas as emisións da cadea, incluída apublicidade, durante un período mínimo de seismeses a partir da súa difusión.Sobreimprímese a lenda “arquivo” na pantallapara indicar que o plano emitido forma parte dosfondos documentais do medio e, polo tanto, esasimaxes son anteriores no tempo.Ing. 1.- file film Fr. 1.- archive Cast. 1.-archivo Pt. 1.- arquivojdocumentacións.m. 2.- Lugar onde se conservan esesdocumentos.Ing. 2.- file Fr. 2.- archive Cast. 2.- archivoPt. 2.- arquivos.m. 3.- Compartimento lóxico creadona memoria dun ordenador paraalmacenar certos datos. SIN. ficheiro.Ing. 3.- file Fr. 3.- fichier Cast. 3.- archivo Pt.3.- arquivo

arranque s.m. 1.- Inicio dun texto, dunprograma, dunha intervención, etc.Ing. 1.- start Fr. 1.- début Cast. 1.- arranquePt. 1.- inícios.m. 2.- Motor que permite que unaparello comece a funcionar.Ing. 2.- starting mechanism Fr. 2.-démarreur Cast. 2.- arranque Pt. 2.-arranque

33

arranxo s.m. 1.- Adaptación dunha obramusical ou dun texto.Ing. 1.- arrangement Fr. 1.- arrangementCast. 1.- arreglo Pt. 1.- arranjos.m. 2.- Reparación dun dispositivo quese atopa en mal estado. SIN. amaño.Ing. 2.- repair Fr. 2.- réparation Cast. 2.-arreglo Pt. 2.- arranjo, conserto

arrastre s.m. 1.- Posibilidade que teñen osprogramas adxacentes de beneficiarseun da audiencia do outro.Ing. 1.- bolster, carry-over audience Fr. 1.-traînage Cast. 1.- arrastre Pt. 1.-arrastamentojprograma de arrastres.m. 2.- Nas pantallas de fósforo,persistencia dunha imaxe que podedarse a causa dun obxecto brillante oudunha luz intensa que quedaimpresionada no tubo de cámara.Ing. 2.- image persistence Fr. 2.- traînage,rémanence Cast. 2.- arrastre Pt. 2.-persistências.m. 3.- Mecanismo que fai avanzar afita, asegurando a súa posición axeitada.Ing. 3.- crawl Fr. 3.- défilement Cast. 3.-arrastre Pt. 3.- volante

arrastre de títulos u.f. Función queincorporan algúns sistemas de ediciónde vídeo, que permite desprazar o textoen horizontal e mais en vertical.Ing. crawl/roll Fr. défilement, déroulantgénérique Cast. arrastre de títulos Pt.animação de caracteres roll/crawl

arroba s. Signo @ que nun enderezoelectrónico precede o nome do servidor.Equivale á preposición en.Ing. at Fr. arobase (chez) Cast. arroba Pt.arroba (at)

ARTE Association Relative à la TélévisionEuropéenne. Asociación relativa átelevisión europea. Cadea de televisiónfranco-alemá nacida da agrupación deLa Sept-Arte e Arte Deutschland TvGmbH, asociada na actualidade a outrastelevisións públicas de Europa, que tencomo obxectivo o desenvolvemento

dunha programación cultural eeducativa de difusión europea.Web: http://www.arte-tv.com

artista s. Creador ou intérprete dunha obrade arte.Ing. artist Fr. artiste Cast. artista Pt. artista

As Mariñas Televisión Canle local daCoruña de titularidade privada creadaen 1998, centrada na actualidade dacomarca. Está integrada no grupo LocalMedia-Cadena Local TV.

ASCII sigla American Standard Code forInformation Interchange. Códigoestándar americano para o intercambiode información. Sistema decodificación de caracteres en númerosbinarios empregado por todos osordenadores e, en consecuencia, portodos os sistemas de transmisión deinformación dixital, como a televisióndixital.

asemblea s.f. Reunión de profesionais quepertencen a un mesmo grupo paradebater un asunto.Ing. assembly Fr. assemblée Cast. asambleaPt. assembléia

aséptico -a adx. Que se caracteriza por unestilo impersoal, que non se involucrana narración ou que non a infecta concomentarios subxectivos.Ing. cold Fr. impersonnel Cast. aséptico Pt.asséptico

asignar v.t. 1.- Encargarlle unha tarefa aalguén na distribución de actividadesda realización dun produto televisivo.Ing. 1.- to assign, to allocate Fr. 1.- assignerCast. 1.- asignar Pt. 1.- atribuir, assinarv.t. 2.- Adxudicar unha cantidade dediñeiro para a realización dun produtotelevisivo, para o desenvolvemento duntraballo, etc.Ing. 2.- to allocate Fr. 2.- allouer Cast. 2.-asignar Pt. 2.- atribuir

asinar v.t. 1.- Indicar o nome do responsabledun produto, dun escrito, dunha obra,etc.

34

Ing. 1.- to sign Fr. 1.- signer Cast. 1.- firmarPt. 1.- assinarjanónimov.t. 2.- Pór a sinatura nun documentoque se aproba.Ing. 2.- to sign Fr. 2.- signer Cast. 2.- firmarPt. 2.- assinar

asistente s. Categoría laboral de quen fai unlabor de axuda. SIN. auxiliar,axudante.Ing. assistant Fr. assistant Cast. asistentePt. assistente

aspecto, relación de u.f. V. relación deaspecto.

assemble s.ing. > ensamblaxe.ASTRA Sistema de satélites de

telecomunicacións creado en 1989 polacompañía pública SES ASTRA consede en Luxemburgo, que soportaunhas mil canles de televisión e de radiode difusión simultánea. Na actualidade,cunha flota de doce satélites directos,ASTRA difunde en toda Europacontidos multimedia e televisión dixital.Web: http://www.astra.lu

asubíos s.m.pl. Sinal de desaprobacióndunha actuación por parte do público,que consiste en emitir un son agudoproducido polo ar ao rozar cos beizos.Ing. hiss Fr. coup de sifflet Cast. silbidos Pt.assobios

ataviar v.t. e v.p. Vestir(se) ou adornar(se) cofin de aparecer na pantalla cunha imaxedeterminada.Ing. to dress up, to adorn Fr. (s’) habiller Cast.ataviar(se) Pt. ataviar(-se), enfeitar(-se)jvestiario

atenuador corredizo u.f. Dispositivoempregado para variar a voltaxe desaída dun circuíto, en concreto, cada undos potenciómetros dunha mesa demesturas.Ing. fader

Atlas Axencia española de noticias detelevisión creada en 1998 porGestevisión Tele 5, que ofreceinformación audiovisual. Equipada

cunha rede exclusiva de fibra ópticapara a distribución de contidos e vintedelegacións propias, lanzou no 2001 oprimeiro servizo de noticias en españolvía satélite (Hispasat) as 24 horas dodía. Conta cunha sede en Galicia, nacidade da Coruña.Web: http://www.atlas-news.com

ATM sigla Asynchronous Transfer Mode.Modo de transferencia asíncrono.Estándar internacional de transmisióndixital sobre tecnoloxía demultiplexación e conmutación, quepermite unha transferencia ultrarrápidade datos en modo asíncrono, porpaquetes enderezables de lonxitude fixa(células). Esta tecnoloxía é hoxe a recomendadacomo solución universal para as redesde banda larga, pola súa capacidade deoptimizalas.

atrasar v.t. Deixar un programa, unhagravación, unha noticia, etc. para unmomento posterior.Ing. to delay Fr. retarder Cast. retrasar Pt.atrasar, demorar

atraso s.m. Efecto de atrasar. SIN. demora.Ing. delay Fr. retard Cast. retraso Pt. atraso,demorajretardo

atribuír v.t. Mencionar alguén como fontedunha información ou como autordunhas declaracións.Agás en casos excepcionais, non se consideraprocedente citar unhas declaracións sen llasatribuír a unha fonte concreta. É por iso polo queos libros de estilo dos medios condenan comofórmulas de redacción xornalística expresións dotipo “fontes próximas a”, “fontes beninformadas”, “existen rumores de”, “disque”,“sóubose que”; e dado que só as persoas podenfacer declaracións, tampouco non é correctoatribuírllelas a organismos ou entidades.Ing. to attribute, to ascribe Fr. attribuerCast. atribuir Pt. atribuirjdeclaracións

35

atril s.m. Soporte empregado para colocarlibros, rótulos ou fotografías captadospola cámara.Ing. stand Fr. pupitre Cast. atril Pt. atril

ATSC Advanced Television SystemsCommittee. Comité de sistemasavanzados de televisión. Organizacióninternacional creada en 1982 para odesenvolvemento de estándares detelevisión dixital, que desenvolveu oestándar de transmisión de televisióndixital empregado nos Estados Unidos,do mesmo nome.Web: http://www.atsc.orgjETSI

attrezzista s.ital. Profesional que procuratodos os elementos do decorado. >aderecista.Ing. property manager Fr. accessoiristeCast. atrecista Pt. aderecista

attrezzo s.ital. Conxunto de elementos queconforman a decoración ou aambientación dunha escena. >aderezos.Ing. properties, props Fr. accessoires Cast.atrezo Pt. adereçosjdecorado, accesorio

atuar v.t. Tratar ti por ti un convidado, uncompañeiro, etc.O tratamento que se debe empregar cosentrevistados vén establecido xeralmente no librode estilo do medio ou no proxecto do propioprograma, como norma corporativa. Ing. - Fr. tutoyer Cast. tutear, tratar de tu Pt.tutear, tratar por tu

audible adx. Que pode ser captado polooído humano.Ing. audible Fr. audible Cast. audible Pt.audíveljlimiar de audibilidade

audición s.f. 1.- Proba de selección deactores, presentadores, figurantes ouconcursantes.Ing. 1.- casting, audition Fr. 1.- auditionCast. 1.- audición Pt. 1.- castings.f. 2.- Escoita dunha gravación de son.

Ing. 2.- hearing Fr. 2.- audition Cast. 2.-audición Pt. 2.- audição

audiencia s.f. Conxunto de espectadoresdunha emisión ou dun medio, que seestrutura por diferentes factores (sexo,idade, status, nivel de estudos).Na procura dunha maior interactividade dosmedios, téndese a ampliar as formas departicipación da audiencia nos programas; áconvencional chamada telefónica ou ao cupónpor correo súmanse o correo electrónico, asmensaxes gravadas na caixa de voz do programa,as mensaxes curtas por móbil ou as opcións doteletexto.Ing. audience Fr. audience Cast. audienciaPt. audiênciajaudimetría, público

audiencia, índice de u.f. V. índice deaudiencia.

audiencia acumulada u.f. Número detelespectadores que conectan unhacanle nun tempo determinado.Ing. cumulative audience Fr. audiencecumulée Cast. audiencia acumulada Pt.audiência acumulada

audiencia especializada u.f. Audienciainteresada por unha temática enconcreto, da que ademais tencoñecemento.Ing. specialized audience Fr. audiencespecialisée Cast. audiencia especializadaPt. audiência especializada

audiencia útil u.f. Sector da audiencia totaldun medio ou programa ao que se dirixeunha campaña publicitaria. SIN.público obxectivo.Ing. target Fr. audience utile Cast. audienciaútil Pt. audiência útil

audiencia xeneralista u.f. Audiencia quese expón a programas de caráctervariado, que conforma a maioría dostelespectadores. SIN. gran público.Ing. generalist audience Fr. audiencegénéraliste Cast. audiencia generalista Pt.audiência generalista

36

Audimat Marca rexistrada dun audímetrode televisión da sociedade francesaMédiamétrie.jaudímetro

audimetría s.f. Conxunto de técnicas demedición da audiencia da televisión ede observación do seu comportamento,a través de mostras representativasobtidas dos aparellos rexistradores(audímetros) e de técnicas de enquisapersoal.Ing. audience measuring Fr. audimétrieCast. audimetría Pt. audimetriajcota de pantalla, índice de audiencia

audímetro s.m. Instrumento electrónico demedición de audiencias que, acopladoao televisor, rexistra o comportamentodos telespectadores ante aprogramación: emisión escollida, horasde visión, cambios de canle, etc.Algúns audímetros incorporan tamén botóns queo espectador pode premer para indicarvaloracións sobre a programación que está a ver. Ing. people meter Fr. audimètre Cast.audímetro Pt. audímetro

audio s.m. Aspecto sonoro dun produtoaudiovisual. SIN. son.Ing. audio Fr. audio Cast. audio Pt. áudio

audio split u.f.ing. > encabalgamento.audiovisual adx. 1.- Relativo ao visual e

mais ao auditivo.Ing. 1.- audiovisual Fr. 1.- audiovisuel Cast.1.- audiovisual Pt. 1.- audiovisuals.m. 2.- Industria dos medios que sevalen da imaxe e do son.Tradicionalmente, englobaba só a televisión emais a radio, pero na actualidade refírese taménao cine, á creación en vídeo ou mesmo áinformática. Ing. 2.- audiovisual Fr. 2.- audiovisuel Cast.2.- audiovisual Pt. 2.- audiovisual

auditorio s.m. Público, grupo de persoasque asiste á realización dun programaou ao desenvolvemento dun espectá-culo.Ing. audience Fr. auditoire Cast. auditorioPt. auditório, plateia

augas, efecto de u.f. V. efecto de augas.auricular s.m. Aparello transdutor que

permite a escoita individual.Ing. headphone, earflap Fr. oreillete,écouteur Cast. auricular, pinganillo (coloq.)Pt. fone de ouvido

autocensura s.f. Censura sobre a propiaexpresión. Práctica de omitir, senpresión explícita de ninguén, unha parteda información por previsión do propioxornalista.Esta autolimitación por medo a posiblesrepresalias da dirección, dos anunciantes ou dasinstitucións constitúe unha ameaza para aliberdade de expresión e de información. Ing. self-censorship Fr. autocensure Cast.autocensura Pt. auto-censura

jliberdade de expresión, dereito dainformación

autocue s.ing. > apuntador electrónico.autoestradas da información u.f.pl.

Redes de telecomunicacións de grancapacidade.É unha denominación cuñada polo ex-vicepresidente dos Estados Unidos Al Gore, queas converteu nun dos obxectivos prioritarios paradesenvolver a sociedade da información.Ing. information superhighways Fr.autoroutes de l’information Cast. autopistasde la información Pt. auto-estradas dainformação

autonómico -a adx. Relativo á autonomíadun territorio.Ing. regional, self-governing Fr. régionalCast. autonómico Pt. regional

jFORTAautónomo -a s. Profesional que traballa

por conta propia e que lle ofrece os seusservizos ou produtos a unha televisión,sen formar parte do cadro de persoal daempresa.Ing. freelance Fr. pigiste Cast. autónomo Pt.freelance, autónomo

jreporteiro autónomoautopromocional s.m. V. promo.

37

autor -ora s. Persoa que crea unha obraliteraria, científica ou artística e que, enconsecuencia, ten sobre ela todos osdereitos de propiedade intelectual.Ing. author Fr. auteur Cast. autor Pt. autorjcoautor, dereitos de autor

autorizar v.t. Conceder un permiso paraexercer unha actividade.Os servizos de televisión e de radio (operadores)non poden emitir se non son legalmenteautorizados, atendendo aos criterios depluralismo, diversificación e respecto da librecompetencia. Ing. to legalize Fr. autoriser Cast. autorizarPt. autorizarjconcesión

auxiliar s. Asistente.avance s.m. 1.- Información breve sobre un

feito que está previsto que aconteza ouque acaba de acontecer, e queinterrompe momentaneamente acontinuidade da programación. SIN.adianto informativo.Ing. 1.- flash (news) Fr. 1.- flash d’information Cast. 1.- avance Pt. 1.- flashs.m. 2.- Montaxe dunha selección deplanos tirados dunha obracinematográfica para presentala aopúblico ou promocionar a súa emisión.Tamén se emprega a adaptación inglesatráiler. Ing. 2.- trailer Fr. 2.- film-annonce, bande-annonce Cast. 2.- avance, tráiler Pt. 2.-trailerjpromos.m. 3.- Movemento da fita cara aadiante.Ing. 3.- forward Fr. 3.- avance Cast. 3.-avance Pt. 3.- avanço

avance cadro a cadro u.f. Paso controladodas imaxes no magnetoscopio quepermite visionar as imaxes fixas unhapor unha.Ing. go forward frame by frame Fr. avanceimage par image Cast. avance cuadro acuadro Pt. avanço quadro a quadro

avance da programación u.f. Anunciodos programas que vai emitir a canle.Ing. tease

avance rápido u.f. Función domagnetófono ou do magnetoscopio quepermite correr a cinta velozmente cara adiante, desde os modos stop (parada)ou play (reprodución).Ing. fast forward Fr. avance rapide Cast.avance rápido Pt. avanço rápido

avaría s.f. Dano sufrido por unha máquina.Ing. damage, failure Fr. panne Cast. averíaPt. avaria

Avid Sistema de edición non lineal, queutiliza técnicas de compresión dixitalde vídeo JPEG para almacenar materialaudiovisual nun equipo informático.Componse dun servidor de texto(elaborado a partir da combinación dossistemas de produción de noticiasAvidNews e Newstar de Tektronix,froito da unión de ambas compañías),de sistemas de selección e manipula-ción das tomas almacenadas noservidor, e dun sistema de emisión parainformativos.jredacción dixital

aviso s.m. Comunicado, nota de prensa.Ing. notice Fr. avis Cast. aviso Pt. aviso

axencia de noticias u.f. Empresa dedicadaa fornecer información e materiaisilustrativos (fotografías, imaxes devídeo, cortes sonoros, infografías) aosmedios e aos organismos subscritos aela. SIN. axencia de prensa.As axencias de noticias creáronse a mediados doséculo XIX. Hoxe, ademais de ofreceren servizosde información xeral, tenden á especializaciónpor temas, por sectores ou por medios. Ing. press agency Fr. agence de presse Cast.agencia de noticias Pt. agência de notícias

axenda s.f. 1.- Relación dos acontecementosprevistos nunha xornada.Ing. 1.- agenda Fr. 1.- agenda Cast. 1.-agenda Pt. 1.- agendajconstrución da axenda

38

s.f. 2.- Listaxe organizada de posiblesfontes de información: contactos,persoeiros, institucións, etc.Normalmente os xornalistas e mais os produtoresdispoñen da súa axenda privada e doutracompartida na redacción con teléfonos de usocomún. Ing. 2.- agenda, telephone directory Fr. 2.-répertoire Cast. 2.- agenda Pt. 2.- agenda

axente artístico -a u.f. Persoa que xestionaa vida profesional mais as finanzas dunartista, a cambio dun beneficioeconómico. SIN. representante.Ing. manager Fr. agent d’artiste Cast.agente artístico Pt. agente artístico

axudante s. Categoría laboral de quencolabora de maneira secundaria conoutro profesional. SIN. auxiliar,asistente.Ing. assistant Fr. assistant Cast. ayudante Pt.ajudante, assistente

axudante de programa u.f. Persoa quecolabora nos labores de presentacióndun programa ou que atende o públicoe os convidados.Ing. tv hostess Fr. hôte, hôtesse Cast.ayudante, azafata Pt. assistente, hospedeira

axudas de custo u.f.pl. Pagamentoextraordinario que recibe un traballador.Ing. allowance, expenses Fr. indemnité Cast.dietas Pt. ajudas de custo

axustar v.t. 1.- Adaptar unha narraciónaudiovisual ao tempo de emisión que selle concede.Ing. 1.- to adapt Fr. 1.- adapter Cast. 1.-ajustar Pt. 1.- adaptar, ajustarv.t. 2.- Buscar a nitidez dun monitor oudunha cámara.Ing. 2.- to balance Fr. 2.- cadrer Cast. 2.-ajustar Pt. 2.- ajustarv.t. 3.- Pór un aparello en condiciónsóptimas para o seu funcionamento.Ing. 3.- to adjust Fr. 3.- régler Cast. 3.-ajustar Pt. 3.- ajustar

axuste s.m. Acción e efecto de axustar.axuste, mira de u.f. V. mira de axuste.

axuste de programación u.f. Inclusión nagrella dun espazo que non estabaprevisto, para readaptar os horariosalterados polo desfase na duración dosprogramas emitidos.

axuste do branco u.f. Operación deadaptar a cámara ás características daluz do espazo da gravación, mediante oenfoque dun obxecto de cor branca (aque máis luz reflicte) que actúa comoreferencia para restaurar o resto dascores.Ing. white-balance Fr. réglage, équilibragedes blancs Cast. ajuste de blanco Pt.balanço de branco, ajuste de branco

azafato -a s.cast. > axudante de programa.azul s.m. Cor primaria do sistema de

televisión a cores.Ing. blue Fr. bleu Cast. azul Pt. azuljcor, fondo azul

bB/N sigla Branco/Negro. Símbolo do

sistema de televisión monocromático.V. branco e negro.

baby spot u.f.ing. Proxector de luz compactoou de baixa potencia empregado enestudios de rodaxe.

background s.ing. 1.- Contextualización danoticia. > antecedentes.s.ing. 2.- Ambiente ou banda sonoradunha escena. > fondo sonoro.s.ing 3.- Cor e elementos que compoñeno fondo da imaxe. > fondo.

back-light s.ing. > luz de contra.baffle s.ing. > caixa acústica.baixa frecuencia u.f. V. frecuencia baixa.baixos s.m.pl. Graves.balance s.m. Nivelación dos sinais de son e

de imaxe. SIN. axuste, equilibrado.Ing. balance Fr. réglage, balance Cast.balance Pt. balanço

bálsamo do Canadá u.f. Substanciaresinosa de propiedades semellantes ás

39

do vidro coa que se unen as lentes doobxectivo dunha cámara para evitar quese movan.Ing. Canada balsam Fr. baume du CanadaCast. bálsamo de Canadá Pt. bálsamo-do-canadá

banco de datos u.f. Conxunto da totalidadede información dispoñible procedentede diferentes fontes, á que se podeacceder mediante un sistemainformático que a almacena e a manténlista para a súa utilización.Ing. data bank Fr. banque de données Cast.banco de datos Pt. banco de dados

banda s.f. Franxa comprendida entre douslímites.Ing. band Fr. bande Cast. banda Pt. banda,faixa

banda base u.f. Rango de frecuenciascaracterístico dun sinal en ausenciadunha modificación, por exemplo, demodulación.Para transmitir sinais que estean en banda basecómpre modulalos para que ocupen a canle quelles corresponde, axeitándose ás propiedades domedio físico e ás condicións de compartimentodese medio entre varios sinais. Ing. baseband Fr. bande de base Cast.banda base Pt. banda base

banda de frecuencias u.f. Grupo defrecuencias comprendido entre douslímites, establecidos para unhaclasificación das mesmas.Ing. frequency band Fr. bande de fréquencesCast. banda de frecuencias Pt. banda defrequênciasjfrecuencia

banda de garda u.f. Franxa ceibe deinformación que separa dúas bandas defrecuencias contiguas para evitarinterferencias nun sistema de multiple-xado por división de frecuencias. SIN.banda de seguridade.Ing. guard band Fr. bande de garde Cast.banda de seguridad Pt. banda de guarda

banda de son u.f. Parte da fita que conténa información do audio.

Ing. sound track Fr. bande son Cast. bandade sonido Pt. banda de som

banda de son non sincronizada u.f. Pistaque recolle a información sonora dunhaescena independentemente da acción naimaxe, para a súa posterior mestura.Ing. wild track

banda horaria u.f. Franxa horaria.banda internacional u.f. Franxa de son

sen diálogos concibida para a posteriordobraxe a outras linguas.Ing. international track Fr. son internationalCast. banda internacional Pt. bandainternacional

banda sonora u.f. Conxunto de melodíasmusicais e efectos de son queambientan unha obra audiovisual.Ing. sound track Fr. bande sonore Cast.banda sonora Pt. banda sonorajbanda de son

bandeira s.f. Pantalla que se acopla a unproxector para restrinxir a luz ou paraproxectar sombras.A diferenza das viseiras, que crean beiras suaves,as bandeiras ofrecen un corte de luz máis preciso. Ing. flag Fr. drapeaux Cast. bandera Pt.bandeira, quebra-luz

banding s.ing. Defecto da fita de vídeo queprovoca que a imaxe pareza unhapersiana de láminas horizontais. >laminado.

barbarismo s.m. Palabra ou expresión dunidioma introducida innecesariamentenoutro.Ing. barbarism Fr. mot étranger Cast.barbarismo Pt. estrangeirismo

barras de cor u.f.pl. Conxunto de barrasverticais de cores (branca, negra,vermella, verde, azul, ciano, maxenta eamarela), que se empregan comoreferencia para axustar o sinal decrominancia e de luminancia dunsistema de vídeo.Ing. color bars Fr. barres de couleurs Cast.barras de color Pt. barras de corjmira de axuste

40

barroco -a adx. Que responde a un estilo deredacción con exceso de reviravoltas ede adxectivación.Ing. ornate Fr. baroque Cast. barroco Pt.barroco

barter s.ing. Forma de patrocinio dunprograma por parte dun anunciante queo produce ou que ofrece os seusservizos a cambio da cesión gratuíta deespazos publicitarios durante a franxade emisión do programa. > troco.

base de datos u.f. Conxunto de datosalmacenados en forma de fichas nunsoporte informático.Ing. data base Fr. base de données Cast.base de datos Pt. base de dados

bass s.ing. > baixos.bastidores s.m.pl. 1.- Espazo situado tralos

decorados, invisible para o público.Ing. 1.- wings Fr. 1.- coulisses Cast. 1.-bastidores Pt. 1.- bastidoress.m.pl. 2.- Parte non oficial nin visibledun evento informativo, onde se podenobter informacións ás veces máisinteresantes ca as do pretexto oficial.Ing. 2.- offstage Fr. 2.- coulisses Cast. 2.-bastidores Pt. 2.- bastidores

bastidores, nos u.f. Que se manifesta fórada escena ou do espazo público.Ing. behind the scenes, offstage Fr. dans lescoulisses Cast. entre bastidores Pt. nosbastidores

bater as mans u.f. Chocar as mans en sinalde aprobación ou seguindo o ritmo damúsica.Ing. to clap Fr. battre des mains Cast. batir,dar palmas Pt. bater palmasjaplauso

batería s.f. Dispositivo formado por unconxunto de acumuladores de enerxíaeléctrica para fornecer dela un aparello.Ing. battery Fr. batterie Cast. batería Pt.bateria

BBC British Broadcast Corporation.Corporación británica de radiodifusión(Reino Unido). Entidade públicafundada no 1922, que comprende varias

emisoras de radio e de televisión, conservizos locais e rexionais.Web: http://www.bbc.co.uk

BD sigla Blue-ray Disc. Disco de raio azul.Formato de nova xeración de discoóptico para alta definición.jAOD, DVD

BER sigla Bit Error Rate. Taxa de erro nosbits.

Betacam 1.- Formato profesional degravación e difusión, desenvolvido porSony, considerado un estándar mínimode calidade para a emisión dunprograma.2.- Cámara de reportaxe, analóxica oudixital, que comprende un magnetos-copio integrado deste formato.

Betamax Formato de vídeo domésticocreado por Sony en 1975, decaracterísticas semellantes ao VHS, quenon se consolidou no mercado.

bias s.ing. > polarización.biblia s.f. Documento que recolle a idea dun

proxecto televisivo detallado, xeral-mente unha serie, coa definición dospersonaxes, argumento, orientación doproduto, ton, público ao que se dirixe,aspectos de imaxe, etc., e podeincorporar o guión do capítulo piloto.Considérase un texto sagrado porque enconformidade con el teñen que se escribir osguións posteriores. Ing. bible Fr. bible Cast. biblia Pt. bíblia

bibliografía s.f. Relación ordenada delibros e escritos referidos.Ing. bibliography Fr. bibliographie Cast.bibliografía Pt. bibliografia

biblioteca s.f. 1.- Conxunto organizado delibros.Ing. 1.- library Fr. 1.- bibliothèque Cast. 1.-biblioteca Pt. 1.- bibliotecas.f. 2.- Lugar onde se almacenan econsultan libros.Ing. 2.- library Fr. 2.- bibliothèque Cast. 2.-biblioteca Pt. 2.- bibliotecajdocumentación

41

bidireccional adx. Capaz de captar sinaisprocedentes de dúas direccións e/ou deemitir sinais en dúas direccións.Ing. bidirectional Fr. bidirectionnel Cast.bidireccional Pt. bidireccional

bin s.ing. Arquivo dunha base de datos quecontén imaxes dixitais que o usuariodun sistema de edición pode visualizare modificar para a montaxe dunha pezainformativa. > ficheiro de medios.

binario adx. Que responde a un sistema denumeración en base 2 empregado pararepresentar os sinais dixitais.Esta representación simplifica os circuítoselectrónicos, ao requirir só dous niveis de tensión,e fainos máis inmunes fronte ao ruído.Ing. binary Fr. binaire Cast. binario Pt.binário

biografía s.f. Relato histórico da vida dunhapersoa.Ing. biography Fr. biographie Cast.biografía Pt. biografia

bit s.m. Acrónimo de Binary Digit. Díxito binario.Unidade de medida de informacióncodificada en combinacións de 0 e 1.Emprégase para medir a capacidade detransmisión dunha rede (bits por segundo) ou dememoria informática (bits).jbyte

bloque s.m. Sección dun programa queagrupa distintos contidos cunhatemática común.Ing. block Fr. bloc Cast. bloque Pt. bloco

bloque publicitario u.f. Emisión dunconxunto de anuncios, que interrompe aprogramación.A distribución en bloques é o modo de presentara publicidade recomendado pola lexislación. Ing. commercial block, break Fr. blocpublicitaire Cast. bloque publicitario Pt.bloco publicitário

BLR sigla Banda Lateral Residual. Procesoparticular de modulación da amplitudeaplicado ao sinal de vídeo, que conservaa compoñente de baixas frecuencias

(con información substancial) en ambasas bandas laterais e suprime, nunhadelas, a de altas frecuencias.Ing. VSB

blow up s.ing Aumento dun detalle dunhaimaxe para lograr un maior efectovisual. > ampliación.

blue key u.f.ing. > chave de croma.BNC sigla Bayonet Neill-Concelman (nome

do seu inventor). Conectador para cablecoaxial de uso frecuente en equipos devídeo profesional e nas redesinformáticas, que dispón dunmecanismo xiratorio que asegura ocontacto e a resistencia ante as tensiónsdo cable. > conectador de baioneta.

boa! interx. Voz do director que indica avalidez da escena gravada.Ing. ok! Fr. bonne! Cast. ¡vale! Pt. ok!

bobina s.f. Cilindro no que vai enrolada afita (de vídeo, de son, cinematográfica).Coloquialmente chámaselle taméngalleta. Ing. reel Fr. bobine, galette (coloq.) Cast.bobina, galleta (coloq.) Pt. bobina

boletín informativo u.f. Espazoinformativo breve de carácter periódico(xeralmente, a cada hora) que se sitúana grella fóra das bandas de máximaaudiencia.OBS. É un termo máis usado na radio que natelevisión. Ing. news bulletin Fr. bulletin d’informationCast. boletín informativo Pt. boletiminformativo

bolseiro -a s. Categoría laboral do que écontratado en réxime de aprendizaxe,como complemento práctico aos seusestudos.Ing. fellowship, grant holder Fr. boursier,stagiaire Cast. becario Pt. pivot, estagiário

bomba informativa u.f. Noticia sorpren-dente ou de grande importancia, adoitoofrecida por un medio en exclusividade.SIN. noticia de sete estalos, notición.Ing. bombshell Fr. coup, bombe Cast.bombazo Pt. notícia-bomba

42

bombardear v.t. 1.- Repetir constante-mente unha mensaxe ou unha noticiapor televisión.Ing. 1.- to bombard Fr. 1.- bombarder Cast.1.- bombardear Pt. 1.- bombardearv.t. 2.- Facerlle a alguén unha chea depreguntas breves e seguidas,abouxándoo.Ing. 2.- to bombard Fr. 2.- harceler Cast. 2.-bombardear Pt. 2.- bombardear

booster s.ing. > luz de realce.borradela dunha área u.f. Proceso de

inserción electrónica dunha imaxe, noque se elimina unha sección da imaxede fondo e se insire no seu lugar a áreacorrespondente a outra imaxe.Ing. keyingjchave de croma

borrador s.m. Escrito de primeira intenciónno que se realizan as correcciónsprevias á versión definitiva.Ing. rough copy Fr. brouillon Cast. borradorPt. rascunhojbruto

borrador de bobinas u.f. V.desmagnetizador.

borrar v.t. Eliminar os sinais rexistradosnunha cinta ou noutro soporte, ousuprimir algo escrito, impreso, etc.Ing. erase, delete Fr. effacer Cast. borrar Pt.riscar, suprimir

borroso -a adx. Que non se distingue conclaridade.Ing. blurred Fr. flou Cast. borroso Pt. maldistinto

bosquexo s.m. Proxecto que expón só osaspectos esenciais. SIN. deseño.Ing. sketch Fr. ébauche Cast. esbozo Pt.bosquejo, esboço

bps Símbolo de bits por segundo. Unidadede medida de capacidade dunha canlede transmisión de información dixital.jbit

branco s.m. Cor que, no sistema detelevisión, resulta da suma decantidades iguais das tres coresprimarias (vermello, verde e azul).

Ing. white Fr. blanc Cast. blanco Pt. brancojcor

branco, axuste do u.f. V. axuste do branco.branco, nivel de u.f. V. nivel de branco.branco e negro, en u.f. Sistema de

televisión monocromático, en gama degrises.Ing. black and white Fr. en noir et blancCast. en blanco y negro Pt. em preto ebranco

breve s.f. Formato de noticia de duraciónnon superior aos vinte segundos, quenormalmente se edita agrupada conoutras das mesmas características, cunfondo sonoro.A locución do bloque das breves adoita realizarsea dúas voces, dunha maneira dinámica. Ing. flash, news-in-brief Fr. brève [f.] Cast.breve [m.] Pt. breve [f.]jcolchón

brillo s.m. 1.- Calidade luminosa dunobxecto, que sensibiliza un sistema decaptación.Ing. 1.- brightness Fr. 1.- luminosité Cast. 1.-brillo Pt. 1.- brilhojluminancias.m. 2.- Resplandor provocado pola luzdos focos sobre a pel dun suxeito ousobre un obxecto.A corrección do brillo, que afecta sobre todo atesta e a face, é unha das finalidades principais damaquillaxe en televisión. Ing. 2.- shine Fr. 2.- éclat Cast. 2.- brillo Pt.2.- brilho

broadcast s.ing. Transmisión a múltiplesreceptores indiscriminadamente. >emisión, difusión.

bruto s.m. 1.- Conxunto de imaxesrexistradas nun soporte tal como setomaron, sen montaxe nin edición.Ing. 1.- rush Fr. 1.- images brutes, brut Cast.1.- bruto Pt. 1.- material brutos.m. 2.- Proxector direccional de altapotencia empregado en estudios para ailuminación de espazos amplos,equipado con lente fresnel e lámpada dearco. En desuso.

43

Ing. 2.- brute Fr. 2.- brute Cast. 2.- bruto Pt.2.- brutjproxector fresnel

bucle s.m. 1.- Fita magnética cos extremosunidos para posibilitar a súareprodución constante, volvendo de seuao principio cada vez que chega ao finalda gravación. SIN. sen fin.Ing. 1.- loop Fr. 1.- boucle [f.] Cast. 1.- bucle[m.] Pt. 1.- sem fims.m. 2.- Secuencia de instruciónsinformáticas que pode ser executadarepetitivamente.Ing. 2.- loop Fr. 2.- boucle [f.] Cast. 2.- bucle[m.] Pt. 2.- ciclo [m.]s.m. 3.- Emisión dunha informaciónacabada de chegar á central, tras unvisionamento rápido, que produce unhasensación similar ao directo. V. falsodirecto.

bucle de abonado u.f. Tramo da redetelefónica conmutada que vai dousuario final á central de conmutaciónlocal. SIN. liña de abonado, buclelocal.Ing. loop, subscriber line Fr. boucle localeCast. bucle de abonado Pt. linha deassinantejxDSL

buffer s.ing. > colchón.búmerang, efecto u.f. V. efecto búmerang.burst s.ing. Refacho. > salva de cor.bus s.m. 1.- Dispositivo físico dun sistema

informático polo que circulan os datosdun sinal.Ing. 1.- bus Fr. 1.- bus Cast. 1.- bus Pt. 1.-bus, barramentos.m. 2.- Conxunto de conexións dunhamesa de mesturas que permitenconmutar as distintas fontes.Ing. 2.- bus Fr. 2.- bus-barres, bus Cast. 2.-bus Pt. 2.- bus, barramento

busto falante u.f. Pexorativamente, presen-tador de informativos que fai a lecturadas noticias sen intervir no seutratamento.

Ing. anchor-man Fr. homme-tronc Cast.busto parlante Pt. papagaio

BVU Broadcast Video U-matic. Formatoprofesional de gravación de imaxe eson, de 3/4 de polgada, en desuso.

byte s.m. Unidade de medida informáticacorrespondente a unha secuencia deoito bits, que pode conter ata 256 (28)valores diferentes.Para medir capacidade de transmisión ou derecepción emprégase byte por segundo, e paramedir a capacidade de almacenamento, byte.OBS. Un quilobyte equivale a 1024 bytes, non a1000 bytes.Ing. byte Fr. octet, byte Cast. byte Pt. bytejbit

c© Símbolo de copyright. V. dereitos de

autor.C+T Colas mais totais. Iniciais coas que se

representa na escada a peza informativaque integra colas e tomas dedeclaracións en cintas de emisióndiferentes, lanzadas unha a seguir daoutra.É un recurso moi empregado nas noticias deúltima hora, pola facilidade da montaxe.

cabeceira s.f. 1.- Vídeo indicador do inicioou do remate dun programa detelevisión, que inclúe elementos visuaise sonoros (sintonía) que o identifican.Pode abrir o programa directamente ou suceder aunha pequena intervención do presentador(apertura falsa).Ing. 1.- head, opening Fr. 1.- générique,ouverture Cast. 1.- cabecera Pt. 1.- vinhetas.f. 2.- Parte superior da portada dunxornal na que se sitúa o título, e que, pormetonimia, adoita facer referencia a esapublicación periódica empregada comofonte informativa.Ing. 2.- headline Fr. 2.- titre Cast. 2.-cabecera Pt. 2.- cabeçalho

44

jrevista de prensacabeza s.f. Electroimán que, no caso da

gravación, transfire os sinais de audio evídeo ao soporte magnético, ou, no casoda reprodución, que transforma ensinais eléctricos a informaciónmagnética recollida no soporte.Ing. head Fr. tête Cast. cabeza, cabezal Pt.cabeça

cabina s.f. Pequeno recinto destinado áedición simple dunha gravación(montaxe, posprodución, incorporaciónda narración, etc.), que adoita incluír unlocutorio.Ing. bay, editing room Fr. cabine Cast.cabina Pt. cabina

cable s.m. Medio físico de transmisión ou derecepción para as redes detelecomunicacións, formado por unfeixe de condutores, dieléctricos eillantes.Ing. cable Fr. câble Cast. cable Pt. cabojtelevisión por cable

cable coaxial u.f. Cable que consta de douscondutores cilíndricos dispostos nomesmo eixe.Emprégase, por exemplo, para a transmisión devídeo por liña terrestre en distancias curtas. Ing. coaxial cable Fr. câble coaxial Cast.cable coaxial Pt. cabo coaxial

cable óptico u.f. Cable de fibra de vidro quetransporta sinais de frecuencias visibles.Ing. optical cable Fr. câble optique Cast.cable óptico Pt. cabo ópticojfibra óptica

cablear v.cast. > instalar os cables.Cablevisión do Carballiño (CVC)

Televisión por cable de ámbito local doCarballiño (Ourense), de explotaciónprivada.

cache s.fr. Ocultador. > máscara.cachet s.fr. > remuneración.cacofonía s.f. Secuencia de fonemas que

produce un efecto desagradable ao oído.Ing. cacophony Fr. cacophonie Cast.cacofonía Pt. cacofonia

cadea de televisión u.f. 1.- Sociedade queemite unha programación televisiva.SIN. canle.Segundo os contidos que emite e a audiencia áque se dirixe, distínguese cadea xeneralista ou demasas e cadea temática; segundo a titularidade,pode ser pública ou privada; e segundo aaccesibilidade, aberta ou de pago.Ing. 1.- television network Fr. 1.- chaîne detélévision Cast. 1.- cadena de televisión Pt.1.- cadeia de televisãou.f. 2.- Conxunto do equipamentotécnico de transmisión de sinais detelevisión. SIN. canle.Ing. 2.- television network Fr. 2.- chaîne detélévision Cast. 2.- cadena de televisión Pt.2.- cadeia de televisão

cadea temática u.f. Emisora de televisiónque programa exclusiva ou maioritaria-mente espazos sobre un asunto concretoou dun xénero determinado (noticias,música, deportes, cine, etc.).Ing. thematic channel Fr. chaîne thématiqueCast. canal temático Pt. canal temático

cadea xeneralista u.f. Emisora de tele-visión que programa contidos variadosdirixidos a un público diverso e global.Ing. generalist channel Fr. chaînegénéraliste Cast. cadena generalista Pt.cadeia generalista

cadencia s.f. 1.- Sucesión de imaxes e/ousons seguindo unhas pautas regulares.Ing. 1.- cadence Fr. 1.- cadence Cast. 1.-cadencia Pt. 1.- cadências.f. 2.- Distribución axeitada dos acentose das pausas na lectura en voz alta. SIN.ritmo.Ing. 2.- cadence, rhythm Fr. 2.- cadenceCast. 2.- cadencia Pt. 2.- cadências.f. 3.- Descenso no ton da voz na partefinal dunha frase falada.Ing. 3.- cadence Fr. 3.- cadence Cast. 3.-cadencia Pt. 3.- cadência

caderno s.m. Conxunto de follas de papelunidas nas que o xornalista toma as súasnotas.Ing. notebook Fr. cahier Cast. cuaderno Pt.caderneta

45

caderno ATA u.f. Documento de admisióntemporal de mercadorías fóra dasfronteiras de orixe, válido nos paísesmembros da cadea ATA (sigla mixta deadmission temporaire/temporaryadmission, en francés e en inglés,admisión temporal), que substitúe osdocumentos nacionais de importación eexportación temporal.Nos desprazamentos laborais ao estranxeiro, élabor do produtor obter este certificado, no que serelaciona o persoal e mais o material quetransportan.Ing. ATA carnet Fr. carnet ATA Cast.cuaderno ATA Pt. carnet ATA

caderno de bitácora u.f. Libro deinstrucións básicas para os reporteiros.Ing. log book Fr. livre de bord Cast.cuaderno de bitácora Pt. caderno debitácula

cadro s.m. Imaxe de vídeo completa.Nos sistemas de varredura entrelazada componsede dous campos (liñas pares, liñas impares),cunha frecuencia de 29.95 Hz no sistema NTSC ede 25 Hz no PAL.Equivale ao fotograma cinematográfico. Ing. frame Fr. cadre Cast. cuadro Pt. quadro

cadro de persoal u.f. Conxunto dostraballadores da empresa. SIN.recursos humanos.Ing. staff Fr. personnel Cast. plantilla Pt.quadro de pessoal

caer v.i. 1.- Resultar excluída unha noticiaque estaba previsto emitir no informativo.Ing. 1.- to bump Cast. 1.- caer(se)v.i. 2.- Fallar un convidado co que secontaba.Ing. 2.- to bump Cast. 2.- caer(se)

CAF sigla Control Automático de Frecuen-cia. Circuíto que realiza un axusteautomático da sintonización dunreceptor para que, unha vez seleccio-nada unha canle, esta se manteña apesar das variacións na frecuencia daportadora.jfrecuencia

CAG sigla Control Automático deGanancia. Circuíto que regula demaneira automática a amplificación dunreceptor co fin de que o sinal resultanteteña unha amplitude constante malia asvariacións das condicións do sinalentrante.jganancia

caída s.f. Perda brusca do sinal sonoro ouvisual durante a lectura da fita por unhaalteración do soporte.Ing. drop out

caixa acústica u.f. Recipiente que albergaun ou varios altofalantes para dirixir asúa enerxía nunha determinadadirección e que amortece o son. SIN.pantalla acústica.Ing. baffle Fr. écran acoustique Cast. cajaacústica Pt. caixa acústica

caixa de voz u.f. Instrumento de comuni-cación telefónica que permite que aaudiencia deixe gravadas as súasmensaxe con suxestións ou comentariossobre algún tema.OBS. Esta locución adoita referirse ao campo datelefonía móbil, mentres que na telefonía fixafálase normalmente de contestador automático. Ing. voice mail Fr. boîte vocale Cast. buzónde voz Pt. caixa de voz

calibración s.f. Axuste dun equipamentode acordo cun patrón que iguala asmedicións.Ing. calibration Fr. calibrage Cast.calibración Pt. calibragem

calidoscopio s.m. Efecto que multiplica aimaxe de maneira simétrica, creandonovas figuras.Ing. kaleidoscope Fr. kaléidoscope Cast.caleidoscopio Pt. caleidoscópio

calumnia s.f. Falsa imputación dun delito aunha persoa, que se agrava polapublicidade que outorgan os medios.Ing. slander Fr. calomnie Cast. calumnia Pt.calúniajinxuria

cámara s.f. 1.- Aparello composto por unobxectivo e outros mecanismos que

46

toma ou grava imaxes dinámicas conson.Ing. 1.- camera Fr. 1.- caméra Cast. 1.-cámara Pt. 1.- câmaras. 2.- Técnico que manexa a cámara.SIN. operador de cámara, camaró-grafo.Ing. 2.- cameraman Fr. 2.- cadreur,opérateur Cast. 2.- cámara Pt. 2.- operadorde câmara

cámara! interx. Voz que advirte o persoaltécnico do comezo da rodaxe.Ing. camera! Fr. caméra! Cast. ¡cámara! Pt.câmara!

cámara, á u.f. Dirixíndose directamente aoobxectivo da cámara que está a recollera imaxe, coa intención de que ostelespectadores, afastados fisicamentedo suxeito da toma, reciban a mensaxecon proximidade e cunha mirada directaque os implique.Ing. camera talk Fr. à la camera Cast. acámara Pt. para a câmara

cámara ao lombo u.f. Procedemento degravación no que o operador sostén acámara encol do ombreiro, non sobre untrípode. SIN. cámara en man, cámaraao ombro.Ing. hand-held camera Fr. caméra sur l’épaule, caméra à l’épaule Cast. cámara alhombro Pt. câmara ao ombro

cámara autónoma u.f. Cámara transpor-table ao lombo que permite o envío dosinal por cable ao estudio de realizaciónou, provista dun radioenlace demicroondas, enviar as imaxes captadasá emisora máis próxima.

cámara de animación u.f. Truca.Ing. animation camera Fr. camérad’animation Cast. cámara de animación Pt.truca de animação

cámara de enmascaramento u.f. Proce-demento de inserción electrónica dunhaimaxe mediante a toma dunha siluetaseparada que se fai corresponder coaparte elixida do fondo sobre o que seinsire outra toma de estudio.Ing. matte

jmáscaracámara estable u.f. Equipo de cámara que

ofrece unha alta calidade paradesprazamentos sen carro de cámara,que acopla unha armazón firme que seadapta ao corpo do operador, un sistemaestabilizador e mais un monitor para ocontrol do encadramento.Ing. steady-cam

cámara lenta u.f. Reprodución dunhaescena a menor velocidade da real. SIN.ralentí.Ing. slow motion Fr. ralenti Cast. cámaralenta Pt. câmara lenta

cámara libre u.f. Cámara que, nunmomento dado, recolle imaxes que orealizador non selecciona en beneficiodoutras que está a recoller outra cámara.

cámara obxectiva u.f. Procedemento detoma de imaxes buscando a imparciali-dade, sen ángulos que condicionenunha valoración determinada durante alectura desas imaxes.Ing. objective camera Fr. caméra objectiveCast. cámara objetiva Pt. câmara objectiva

cámara oculta u.f. Procedemento degravación no que se agocha a cámara cofin de que as persoas que interveñen naacción non sexan conscientes de queestán a ser gravadas.O éxito da divulgación desas imaxes deu lugar aun tipo de programa humorístico centrado nestassituacións provocadas por un actor ou gancho, etamén a espazos de reportaxe de investigaciónpor este sistema. Ing. hidden camera Fr. caméra cachée Cast.cámara oculta Pt. câmara escondida

cámara rápida u.f. Efecto de movementoacelerado da imaxe respecto á reali-dade, producido durante a reprodución.Ing. quick motion Fr. défilement accéleréCast. cámara rápida Pt. câmara rápida

cámara subxectiva u.f. Procedemento degravación que recolle as imaxesreflectindo a perspectiva persoal dunpersonaxe, coma se o obxectivo fosen

47

os ollos dese suxeito participante narealidade captada.Ing. subjective camera Fr. camérasubjective Cast. cámara subjetiva Pt.câmara subjectiva

camarógrafo -a s. Operador de cámara.cambio en orde u.f. Acción do espectador

de facer un percorrido rápido ordenadopolas cadeas mediante o botón domando que permite esta opción, paravalorar o interese das emisións e facer asúa escolla.Ing. flippingjpeteirada

camerino s.m. Cuarto no que se visten epreparan os artistas antes de saíren aactuar.Ing. dressing room Fr. loge Cast. camerinoPt. camarim

campo s.m. 1.- Espazo da imaxe captadopolo obxectivo da cámara limitado poloencadramento.Ing. 1.- field Fr. 1.- champ Cast. 1.- campoPt. 1.- campos.m. 2.- A metade dun cadro, que conténas liñas pares ou impares do sistema devarredura entrelazada.No sistema NTSC cada campo consta de 262.5liñas e no PAL, de 312.5 liñas de varredura. Ing. 2.- field Fr. 2.- trame, champ Cast. 2.-campo Pt. 2.- campojvarredura entrelazada

campo, fóra de u.f. V. fóra de campo.campo, profundidade de u.f. V.

profundidade de campo.Canal 47 Grupo privado de televisións

locais, con sede en Sevilla, que conta enGalicia con centros emisores enOurense, en Santiago, en Pontevedra een Vigo.Web: http://www.canal47.es

Canal 50- TVLG Televisión LocalGuardesa. Cadea do concello da Guarda(Pontevedra), de titularidade privada,que comezou as súas emisións en 1994.

Canal Deza Televisión local de Lalín(Pontevedra), de cobertura comarcal e

de titularidade privada, que comezou assúas emisións en 1999.Web: http://www.canaldeza.com

Canal Plus (Canal+) Canle española detelevisión, de capital privado(Sogecable), que emite a maior parte daprogramación codificada só accesiblepara abonados. Comezou a emitir no1990 cunha programación centrada nocine e no deporte, sen interrupciónspublicitarias durante as emisións. Confiliais en varios países (Alemaña,Bélxica, Polonia), a súa primeira sedecreouse en Francia. En España, enxaneiro do 97 lanzou a plataformaCanal Satélite Digital, actualmenteDigital Plus.Web: http://www.cplus.es

Canal Satélite Digital Plataforma detelevisións en España, creada no 1997por Canal Plus España, que integradiversas canles temáticas e xeneralistase, desde o 2003, tamén as canles daantiga plataforma Vía Digital baixo onome de Digital+.Web: http://www.csatelite.es

CanalSur V. Televisión de Andalucía.candela (Cd) s.f. Unidade de medida da

intensidade luminosa, que equivale áintensidade luminosa nunha direccióndada, dunha fonte que emite radiaciónmonocromática de frecuencia 540 x1012 Hz.Ing. candela, candle Fr. candela Cast.candela Pt. candela

candente adx. Relativo a unha noticia ou untema que, pola súa gravidade outranscendencia, pertence á actualidadeinmediata.Ing. burning Fr. d’ actualité brûlante Cast.candente Pt. candente

canle s.f. 1.- Medio ou vía de transmisiónque na Teoría da Información seconcreta como o elemento que permitea transmisión dunha mensaxe do emisor

48

ao destinatario na representaciónesquemática dun acto comunicativo.Ing. 1.- channel Fr. 1.- canal Cast. 1.- canalPt. 1.- canals.f. 2.- Banda de frecuencias do espectroelectromagnético ocupada polo sinal,en particular, audiovisual.Ing. 2.- channel Fr. 2.- canal Cast. 2.- canalPt. 2.- canals.f. 3.- Sociedade que posúe unhaestación de televisión. SIN. cadea.Ing. 3.- channel Fr. 3.- canal Cast. 3.- canalPt. 3.- canal

canle todonoticias u.f. Emisora que emiteas 24 horas informativos da actualidade.As canles todonoticias son emisoras de estruturacomplexa que requiren un alto investimento, poloque adoitan integrarse en compañías internacio-nais de comunicación.

canon s.m. [pl. canons] Conxunto de regrasque determinan un modelo ideal.Ing. canon, norm Fr. canon Cast. canon Pt.cânon

canón s.m. Tipo de foco que concentra a luzsobre unha parte da escena.

canón, micrófono de u.f. V. micrófono decanón.

canón electrónico u.f. Dispositivo básicodo tubo de raios catódicos que produceun feixe estreito e estacionario deelectróns de maneira constante. Constadun cátodo, dunha reixa de control e deánodos anulares inseridos no tubo aobaleiro.Ing. electron gun Fr. canon à électrons Cast.cañón electrónico Pt. canhão electrónico

cantar v.i. Ler ante o micrófono cunhaentoación repetitiva e artificial.

capacidade s.f. 1.- Nun medio detransmisión dixital, cantidade de bits oude bytes por segundo susceptibles deser transportada por unha canle.Ing. 1.- capacity Fr. 1.- capacité Cast. 1.-capacidad Pt. 1.- capacidades.f. 2.- Volume de informaciónalmacenable nun soporte dixital.

Ing. 2.- capacity Fr. 2.- capacité Cast. 2.-capacidad Pt. 2.- capacidade

carácter s.m. [pl. caracteres] Letra, número ousigno escrito nun soporte ou inseridono vídeo.OBS. Úsase comunmente en plural. Ing. character Fr. caractère Cast. carácterPt. carácterjxerador de caracteres

caracterizar v.t. e v.p. 1.- Ataviar emaquillar un actor para que semelle otipo que representa na actuación.Ing. 1.- to dress up Fr. 1.- caractériser Cast.1.- caracterizar Pt. 1.- caracterizarv.t. 2.- Representar un papel imitando unpersonaxe recoñecible.Ing. 2.- to play well Fr. 2.- jouer Cast. 2.-caracterizar Pt. 2.- caracterizarv.p. 3.- Ter certos trazos distintivos.Ing. 3.- to be characterized Fr. 3.- secaractériser Cast. 3.- caracterizarse Pt. 3.-caracterizar-se

careta s.f. Breve montaxe de vídeo e son quepresenta (careta de entrada) oudespide (careta de saída) un programae que o identifica. SIN. cabeceira.Ing. head Fr. ouverture/fermeture Cast.careta, cabecera Pt. vinheta

carné de prensa u.f. Documento deidentidade que acredita o seu titularcomo profesional do xornalismo. SIN.cartón de prensa.Ing. press card Fr. carte de presse Cast.carné de prensa Pt. cartão de jornalistajacreditación

carrís s.m.pl. Barras paralelas para odesprazamento estable da cámaraasentada sobre un soporte con rodas.SIN. raís.

carro de cámara u.f. Plataforma de raíssobre a que escorrega unha estruturacon rodas que sostén a cámara, quepermite a toma de imaxes en despraza-mento horizontal con estabilidade. SIN.plataforma móbil.Ing. dolly Fr. chariot Cast. carro de cámaraPt. carrinho

49

carta electrónica u.f. Mensaxe escritaenviada a un enderezo electrónico através dun dispositivo dixital conectadoa unha rede (ordenador, teléfono móbil,PDA, etc.). SIN. mensaxe electrónica.Ing. e-mail (electronic mail) Fr. messageélectronique Cast. correo electrónico Pt.correio electrónicojcorreo electrónico

carteira de publicidade u.f. Conxunto deordes de publicidade que un medio tenque cumprir durante un tempo determi-nado.Ing. advertising portfolio Fr. portefeuillepublicitaire Cast. cartera de publicidad Pt.carteira de publicidade

cartón s.m. Pequena cartolina ou plásticorectangular que identifica o seu usuario,por exemplo, como traballador dunmedio. SIN. tarxeta, carné.Ing. card Fr. carte Cast. tarjeta Pt. cartão

cartón de libraría u.f. Imaxe dixital fixa(mapa, fotografía, cartón de protección,etc.), almacenada para a súa posterioremisión ou posprodución.jlibraría dixital

cartón de prensa u.f. Carné de prensa.cartón de protección u.f. Vídeo con

música sen fin ou cartón de libraría queprevé calquera fallo de continuidade naemisión da cadea, por exemplo, unhaposible descoordinación das descone-xións territoriais ao conmutar a central.jgrafismo horario

cartón pedra u.f. Material composto depasta de cartón ou de papel, xeso eaceite, empregado para construír osdecorados.Ing. papier-mâché Fr. carton-pâte Cast.cartón piedra Pt. cartão-pedra

cartucho s.m. Rolo de fita magnéticapechado nunha caixa plástica, que aochegar ao cabo rebobina automatica-mente.Empregado especialmente na emisión depublicidade e de indicativos na radio, caeu en

desuso nos últimos anos substituído polatecnoloxía dixital. Ing. cartridge Fr. cartouche Cast. cartuchoPt. cartucho

cascos s.m.pl. Par de auriculares unidos porun fío que se colocan nas orellas paraescoitar individualmente e seninterferencias. SIN. auriculares.Ing. headphone Fr. casque Cast. cascos Pt.auriculares, fone

casete s.f. Soporte de gravación para audioou/e vídeo, que consta de dous eixes,pechados nunha caixa hermética, nosque se enrola unha fita. SIN. cinta, fita.Ing. tape, cassette Fr. cassette Cast. casetePt. cassete

casting s.ing. 1.- Proba de selección á que sesometen actores, presentadores ouartistas. > selección.s.ing. 2.- > elenco.

cativar v.t. Encantar, seducir, engaiolar.Ing. to charm Fr. captiver Cast. cautivar Pt.cativar

cátodo s.m. Eléctrodo negativo que emiteelectróns cara aos ánodos, no tubo aobaleiro do sistema de televisión.Ing. cathode Fr. cathode Cast. cátodo Pt.cátodojtubo de raios catódicos

CATV sigla Community Antenna Television.Televisión por antena colectiva. Redede distribución de sinais audiovisuaispor cable. V. televisión por cable.

cazapo s.m. Pequeno erro que se cometepor descoido ao escribir ou ao falar.Ing. blunder Fr. coquille Cast. gazapo Pt.atropelo, baralhada

CBS Columbia Broadcasting System.Televisión Columbia (Estados Unidos),fundada como estación de radio en1927, que constitúe na actualidade unhadas principais cadeas americanas detelevisión, dentro do grupo mediáticoViacom.Web: http://www.cbs.com

CC sigla Closed Caption. Subtítulosopcionais.

50

CCD sigla Charge Coupled Device.Dispositivo de carga acoplada. Tipo deconvertedor de luz en corrente eléctricaintegrado nas cámaras de vídeo. A súacalidade mídese en píxeles.O seu funcionamento baséase na mostraxeespacial da luz existente, realizada por unhamatriz de fotosensores que converten a luzcaptada en sinais eléctricos e actúan comomemoria analóxica desa información ata acaptación da seguinte mostra de luz.

CCU sigla Camera Control Unit. Unidadede control de cámara.

CD sigla Compact Disc. Disco compacto.Cd Símbolo de candela.CD-Rom sigla Compact Disc- Read Only

Memory. Disco compacto de memoriasó de lectura. Disco compactoempregado na informática paraalmacenar información de calqueranatureza (audio, vídeo, datos).Constitúe o soporte básico dos produtos multi-media carcaterizados pola súa interactividade.Malia a persistencia desta denominación, naactualidade xa son populares os aparellos quepermiten a gravación deste soporte.

CDV sigla Compact Disc Video. Discocompacto de vídeo. V. videodisco.

ceder v.t. Ofrecerlle o dereito dereprodución dunha obra ou dunhamontaxe de imaxes a outro medio.Ing. to give Fr. céder Cast. ceder Pt. ceder

censura s.f. 1.- Prohibición da publicacióntotal ou parcial dunha información oudunha obra por intervención previadunha autoridade administrativa.Ing. 1.- censorship Fr. 1.- censure Cast. 1.-censura Pt. 1.- censurajautocensura, liberdade de expresións.f. 2.- Autoridade que exerce a censura.Ing. 2.- censors Fr. 2.- censure Cast. 2.-censura Pt. 2.- censura

centrar v.t. Poñer no centro o obxectodunha toma, encadrar.

Ing. to centre, to focus Fr. centrer, cadrerCast. centrar, encuadrar Pt. centrar,enquadrar

centro de produción de programas(CPP) u.f. Local dunha cadea detelevisión no que se realizan programase que está dotado dun enlace quepermite o transporte do sinal ao centroemisor.Ing. broadcast production centre Fr. centrede production de programmes Cast. centrode producción de programas Pt. centro deprodução de programas

centro óptico u.f. Centro xeométrico docorpo do obxectivo.Ing. optical centre Fr. centre optique Cast.centro óptico Pt. centro óptico

centro repetidor u.f. Repetidor.Ing. relay station Fr. centre répéteur Cast.centro repetidor Pt. centro repetidor

CGAI Centro Galego de Artes da Imaxe.Institución de carácter público con sedena Coruña, creada en 1989 como centrode difusión e documentación da imaxe,dependente organicamente da Xunta deGalicia.Web: http://www.cgai.org

Channel 4 Cadea privada de televisión(Inglaterra), creada no 1982, que centraos seus contidos na cultura e nosinformativos.Web: http://www.channel4.com

chantaxe s.f. Ameaza coa que se pretendeconseguir algo doutra persoa.O xornalista debe establecer coas súas fontes unharelación de independencia, rexeitando paga-mentos ou beneficio de favores, ameazas ouchantaxes, que, no caso de se produciren, deberánser inmediatamente comunicados á dirección domedio. Ing. blackmail Fr. chantage [m.] Cast.chantaje [m.], extorsión Pt. chantagem [f.]

chanza s.f. Broma, dito gracioso para facera risa de algo ou de alguén.Ing. crack, joke Fr. plaisanterie Cast. broma,chascarrillo Pt. caçoada

51

chapurrear v.t. Falar unha linguaincorrectamente, con mala pronuncia esen dominio do vocabulario nin dagramática.Ing. to have a smattering of Fr. baragouinerCast. chapurrar, chapurrear Pt. algaraviar

charla s.f. 1.- Parrafeo informal. SIN.conversa, parola, leria, palique.Ing. 1.- chat Fr. 1.- bavardage Cast. 1.-charla Pt. 1.- batepapos.f. 2.- Exposición oral sobre un tema enton distendido.Ing. 2.- talk Fr. 2.- causerie Cast. 2.- charlaPt. 2.- cavaqueira, palestras.f. 3.- Comunicación simultánea entempo real entre dúas ou máis persoas através da Internet. SIN. charlaelectrónica, conversa, encontro narede.Ing. 3.- chat Fr. 3.- babillard électroniqueCast. 3.- charla Pt. 3.- batepapo

chave de croma u.f. Proceso de realizaciónque consiste en sobrepoñer un sinal devídeo sobre parte doutro, estandodefinidas as áreas de superposición porunha gama específica de cor(xeralmente azul ou verde) dun dossinais.Na chave de croma dixital, a superposición desinais de vídeo faise mediante a análise doscompoñentes da imaxe, xerando unha chave paracada un deles. Isto permite unha selección moitomáis sutil da área da imaxe que se vai sobrepoñere facilita a operación a partir de calquera dosmillóns de cores representadas no dominio dixital,sen necesidade de que sexan saturadas.Ing. chroma key Fr. clé couleur, incrustationen chrominance Cast. llave de croma,inserción de imagen Pt. chave de cor

chaveta s.f. Peza de material illante condous extremos metálicos que seintroducen noutra peza para establecerunha conexión eléctrica. SIN. conecta-dor macho.Ing. plug, jack Fr. fiche, prise mâle Cast.clavija, ficha Pt. ficha, tomada macho

chegar v.i. 1.- Axustarse ao tempo asignado,non quedar escasos.v.p. 2.- Pórse a menos distancia. SIN.achegarse, aconchegarse, acercarse.Ing. 2.- to come closer Fr. 2.- s’ approcherCast. 2.- acercarse Pt. 2.- achegar-sev.p. 3.- Ir a algures. SIN. achegarse,acercarse.Ing. 3.- to go, to drop by Fr. 3.- aller Cast. 3.-acercarse Pt. 3.- ir

chiar v.i. Producir ruídos agudos edesagradables por causa do arrastre queproduce unha cinta no arranque. SIN.rinchar, renxer.Ing. to screech Fr. grincer Cast. chirriar Pt.chiar

chips CCD u.f.ing. > circuítos CCD.chisme s.m. Noticia que circula sen que

haxa certeza de que sexa verdadeira, ásveces con mala intención. SIN. ruxe-ruxe, conto, dixomedíxome, rumor.Ing. gossip Fr. cancan Cast. chisme Pt.rumorejo, boato

chispa s.f. Descarga eléctrica producida porun mal contacto dos condutores.Ing. spark Fr. étincelle Cast. chispa Pt.chispajarco voltaico

chroma key u.f.ing. > chave de croma.ciano s.m. Cor secundaria do sistema de

televisión, resultado da mestura de azule verde.Ing. cyan Fr. cyan Cast. cián Pt. cianojcor

ciberespazo s.m. Universo creado a travésdas redes informáticas, en concreto, aInternet.O termo é unha tradución do inglés cyberspace,creado polo escritor William Gibson na novelafuturista de 1984 Neuromancer, na que imaxinaun mundo virtual nas redes informáticas quereúnen toda a información do planeta. Ing. cyberspace Fr. cybermonde Cast.ciberespacio Pt. ciberespaço

ciclorama s.m. Fondo neutro oumonocromático dun estudio detelevisión ou dun escenario.

52

Ing. cyclorama Fr. cyclorama Cast.ciclorama Pt. ciclorama

ciclorama azul u.f. V. fondo azul.CIE Commission international d’

Éclairage. Comisión internacional deiluminación, que define o sistema declasificación das cores baseado enmedicións espectrais, creado nos anostrinta co mesmo nome.Trátase dun modelo de dúas dimensiónsde análise da cor, que reflicte só o ton emais a saturación. jsistema Munsell, RGB

ciencias da información e dacomunicación u.f.pl. Estudo dosintercambios expresivos entre osindividuos ou os grupos sociais, sexacal for o medio empregado para isto.É unha ciencia cunha historia aínda breve, quemantén un vínculo constante con diferentesdisciplinas como a psicoloxía, a tecnoloxía, aeconomía, o dereito, a antropoloxía, a lingüística,etc. Ing. information and communication studiesFr. sciences de l’ information et de lacommunication Cast. ciencias de lainformación y de la comunicación Pt.ciências da informação e comunicaçãojxornalismo

cifrar v.t. Codificar.cine s.m. 1.- Abreviatura de cinematografía.

Arte de compor e rexistrar películaspara proxectalas sobre unha pantalla.SIN. cinema.Ing. 1.- cinema Fr. 1.- cinéma Cast. 1.- cinePt. 1.- cinemas.m. 2.- Industria xerada ao redor destaarte.Coa crecente participación das cadeas detelevisión na produción de obras cinematográficasaparecen novas controversias entre o cine e omedio televisivo. A lexislación vixente establecemedidas de protección para a filmografía como,por exemplo, obrigar os operadores a destinarunha porcentaxe dos ingresos ás longametraxescinematográficas e ás películas para televisióneuropeas.

cine mudo u.f. Cinematografía que noncontén banda de son. SIN. cinesilencioso.A introdución da banda de son foi un avancetécnico posterior aos comezos do cine. Asproxeccións, así e todo, adoitaban acompañarsede música en directo e algunhas películasincorporaban títulos na pantalla con textos dediálogos. Ing. silent films Fr. cinéma muet Cast. cinemudo Pt. cinema mudo

cine sonoro u.f. Cinematografía que inclúea capacidade de reproducir unha bandasonora que complementa a imaxe. SIN.cine falado.Ing. talkies, talking picture Fr. cinémaparlant Cast. cine sonoro Pt. cinema falado

cineasta s. Persoa que exerce como directorde cine ou que desempeña un laborcreativo ou técnico relacionado coacinematografía.Ing. film maker Fr. cinéaste Cast. cineastaPt. cineasta

cinemascopio s.m. Procedementocinematográfico desenvolvido porHenri Chrétien que lle dá á proxeccióno efecto de relevo, a través dunobxectivo deformador fixado á cámarae doutro semellante situado no proxector.Hoxe, en desuso.Ing. cinemascope Fr. cinémascope Cast.cinemascopio Pt. cinemascópio

cinematografía s.f. Cine.cinescopio s.m. Antigo modo de gravación

de programas de televisión, previo áinvención do magnetoscopio, queconsistía en situar unha cámara fronte aun monitor de televisión e gravar aimaxe que se estaba emitindo endirecto.Na actualidade, designa tamén o tubo de raioscatódicos dun televisor, que converte os sinaiseléctricos nunha imaxe visible na pantalla. Ing. kinescope Fr. cinéscope Cast.cinescopio Pt. cinescópio

cinta s.f. Soporte magnético que constadunha fita introducida nunha caixa

53

plástica, que permite rexistrar ereproducir son (cinta de audio) e/ouimaxes (cinta de vídeo). SIN. casete,fita.Ing. tape Fr. cassette Cast. cinta Pt. fita

cinta limpadora u.f. Cinta que deixa librede lixos as cabezas de gravación ou dereprodución.Ing. cleaning tape Fr. cassette de nettoyageCast. cinta limpiadora Pt. fita de limpeza

cinta orixinal u.f. V. copia mestra.cinta virxe u.f. Cinta que nunca foi gravada.

Ing. blank tape Fr. cassette vierge Cast. cintavirgen Pt. fita virgem

circuíto s.m. Conxunto de condutoresunidos entre si, polos que pasa acorrente eléctrica.Ing. circuit Fr. circuit Cast. circuito Pt.circuito

circuíto aberto de televisión u.f.Instalación de vídeo que transmitesinais radioeléctricos que poden sercaptados por calquera receptor situadona área de cobertura ou de servizo.Ing. open circuit television Fr. circuit ouvertde télévision Cast. circuito abierto detelevisión Pt. circuito aberto de televisão

circuíto de retardo u.f. Dispositivo queatrasa un proceso durante un tempo, cofin de solucionar problemas desincronización de sinais. SIN. liña deretardo.Ing. delay circuit Fr. circuit de retard Cast.circuito de retardo Pt. linha de atrasojretardo

circuíto pechado de televisión u.f.Sistema interno de televisión dunhaentidade no que o sinal só se manténdentro da mesma.Ing. closed circuit television Fr. circuit ferméde télévision Cast. circuito cerrado detelevisión Pt. circuito fechado de televisão

circuítos CCD u.f.pl. Sistema alternativoao tubo de cámara, que consta dediminutos circuítos electrónicos cuber-tos cunha capa fotosensible divididanun gran número de elementos que

realizan unha mostraxe espacial da luzcaptada, converténdoa nun sinal eléctrico.jCCD.

cita s.f. Reprodución literal dun fragmentode texto ou das declaracións dunhapersoa, indicando a súa procedencia.Ing. quotation Fr. citation Cast. cita Pt.citação, citajtotal

claqueta s.f. Utensilio composto de dúaspranchas de madeira negra cun brevetexto coas indicacións técnicas, unidaspor un gonzo, que se baten ao iniciar afilmación dunha toma co fin de facilitara montaxe posterior.No caso de recoller o son directo, o sinal sonorodo batemento da claqueta serve, ao mesmo tempo,de rexistro para a sincronización da imaxe e o son.Non se emprega na gravación en vídeo, dado queo son se grava ao mesmo tempo ca a imaxe. Ing. clap Fr. claquette Cast. claqueta Pt.claquete

claquetista s. Profesional encargado debater a claqueta e indicar oralmente oinicio e a identificación da toma.Ing. clapman Fr. deuxième assistant,clapman Cast. claquetista Pt. claquetista

claridade s.f. 1.- Efecto que causa a luzsobre un espazo.Ing. 1.- brightness Fr. 1.- clarté Cast. 1.-claridad Pt. 1.- claridadejiluminacións.f. 2.- Calidade do que se podecomprender sen confusión.Ing. 2.- clearness Fr. 2.- clarté Cast. 2.-claridad Pt. 2.- clarezajambigüidade

claroscuro s.m. Efecto provocado polocontraste da distribución da luz e dassombras nunha imaxe ou nun espazo.Ing. chiaroscuro, light and shade Fr. clair-obscur Cast. claroscuro Pt. claro-escuro

clasificación s.f. Xerarquización dosprogramas de televisión segundo onivel de audiencia que acadaron.

54

A posición de cada programa nesa clasificaciónpor audiencias é decisiva para conseguirpublicidade. Ing. ranking Fr. palmarés Cast. clasificaciónPt. classificaçãojaudimetría

cláusula de conciencia u.f. Dereitoconstitucional que lle recoñece aoprofesional da información aposibilidade de rachar o seu contrato detraballo cando considere que a liña quelle impón o medio é contraria ás súasconviccións, no caso dun cambiosubstancial na orientación ideolóxicado medio, e sen perder o dereito ásindemnizacións equivalentes ao seudespedimento. Ing. conscience clause Fr. clause deconscience Cast. cláusula de conciencia Pt.cláusula de consciênciajliña editorial

clavija s.cast. > chaveta.clímax s.m. Punto culminante da trama

dunha película ou do desenvolvementode calquera obra audiovisual.Ing. climax Fr. climax Cast. clímax Pt.clímax

clip s.ing. Nun sistema de edición dixital,información comprendida entre dúastransicións que se toma como elementobase de traballo. > corte.

clixé s.m. Frase feita ou expresión decirculación permanente nos medios,que, por tan empregada, xa carece designificación. SIN. lugar común.Ing. cliché Fr. cliché Cast. cliché Pt. cliché

close up u.f.ing. > primeiro plano.Club Internacional de Prensa Organis-

mo para o debate e o estudo dacomunicación e do xornalismo, creadoen 1993, con sede en Santiago deCompostela. As súas actividadescéntranse na organización de semina-rios e conferencias a cargo dos prin-cipais profesionais da comunicación.

Clúster do Audiovisual GalegoAgrupación empresarial para odesenvolvemento das produciónsaudiovisuais de Galicia, creado no 2003.Web: http://www.clusteraudiovisualgalego.com

CMT Comisión del Mercado de lasTelecomunicaciones. Comisión domercado das telecomunicacións (Espa-ña). Organismo independente españolregulador do mercado das telecomuni-cacións e dos servizos audiovisuais,telemáticos e interactivos, creado no1996.Web: http://www.cmt.es

CNN Cable News Network. Cadeaamericana de noticias (Estados Unidos)fundada en 1980. Emite en directodesde América e sintonízase en máis deoitenta países. Tivo a exclusiva daGuerra do Golfo e no ano 1999 foiadquirida por Paramount.Web: http://www.cnn.com

coautor -ora s. Persoa que colabora conoutra na realización dunha obra, sexa encalidade de guionista, dialoguista,compositor da banda sonora, realizadorou calquera outro tipo de intervencióncreativa que lle outorga dereitos sobre oproduto final.Ing. co-author Fr. coauteur Cast. coautorPt. co-autorjdereitos de autor

cobertura s.f. 1.- Área xeográfica ounúmero de persoas que reciben o sinalemitido por un medio.OBS. Esta denominación adoita usarse nosmedios de comunicación vía aérea, fronte ásdifusións por cable, que empregan o termoservizo. Ing. 1.- coverage Fr. 1.- couverture Cast. 1.-cobertura Pt. 1.- coberturas.f. 2.- Calidade de recepción dun sinalnunha área xeográfica.Ing. 2.- coverage Fr. 2.- couverture Cast. 2.-cobertura Pt. 2.- coberturas.f. 3.- Acción e efecto de cubrir unacontecemento para informar sobre el.

55

Ing. 3.- coverage Fr. 3.- couverture Cast. 3.-cobertura Pt. 3.- cobertura

codificado -a adx. (Cadea de televisión,programación) que codifica o seu sinal,de maneira que a imaxe e o son quetransporta só resulta accesible para osabonados a ela, que dispoñen dunaparello descodificador.Ing. scrambled, encrypted Fr. chiffré,encodé Cast. codificado Pt. codificado

codificador s.m. Dispositivo que constadun sistema que modifica un sinalseguindo os patróns dun código.Ing. encoder Fr. codeur, encodeur Cast.codificador Pt. codificadorjSimulcrypt, Multicrypt

codificar v.t. Transformar un sinal medianteun código determinado. SIN. cifrar.Se o código é privado, o fin deste procedementoé que ao emitir o sinal sexa inintelixible paratodos aqueles receptores que non dispoñan dodescodificador axeitado.Ing. to (en)code, to scramble Fr. chiffrer,encoder Cast. codificar Pt. codificar

código de tempo (TCR) u.f. Marcaxenumérica inserida na fita de vídeoidentificando en horas, minutos,segundos e cadros cada tramo dagravación, co fin de facilitar os laboresde montaxe.Ing. time code (recording) Fr. code horaireCast. código de tiempo Pt. código de tempojcontador do tempo da fita

código deontolóxico u.f. V. deontoloxía.Ing. code of ethics Fr. code déontologiqueCast. código deontológico Pt. códigodeontológico

COL+VTR Indicación na escada de colase vídeo completo.

colaborador -ora s. 1.- Profesional quepresta os seus servizos a un medio decomunicación con certa regularidade,sen pertencer ao seu cadro de persoal.Ing. 1.- stringer Fr. 1.- collaborateur Cast.1.- colaborador Pt. 1.- colaboradorjautónomo

s. 2.- Persoa que, sen ser profesional dacomunicación, achega regular ouesporadicamente informacións a unharedacción.Ing. 2.- contributor Fr. 2.- collaborateurCast. 2.- colaborador Pt. 2.- colaboradorjfonte

colas s.f.pl. 1.- Imaxes editadas con sonambiental, narradas en directo pola vozde fondo do presentador que está noestudio.Adoitan ir precedidas dunha entrada do mesmolocutor e elabóranse cun sentido eminentementevisual. Ing. 1.- over record Cast. 1.- colas Pt. 1.-nota cobertas.f.pl. 2.- Fragmentos de fita sen imaxes,situados ao principio e mais ao final dagravación, que se empregan para mani-pulacións técnicas e como protección.Ing. 2.- cues, blank film Fr. 2.- chutes,amorces Cast. 2.- colas, coleos.f.pl. 3.- Imaxes sobrantes, senlocución, montadas ao final dunha pezainformativa para asegurar a transición áseguinte noticia ou para axustar tempos.SIN. resto.

colchón s.m. 1.- Peza informativa breve dereserva que se introduce para completaro tempo da emisión e que pode ir encalquera orde dentro da escada.s.m. 2.- Espazo de memoria auxiliar dunsistema informático. SIN. memoriaintermedia.Ing. 2.- buffer Fr. 2.- tampon Cast. 2.-colchón Pt. 2.- tampão, memória intermédia

coleo s.cast. > colas.Colexio Profesional de Xornalistas de

Galicia Organización que agrupa osprofesionais do xornalismo en Galicia,posta en marcha en 1999 en Santiago deCompostela, co fin de afondar namellora das condicións de traballo dosperiodistas e de garantir a indepen-dencia e a liberdade informativa.Web: http://www.xornalistas.com

56

colocación do produto u.f. Acciónpublicitaria que consiste en introducirno desenvolvemento dunha serie oudunha película o produto que se desexaanunciar.É unha técnica creada para contrarrestar a prácticado espectador de evitar os bloques publicitarioscambiando de canle. A súa eficacia non dependetanto do tempo de pantalla que logre o produtocomo da notoriedade que consiga na trama. Ing. product placement

coloquio s.m. 1.- Xénero dialogal no que ungrupo de convidados expoñen as súasopinións sobre un tema.Diferénciase do debate en que as opinións nonteñen que ser opostas. Ing. 1.- talk Fr. 1.- colloque Cast. 1.-coloquio Pt. 1.- colóquios.m. 2.- Emisión televisiva quedesenvolve ese xénero.Ing. 2.- talk Fr. 2.- colloque Cast. 2.-coloquio Pt. 2.- colóquiojfaladoiro, mesa redonda

color s.f. Cor.coma s.f. Signo de puntuación [,] co que se

representan as pequenas pausas dalingua oral entre oracións ou palabras.SIN. vírgula.Nos textos para lectura en medios audiovisuais ascomas adoitan substituírse por barras en diagonal,que facilitan a percepción visual da distribucióndas pausas. Ing. comma Fr. virgule Cast. coma Pt.vírgula

comarcal adx. Relativo a unha comarca oubisbarra.Ing. regional Fr. régional, départementalCast. comarcal Pt. regional

comarcal, televisión u.f. V. televisióncomarcal.

comedia de situación u.f. 1.- Xénero deorixe americana concibido para o granpúblico, que pon en escena conflitos davida cotiá, con certa dose de humor, esempre cos mesmos personaxes e osmesmos decorados.

Ing. 1.- sitcom Fr. 1.- comédie de situationCast. 1.- comedia de situación Pt. 1.-comédia de situaçãou.f. 2.- Produto audiovisual dese xénero.Ing. 2.- sitcom Fr. 2.- comédie de situationCast. 2.- comedia de situación Pt. 2.-comédia de situaçãojtelecomedia

comentario de fondo u.f. V. locución defondo.

comentarista s. Xornalista que ten portarefa describir e interpretar osacontecementos transmitidos portelevisión, xeralmente de maneiraimprovisada en función do discorrerdos feitos.Ing. commentator Fr. commentateur Cast.comentarista Pt. comentador, comentaristajlocutor

comer v.t. Omitir involuntariamente unhapalabra, parte dela ou unha frase.Ing. to omit Fr. manger Cast. comerse Pt.comer

comiñas s.f.pl. Signo gráfico formado pordúas vírgulas elevadas sobre o nivel dasletras “ ” que se emprega para delimitarunha cita dentro dun texto ou paraindicar que unha palabra ou unsintagma ten, nese contexto, unsignificado distinto do habitual.Ing. quotation marks Fr. guillemets Cast.comillas Pt. aspas

como se fixo u.f. Reportaxe con finspromocionais na que se recollen imaxescuriosas do desenvolvemento dagravación dunha película ou dunhaserie: preparación da escena, ordes dodirector, comentarios dos actores,entrevistas, etc.Ing. making of Fr. making of, reportage detournage Cast. así se hizo, cómo se hizo Pt.making of

comodín adx. e s.m. Profesional que servepara exercer diversas funcións, segundoas necesidades.Ing. man Friday Fr. bouche-trou Cast.comodín Pt. curinga

compact disc u.f.ing. > disco compacto.

57

compartimento da cinta u.f. Lugar domagnetófono ou do magnetoscopioonde se coloca a casete.Ing. cassette compartment Fr. compartimentà cassette Cast. recámara, compartimentode cinta Pt. compartimento da cassete

compensador s.m. Dispositivo incorporadoao amplificador para reforzar asfrecuencias graves, atendendo áscaracterísticas do oído humano que, aobaixar o volume, tende a perder máisesas frecuencias ca as agudas.Ing. compensator Fr. compensateur Cast.compensador Pt. compensadorjamplificador

competencia s.f. 1.- Coñecemento abondoou capacidade para tratar un asunto.Ing. 1.- ability Fr. 1.- compétence Cast. 1.-competencia Pt. 1.- competências.f. 2.- Persoa ou grupo que compitenunha mesma actividade.Ing. 2.- competitors Fr. 2.- concurrenceCast. 2.- competencia Pt. 2.- concorrência

compilación s.f. Conxunto de fragmentosescollidos de diversas obras musicais,gráficas ou escritas.Ing. track-listing Fr. compilation Cast.compilación Pt. compilação

compositor -ora s. Profesional encargadoda creación dos fragmentos musicaisdunha produción audiovisual, quedeben axustarse ao ritmo e á atmosferadas escenas que acompañan.Ing. composer Fr. compositeur Cast.compositor Pt. compositor

compra s.f. Adquisición dun produtotelevisivo rematado.jprecompra

compra dun espazo u.f. Operacióncomercial entre un anunciante e unhacadea para a difusión dunha mensaxepublicitaria.

compresor s.m. Dispositivo que realiza acompresión do sinal que, no caso dossistemas dixitais, supón a eliminaciónda información redundante, e nos

analóxicos, a limitación do sinal a unhamarxe dinámica.Ing. compressor Fr. compresseur Cast.compresor Pt. compressorjexpansor

comprobar v.t. Examinar se unhainformación ou un dato é exacto. SIN.verificar.Ing. to check Fr. vérifier Cast. comprobar Pt.verificar

computadora s.f. Ordenador.comunicación s.f. 1.- Acción de intercam-

biar mensaxes, na proximidade ou nadistancia, con ou sen a axuda dun medioe sexa cal for a finalidade do inter-cambio (informar, entreter, divertir,instruír, influír, etc).Ing. 1.- communication Fr. 1.-communication Cast. 1.- comunicación Pt.1.- comunicaçãos.f. 2.- Información, noticia, aquilo quese difunde.Ing. 2.- communication Fr. 2.-communication Cast. 2.- comunicación Pt.2.- comunicaçãos.f. 3.- Contacto entre varios puntos através dun medio de comunicación.Ing. 3.- communication Fr. 3.-communication Cast. 3.- comunicación Pt.3.- comunicaçãojciencias da información e dacomunicación

comunicado s.m. Texto informativo curto,procedente dun organismo oficial,destinado a ser publicado parcial ouintegramente.Ing. press release Fr. communiqué Cast.comunicado Pt. comunicado

comunicador -ora s. 1.- Profesional dacomunicación.Ing. 1.- communicator Fr. 1.-communicateur Cast. 1.- comunicador Pt.1.- comunicadors. 2.- Persoa con capacidade de comuni-car, de atraer e de interesar a audienciacoa súa expresión e calidades persoais.

58

Ing. 2.- communicator Fr. 2.- communi-cateur Cast. 2.- comunicador Pt. 2.-comunicadorjanimador

comunicar v.t. 1.- Facerlle saber unhainformación a alguén. SIN. informar,dar conta.Ing. 1.- to communicate, to repport Fr. 1.-communiquer Cast. 1.- comunicar Pt. 1.-comunicarv.p. 2.- Pórse en contacto con alguénpara intercambiar mensaxes.Ing. 2.- to communicate Fr. 2.-communiquer Cast. 2.- comunicar Pt. 2.-comunicarv.i. 3.- Dar sinal un teléfono indicandoque a liña está ocupada.Ing. 3.- to be busy Fr. 3.- être occupé Cast.3.- comunicar Pt. 3.- estar ocupado

concerto s.m. Sesión musical ante público.Ing. concert Fr. concert Cast. concierto Pt.concerto

concesión s.f. Autorización coa que ogoberno outorga a unha persoa naturalou xurídica o dereito a explotar unservizo de telecomunicación nunterritorio determinado.Ing. concession Fr. concession Cast.concesión Pt. concessão

concisión s.f. Calidade do que se expresacoas palabras precisas, xustas eindispensables.Ing. conciseness Fr. concision Cast.concisión Pt. concisãojclaridade

concurso s.m. 1.- Xénero televisivo no queunha ou varias persoas disputan unpremio.Presenta modalidades diversas segundo o modode participación (telefónico, no estudio, porcorreo), ou segundo a temática ou a forma (deazar, cultural, etc.). Ing. 1.- quiz Fr. 1.- jeu télévisé Cast. 1.-concurso Pt. 1.- concursos.m. 2.- Programa dese xénero.Ing. 2.- quiz Fr. 2.- jeu télévisé Cast. 2.-concurso Pt. 2.- concurso

conducir v.t. Guiar coa palabra odesenvolvemento dun debate, dunhaentrevista ou, en xeral, de calqueraprograma de televisión, encadeando osdiferentes aspectos ou contidos.Ing. to lead Fr. conduire, animer Cast.conducir Pt. conduzir

condutor -ora s. Presentador que guía oprograma, actuando como nexo entreas noticias, as reportaxes, as conexiónsen directo ou calquera outro contido.Ing. anchor Fr. présentateur Cast. condutorPt. apresentador

conectador s. Aparello que serve paraconectar dous elementos.Ing. connector Fr. connecteur Cast.conectador, conector Pt. conector

conectador de baioneta (BNC) u.f.Conectador para cable coaxial de usofrecuente en equipos de vídeoprofesional e nas redes informáticas,que dispón dun mecanismo xiratorioque asegura o contacto e a resistenciaante as tensións do cable.

conex Abreviatura empregada na escadapara sinalar unha conexión. V.conexión.

conexión s.f. 1.- Contacto entre dúas partesdun sistema mecánico ou eléctrico.SIN. ligazón, enlace, nexo.Ing. 1.- connexion Fr. 1.- connexion Cast. 1.-conexión Pt. 1.- conexãos.f. 2.- Establecemento dunhacomunicación cun espazo externo aoestudio no que se desenvolve unprograma de televisión.Ing. 2.- connexion Fr. 2.- liaison Cast. 2.-conexión Pt. 2.- conexãos.f. 3.- Relación entre dous elementos.SIN. relación, vínculo, nexo.Ing. 3.- connexion Fr. 3.- liaison Cast. 3.-conexión Pt. 3.- conexão

conferencia de prensa u.f. Rolda deprensa.

confidencial adx. (Dato, información) paracoñecemento exclusivo do xornalista,que se compromete co informante a non

59

o revelar, pero que lle serve para ter uncoñecemento profundo da noticia.Ing. dope, off the record Fr. confidentiel,hors enregistrement Cast. confidencial Pt.confidencialjsegredo profesional

confidente s. Persoa que lle facilita a unxornalista información reservada.Ing. informer Fr. informateur Cast.confidente Pt. confidentejfonte, sopro

conflito s.m. 1.- Contraposición de interesesna acción narrativa, presente en cadaprodución dramática e que se resolve,parcial ou totalmente, no final da obra.Ing. 1.- conflict Fr. 1.- conflit Cast. 1.-conflicto Pt. 1.- conflitojtramas.m. 2.- Factor de interese xornalísticorelativo ás tensións ou aosenfrontamentos de calquera índole.Ing. 2.- conflict Fr. 2.- conflit Cast. 2.-conflicto Pt. 2.- conflito

consello de redacción u.f. Reunión diariados xefes de sección dun medio coredactor xefe, na que se avalían edeciden os contidos informativos quese van tratar nesa xornada.Ing. editorial meeting Fr. conférence derédaction Cast. consejo de redacción Pt.conselho de redacção

consola s.f. Instrumento electrónico queprocesa e combina os sinais para aedición ou gravación.Ing. console Fr. pupitre Cast. consola Pt.consola

Consorcio Audiovisual de GaliciaÓrgano creado no 2002 para potenciar acreación do sector, especialmente daprodución e da industria audiovisualgalega, e estender a súa distribución aoresto de Europa. Constitúeno a Xuntade Galicia, a CRTVG e as deputaciónsdas catro provincias.Web: http://www.consorcioaudiovisu-aldegalicia.org

consorcio de medios u.f. Grupo dexornalistas seleccionados entre osdistintos medios para cubrir ainformación producida nun lugar deacceso restrinxido, coa obriga decedérllela aos compañeiros dos mediosque non estiveron presentes.Ing. pool Fr. pool de journalistes Cast.consorcio de medios Pt. consórcio, pool

construción da axenda u.f. Capacidadedos medios de comunicación deestablecer a relación de asuntos quepasan a ser de interese público.Ing. agenda setting Fr. fonction d’agendaCast. construcción de agenda Pt. fabrico daactualidade

consultorio s.m. 1.- Xénero dialogal no queun experto aconsella a audiencia sobreun determinado tema suxeridopreviamente por un espectador a travésdo teléfono, do correo convencional oudo electrónico.Ing. 1.- phone-in Fr. 1.- programme à ligneouverte Cast. 1.- consultorio Pt. 1.-consultórios.m. 2.- Espazo televisivo dese xénero.Ing. 2.- phone-in Fr. 2.- programme à ligneouverte Cast. 2.- consultorio Pt. 2.-consultório

conta atrás u.f. Enumeración en voz alta enorde descendente coa que se indica oinicio dunha gravación ou dunhaemisión, acompañada normalmente dunxesto co dedo índice.Ing. countdown Fr. compte à rebours,decompte Cast. cuenta atrás Pt. contagemregressiva

contactos s.m.pl. Rede de fontes particularda que dispón un xornalista ou unmedio, para a obtención de noticias deprimeira man.Ing. contacts Fr. sources Cast. contactos Pt.contactosjaxenda, fonte

contador do tempo da fita u.f. Cronó-metro que aparece no magnetoscopiodurante a reprodución da cinta de vídeo.

60

Dada a súa escasa precisión, non se ten en contanos labores de montaxe, fronte ao TCR (código detempo) que permite marcar os puntos de ediciónexactos. Ing. tapetimer Fr. compteur Cast. contadorde cinta Pt. contador do tempo da fitajcódigo de tempo

conteo s.cast. > grafismo horario.contertulio s.cast. > convidado.contestador automático u.f. Equipo

conectado á liña telefónica, que podedetectar a corrente de chamada proce-dente da central, efectuar un descolgadoe enviarlle ao abonado unha mensaxeprogramada.É un medio habitual de canalizar as suxestións, asconsultas ou as opinións da audiencia. Ing. answering machine, answer phone Fr.répondeur Cast. contestador automático Pt.atendedor automáticojcaixa de voz

contexto s.m. Conxunto de circunstanciasque rodean un feito e que condicionan oseu significado.Ing. background Fr. contexte Cast. contextoPt. enquadramento, contextojsituar

contido s.m. 1.- Temas e argumentostratados nunha emisión.Ing. 1.- contents Fr. 1.- contenu Cast. 1.-contenido Pt. 1.- conteúdos.m.pl. 2.- Conxunto de producióninmaterial dunha empresa decomunicación, por oposición aoconxunto do equipamento técnico.Ing. 2.- software, contentsjprogramación

continuará... Lenda que aparecesobreimpresa na imaxe final dun capí-tulo non concluínte dunha serie ou dunhapelícula emitida en varias sesións.Ing. to be continued Fr. la suite au prochainépisode Cast. continuará Pt. continua nopróximo episódio

continuidade s.f. Coherencia dos move-mentos, do ambiente, da iluminaciónou de calquera elemento audiovisual,

entre un plano e o seguinte, que sesupón que suceden correlativos.Ing. raccord Fr. continuité, raccord Cast.continuidad Pt. continuidade

continuidade, control de u.f. V. control decontinuidade.

continuidade, vídeo de u.f. V. vídeo decontinuidade.

continuidade da programación u.f. 1.-Cumprimento da programaciónestablecida nun medio.u.f. 2.- Frases, estética ou estilonarrativo que identifican a emisora.Para fortalecer a imaxe corporativa fíxanseelementos que contribúan a esa continuidade nosprogramas: cores dos decorados, frases dedespedida estándar nas informacións dosreporteiros, etc.

conto s.m. 1.- Narración breve de ficción oureal.Ing. 1.- tale Fr. 1.- histoire Cast. 1.- cuentoPt. 1.- contos.m. 2.- Noticia falsa, chisme.Ing. 2.- fib Fr. 1.- histoire, ragot Cast. 2.-cuento Pt. 2.- contos

contorno s.m. 1.- Límite dunha figura,perímetro. SIN. silueta.Ing. 1.- outline Fr. 1.- contour Cast. 1.-contorno Pt. 1.- contornos.m. 2.- Zona que rodea un obxectoprincipal.Ing. 2.- background Fr. 2.- environnementCast. 2.- contorno, entorno Pt. 2.-enquadramentojpantasma

contraluz s.f. 1.- Luz de contra.s.f. 2.- Imaxe captada coa fonteluminosa situada detrás do obxecto datoma, é dicir, fronte á cámara.Ing. 2.- back lighting Fr. 2.- contre-jour [m.]Cast. 2.-contraluz [m.] Pt. 2.-contraluz [f.]

contraluz, a u.f. Coa fonte de iluminación,natural ou artificial, fronte á cámara.

contrapicado s.m. Imaxe tomada enperspectiva vertical ascendente, queenaltece o suxeito da imaxe. SIN. tomaenfática, vista de verme.

61

Ing. low angle Fr. contre-plongée Cast.contrapicado Pt. contrapicadojpicado

contraplano s.m. Toma captada desde oángulo oposto ao plano anterior.Ing. reverse shot Fr. contrechamp Cast.contraplano Pt. contra-campojentrevista a plano-contraplano

contraprogramación s.f. Estratexiailegalizada das cadeas de televisión queconsiste en alterar a súa programaciónen función do que emiten as outrascanles, xeralmente igualando oscontidos da competencia.Está regulado por lei o dereito dos usuarios arecibir unha información adecuada e veraz sobrea programación prevista, cun prazo mínimo deonce días de antelación. As modificacións daprogramación anunciada só son posibles se sonconsecuencia de sucesos imprevistos e alleos ávontade do operador.Esta homoxeneización dos discursos televisivosfalsea, ademais, a pluralidade de programacións eelimina a posibilidade real do espectador de elixiro tipo de programa que desexa. Ing. rescheduling Fr. contre-programmationCast. contraprogramación Pt. contra-programaçãojprogramación

contrasinal s.m. Combinación decaracteres que identifican e diferenciano usuario dun sistema informático cofin de condicionar a posibilidade deacceso á rede, a unha unidade deinformación ou a un determinado niveldo sistema.Ing. password Fr. mot de passe [m.] Cast.contraseña [f.] Pt. contra-senha [f.]

contrastar v.t. Comprobar que ainformación que ofrece unha fonte nonestá manipulada e comparala coasversións doutras fontes implicadas.Ing. to check Fr. recouper Cast. contrastarPt. cruzar, contraditar

contraste s.m. 1.- Oposición dunha cousacon respecto a outra coa que secompara.

Ing. 1.- contrast Fr. 1.- contraste Cast. 1.-contraste Pt. 1.- contrastes.m. 2.- Relación entre a luz e o escuroda imaxe televisiva, sendo maior o nivelde contraste cantos menos tonsintermedios conteña esa imaxe.Ing. 2.- contrast Fr. 2.- contraste Cast. 2.-contraste Pt. 2.- contrastejescala de cinsa

contratado -a s. Persoa que asina uncontrato de obrigas e dereitos cunhaempresa ou institución, por un períodode tempo concreto ou por unha obradeterminada.OBS. Adóitase empregar o termo para facerreferencia á persoa que forma parte doorganigrama da empresa, fronte aos que traballanpara ela por conta propia. Ing. employed Fr. salarié sous contrat Cast.contratado Pt. contratadojautónomo

contrato s.m. Acordo legal entre dúas oumáis persoas polo que se obriga acumprir un traballo a cambio dunpagamento, segundo se rexistra nunhaacta asinada.Ing. contract Fr. contrat Cast. contrato Pt.contrato

control s.m. 1.- Actividade de coordinar osprocedementos técnicos dunhagravación ou dunha emisión.Ing. 1.- control Fr. 1.- contrôle Cast. 1.-control Pt. 1.- controlos.m. 2.- Lugar dos estudios dun medioonde se mesturan, axustan ou coordinansinais do proceso televisivo. SIN. salade control.Ing. 2.- control room Fr. 2.- régie Cast. 2.-control Pt. 2.- régie

control automático de frecuencia u.f.V. CAF.

control automático de ganancia u.f. V.CAG.

control central u.f. Sala desde a que seprocesan ou se axustan os sinais devídeo e mais de audio procedentes decalquera control da cadea de televisión

62

ou do exterior co fin de canalizalos paraa emisión.

control de calidade u.f. V. visionamentoprevio.

control de cámaras u.f. Equipo que axustae iguala os niveis de definición,contraste, crominancia, etc. das cámarasdun estudio de televisión.

control de continuidade da programa-ción u.f. Local da emisora desde ondese controla a sucesión da programación.jcontinuidade

control de detalle u.f. Sistema queincorporan algunhas cámaras quepermite aumentar electronicamente odetalle e os bordes da imaxe.

control de gamma u.f. Axuste dalinearidade da reprodución tonal, queconsegue que os tons máis brillantes eos máis escuros se expandan oucompriman para mellorar a claridadeou o efecto global.

control de realización u.f. Lugar daemisora onde se coordinan osprocedementos técnicos dunhagravación ou dunha emisión.

control de son u.f. Lugar da emisora no quese mesturan os sinais de audioprocedentes do estudio de televisión,que despois se reenvían ao control derealización.

control remoto u.f. Técnica que permitegobernar a distancia un dispositivoelectrónico.jpanca de mando

conversa s.f. Diálogo entre varias persoassobre calquera tema, de maneiradistendida.Ing. chat, talk Fr. conversation Cast.conversación Pt. conversajxéneros dialogais

convertedor s.m. Equipamento quetransforma un sinal dun sistema a outro.Ing. converter Fr. convertisseur Cast.convertidor, conversor Pt. conversor

convidado -a s. e adx. Persoa que participanun programa a petición da cadea.Ing. guest Fr. invité Cast. invitado Pt.convidado

convidado, actor u.f. V. actor convidado.convocatoria de prensa u.f. Texto ou

anuncio co que se cita os medios paraque acudan a cubrir un actodeterminado.jcomunicado, nota de prensa

conxelar v.t. Facer fixa unha imaxe enmovemento durante un tempo,seleccionando un único campo daimaxe.Ing. to freeze Fr. geler Cast. congelar Pt.congelar

copia s.f. Reprodución dun orixinal.Nun soporte analóxico, a copia supón certadegradación da calidade con respecto ao orixinal,mentres que no dixital a calidade mantenseidéntica. Ing. copy Fr. copie Cast. copia Pt. cópia

copia cero u.f. Primeira copia tirada dunhapelícula cinematográfica.

copia de (segunda/terceira...) xeraciónu.f. Nun sistema analóxico, expresiónda degradación da reprodución docontido dunha fita con respecto aoorixinal, sendo así a mestra unha copiade segunda xeración.

copia mestra u.f. Gravación coa edicióndefinitiva, que serve de referencia paraa tiraxe de copias destinadas á emisiónou á exhibición.Ing. master Fr. copie-mère Cast. copiamaestra Pt. cópia mestra

copia muda u.f. Copia sen son que seproxecta para comprobar a calidadetécnica da imaxe (iluminación,encadramentos, etc.).

copiar v.t. Tirar copias.Ing. to copy Fr. copier, tirer des copies Cast.copiar Pt. copiarjrepicar

63

coprodución s.f. Programa ou obraaudiovisual financiada conxuntamentepor varias produtoras.A coprodución entre o cine e a televisión é cadavez máis frecuente e permítelles ás cadeasadquirir a primicia da emisión televisiva desasobras que cofinancia. No espírito de mostrar adiversidade cultural e buscar novos mercados,tamén se promove de maneira crecente acoprodución internacional.Ing. co-production Fr. coproduction Cast.coproducción Pt. co-produçãojprodución

copyright s.ing. > dereitos de autor.cor s.f. 1.- Propiedade da luz de producir

impresións no sentido da vista. SIN.color.Ing. 1.- colour Fr. 1.- couleur [f.] Cast. 1.-color [m.] Pt. 1.- cor [f.]s.f. 2.- Ton e estilo dunha cadea detelevisión ou dun programa. SIN. color.

cor acromática u.f. Cor sen cromatismodefinido. Son o branco, o negro e o gris.

cor primaria u.f. Cor básica, que natelevisión son o vermello, o verde emais o azul, a partir das que se obteñentodas as demais.jRGB

cor secundaria u.f. Cor que resulta damestura das cores primarias do sistemade televisión: o maxenta, o ciano, obranco e o amarelo.

corchete s.m. Signo gráfico formado pordúas liñas verticais rematadas poroutras máis curtas horizontais [ ], deusos parecidos aos da paréntese.Ing. square brackets Fr. crochets Cast.corchete Pt. colchete, parêntese recto

coreógrafo -a s. Profesional que deseña osmovementos, figuras e pasos dun grupode bailadores.Ing. coreographer Fr. chorégraphe Cast.coreógrafo Pt. coreógrafo

cores complementarias u.f.pl. Pares decores que, mesturadas na intensidade

axeitada, producen a sensación debranco.

cores, a u.f. Sistema de televisión quetransmite a imaxe con cores, poroposición ao sistema en branco e negro.Os tres sistemas máis estendidos de televisión acores son o PAL, o SECAM e o NTSC. Ing. in colour Fr. en couleur Cast. en colorPt. em cores

cores, adición de u.f. V. adición de cores.cores, subtracción de u.f. V. subtracción

de cores.corpo s.m. Parte fundamental dun texto

informativo, na que se explica odesenvolvemento dos feitos, tras unhabreve introdución.Ing. main part, main body Fr. corps Cast.cuerpo Pt. corpojentrada, peche

corpo do obxectivo u.f. Estrutura de lentesque conforman o obxectivo da cámara.

corrección s.f. Supresión dos erros nunhamensaxe ou nunha obra.Ing. correction, proofreading Fr. correctionCast. corrección Pt. correcção

corrección de gamma u.f. Mecanismoincorporado ao tubo de cámara quepermite elevar o sinal ao expoñente1/gamma para compensar a nonlinearidade da luz no tubo de raioscatódicos do televisor, e así garantir queo proceso sexa lineal na súa totalidade.

corrector da base de tempo (TBC) u.f.Dispositivo electrónico que xera novospulsos de control na saída domagnetoscopio, para corrixir aestabilidade e o sincronismo do vídeo.

corrector -ora lingüístico -a u.f.Profesional encargado de revisar acalidade lingüística dos contidos queemite unha cadea de televisión.

correo electrónico u.f. Sistema, deconcepción similar á do tradicionalcorreo, que permite o envío demensaxes codificadas electronicamentedirixidas a un enderezo informático a

64

través dunha canle telefónica, dunharede local, do satélite, etc.OBS. Non é correcto empregar correo electrónicopara se referir á mensaxe ou á carta electrónica, xaque correo alude ao conxunto do sistema. Ing. e-mail (electronic mail) Fr. courrierélectronique Cast. correo electrónico Pt.correio electrónicojenderezo electrónico

correr v.t. Pasar a alta velocidade a fita caraa diante.Ing. to pass Fr. rouler Cast. correr, pasar Pt.correrjavance rápido, rebobinar

correspondente s. Xornalista que informada actualidade do país no que estádesprazado.Diferénciase do enviado especial en que a súafunción non se limita a cubrir un acontecementoconcreto, senón que a súa estadía adoita serprolongada. Ing. correspondent Fr. correspondant Cast.corresponsal Pt. correspondentejrolda de correspondentes

correspondente de guerra u.f. Xornalistaenviado para cubrir un conflito bélico.SIN. reporteiro de guerra.

corrixir v.t. Suprimir os erros.Ing. to correct, to proofread Fr. corrigerCast. corregir Pt. corrigir

cortar v.t. 1.- Reducir un texto ou unhamontaxe de imaxes para que sexa máisbreve.Ing. 1.- to cut short Fr. 1.- couper Cast. 1.-cortar Pt. 1.- cortarv.t. 2.- Parar unha gravación ou odesenvolvemento dun programa.Ing. 2.- to cut off Fr. 2.- couper Cast. 2.-cortar Pt. 2.- cortar

corte s.m. 1.- Tipo de transición entre dousplanos na montaxe que prescinde deefectos intermedios (fundidos).Ing. 1.- cut Fr. 1.- montage cut Cast. 1.- cortePt. 1.- corte, cuts.m. 2.- Cada unha das pezas musicaisdun disco.Ing. 2.- track Fr. 2.- plage Cast. 2.- corte Pt.2.- pista

s.m. 3.- Total, parte escollida dasdeclaracións dun personaxe.OBS. É un termo máis propio do medioradiofónico. Ing. 3.- track Fr. 3.- extrait Cast. 3.- corte Pt.3.- sonoras.m. 4.- Información comprendida entredúas transicións, que constitúe unhamedida básica no sistema de edición devídeo dixital.Ing. 4.- clip

corte americano u.f. Encadeado de dousou tres cadros empregado nos informa-tivos dos Estados Unidos para suavizara transición.

corte en L u.f. Encabalgamento.corte publicitario u.f. Interrupción dunha

emisión para a difusión de anuncios,montados xeralmente en bloque.Ing. commercial break Fr. coupurepublicitaire Cast. corte publicitario Pt.interrupção para publicidade

corten! interx. Voz que advirte do final dagravación dunha toma cinematográfica.Ing. cut! Fr. coupez! Cast. ¡corten! Pt. corta!

cortina s.f. Tipo de transición entre contidosdiferentes na que o plano de entrada vaisubstituíndo paulatinamente o plano desaída servíndose dun elemento visualmóbil (por exemplo, unha barra verti-cal, horizontal ou figuras xeométricas).Ing. wipe Fr. volet, défilement Cast.cortinilla Pt. wipe, cortina

cortina de continuidade u.f. Vídeo decontinuidade.

cota s.f. Cantidade de diñeiro que paga unabonado por recibir un servizo.Ing. fee Fr. frais [m.pl.] Cast. cuota Pt. cotajabonado

cota de pantalla u.f. 1.- Porcentaxe deespectadores que seguen un programacon respecto á totalidade das persoasque están a ver a televisión nese períodode tempo.Ing. 1.- share Fr. 1.- part d’auditoire Cast.1.- cuota de pantalla Pt. 1.- quota deaudiências

65

jíndice de audiencia, audimetríau.f. 2.- Porcentaxe de películas deprodución española e europea que,legalmente, teñen que proxectar osoperadores, en relación ao número deemisións de películas producidasnoutros países. SIN. cota de difusión.Ing. 2.- quota of screen time Fr. 2.- quotas dediffusion Cast. 2.- cuota de pantalla Pt. 2.-cuotas de difusão

cotián -á adx. Habitual, adoito.Ing. daily Fr. quotidien Cast. cotidiano Pt.quotidiano

cr/cb Símbolo de crominancia.crawl s.ing. Función do xerador de

caracteres ou de efectos que desprazahorizontalmente o texto en pantalla. >arrastre de títulos.

CRC sigla Redundancy Check Code.Código cíclico de redundancia. Técnicade control de erros nas transmisiónsdixitais, que comproba as posiblesvariacións producidas no conxunto debits recibidos.

CREA Asociación galega de directores erealizadores, nacida no 2003, queprocura a cohesión das actividadesdestes colectivos e reivindica o seustatus profesional e creativo dentro doproceso de produción das obrasaudiovisuais.

credencial s.f. Acreditación.credibilidade s.f. Apreciación subxectiva

do grao de fiabilidade que ofrece unxornalista ou un medio de cara áaudiencia.Ing. credibility Fr. crédibilité Cast.credibilidad Pt. credibilidade

créditos s.m.pl. Secuencia dunha emisiónaudiovisual na que se publican osnomes das persoas que participaron nasúa realización. SIN. títulos de crédito,rótulos de crédito.Ing. credits Fr. générique Cast. créditos Pt.créditos

creto s.m. Confianza que merece unhapersoa ou unha cousa por non ser falsa.SIN. crédito.Ing. credit, belief Fr. crédit, confiance Cast.crédito Pt. crédito

cristal dicroico u.f. Filtro que se coloca noobxectivo da cámara para separar oscompoñentes vermello, verde e azul daluz.

cristal líquido V. pantalla de cristallíquido.

crítico -a s. 1.- Xornalista especializado noxénero da crítica.Ing. 1.- critic Fr. 1.- critique Cast. 1.- críticoPt. 1.- críticos.f. 2.- Xuízo ou valoración.Ing. 2.- criticism Fr. 2.- critique Cast. 2.-crítica Pt. 2.- críticas.f. 3.- Xénero xornalístico que expresaun xuízo autorizado sobre un temapolítico, económico, social ou cultural.Ing. 3.- review Fr. 3.- critique Cast. 3.-crítica Pt. 3.- críticas.f. 4.- Texto que responde a ese xénero.Ing. 4.- review, write-up Fr. 4.- critique Cast.4.- crítica Pt. 4.- críticas.f. 5.- Conxunto de profesionaisdedicados a ese xénero.Ing. 5.- critics Fr. 5.- critique Cast. 5.-crítica Pt. 5.- crítica

crominancia (cr/cb) s.f. Sinal detelevisión a cores que transporta ainformación de matiz e saturación deimaxe. SIN. croma.Na televisión analóxica, o sinal de crominanciasuperponse ao de luminancia para permitir que osaparellos en branco e negro puidesen seguirvixentes coa aparición do sistema de televisión acores. Ing. chrominance Fr. chrominance Cast.crominancia Pt. crominância

crónica s.f. 1.- Xénero informativo que tratatemas de actualidade cun relato linealdos feitos, no que, fronte á noticiaconvencional, a pegada do redactor éun factor determinante.Ing. 1.- report Fr. 1.- chronique Cast. 1.-crónica Pt. 1.- crónica

66

s.f. 2.- Peza informativa que responde aese xénero.Ing. 2.- feature Fr. 2.- chronique Cast. 2.-crónica Pt. 2.- crónica

crónica de alcance u.f. 1.- Subxéneroxornalístico que trata a informaciónurxente, acotío interrompendo aemisión en curso.u.f. 2.- Peza ou intervención xornalísticadese xénero.jnoticia de última hora

crónica negra u.f. Relato de feitosviolentos.

cronolóxico -a adx. Modo de estruturacióndo relato, que presenta os feitosrespectando a orde na que aconteceron.Ing. chronological Fr. chronologique Cast.cronológico Pt. cronológicojpirámide invertida, acción continuada

cronometraxe s.f. Medición do tempo deduración dunha información ou dunprograma coa fin de se adaptar ás pautasde programación.Ing. timing Fr. chronométrage Cast.cronometraje Pt. cronometragemjminutado

CRT sigla Cathode Ray Tube. Tubo de raioscatódicos.

CRTVG Compañía de Radio-Televisiónde Galicia. Sociedade anónima detitularidade pública que agrupa variascanles radiofónicas, unha emisora detelevisión de ámbito galego (TVG) emais unha canle internacional (GaliciaTv).Tres órganos controlan o seu funciona-mento: o Consello de Administración,elixido polo Parlamento, o ConselloAsesor, sen competencias decisorias, emais a Dirección Xeral, cun respon-sable executivo nomeado polo gobernode Galicia. Iniciou as súas emisións en1985.Web: http://www.crtvg.es

CU sigla Close up. Primeiro plano.

cuarto poder u.f. Capacidade de dominiosobre a sociedade que se lles atribúe aosmedios de comunicación de masas,incorporando así a prensa aos poderesclásicos (político, lexislativo, xudicial).

cubrir v.t. 1.- Poñer os medios para facer oseguimento dun feito no lugar onde seproduce e convertelo nun produtoemitible.Ing. 1.- to cover Fr. 1.- couvrir Cast. 1.-cubrir Pt. 1.- cobrir, fazer a coberturav.t. 1.- Comunicar unha información ouacontecemento.Ing. 2.- to cover Fr. 2.- couvrir Cast. 2.-cubrir Pt. 2.- cobrir

cue in u.f.ing. Marcaxe na fita do punto deinicio do plano que vai ser editado. >sinal de entrada.

cue out u.f.ing. Marcaxe na cinta do punto desaída do plano que se vai editar. > sinalde saída.

cuestionario s.m. Relación de preguntasque o xornalista prevé formularlle a unpersonaxe.Ing. questionnaire, set of questions Fr.questionnaire Cast. cuestionario Pt.questionáriojentrevista

cultura s.f. 1.- Pouso de coñecementodunha persoa.Ing. 1.- culture Fr. 1.- culture Cast. 1.-cultura Pt. 1.- culturas.f. 2.- Conxunto de hábitos, crenzas evalores da identidade colectiva dungrupo.Ing. 2.- culture Fr. 2.- culture Cast. 2.-cultura Pt. 2.- culturas.f. 3.- Sección informativa que trata ostemas relacionados cos costumes e coasmanifestacións artísticas dunhasociedade.Ing. culture Fr. culture Cast. cultura Pt.cultura

cultura de masas u.f. Conxunto decoñecementos e crenzas adquiridas polaaudiencia a través dos medios de

67

comunicación, de maneira estandari-zada e en serie.

cupón s.m. Papel que dá dereito a participarnun concurso ou a recibir un premio,adoito empregado na televisión comomedio de participación da audiencia nosprogramas de entretemento.Ing. coupon Fr. coupon-réponse Cast. cupónPt. cupão

curtametraxe s.f. Obra audiovisual decurta duración.Tamén se emprega a forma abreviadacurta. Ing. short film Fr. court-métrage [m.] Cast.cortometraje [m.] Pt. curta-metragem [f.]

curto -a adx. Falto de extensión.Ing. short Fr. court Cast. corto Pt. curto

curtocircuíto s.m. Fenómeno eléctricoproducido pola escasa resistencia duncondutor para soportar a tensión ou polocontacto de dous condutores, que podefundir a instalación.Ing. short-circuit Fr. court-circuit Cast.cortocircuito Pt. curto-circuito

dD/A sigla Dixital/Analóxico. Símbolo de

conversión do sinal dixital a analóxico.D1 Formato dixital de gravación

audiovisual en soporte cinta, cunhamostraxe de 4:2:2, sen compresión,empregado no cine e na publicidade.

D2 Formato de gravación audiovisual parasinais dixitais en sistema PAL ouNTSC, en soporte de cinta, que permitegravar ata 208 minutos. Úsano asgrandes produtoras, xunto co D3.

D3 Formato de gravación audiovisualdixital en soporte de cinta, que permitegravar ata 245 minutos, sencompresión.OBS. Por seren todos estes formatos (agás o D6)de orixe xaponesa, non existe o D4, número quenese país se identifica coa mala sorte.

D5 Formato de gravación de vídeo e audiodixitais por compoñentes e sencompresión, con soporte cinta e unfluxo de información de 270 Mb/s,empregado para a posprodución.jHD-D5

D6 Formato de gravación dixitalaudiovisual, en soporte cinta, cun fluxode información de 995 Mb/s, poucoempregado polo seu alto custo. É unhacreación conxunta de Philips e Toshiba.

D7 (DVCPRO) Formato dixital de audioe vídeo en soporte cinta, cunhamostraxe de 4:1:1 e un fluxo de 25Mb/s, empregado no xornalismoelectrónico pola súa boa calidade ebaixo custo.

D8 Formato dixital de vídeo en soportecinta de 8 mm, cunha mostraxe de4:2:0, para uso doméstico.

D9 Digital-S Formato dixital audiovisualdesenvolvido por JVC, en soporte defita, cunha estrutura en compoñentes4:2:2 e un fluxo de 50 Mb/s, empregadoen producións de alta calidade.

D9 HD Formato de gravación de vídeodixital en soporte de fita, cunhamostraxe 4:2:2 e un fluxo de datos de100 Mb/s, adecuado para a televisión dealta definición e tamén para o cinedixital.

DAB Digital Audio Broadcasting. Difusiónde audio dixital. Sistema de emisióndixital de audio tanto por vía terrestrecomo por satélite que, ademais deofrecer unha alta calidade de son,permite enviar datos e imaxes aosaparellos receptores de radio.

dar v.t. Coloquialmente, emitir, transmitir.SIN. pasar, poñer, botar.Ing. to be on Fr. passer Cast. poner Pt. dar

dar a palabra u.f. Concederlle a alguén opermiso para que fale no desenvolve-mento dun debate ou dunha conversaorganizada.

68

dar a réplica u.f. 1.- Contestarlle ao outropersonaxe nun diálogo de ficción,seguindo o guión establecido.Ing. 1.- to play opposite Fr. 1.- donner laréplique Cast. 1.- dar la réplica Pt. 1.- darréplicau.f. 2.- Por extensión, coprotagonizarunha serie ou unha película.Ing. 2.- to play opposite Fr. 2.- donner laréplique Cast. 2.- dar la réplica Pt. 2.- darréplica

dar ar u.f. Ampliar o espazo que rodea opersonaxe no encadramento, poloslaterais ou pola marxe superior ouinferior. SIN. dar aire.jar

dar (ben/mal) na cámara u.f. Resultarfisicamente favorecido oudesfavorecido na imaxe captada porunha cámara.jtelexenia

dar paso u.f. Ceder a pantalla a outroscontidos ou a outro xornalista.

DAT sigla Digital Audio Tape. Cinta deaudio dixital.1.- Sistema de gravaciónde audio con formato dixital e enestéreo, que permite a indexación dabanda sonora e a localización inmediatados cortes.sigla 2.- Soporte físico deste sistema.

data s.f. Tempo preciso no que acontece unfeito.Ing. date Fr. date Cast. fecha Pt. data

dato s.m. 1.- Elemento que serve de basepara coñecer un asunto.Ing. 1.- information Fr. 1.- renseignementCast. 1.- dato Pt. 1.- dados.m. 2.- Unidade de información queserve, soa ou en relación con outras,para chegar a un resultado ou comorepresentación desa información para oseu tratamento informático.Ing. 2.- data Fr. 2.- donnée [f.] Cast. 2.- datoPt. 2.- dado

day time u.f.ing. > franxa de día.dB Símbolo de decibel.DBS sigla Direct Broadcast Satellite.

Satélite de difusión directa.

DCT Formato de vídeo dixital en soportede fita, creado por Ampex, cunhamostraxe 4:2:2 e un fluxo deinformación de 85 Mb/s.

debate s.m. 1.- Xénero dialogal de opiniónno que se enfrontan as posturas devarios individuos sobre un tema, conintervencións ordenadas por unmoderador.A diferenza con respecto a outros xénerosdialogais como o coloquio ou o faladoiro resideen que no debate procúrase polarizar as posturasdos convidados para crear discusión. Ing. 1.- debate, discussion Fr. 1.- débat Cast.1.- debate Pt. 1.- debates.m. 2.- Programa que responde a esexénero.Ing. 2.- discussion programme Fr. 2.- débatCast. 2.- debate Pt. 2.- debatejxéneros dialogais

debate electoral u.f. Debate televisadoentre os candidatos ao poder, no queenfrontan os seus programas degoberno.Neste tipo de debates, os tempos dasintervencións adoitan estar estritamente reguladospara garantir a imparcialidade por parte da cadea. jdereito de antena

debater v.t. Discutir os diferentes puntos devista sobre un tema.Ing. to debate, to discuss Fr. débattre Cast.debatir Pt. debater

debullar v.t. En sentido figurado, sacartodos os aspectos, ata os máisprofundos, dun acontecemento.

debut s.m. Primeira actuación pública dunartista ou dunha persoa de calqueraactividade. SIN. estrea.Ing. debut Fr. début Cast. debut, estreno Pt.debute, estreia

debutar v.i. Facer o seu debut unha persoa.SIN. estrearse.Ing. to make one’s debut Fr. débuter Cast.debutar, estrenarse Pt. debutar, estrear-se

debuxos animados u.f.pl. Produtoaudiovisual que pon en movementoimaxes debuxadas ou fotografadas.

69

A creación tradicional dos debuxos animadosconsiste na gravación imaxe a imaxe de debuxosou de figuras modeladas que, ao serenproxectadas consecutivamente, producen aimpresión de movemento. Na actualidade, otratamento da imaxe faise con recursosinformáticos, tanto na animación como na propiacreación dos deseños con imaxes de síntese.Ing. cartoons Fr. dessins animés Cast.dibujos animados Pt. desenhos animados

decibel (dB) s.m. [pl. decibeis] Unidadelogarítmica que expresa a relación entrea potencia de dous sinais (sonoros oueléctricos), empregada para representara ganancia ou as perdas dun equipo.OBS. A pesar de que o decibel é a décima partedun bel, é máis usual como unidade de medida.Por iso, no propio proceso de formación do pluralpérdese a consciencia de forma composta. Ing. decibel Fr. décibel Cast. decibelio Pt.decibel

declaracións s.f.pl. Conxunto de ideas,opinións ou informacións que manifestaunha persoa ante os medios decomunicación.Ing. statement Fr. déclarations Cast.declaraciones Pt. depoimento, declaraçõesjtotal

declaracións, xornalismo de u.f. V.xornalismo de declaracións.

declaracións exclusivas u.f.pl. V.exclusiva.

decorado s.m. Conxunto de elementos quecrean unha ambientación, sexa naturalou recreado artificialmente.Ing. set Fr. décor Cast. decorado Pt.decoração, cenografiajtremoia, espazo escénico

decorado virtual u.f. Espazo ambientalcreado por ordenador.

decorador -ora s. Profesional que crea aambientación física dunharepresentación ou dunha emisión.Ing. set designer Fr. décorateur Cast.decorador Pt. decoradorjaderecista

definición s.f. Grao de nitidez dunha imaxetelevisiva, que se mide en número de

liñas na imaxe analóxica, e en píxelesna dixital. SIN. resolución.Ing. definition Fr. définition Cast. definiciónPt. definiçãojtelevisión de alta definición

delay s.ing. > retardo.delegación s.f. Emisora de televisión

dependente dos estudios centrais que sesitúa nun núcleo de poboaciónimportante e que pode realizardesconexións na programación, paratratar asuntos de interese local.Ing. local station Fr. centre régional Cast.delegación Pt. delegação, centro regional

demodular v.t. Recuperar un sinal orixinaltransportado nunha onda modulada.Ing. to demodulate Fr. démoduler Cast.demodular Pt. desmodularjmódem

dentro! interx. Advertencia do comezoinmediato dunha emisión, precedidanormalmente dunha conta atrás en vozalta, para que actúen os que interveñennela. SIN. no ar!Ing. go! Fr. top! Cast. ¡dentro! Pt. no ar!

deontoloxía s.f. Conxunto de normas querexen o exercicio da profesiónxornalística.A deontoloxía ou a ética profesional permiteevitar a elaboración de disposicións lexislativas eadoita desenvolverse particularmente no libro deestilo de cada medio. Ing. ethics Fr. déontologie Cast. deontologíaPt. deontologia

departamento s.m. 1.- Cada un dossectores da empresa que agrupa ostraballadores por especialidades, baixoa autoridade dun xefe.Ing. 1.- department Fr. 1.- département Cast.1.- departamento Pt. 1.- departamentos.m. 2.- Local no que se sitúa cada sectorda entidade.Ing. 2.- department Fr. 2.- département,bureau Cast. 2.- departamento Pt. 2.-departamento

dereito á creación de medios decomunicación u.f. Aplicación da

70

liberdade de empresa ao dereito detransmitir información por calqueramedio dos existentes.

dereito á honra u.f. Dereito do individuo,vivo ou morto, fronte a unha descricióninexacta da súa vida ou das súascircunstancias persoais. SIN. dereito aohonor.OBS. Cando se trata de institucións ouorganismos fálase de autoridade moral. Ing. protection of the reputation Fr. droit à laréputation Cast. derecho al honor Pt. direitoà honra

dereito á información u.f. Dereitouniversal dos cidadáns a recibireninformación veraz sobre os acontece-mentos do mundo.Ing. right to know Fr. droit à l’ informationCast. derecho a la información Pt. direito àinformação

dereito á intimidade u.f. Dereito daspersoas a preservaren o seu espazoprivado, que os protexe fronte ádescrición de certos aspectos da súavida.O domicilio, certos datos persoais ou os partesmédicos, por exemplo, son polo xeral inviolablese forman parte do dereito á intimidade. Ing. right to privacy Fr. droit à la vie privéeCast. derecho a la intimidad Pt. direito àreserva da intimidade

dereito á propia imaxe u.f. Dereito daspersoas físicas ou xurídicas adeterminaren cando pode ser captada asúa imaxe.Non cabe alegalo cando alguén está a realizarfuncións públicas, en lugares abertos ao públicoou nos casos nos que é un elemento accesorio daimaxe. Ing. right to one’s own image Fr. droit àl’image Cast. derecho a la propia imagen Pt.direito à própria imagem

dereito da información u.f. Conxunto denormas legais que rexen a actividadedo xornalismo nunha sociedade demo-crática, definidas no abano das liber-dades individuais e colectivas.

É un dereito limitado constitucionalmente poroutros lexítimos como o dereito á honra, áintimidade ou á propia imaxe. Ing. rights information Fr. droit de l’information Cast. derecho de la informaciónPt. direito da informaçãojliberdade de expresión, deontoloxía

dereito de antena u.f. Dereito consti-tucional de determinadas institucións aaccederen gratuitamente ás ondas detelevisión, por exemplo, nos períodosde campaña electoral. SIN. dereito deacceso, tempo de antena.Ing. airtime, free space Fr. temps d’antenneCast. derecho de antena Pt. tempo deantena, direito de antena

dereito de rectificación u.f. Posibilidadedos cidadáns de lle solicitar a un medio,público ou privado, a rectificacióndunha noticia inexacta nun lugarpreferente.O prazo establecido legalmente para remitir unescrito ao director do medio coa solicitude derectificación é de sete días a partir da publicaciónda información. O medio deberá difundilo dentrodos tres días seguintes ao da súa recepción; nocaso de non facelo, abriríase unha vía xudicial quenon precisa asistencia de avogados.Ing. right of refutation Fr. droit derectification Cast. derecho de rectificaciónPt. direito de rectificação

dereito de resposta u.f. Dereito que debenofrecer os medios de comunicaciónpara que todas as partes envolvidas nunfeito teñan a oportunidade de dar a súaversión do mesmo tras a difusión dedeterminadas declaracións dunha daspartes, se ben é un deber do xornalistapoñer todo o empeño en recoller asdistintas versións inicialmente. SIN.dereito de réplica. Ing. right of reply Fr. droit de réponse Cast.derecho de respuesta Pt. direito de respostajpseudopluralismo informativo

dereitos de antena u.f.pl. Propiedade quese reservan as cadeas sobre a xestión ea difusión dunha obra rematada, en

71

compensación ás prestaciónsfinanceiras previas ofrecidas.Ing. broadcasting rights Fr. droit d’antenneCast. derechos de antena Pt. direitos deantena

dereitos de autor u.f.pl. 1.- Dereito doscreadores dunha obra a serenpropietarios dela e, por tanto, a sebeneficiaren das ganancias queproduza.A propiedade dos dereitos de autor represéntasena obra co símbolo © (de copyright) seguido donome do autor mais a data de publicación. Ing. 1.- copyright Fr. 1.- droit d’auteur Cast.1.- derechos de autor Pt. 1.- direitos de autorjpropiedade intelectual, SGAE,ALMAu.f.pl. 2.- Remuneración que recibe oautor en función dos beneficios queproduce a concesión da súa obra.Ing. 2.- royalties Fr. 2.- droits d’auteur Cast.2.- derechos de autor Pt. 2.- direitos de autor

dereitos de emisión u.f.pl. Capacidadeadquirida por unha canle de difundirunha obra rematada.Ing. broadcasting rights Fr. droit dediffusion Cast. derecho de emisión Pt.direito de exibiçãojdereitos de antena

derramado -a adx. En mal estado ouinservible. SIN. estragado, avariado.Ing. damaged Fr. en panne Cast. estropeadoPt. estragado, avariado

desacreditar v.t. Facer que alguén perda oseu creto.Ing. to discredit Fr. discréditer Cast.desacreditar Pt. desacreditar

descanso s.m. Intermedio.descartar v.t. Rexeitar os planos sen

interese, na selección previa á montaxe.SIN. refugar, desbotar.Ing. to rule out Fr. écarter Cast. descartarPt. descartar

descodificador s.m. 1.- Programa ouequipamento que aplica o algoritmoinverso da codificación.Ing. 1.- decoder Fr. 1.- décrypteur Cast. 1.-descodificador Pt. 1.- descodificador

s.m. 2.- Dispositivo electrónico que,conectado ao televisor, descifra a clavedun sinal emitido por unha cadea, paratransformalo en vídeo composto inter-pretable por un receptor convencional.Ing. 2.- decoder Fr. 2.- décrypteur Cast. 2.-descodificador Pt. 2.- descodificadors.m. 3.- Na Teoría da Comunicación, oreceptor da mensaxe.Ing. 3.- decoder Fr. 3.- décrypteur Cast. 3.-descodificador Pt. 3.- descodificador

descodificar v.t. Extraer dun sinalpreviamente codificado a informaciónorixinal. SIN. descifrar.Ing. to decode Fr. décrypter Cast.descodificar Pt. descodificar

desconectado adx. Equipamento que seatopa sen conexión ao sistema que oalimenta.Ing. off linejen liña

desconexión s.f. 1.- Acción de desconectarun ou varios emisores locais dunha redede difusión de televisión, co fin departicularizar os contidos por espazosxeográficos.Ing. 1.- switch off Fr. 1.- décrochage Cast.1.- desconexión Pt. 1.- emissão regional,janela regionals.f. 2.- Conxunto de programas detelevisión emitidos simultaneamente aoutro que a mesma cadea ofrece noutraárea xeográfica.As desconexións territoriais de TVE están encerta maneira reguladas pola lei, xa que nosprincipios da Autonomía, cubrían o baleiro dunhatelevisión autonómica propia. Hoxe, tamén asprivadas españolas establecen desconexións concontidos sobre Galicia. A TVG conta tamén cunsistema de desconexión local por cidades para osservizos informativos.Ing. 2.- switch off Fr. 2.- décrochage Cast.2.- desconexión Pt. 2.- emisão regional,janela regional

descrición s.f. Acción e efecto de relatar ascaracterísticas ou as circunstancias dunfeito, dun obxecto ou dunha persoa.

72

Ing. description Fr. description Cast.descripción Pt. descrição

desencadramento s.m. Encadramentodescentrado.

desenfoque s.m. Falta de nitidez dunhaimaxe, procurada como recursoestilístico ou resultado dun enfoqueincorrecto.Ing. out of focus Fr. flou Cast. desenfoque Pt.desfocado

desenlace s.m. Parte final do argumentodunha obra audiovisual co que remata oseu desenvolvemento.Ing. outcome, end Fr. dénouement Cast.desenlace Pt. desfecho

deseño s.m. Esbozo dunha idea creativa.Ing. design, description Fr. dessin Cast.diseño Pt. desenho

desformatar v.t. Quitar o formato, desfacera estrutura dun documento, dun discoinformático, etc.Ing. to unformat Fr. déformater Cast.desformatear Pt. desformatarjformatar

desglose s.cast. > análise de guión.desincronización s.f. Falta de

simultaneidade entre a banda de imaxee a banda de son ou, en xeral, entre doussinais.Ing. desynchronization Fr. désynchronisationCast. desincronización Pt. desincronia

desinformar v.t. Presentar os feitos demaneira parcial ou tendenciosa co fin deinfluír na opinión do público.Ing. to misinform Fr. désinformer Cast.desinformar Pt. desinformarjmanipulación

desmagnetizador s.m. Dispositivo queelimina o magnetismo dun tubo de raioscatódicos, das cabezas de equipamentosde gravación ou de reprodución, debobinas de fita, etc.Ing. degausser Fr. démagnetiseur Cast.desmagnetizador Pt. desmagnetizador

desmentir v.t. Rectificar unha informaciónfalsa difundida anteriormente.Ing. to deny, to refute Fr. démentir Cast.desmentir Pt. desmentir

jdereito de rectificacióndespacho s.m. Texto breve transmitido por

unha axencia ou por un correspondente.Xeralmente, consta dun título que indica a orixe,a hora e mais a natureza do acontecementotratado, así como dun corpo dunhas dez ou vinteliñas de texto. Ing. dispatch Fr. dépêche Cast. despacho Pt.despachojteletipo

desprazamento s.m. Movemento físico dacámara dun punto a outro (lateralmente,cara a diante, cara a atrás ou en vertical).Ing. travellingjplano desprazado

desprazamento horizontal u.f.Movemento da cámara cara a diante,cara a atrás ou en sentido lateral.

desprazamento cara a diante u.f.Movemento da cámara horizontalmentecara á fronte.

desprazamento óptico u.f. Efecto deachegamento ou afastamento, logrado através da modificación da distanciafocal do obxectivo, sen variar o enfoquenin a posición da cámara. SIN. zoom.

desprazamento vertical u.f. Movementoda cámara ascendente ou descendente.

destacar v.i. 1.- Sobresaír, chamar aatención unha cousa ou alguén sobre odemais.Ing. 1.- to stand out Fr. 1.- ressortir Cast. 1.-destacar Pt. 1.- destacarv.t. 2.- Pór de relevo. SIN. resaltar,salientar.Ing. 2.- to point out, to spotlight Fr. 2.- faireremarquer Cast. 2.- destacar Pt. 2.- destacar

destapar v.t. Dar a coñecer un asunto queestaba oculto. SIN. descubrir.Ing. to uncover, to reveal Fr. découvrir Cast.destapar Pt. destapar

diafonía s.f. Perturbación do sinal (enparticular, de audio) debido a problemasde acoplamento electromagnético entresinais.Ing. crosstalk Fr. diaphonie Cast. diafoníaPt. diafonia

73

diafragma s.m. Elemento regulador daentrada de luz na cámara.Ing. aperture Fr. diaphragme Cast.diafragma Pt. diafragmajescala de números f

dialectalismo s.m. Palabra ou trazolingüístico propio dunha zona, que noncoincide coa forma consideradaestándar.Ing. dialect word Fr. forme dialectale Cast.dialectalismo Pt. variação dialectal,provincianismo

diálogo s.m. 1.- Conversa entre dúas persoasou máis.Ing. 1.- dialogue Fr. 1.- dialogue Cast. 1.-diálogo Pt. 1.- diálogojxéneros dialogais, monólogos.m.pl. 2.- Guión dunha obra no que serecollen as intervencións literais quedeben reproducir os actores.Ing. 2.- dialogues Fr. 2.- continuitédialoguée Cast. 2.- diálogos Pt. 2.- diálogos

dialoguista s. Autor dos diálogos dun guióndun programa, dunha serie, dunhapelícula ou de calquera produto audio-visual.Ing. dialogue writer Fr. dialoguiste Cast.dialoguista Pt. dialoguistajguionista

diario -a adx. 1.- De todos os días. SIN.cotián.Ing. 1.- daily Fr. 1.- quotidien Cast. 1.-diario Pt. 1.- diáriojperiodicidades.m. 2.- Publicación de periodicidadediaria. SIN. xornal, periódico.Ing. 2.- daily Fr. 2.- quotidien Cast. 2.-diario Pt. 2.- diário

dicción s.f. Xeito de articular e de modularo falar unha persoa.Ing. diction Fr. diction Cast. dicción Pt.dicçãojvocalizar

dietas s.cast. > axudas de custo.difamación s.f. Atribución pública dun

feito a unha persoa ou a un organismoatentando contra a súa honra ou a súaconsideración.

Ing. defamation, slander Fr. diffamationCast. difamación Pt. difamaçãojdereito á honra

diferido, en u.f. V. en diferido.difracción s.f. Desviación das ondas ao

atravesaren unha abertura ou aoincidiren na superficie dun obstáculo.Ing. diffraction Fr. diffraction Cast.difracción Pt. difracção

difundir v.t. Transmitir, dar a coñecer unhainformación ao público. SIN. divulgar.Ing. to spread Fr. diffuser Cast. difundir Pt.difundir

difusión s.f. 1.- Transmisión de servizos decomunicación a un público diverso.Ing. 1.- broadcasting Fr. 1.- diffusion Cast.1.- difusión Pt. 1.- difusãos.f. 2.- Acción e efecto de proxectar endistintas direccións.Ing. 2.- diffusion Fr. 2.- diffusion Cast. 2.-difusión Pt. 2.- difusão

difusión simultánea u.f. Transmisión dunmesmo programa televisivo en variosformatos ou patróns ao mesmo tempo,co fin de facela perceptible por unmaior número de equipamentos.Ing. simulcast

difusor s.m. Accesorio translúcido quepermite tratar unha parte do feixe de luzdunha fonte para suavizala.Ing. diffuser, diffusor Fr. diffuseur Cast.difusor Pt. difusor

Digital Plus (Digital+) Plataforma detelevisión dixital española, nacida en2003 da fusión de Vía Digital e CanalSatélite Digital, que ofrece unha amplaoferta de canles temáticas e servizosinteractivos.Web: http://www.plus.es

dilatación temporal u.f. Manipulaciónconsistente en presentar unha acción ouun feito cunha duración superior á queten na realidade.Ing. protraction Fr. dilatation Cast.dilatación Pt. dilatação

dimisión s.f. Acción de renunciar a un cargoque exercía.

74

Ing. resignation Fr. démission Cast.dimisión Pt. demissãojcláusula de conciencia

díodo s.m. Compoñente básico de certoscircuítos de televisión polo que circulaa corrente maioritariamente nun sósentido.A diferenza das resistencias, que sonbidireccionais, o díodo convértese nuncompoñente ideal para a representación dainformación dixital: os 1 e os 0 venserepresentados en estados de condución decorrente e de non condución, respectivamente. Ing. diode Fr. diode [f.] Cast. diodo [m.] Pt.díodo [m.]

dirección s.f. 1.- Actividade de guiar eorganizar a realización dun programa,unha produción, etc.Ing. 1.- direction Fr. 1.- mise en scéne [cine],direction [tv] Cast. 1.- dirección Pt. 1.-direcçãos.f. 2.- Conxunto de individuos queconforman o poder executivo dunhaempresa.Ing. 2.- management Fr. 2.- direction Cast.2.- dirección Pt. 2.- direcçãos.f. 3.- Oficina do director.Ing. 3.- director’s office Fr. 3.- directionCast. 3.- dirección Pt. 3.- direcção

dirección artística u.f. V. estilismo.direccional adx. Que capta ou emite sinais

nunha única dirección principalmente.Ing. directional Fr. directionnel Cast.direccional Pt. direccional

directo s.m. Espazo que se emite simulta-neamente á súa realización.Ing. live Fr. direct Cast. directo Pt. directo,ao vivo

directo, en u.f. V. en directo.directo, son u.f. V. son directo.directo falso u.f. V. falso directo.director -ora s. Responsable da dirección

dunha emisora, dun programa ou dunhaobra de ficción.Ing. director Fr. directeur, metteur en scène[cine] Cast. director Pt. directorjeditor

director artístico u.f. Responsable dodeseño e da preparación dos escenarios,así como da coordinación dos distintosequipos relacionados co aspecto visuale plástico dunha obra audiovisual.

disco s.m. Soporte que permite a gravaciónde sons, imaxes ou/e datos, segundo asúa calidade.Ing. disc, disk Fr. disque Cast. disco Pt. discojCD-Rom, DVD, DAT

disco compacto (CD) u.f. Disco dixitallexible por un sistema óptico.Tamén se emprega na forma abreviadacompacto. Ing. compact disc Fr. disque compact Cast.disco compacto Pt. disco compacto

disco duro u.f. Disco magnético de grancapacidade de almacenaxe deinformación, que está fixo nunordenador.Ing. hard disk Fr. disque dur Cast. discoduro Pt. disco rígido

disco duro AV u.f. Disco duro especial paraaudio e vídeo, caracterizado polacapacidade de recalibración térmica.

disco magnético u.f. Disquete.discoteca s.f. 1.- Colección de discos.

Ing. 1.- record collection Fr. 1.- discothèqueCast. 1.- discoteca Pt. 1.- discotecas.f. 2.- Lugar da emisora no que sealmacenan os discos.Ing. 2.- record library Fr. 2.- discothèqueCast. 2.- discoteca Pt. 2.- discotecajmediateca

discrepar v.i. Non estar de acordo. SIN.discordar, disentir.Ing. to disagree, to differ Fr. diverger, être endésaccord Cast. discrepar Pt. discrepar,discordar

disfrace s.m. 1.- Roupa que muda a aparen-cia dunha persoa para representar unpapel.Ing. 1.- fancy dress Fr. 1.- déguisement Cast.1.- disfraz Pt. 1.- disfarcejvestiario

75

s.m. 2.- Por extensión, artificio quepresenta a realidade distinta de comoela é.Ing. 2.- disguise, pretext Fr. 2.- déguisementCast. 2.- disfraz Pt. 2.- disfarce

disonancia cognitiva u.f. Contrastepercibido polo receptor dunha mensaxeentre o contido da mesma e o seucoñecemento anterior desa realidade, ocal lle produce unha desestabilizaciónque tratará de reducir ou de eliminar. É unha adaptación da teoría formulada no campoda psicoloxía por Leon Festinger en 1957.Ing. cognitive dissonance Fr. dissonancecognitive Cast. disonancia cognitiva Pt.dissonância cognitiva

disparador de bomba u.f. Artefactoinstalado nos avións militares que seemprega en televisión cando hai queguindar obxectos pesados desde unhaaltura grande.

dispararse a agulla u.f. Chegar ao tope abarra de medición no vúmetro, debido aun alto nivel do son.

display s.ing. 1.- Soporte de cartón queanuncia un produto. > panelanunciador.s.ing 2.- > monitor.

dispositivo de carga acoplada (CCD)u.f. Tipo de convertedor de luz encorrente eléctrica integrado nas cámarasde vídeo. V. CCD.

disquete s.m. Disco magnético de capaci-dade limitada que se introduce noordenador para almacenar ou lerinformación. SIN. disco magnético.Ing. floppy disk, diskette Fr. disquette [f.]Cast. disquete [m.] Pt. disquete [f.]

disqueteira s.f. Caixa cunha regaña estreitana que se introducen os disquetes para asúa lectura ou gravación, integrada ouconectada a un ordenador.Ing. disk drive Fr. unité de disquette Cast.disquetera Pt. unidade de disquetejunidade de disco

dissolve s.ing. > encadeado.

distancia focal u.f. Porción de espazoexistente entre o centro óptico e o planofocal do obxectivo dunha cámara.En función da distancia focal os obxectivosclasifícanse en: grande angular, obxectivo normale teleobxectivo. Ing. focal length Fr. distance focal Cast.distancia focal Pt. distância focal

distorsión s.f. 1.- Deformación noprocesamento dunha imaxe ou dun soncon respecto ao orixinal.Ing. 1.- distortion Fr. 1.- distorsion Cast. 1.-distorsión Pt. 1.- distorçãos.f. 2.- Reprodución dunha informaciónde xeito distinto ao verdadeiro.Ing. 2.- distortion Fr. 2.- distorsion,déformation Cast. 2.- distorsión Pt. 2.-distorção

distribución s.f. Actividade e efecto decomercializar o dereito de explotacióndunha obra cinematográfica ou dunprograma televisivo, ben for por cesiónpermanente, por un período de tempo,por un número de pases ou por unterritorio acordado.Ing. distribution Fr. distribution Cast.distribución Pt. distribuição

distribución de papeis u.f. Acción eefecto de repartir os distintospersonaxes dunha obra de ficción entreo elenco de actores.Ing. casting Fr. distribution Cast. repartoPt. repartição

dixital adx. Que responde a un sistema quecodifica a información en combinaciónsde 0 e 1, e que permite transmitila cunformato de amplitude constante edescontinuo no tempo.Ing. digital Fr. numérique Cast. digital Pt.digitaljanalóxico

dixital, televisión u.f. V. televisión dixital.dixitalizar v.t. Converter un sinal analóxico

en dixital.Ing. to digitalize, to digitalise Fr. numériserCast. digitalizar Pt. digitalizar

dixomedíxome s.m. Rumor.

76

DNG sigla Digital News Gathering.Captación dixital de noticias.Procedemento de gravación e remisiónde noticias mediante cámaras dixitais eequipamentos informáticos quepermiten comprimir o sinal de audio emais de vídeo durante a edición.jENG

dobrador -ora s. 1.- Actor que pon a súavoz sobre a imaxe doutro nunhadobraxe.Ing. 1.- dubbing actor Fr. 1.- doubleur Cast.1.- doblador Pt. 1.- actor de dobragems. 2.- Actor que substitúe a outro endeterminadas escenas. SIN. dobre.Ing. 2.- double, stuntman Fr. 2.- doublure[f.], cascadeur Cast. 2.- doblador Pt. 2.-duplo

dobrar v.t. Facer a dobraxe dunha película.Ing. to double, to dub Fr. doubler Cast.doblar Pt. dobrar

dobraxe s.f. 1.- Regravación sincronizadados diálogos dunha produciónaudiovisual, xeralmente co fin detraducilos a outra lingua distinta daorixinal.Ing. 1.- dubbing Fr. 1.- doublage Cast. 1.-doblaje Pt. 1.- dobragems.f. 2.- Substitución dun actor por outrode gran parecido físico nas escenas querequiren unha especial habilidade.Ing. 2.- stunt Fr. 2.- doublage Cast. 2.-doblaje Pt. 2.- dobragem

dobre s. Actor que substitúe a un dosprotagonistas na gravación de escenasarriscadas (dobre de acción) oucomprometidas (dobre de corpo). SIN.especialista, dobrador.Ing. stuntman Fr. cascadeur, doublure [f.]Cast. doble Pt. duplo

dobre fluxo da comunicación u.f.Proceso de influencia dos medios decomunicación de masas en dúas etapas,sendo os líderes de opinión (que actúancomo peneira) a categoría de individuosá que primeiro se dirixen os medios, e através deses líderes, ao resto da audiencia.

É unha teoría formulada por Paul Lazarsfeld no1944.Ing. two-step flow of communication Fr.double floux de la communication Cast.doble flujo de comunicación Pt. fluxocomunicativo em duas etapas

docudrama s.m. Apócope de documentaldramático. 1.- Categoría de ficción conbase real que reconstrúe dramati-camente uns feitos que se supoñenfiables, coa intención de facilitar a súacomprensión.Foi a base da actual telerrealidade. Ing. 1.- docudrama Fr. 1.- docudrama Cast.1.- docudrama Pt. 1.- docudramajdramáticos.m. 2.- Obra que responde a ese xénero.Ing. 2.- docudrama Fr. 2.- docudrama Cast.2.- docudrama Pt. 2.- docudrama

documentación s.f. 1.- Conxunto dedocumentos ordenados para facilitar asúa consulta.Ing. 1.- background information, papers Fr.1.- documentation Cast. 1.- documentaciónPt. 1.- documentaçãos.f. 2.- Operación de recollida,conservación, estudo e xestión dedocumentos, sexa cal for o seu soporte.Ing. 2.- research Fr. 2.- documentation Cast.2.- documentación Pt. 2.- documentaçãos.f. 3.- Departamento dun medio onde serecolle, trata e pon á disposición dosxornalistas unha selección de recortesde prensa ou outros soportes deinformación para a súa consulta, parapoderen obter os datos e osantecedentes da noticia que os ocupa.jarquivo

documentación de prensa u.f. Conxuntode documentos dirixidos aos xornalistaspara proporcionarlles informacióncompleta sobre un tema.

documental s.m. 1.- Xénero narrativobaseado no tratamento amplo dun tema,non vinculado estritamente á actuali-dade inmediata, que se ocupa máis da

77

contextualización ca da narración defeitos concretos.Ing. 1.- documentary Fr. 1.- documentaireCast. 1.- documental Pt. 1.- documentáriojreportaxe, NO-DOs.m. 2.- Produto audiovisual desascaracterísticas, xeralmente dunhaduración de entre 25 e 50 minutos.Ing. 2.- documentary Fr. 2.- documentaireCast. 2.- documental Pt. 2.- documentário

documental de creación u.f. Documentalde elaboración libre, caracterizado poloenfoque orixinal do seu autor.

documental dramático u.f. Docudrama.documentalista s. Persoa dedicada ao

tratamento e xestión da informaciónpara poñer á disposición dos usuarios osfondos documentais.Ing. documentalist, information officer Fr.documentaliste Cast. documentalista Pt.documentalistajanálise documental de imaxes

docushow s.ing. 1.- Xénero televisivo derecente creación que consiste enconverter en contido da emisión odesenvolvemento do día a día de un oude varios personaxes que convivensometidos a certos mandatos daaudiencia. > vida en directo.s.ing 2.- Programa dese xénero. > pro-grama de vida en directo.

Dolby Marca comercial de equipamentosde audio que permiten mellorar acalidade do son pola eliminación deruídos de fondo.

dolly s.ing. > carro de cámara.doppler, efecto u.f. V. efecto doppler.dossier s.fr. Conxunto de documentos

dirixidos aos xornalistas paraproporcionarlles información completasobre un tema. > documentación deprensa.

dr Abreviatura empregada nunha escadapara indicar que se trata dunhapresentación en directo. V. directo.

dramático -a adx. 1.- Tráxico, de terriblesconsecuencias.Ing. 1.- dramatic Fr. 1.- dramatique Cast. 1.-dramático Pt. 1.- dramáticos.m. 2.- Xénero de ficción no que unelenco de actores interpreta unhasituación.Ing. 2.- drama Fr. 2.- dramatique Cast. 2.-dramático Pt. 2.- dramáticos.m. 2.- Produto que responde a esexénero.Ing. 3.- drama Fr. 3.- dramatique Cast. 3.-dramático Pt. 3.- dramáticojficción, serie, docudrama

dramatizar v.t. 1.- Representar en escenaunha situación ou un texto.Ing. 1.- to dramatize Fr. 1.- dramatiser Cast.1.- dramatizar Pt. 1.- dramatizarv.t. 2.- Esaxerar o carácter tráxico dunfeito.Ing. 2.- to dramatize Fr. 2.- dramatiser Cast.2.- dramatizar Pt. 2.- dramatizar

drop out u.f.ing. Perda brusca do sinalsonoro ou visual durante a lectura dafita por unha alteración do soporte. >caída.

DSP sigla Digital Signal Processing.Procesamento do sinal dixital. Circuítoelectrónico presente nalgunhas cámarasque permite corrixir ou alterar o sinal daimaxe.

DTH sigla Direct To Home. Directo aofogar. V. satélite directo ás casas.

dual adx. e s.m. Modo de emisión que,aproveitando o sistema estéreo,emprega cada unha das bandas de sonpara unha emisión de audio distinta,pero en calidade mono, de maneira queo usuario poida escoller unha delas (porexemplo, seguir as imaxes dunharetransmisión deportiva escoitandounha emisora radiofónica no canto datelevisiva, ou a versión orixinal dunhapelícula en lugar da dobrada, etc.). Ing. dual Fr. double Cast. dual Pt. dualjestereofonía

78

dúplex s.m. Sistema de telecomunicaciónentre dous puntos no que os dousextremos poden actuar de transmisorese mais de receptores.OBS. Adaptación do latín duplex, dobre. Ing. duplex Fr. duplex Cast. dúplex Pt.dúplexjmúltiplex

duración s.f. Espazo de tempo que vaidesde o inicio ata o final dunha cousa.SIN. dura.Ing. length Fr. durée Cast. duración Pt.duração

duro -a adx. 1.- Relativo a unha imaxe ouinformación difícil de tolerar por ferir asensibilidade de quen se expón a ela.Ing. 1.- hard Fr. 1.- dur Cast. 1.- duro Pt. 1.-duroadx. 2.- Relativo á iluminaciónaltamente direccional ou excesivamenteintensa.Ing. 2.- hard Fr. 2.- dur Cast. 2.- duro Pt. 2.-duro

DV Formato de gravación dixital de audioe vídeo en soporte cinta, cunhamostraxe de 4:2:0, para uso doméstico.

DVB Digital Video Broadcasting. Emisiónde vídeo dixital. Conxunto europeo denormas de difusión dixital asociadas aoMPEG-2, desenvolvidas nos anosnoventa por un grupo de traballoconstituído por fabricantes e canles detelevisión de diferentes países, comoestándar global para a distribución detelevisión dixital e servizos de datos.Existen tres variantes específicas paracada medio de transmisión: DVB-C,para a televisión por cable, DVB-T,para a rede terrestre, e DVB-S, para adifusión vía satélite.

DVB-T Terrestrial Digital VideoBroadcasting. Estándar de difusión devídeo dixital a través da rede terrestre,que se serve do mesmo sistema derecepción da televisión analóxica e quepermite a emisión de varios programas

nunha mesma canle cunha calidade altana imaxe e mais no son.Un dos seus obxectivos principais épermitir a substitución completa datelevisión analóxica pola dixital,prevista para o ano 2012.jATSC, ISDB-T

DVCAM Formato dixital de vídeo,patentado por Sony, en soporte de fita,cunha mostraxe 4:2:0, empregado espe-cialmente en xornalismo electrónico.

DVCPRO 50 Formato de gravacióndixital de vídeo, de Panasonic, ensoporte de fita, para producións de altacalidade, cunha estrutura en compo-ñentes 4:2:2 e un fluxo de datos de 50Mb/s.jD7

DVCPRO HD Formato dixital audio-visual en soporte de fita, cunhamostraxe 4:2:2 e un fluxo de datos de100 Mb/s, axeitado para a televisión dealta definición.

DVD Digital Video Disc. Videodiscodixital. Soporte con formato compactoque permite almacenar un alto volumede información de vídeo, audio e datos.

DVE sigla Digital Video Efects. Efectos devídeo dixital. Sistema de efectos devídeo dixital, que permite tratamentosda imaxe como rotacións, imaxecurvada, esvaecida, etc.

Dynalens Compensador óptico creado en1962 por Juan de la Cierva paraeliminar os efectos do movemento,vibracións e posibles desenfoques daimaxe durante unha gravación. V.estabilizador óptico.

eEBU European Broadcasting Union.

Unión europea de radiotelevisión.Organismo internacional de coope-

79

ración entre as empresas de radio-difusión. Creado en 1950 en Suíza,negocia os dereitos de difusión degrandes acontecementos deportivos ede actualidade, tanto para o medioradiofónico como para o televisivo,organiza o intercambio e mais acoprodución de programas, e coordinaas redes de Eurovisión.Web: http://www.ebu.ch

eco s.m. 1.- Repetición feble dun sinal(particularmente, o sonoro) polareflexión da onda sobre un obstáculo.Ing. 1.- echo Fr. 1.- écho Cast. 1.- eco Pt. 1.- ecojreflexión, reverberacións.m. 2.- Repercusión dunha noticia aoser difundida.jfacerse eco

ECU sigla Extreme Close-up. Plano detalle.ecualizador s.m. Procesador que permite

mudar os niveis dos distintos rangos defrecuencias dun sinal, para realzalos ouatenualos.Ing. equalizer Fr. égaliseur, correcteur Cast.ecualizador Pt. equalizador

ecualizar v.t. Alterar as característicasorixinais dun sinal, resaltando ouatenuando determinadas frecuencias.Ing. to equalize Fr. égaliser, régler Cast.ecualizar Pt. equalizar

edición s.f. 1.- Proceso de selección ereordenamento das imaxes e dos sonsgravados.Ing. 1.- editing Fr. 1.- montage Cast. ediciónPt. 1.- ediçãojposprodución, montaxe, realizacións.f. 2.- Cada unha das entregas ao longodo día dun programa informativo dehora fixa.Ing. 2.- edition Fr. 2.- édition Cast. 2.-edición Pt. 2.- edição

edición A/A u.f. Sistema de edición cunhaúnica fonte de vídeo, que opera namontaxe conxelando na memoria aúltima imaxe para enlazala co seguinteplano seleccionado.Ing. A/A roll

edición A/B u.f. Modo de edición analóxicoque se serve de dous magnetoscopiosreprodutores e un magnetoscopio editorcontrolados por unha consola de ediciónque marca entradas e saídas en ambos.Ing. A/B roll

edición en liña u.f. Procedemento deedición da copia mestra, no que amontaxe e o tratamento das imaxes e doson se executan coa gravación orixinal.Ing. on line editing

edición non lineal u.f. Técnica de montaxena que a imaxe é transferida a unsistema informático que procesa ainformación mediante tecnoloxíadixital, o cal permite editar dun modonon secuencial, é dicir, cunha orde detraballo das imaxes e das transiciónsaleatoria ata que se grava noutro soportedefinitivo.

edición off line u.f. > edición sobre copia.edición on line u.f. > edición en liña.edición por ensamblaxe u.f. V.

ensamblaxe.edición por inserción u.f. V. inserción.edición sobre copia u.f. Procedemento

consistente en editar o produtoanalóxico a partir das imaxes dunhacopia, como referencia para a edicióndefinitiva do material orixinal.Unha vez aprobada a edición sobre copia,arquívanse as decisións coas numeracións doscódigos de tempo (EDL), que guiará aelaboración da versión final co material orixinal(edición en liña).Este modo de edición permite aforrar custos enon arrisca o material orixinal ao probar asdistintas posibilidades de edición, pero tende adesaparecer ao dixitalizárense todas as áreas doproceso.Ing. off line editing

editar v.t. Facer a edición dun produtoaudiovisual.Ing. to edit Fr. faire le montage Cast. editarPt. editarjmontar

80

editor -ora s. 1.- Coordinador duninformativo e responsable dos contidos,que depende do director do programa eten a responsabilidade sobre osredactores xefes. Nalgúns casos, podeexercer tamén de presentador.Ing. 1.- editor Fr. 1.- chef d’édition Cast. 1.-editor Pt. 1.- editors. 2.- Técnico especialista na edición dematerial audiovisual. SIN. montador.Ing. 2.- editor Fr. 2.- monteur Cast. 2.-editor, montador Pt. 2.- editor

editorial s.m. Comentario presentado porun xornalista, que recolle a opinión dacadea sobre un acontecemento ouasunto.Ing. editorial Fr. éditorial Cast. editorial Pt.editorialjliña editorial

EDL sigla Edit Decision List. Listaxe dedecisións de edición. Relaciónordenada dos planos válidos e aduración dos mesmos, almacenada noeditor dixital de vídeo.Baséase na utilización de códigos de tempo, quepermiten localizar de inmediato as imaxesdesexadas. jguieiro de planos

EFE Axencia de noticias española, consede central en Madrid, creada en 1939,que ata o ano 1978 dispuña da exclusivaen España da distribución de noticiasprocedentes das axencias estranxeiras.Está constituída como sociedadeanónima con participación do Estado.Con servizos tamén en catalán, inglés,árabe e portugués, ofrece noticias para omundo (fundamentalmente o hispano-falante) en formato texto, audio e vídeo,e conta cunha organización e filiaisespecíficas por criterios xeográficos etemáticos.Web: http://www.efe.es

efecto s.m. 1.- En Teoría da Comunicación,impacto e reacción do espectador anteunha emisión.

Ing. 1.- effect Fr. 1.- effet Cast. 1.- efecto Pt.1.- efeitos.m. 2.- Trucaxe da imaxe ou do son.SIN. efecto especial, trucaxe.Ing. 2.- (special) effect Fr. 2.- effet (spécial),trucage Cast. 2.- efecto (especial) Pt. 2.-efeitojxerador de efectos

efecto búmerang u.f. Expresión empre-gada na Teoría da Comunicación paradesignar a reacción do receptor que écontraria á pretendida polo emisor damensaxe.Ing. boomerang effect Fr. effet boomerangCast. efecto bumerán Pt. efeito boomerang

efecto cómico u.f. Acción verbal ou visualinesperada e sorprendente que procuraunha situación graciosa.Ing. gagjpeza cómica

efecto de augas u.f. Defecto de vídeoproducido pola coincidencia das liñashorizontais da imaxe coa varreduravertical.Tamén se emprega o termo francésmoiré.

efecto doppler u.f. Fenómeno que consisteen que a frecuencia dunha onda emitidapor unha fonte, cando esta se despraza,é percibida polo receptor coma se fosedistinta segundo se achega ou se afastadel.Leva o nome do seu descubridor, Johann Doppler(Austria 1803-1853).

efecto escaleira u.f. Defecto frecuente nossistemas de gravación dixital aocomprimir a información de vídeo, quemostra as marxes dos obxectos enbanzos, no canto de liñas rectas econtinuas.Ing. staircase effect Fr. effet d’escalier Cast.efecto escalera Pt. efeito de escada

efecto larsen u.f. Reacción orixinada nunhacadea electroacústica, ao realimentarparte da enerxía de saída de novo ocircuíto de entrada.

81

Detéctase habitualmente no ámbito sonoro candoo micrófono capta o sinal que está a ser emitidopolo altofalante, co cal provoca unhaamplificación do son captado polo microreenviado polo altofalante.Leva o nome do seu descubridor S. AbsalonLarsen (Dinamarca 1871-1957). Ing. larsen effect Fr. effet larsen Cast. efectolarsen Pt. efeito larsenjretroalimentación

efecto neon u.f. Trucaxe que fai os trazosfluorescentes.Ing. neon effect Fr. effet néon Cast. efectoneón Pt. efeito néon

efeméride s.f. Noticia na que se dá contadun acontecemento ocorrido nunha datadeterminada do pasado.Ing. day’s anniversaries Fr. éphémérideCast. efeméride Pt. efeméride

efémero -a adx. Que dura pouco. SIN.pasadío, pasaxeiro, fugaz.Ing. ephemeral, fleeting Fr. éphémère Cast.efímero Pt. efémerojactualidade

EFP sigla Electronic Field Production.Produción electrónica en campo.Equipo pesado de televisión que precisade asistencia para o seu movemento. Son as cámaras de estudio e das grandesretransmisións.jENG

EGM V. AIMC.EHF sigla Extra High Frequency.

Frecuencia extra alta.EIM European Institute for the media.

Instituto europeo para os medios.Centro de análise dos medios e dodesenvolvemento das comunicaciónsen Europa na nova sociedade dixital,creado en Manchester en 1983 encooperación coa European CulturalFoundation de Amsterdam. Ten a súasede principal en Düsseldorf (Alemaña).Web: http://www.eim.org

EIS Escola de Imaxe e Son. Cicloformativo, de carácter público, con sedena cidade da Coruña, que ofreceaprendizaxe das especialidades de

produción, realización, técnico deimaxe e técnico de son.Web: http://www.imaxeson.com

eixe s.m. Liña imaxinaria definida polaposición ou dirección dos suxeitos eobxectos presentes na imaxe.O eixe establece a orientación da acción de caraao espectador. Se se desexa manter esaorientación, a posición da cámara (eixe da toma)debe manterse tamén nun mesmo lado do eixe.Ing. axis Fr. axe Cast. eje Pt. eixo

eixe da toma u.f. Bisectriz imaxinaria doángulo de toma do obxectivo dacámara.jsalto de eixe

eixe óptico u.f. Liña imaxinaria queatravesa horizontalmente un sistemaóptico pasando polo seu centro.

eject s.ing. Botón que acciona o mecanismoque expulsa a cinta de vídeo no caso domagnetoscopio ou outro soporte noutrosequipamentos. > expulsión.

electricista s. Especialista en instalaciónsde electricidade que se encarga de situare de manipular os focos.Ing. electrician Fr. électricien, électro Cast.electricista Pt. electricista

electroacústica s.f. Disciplina da física queestuda a transformación do son encorrentes eléctricas e viceversa.Ing. electroacoustics Fr. électroacoustiqueCast. electroacústica Pt. electroacústica

eléctrodo s.m. Condutor que emite ourecolle electróns.Ing. electrode Fr. électrode Cast. electrodoPt. eléctrodo

electrón s.m. Partícula elemental de cargaeléctrica negativa.

elenco de actores u.f. Relación de actoresque participan nunha obra dramática,cinematográfica ou televisiva.Ing. cast Fr. distribution Cast. reparto,elenco Pt. elencojtítulos de crédito

elipse s.f. Figura narrativa que consiste ensuprimir algunhas accións secundariassen que se perda a comprensión da

82

acción principal, co fin de reducir aduración temporal da obra.Ing. jump cut, ellipsis Fr. ellipse Cast. elipsisPt. elipse

ELS sigla Extra Long Shot. Plano moilongo. V. plano conxunto.

e-mail s.ing. 1.- > correo electrónico.s.ing. 2.- > carta electrónica.

emenda s.f. Corrección, reforma, supresiónde erros.Ing. emendation, correction Fr. correctionCast. enmienda Pt. emendajdereito de rectificación

EMEREC Acrónimo de EMEtteur-RECepteur, en francés, emisor-receptor, que designa a simbiose entreambos nun acto de comunicación.

emisión s.f. 1.- Acción e efecto de emitir.Ing. 1.- transmission Fr. 1.- émission Cast.1.- emisión Pt. 1.- emissãos.f. 2.- Transmisión de sinaisaudiovisuais recollidos nese mesmomomento (en directo) ou gravadospreviamente (en diferido).Ing. 2.- broadcasting Fr. 2.- émission Cast.2.- emisión Pt. 2.- emissãos.f. 3.- Produción difundida polatelevisión, que se identifica cun título.SIN. programa.Ing. 3.- broadcast Fr. 3.- émission Cast. 3.-emisión Pt. 3.- emissão

emisor -ora adx. 1.- Que emite.Ing. 1.- transmitter Fr. 1.- émetteur Cast. 1.-emisor Pt. 1.- emissors. 2.- O que lanza unha mensaxe nunacto de comunicación.Ing. 2.- emitter Fr. 2.- émetteur Cast. 2.-emisor Pt. 2.- emissors.m. 3.- Aparello que emite ondaselectromagnéticas de alta frecuenciaportadoras de información.Ing. 3.- transmitter Fr. 3.- poste émetteurCast. 3.- emisor Pt. 3.- emissorjreemisors.f. 4.- Estación transmisora de sinaisde televisión de alta potencia, queaumenta o sinal garantindo unha

meirande cobertura. SIN. centroemisor, estación emisora.A emisora está unida ao centro de produción daprogramación mediante unha rede de enlaces.Ing. 4.- broadcasting station Fr. 4.- stationde télévision Cast. 4.- emisora Pt. 4.-emissoras.f. 5.- Cadea de televisión.

emisora pirata u.f. Canle que emite ámarxe das disposicións legais dateledifusión. SIN. emisora clandestina.

emitir v.t. Transmitir por medio dunhacanle.Ing. to broadcast Fr. émettre Cast. emitir Pt.emitir

Emmy Premios norteamericanos concedi-dos pola Academy of Television, Artsand Sciences aos programas detelevisión máis destacados.

empalmadora s.f. Aparello que serve paracortar e empalmar fragmentos depelícula ou de fita de audio.Ing. film splicer Fr. colleuse Cast.empalmadora Pt. coladeira

empalme s.m. Unión dos anacos dunha fita.SIN. empate, amecedura, enlace.Ing. splice Fr. collage, collure Cast.empalme Pt. colagem

emprazar v.t. Convocar a audiencia paraque siga unha determinada emisiónnunha data concreta. SIN. citar.Ing. to call together Fr. convoquer Cast.emplazar Pt. convocar

empregado -a s. Contratado da empresa.Ing. clerk Fr. employé Cast. empleado Pt.empregadojcolaborador, autónomo

en antena u.f. Que se está a emitir nesemomento. SIN. no ar.Ing. on the air Fr. en onde, sur l’ antenneCast. en antena Pt. no arjentrar en antena

en diferido u.f. Que se emite conposterioridade á súa gravación, poroposición ao directo.Ing. recorded programme Fr. différé Cast. endiferido Pt. em diferido

83

en directo u.f. Que se emite simultanea-mente á súa realización.Ing. live Fr. en direct Cast. en directo Pt. emdirecto

en fase u.f. Relación entre ondas periódicasde idéntica frecuencia que se dá aocoincidiren os seus valores máximos oumínimos.En audio, permite producir o efecto aditivo dedous sinais ao mesturalos, e en vídeo emprégasepara obter o ton da imaxe por comparación coasubportadora de cor. Ing. in phase Fr. en phase Cast. en fase Pt.em fase

en liña u.f. Dispoñible, que está conectado árede e en disposición de funcionar.Ing. on line Fr. en ligne Cast. en línea Pt. emlinhajedición en liña

en vivo u.f. Que é captado (un son, unhaimaxe) no momento mesmo no que seproduce, independentemente de que seemita en directo ou en diferido.Ing. live Fr. en direct Cast. en vivo Pt. aovivo

encabalgamento s.m. Prolongación, namontaxe, do audio sobre outras imaxesás que non corresponde. SIN. corte enL.Ing. audio split, overlap Fr. chevauchementCast. cabalgado Pt. corte L

encadeado s.m. Tipo de transición visualentre dúas imaxes que se superpoñenmomentaneamente, xa que mentresesvaece a imaxe de saída vai entrando oseguinte plano, dando a sensación deacción paralela. SIN. fundidoencadeado.Ing. dissolve Fr. enchaînement Cast.encadenado Pt. fusão, encadeadojesvaecemento

encadramento s.m. 1.- Acción e efecto deencadrar.Ing. 1.- framing Fr. 1.- cadrage Cast. 1.-encuadre Pt. 1.- enquadramentos.m. 2.- Porción visual que entra nomarco do obxectivo da cámara.

Ing. 2.- frame Fr. 2.- cadre Cast. 2.-encuadre Pt. 2.- enquadramento

encadramento centrado u.f. Toma na queo suxeito ocupa o punto de atenciónvisual.

encadramento de perfil u.f. V. perfil, de.encadramento descentrado u.f. Toma na

que a disposición dos obxectos éasimétrica e a interpretación do plano,máis libre. SIN. desencadramento.

encadramento frontal u.f. V. tomafrontal.

encadramento oblicuo u.f. Toma quesitúa o suxeito de maneira nonperpendicular, formando o seu rostroun ángulo de 45° co eixe óptico dacámara. SIN. toma en tres cuartos.

encadrar v.t. 1.- Situar os elementos daimaxe dentro do marco do obxectivo,determinando un punto de vista da toma.Ing. 1.- to frame Fr. 1.- cadrer Cast. 1.-encuadrar Pt. 1.- enquadrarjenfocarv.t. 2.- Axustar algo ao centro dunespazo físico.Ing. 2.- to frame Fr. 2.- cadrer Cast. 2.-encuadrar Pt. 2.- enquadrar

encarnado s.m. Vermello.enderezamento s.m. Secuencia de

caracteres ou de díxitos binarios queindica o destino dun conxunto de datosou dunha comunicación.Ing. addressing Fr. adressabilité Cast.direccionamiento Pt. endereçamento

enderezo electrónico u.f. Clave quepermite a localización dun usuarioelectrónico para o envío de mensaxes através dunha rede de comunicacións.Ing. e-mail address Fr. adresse de courrierélectronique Cast. dirección de correoelectrónico Pt. endereço de correioelectrónicojcorreo electrónico

énfase s.f. Destaque de certas partes dodiscurso ao pronuncialo, a través doaumento da intensidade, elevacióntonal, etc.

84

Ing. emphasis, stress Fr. emphase [f.] Cast.énfasis [m.] Pt. ênfase [f.]jpalabra de valor

enfocar v.t. Buscar a nitidez da imaxeencadrada regulando a distancia noobxectivo. SIN. pór a foco, buscar ofoco.Ing. to focus Fr. mettre au point, centrerCast. enfocar Pt. focar, pôr em foco

enfoque s.m. 1.- Efecto ou acción deenfocar.Ing. 1.- focusing Fr. 1.- mise au point Cast.1.- enfoque Pt. 1.- focagems.m. 2.- Tratamento dun tema desdecerto punto de vista.Ing. 2.- approach Fr. 2.- optique Cast. 2.-enfoque Pt. 2.- perspectiva

ENG sigla Electronic News Gathering.Captación electrónica de noticias.Cámara lixeira e facilmente manexable,concibida para cubrir informacións demaneira inmediata e sen precisar máisca un técnico, fronte á EFP.Grazas á lixeireza dos equipos, as empresastenden a reducir o número de profesionaisdesprazados para unha reportaxe, outorgándolleao xornalista a responsabilidade tamén da toma deimaxes. Estes reporteiros que elaboran as súasreportaxes coa cámara ao lombo coñécense comoxornalistas ENG.jDNG, EFP

engado s.m. Aquilo que atrae e seduce.Ing. charm, glam Fr. charme Cast. encanto,gancho Pt. encanto

enganar v.t. 1.- Ocultarlle a verdade aalguén.Ing. 1.- to deceive Fr. 1.- tromper Cast. 1.-engañar Pt. 1.- enganarv.p. 2.- Equivocarse, trabucarse,confundirse.Ing. 2.- to be wrong Fr. 2.- se tromper Cast.2.- equivocarse Pt. 2.- enganar-se

enlace s.m. 1.- Relación ou unión dunhacousa con outra. SIN. ligazón, nexo.Ing. 1.- link Fr. 1.- liaison Cast. 1.- enlace Pt.1.- enlaces.m. 2.- Estación de enlace.

enlace, salto de u.f. V. salto de enlace.

enlatado -a adx. (Programa, actuaciónmusical ou espazo televisivo) gravado earquivado durante certo tempo para seremitido posteriormente.Ing. canned Fr. enregistré Cast. enlatado Pt.enlatadojpregravado

enquisa s.f. Indagación metódica do estadode opinión da sociedade ou de aspectosdo seu comportamento.Ing. opinion poll Fr. enquête Cast. encuestaPt. inquéritojsondaxe, entrevista

enquisa de rúa u.f. Conxunto de preguntasformuladas por unha empresa decomunicación a unha serie de persoasanónimas para obter datos ou opiniónssobre un asunto, sen que teñanrepresentatividade.Tamén se emprega a expresión latinavox populi.

ensaio s.m. Proba realizada antes de saír aoar.Ing. test, rehearsal Fr. répétition Cast.ensayo Pt. ensaio

ensamblaxe s.f. Proceso de ediciónanalóxica en magnetoscopio queintroduce impulsos novos na pista decontrol en cada empalme de planos,sincronizándoos.Caracterízase, fronte á inserción, por tratar audioe vídeo e impulsos de control simultaneamente. Ing. assemblejinserción

entoación s.f. Inflexións da voz en funcióndo sentido, a intención ou o acento coque se fala.Ing. intonation Fr. intonation Cast.entonación Pt. entonaçãojlocución

entrada s.f. 1.- Toma da imaxe do reporteiroque introduce a noticia cun texto falado.Cando se refire a aquela que o condutor doprograma le no apuntador electrónico chámaseentrada de estudio; a que fai o reporteirodesprazado ao lugar dos feitos denomínase in situ.

85

Ing. 1.- stand-up Fr. 1.- ouverture, chapeauCast. 1.- entradilla Pt. 1.- entradajmedianeira, saídas.f. 2.- Primeiro parágrafo dunhanoticia.Tamén se emprega intro. Ing. 2.- lead Fr. 2.- amorce Cast. 2.-entradilla Pt. 2.- abertura, lidejpeche

entrar en antena u.f. Saír ao ar, iniciarunha emisión.

entretemento s.m. Categoría de programasdestinados a divertir o público e facerllepasar o tempo de maneira agradable.Ing. entertainment Fr. divertissement Cast.entretenimiento Pt. divertimento, entreteni-mentojinfoentretemento

entrevista s.f. 1.- Xénero dialogal que refirea conversa ante as cámaras entre unxornalista e un convidado, baseada nuncuestionario, e que ten como finofrecerlle información directa áaudiencia.Pode ser informativa, de opinión, de persona-lidade, etc.Ing. 1.- interview Fr. 1.- interview Cast. 1.-entrevista Pt. 1.- entrevistas.f. 2.- Programa ou sección televisivadese xénero.Ing. 2.- interview Fr. 2.- interview Cast. 2.-entrevista Pt. 2.- entrevistas.f. 2.- Tipo de enquisa baseada naconversa, que se emprega xeralmenteen estudos de carácter cualitativo.Ing. 3.- interview Fr. 3.- interview Cast. 3.-entrevista Pt. 3.- entrevistajenquisa, estatística

entrevista a plano-contraplano u.f.Técnica de captación do diálogo daentrevista, consistente en alternar osplanos do presentador e mais oentrevistado, respectando o eixe datoma para que o espectador non perda aperspectiva.Na entrevista gravada cunha soa cámara, adóitaseplasmar na montaxe posterior; no desenvolve-

mento da entrevista recóllese só o plano doentrevistado e, unha vez rematada, o xornalistarepite as preguntas ante a cámara, para evitarinterrupcións na conversa. Para a realizacióndesta técnica en directo necesítanse dúas cámaras.jespazo de referencia

entrevista múltiple u.f. Entrevista concuestionario dirixido a variosconvidados que, a diferenza docoloquio, non relacionan entre eles asrespostas, de maneira que o intercambiocomunicativo é sempre entre oentrevistado e o xornalista.

entrevistador -ora s. Xornalista queformula as preguntas nunha entrevista.Ing. interviewer Fr. interviewer Cast.entrevistador Pt. entrevistador

entrevistar v.t. Manter unha entrevista conalguén.Ing. to interview Fr. interviewer Cast.entrevistar Pt. entrevistar

entroidada s.f. Vestimenta badoca,estrafalaria, que semella un disfracepropio do entroido.

enviado -a especial u.f. Xornalista que sedespraza ao lugar dos feitos para cubrirunha información puntual.Ing. special correspondent Fr. envoyéspécial Cast. enviado especial Pt. enviadoespecialjcorrespondente

enxeñeiro -a s. Persoa formada técnica ecientificamente para desenvolver aactividade de deseñar proxectostecnolóxicos, industriais ou deaproveitamento de recursos naturais,segundo sexa a súa especialidade.Ing. engineer Fr. ingénieur Cast. ingenieroPt. engenheiro

EPG sigla Electronic program guide.Guieiro electrónico de programación.

episodio s.m. Cada unha das entregas queconforman unha serie televisiva. SIN.capítulo.Ing. episode Fr. épisode Cast. episodio Pt.episódio

episodio piloto u.f. V. piloto.

86

EPRA European Platform of RegulatoryAuthorities. Plataforma europea dasautoridades regulamentadoras. Foro deintercambio de información eexperiencias entre instituciónsrelacionadas coa difusión, creado enMalta no 1995.Web: http://www.epra.org

equilibrado s.m. Nivelación de niveis dossinais acústicos e visuais. SIN. balance,axuste.Ing. balancing Fr. équilibrage Cast.equilibrado Pt. equilibração

equipamento s.m. Conxunto de aparellostécnicos de gravación e/ou reprodución,acoplados entre eles. SIN. equipo.Ing. equipment Fr. équipement Cast. equipoPt. equipamento

equipo s.m. 1.- Grupo de persoas quecolaboran na realización dun espazotelevisivo ou nunha obra.Xeralmente, noméanse pola súa especialización.Ing. 1.- team Fr. 1.- équipe Cast. 1.- equipoPt. 1.- equipe, equipas.m. 2.- Equipamento.Ing. 2.- equipment Fr. 2.- équipement Cast.2.- equipo Pt. 2.- equipamento

erro s.m. Fallo, engano.Ing. error Fr. erreur Cast. error Pt. errojtaxa de erro nos bits

erro de continuidade u.f. Incongruenciana continuidade entre dúas imaxes ousons.jcontinuidade

ESA European Space Agency. Axenciaespacial europea, para a utilización dossatélites. Organización encargada dedesenvolver estratexias para o futuro deEuropa no espazo e dos servizos que ossatélites poden ofrecer aos cidadáns.Web: http://www.esa.int

esbardallar v.i. Falar seguido sen dicir nadainteresante.Ing. to talk nonsense, to ramble Fr. divaguerCast. desbarrar Pt. divagar

escada s.f. Guión detallado que reflicte oscontidos e a súa duración dentro dun

programa, así como a súa forma depresentación.Ing. schedule Fr. conducteur Cast. escaleta,escalada Pt. grade, pautajguión

escala s.f. 1.- Serie de sons ou de coresordenada de maneira progresiva.Ing. 1.- scale Fr. 1.- échelle, gamme Cast. 1.-escala Pt. 1.- escalas.f. 2.- Proporción dunha representacióngráfica con respecto ao tamaño real dorepresentado.Ing. 2.- scale Fr. 2.- échelle Cast. 2.- escalaPt. 2.- escala

escala de cinsa u.f. Progresión desde onegro ata o branco, pasando pordistintos tons de grises, que se empregapara comprobar o rendemento doequipo de vídeo. SIN. escala de grises.

escala de números f u.f. Números dereferencia da medida da abertura dodiafragma da cámara para graduar aentrada de luz.Cada número f corresponde a unha lonxitudefocal dividida polo diámetro físico da abertura.Ing. f-stops

escaleira, efecto u.f. V. efecto escaleira.escaleta s.f. Adaptación do italiano scaletta. > es-

cada.escanear v.t. Pasar un documento polo

escáner.OBS. Adaptación do inglés to scan, explorar. Ing. to scan Fr. scanner Cast. escanear Pt.scanear

escáner s.m. Aparello que analiza undocumento por puntos e que transformaa enerxía luminosa reflectida poloorixinal en sinais eléctricos, para o seuprocesamento.OBS. Adaptación do inglés scanner, explorador. Ing. scanner Fr. scanneur Cast. escáner Pt.scanner

escena s.f. 1.- Espazo no que se realiza unharepresentación dramática. Por exten-sión, tamén lugar no que se desenvolveun acontecemento que se converte ennoticia. SIN. escenario.

87

Ing. 1.- scene Fr. 1.- scène Cast. 1.- escenaPt. 1.- cenajdecorados.f. 2.- Cada un dos fragmentosformados por un conxunto de acciónscunha unidade temporal e xeográfica,nos que se divide unha obra teatral.O seu equivalente audiovisual é a secuencia. Ing. 2.- scene Fr. 2.- scène Cast. 2.- escenaPt. 2.- cenajposta en escena

escenificar v.cast. > pór en escena.escenografía s.f. 1.- Conxunto de deco-

rados, disposición do espazo escénico.Ing. 1.- scenography Fr. 1.- mise en scèneCast. 1.- escenografía Pt. 1.- cenografiajambientación, decorados.f. 2.- Conxunto de actividadesrelacionadas co deseño e creación dedecorados para obras audiovisuais.Ing. 2.- scenography Fr. 2.- mise en scèneCast. 2.- escenografía Pt. 2.- cenografia

escenografía virtual u.f. Construción dedecorados con imaxes de síntese, quepermite amplas posibilidades de crea-ción de lugares e accesorios e reduceconsiderablemente os custos.

escenógrafo -a s. Profesional encargadode deseñar e supervisar o espazoescénico.Ing. art director, stage designer Fr. metteuren scène Cast. escenógrafo Pt. cenógrafojdirector artístico

escintilación s.f. Defecto da imaxe de vídeoque produce un apagado ou brillointermitente. SIN. pestanexo.Ing. flickering Fr. scintillement Cast.parpadeo Pt. cintilação

escolla s.f. Selección.Ing. selection Fr. séléction Cast. selecciónPt. escolha

escudriñar v.t. Facer un seguimento atentodun feito ou dun asunto para captar oque del se deixa oculto.Ing. to inquire Fr. examiner Cast.escudriñar, investigar Pt. esquadrinhar

escurantismo s.m. Actitude de quen seopón a dar a coñecer aspectos da cultura

ou da vida social que poden contribuír áformación e á información cidadá.Ing. obscurantism Fr. obscurantisme Cast.oscurantismo Pt. obscurantismo

escurecer v.t. Sombrear.espallar v.t. e v.p. Pór(se) unha noticia en

circulación. SIN. difundir, estender,facer público.Ing. to disseminate Fr. répandre Cast.esparcir Pt. espalhar

espazo s.m. 1.- Superficie limitada na que sepoden situar obxectos e persoas.Ing. 1.- space, set Fr. 1.- espace Cast. 1.-espacio Pt. 1.- espaços.m. 2.- Emisión televisiva de duracióndeterminada.Ing. 2.- programme Fr. 2.- émission Cast. 2.-espacio Pt. 2.- espaçojprograma, bloque

espazo de referencia u.f. Distancia que seadoita deixar entre a face do personaxeque fala e o lateral do encadramento,para evidenciar que dialoga con outropersonaxe.jar

espazo escénico u.f. Área limitada na quese desenvolve unha actuación televi-siva, configurada por un decorado.

espazo público u.f. Conxunto de lugaresnos que se desenvolve a vida ensociedade, por oposición ao queconcirne á vida privada, individual oufamiliar.Ing. public space Fr. espace public Cast.espacio público Pt. espaço público

especial s.m. Programa que se emite conmotivo dalgún acontecementoimportante, sen periodicidade.Ing. special Fr. spécial Cast. especial Pt.especial

especialista s. Dobre.especialización s.f. Formación do

xornalista que domina un tema no quecentra o seu exercicio profesional.Coa converxencia de distintos medios comeza ase aplicar o termo á formación específica nalinguaxe dun soporte.

88

Ing. specialization, specialisation Fr.spécialisation Cast. especialización Pt.especialização

espectáculo s.m. Función para a diversión,que pode ser musical, teatral, etc.Ing. show Fr. spectacle Cast. espectáculoPt. espectáculo

espectáculo en vivo u.f. Espectáculo queconta coa asistencia de público e que égravado sen alterar o seu desenvolve-mento natural.jdirecto

espectador -ora s. Persoa que observa unespectáculo ou unha emisón televisiva.Ing. spectator Fr. spectateur Cast.espectador Pt. espectadorjtelespectador, audiencia

espectro audible u.f. Banda de frecuenciasde audio perceptibles polo oídohumano, que abrangue aproximada-mente dos 20 Hz aos 20 KHz.

espectro electromagnético u.f.Distribución das ondas electromagné-ticas en función da súa frecuencia.Na franxa empregada para a distribución do sinalde televisión, un dos beneficios do sistema dixitalterrestre con respecto ao analóxico é que permiteun maior aproveitamento do espectro, xa quepode empregar redes de frecuencia única e, coastécnicas de compresión, mesmo dá capacidadepara transmitir simultaneamente varios pro-gramas por cada canle. Porén, no período deconvivencia dos dous sistemas prodúcese unhasaturación do espectro, que apura a finalización datransición definitiva ao dixital (peche ou apagadoanalóxico).Ing. spectrum Fr. spectre Cast. espectro Pt.espectrojondas electromagnéticas

espectro visible u.f. Parte do espectroelectromagnético na que o sinal devídeo é perceptible polo ollo humano,que comprende aproximadamente dos400 aos 700 nm.jcor

espera, á u.f. Posición do equipamento queestá presto para ser accionado.

Ing. stand by Fr. dans l’ attente Cast. enespera Pt. á espera, em repouso

estabilizador s.m. Sistema ou dispositivoque contribúe a manter o equilibrio dunsinal ou dun aparello.Ing. stabilizer Fr. stabilisateur Cast.estabilizador Pt. estabilizador

estabilizador de sinais u.f. Amplificadorde vídeo que suprime as perturbaciónstransitorias e mantén o equilibrio dosinal.

estabilizador óptico u.f. Sistema queelimina os efectos do movemento,vibracións e posibles desenfoques daimaxe durante unha gravación.

estación s.f. Instalación provista deequipamento técnico para emitir(estación emisora), para recibir oureenviar (estación de enlace) o sinaltelevisivo.Ing. station Fr. station Cast. estación Pt.estação

estación de enlace u.f. Punto dunha redede enlaces dunha cadea de televisiónempregado para o transporte do sinalentre o centro de produción deprogramación e os centros emisores darede ou as delegacións, bidireccional-mente.jsalto de enlace, radioenlace, reemisor

estándar adx. 1.- Que responde ao escollidocomo patrón.Ing. 1.- standard Fr. 1.- standard Cast. 1.-estándar Pt. 1.- standards.m. 2.- Conxunto de regras creadasxeralmente por acordo industrial.Ing. 2.- standard Fr. 2.- standard Cast. 2.-estándar Pt. 2.- padrão, estándar

estándar lingüístico u.f. V. linguaestándar.

estatística s.f. 1.- Conxunto de datos queconcirnen a unha categoría de feitos.Ing. 1.- statistics Fr. 2.- statistique Cast. 2.-estadística Pt. 2.- estatísticas.f. 2.- Ciencia que trata a obtención dainformación a partir de datosnuméricos.

89

A estatística baséase no estudo dunha poboación(universo estatístico) integrada por un conxuntode individuos que, por ser excesivamentenumeroso, fai necesaria a escolla dun gruporepresentativo (mostra) sobre o que se fan asobservacións. Aselección pódese realizar de xeitoaleatorio ou por técnicas de cotas. Na obtenciónde datos procúranse respostas claras a través depreguntas concretas e inequívocas. Os resultadosda investigación adóitanse expresar enporcentaxes elaboradas a partir da frecuenciadesas respostas estándar obtidas nas enquisas epódense trasladar a un universo máis amplo ca oda mostra (inferencia estatística).Ing. 2.- statistics Fr. 2.- statistique Cast. 2.-estadística Pt. 2.- estatísticajsondaxe, enquisa, mostra, mostraxe

estereofonía s.f. Procedemento degravación, de reprodución e de difusióndo son que respecta o efecto de relevoacústico propio do son en directo.Ing. stereophony Fr. stéréophonie Cast.estereofonía Pt. estereofoniajdual, tetrafonía

estereofónico -a adx. Que permite percibira dirección do son gravado en dúascanles diferentes, producíndolle aooínte a ilusión de profundidade eamplitude sonora.Adóitase empregar a forma reducidaestéreo. Ing. stereophonic, stereo Fr. stéréophoniqueCast. estereofónico Pt. estereofónicojmonofónico

esteticista s. Profesional especializado noscoidados da beleza corporal e facial.Ing. beauty specialist Fr. esthéticienne Cast.esteticista Pt. esteticistajmaquillador

estético -a adx. 1.- Que ten beleza eharmonía, referido tanto á redaccióncoma ás imaxes e aos sons dunha obraaudiovisual.Ing. 1.- aesthetic Fr. 1.- esthétique Cast. 1.-estético Pt. 1.- estéticos.f. 2.- Imaxe buscada por unha persoana súa aparencia pública.

Ing. 2.- aesthetics Fr. 2.- esthétique Cast. 2.-estética Pt. 2.- estética

estilismo s.m. Conxunto de actividades e deelementos relacionados co coidado daimaxe persoal e co aspecto estético dosespazos que envolven unha produciónpara televisión (maquillaxe, peiteado,vestiario, decoración, etc.).OBS. Trátase dun termo de creación recente.

estilista s. Profesional encargado da imaxedos presentadores de televisión.Ing. stylist Fr. styliste Cast. estilista Pt.estilista

estilo s.m. Carácter propio dun xornalista,dun artista, dunha obra ou dun medio.Ing. style Fr. style Cast. estilo Pt. estilo

estrea s.f. Primeira presentación públicadunha obra ou dunha persoa nunhaactividade.Ing. debut, premiere Fr. débuts [pl.],première Cast. estreno [m.] Pt. estreia

estrear v.t. 1.- Pasar un produto audiovisualpor primeira vez.Ing. 1.- to release Fr. 1.- faire la sortie, lapremière Cast. 1.- estrenar Pt. 1.- estrearv.p. 2.- Comezar a traballar no mundodo espectáculo ou nunha profesióncalquera. SIN. debutar.Ing. 2.- to make’s one’s debut Fr. 2.- faire ledébut Cast. 2.- estrenarse Pt. 2.- estrear-se

estrela s.f. Actor, presentador ou programaque sobresae ou que acada altas cotas deaudiencia, cun interese público quetranscende o ámbito profesional.Ing. star Fr. vedette Cast. estrella Pt. estrela,vedetajnegocio das estrelas

estrutura s.f. Documento anterior áelaboración do tratamento dun guión,no que se perfilan brevemente eordenan as secuencias a modo dunhaprimeira composición das tramas dahistoria.Ing. structure Fr. découpage Cast.estructura, escaleta Pt. estrutura, escaleta

90

estudio s.m. 1.- Local onde se desenvolvenos programas de televisión realizadosen interiores. Caracterízase xeralmente por carecer de fiestrasao exterior e por ter o teito moi alto (de 5 a 12metros) para pendurar a iluminación.Distingue dúas partes independentes: o espazo noque se desenvolve o programa (estudio degravación ou de directo, tamén denominadoplató) e o control. Ing. 1.- studio Fr. 1.- studio Cast. 1.- estudio,plató Pt. 1.- estúdios.m.pl. 2.- Edificio da emisora.

estudio de directo u.f. Local destinado aodesenvolvemento de programas televi-sivos en directo.

estudio de gravación u.f. Local destinadoá gravación de programas de televisión,sen capacidade de emisión.

estudo s.m. Análise, exame dalgunha cousa.Ing. studying Fr. étude Cast. estudio Pt.estudo

esvaecemento s.m. Atenuación progresivada imaxe e/ou o son. SIN. fundido.Ing. fading

etalonar v.t. Adaptación do francés étalonner,contrastar, verificar o contraste. Operaciónconsistente en igualar a densidade e acor das diferentes tomas gravadas, apartir dun patrón, mediante técnicas delaboratorio (no caso do celuloide) oucon procesos dixitais, co fin de obterunha estética coherente de todas assecuencias. > igualar. Ing. standardize Fr. étalonner Cast. talonarPt. igualar o aspecto

ETB Euskal Telebista. Emisora pública detelevisión en Euskadi, que conta condúas canles de emisión: ETB1, queemite integramente en éuscaro, e ETB2,con programación en castelán. Actual-mente emiten dúas canles máis: ETBSat, para Europa, que resume os contidosde ETB1 e ETB2, e Canal Vasco,basicamente en castelán, concibido paraAmérica.Web: http://www.eitb.com

ética s.f. V. deontoloxía.Ing. ethics Fr. éthique Cast. ética Pt. ética

ETSI European TelecommunicationsStandards Institute. Instituto europeode normas de telecomunicacións, consede en Francia, que establece asnormas para a televisión dixital enEuropa. Representa as administracións,os operadores, os fabricantes, osprovedores de servizos, os centros deinvestigación e os usuarios.Web: http://www.etsi.orgjATSC

eufemismo s.m. Expresión suavizada quesubstitúe a outra máis clara e directaque podería molestar a alguén.Ing. euphemism Fr. euphémisme Cast.eufemismo Pt. eufemismo

EUMETSAT Acrónimo de EUrope’sMETeorological SATellite organisation.Organización europea de satélitesmeteorolóxicos. Organismo intergober-namental integrado por dezaoitoestados europeos, que controla eexplota sistemas de satélites para oestudo do tempo atmosférico (entreeles, o METEOSAT).Web: http://www.eumetsat.de

EuroNews Canle informativa europeacreada en 1993 que transmite noticiasde todo o mundo en sete linguassimultaneamente: inglés, francés,alemán, italiano, portugués, español eruso. O seu control operativo teno,desde 1997, o fornecedor de noticiasbritánico ITN.Web: http://www.euronews.tv

Europa Press (EP) Axencia de noticiasespañola, fundada no 1957, con sedecentral en Madrid, que hoxe ofreceinformacións en galego, en catalán, envalenciano e mais en vasco.Web: http://www.europapress.es

European Video News (EVN) Orga-nización internacional, establecida enBruxelas e en Xenebra, que asegura a

91

transmisión de imaxes da actualidadeaos operadores de televisión do mundoenteiro. Funciona como un banco deimaxes de cadeas asociadas quexestiona a Unión Europea de Radio-difusión (EBU).

Eurosport Cadea de televisión europea,especializada na retransmisión deacontecementos deportivos, que difundeen dezaoito linguas para uns cincuentapaíses.Web: http://www.eurosport.com

Eurovisión Organización de radiotelevisióneuropea, que emitiu por primeira vez en1953, encargada da xestión deintercambios internacionais de noticias ede programas entre os membros daUnión Europea.Web: http://www.eurovision.net

EUTELSAT Acrónimo de EUropeanTELecommunications SATellite. Saté-lite europeo de telecomunicacións.Organización europea creada no 1977,con sede en París, para fornecerservizos de comunicación por satélite,que conta cunha flota de máis de vintesatélites do mesmo nome.Web: http://www.eutelsat.org

evento s.m. Acontecemento imprevisto.OBS. Aparece adoito empregado incorrectamentenos medios co significado de acto programado. Ing. event Fr. événement Cast. evento Pt.evento

ex cathedra u.f. Con autoridade maxistral.OBS. Locución latina, de uso culto.

exclusiva s.f. 1.- Noticia obtida por unmedio, da que os outros non dispoñen.Ing. 1.- scoop Fr. 1.- reportage exclusif,scoop Cast. 1.- exclusiva Pt. 1.- exclusiva,cachajprimicias.f. 2.- Autorización cedida a un únicomedio para cubrir determinadainformación.

executar v.t. Realizar, levar a cabo unhaacción.

Ing. to implement Fr. exécuter Cast. ejecutar,implementar Pt. executar, implementar

exhibición s.f. Mostra para o público.Ing. showjprograma de vidas exhibidas

expansor s.m. Circuíto electrónico queaumenta o rango dinámico dun sinal.Ing. expander Fr. expanseur, extenseur Cast.expansor Pt. expansorjcompresor

expediente s.m. 1.- Conxunto deinformacións arquivadas sobre un feitoou un personaxe.Ing. 1.- bundle Fr. 1.- dossier Cast. 1.-expediente Pt. 1.- dossiers.m. 2.- Méritos e actividades datraxectoria profesional ou académicadunha persoa.Ing. 2.- record Fr. 2.- dossier Cast. 2.-expediente Pt. 2.- historial

experto -a s. e adx. Persoa que posúe grandeexperiencia nun asunto.Ing. expert Fr. expert Cast. experto Pt.experto

exploración s.f. Percorrido que realiza ofeixe de electróns pola imaxe televisiva,dividíndoa nun determinado número deliñas que conteñen a información,cunha frecuencia o suficientemente altapara que o ollo, por inercia, perciba aimaxe como completa. SIN. varre-dura.Ing. scanning Fr. balayage Cast.exploración Pt. varredura, exploração

explotar v.t. Utilizar e tirar beneficios dunhacalidade, dun produto audiovisual oudunha idea.Ing. to exploit Fr. exploiter Cast. explotar Pt.explorar

exportar v.t. Enviar datos ou imaxes dunarquivo informático a outro, para osutilizar desde outra aplicación ouprograma. SIN. transferir, copiar.Ing. to export Fr. exporter Cast. exportar Pt.exportarjverter

92

exposímetro s.m. Aparello que mide aintensidade luminosa co fin de regular aentrada de luz na cámara.Ing. exposure meter Fr. posemètre Cast.exposímetro Pt. exposímetro

expulsión s.f. Acción do magnetoscopioque permite extraer automaticamente afita.Ing. eject

exteriores s.m.pl. Espazo físico fóra doestudio que é obxecto ou paisaxe dunhatoma.Ing. outdoors Fr. extérieurs Cast. exterioresPt. exteriores

exteriores, en u.f. (Gravación, programa)realizado fóra dos estudios detelevisión.Ing. outdoor Fr. en extérieurs Cast. enexteriores Pt. no exterior

extra s. Actor que participa ocasionalmentepara representar un personaxeintranscendente na rodaxe dunha pelí-cula ou na gravación dunha serie. SIN.figurante.Ing. extra Fr. figurant Cast. extra Pt. extrajactor

extraordinario -a adx. Que sae do normal,do adoito.Ing. extraordinary, unusual Fr.extraordinaire Cast. extraordinario Pt.extraordinário

ffacer ruído u.f. Provocar que se fale dun

tema, que teña presenza nos medios.facerse eco u.f. Aceptar unha noticia e

difundila.Ing. to echo Fr. se faire l’écho Cast. hacerseeco Pt. fazer-se eco

facho s.m. Dispositivo lixeiro de luzartificial que permite a gravación conclaridade en interiores e en exteriores.SIN. foco.Ing. floodlight Fr. projecteur Cast. antorchaPt. lâmpada

factor de kell u.f. Relación entre o límite deresolución observada e o número deliñas de varredura do sistema detelevisión. O enxeñeiro norteamericano Ray Davis Kellcalculou esa relación nunha media dun 70% parasistemas de exploración entrelazada e dun 90%para os de exploración progresiva, polascaracterísticas do ollo humano que non permitena identificación de pequenos elementos da imaxecando están moi preto uns dos outros. Ing. kell factor Fr. facteur de kell Cast.factor de kell Pt. factor de kelljpersistencia da visión, resolución

fade s.ing. > fundido.fade in u.f.ing. > fundido de apertura.fade out u.f.ing. > fundido de peche.fader s.ing. > atenuador corredizo.fala s.f. 1.- Facultade de falar.

Ing. 1.- speech Fr. 1.- parole Cast. 1.- hablaPt. 1.- falas.f. 2.- Idioma, lingua natural dun pobo.Ing. 2.- language Fr. 2.- langue Cast. 2.-habla Pt. 2.- falas.f. 3.- Variedade de lingua dunha áreaxeográfica concreta, dun grupo socialou mesmo dun individuo concreto.Ing. 3.- speech, dialect Fr. 3.- parler Cast.3.- habla Pt. 3.- fala

faladoiro s.m. 1.- Xénero dialogal no quevarios persoeiros, que adoitan ser fixosno programa, falan e discuten sobrevarios temas da actualidade ao xeitodunha conversa distendida. SIN.parladoiro.Ing. 1.- talk Fr. 1.- colloque, entretien Cast.1.- tertulia Pt. 1.- conversa, tertúlias.m. 2.- Emisión televisiva que respondea ese xénero. SIN. parladoiro.Ing. 2.- talk show, chat show Fr. 2.- colloqueCast. 2.- tertulia Pt. 2.- conversajcoloquio, debate, mesa redonda

falso -a adx. Enganoso, que non se axusta árealidade.Ing. false Fr. faux Cast. falso Pt. falsojnoticia falsa

93

falso directo u.f. Gravación que se presentaao público coma se fose en directo.Ing. simulated live Fr. faux direct Cast. falsodirecto Pt. falso directo

falso raccord u.f. Incongruencia nacontinuidade entre dúas imaxes. > errode continuidade.

famoso -a adx. e s. Que goza de sona, depopularidade, de relevancia pública.Ing. vipjsala de famosos

FAPAE Federación de Asociaciones deProductores Audiovisuales Españoles.Federación de asociacións de produto-res audiovisuais españois, que congregaempresas de produción de cine e detelevisión, creada en 1991 para adefensa dos intereses profesionais eempresariais do sector.Web: http://www.fapae.es

fase, en u.f. V. en fase. fast forward u.f.ing. > avance rápido.fast rewind u.f.ing. > rebobinaxe rápida.fax s.m. Sistema de transmisión de

documentos escritos que se reproducena distancia mantendo a forma idénticaao orixinal, a través da liña telefónica.Ing. fax Fr. fax Cast. fax Pt. faxjxornalismo do fax

feedback s.ing. 1.- Reacción ou resposta doreceptor ante unha mensaxe, que llepermite ao emisor avaliar a eficacia dasúa transmisión. > retroacción.s.ing. 2.- Técnica empregada paraprocesamento de sinais en circuítoselectrónicos que consiste en sumarparte do sinal de saída ao de entrada. >retroalimentación.

feito s.m. O que aconteceu e que ésusceptible de se converter en noticia.Ing. fact, event Fr. fait Cast. hecho Pt. facto

feixe de electróns u.f. Conxunto deelectróns que percorren a pantalladesprazándose organizadamente porliñas.Ing. beam Fr. faisceau Cast. haz Pt. feixe

FIAT-IFTA Fédération Internationale desArchives de Télévision- InternationalFederation of Television archives.Federación internacional de arquivos detelevisión. Asociación profesionalcreada en Roma en 1977 polosresponsables da conservación e xestiónde arquivos dos organismos de televi-sión, para favorecer a cooperación enmateria de documentación audiovisual,procurando a compatibilidade dos siste-mas de documentación e o intercambiode materiais, técnicas e soportes para aconservación das gravacións.Web: http://www.fiatifta.org

fibra óptica u.f. Cable de material sintéticoempregado para a construción de redesde comunicación que transporta sinaisluminosos xerados por un láser erecollidos por unha célula fotoeléctrica.SIN. fibra de vidro.Aínda que é máis caro ca o coaxial, ten múltiplesvantaxes, como a alta velocidade de transmisiónou a gran capacidade de sinais que podetransportar. Ing. optical fibre Fr. fibre optique Cast. fibraóptica Pt. fibra ópticajcable coaxial

ficción s.f. Xénero ou categoría de programabaseado en relatos imaxinarios.Ing. fiction Fr. fiction Cast. ficción Pt. ficçãojserie, dramático

ficheiro s.m. 1.- Conxunto de datosinformatizados organizados e identifi-cados cun nome xeral.Ing. 1.- file Fr. 1.- fichier Cast. 1.- fichero,archivo Pt. 1.- ficheirojbanco de datoss.m. 2.- Catálogo dos fondos documen-tais da empresa de comunicación, quefacilita a busca e identificación dundocumento.Ing. 2.- index file Fr. 2.- fichier Cast. 2.-fichero, archivo Pt. 2.- ficheiro

ficheiro de medios u.f. Arquivo infor-mático que contén o bruto das imaxes

94

dixitais para a posterior montaxe dapeza informativa.Ing. binjresponsable de medios

fidelidade s.f. 1.- Calidade do público quesegue con constancia determinadaemisión periódica.Ing. 1.- loyalty Fr. 1.- fidélité Cast. 1.-fidelidad Pt. 1.- fidelidades.f. 2.- Exactitude, que reflicte os feitosexactamente.Ing. 2.- accuracy Fr. 2.- fidelité, exactitudeCast. 2.- fidelidad Pt. 2.- fidelidades.f. 3.- Grao de calidade dun aparello namedida en que evita a introdución deperturbacións e perdas de informaciónnos sinais que procesa.Ing. 3.- fidelity Fr. 3.- fidelité Cast. 3.-fidelidade Pt. 3.- fidelidadejalta fidelidade

fidelizar v.t. Poñer os medios para conseguire conservar un número de espectadoresque sigan sistematicamente unhaemisión.Ing. to loyal Fr. attacher la fidélité, fidéliserCast. fidelizar Pt. fidelizar

fiestra s.f. Recadro ou pantalla integrada nodecorado (real ou virtual) duninformativo, na que se proxecta unapoio gráfico das presentacións ou,tamén, a imaxe do xornalistadesprazado que mantén un diálogodirecto co locutor no estudio. SIN.ventá, xanela, selo.Ing. topic box, window Fr. fenêtre Cast.ventana Pt. selo, janela

figuración s.f. Conxunto de figurantesdunha produción audiovisual.Ing. extras Fr. figuration Cast. figuraciónPt. figuração

figurante s. Actor que participa nunha obraaudiovisual de maneira ocasional cunpapel moi pequeno, xeralmente senintervención falada. SIN. actor figu-rante, extra.Ing. extra Fr. figurant Cast. figurante,comparsa Pt. figurante

jmúsico figurantefill-up s.ing. > peza de recheo.Film Commission de Galicia Delega-

ción da Film Comission creada no2002, que ofrece unha base de datosvirtual do sector audiovisual (recursosloxísticos, recursos de produción, etc.)co fin de facilitar a realización deproducións cinematográficas ou televi-sivas en Galicia.Web: http://www.filmcommissionga-licia.org

filmar v.t. Gravar cunha cámara de cinesobre unha fita de celuloide. SIN.rodar.Ing. to film Fr. filmer Cast. filmar Pt. filmar

filme s.m. 1.- Fita delgada sensible á luz naque se gravan as imaxes. SIN. película.Ing. 1.- film Fr. 1.- film, pellicule Cast. 1.-filme, película Pt. 1.- filmes.m. 2.- Obra de cine. SIN. película,obra cinematográfica.Ing. 2.- film Fr. 2.- film Cast. 2.- filme,película Pt. 2.- filme

filmoteca s.f. 1.- Colección de películasordenadas.Ing. 1.- film archive Fr. 1.- filmothèque Cast.1.- filmoteca Pt. 1.- filmotecas.f. 2.- Lugar no que se conservanarquivadas as películas.Ing. 2.- film library Fr. 2.- filmothèque Cast.2.- filmoteca Pt. 2.- filmotecajmediateca

filtrar v.t. 1.- Facerlle chegar unhainformación a un xornalista ou a unmedio de maneira secreta.Ing. 1.- to leak, to screen Fr. 1.- fuir Cast. 1.-filtrar Pt. 1.- vazarjsoprov.t. 2.- Seleccionar os aspectos daactualidade que se queren difundir,rexeitando os que non interesan ou noncaben nese medio. SIN. peneirar.Ing. 2.- to filter Fr. 2.- filtrer Cast. 2.- filtrarPt. 2.- filtrarv.t. 3.- Ecualizar.

95

v.p. 4.- Introducirse un son nondesexado.Ing. 4.- to filter Fr. 4.- se filtrer Cast. 4.-filtrarse Pt. 4.- filtrar-se

filtro s.m. 1.- Dispositivo que seleccionaunha marxe de frecuencias dun sinalpara envialo depurado ao receptor.Ing. 1.- filter Fr. 1.- filtre Cast. 1.- filtro Pt.1.- filtrojecualizadors.m. 2.- Lámina transparente e fre-cuentemente coloreada que altera a luzrecibida no obxectivo da cámara devídeo.Ing. 1.- filter Fr. 1.- filtre Cast. 1.- filtro Pt.1.- filtros.m. 3.- En sentido figurado, o xornalistaque actúa como peneira da actualidade,escollendo e desbotando certas infor-macións ou datos.Ing. 3.- filter, gatekeeper Fr. 3.-sélectionneur Cast. 3.- filtro Pt. 3.- filtro

fin s. Rótulo que indica o remate, o finaldunha obra.Ing. the end Fr. la fin [f.] Cast. fin [m.] Pt.fim [m.]jXXX

final s.m. Desenlace da trama dun produtoaudiovisual.Ing. end Fr. fin Cast. final Pt. final

final aberto u.f. Remate do argumentodunha obra audiovisual cunharesolución das tramas só parcial, quedeixa no espectador a incerteza dodesenlace.Emprégase ás veces coa intención dunha seguinteentrega no futuro.

final feliz u.f. Remate dun argumento dunhaobra de ficción no que os conflitos seresolven de maneira favorable aosprotagonistas con valores positivos.Ing. happy end Fr. fin hereuse Cast. finalfeliz Pt. final feliz

FIP Federación Internacional dePeriodistas. V. IFJ.

firma s.f. Sinatura.

fita s.f. Soporte magnético para o rexistro ereprodución de imaxes e son. SIN.cinta.Ing. tape Fr. cassette Cast. cinta Pt. fita

flash s.m. 1.- Noticia breve.s.m. 2.- Plano de proxección moi breveque se introduce no medio dunhasecuencia para recordarlle ouanticiparlle algún feito ao espectador.s.m. 3.- Luz súbita producida por unfoco luminoso. SIN. luz relampo.OBS. Trátase dun termo inglés xa asentado nalingua galega.

flashback s.ing. Figura expresiva consis-tente en romper a narración lineal pararetroceder a un acontecemento dopasado. > analepse.

flashforward s.ing. Figura expresiva queanticipa o futuro no relato audiovisual.> prolepse.

flipping s.ing. Follear. Acción do espectadorde facer un percorrido rápido ordenadopolas cadeas mediante o botón domando que permite esta opción, paravalorar o interese das emisións e facer asúa escolla. > cambio en orde.

floodlight s.ing. 1.- Conxunto de lámpadassituadas no centro dun reflectorparabólico, que emiten un feixe de luzamplo e difuso empregado para ailuminación xeral. > foco.s.ing. 2.- > luz de ambientación.

floppy disc s.ing. Disco flexible. > disquete.flou s.fr. Filtro que proporciona unha imaxe

de ambiente difusa, pouco nítida. >lente difusora.

fluorescencia s.f. Emisión de luz queproducen algunhas substancias enestado de excitación, só en canto duraese estado.Ing. fluorescence Fr. fluorescence Cast.fluorescencia Pt. fluorescênciajfosforescencia

fluxo de comunicación en dúas etapasu.f. V. dobre fluxo da comunicación.

FM sigla 1.- Frecuencia Modulada.

96

sigla 2.- Frecuencia Media.focal variable u.f. Obxectivo que permite o

achegamento ou distanciamento daimaxe enfocada sen desprazar a cámarafisicamente nin trocar as lentes. SIN.zoom.

foco s.m. 1.- Aparello xerador e proxector deluz. SIN. facho.Ing. 1.- floodlight Fr. 1.- projecteur Cast. 1.-foco Pt. 1.- focos.m. 2.- No sistema óptico, punto no queconverxen os raios de luz que entranparalelos ao eixe dunha lente.Ing. 2.- focus Fr. 2.- foyer, point focal Cast.2.- foco Pt. 2.- focojenfocar

fogos de artificio u.f.pl. Pirotecniaempregada para efectos especiais nasgravacións de ficción.Ing. fireworks Fr. feu d’artifice Cast. fuegosartificiales Pt. fogos de artifício

folletín s.m. Telenovela.fonación s.f. Emisión da voz ou da palabra.

Ing. phonation Fr. phonation Cast. fonaciónPt. fonação

fondo s.m. Contorno que rodea o obxectoprincipal.Ing. background Fr. fond Cast. fondo Pt.fundo

fondo azul u.f. Panel de cor azul queconforma o decorado dun estudio detelevisión para a realización da chave decroma.

fondo sonoro u.f. Conxunto de sons queacompañan a mensaxe sonora principale que a contextualizan.

fonética s.f. 1.- Conxunto de sons dunhalingua en relación á súa pronuncia.Ing. 1.- phonetics Fr. 1.- phonétique Cast. 1.-fonética Pt. 1.- fonéticas.f. 2.- Parte da lingüística que estuda ossons da fala.Ing. 2.- phonetics Fr. 2.- phonétique Cast. 2.-fonética Pt. 2.- fonética

foniatría s.f. Disciplina da medicinadedicada ás enfermidades dos órganosde fonación.

Ing. phoniatry Fr. phoniatrie Cast. foniatríaPt. foniatria

fonoteca s.f. 1.- Arquivo ordenado dedocumentación sonora.Ing. 1.- sound archive Fr. 1.- phonothèqueCast. 1.- fonoteca Pt. 1.- fonotecas.f. 2.- Local no que se conserva esearquivo.Ing. 2.- record library Fr. 2.- phonothèqueCast. 2.- fonoteca Pt. 2.- fonoteca

fonte s.f. 1.- Orixe dunha información.Ing. 1.- source Fr. 1.- source Cast. 1.- fuentePt. 1.- fontes.f. 2.- Persoa ou organismo que facilitaunha información.En xeral, fálase de fontes de información ou redede fontes para designar o conxunto de medios aosque recorren os xornalistas para obter informa-ción: axencias de prensa, gabinetes, bancos dedatos, bibliotecas, confidentes, outros medios decomunicación, etc.Ing. 2.- source Fr. 2.- source Cast. 2.- fuentePt. 2.- fonte

fonte anónima u.f. Fornecedor dunhainformación do que non se revelapublicamente a identidade por motivosde seguridade ou causa extrema.jconfidente, segredo profesional

fonte de vídeo u.f. Apartado do guióntécnico dun programa de televisión noque se recollen as indicacións relativasá orixe das imaxes que se van emitir.Basicamente especifícanse como colas (imaxessen locución gravada, que narra o condutor desdeo estudio), vídeo puro (imaxes e son ambientecunha forte carga informativa de seu, sennarración), VTR (gravación de imaxe e son, quese lanza tras a entrada do condutor) e directo(conexión en vivo co lugar dos feitos).Ing. video source Fr. source Cast. fuente Pt.vídeo

foquista s. Profesional encargado deenfocar a imaxe na cámara e, nalgúnscasos, de elixir o encadramento correctoda imaxe seguindo, no caso da tele-visión, as instrucións do realizador ou,

97

no caso do cine, do director defotografía.Ing. focus puller Fr. cadreur Cast. foquistaPt. foquista

fóra de campo u.f. Espazo visual que nonentra no cadro do obxectivo da cámaraque capta a imaxe. SIN. fóra doencadramento.Ing. out of field, off-screen Fr. hors champCast. fuera de campo Pt. fora de campojvoz fóra de campo

fóra de foco u.f. Zona da imaxe na que oscontornos non están delimitados.jdesenfoque

fóra! interx. Advertencia aos técnicos eartistas do remate da gravación dunhatoma ou do desenvolvemento dunhaemisión.

formatar v.t. Preparar a estrutura, darformato a un disquete, a un documento,etc.Ing. to formate Fr. formater Cast. formatearPt. formatarjdesformatar

formato s.m. 1.- Dimensións físicas dunsoporte audiovisual (referidas ao largoda fita, ás perforacións, á forma) ou dapantalla de televisión ou das imaxesproxectadas.Ing. 1.- format Fr. 1.- format Cast. 1.-formato Pt. 1.- formatojrelación de aspectos.m. 2.- Forma característica dunha obratelevisiva (xénero, estilo, duracióntemporal).Ing. 2.- format Fr. 2.- format Cast. 2.-formato Pt. 2.- formatojxénero

formato de bandas negras u.f. Formatoque preserva o orixinal das películascinematográficas adaptado para panta-llas comúns de televisión 4:3, coas dúasbandas negras na parte superior einferior da imaxe. SIN. formato decaixa de correo.Ing. letterbox

formato letterbox u.f. > formato debandas negras.

formato panorámico u.f. Pantalla ouimaxe de tamaño superior á conven-cional e de forma máis alongada, quepresenta unha relación entre o largo e oalto da imaxe de 16:9, fronte á común4:3.

formato probeta u.f. Esquema dunprograma televisivo ideado a partir defórmulas de éxito doutros programas.

fornecedor -ora adx. e s. Persoa ouempresa que abastece dos recursosnecesarios outra empresa. SIN. prove-dor.Ing. provider Fr. fournisseur Cast.suministrador, proveedor Pt. fornecedor

FORTA Federación de Organismos deRadio e Televisión Autonómicos.Organismo creado en 1989 para ointercambio e acordos de programacióne servizos ou calquera asunto deinterese común para as emisoras deradio e televisión autonómicas. Organí-zase en comisións de traballo concarácter temático (audiencias, comprade dereitos de antena, etc.). Na actuali-dade agrupa as canles autonómicas doEstado español ETB, TVC, TelevisiónMadrid, TVG, Televisió Valenciana,Televisión de Andalucía (CanalSur),TV Canaria e TV Castilla-La Mancha.Web: http://www.forta.es

fosforescencia s.f. Característica dos tubosde televisión de emitir luz continua,cunha certa remanencia unha vezcortada a excitación.Ing. phosphorescence Fr. phosphorescenceCast. fosforescencia Pt. fosforescência

fotografía s.f. 1.- Imaxe fixa obtida pormedio dunha cámara.Ing. 1.- photograph Fr. 1.- photographieCast. 1.- fotografía Pt. 1.- fotografias.f. 2.- Coidado dos aspectos estéticosda imaxe no decurso dunha rodaxe emais na supervisión da montaxe.

98

Ing. 2.- photography Fr. 2.- photographieCast. 2.- fotografía Pt. 2.- fotografia

fotograma s.m. Cada unha das imaxes fixasque compoñen a filmación cinemato-gráfica que, proxectadas nun ritmodeterminado, crean a ilusión de move-mento.Ing. still Fr. photogramme Cast. fotogramaPt. fotograma

fotómetro s.m. Dispositivo empregado paramedir a luz co fin de coñecer conexactitude a intensidade luminosa doobxecto da toma.Ing. photometer Fr. photomètre Cast.fotómetro Pt. fotómetro

fotón s.m. Unidade elemental de enerxía queintervén nos procesos de emisión e deabsorción da radiación electromag-nética.Ing. photon Fr. photon Cast. fotón Pt. fotão

fragmentación s.f. Tendencia á diversi-ficación da audiencia por sectores.Ing. narrowcasting, fragmentation Fr.fragmentation Cast. fragmentación Pt.fragmentação

frame s.ing. Imaxe completa de televisión. >cadro.

France Télévision Compañía que agrupaas canles de servizo público galasFrance 2, France 3 e France 5.Web: http://www.francetv.fr

franxa de día u.f. Franxa horaria quecomprende toda a xornada agás oshorarios de máxima audiencia e afranxa de noite.Ing. day time Fr. heures diurnes Cast. bandade día Pt. horário diúrno

franxa de máxima audiencia u.f. Horasdo día nas que se concentra ante otelevisor o maior número deespectadores. SIN. franxa quente.Aínda que varía segundo o estilo de vida dospaíses, en Galicia comprende aproximadamentedas 20:30h do serán á media noite.Ing. primetime Fr. heures de grande écouteCast. horario estelar, horas de máximaaudiencia Pt. horário nobre

franxa de noite u.f. Período da xornadaque, na estruturación da grella,abrangue as últimas horas do día ata oamencer.Na programación en Galicia, comprende das20:30h do serán ás 2:00h da mañá, aproximada-mente. Adóitese subdividir en franxa quente, queson as primeiras horas, nas que se acumula maioraudiencia, e noite II, a partir da media noite.Ing. night time Fr. programmes de deuxièmepartie de soirée Cast. horario de noche Pt.horário nocturno

franxa horaria u.f. Cada un dos períodostemporais en que se estrutura a xornadapara clasificar as audiencias e, enfunción destas, os tipos de programas.Malia que cada medio establece a súa propiadivisión, en xeral fálase de: franxa de mañá (de7:00 a 13:30h); franxa de mediodía (de 13:30 a15:30h); franxa de tarde (de 15:30 a 18:00h);franxa do serán (de 18:00 a 20:30h) ou pre-máxima audiencia (de 19:30 a 20:30h); franxa demáxima audiencia (de 20:30 a 24:00h); noite II oumedia noite (de 24:00 a 2:00h) e madrugada (de2:00 a 7:00h).Ing. time slot Fr. tranche horaire Cast.banda horaria, franja horaria Pt. faixahorária

franxa quente u.f. Franxa de máximaaudiencia.

frecuencia s.f. 1.- Oscilacións producidaspor unha onda, en particular,electromagnética, durante un ciclo.Exprésase en hertzs.Ing. 1.- frequency Fr. 1.- fréquence Cast. 1.-frecuencia Pt. 1.- frequênciajbanda de frecuencias, CAFs.f. 2.- Intervalo regular de tempoexistente entre fenómenos similares.Ing. 2.- frequency Fr. 2.- fréquence Cast. 2.-frecuencia Pt. 2.- frequência

frecuencia alta (HF) u.f. Frecuenciacomprendida entre 3 MHz e 30 MHz.

frecuencia baixa (LF) u.f. Frecuenciacomprendida entre 30 kHz e 300 kHz.

99

frecuencia de liña u.f. Cantidade de liñashorizontais exploradas cada segundonun sistema de televisión analóxico.

frecuencia de mostraxe u.f. Número demostras por segundo obtidas no procesode dixitalización que, segundo oteorema de Nyquist, debe ser igual ousuperior ao dobre do largo de banda dosinal para que non se perda informa-ción.jmostraxe, superposición de espectro

frecuencia extra alta (EHF) u.f.Frecuencia comprendida entre 30 GHZe 300 GHz.

frecuencia intermedia u.f. Frecuencia áque se modulan os distintos sinaisradioeléctricos na entrada do circuítoreceptor, que permite a simplificación ea redución do custo dos equipamentosde telecomunicación.jmodulación

frecuencia media (FM) u.f. Frecuenciacomprendida entre 300 kHz e 3000kHz.

frecuencia modulada (FM) u.f. Métodode modulación que mantén constante aamplitude da onda portadora, variandoa súa frecuencia proporcionalmente aosinal modulador.jmodulación da frecuencia

frecuencia moi alta (VHF) u.f. Frecuen-cia comprendida entre 30 MHz e 300MHz.O rango de frecuencias VHF destínase naactualidade á radio dixital exclusivamente, xa quedesde o 2003 cesaron as emisións de televisiónnesta banda.

frecuencia moi baixa (VLF) u.f.Frecuencia comprendida entre 3 kHz e30 kHz.

frecuencia súper alta (SHF) u.f.Frecuencia comprendida entre 3 GHz e30 GHz.

frecuencia ultra alta (UHF) u.f.Frecuencia comprendida entre 300MHz e 3000 MHz.

freelance s.ing. Literalmente, francotirador,que participa nunha guerra senpertencer a ningún exército regular.Traballador por conta propia. >autónomo.

f-stops s.ing. > escala de números f.funda antivento u.f. Cuberta de esponxa

que envolve o micrófono para atenuaros ruídos parasitos durante a recollidado son, debidos ás petadas do vento,golpes de aire do falante, fonemassibilantes, etc.Con frecuencia incorpora o logotipo da cadea detelevisión á que corresponde, como elemento deidentificación. Ing. foam windscreen, mike sock Fr.bonnette anti-vent, boule anti-vent Cast.funda antiviento, alcachofa Pt. espuma

fundido s.m. Tipo de transición entre dúasimaxes, dúas fontes sonoras ou deiluminación, que sobrepón durante oproceso unha á outra paulatinamente,ata que desaparece a primeira.Ing. dissolve, fade Fr. fondu Cast. fundidoPt. fusão, fundidojcorte

fundido de apertura u.f. Apariciónprogresiva da imaxe desde negro. SIN.fundido de entrada.Ing. fade in Fr. ouverture en fondu Cast.fundido de apertura Pt. aparecimentoprogressivo

fundido de peche u.f. Esvaecementoprogresivo da imaxe final dunha obraata que queda en negro. SIN. fundidode saída.Ing. fade out Fr. fermeture en fondu Cast.fundido de cierre Pt. desvanecimentoprogressivo

fundido en negro u.f. Esvaecementoprogresivo da imaxe ata o negro, quemarca unha pausa entre secuencias.Ing. fade out Fr. fondu au noir Cast. fundidoen negro Pt. desaparecimento para negro

100

fundido encadeado u.f. Efecto de vídeo oude audio no que unha fonte vaidesaparecendo ao tempo que entra aseguinte, quedando superpostas duranteun tempo.Ing. dissolve Fr. fondu echaîné Cast. fundidoencadenado Pt. disolve, encadeado

fundir v.t. Encadear dúas imaxes, dúasfontes sonoras ou de iluminación, demaneira progresiva.Ing. to fade Fr. faire un fondu Cast. fundir Pt.fazer uma fusão, fundir

fusilar v.t. Plaxiar un texto ou unhainformación sen citar a súa procedencia.Ing. to pinch Fr. piller Cast. fusilar Pt.plagiar

ggabinete de comunicación u.f. Departa-

mento dunha institución ou dunhaempresa, encargado das relacións cosmedios de comunicación e dotratamento da información xerada polaentidade. SIN. gabinete de prensa.Ing. press office Fr. bureau de presse Cast.gabinete de prensa Pt. gabinete decomunicação

gag s.m. Acción verbal ou visual inesperadae sorprendente que procura un efectogracioso. SIN. efecto cómico.OBS. Trátase dun termo inglés de recente incor-poración á nosa lingua.

Galicia TV Canle internacional daCRTVG que emite a través do satéliteHispasat para Europa e América, conprogramación específica.Web: http://www.crtvg.es jTVG

Galivisión Marín Canle local con sedeen Marín (Pontevedra), de titularidadeprivada. Emite desde o ano 1995 porsistema de difusión terrestre para toda aprovincia e norte de Portugal e taménpor cable para Marín, Bueu e AGuarda.

gama s.f. Serie gradual de tons ou cores.

Ing. range Fr. gamme Cast. gama Pt. gamagamma s.f. Lei exponencial que refire o

fenómeno de non linearidade da luzemitida polos fósforos do tubo de raioscatódicos, é dicir, a descompensaciónque existe entre a tensión de entrada notelevisor e a luz emitida.Ing. gamma Fr. gamme Cast. gamma Pt.gamma

gamma, corrección de u.f. V. correcciónde gamma.

ganancia s.f. 1.- Relación entre a amplitudede saída dun amplificador e acorrespondente amplitude de entrada.Adoita expresarse en dB.Ing. 1.- gain Fr. 1.- gain Cast. 1.- gananciaPt. 1.- ganhos.f. 2.- Función da cámara de vídeo quepermite aumentar a luminosidade daimaxe cando a cantidade de luz éinsuficiente.Ing. 2.- gain Fr. 2.- gain Cast. 2.- gananciaPt. 2.- ganhojCAGs.f. 3.- Función de procesamento deaudio polo que se incrementa oudiminúe o seu sinal de entrada.Ing. 3.- gain Fr. 3.- gain Cast. 3.- gananciaPt. 3.- ganho

gancho s.m. 1.- Aspecto dunha campaña oudun programa que se espera que sexa oque esperte o interese do público ao quese dirixe. SIN. engado.Ing. 1.- pulling Fr. 1.- accroche [f.] Cast. 1.-gancho, cebo Pt. 1.- ganchos.m. 2.- Actor ou actriz contratada porun programa de cámara oculta paraprovocar determinadas situacións.

gatekeeper s.ing. Porteiro. Profesional dainformación que, grazas ao seu posto,pode exercer certo poder na seleccióndas noticias e dos datos. > filtro.É un concepto da Teoría da Comunicación demasas introducido Kurt Lewin e adaptado porManning White cara ao 1950 que evidencia aestrutura de barreiras no fluxo informativo quecaracteriza os medios de comunicación, con

101

profesionais que actúan como controladores dainformación e, en consecuencia, da opinión nasociedade.

genlock s.ing. Abreviatura de synchronisation

GENerator LOCK. Chave de xerador dasincronización. Dispositivo quepermite sincronizar distintas fontes devídeo (ou tamén o reloxo interno dunhafonte de vídeo) cun sinal externo. >xerador de sincronismo.

GIF Grafic Interchange Format. Formatográfico de intercambio. Estándar decompresión de imaxes desenvolvido en1987 por CompuServe para ointercambio de vídeo a través dedistintas plataformas.

glamour s.ing. > engado.GMT sigla Greenwich Mean Time. Hora do

meridiano de Greenwich. Hora dereferencia mundial para coordinar osfusos horarios das diferentes partes daTerra tomada en relación ao Meridianode Greenwich, en Londres.

gobo s.m. Superficie negra e opaca parareducir a luz incidente.Incorpora con frecuencia perforacións quepermiten proxectar formas definidas. En sistemasde iluminación de actuacións musicais mesmoinclúe mecanismos xiratorios para engadirmovemento á proxección da luz.OBS. Acrónimo procedente do inglés,posiblemente de go between ou go black out.Ing. gobo Fr. gobo Cast. gobo Pt. gobo

grade s.f. Grella, reixa.gráfico -a adx. 1.- Que representa algo por

medio de trazos ou debuxos.Un dos campos informativos que se apoia conmáis frecuencia nos elementos gráficos para acomunicación dos datos é a meteoroloxía. Atendencia actual é incorporalos tamén a outrasáreas temáticas (economía, por exemplo), xa quefacilitan a comprensión da noticia dunha maneiravisual axeitada ao medio.Ing. 1.- graphic Fr. 1.- graphique Cast. 1.-gráfico Pt. 1.- gráficos.m. 2.- Grafismo.

grafismo s.m. Representación de algo pormedio dun debuxo ou de signos: mapa,rótulo, anagrama, logotipo ou calqueradeseño, fixo ou con movemento. SIN.gráfico.Ing. graphic Fr. graphique Cast. grafismoPt. grafismo

grafismo horario u.f. Esquema dun reloxoen pantalla que antecede o telexornalpara dar a imaxe de precisión temporale que actúa como cartón de protección.Ing. clock wipe

grafista s. Técnico encargado de elaborar osgrafismos.

gran primeiro plano u.f. Imaxe querecolle a cara do suxeito desde o queixoata o comezo da testa. SIN.primeirísimo plano.OBS. Emprégase adoito como sinónimo de planodetalle. Ing. big close-up Fr. très gros plan Cast.gran primer plano Pt. primeiríssimo plano,grande primeiro plano

gran público u.f. Audiencia en masa,potencial ou efectiva, sendiferenciacións.Ing. broad audience Fr. grand public Cast.gran público Pt. grande público

gran reportaxe u.f. Reportaxe de longaduración (de vinte a sesenta minutos),cunha preprodución e produciónelaborada en amplos prazos co fin deobter un tratamento profundo do asunto.

grande angular u.f. 1.- Obxectivo de curtadistancia focal que permite captargrandes superficies, cun ángulo de entre50 e 180 graos, pero cunha deformaciónda imaxe nas beiras.Ing. 1.- wide angular lens Fr. 1.- grand-angulaire Cast. 1.- gran angular Pt. 1.-grande angularu.f. 2.- Plano tomado con ese obxectivo.Ing. 2.- wide angle Fr. 2.- grand-angulaireCast. 2.- gran angular Pt. 2.- grandeangular

granulación s.f. Presenza, por causa dunhaimperfección técnica ou como efecto

102

artístico buscado, de pequenos puntosvisibles na imaxe, que lle restan nitidez.Ing. grainy effect Fr. grain, granulationCast. granulación, granulado Pt. granu-lação

gratuíto -a adx. 1.- De balde, que non custacartos.Ing. 1.- free Fr. 1.- gratuit Cast. 1.- gratuitoPt. 1.- gratuitoadx. 2.- Sen fundamento.Ing. 2.- unfounded, gratuitous Fr. 2.- gratuitCast. 2.- gratuito Pt. 2.- gratuito

gravación s.f. Acción ou efecto de gravar osinal de audio e/ou vídeo paraconservalo ou para o seu posteriortratamento e emisión.Ing. recording Fr. enregistrement Cast.grabación Pt. gravação

gravador -ora adx. 1.- Que grava.Ing. 1.- recording Fr. 1.- enregistreur Cast.1.- grabador Pt. 1.- gravadors.f. 2.- Aparello que rexistra un sinal (deaudio, de vídeo, etc.).Ing. 2.- recorder Fr. 2.- enregistreur Cast. 2.-grabadora Pt. 2.- gravador

gravadora de medios u.f. Equipamentoque codifica un sinal de audio e/ouvídeo nun servidor, para a súa posterioredición dixital.As noticias, por exemplo, enviadas por axenciaque chegan a unha redacción dixital codifícansedirectamente na gravadora de medios paraeditalas no sistema numérico aínda que na orixefosen analóxicas. jresponsable de medios

gravamos! interx. Voz coa que o rexedoradvirte do inicio da gravación.

gravar v.t. Rexistrar imaxes e/ou son sobreun soporte coa finalidade deconservalas e emitilas posteriormente.OBS. Se se emprega como soporte unha películade celuloide, dise filmar. Ing. to record Fr. enregistrer Cast. grabarPt. gravarjpregravado

graves s.m.pl. Intervalo de frecuencias quese adoita catalogar entre os 20 e os 360

Hz, as máis baixas dentro do espectroaudible.Ing. low sounds Fr. graves Cast. graves Pt.graves

grazing s.ing. Comportamento doespectador que cambia dunha cadea aoutra, prestándolles unha atencióndesigual aos programas. > seguimentomúltiple.jpeteirada

grella s.f. 1.- Plano detallado do horario dasemisións programadas diariamente porunha emisora. SIN. grade, grella deprogramación.Ing. 1.- schedule, grill Fr. 1.- grille deprogrammation Cast. 1.- parrilla, rejilla Pt.1.- grelha, gradejprogramacións.f. 2.- Armazón metálica instalada naparte superior dun estudio de televisión,da que penduran os focos deiluminación.Ing. 2.- grid Fr. 2.- gril Cast. 2.- parrilla Pt.2.- grelha, grades.f. 3.- Reixa do tubo de raios catódicos.Ing. 3.- grid Fr. 3.- grille Cast. 3.- rejilla Pt.3.- grade

grupo de presión u.f. Conxunto de persoasque exercen certa influencia sobre ospoderes públicos de maneira nonoficial, para defenderen os interesesprofesionais ou doutra clase que elesapoian.Ing. lobby Fr. groupe de pression Cast.grupo de presión Pt. grupo de pressãojcuarto poder

grupo multimedia u.f. Concentración deempresas pertencentes a distintos eidosda comunicación: prensa, televisión,radio, editoriais, etc.A creación destes grupos de empresas facilita osgrandes investimentos de produtos que entretodas amortizan. Pero esas vantaxes empresariaisconstitúen, ao mesmo tempo, un perigo para opluralismo informativo, xa que unhas empresasalimentan as outras. Así, as publicacións daeditorial, por exemplo, promóvense en formato

103

informativo nos medios de comunicación dogrupo, que introducen na axenda da actualidadeos seus intereses comerciais.Ing. multimedia group Fr. groupemédiatique, groupe multimédia Cast. grupomultimedia Pt. grupo multimédia

guieiro (electrónico) de programaciónu.f. Directorio de programas interactivoque acompaña as emisións de televisióndixital co fin de informar o espectadorsobre a oferta televisiva e de asistilo naescolla dos espazos que lle interesen.Ing. electronic programme guide Fr. guideélectronique des programmes Cast. guía deprogramación Pt. guia de programaçãoelectrónico

guieiro de planos u.f. Repertorio ordenadodas tomas rexistradas nun soporte, cofin de facilitar o proceso de edición.SIN. listaxe de planos.Ing. edit list Fr. liste de montage Cast. listínde planos Pt. lista de ediçãojEDL

guindastre s.m. Máquina articulada, móbile orientable, que porta unha cámara noseu extremo superior e permite agravación ou toma de imaxes enmovemento desde un ángulo alto.Ing. crane Fr. grue Cast. grúa Pt. guindaste,gruajmaquinista

guión s.m. 1.- Esquema ordenado doscontidos dun programa minimamentedesenvolvidos, coa indicación daduración de cada un.Ing. 1.- script Fr. 1.- conducteur Cast. 1.-guión Pt. 1.- pauta, roteirojescadas.m. 2.- Redacción das intervenciónsque o presentador ou o actor debereproducir literalmente.Ing. 2.- script Fr. 2.- continuité Cast. 2.-guión Pt. 2.- pautas.m. 3.- Texto que detalla o tema,diálogos, indicacións técnicas, etc. dunproxecto audiovisual.

Ing. 3.- shooting script Fr. 3.- scénario,découpage Cast. 3.- guión Pt. 3.- roteirotécnicos.m. 4.- Signo ortográfico consistentenun pequeno trazo horizontal que uneelementos lingüísticos. SIN. trazo.Ing. 4.- hyphen Fr. 4.- trait Cast. 4.- guiónPt. 4.- travessão

guión de gravación u.f. Documentotécnico no que se recollen os detallesdos planos gravados e mais as inciden-cias técnicas da xornada.OBS. Se se trata dunha filmación, emprégaseguión de rodaxe. Ing. call sheet, script Fr. feuille de routeCast. guión de rodaje Pt. roteiro

guión de montaxe u.f. V. guieiro de planos.guión detallado u.f. Redacción que contén

os aspectos propios do guión dunhaprodución audiovisual, presentandodetalladamente cada escena en todos osseus aspectos.janálise de guión

guión gráfico u.f. Guión que detalla enviñetas ou en debuxos os planos dunhaobra audiovisual.Nos sistemas de edición non lineal cada corterepreséntase na pantalla cunha icona, que enconxunto conforma tamén un guión gráfico, demenor precisión ca a liña de tempo. Ing. storyboard

guión técnico u.f. Versión precisa edetallada da planificación técnica dunhaprodución audiovisual, dirixida aopersoal técnico.

guionista s. Autor de guións audiovisuais.Ing. scriptwriter Fr. scénariste Cast.guionista Pt. roteirista

hhalo s.m. Dispersión de luz que se crea na

imaxe ao redor dos obxectos brillantes.Ing. halo Fr. halo Cast. halo Pt. halo

halóxeno -a adx. Que contén na súaatmosfera gasosa un elemento químico

104

do grupo sétimo do sistema periódico(fluor, cloro, bromo, iodo ou ástato) queproduce unha luz branca e brillante.Ing. halogen Fr. halogène Cast. halógeno Pt.halogéneojlámpada de cuarzo

hardware s.ing. Conxunto de materiais edispositivos técnicos que conformanunha máquina electrónica, por oposiciónao software (programas). > equipa-mento.

harness s.ing. > arnés.HDCAM Formato de vídeo dixital en

soporte de fita, cunha mostraxe 4:1:1 eun fluxo de datos de 140 Mb/s, para atelevisión de alta definición e taménpara a cinematografía dixital.

HD-D5 Formato dixital de vídeo decaracterísticas semellantes ao D5, peroque permite a compresión.

HDTV sigla High Definition Television.Televisión de alta definición.

hecatombe s.f. Suceso desastroso, degraves consecuencias.Ing. disaster Fr. hécatombe Cast. hecatombePt. hecatombe

hemeroteca s.f. 1.- Arquivo ordenado depublicacións periódicas.Ing. 1.- newspaper archive Fr. 1.-département des périodiques Cast. 1.-hemeroteca Pt. 1.- hemerotecas.f. 2.- Lugar no que se conservan aspublicacións periódicas ordenadas.Ing. 2.- newspaper library Fr. 2.-département des périodiques Cast. 2.-hemeroteca Pt. 2.- hemeroteca

hertz (Hz) s.m. Unidade de frecuencia demovementos oscilatorios, equivalente aun período por segundo.No campo das comunicacións adoita empregarsepara expresar a frecuencia das ondaselectromagnéticas.Débelle o seu nome ao físico alemán H. R. Hertz(1857-1894).Ing. hertz Fr. hertz Cast. hercio, hertz Pt.hertz

HF sigla High Frequency. Frecuencia alta.

HI-8 High-8. Formato doméstico degravación audiovisual que traballa concintas de 8 mm de largura e que utilizaos sinais de luminancia e de cromi-nancia (Y/C) separadamente co fin demellorar a calidade da imaxe.

HI-FI sigla High Fidelity. Alta fidelidade.HISPASAT Sistema de satélites español,

nacido en 1989, cunha flota de catrosatélites de telecomunicacións, que tenunha vertente cara ao ámbito surameri-cano.Web: http://www.hispasat.com

home/muller do tempo u.f. Profesionalencargado de interpretar e de ofrecer ainformación meteorolóxica.Ing. weatherman Fr. homme de la météoCast. hombre del tiempo Pt. homem do tempojmeteorólogo

horario de máxima audiencia u.f.Franxa de máxima audiencia.

humor s.m. 1.- Maneira de presentar arealidade deformándoa con trazoscómicos.Ing. 1.- humour Fr. 1.- humour [m.] Cast. 1.-humor Pt. 1.- humors.m. 2.- Estado de ánimo dunha persoa.Ing. 2.- mood Fr. 2.- humeur [f.] Cast. 2.-humor Pt. 2.- humor

humor negro u.f. Humor que se basea enfeitos crueis ou dramáticos.Ing. sick humour, black humour Fr. humournoir Cast. humor negro Pt. humor negro

Hz Símbolo de hertz.

iICAA Instituto de la Cinematografía y de

las Artes Audiovisuales. Instituto dacinematografía e das artes audiovisuais(España). Organismo autónomo creadoen 1997 para a promoción doaudiovisual español e para a preserva-ción e restauración do patrimoniocinematográfico.

105

Web: http://www.mcu.es/cineicona s.f. Signo visual que representa un

obxecto.Ing. icon Fr. icône [f.] Cast. icono [m.] Pt.ícone [m.]

iconoscopio s.m. Tubo de cámara detelevisión, que converte as imaxesópticas en impulsos eléctricos para asúa difusión, gravación ou manipula-ción.Foi o primeiro modelo de tubo de cámara. Ing. iconoscope Fr. iconoscope Cast.iconoscopio Pt. iconoscópiojOrthicon, Plumbicon, Vidicon,Saticon

identidade visual u.f. Conxunto deelementos que definen un programa ouunha canle fronte ás outras e favoreceno seu recoñecemento inmediato.Ing. visuals Fr. identité visuelle Cast.identidad visual Pt. identidade visualjimaxe corporativa

identificación s.f. 1.- Documento querecoñece a identidade dun traballador.Ing. 1.- identification Fr. 1.- identificationCast. 1.- identificación Pt. 1.- identificaçãojacreditacións.f. 2.- Sentimento de semellanza ousolidariedade cunha situación ou conalguén.Ing. 2.- identification Fr. 2.- identificationCast. 2.- identificación Pt. 2.- identificação

ideoloxía s.f. Conxunto de ideas que tenunha persoa ou un grupo, quecondicionan a súa actividade.Ing. ideology Fr. idéologie Cast. ideologíaPt. ideologiajcláusula de conciencia, liña editorial

idioma s.m. Lingua propia dunha comuni-dade humana.Ing. language Fr. langue Cast. idioma Pt.idioma

IFJ International Federation of Journalists.Federación internacional de xornalistas,con sede en Bruxelas (Bélxica), queagrupa ao redor de 500.000 profesionaisde máis dun cento de países. Nacida co

fin de defender a liberdade de prensa en1926, e relanzada de novo nos anoscincuenta, na actualidade é a maiorasociación de xornalistas do mundo.Web: http://www.ifj.org

igualar v.t. Diminuír as diferenzas nadensidade e nas cores das diferentestomas gravadas, a través de técnicas delaboratorio no caso do celuloide, ou através de procesos dixitais coas novastecnoloxías.Ing. to calibrate, to standardize Fr.étalonner Cast. talonar, igualar Pt. igualar

iluminación s.f. 1.- Conxunto de proxecto-res de luz e aparellos destinados aaclarar unha escena.No sistema clásico de televisión conforman ailuminación básica tres fachos colocadosestratexicamente para evitar a aparición desombras: un directo sobre o obxecto, un decontraluz e outro de recheo. Ing. 1.- lighting Fr. 1.- éclairage Cast. 1.-iluminación Pt. 1.- iluminaçãojluz de recheo, luz chave, luz decontras.f. 2.- Actividade de controlar edispoñer o sistema de luces axeitado aoescenario dunha gravación.Ing. 2.- lighting Fr. 2.- éclairage Cast. 2.-iluminación Pt. 2.- iluminaçãos.f. 3.- Equipo responsable desaactividade.Ing. 3.- lighting team Fr. 3.- éclairage Cast.3.- iluminación Pt. 3.- iluminação

iluminador -ora s. Técnico especialista eniluminación.Ing. lighting engineer Fr. éclairagiste Cast.iluminador Pt. iluminador

imaxe s.f. 1.- Representación ou repro-dución dunha figura ou dunha persoa.SIN. plano.Ing. 1.- picture Fr. 1.- image Cast. 1.-imagen Pt. 1.- imagemjliña de imaxes.f. 2.- Aparencia física dunha persoa.Ing. 2.- image Fr. 2.- image Cast. 2.- imagenPt. 2.- imagem

106

jdereito á propia imaxes.f. 3.- Imaxe corporativa.Ing. 3.- (corporate) image Fr. 3.- habillage,image Cast. 3.- imagen Pt. 3.- imagem

imaxe activa u.f. Parte do sinal de vídeoque contén a información visual.No caso do sistema PAL, son activas 576 das 625liñas, e no NTSC, 487 das 525. O resto das liñasconteñen outros tipos de información comple-mentaria (teletexto, sinais de control, etc).

imaxe corporativa u.f. Identidade quepresenta unha empresa de cara aopúblico, definida xeralmente nunmanual.jlibro de estilo

imaxe de síntese u.f. Imaxe creada portratamento informático seguindomodelos da realidade humana. SIN.imaxe virtual.Ing. computer image Fr. image de synthèseCast. imagen de síntesis Pt. imagem desíntesejescenografía virtual

imaxe fraccionada u.f. División dapantalla en cadros con distintas escenas.Ing. split frame Fr. écran divisé Cast.imagen fraccionada Pt. divisão da tela

imaxes de arquivo u.f.pl. Gravaciónalmacenada para dispor dela cando forprecisa.Na emisión indícase co rótulo “arquivo”, queadvirte o espectador de que as tomas que está aver non pertencen á realidade inmediata, senónque son imaxes recuperadas. Ing. file pictures Fr. images d’archives Cast.imágenes de archivo Pt. imagens dearquivosjresponsable de medios

impacto s.m. 1.- Impresión intensa oumesmo violenta que sofre o telespecta-dor ante certas imaxes.Ing. 1.- impact Fr. 1.- impact Cast. 1.-impacto Pt. 1.- impactos.m. 2.- Repercusión que acada unhanoticia ou unha emisión na globalidadeda audiencia, que fai que transcendaespecialmente.

Ing. 2.- impact Fr. 2.- impact Cast. 2.-impacto Pt. 2.- impacto

imparcialidade s.f. Calidade de quen actúabuscando a verdade, sen se deixarinfluír polas súas simpatías e antipatíasnin por intereses alleos.Ing. impartiality Fr. impartialité Cast.imparcialidad Pt. imparcialidadejobxectividade

impedancia (Z) s.f. Característica duncompoñente eléctrico que se refire aograo de oposición ao paso da corrente, edetermina, polo tanto, a amplitude desacorrente. A unidade de medida é o ohm.Ing. impedance Fr. impédance Cast.impedancia Pt. impedância

implementar v.t. Adaptación do inglés to

implement. Poñer en funcionamento unplan, un sistema ou un equipamento. >executar.Ing. to implement Fr. implémenter Cast.implementar Pt. implementar

impresión s.f. 1.- Acción e efecto deimprimir.Ing. 1.- printing Fr. 1.- impression Cast. 1.-impresión Pt. 1.- impressãos.f. 2.- Opinión que se ten sobre algúnasunto ou persoa.Ing. 2.- impression Fr. 2.- impression Cast.2.- impresión Pt. 2.- impressão

impresora s.f. Periférico de saída dunsistema informático que permiteplasmar sobre papel os documentoselaborados no ordenador.Ing. printer Fr. imprimante Cast. impresoraPt. impressora

imprimir v.t. Reproducir caracterestipográficos ou grafismos sobre unpapel mediante unha máquinacontrolada por un programainformático.OBS. Ten dous participios: impreso e imprimido. Ing. to print Fr. imprimer Cast. imprimir Pt.imprimir

improvisar v.t. 1.- Describir uns feitos oudesenvolver un programa sen o apoiodun guión escrito ou sen preparaciónprevia.

107

Ing. 1.- to improvise Fr. 1.- improviser Cast.1.- improvisar Pt. 1.- improvisarv.t. 2.- Solucionar, arranxar ás présas unimprevisto.Ing. 2.- to improvise Fr. 2.- improviser Cast.2.- improvisar Pt. 2.- improvisar

impulso s.m. Sinal eléctrico de poucaduración. SIN. pulso.Ing. pulse Fr. pulsation Cast. impulso, pulsoPt. pulso, impulso

impulsos de control u.f.pl. Conxunto desinais electrónicos rexistrados na fita devídeo que regulan o comportamento dascabezas do magnetoscopio durante areprodución. SIN. pulsos de control,sinais de sincronismo.

IMX Formato de vídeo dixital creado porSONY, en soporte de fita, cunhamostraxe de 4:2:2 e un fluxo de datos de50Mb/s.

in situ u.f. Intervención que o xornalistarealiza perante a cámara abrindo anoticia desde o lugar dos feitos.OBS. Locución latina de uso común. Ing. stand up, wraparound Fr. in situ Cast. insitu Pt. no terrenojentrada, no terreo

INA Institut National de l’ Audiovisuel.Instituto nacional do audiovisual(Francia). Organismo creado en 1975para a conservación do patrimonioaudiovisual francés e a investigación nosector audiovisual.Web: http://www.ina.fr

inchar v.t. Aumentar unha información,esaxerala. SIN. inflar.Ing. to inflate Fr. gonfler, grossir Cast. inflar,hinchar Pt. inflar

inciso s.m. Interrupción dun discurso parafacer unha breve aclaración doutroaspecto.Na locución é imprescindible unha correctaentoación que marque con claridade os pequenosincisos (que no texto indican as comas), xa queunha lectura corrida ou con pausas inadecuadaspode modificar o sentido da oración.

Ing. aside, interpolated clause Fr. inciseCast. inciso Pt. inciso

incrustación s.f. Integración dunha imaxeou dun elemento gráfico noutramediante un procedemento electrónico.Ing. inlay, insert Fr. incrustation Cast.incrustación Pt. incrustaçãojchave de croma

independencia s.f. Soberanía, calidade denon estar sometido a persoas ninvínculos de ningunha caste, para ofrecerunha información libre.Ing. independence Fr. indépendence Cast.independencia Pt. independência

independente adx. 1.- Libre, non suxeito avínculos de ningún tipo.Ing. 1.- independent Fr. 1.- indépendantCast. 1.- independiente Pt. 1.- independenteadx. 2.- Que non condiciona o exercicioda súa actividade profesional ásopinións doutros.Ing. 2.- independent Fr. 2.- indépendantCast. 2.- independiente Pt. 2.- independente

indexar v.t. Dispor en orde unha base dedatos para facer o seu índice e facilitara localización dos contidos.Ing. to index-link Fr. indexer Cast. indexar,indizar Pt. indexar

indicación escénica u.f. Nota queacompaña os diálogos dun guión ou duntexto teatral co fin de facilitar e aclararaspectos da súa interpretación ou daposta en escena.Ing. stage direction Fr. indication scéniqueCast. acotación Pt. indicação

indicativo s.m. Secuencia sonora moi brevee repetitiva que identifica un programa,un microespazo ou unha canle, que seemite separando espazos televisivos.Ing. jingle Fr. indicatif Cast. ráfaga,indicativo Pt. jingle, sinal sonorojsintonía

índice s.m. 1.- Lista ordenada dos contidosdun libro, dunha base de datos, etc.Ing. 1.- index Fr. 1.- index Cast. 1.- índice Pt.1.- índex, índice

108

s.m. 2.- Número que expresa unharelación entre magnitudes oucantidades.Ing. 2.- index number Fr. 2.- index, indiceCast. 2.- índice Pt. 2.- índice

índice de audiencia u.f. Porcentaxe deaparellos de televisión sintonizadoscunha canle de televisión nunhadeterminada franxa horaria, conrespecto á totalidade de aparellosreceptores do territorio analizado.Diferénciase da cota de pantalla en que estaúltima mide as porcentaxes sobre a poboaciónque está vendo a televisión. Ing. rating Fr. indice d’ audience Cast.índice de audiencia Pt. índice de audiênciajaudimetría

infamar v.t. Manifestar algo que lle quita ocreto ou a boa sona a alguén.Ing. to defame, to slander Fr. diffamer Cast.infamar Pt. infamarjdereito á honra, difamación

inflar v.t. Inchar.influencia s.f. Capacidade dun medio ou

dun líder de opinión de exercer certopoder sobre o individuo, sobre asociedade ou mesmo sobre as relaciónsinternacionais.Ing. influence Fr. influence Cast. influenciaPt. influênciajcuarto poder

infoentretemento s.f. De información mais

entretemento. Tipo de programación deinformación e servizos tratada dun xeitoaccesible ao común da audiencia e coaintención de entreter.Ing. infotainment Fr. infotainment Cast.infoentretenimiento Pt. info-entretenimento

infografía s.f. Tratamento gráfico dainformación por ordenador.Ing. computer graphics Fr. infographie Cast.infografía Pt. inforgrafia, infografia

información s.f. 1.- Acción e efecto deinformar.Ing. 1.- report Fr. 1.- information Cast. 1.-información Pt. 1.- informaçãos.f. 2.- Contido dunha mensaxe.

Ing. 2.- information, data Fr. 2.- informationCast. 2.- información Pt. 2.- informaçãos.f. 3.- Noticia.Ing. 3.- report, news Fr. 3.- informationCast. 3.- información Pt. 3.- informaçãos.f. 4.- Conxunto de técnicas eactividades relacionadas cos medios decomunicación.Ing. 4.- information Fr. 4.- information Cast.4.- información Pt. 4.- informação

información confidencial u.f. V.confidencial.

información de primeira man u.f. V.primeira man, de.

información exclusiva u.f. Exclusiva.información negra/gris/branca u.f. V.

manipulación informativa.informar v.t. 1.- Dar a coñecer algún feito.

SIN. comunicar, dar conta.Ing. 1.- to report Fr. 1.- informer Cast. 1.-informar Pt. 1.- informarjdesinformarv.p. 2.- Pórse ao corrente dun asunto,adquirir coñecemento.Ing. 2.- to find out Fr. 2.- s’informer Cast. 2.-informarse Pt. 2.- informar-se

informática s.f. Tecnoloxía do tratamentoelectrónico da información.Ing. computing Fr. informatique Cast. infor-mática Pt. informática

informativo -a adx. 1.- Que informa.Ing. 1.- informative Fr. 1.- d’ informationCast. 1.- informativo Pt. 1.- informativoadx. 2.- Xénero baseado na descricióndos feitos en si e que prescinde daopinión de quen os narra.Ing. 2.- informative Fr. 2.- d’ informationCast. 2.- informativo Pt. 2.- informativos.m. 3.- Espazo televisivo que respondea ese xénero. SIN. telexornal,noticiario.Ing. 3.- news (programme) Fr. 3.- bulletin d’information Cast. 3.- informativo Pt. 3.-noticiário, boletim

informe s.m. Resumo dunha noticia degrande importancia que xustifica unhaampliación da peza principal con maiornúmero de datos e antecedentes.

109

Elabórase xeralmente con material de arquivo,ampla documentación e sen introducir valora-cións. Ing. report Fr. rapport, reportage Cast.informe Pt. inquérito

infravermello -a adx. De radiaciónelectromagnética con frecuencia menorá do vermello visible no espectroluminoso, polo que non é perceptiblepara o ollo humano.Os sistemas de captación de imaxes coninfravermellos empréganse para facer gravaciónsna escuridade. Ing. infrared Fr. infrarouge Cast. infrarrojoPt. infravermelho

inserción s.f. Proceso de edición analóxicoen magnetoscopio que non altera a pistade control orixinal e que permite, fronteá ensamblaxe, tratar por separado son,vídeo ou códigos de tempo.Require a gravación previa de impulsos de controlna fita. Ing. insert Fr. insertion Cast. inserción Pt.inserçãojensamblaxe

inserir v.t. Introducir unha imaxe ou uncorte de audio nun intervalo previa-mente editado.OBS. Ten dous participios: inserido e inserto. Ing. to insert Fr. insérer Cast. insertar Pt.inserir

inserir os códigos u.f. Introducir na cinta osinal dos códigos de tempo, paraproceder á minutaxe.Tamén se emprega tecear, de TC (timecode). jminutaxe

inserto s.m. 1.- Plano editado por inserción.Ing. 1.- inserts.m. 2.- V. total.

insonorizado -a adx. Que está acondi-cionado (un local) de maneira que seatenúa significativamente o paso de sonentre o interior e o exterior, e viceversa.Ing. soundproof Fr. insonorisé Cast.insonorizado Pt. insonorizado

instalar v.t. Situar un dispositivo no lugar eno xeito que lle corresponde, para quepoida realizar a súa función.Ing. to put in Fr. installer Cast. instalar Pt.instalar

instalar os cables u.f. Espallar unha redede cables de comunicación nun lugar.Ing. to cable Fr. câbler Cast. cablear Pt.instalar os cabos

instinto s.m. Capacidade dunha persoa deactuar de maneira oportuna sen queninguén llo aprendese, conseguindo unresultado superior ao dos demais. SIN.intuición.Ing. instinct Fr. instinct Cast. instinto Pt.instinto

integrado -a adx. e s. Que confía conoptimismo na cultura de masas,outorgándolle á televisión a capacidadede difusión da cultura e a de crear novasformas de coñecemento.É un adxectivo cuñado nesta acepción porUmberto Eco na súa análise da aceptación dacultura de masas, Apocalípticos e integrados.japocalíptico

íntegro -a adx. 1.- De grande honestidade.Ing. 1.- upright Fr. 1.- intègre Cast. 1.-íntegro Pt. 1.- íntegroadx. 2.- Completo, enteiro.Ing. 2.- unabridged, in full Fr. 2.- intégralCast. 2.- íntegro Pt. 2.- íntegro

INTELSAT Acrónimo de INternationalTELecommunications SATellite consor-tium. Consorcio internacional para astelecomunicacións por satélite, creadoen 1964, que administra o uso da redede satélites do mesmo nome, paratransmisións nacionais e internacionais.Web: http://www.intelsat.com

interactivo -a adx. Que intercambiainformacións en dobre sentido, é dicir,que o emisor é tamén receptor e vice-versa.Ing. interactive Fr. interactive Cast.interactivo Pt. interactivo

intercom s.m. Abreviatura de intercomu-nicación. Sistema de comunicaciónentre os compoñentes do equipo de

110

produción dun programa de televisión(realizador, cámaras, iluminadores,técnicos de son, etc.), que incorpora unmicrófono e un auricular ou unaltofalante.

interese s.m. 1.- Actitude de atención cara aun asunto.Ing. 1.- interest Fr. 1.- intérêt Cast. 1.-interés Pt. 1.- interesses.m. 2.- Calidade ou circunstancia polaque un tema ou unha persoa espertacuriosidade.Ing. 2.- interest Fr. 2.- intérêt Cast. 2.-interés Pt. 2.- interesse

interese público, de u.f. Que resultaatractivo para a maioría da cidadanía.

interface s.f. Nexo informático entreelementos centrais e periféricos.Ing. interface Fr. interface [f.] Cast. interfaz[f.] Pt. interface [f.]

interface RS-422 Interface para atransmisión de datos en serie,empregados para o control de magne-toscopios desde un ordenador nostraballos de edición profesional.

interface STDI Interface dixital paratransporte de vídeo comprimido.

interferencia s.f. Perturbación na recepcióndun sinal.Ing. interference Fr. interférence, parasitesCast. interferencia Pt. interferênciajruído

interferencia construtiva u.f. Interfe-rencia dun sinal por outro sinal, queproduce unha adición de potencias nosinal resultante por estaren en fase.jen fase

interfono s.m. Sistema que permite acomunicación desde o micrófono dasala de control a un altofalante ouauricular no estudio.Ing. talk-back

intermedio s.m. Espazo publicitario queinterrompe un programa. SIN. descanso.Ing. break Fr. pause publicitaire Cast.intermedio Pt. intervalo

Internet Rede mundial de carácter mixtoque interconecta os computadores detodos os usuarios que dispoñan dunmódem, a través da liña telefónica (fixaou móbil).Naceu nos Estados Unidos, comoseguinte paso a Arpanet creada nos 70,unha rede interna de comunicación dodepartamento americano de defensa.Hoxe en día, constitúe un medio decomunicación accesible á cidadanía deterritorios desenvolvidos e permite ointercambio de mensaxes electrónicas,a consulta de bancos de datos e ocomercio electrónico. A canle públicagalega (TVG) comezou a emitirregularmente pola Internet en temporeal en 1997, sendo unha das primeirastelevisións de Europa en facelo.jarañeira mundial

Internet2 Proxecto do consorcio de 200universidades dos Estados Unidos quedesde 1996 traballan no desenvolve-mento dunha rede alternativa de maiorcapacidade ca a Internet actual, que llespermita aos investigadores compartirrecursos e colaborar con novas aplica-cións e servizos, así como recibir sinaisde maior largo de banda como asaudiovisuais.

interpretación s.f. 1.- Explicación dosignificado dun feito ou dunhasituación.Ing. 1.- interpretation Fr. 1.- interprétationCast. 1.- interpretación Pt. 1.- interpretaçãos.f. 2.- Representación dun papeldramático ou execución dunha pezamusical.Ing. 2.- performance, playing Fr. 2.-interprétation Cast. 2.- interpretación Pt. 2.-interpretação

interpretativo -a adx. 1.- Xénero a camiñoentre o estritamente informativo e oopinativo, que consiste en analizar asrazóns e suxerir as posibles consecuen-cias dos feitos.

111

Ing. 1.- interpretative Fr. 1.- d’interprétation Cast. 1.- interpretativo Pt. 1.-interpretativoadx. 2.- Que responde a ese xénero.Ing. 2.- interpretative Fr. 2.- d’interprétationCast. 2.- interpretativo Pt. 2.- interpretativo

intervalo vertical u.f. Espazo entre oscadros dun sinal televisivo empregadopara a transmisión de informacións quenon están presentes na imaxe enpantalla, pero que poden ser transfor-madas en lendas ou outros tipos dedatos, como a sintonización automáticada cor.Ing. vertical interval Fr. intervalle verticalCast. intervalo vertical Pt. intervalo vertical

intimidade s.f. Aspectos da vida dunhapersoa ou dun grupo que pertencen aoseu espazo privado non compartido.jdereito á intimidade

intoxicación s.f. Defecto do xornalista quese converte en transmisor acrítico dosintereses das fontes, motivado polasrutinas de traballo, a complicidade cosgabinetes de comunicación ou asfiltracións interesadas.Ing. indoctrination Fr. intoxication Cast.intoxicación Pt. intoxicação

intriga s.f. Suspense.intro s.f. V. entrada.intuición s.f. Instinto.investigación s.f. Estudo profundo que

busca descubrir ou aclarar unhainformación.Ing. research Fr. recherche Cast. investiga-ción Pt. pesquisajxornalismo de investigación

investimento s.m. Cantidade de diñeiroempregada nun produto do que seespera obter beneficio posteriormente.Ing. investment Fr. investissement Cast.inversión Pt. investimentojorzamento

inxuria s.f. Lesión á dignidade da persoa, aoimputarlle certas calidades ou feitos quemenoscaban a súa sona ou atentancontra a súa estimación.

Ing. insult, slander Fr. injure Cast. injuriaPt. injúriajcalumnia, dereito á honra

ión s.m. Átomo ou grupo de átomos cargadode electricidade.jpantalla de plasma

IPI International Press Institute. Institutointernacional de prensa, con sede enViena (Austria) creado tras a SegundaGuerra Mundial para a defensainternacional da liberdade informativa,que agrupa xornalistas de máis de cenpaíses diferentes.Web: http://www.freemedia.at

IPS sigla Inches Per Second. Polgadas porsegundo. Medida da velocidade deavance da fita magnética.jpolgada

ipso facto u.f. Inmediatamente.OBS. Locución latina, de uso culto.

ironía s.f. Xeito de se expresar que consisteen dicir o contrario do que se pensa,entoando de maneira que o receptorcapte esa intención.Ing. irony Fr. ironie Cast. ironía Pt. ironiajretranca

ISDB-T Integrated Services DigitalBroadcasting-Terrestrial. Servizosintegrados de transmisión dixitalterrestre. Estándar de transmisión detelevisión dixital empregado no Xapón.jATSC, DVB-T

ISO International organization forstandardization. Organización interna-cional para a estandarización. Organis-mo non gobernamental creado en 1947que establece modelos de produtos eservizos, incluídas as telecomunica-cións, para facilitar o intercambiointernacional e favorecer o desenvolve-mento da normalización no mundo.OBS. O nome non é unha sigla, senón un prefixoderivado do grego isos, que quere dicir, igual.

Web: http://www.iso.org

112

ITV Independent Television. Rede deemisoras de televisión inglesa decarácter privado.Web: http://www.itv.com

jjack s.ing. > chaveta.jingle s.ing. > indicativo.joystick s.ing. > panca de mando.

kK Símbolo de Kelvin.kelvin (K) s. Escala de referencia na

medida da temperatura, na que o ceroequivale a -273.15 graos Celsius.Denomínase así na honra de Lord Kelvin (1824-1907). Ing. kelvin Fr. kelvin Cast. kelvin Pt. kelvin

key s.ing. > chave de croma.kinescope s.ing. > cinescopio.kitsch adx.alem. Badoco, de mal gusto,

concibido para as masas conpretensións de arremedar as creaciónselitistas.

Kw Símbolo de quilowatt.

llaboratorio s.m. Local no que se realizan as

operacións de procesamento dunhapelícula cinematográfica, o seutratamento, tiraxe de copias e vertido aoutro soporte.Ing. laboratory Fr. laboratoire Cast.laboratorio Pt. laboratório

laboratorio de linguas u.f. Aula deformación equipada con material para aaprendizaxe de idiomas mediantemétodos audiovisuais, que adoita estru-

turarse por módulos de traballo persoalintercomunicados co profesor.Ing. language laboratory Fr. laboratoire delangues Cast. laboratorio de idiomas Pt.laboratório de línguas

lacónico -a adx. Conciso, breve, que seexpresa con poucas palabras.Ing. laconic Fr. laconique Cast. lacónico Pt.lacónico

laminado n.m. Defecto da fita de vídeo queproduce na imaxe bandas horizontais amodo de persiana.Ing. banding

lámpada s.f. 1.- Fonte de luz artificial.Ing. 1.- light Fr. 1.- lampe Cast. 1.- lámparaPt. 1.- lâmpadas.f. 2.- Por extensión, proxector.Ing. 2.- light Fr. 2.- lampe Cast. 2.- lámparaPt. 2.- lâmpadas.f. 3.- Peza dos televisores antigos queproducía a luz por transformación daenerxía eléctrica en enerxía luminosa,substituída despois polos transistores.Ing. 3.- lamp Fr. 3.- lampe Cast. 3.- lámparaPt. 3.- lâmpada

lámpada de arco loc Lámpada queproduce o foco luminoso nunhadescarga entre dous eléctrodosseparados por un medio gasoso.Ing. arc lamp Fr. lampe à arc Cast. lámparade arco Pt. lâmpada de arcojarco voltaico

lámpada de cuarzo u.f. Lámpada detungsteno halóxeno (que evita oennegrecemento) empregada para ailuminación de estudios de televisión.

lámpada de xenon u.f. Lámpada de arcona que a corrente eléctrica pasa a travésdun gas xenon contido nun recipientede vidro.Emprégase en proxectores de alta potencia eproporciona unha boa reprodución das cores.

lámpada PAR u.f. Lámpada halóxenapechada, cun frontal transparente eunha cara posterior na que se atopa unreflector cunha capa de aluminio quese comporta como un espello cóncavo.

113

Ofrece unha iluminación cálida e un ángulo deirradiación definido grazas ao reflectorparabólico. jPAR

lanzamento s.m. Período inicial dunhacampaña de promoción dun programa,dun presentador ou dun produto.Ing. launche Fr. lancement Cast. lanza-miento Pt. lançamento

lanzar unha cinta u.f. Premer sobre obotón de reprodución no equipamentoonde está preparada unha gravación,para poñela en marcha e emitila.

lapis óptico u.f. [pl. lapis ópticos] Instrumentoelectrónico con forma de lapis que llepermite ao usuario programar o vídeocoa simple lectura óptica do código debarras identificador do espazotelevisivo que lle interesa.Ing. light pen Fr. crayon optique Cast. lápizóptico Pt. caneta óptica

lapso s.m. 1.- Erro involuntario ao falar.Ing. 1.- mistake Fr. 1.- lapsus Cast. 1.-lapsus, lapso Pt. 1.- lapsos.m. 2.- Espazo de tempo que separadous feitos.Ing. 2.- lapse, time Fr. 2.- laps Cast. 2.- lapsoPt. 2.- lapso

largo de banda u.f. Rango de frecuenciassobre o que se espalla un sinal. SIN.ancho de banda.Ing. bandwidth Fr. largueur de bande Cast.ancho de banda Pt. largura de banda

larsen, efecto u.f. V. efecto larsen.láser s.m. Sigla lexicalizada de Light

Amplification by Stimulated Emissionof Radiation, amplificación da luz polaemisión estimulada de radiación.Tecnoloxía que permite transmitir feixesde luz moi concentrados, cunha grancapacidade de memoria.Ing. laser Fr. laser Cast. láser Pt. laser

late night u.f.ing. Noite II. V. franxa de noite.LCD sigla Liquid Crystal Display. V.

pantalla de cristal líquido.lead s.ing. Primeiro parágrafo da noticia. >

entrada.

lector s.m. Aparello que permite adescodificación e a restitución deinformacións gravadas en soportemagnético ou óptico.Ing. player, scanner Fr. lecteur Cast. lectorPt. leitorjgravador

lectura de guión u.f. Ensaio previo ágravación dun capítulo dunha serietelevisiva, consistente nunha repro-dución en común dos diálogos en vozalta por parte dos actores.Permite introducir pequenos cambios naexpresión, co consenso de actores e guionistas, cofin de que a interpretación sexa fluída e axustadaao personaxe.

lema s.m. Frase concisa e de memorizaciónfácil que serve de guía para a condutadunha persoa.Ing. slogan, motto Fr. devise Cast. lema Pt.lema

lenda s.f. Título.OBS. Úsase máis nos medios escritos.

lente s.f. Disco transparente que recolle osraios de luz nunha cámara.Ing. lens Fr. bonnette, lentille Cast. lente Pt.lentejfiltro

lente difusora u.f. Lente que, situada noobxectivo, recolle a imaxe esvaecida,sen contornos claros.Fr. Flou

lente fresnel u.f. Lente que concentra eespalla a luz simultaneamente, co queofrece un tipo de iluminación deamplitude variable.Débelle o seu nome ao físico francés AugustinFresnel (1788-1827).

leriar v.i. Falar de maneira distendida. SIN.charlar, parolar.Ing. to chat Fr. babarder Cast. charlar Pt.conversar, parolar

letterbox s.ing. Caixa de correo. Formatoque preserva o orixinal das películascinematográficas adaptado parapantallas comúns de televisión 4:3, coasdúas bandas negras na parte superior e

114

inferior da imaxe. > formato debandas negras.

léxico s.m. Conxunto das palabras dunhalingua ou dunha materia especializada.SIN. vocabulario.Ing. vocabulary Fr. lexique Cast. léxico Pt.léxico

LF sigla Low Frequency. Frecuencia baixa.liberdade de expresión u.f. Dereito

constitucional de manifestar librementeas ideas e mais as opinións, limitadopor outros dereitos para garantir aconvivencia social.Ing. freedom of expression Fr. liberté d’expression Cast. libertad de expresión Pt.liberdade de expressãojcensura, autocensura

liberdade de información u.f. V. dereitoda información.Ing. freedom of information Fr. liberté d’information Cast. libertad de informaciónPt. liberdade de informação

LIBR Indicación na escada de que a fontede vídeo é a libraría dixital. V. libraríadixital.

librar v.i. Quedar libre de facer un traballoou unha tarefa.

libre acceso, de u.f. Programación emitidasen codificar e sen esixencia depagamento a cambio dese servizo. SIN.en aberto.

libraría dixital u.f. Equipamento dixitalno que se almacenan imaxes fixas(cartóns de libraría) ou breves cortes deimaxe e son, para a súa emisión ouposprodución.Ing. digital library

libro de estilo u.f. Publicación dunconxunto de pautas e normas elabo-radas por un medio de comunicaciónque definen a maneira de traballar desaempresa xornalística.Adoita incluír recomendacións para a redacción eo tratamento das noticias, repertorios léxicos dereferencia, regras gramaticais, criterios de edicióne de linguaxe visual, principios de éticaprofesional, etc.

Ing. stylebook Fr. livre de style Cast. libro deestilo Pt. livro de estilojimaxe corporativa

líder s. Cabeza dun grupo.Ing. leader Fr. leader Cast. líder Pt. líder

líder de audiencia u.f. Programa seguidopor un número de espectadores maiorca o dos outros espazos televisivos.

líder de opinión u.f. Individuo conreputación que exerce influencia sobreas actitudes e as opinións doutraspersoas.Algúns autores consideran que é sobre esteslíderes onde primeiro se establece a influenciados medios e, a partir deles, sobre un público máisamplo. jdobre fluxo da comunicación

ligazón s.f. Enlace, nexo.limiar de audibilidade u.f. Límite de

frecuencia da vibración da onda sonorafóra do que o oído humano non é capazde percibir o son, que se sitúa aproxi-madamente entre os 16 Hz e os 16 KHz.Dentro desta franxa de audibilidade o oídohumano non percibe todas as frecuencias coamesma intensidade, sendo o espectro de mellorpercepción o comprendido entre os 2000 Hz e os4000 Hz. Pero tampouco a sensibilidade do oídoé proporcional á intensidade sonora, na que taménexisten límites de audición: por riba dos 120 dBprodúcese no oído a sensación de dor.Ing. audibility threshold Fr. seuil d’audibilité Cast. umbral de audibilidad Pt.limiar de audibilidade

lingua s.f. Código verbal compartido polosmembros dunha sociedade. SIN.idioma, fala.Ing. language Fr. langue Cast. lengua Pt.língua

lingua estándar Nivel de lingua pactadopor unha comunidade de falantes, queprescinde de dialectalismos para permi-tir o entendemento común.É o rexistro empregado habitualmente natelevisión.

115

linguaxe televisiva u.f. Código narrativo,léxico e técnico, propio do campoaudiovisual.

linguaxe xornalística u.f. Conxunto depeculiaridades léxicas dos profesionaisdo xornalismo.

lingüeta s.f. Lámina de seguridade queincorporan as cintas de audio e de vídeono lado inferior co fin de protexer asgravacións dun posible borrado.Ing. tab Fr. languette Cast. lengüeta Pt.lingueta

liña, en u.f. V. en liña.liña de abonado u.f. Bucle de abonado.liña de imaxe u.f. Cada unha das divisións

horizontais en que se descompón unhaimaxe para adaptar a bidimensiona-lidade á variación unidimensional datensión.Cada sistema de televisión está conformado porun número diferente de liñas de imaxe: oamericano NTSC emprega 525 liñas; o Pal, 625;o SECAM francés, 819. Ing. line Fr. ligne d’ image Cast. línea deimagen Pt. linha de imagemjresolución, píxel

liña de retardo u.f. Circuíto de retardo.liña de tempo u.f. Función dos sistemas

dixitais que permite visualizar napantalla do ordenador a primeira imaxedun plano ou a representación gráficadunha pista de son, para manipulaloscoa facilidade dun procesador de textosinformático.Ing. time-line Fr. ligne de temps Cast. líneade tiempo Pt. linha de tempo

liña editorial u.f. Conxunto de principiosideolóxicos básicos que rexen unhaempresa xornalística.Cando se produce un cambio substancial na liñaeditorial dun medio que sexa consideradacontraria ás conviccións do xornalista, este poderachar o seu contrato coa empresa sen perder odereito ás indemnizacións equivalentes ao seudespedimento amparándose na chamada cláusulade conciencia.

Ing. editorial policy Fr. ligne éditoriale Cast.línea editorial Pt. linha editorialjlibro de estilo

listaxe de decisións de edición (EDL)u.f. Relación ordenada dos procede-mentos de edición necesarios nunhaposprodución, baseándose nos códigosdas gravacións empregadas. Inclúeinformación de efectos, duración dosplanos, fontes, mesturas, etc.

listaxe de planos u.f. Guieiro de planos.live s.ing. 1.- > en directo.

s.ing 2.- > en vivo.lixo s.m. Apelativo que se aplica aos

produtos audiovisuais de ínfima cali-dade ou de mal gusto, tanto no referidoaos contidos (programación-lixo) comoao propio medio (telelixo).Ing. (tv) trash Fr. (télé-)poubelle Cast.(tele)basura Pt. (tele)lixo

lm Símbolo de lumen.lobby s.ing. > grupo de presión.

OBS. En inglés designa tamén o xornalistaparlamentario.

local adx. 1.- Que atinxe a unha vila, unlugar ou un concello.Ing. 1.- local Fr. 1.- locale Cast. 1.- local Pt.1.- localjtelevisión locals.m. 2.- Espazo pechado destinado aunha determinada actividade.Ing. 2.- site, unit Fr. 2.- siège Cast. 2.- localPt. 2.- localjestudio

Localia Telelugo Cadea local de Lugo decarácter privado incorporada ao grupoLocalia TV no 2001, aínda quecomezou a súa actividade en 1994.Ofrece programación propia de infor-mativos e de entretemento.Web: http://www.telelugo.tv

Localia TVACoruña Emisora da cidadeda Coruña, de propiedade privada, quecomezou a emitir en 2001 integrada narede Localia TV de televisións locais.Web: http://www.localiacoruna.com

116

Localia TV Ferrol Canle de televisiónlocal de Ferrol, de titularidade privada,que comezou as súas emisións en 1987co nome de Ferrolvisión Canal 29. No2001 integrouse no grupo Localia TV.Web: http://www.localiatv.com

Localia TV Pontevedra Cadea local dePontevedra, de titularidade privada, quecomezou as súas emisións como TVPontevedra en 1995 e que se integrouno grupo de televisións locais LocaliaTV en 2001.Web: http://www.localiatv.com

Localia TV Santiago Emisora local dacapital galega, de titularidade privada,integrada no grupo Localia TV desde2001.Web: http://www.localiasantiago.com

Localia TV Vigo Canle local de Vigo e dasúa área metropolitana, de propiedadeprivada, que comezou as súas emisiónsno ano 2001 integrada no grupo detelevisións locais Localia TV.Web: http://www.localiavigo.com

localización s.f. 1.- Espazo interior ouexterior no que se desenvolve determi-nada escena da rodaxe ou gravación.SIN. situación.Ing. 1.- location Fr. 1.- lieu, localisationCast. 1.- localización Pt. 1.- localizaçãos.f. 2.- Actividade de busca dun espazono que desenvolver a gravación dunplano ou dunha secuencia.Ing. 2.- location work Fr. 2.- repérage Cast.2.- localización Pt. 2.- localização

locomotora s.f. Programa locomotora.locuaz adx. Que ten facilidade de palabra,

elocuente.Ing. talkative Fr. loquace Cast. locuaz Pt.loquaz

locución s.f. Aspecto da comunicación quese refire á pronuncia das palabras, áentoación e mais ao ritmo de lecturadun presentador.Ing. narration Fr. élocution Cast. locuciónPt. locução

locución de fondo u.f. Narración sobre unmaterial de vídeo gravado no que nonaparece a imaxe do locutor. SIN.narración de fondo.Ing. off

locutar v.t. Reproducir oralmente undiscurso, xeralmente escrito. SIN. facera locución.OBS. Verbo creado a partir de locutor.

locutor -ora s. Profesional encargado defacer a lectura das noticias ou danarración que complementa unhasimaxes, sexa ou non autor dos textosque reproduce.Ing. newscaster Fr. speaker Cast. locutor Pt.locutorjpresentador

locutor -ora de fondo u.f. Narrador quefala sobre as imaxes gravadas senaparecer el na pantalla. SIN. voz defondo.jcomentarista

locutorio s.m. Pequeno local insonorizadodestinado á lectura das narracións defondo dos vídeos.jcabina

logotipo s.m. Marca visual que identifica aempresa.Ing. logo Fr. logotype Cast. logotipo Pt.logotipojimaxe corporativa, mosca

longametraxe s.f. Película dunha duraciónsuperior aos 90 minutos,aproximadamente.Tamén se emprega a forma abreviadalonga. Ing. full-length film Fr. long-métrage [m.]Cast. largometraje [m.] Pt. longa-metragem[f.]

lonxitude de onda u.f. Distancia perco-rrida por unha onda durante un ciclo.Ing. wavelength Fr. longueur d’ onde Cast.longitud de onda Pt. comprimento de onda

look s.ing. Aparencia. > imaxe.LP sigla Long Play. Longa duración. 1.-

Disco de vinilo de longa duración en 33revolucións por minuto.

117

sigla 2.- Vídeo VHS gravado á metadeda velocidade de cinta, o que supónunha redución importante da calidadeda gravación.

lumen (lm) s.m. Unidade de medida dofluxo dunha fonte luminosa, equiva-lente á súa intensidade en candelasmultiplicado polo ángulo sólido sobre oque se emite a luz.Ing. lumen Fr. lumen Cast. lumen Pt. lúmen

luminancia (Y) s.f. Información do brillodun sinal de vídeo.Ing. luminance Fr. luminance Cast.luminancia Pt. luminânciajcrominancia

luminosidade s.f. Impresión da cantidadede luz emitida por unha fonte,transmitida a través dun medio oureflectida por unha superficie.Ing. brightness Fr. luminosité Cast.luminosidad Pt. luminosidade

Lusa Axencia de noticias de Portugal, quefornece de información e materialgráfico os medios de comunicaciónportugueses.Web: http//www.lusa.pt

lux (lx) s.m. Unidade de medida de ilu-minación, que expresa a relación entre ofluxo luminoso que recibe unha super-ficie e a extensión desa superficieiluminada.OBS. Do latín lux, luz. Ing. lux Fr. lux Cast. lux Pt. lux

luz s.f. 1.- Forma de radiaciónelectromagnética de lonxitudecomprendida no espectro visible para oollo humano.Ing. 1.- light Fr. 1.- lumière Cast. 1.- luz Pt.1.- luzs.f. 2.- Fonte de iluminación.Ing. 2.- light Fr. 2.- lumière Cast. 2.- luz Pt.2.- luz

luz base u.f. Luz difusa para a iluminaciónuniforme dunha escena, que reduce ocontraste de luz global e evita unhasubexposición.

luz branda u.f. Iluminación difusa e sensombras que se orixina con focosdispersos. SIN. luz difusa.

luz chave u.f. Proxector luminoso queilumina o suxeito da toma lateralmentepara lle dar relevo, e que se comple-menta coa luz secundaria e mais a luz decontra. SIN. luz principal.Ing. key-light Fr. lumière principale Cast.luz llave, luz principal Pt. luz chave, luzprincipal

luz coherente u.f. Luz monocromática conondas da mesma lonxitude e da mesmafase.

luz de acentuación u.f. Fonte de luzempregada para destacar un aspectoparticular dun suxeito.

luz de ambientación u.f. Iluminación quecontribúe á coherencia da atmosferadunha obra.Ing. floodlight Fr. lumière d’ambiance Cast.luz de ambiente Pt. luz ambiente

luz de contra u.f. Lámpada situada detrásdos suxeitos da toma ou do decorado cofin de resaltar o efecto da tridimensio-nalidade e separalos do fondo. SIN.contraluz.Ing. back-light Fr. lumière de derrière,lumière de contre-jour Cast. luz de contraPt. contra luz

luz de modelado u.f. Luz que revelatextura, contorno e formas.

luz de realce u.f. Lámpada para ailuminación de zonas sombreadas endías de sol forte.Ing. booster

luz de rebote u.f. Luz difusa que se obténpor reflexións aleatorias dunha super-ficie fortemente brillante, como un teitoou un panel reflector.

luz de recheo u.f. Lámpada secundaria queclarexa as sombras da luz chave. SIN.luz secundaria.Ing. fill in light Fr. lumière d’ appoint Cast.luz de relleno Pt. luz de enchimento, luzcomplementar

118

luz dura u.f. Iluminación altamentedireccional producida por unha fonte deluz de área reducida.

luz incidente u.f. Intensidade de luz que caesobre un obxecto.

luz lateral u.f. Fonte de iluminación situadaa un dos lados do obxecto da toma.Ing. side light Fr. lumière latérale Cast. luzlateral Pt. luz lateral

luz reflectida global u.f. Cantidade de luzrebotada que chega á cámara.

luz relampo u.f. Luz súbita producida porun foco luminoso. SIN. flash.

lx Símbolo de lux.

m1MMs V. minipelícula.M6 Grupo de televisión privado francés,

creado en 1987, que dirixe os seuscontidos fundamentalmente ao públicoxuvenil.Web: http://www.m6.fr

MAC sigla Multiplexed Analogue Compo-nents. Multiplexación analóxica doscompoñentes. Sistema analóxico detransmisión dos sinais de televisión de1250 liñas, no que a imaxe e o son setransmiten por paquetes secuenciais(luminancia+crominancia+son e datos).Existen diferentes versións deste sistema,sendo a máis perfeccionada a HD-MAC,cunha calidade de imaxe semellante á datelevisión de alta definición, pero nontriunfaron no mercado.jSECAM, PAL

magazine s.fr. Formato de programatelevisivo de entretemento e informa-ción que combina diferentes xéneros(actuacións, concursos, entrevistas,etc.), dirixido ao gran público. > pro-grama de variedades, revista.Ing. magazine Fr. magazine Cast. magacínPt. magazine

magnetófono s.m. Aparello que rexistra ereproduce sons nunha fita magnética.SIN. gravadora.Ing. tape recorder Fr. magnétophone Cast.magnetófono Pt. magnetofone

magnetoscopio s.m. Aparello que permiterexistrar e reproducir a imaxe e mais oson que se almacenan sobre unha bandamagnética. En fase de substitución porsistemas dixitais.Ing. videorecorder Fr. magnétoscope Cast.magnetoscopio Pt. magnetoscópio

majors s.ing. As grandes. Nome que recibenos macroestudios de produción cine-matográficos nos Estados Unidos.

make up u.f.ing. > maquillaxe.making off u.f.ing. > como se fixo.manager s.ing. > axente artístico.mando a distancia u.f. Aparello dotado

dunha serie de botóns que otelespectador pode premer á vontadepara dar ordes ao televisor. SIN. controlremoto, telemando.O mando a distancia introduciu novoscomportamentos no seguimento das emisiónstelevisivas, xa que permite mudar de canle sen oesforzo de achegarse ao televisor. A análise dosusos do mando son de grande interese parapublicitarios e programadores, que mediante aterminoloxía inglesa zapping (peteirada), grazing(seguimento múltiple), flipping (cambio en orde)ou switch-hitting (seguimento a dúas bandas)definen os matices nos cambios de cadea a travésdo mando.Ing. remote control Fr. télécommande Cast.mando a distancia Pt. telecomando

manido -a adx. Pouco orixinal, que foitratado moitas veces. SIN. mallado,trillado.Ing. trite, hackneyed Fr. rebattu Cast.manido Pt. trilhado, gasto

manipulación s.f. Tratamento das imaxes,do son ou dos contidos para falsealos.Ing. manipulation Fr. manipulation Cast.manipulación Pt. manipulação

manipulación informativa u.f. Publi-cación de información non veraz,

119

baseada en noticias falsas (informaciónnegra), verdades a medias (informacióngris) ou datos oportunistas achegadossó no momento preciso en que lleconvén á fonte (información branca).jdesinformar

mantemento s.m. 1.- Actividade deconservar e amañar, se for preciso, osaparellos da empresa.Ing. 1.- maintenance Fr. 1.- maintenanceCast. 1.- mantenimiento Pt. 1.- manutençãos.m. 2.- Departamento encargado desaactividade.

mapa s.m. Representación cartográfica dunterritorio, que pode incorporarinformación relativa a diferentescampos (meteoroloxía, conflitosbélicos, poboación, etc.).Ing. map Fr. carte Cast. mapa Pt. mapajgrafismo

maquillador -ora s. Profesional encargadoda maquillaxe.Ing. make-up artist Fr. maquilleur Cast.maquillador Pt. maquilhadorjesteticista

maquillaxe s.f. 1.- Afeite para a cara usadoen televisión para evitar os brillos queproduce a iluminación na pel, paracorrixir trazos ou para caracterizar.Ing. 1.- make-up Fr. 1.- maquillage Cast. 1.-maquillaje Pt. 1.- maquilhagems.f. 2.- Acción de aplicar os cosméticos.Ing. 2.- making up Fr. 2.- maquillage Cast.2.- maquillaje Pt. 2.- maquilhagems.f. 3.- Cuarto destinado a estaactividade.

maquinista s. Profesional que se ocupa domovemento dos guindastres e aparellosde gran volume durante unha sesión degravación.Ing. grip, stage hand Fr. machiniste Cast.maquinista, tramoyista Pt. maquinista

marca de auga dixital u.f. Selo de propie-dade inscrito na gravación dixitalmediante procedementos electrónicos,non detectable no visionamento.

Ing. digital watermark Fr. filigranenumérique Cast. marca de agua digital Pt.marca de água digital

marketing s.ing. Conxunto de técnicas decaptación de mercado. > mercadotecnia.

máscara s.f. Truco óptico realizado me-diante a colocación dun material negrodiante do obxectivo, que oculta parteda imaxe para formar unha figura.Ing. mask, matte Fr. cache Cast. máscara,cache Pt. máscarajcámara de enmascaramento

mass media u.f.ing. > medios de comu-nicación de masas.

master s.ing. Mestra. Gravación coa edicióndefinitiva, que serve de referencia paraa tiraxe de copias destinadas á emisiónou á exhibición. > copia mestra.

MAT sigla Moi Alta Tensión. Alta cargapositiva (18.000 volts) que no circuítode televisión atrae os electróns cara ápantalla.jtubo de raios catódicos

materia reservada u.f. Informacióngobernamental ou xudicial que non sepode facer pública por consideralasegredo oficial.Ing. official secrecy Fr. secret administratifCast. materia reservada Pt. matériareservada

material s.m. 1.- Conxunto de información,datos, imaxes gravadas, etc. dos que sedispón para elaborar unha noticia oucalquera produto audiovisual.Ing. 1.- material Fr. 1.- matériel Cast. 1.-material Pt. 1.- materials.m. 2.- Conxunto de ferramentas eaccesorios para facer un traballo.Ing. 2.- equipment Fr. 2.- matériel Cast. 2.-material Pt. 2.- material

matinal adx. Que se emite pola mañá. SIN.matutino.Ing. morning Fr. matinal Cast. matinal Pt.matinaljfranxa horaria

120

matiz s.m. 1.- Grao dunha mesma cor, encorrespondencia cunha lonxitude deonda predominante.Ing. 1.- hue, shade Fr. 1.- nuance Cast. 1.-matiz Pt. 1.- matizjsistema Munsells.m. 2.- Aspecto que lle dá a un tema unvalor ou unha interpretación distinta áque aparentaba inicialmente.Ing. 2.- hue Fr. 2.- nuance Cast. 2.- matiz Pt.2.- matiz

matizar v.t. Aclarar os matices dunha cousa.Ing. to qualify Fr. nuancer Cast. matizar Pt.aclarar

matriz s.f. Dispositivo electrónico querecolle e relaciona sinais eléctricos queflúen polas entradas, para obter sinaisde saída cunhas determinadas caracte-rísticas.Ing. matrix Fr. matrice Cast. matriz Pt.matriz

matte s.ing. > cámara de enmascaramento.matutino -a adx. Matinal.MATV sigla Master Antenna Television.

Sistema patrón de antenas colectivas detelevisión dedicadas á recepción desinais terrestres.Supón un modo de compartir custos e recursos derecepción de televisión entre varios usuariossituados nun mesmo edificio ou en vivendasadxacentes. jSMATV

maxenta s.m. Cor secundaria do sistema detelevisión, resultado da mestura devermello mais azul.OBS. Toma o seu nome da cidade italiana deMagenta, en referencia ao sangue vertido nunhabatalla que alí tivo lugar. Ing. magenta Fr. magenta Cast. magenta Pt.magentajcor

maxwell (Mx) s.m. Unidade de medida dofluxo magnético.Debe o seu nome ao físico escocés James ClerkMaxwell (1831-1879). Ing. maxwell Fr. maxwell Cast. maxwell Pt.maxwell

Mb Símbolo de megabyte.

media recorder u.f.ing. > gravadora demedios.

media s.lat. > medios de comunicación demasas.

medianeira s.f. Toma da intervención doreporteiro en pantalla, editada no mediodunha noticia ou dunha reportaxe. SIN.mediana.jentrada

mediateca s.f. 1.- Colección de diversosmateriais relacionados cos novosmedios tecnolóxicos.Ing. 1.- media collection Fr. 1.- médiathèqueCast. 1.- mediateca Pt. 1.- mediatecas.f. 2.- Lugar no que se almacenan esesmateriais.Ing. 2.- media library Fr. 2.- médiathèqueCast. 2.- mediateca Pt. 2.- mediatecajarquivo, documentación

mediático -a adx. Relativo aos medios decomunicación.Ing. media Fr. médiatique Cast. mediáticoPt. mediático

medio s.m. 1.- Sistema que permite difundirinformación a distancia a un amplonúmero de persoas.Ing. 1.- media Fr. 1.- média Cast. 1.- medioPt. 1.- meios.m. 2.- Cada unha das empresas decomunicación.Ing. 2.- media Fr. 2.- média Cast. 2.- medioPt. 2.- meio

medios de comunicación de masasu.f.pl. Conxunto dos medios que sedirixen a un público conxunto amplo,diverso e non identificable. Os clásicosson a prensa, a radio e a televisión.Ing. mass media Fr. médias Cast. medios decomunicación de masas Pt. meios decomunicação de massas, media

medios quentes u.f.pl. Medios próximospsicoloxicamente ao destinatario, poroposición aos fríos, de estímuloemocional menos espontáneo polacomplexidade tecnolóxica.Expresión creada por Marshall McLuhan.

121

megabyte (Mb) s.m. Medida de volumede información equivalente a un millónde bytes.Ing. megabyte Fr. megabyte Cast. megabytePt. megabyte

megahertz (MHz) s.m. Unidade defrecuencia equivalente a un millón dehertzs.

melodrama s.m. 1.- Xénero audiovisualque esaxera os episodios sentimentais eque adoita presentar os personaxes demodo maniqueo.Ing. 1.- melodrama Fr. 1.- mélodrame Cast.1.- melodrama Pt. 1.- melodramas.m. 2.- Obra que desenvolve estexénero.Ing. 2.- melodrama Fr. 2.- mélodrame Cast.2.- melodrama Pt. 2.- melodrama

mensaxe s.f. Conxunto de informaciónsdirixidas a un receptor a través decalquera tipo de sistema de comunica-ción.Ing. message Fr. message [m.] Cast. mensaje[m.] Pt. mensagem [f.]

mensaxe de texto (SMS) u.f. Texto breveenviado a través dun teléfono móbil oudoutro dispositivo que se sirva dosistema de telefonía móbil. SIN.mensaxe curta.Dada a proliferación de terminais móbiles, é naactualidade o modo máis frecuente de participa-ción da audiencia nos programas de televisiónpara a expresión de opinións, concursar oumesmo influír na programación da cadea. jservizo de mensaxes curtas

mensaxe electrónica u.f. Carta electró-nica.

mensaxe subliminar u.f. Idea que non seexpresa explicitamente ou que oespectador non é consciente de percibir,pero que permanece no subconscienteexercendo unha influencia sobre quen arecibe.jpublicidade encuberta, taquitoscopio

menú s.m. Listaxe de opcións ou operaciónsque aparecen na pantalla dun televisor

ou dun ordenador para seren activadassegundo a selección do usuario.Ing. menu Fr. menu Cast. menú Pt. menu

mercado s.m. Estrutura de venda demercadorías.Ing. market Fr. marché Cast. mercado Pt.mercadojvenda en segundo mercado

mercado da comunicación u.f. 1.- Redecomercial de produtos audiovisuais.u.f. 2.- Lugar no que se dan cita osprodutores e os difusores de programas,para negociaren a compra dos dereitosde producións audiovisuais de todotipo.

mercadotecnia s.f. Conxunto de técnicasde captación de mercado.Ing. marketing Fr. mercatique Cast.mercadotecnia Pt. marketing

mesa de mesturas u.f. Dispositivoelectrónico que permite a amplifica-ción, a combinación e a suma dediversos sinais de entrada e que osencamiña cara a outros aparatos dacadea de produción.Ing. mixing table, mixing desk Fr. pupitre demixage Cast. mesa de mezclas Pt. mesa demisturas

mesa de montaxe u.f. Conxunto deequipamentos acoplados que seempregan nas operacións de montaxe.Ing. editing table Fr. banc de montage Cast.mesa de montaje Pt. mesa de montagem

mesa redonda u.f. 1.- Xénero dialogal noque os convidados expoñen diversasopinións sobre un tema común ao redordunha mesa.Ing. 1.- round-table discussion Fr. 1.- tableronde Cast. 1.- mesa redonda Pt. 1.- mesaredondau.f. 2.- Programa ou sección televisivaque responde a ese xénero.Ing. 2.- round-table programme Fr. 2.- tableronde Cast. 2.- mesa redonda Pt. 2.- mesaredondajcoloquio, debate, faladoiro

mestura s.f. Proceso de combinar, endirecto ou en posprodución, varios

122

sinais de audio ou de vídeo procedentesde diferentes fontes.Ing. mixing Fr. mixage Cast. mezcla Pt.mistura

mesturador -ora s. Técnico de mesturas.Ing. mixer Fr. mixeur, mélangeur Cast.mezclador Pt. técnico de montagem

metamorfose s.f. Trucaxe da imaxedixitalizada que consiste en transformarprogresivamente un obxecto oupersonaxe noutro distinto en forma deimaxe de síntese.Ing. morphing Fr. métamorphose Cast.metamorfosis Pt. metamorfose

meteorólogo -a s. Profesional queinterpreta os fenómenos que teñen lugarna atmosfera.As grandes cadeas de televisión adoitanincorporar un meteorólogo ao cadro de persoalpara dar as previsións do tempo, unha dasinformacións de maior interese para a audiencia. Ing. meteorologist Fr. météorologue,météorologiste Cast. meteorólogo Pt.meteorologistajhome do tempo

METEOSAT Acrónimo de METEOrologicalSATellite, satélite meteorolóxico. Satélitexeoestacionario para a observación dosfenómenos atmosféricos, integrado enEUMETSAT, do que existen en órbitadiferentes versións.Na actualidade constitúe unha flota desegunda xeración, adaptada ás novasnecesidades dos sistemas dixitais depredición do tempo atmosférico. jEUMETSAT

metraxe s.f. Lonxitude dunha películacinematográfica.OBS. Procede do francés métrage. Ing. footage, lenght Fr. métrage Cast.metraje Pt. metragemjlongametraxe, curtametraxe

MHz Símbolo de megahertz.micrófono s.m. Dispositivo que recolle o

son en forma de ondas acústicas e que otransforma en sinais eléctricos

equivalentes, para transmitilo ouamplificalo.Tamén se emprega a forma abreviadamicro. Ing. microphone, mike Fr. microphone Cast.micrófono Pt. microfone

micrófono bidireccional u.f. Micrófonoque capta o son pola súa parte frontal eposterior, pero non polas laterais.Ing. bidirectional microphone Fr. micro-phone bidirectionnel Cast. micrófonobidireccional Pt. microfone bidireccional

micrófono de ambiente u.f. Micrófonosituado a unha distancia suficiente dafonte sonora principal para poderrecoller a atmosfera sonora dese espazo,co fin de mesturala co son principal querecolle outro micrófono.json ambiental

micrófono de canón u.f. Micrófonounidireccional acoplado a un tubo deinterferencia que restrinxe o seu ángulode captación e que o fai altamenteselectivo.Ing. shotgun microphone

micrófono de gravata u.f. Micrófonopequeno que prende na roupa pararecoller a voz con discreción e quepermite ter as mans libres. SIN.micrófono de lapela, micrófono desolapa.Ing. neck microphone, lapel microphone Fr.microphone-cravate Cast. micrófono decorbata Pt. microfone de lapela

micrófono de pértega u.f. V. pértega.micrófono de rúa u.f. Micrófono que

acompaña unha cámara portátil pararecoller os testemuños de persoas.Ing. roving mike Fr. microphone-trottoirCast. micrófono de calle Pt. microfone demão

micrófono de xirafa u.f. V. xirafa.micrófono direccional u.f. Micrófono que

recibe fundamentalmente o son proce-dente dunha única dirección.

123

Ing. directional microphone Fr. microphonedirectionnel Cast. micrófono direccional Pt.microfone direccional

micrófono omnidireccional u.f.Micrófono que recolle con calidadepracticamente idéntica os sons proce-dentes de calquera dirección.Ing. omnidirectional microphone Fr.microphone omnidirectionnel Cast. micró-fono omnidireccional Pt. microfone omnidi-reccional

micrófono sen fíos u.f. Micrófonocomposto dun receptor e mais dunemisor de radio, que permite unhamaior mobilidade por prescindir docable. SIN. micrófono dinámico.Ing. wireless microphone Fr. microphonesans fil Cast. micrófono inalámbrico Pt.microfone sem fio

minibruto s.m. Proxector de menorpotencia ca o bruto, empregado parailuminación difusa.Ing. mini-brute

MiniDisc Marca rexistrada de Sony para osistema de minidisco.

minidisco s.m. Disco magneto-óptico de6.35 cm para a almacenaxe de audiodixital comprimido en dúas canles eunha pequena información encaracteres alfanuméricos que facilita aidentificación do contido sonoro.Ing. minidisc Fr. minidisque Cast. minidiscoPt. mini disco

minipelícula s.f. Espazo de ficción de curtaduración (ao redor de sesenta segundos,ás veces, segmentado en dous bloques)que se emite nos intermedios dosprogramas, onda os anuncios, co fin decativar a audiencia.Trátase dunha fórmula publicitaria de recentecreación que están a introducir as cadeas detelevisión ante a perda de efectividade dapublicidade convencional, para evitar os cambiosde canle nos intervalos das emisións. Pola súaduración, identifícanse tamén como 1MMs.

minirreportaxe u.f. Reportaxe de duracióninferior aos tres minutos, con elementos

propios da noticia, que adoitaelaborarse para espazos informativos.

minutado s.m. 1.- Proceso de minutar. SIN.minutaxe.s.m. 2.- Enumeración ordenada dasoperacións dun programa, con mencióndos tempos. SIN. minutaxe.Ing. 2.- time sheet, runnig order Fr. 2.-minutage Cast. 2.- minutado Pt. 2.-minutagems.m. 3.- Guieiro da duración dosdistintos contidos dunha cinta gravada,coa relación dos códigos de tempo. SIN.minutaxe.Ing. 3.- timing Fr. 3.- minutage Cast. 3.-minutado Pt. 3.- minutagem

minutar v.t. Elaborar, durante o visiona-mento dun material gravado, unharelación de planos cos seus correspon-dentes códigos de tempo para unhaposible posterior utilización, edición ouposprodución dos mesmos.

minutaxe s.f. Minutado.minuto s.m. Espacio temporal que corres-

ponde a cada unha das sesenta partesiguais nas que se divide unha hora.Ing. minute Fr. minute Cast. minuto Pt.minuto

MIPCOM Marché International deProgrammes- International film andprogramme market for television,video, cable and satellite. Mercadointernacional de películas e programaspara televisión, vídeo, distribución porcable e satélite, con sede en Cannes(Francia), no que se dan cita anual-mente os principais axentes da industriada televisión, vídeo, Internet, etc. co finde coñecer as novidades que cada anose producen no sector e establecerintercambios comerciais.Web: http://www.mipcom.com

MIP-TV Marché International deProgrammes de Télévision-Interna-tional television programme market.Mercado internacional de programas de

124

televisión, de periodicidade anual, queten lugar en Cannes (Francia) desde1963.Web: http://www.miptv.com jmercado da comunicación

mira de axuste u.f. Sinal de control queemite unha canle de televisión, coafinalidade de axustar e verificar acalidade da imaxe dos aparellos emiso-res e receptores.Antes de que a emisión de programas fosecontinua, a mira de axuste marcaba tamén o inicioe o peche da xornada de emisión. Ing. test card, test chart Fr. mire de réglageCast. carta de ajuste Pt. mira de teste

móbil adx. 1.- Que se pode desprazar.Ing. 1.- mobile Fr. 1.- mobile Cast. 1.- móvilPt. 1.- móveljunidade móbil, plataforma móbils.m. 2.- Teléfono portátil que permite acomunicación por ondas, sen estarconectado a unha rede de cables.Ing. 2.- mobile Fr. 2.- cellulaire Cast. 2.-móvil Pt. 2.- telemóvel

moda s.f. 1.- Hábito moi estendido nunhasociedade, que tenderá a desaparecerpara dar paso a outro.Ing. 1.- fashion Fr. 1.- mode Cast. 1.- modaPt. 1.- modas.f. 2.- Sector dedicado ao deseño e áconfección de roupas.Ing. 2.- fashion industry Fr. 2.- mode Cast.2.- moda Pt. 2.- modajvestiario

modelo s.m. O que serve de obxecto deimitación. SIN. patrón.Ing. model, pattern Fr. modèle Cast. modeloPt. modelojpiloto

módem s.m. Dispositivo que realiza amodulación e a demodulación dunsinal, ás veces, ao par doutras funcións.OBS. Procede do acrónimo inglés MOdulator-DEModulator, modulador-demodulador. Ing. modem Fr. modem Cast. módem Pt.modemjmodulación

moderador -ora s. Xornalista que, nundebate ou nun coloquio, introduce osdiferentes aspectos do tema, presentaos convidados e outorga e ordena asintervencións.Ing. chairman Fr. modérateur Cast.moderador Pt. moderador

moderar v.t. Conducir o desenvolvementodun debate ou dun coloquio.Ing. to moderate, to chair Fr. modérer Cast.moderar Pt. moderar

modo silencioso u.f. V. visión sen voz.modulación s.f. Proceso de variar as

características dun sinal para a súaadaptación ás canles de telecomunica-ción, respondendo ás característicasfísicas do medio de transmisión e aoscondicionantes de compartimento domedio entre diversos servizos, opera-dores e sinais.Nese proceso de variación interactúan os sinaismoduladores, que conteñen a informaciónorixinal, cos portadores, que levan ese sinalorixinal á banda de frecuencias requirida.Ing. modulation Fr. modulation Cast.modulación Pt. modulaçãojmódem

modulación da amplitude (AM) u.f.Forma de modulación na que semodifica a amplitude da onda portadora(de frecuencia alta) en función dasvariacións de amplitude do sinal que setransmite (de frecuencia baixa), paraadaptalo á canle de transmisión.Ing. amplitude modulation Fr. modulation d’amplitude Cast. modulación de amplitud Pt.modulação de amplitude

modulación da frecuencia u.f. Procesode modulación no que se varía afrecuencia da onda portadora senmodificar a súa amplitude.Ing. frequency modulation Fr. modulationde fréquence Cast. modulación defrecuencia Pt. modulação de frequênciajfrecuencia modulada (FM)

modular v.t. 1.- Efectuar a modulación dunsinal.

125

Ing. 1.- to modulate Fr. 1.- moduler Cast. 1.-modular Pt. 1.- modularjmodulaciónv.t. 2.- Cambiar a intensidade e o ton naemisión da voz.Ing. 2.- to modulate Fr. 2.- moduler Cast. 2.-modular Pt. 2.- modular

moiré s.fr. Defecto de vídeo producido aocoincidiren as liñas horizontais coavarredura vertical. > efecto de augas.

mollarse v.p. Comprometerse ou implicarseao tratar os acontecementos ou aomanifestar unha opinión.Ing. to commit (oneself), to get involved Fr.se mouiller Cast. mojarse Pt. envolver-se,molhar-se

monitor (de produción) s.m. Televisordesprovisto de circuíto de sintoniza-ción, que ofrece a imaxe que está a serrecollida polas cámaras, dos vídeos,cartóns de libraría, saídas dos equipa-mentos de mesturas, do xerador decaracteres, etc.Ing. monitor, display Fr. moniteur Cast.monitor Pt. monitorjpantalla

monitor de previo u.f. Monitor situado nocontrol que lle permite ao realizadorescoller a imaxe que mellor lle convénpara gravala ou emitila.

monitor de retorno u.f. Monitor de vídeoque mostra no control de realización asimaxes definitivas do espazo televisivoque se está a realizar.

monitor de son u.f. V. caixa acústica.monitor do ordenador u.f. Periférico do

equipamento informático, concaracterísticas técnicas diferentes ásdun monitor de vídeo.

monofonía s.f. Procedemento de transmi-sión ou de rexistro de sons por unhaúnica canle.Ing. monophony Fr. monophonie Cast.monofonía Pt. monofonia

monofónico -a adx. Relativo á monofonía.Adóitase empregar a forma reducidamono.

Ing. monophonic, mono Fr. monophoniqueCast. monofónico Pt. monofónicojestereofónico

monólogo s.m. Discurso dun personaxe quepensa en voz alta ou que fala sen deixarintervir os seus interlocutores.Ing. monologue Fr. monologue Cast.monólogo Pt. monólogojsoliloquio, diálogo

montador -ora s. Técnico encargado damontaxe. SIN. editor.Ing. editor Fr. monteur Cast. montador Pt.editor, montador

montar v.t. Operación que consiste enregravar ordenadamente sobre unsoporte as tomas, axustándoas á ideanarrativa previamente concibida.Ing. to edit Fr. monter Cast. montar Pt.montarjeditar

montaxe s.f. Etapa da edición dunha obraaudiovisual que consiste en seleccionar,ordenar e axustar os planos gravadosseguindo unha orde.Ing. editing Fr. montage Cast. montaje Pt.montagem

montaxe converxente u.f. Montaxe quepresenta alternativamente varias acciónsnarrativas que acaban por confluír.

montaxe en paralelo u.f. Tipo de montaxeque presenta alternativamente dúas oumáis tramas que se desenvolven enespazos distintos sen chegaren acoincidir nunca.Ing. paralell editing Fr. montage parallèleCast. montaje paralelo Pt. montagemparalela

montaxe lineal u.f. Modo de axuste deimaxes que segue permanentementeunha orde continua, sen saltos nintramas paralelas.

morbo s.m. Curiosidade pracenteira polossentimentos ou as escenas dolorosas edesagradables.Ing. morbid curiosity Fr. morbide Cast.morbo Pt. curiosidade mórbida, fascíniomórbido

morphing s.ing. > metamorfose.

126

mosaico s.m. 1.- Defecto da imaxetelevisiva que forma pequenos cadroscando existen problemas na transmisióndixital.Ing. 1.- artifacts Fr. 1.- pixelisation, effectmosaïque Cast. 1.- imagen pixelada,aspecto de mosaico Pt. 1.- mosaico, puzzles.m. 2.- Superficie frontal do tubo decámara, sensible á luz, que transformaas variacións de carga eléctricaformando a imaxe electrónica. SIN.mosaico fotoeléctrico.Ing. 2.- target Fr. 2.- mosaïque, cible Cast.2.- mosaico Pt. 2.- mosaico, alvo

mosca s.f. Logotipo identificador da cadea,que se emite superposto ás imaxesnalgunha das súas marxes.

mostra s.f. Fracción de poboación elixidapara ser a representación do total douniverso definido nunha estatística.Ing. sample Fr. échantillon Cast. muestraPt. amostrajestatística, universo estatístico

mostraxe s.f. 1.- Conxunto de operaciónsestatísticas realizadas para obter unhamostra que sexa representativa dapoboación obxecto dun estudo.Ing. 1.- sampling Fr. 1.- échantillonnageCast. 1.- muestreo Pt. 1.- amostragems.f. 2.- Acción de adquirir as mostras noproceso de dixitalización, medíndose acalidade da operación en función dafrecuencia de mostraxe (número demostras por unidade de tempo) e onúmero de bits co que se expresa o valorda mostra.Ing. 2.- sampling Fr. 2.- échantillonnageCast. 2.- muestreo Pt. 2.- amostragemjfrecuencia de mostraxe

movemento acelerado u.f. V. cámararápida.

movemento de cámara u.f. Cambio desituación da cámara para seguir odesenvolvemento da acción que está acaptar ou na procura de transmitir unhaimpresión concreta ao espectador.

Ing. camera movement Fr. mouvement decaméra Cast. movimiento de cámara Pt.movimento de câmarajdesprazamento

MPEG Moving Picture Experts Group.Grupo de expertos en imaxe enmovemento, responsable do desenvol-vemento de patróns para a representacióncodificada de vídeo, da información deaudio asociado e da súa combinaciónpara gravación e lectura nun medio dealmacenamento dixital.

MPEG-1 Protocolo de codificación deimaxes en movemento e audio asociadopara almacenamento dixital, creado en1992 polo grupo MPEG e deseñadopara calidade VHS, que permite unhacompresión de ata 1.5 Mbps. Consta de catro apartados referidos ácodificación de vídeo e de audio e aostests de aceptación requiridos para ocumprimento do estándar. Na codifica-ción de audio distingue tres capas ouniveis de calidade, sendo a segundadelas a empregada nos sistemas DVB eDAB, mentres que a terceira corres-ponde á chamada MP3, usual naInternet pola súa alta calidade encontornos de reducido largo de banda.

MPEG-2 Norma ISO elaborada en 1994por esta comisión de expertos quedefine os algoritmos de compresión deimaxe en movemento para vídeo etelevisión dixital, de 3 a 10 Mbps.Integrou a MPEG-3.jISO

MPEG-4 Estándar de fragmentación decontidos audiovisuais, en discusión noMPEG.

MPEG-7 Patrón, en fase de estudo noMPEG e que se completa co MPEG-21(tamén en discusión), que define arepresentación da información multime-dia e permite a descrición de contidospor palabras chave e por significadosemántico e estrutural.

127

Axuda as ferramentas de indexación acrear grandes bases de materialaudiovisual e a facilitar as buscasmanuais ou automáticas. Inclúe ademaisinformación sobre a compresión empre-gada, condicións de acceso, clasifica-ción, contexto, etc.

multi-acceso u.f. Sistema informático quepermite o acceso desde varios ordena-dores á información que contén o discoduro doutro.Ing. multi-access Fr. multi-accès Cast.multi-acceso Pt. multi-acesso

Multicrypt Modelo de descodificador quepermite intercambiar diferentessistemas de acceso condicional, grazasa un conectador de interface común,cunha tarxeta diferente por cadaoperador.Trátase dun sistema recoñecido polanormativa europea que se comer-cializou en España onda o Simulcrypt. jSimulcrypt

multimedia adx. 1.- Relativo a mediosdistintos empregados simultaneamente.Ing. multimedia Fr. multimédia Cast.multimedia Pt. multimédiajgrupo multimediaadx. 2.- Técnica informática quepermite, nunha mesma pantalla,sobrepoñer textos, gráficos, sons eimaxes fixas e animadas, grazas ádixitalización dos sinais.Ing. multimedia Fr. multimédia Cast.multimedia Pt. multimédia

múltiplex s.m. Sistema de telecomunica-ción que permite transmitir simultanea-mente a través dunha soa canle, e senmontaxe, mensaxes provenientes devarios lugares afastados xeografica-mente.OBS. Adaptación do latín multiplex, múltiple. Ing. multiplex Fr. multiplex Cast. múltiplexPt. multiplexjsímplex, NICAM

multiplexar v.t. Combinar sinais deinformacións de diversas canles inde-

pendentes nunha única canle detransmisión.OBS. É un verbo creado a partir do substantivomúltiplex. Ing. to multiplex Fr. multiplexer Cast.multiplexar Pt. multiplexar

munición sen balas u.f. Cartuchos baleirosque se empregan para simular disparosde armas en efectos especiais.Ing. blanks Fr. balles à blanc Cast. municiónde fogueo Pt. balas brancas

Munsell, sistema u.f. V. sistema Munsell.música s.f. 1.- Arte de crear melodías por

combinación de sons.Ing. 1.- music Fr. 1.- musique Cast. 1.-música Pt. 1.- músicas.f. 2.- Sucesión de sons combinadossegundo unhas regras.O seu valor expresivo é fundamental na montaxede produtos televisivos. Ing. 2.- music Fr. 2.- musique Cast. 2.-música Pt. 2.- música

músico s. Profesional que compón ouinterpreta pezas musicais.Ing. musician Fr. musicien Cast. músico Pt.músico

músico figurante u.f. Extra que finxe tocarun instrumento como acompañamentodun artista, con son pregravado poroutro músico.

muting s.ing. > visión sen voz.Mx Símbolo de maxwell.

nNAB National Association of Broadcasters.

Asociación nacional de emisoras deradio e televisión, con sede enWashington (Estados Unidos).Web: http://www.nab.org

nanómetro (nm) s.m. Unidade de medidada lonxitude de onda, que correspondea unha milmillonésima parte dun metro.É unha unidade moi empregada na medida delonxitudes de ondas luminosas.

128

Ing. nanometer Fr. nanomètre Cast. nanó-metro Pt. nanómetro

narración s.f. 1.- Relato dun feito ou dunacontecemento.Ing. 1.- account Fr. 1.- narration Cast. 1.-narración Pt. 1.- narraçãos.f. 2.- Locución de fondo descritivadunhas imaxes.Ing. 2.- narration, off Fr. 2.- narration Cast.2.- narración Pt. 2.- narração

narrador -ora s. Locutor que fai a lecturado texto de fondo dunha gravaciónaudiovisual.Ing. narrator Fr. narrateur Cast. narradorPt. narradorjcomentarista, locutor

NBC National Broadcasting Corporation.Corporación nacional de difusión(Estados Unidos). Compañía de radio-televisión americana, de titularidadeprivada, que iniciou as súas emisiónstelevisivas en 1940.Web: http://www.nbc.com

negocio das estrelas u.f. Comercio xeradoao redor das estrelas cinematográficas,que procura o beneficio económicoaproveitando o seu atractivo social alénda interpretación: venda da vidaprivada, comercialización de produtoscoa imaxe de actores, etc.Ing. star-system

negro s.m. 1.- Cor que resulta da mestura demaxenta, ciano e amarelo.Ing. 1.- black Fr. 1.- noir Cast. 1.- negro Pt.1.- pretojcors.m. 2.- Erro temporal na emisión deimaxes por mor dun fallo técnico ouhumano.Ing. 2.- blank Fr. 2.- noir Cast. 2.- negro Pt.2.- pretos.m. 3.- Sinal de vídeo completo demínima intensidade lumínica, compostapolo sincronismo vertical, horizontal e asalva de cor.Ing. 3.- black leader film Fr. 3.- noir, amorcede noir Cast. 3.- negro Pt. 3.- preto

jpistarneoloxismo s.m. Palabra ou expresión de

creación recente nunha lingua.Ing. neologism Fr. néologisme Cast.neologismo Pt. neologismo

neon, efecto u.f. V. efecto neon.neve s.f. Puntos intermitentes que aparecen

interferindo na imaxe de televisión pordebilidade do sinal analóxico.Ing. snow Fr. neige, bruit blanc Cast. nievePt. neve

NICAM sigla Near-InstantaneousCompanded Audio Multiplex. Múltiplexde audio con compresión case instantá-nea. Sistema de transmisión de soncomprimido en formato dixital, a travésde dúas portadoras, que permite aemisión en estéreo ou en dual simulta-neamente ao sinal de vídeo.É o sistema máis empregado en Europapara a transmisión de son dixital, com-patible coas normas de vídeo analóxicoPAL, SECAM e MAC co fin de ofrecerunha maior calidade sonora nasemisións.

night time u.f.ing. > franxa de noite.nitidez s.f. Claridade e precisión dunha

imaxe.Ing. sharpness Fr. netteté Cast. nitidez Pt.nitidez

nivel de branco u.f. Voltaxe do sinal devídeo correspondente á cor branca máisintensa.

nivel de negro u.f. Voltaxe do sinal devídeo correspondente á cor negra.

nm Símbolo de nanómetro.nó s.m. Parte da trama dunha obra audio-

visual na que os feitos se complicanpara despois resolvérense no desenlace.Ing. web (of intrigue) Fr. noeud Cast. nudoPt. desenvolvimento, nó

no ar u.f. Que se está a emitir nesesmomentos. SIN. en antena, no aire.Ing. on the air Fr. sur l’antenne Cast. en elaire Pt. no ar

no ar! interx. Advertencia do comezoinmediato dunha emisión para que

129

actúen os que interveñen nela. SIN.dentro!

no terreo u.f. No lugar dos feitos, poroposición a agardar os detalles dunhanoticia desde a redacción. SIN. sobre oterreo.Ing. at the scene, on the ground Fr. surplace, sur le terrain Cast. sobre el terrenoPt. no terrenojin situ

NO-DO s.m. Acrónimo de NOticiario DOcumental.Informativo cinematográfico que seexhibía nas salas de cine antes do inicioda película durante o franquismo enEspaña.jdocumental

nota s.f. Noticia moi breve que dá o locutorsen o complemento de material visual.Ing. flash Fr. note Cast. nota Pt. nota

nota de prensa u.f. Comunicado escrito decarácter breve procedente dunorganismo, que pretende ofrecerllesinformación aos medios sobre algúnasunto.Ing. press release Fr. communiqué de presseCast. nota de prensa Pt. nota de imprensa

nota necrolóxica u.f. Noticia breve dopasamento dunha persoa.

noticia s.f. 1.- Feito de actualidade que se faipúblico. SIN. nova.Ing. 1.- piece of news Fr. 1.- nouvelle Cast.1.- noticia Pt. 1.- notíciajpezas.f.pl. 2.- Telexornal, boletín informa-tivo.

noticia bomba u.f. V. bomba informativa.noticia breve u.f. V. breve.noticia de última hora u.f. Datos ou

información chegada á redacción candoxa comezou o informativo e que seofrece de maneira breve no peche daemisión en curso.Ing. last minute news, late-breaking news Fr.nouvelles de la dernière heure Cast. noticiade última hora Pt. notícia de última horajcrónica de alcance

noticia falsa u.f. Información difundida porun medio de comunicación que non seaxusta á realidade dos feitos e que éconsiderada delito xornalístico.

noticiario s.m. Programa informativo deperiodicidade concreta. SIN. informa-tivo, telexornal.Ing. news Fr. journal télévisé, informationsCast. noticiario Pt. noticiário, telejornal

noticiario documental u.f. V. NO-DO.notición s.m. Noticia extraordinaria. SIN.

bomba informativa.nova s.f. Noticia.

Ing. new Fr. nouvelle Cast. noticia Pt. novanova versión u.f. Readaptación dunha obra

para mostrala ao público actualizada.Ing. remake

novidade s.f. 1.- Feito recente ouinformación sobre el. SIN. noticia,nova.Ing. 1.- news, something new Fr. 1.-nouveauté Cast. 1.- novedad Pt. 1.-novidades.f. 2.- Cambio no curso dun aconte-cemento.Ing. 2.- change, novelty Fr. 2.- nouveautéCast. 2.- novedad Pt. 2.- novidadejactualidade

novo xornalismo u.f. Corrente profesionalaparecida nos anos sesenta nos EstadosUnidos, baseada na busca directa danoticia na rúa e na introdución defórmulas narrativas de carácter creativopara dar conta dela, cunha altaimplicación do xornalista na propiahistoria da que, en ocasións, mesmo sefai protagonista.Responde a unha tentativa de afondamento naactualidade por parte dos xornalistas dos mediosimpresos descontentos coas rutinas e coaburocracia instaladas nas redaccións da época. Oxornalista convértese así en intérprete activo darealidade e a súa perspectiva subxectiva e o seuestilo na redacción constitúen a cerna do interesedas reportaxes. Unha das figuras representativasdeste movemento foi Tom Wolfe.

130

Ing. new journalism Fr. nouveau journalismeCast. nuevo periodismo Pt. novo jornalismo

NTSC National Television SystemCommittee. Comité nacional do sistemade televisión (Estados Unidos). 1.-Organismo responsable da creación dopatrón americano de vídeo e televisión.2.- Estándar de televisión desenvolvidopor ese grupo nos anos sesenta, que secompón de 60 campos e 525 liñasentrelazadas cunha frecuencia deaproximadamente 30 imaxes porsegundo. Emprégase, ademais de nosEstados Unidos, no Xapón, en Taiwán,en Corea do Sur, nalgúns países daAmérica latina e no Canadá. O seuprincipal problema son os erros de faseque se traducen en erros de ton aos queo ollo humano é moi sensible.jPAL, SECAM

numérico -a adx. Que é representado porcifras.OBS. Adaptación da terminoloxía francesanumérique, que se refire ao sistema dixital.

oobra cinematográfica u.f. Produción

artística creada para o cine, tradicio-nalmente, en soporte de celuloide. SIN.película.Ing. cinematographic work Fr. oeuvrecinématographique Cast. obra cinemato-gráfica Pt. obra cinematográfica

Observatorio do Audiovisual Galego(ODA) Órgano do departamento deCiencias da Comunicación da Univer-sidade de Santiago de Compostela querealiza un seguimento sistemático daprodución, do modo de financiamento eda circulación das obras audiovisuaisgalegas.Web: http://www.usc.es/oda/

obxectividade s.f. Calidade do que dá contados feitos con fidelidade á realidade,sen deformacións por valoracións oupreferencias persoais.Ing. objectivity Fr. objectivité Cast.objetividad Pt. objectividadejimparcialidade, veracidade

obxectivo -a adx. 1.- Que prescinde devaloracións persoais.Ing. 1.- objective Fr. 1.- objectif Cast.1.- objetivo Pt. 1.- objectivojsubxectivos.m. 2.- Sistema de lentes dunha cámaraque concentra as imaxes nun espazoreducido.Ing. 2.- lens Fr. 2.- objectif Cast. 2.- objetivoPt. 2.- objectiva [f.]jteleobxectivo

obxectivo composto u.f. Obxectivoformado por varias lentes que actúancomo unha soa para eliminar abe-rracións.

obxectivo de focal curta u.f. V. grandeangular.

obxectivo de focal fixa u.f. Obxectivo queofrece un ángulo de visión inamovible.

obxectivo de focal variable u.f. V. focalvariable.Ing. zoom

ocultar v.t. Non publicar unha noticia oucertos datos dela.Ing. to hide Fr. cacher Cast. ocultar Pt.ocultar, sonegarjmanipulación

ofender v.t. Atentar contra a honra ou contraa dignidade de alguén.Ing. to offend Fr. offenser Cast. ofender Pt.ofender

off s.ing. Fóra. Texto lido, en vivo oupregravado, que narra a banda deimaxes que acompaña, sen que aparezana pantalla o locutor. > locución defondo.

off line u.f.ing. > desconectado.off line, edición u.f. > edición sobre copia.off the record u.f.ing. Fóra de gravación.

Información confidencial que, por

131

petición expresa da fonte, o xornalistanon pode facer pública, pero serve paraque este poida ter unha visión máiscompleta e clara ao construír a noticia.> confidencial.

oficial adx. Que procede dunha fonte deautoridade recoñecida.Ing. official Fr. officiel Cast. oficial Pt.oficial

oficioso -a adx. Que, sen ter carácter ouformalidade oficial, procede de fontesoficiais ou próximas a elas.Ing. unofficial Fr. officieux Cast. oficioso Pt.oficioso

omnidireccional adx. Que emite ou querecibe con igual eficacia en todas asdireccións.Ing. omnidirectional Fr. omnidirectionnelCast. omnidireccional Pt. omnidireccional

OMPI Organización Mundial daPropiedade Intelectual. V. WIPO.

onda s.f. Oscilación ou vibración periódicaproducida nun medio físico poralteración dun punto, que se caracterizapola velocidade de propagación, afrecuencia, a lonxitude e mais aamplitude.Ing. wave Fr. onde Cast. onda Pt. onda

onda curta u.f. Onda de frecuenciacomprendida entre 3 MHz e 30 MHz.Ing. short wave Fr. onde courte Cast. ondacorta Pt. onda curta

onda longa u.f. Onda que ten unhafrecuencia comprendida entre os 30kHz e os 300 kHz.Ing. long wave Fr. onde longue Cast. ondalarga Pt. onda longa

onda media u.f. Onda de frecuenciacomprendida entre 300 kHz e 3 MHz.Ing. medium wave Fr. onde moyenne Cast.onda media Pt. onda média

onda portadora u.f. Onda electromagné-tica que transmite a informacióndesexada, na banda de frecuenciasrequirida, grazas a un procedemento demodulación no que se lle superpón esainformación.

ondas electromagnéticas u.f.pl. Ondasque se propagan en forma de camposeléctricos e magnéticos a través doespazo ou doutros medios físicos.As ondas electromagnéticas propáganse no ar aunha velocidade duns 300.000 km/s. jespectro electromagnético

ondas radioeléctricas u.f.pl. Ondaselectromagnéticas usualmente cataloga-das como aquelas de frecuencia inferioraos 3000 GHz.jhertz

onomatopea s.f. Palabra que suxire o sonreal que produce o seu referente.Ing. onomatopoeia Fr. onomatopée Cast.onomatopeya Pt. onomatopeia

operador -ora s. 1.- Técnico que manipulaos equipos empregados na gravación deprogramas.Ing. 1.- cameraman Fr. 1.- opérateur Cast.1.- operador Pt. 1.- operadors.m. 2.- Empresa concesionaria daexplotación dun servizo de emisión detelevisión e que asume a responsa-bilidade dos contidos. SIN. operadorde televisión.Ing. 2.- operator Fr. 2.- opérateur Cast. 2.-operador Pt. 2.- operador (televisivo)

operador -ora de cámara u.f. Técnicoencargado do manexo da cámara. SIN.cámara.

opinión s.f. Pensamento que se ten sobreunha persoa ou un asunto.Ing. opinion Fr. opinion Cast. opinión Pt.opinião

opinión, de u.f. Xénero xornalístico no queo asinante do texto expresa as súasvaloracións e ideas sobre un aspecto daactualidade, con liberdade de estilo.jlíder de opinión

opinión pública u.f. Maneira de pensarcompartida pola maioría dos membrosdunha sociedade a propósito dunasunto.

132

Areferencia actual para coñecela son as enquisas,de resposta rápida e sen reflexión en común.OBS. Ás veces emprégase tamén o termo comosinónimo de medios de comunicación, enten-dendo que estes reflicten o pensamento dasociedade á que se dirixen. Ing. public opinion Fr. opinion publiqueCast. opinión pública Pt. opinião pública

optimizar v.t. Buscar o xeito máis eficientede realizar unha actividade ou tirar omáximo proveito dun produto ou dunequipo.Ing. to optimize Fr. optimiser Cast. optimar,optimizar Pt. optimizar

oral adx. Que se transmite pola voz, polapalabra dita.A redacción para o medio televisivo, aínda que sesirva do texto escrito, elabórase para sertransmitida de forma oral, polo que a súa formadebe axustarse ás características dese rexistro. Alingua oral na televisión relaciona tres elementos:o lingüístico (as palabras), o paralingüístico(énfase) e o extralingüístico (xestos, situacións).Ing. oral Fr. oral Cast. oral Pt. oral

órbita de Clarke u.f. Liña espacialimaxinaria na que se dispoñen ossatélites xeoestacionarios de telecomu-nicacións, situada sobre a liña doecuador a unha altitude aproximadaduns 36.000 km da Terra. SIN. órbitaxeoestacionaria.Esta posición foi imaxinada na ficción docientífico americano Arthur C. Clarke (autor de2001, Odisea no espazo) e permítelles aossatélites permanecer aparentemente inmóbilescon respecto á Terra, que xira canda eles, polo calcada un destes satélites pódelle dar cobertura aunha parte do planeta.Ing. clarke orbit, geoestationary orbit Fr.orbite de Clarke, orbite géostationnaireCast. cinturón de Clarke, órbita geoesta-cionaria Pt. órbita de Clarke, órbitageoestacionáriajsatélite xeoestacionario

orde s.f. 1.- Organización, disposiciónorganizada das cousas.Ing. 1.- order Fr. 1.- ordre [m.] Cast. 1.-orden [m.] Pt. 1.- ordem [f.]

s.f. 2.- Mandado, obriga de facer unhatarefa imposta por alguén.Ing. 2.- order Fr. 2.- ordre [m.] Cast. 2.-orden [f.] Pt. 2.- ordem [f.]

orde provisional u.f. Demanda de compradun espazo publicitario en televisión,sen carácter definitivo xeralmente porfalta de dispoñibilidade no momento dasolicitude.Ing. abeyance order

ordenador s.m. Equipamento de grancapacidade de memoria, deseñado paraexecutar determinadas operacións conrapidez e fiabilidade, segundo unconxunto de instrucións (programas).SIN. computadora.Ing. computer Fr. ordinateur Cast.ordenador Pt. computador

orixinal adx. 1.- Que provén directamentedo autor, sen ser copia, versión nintradución.Ing. 1.- original Fr. 1.- original Cast. 1.-original Pt. 1.- originals.m. 2.- Obra de calquera xéneroelaborada directamente polo autor, daque se fan reproducións.Ing. 2.- original Fr. 2.- original Cast. 2.-original Pt. 2.- originaljcinta orixinal, versión orixinal

Orthicon Tubo de cámara introducido nomercado americano nos anos corentapara substituír o iconoscopio, e que foidesprazado despois polo Plumbicon e oSaticon.

ortocromático -a adx. Sensible a todas ascores do espectro visible, agás aovermello.Ing. orthochromatic Fr. orthochromatiqueCast. ortocromático Pt. ortocromáticojpancromático

orzamento s.m. Cálculo dos custos dunhaobra ou dun servizo, ou cantidade dediñeiro que se destina a esa obra. SIN.presuposto.Ing. budget Fr. budget Cast. presupuesto Pt.orçamento

133

orzar v.t. Facer o cálculo dos custos dunhaobra. SIN. presupostar.Ing. to budget for Fr. établir un budget Cast.presupuestar Pt. orçar, orçamentar

OTI Organización de Telecomunicacionesde Iberoamérica. Organización iberoa-mericana de telecomunicacións, consede en México, para o intercambio deprogramas e a colaboración en materiade contidos.Web: http://www.oti.tv

Ourense Televisión Benposta Emisoralocal da Nación de Muchachos deBenposta (Ourense), de titularidadeprivada, creada en 1994. Na actualidadeestá integrada no grupo español LocalMedia-Cadena Local TV.Web: http://www.benposta.org

overlay s.ing. > superposición.

p

padroádego s.m. Patrocinio.pagamento s.m. Acción e efecto de pagar.

SIN. pago.Ing. payment Fr. paiement Cast. pago Pt.pagamento

pagamento por consumo u.f. Variante datelevisión de pago codificada, na que oconsumidor escolle o programaconcreto e a hora na que desexa recibirese servizo televisivo polo que ten queaboar unha cantidade. SIN. pagamentopor visión.Este sistema necesita, amais dun descodificador,unha canle de retorno que permita que a peticióndo consumidor chegue ao servidor de imaxes(aínda que tamén se pode facer telefonicamente). Ing. pay-per-view Fr. paiement à la scéance,paiement à la consommation Cast. pago porconsumo, pago por unidad vista Pt.

pagamento por visualização, pagamentopor sessãojtelevisión de peaxe, televisión á carta

PAL Phase Alternation Line. Liña conalteración de fase. Patrón de televisióna cores desenvolvido por Walter Bruch(Alemaña) na década dos sesenta paramellorar o NTSC, que emprega 625liñas entrelazadas a unha frecuencia de25 imaxes por segundo.jNTSC, SECAM

PAL plus Versión mellorada do sistemaPAL e compatible con este, tamén en625 liñas pero con formato panorámico(16:9), que se concibiu como transicióncara á televisión dixital. jDVB

palabra s.f. 1.- Son ou conxunto de sons (oua súa correspondente representacióngráfica) que constitúen unha unidademínima de significado. SIN. vocábulo.Ing. 1.- word Fr. 1.- mot Cast. 1.- palabra Pt.1.- palabras.f. 2.- Facultade de falar. SIN. fala.Ing. 2.- speech Fr. 2.- parole Cast. 2.-palabra Pt. 2.- palabra

palabra de valor u.f. Vocábulo que achegamaior contido ca os outros nunha frasee que, polo tanto, debe ser destacado nalocución.

palestra s.f. Lugar ou medio empregadopara a discusión pública dun asunto deinterese.jsaír á palestra

paleta gráfica u.f. Equipamento electró-nico ou aplicación informática empre-gada na posprodución que ofrece unhaalta precisión para o deseño degrafismos e retoque de imaxe dixital.Ing. paint box Fr. palette graphique Cast.paleta gráfica Pt. paleta gráfica

PanAmSat Acrónimo de PANAMericanSATellite. Compañía fornecedora deservizos de vídeo e de transmisión dedatos vía satélite para todo o planeta.

134

Conta cunha flota de máis de 20satélites xeoestacionarios para a distri-bución de programación televisiva.Web: http://www.panamsat.com

panca de mando u.f. Dispositivo apun-tador de control remoto que permitemodificar os diferentes parámetros dunequipamento.Ing. joystick Fr. manche à balai Cast.palanca de mando Pt. controle

pancromático -a adx. Sensible a todas ascores do espectro visible.Ing. panchromatic Fr. panchromatique Cast.pancromático Pt. pancromáticojortocromático

panel anunciador u.f. Soporte de cartónou doutro material que fai publicidadedun produto.Ing. display

panel de conexións u.f. Dispositivo queconecta o conxunto das entradas esaídas dos aparellos de audio ou devídeo dunha instalación audiovisual.Ing. patch-panel

panorámica s.f. Rotación horizontal ouvertical da cámara sobre o seu eixe, cunmovemento lento e cun encadramentoconstante que, ao non haber despra-zamento físico, produce a sensación deobservación circular.Ing. panoramic, pan Fr. panoramique Cast.panorámica Pt. panorâmica

pantalla s.f. 1.- Superficie do televisor naque aparecen os sinais convertidos enimaxes.Ing. 1.- screen Fr. 1.- écran, toile Cast. 1.-pantalla Pt. 1.- ecrã, telas.f. 2.- Peza de calquera materialempregada para absorber parte dunsinal luminoso ou sonoro, ou paradirixilo.Ing. 2.- screen Fr. 2.- écran Cast. 2.-pantalla Pt. 2.- ecrã, tela

pantalla, cota de u.f. V. cota de pantalla.pantalla acústica u.f. Caixa acústica.

Ing. baffle

pantalla de cristal líquido (LCD) u.f.Tipo de pantalla de uso en monitoresplanos, composta de cristal en estadonon sólido, no que as moléculas deforma alongada forman liñas paralelas apesar da axitación.Ing. liquid crystal display Fr. écran àcristaux liquide Cast. pantalla de cristallíquido Pt. tela, ecrã de cristal líquido

pantalla de plasma u.f. Pantalla formadapor miles de celas de vidro seladas aobaleiro, que conteñen unha mesturagasosa que se ioniza ao paso dunhacorrente eléctrica. Ao ionizarse o xenon emite radiaciónsultravioletas que estimulan o fósforo presente nascelas producíndose así luz visible.Neste tipo de pantallas o contraste é correcto e aimaxe estable desde todos os ángulos de visión. Ing. plasma screen Fr. écran plasma Cast.pantalla de plasma Pt. ecrã de plasma

pantalla grande u.f. 1.- Superficie planapara a exhibición cinematográfica.u.f. 2.- Por extensión, cinematografía.

pantalla múltiple u.f. Partición da pantallaen sectores que permiten a visiónsimultánea de varias imaxes distintas.

pantalla plana u.f. Pantalla que elimina aconcavidade das marxes, co que adistorsión na visión é menor.Ing. flat screen Fr. écran plat Cast. pantallaplana Pt. ecrã plano

pantasma s.f. Ilusión óptica de dobre imaxeprovocada por un problema derecepción do sinal de televisión analó-xico ou xerada voluntariamente desdeun equipamento de efectos especiais.SIN. imaxe dobre, fantasma.Ing. ghost, ghost image Fr. image doubleCast. fantasma Pt. fantasma, imagem dupla

pantógrafo s.m. Soporte de lámpada usadonos estudios de televisión para sosteros aparellos de luz e permitir a súamobilidade en vertical ata unha alturaduns 2 m.Ing. pantograph Fr. pantographe Cast.pantógrafo Pt. pantógrafo

135

paparazzo s.ital. [pl. paparazzi] Fotógrafoespecializado en descubrir os aspectosda vida privada dos personaxes de sonaou, por extensión, xornalista da prensado corazón que conta os detalles da vidaíntima dos personaxes públicos quepersegue.A palabra ten a súa orixe nun personaxe dapelícula La dolce vita de Fellini (1960) creadopolo escritor E. Flaiano sobre un nome dialectalalusivo ao abrir e pechar da cuncha da ameixa, talcomo fai o fotógrafo co diafragma da cámara.

papel s.m. 1.- Folla feita de pasta vexetal.Ing. 1.- sheet of paper Fr. 1.- feuille Cast. 1.-papel Pt. 1.- papels.m. 2.- Personaxe que representa unactor.Ing. 2.- role, part Fr. 2.- rôle Cast. 2.- papelPt. 2.- papels.m. 3.- Labor, función dunha persoa.Ing. 3.- role, part Fr. 3.- rôle Cast. 3.- papelPt. 3.- papel

paquete s.m. Conxunto de produtos queconstitúen unha unidade.Ing. package, pack Fr. bouquet Cast.paquete Pt. pacotejvenda por paquetes

paquete básico u.f. Grupo de canlesofrecidas por un operador de televisiónde pago a cambio de aboar a taxa máiseconómica.

paquete premium u.f. Conxunto de canlesextras que o abonado a un operador detelevisión pode recibir mediantepagamento de taxas adicionais á básica.

PAR sigla Parabolic Aluminized Reflector.Reflector parabólico aluminizado queactúa como un espello cóncavo, o queasegura unha alta capacidade dereflexión.jlámpada PAR

parabólica s.f. Antena parabólica.parada s.f. Acción de deter a acción que ata

ese momento estaba a executar unequipamento.Ing. stopjpausa

paradigma s.m. Modelo que representaunha corrente.Ing. paradigm Fr. paradigme Cast.paradigma Pt. paradigma

paradoxo s.m. Coexistencia ilóxica,contradición aparente.Ing. paradox Fr. paradoxe [m.] Cast.paradoja [f.] Pt. paradoxo [m.]

parágrafo s.m. Fragmento dun texto que,xeralmente, comprende ata o seguintepunto e á parte.Ing. paragraph Fr. paragraphe Cast.párrafo Pt. parágrafo

paréntese s.f. 1.- Signo gráfico de formacurva ( ) que limita unha informaciónaccesoria nun texto escrito.Ing. 1.- brackets Fr. 1.- parenthèse [f.] Cast.1.- paréntesis [m.] Pt. 1.- parêntese [m.]s.f. 2.- Elemento accesorio que se insirenun texto para completar o seu sentido,interrompendo a construción.Ing. 2.- parenthesis Fr. 2.- parenthèse [f.]Cast. 2.- paréntesis [m.] Pt. 2.- parêntese[m.]s.f. 3.- Breve interrupción do discursooral para inserir unha aclaración ououtra idea.

parladoiro s.m. Faladoiro.parodia s.f. Imitación burlesca dunha obra

ou do estilo dunha persoa.Ing. parody Fr. parodie Cast. parodia Pt.paródia

parónimo s.m. Palabra foneticamenteparecida a outra.Ing. paronym Fr. paronyme Cast. parónimoPt. parónimo

parroquia s.f. Designación coloquial dopúblico no estudio, que xeralmenteprocede dun mesmo lugar xeográficodesde o que se despraza para asistir aodesenvolvemento dun programa detelevisión.jpúblico

parte s.m. 1.- Informe.Ing. 1.- report, log Fr. 1.- rapport,formulaire Cast. 1.- parte Pt. 1.- informes.m. 2.- Servizo informativo.

136

OBS. É unha denominación que se identifica coassituacións de conflito bélico e que hoxe seconsidera anticuada. Ing. 2.- report, news Fr. 2.- bulletin Cast. 2.-parte Pt. 2.- informações

parte de avarías u.f. Notificación diariaque realizan os técnicos cos problemasde funcionamento dos equipamentosproducidos nesa xornada.

parte de cámara u.f. Relación escrita dosplanos que toma unha cámara.

patch-panel s.ing. > panel de conexións.patear v.i. Bater seguido cos pés no chan

como mostra de desconformidade, porparte do público, con algún comentarioou actuación nun espectáculo televisivo.Ing. to stamp Fr. taper du pied Cast.patalear Pt. patear

patrocinador -ora s. Entidade que sufragaos gastos dunha emisión con finspublicitarios.Ing. sponsor Fr. sponsor Cast. patrocinadorPt. patrocinador

patrocinar v.t. Apoiar economicamenteunha emisión, xeralmente co fin deobter beneficios directos na imaxe damarca comercial.Ing. to sponsor Fr. parrainer, sponsoriserCast. patrocinar Pt. patrocinar

patrocinio s.m. Apoio económico dunhaentidade a unha emisión co fin de obterbeneficios directos na imaxe da marca.Legalmente o patrocinio non debe impor criteriosde carácter ideolóxico en relación ao programaque protexe. Ing. sponsoring Fr. parrainage Cast.patrocinio Pt. patrocínio

patrón s.m. Modelo a partir do que se fanoutras cousas semellantes.Ing. pattern Fr. modèle Cast. patrón Pt.padrãojpiloto, estándar

pausa s.f. 1.- Interrupción momentánea dodesenvolvemento dun espazo televisivo,xeralmente para emitir publicidade ouun avance doutra emisión.Ing. 1.- pause, break Fr. 1.- pause Cast. 1.-pausa Pt. 1.- intervalo, pausa

s.f. 2.- Posición de parada momentáneada acción executada por unequipamento.Ing. 2.- pause

pause s.ing. > pausa.pay tv u.f.ing. > televisión de peaxe.pay-per-view s.ing. > pagamento por

consumo.peak viewing time u.f.ing. Momento da

xornada de maior audiencia. > pico demáxima audiencia.

pechar v.t. 1.- Rematar un programa ouunha emisión.Ing. 1.- to end Fr. 1.- mettre fin Cast. 1.-cerrar Pt. 1.- fecharv.t. 2.- Reducir o campo da toma,mediante un achegamento físico dacámara ao obxecto da gravación oumediante a focal variable.Ing. 2.- to close (shot) Fr. 2.- serrer, réduireCast. 2.- cerrar Pt. 2.- fechar

peche s.m. Parte final dunha noticia, duninformativo ou dun programa.Ing. end, tag Fr. fin Cast. cierre Pt. fecho,encerramentojsaída, fundido de peche

peche analóxico u.f. Finalización dastransmisións de televisión analóxicaprevista en España para o 2012, quesupón o fin da convivencia co sistemadixital xa socialmente asentado.Ing. analogue switch off

peche da emisión u.f. Fin da emisióndunha canle por ese día.Actualmente, a maioría das grandes cadeasofrecen unha programación continua as 24 horas.Ing. closing Fr. fermeture de l’antenne Cast.cierre de emisión Pt. encerramento daemmisão

peche de sumario u.f. Resumo, a modo dedespedida, dos contidos tratados duranteo programa.

peiteador -ora s. Profesional encargado dearranxarlles o pelo aos participantes(xornalistas, convidados, actores) nunprograma ou en calquera produción detelevisión.

137

Ing. hairstylist, hairdresser Fr. coiffeur Cast.peluquero Pt. cabeleireirojsala de peiteado

PEL Unidade móbil de intervención rápidadotada cos medios necesarios para aprodución inmediata da noticia desde olugar no que se produce (cámaras,equipamento de edición, micrófonos egrupo electróxeno propio).jENG

pel s.ing. Acrónimo de Picture ELement. > píxel.película s.f. 1.- Celuloide fino sensible á luz

sobre o que se gravan as imaxescinematográficas que despois sereproducen na pantalla. SIN. filme.Ing. 1.- film Fr. 1.- pellicule Cast. 1.-película Pt. 1.- películas.f. 2.- Obra cinematográfica. SIN. filme.Ing. 2.- film, movie Fr. 2.- film Cast. 2.-película Pt. 2.- filme

película de acción u.f. V. acción.película de época u.f. Filme ambientado

no pasado, da época medieval ataprincipios do s. XX, na que os decora-dos e o vestiario xogan un papel estéticofundamental.

película de serie B u.f. Película de baixopresuposto, que require unha rodaxecurta e con medios escasos, frecuente-mente destinada á televisión e sengrandes pretensións artísticas.

película de suspense u.f. V. suspense.película de terror u.f. Película que

provoca no espectador a sensación demedo e de susto.

película do oeste u.f. Obra de ficcióncinematográfica de temática relacionadacoa conquista dese territorio americano.SIN. película de vaqueiros.Ing. western

película do oeste á europea u.f. Películado oeste producida en Europa, xeral-mente cun orzamento reducido, quearremeda as realizadas nos EstadosUnidos.Ing. spaghetti western

peneirar v.t. Seleccionar (o xornalista) osaspectos da actualidade que considerade interese. SIN. filtrar.Ing. to sieve Fr. filtrer, tamiser Cast. cribarPt. joeirar, peneirar

penumbra s.f. Escurecemento do espazoescénico que se produce cando asombra dunha lámpada se dilúe coa luzdoutra.Ing. shadows, half-light Fr. pénombre Cast.penumbra Pt. penumbra

pequena pantalla u.f. Industria datelevisión ou televisor, por oposición ápantalla grande que se refire ao cine.

percha s.f. 1.- Motivo da actualidade quexustifica a inclusión dun tema noscontidos dun programa televisivo (porexemplo, un acontecemento concretoou o aniversario dun feito).s.f. 2.- Pértega.

perchista s. Técnico encargado do manexoda percha ou pértega.Ing. boom operator Fr. perchiste Cast.perchista Pt. microfonista

perda s.f. Diminución non intencionada dapotencia nun dispositivo ou nun sistemade transmisión.Ing. loss Fr. perte Cast. pérdida Pt. perda

perfil s.m. 1.- Liña que delimita a figuraexterior dunha cousa con respecto aofondo. SIN. silueta.Ing. 1.- outline Fr. 1.- profil Cast. 1.- perfilPt. 1.- perfils.m. 2.- Trazos característicos dunhapersoa ou dun grupo social.Ing. 2.- profile Fr. 2.- profil Cast. 2.- perfilPt. 2.- perfiljreportaxe biográfica

perfil, de u.f. Punto de vista da cámara quesó deixa ver un dos lados do suxeito datoma.Ing. in profile, from the side Fr. latéral, deprofil Cast. de perfil Pt. de perfil

perfil de audiencia u.f. Análise dascaracterísticas que definen cada un dossegmentos da audiencia.

138

periférico s.m. Compoñente dun sistemainformático ligado a unha unidadecentral coa que interactúa, pero externoa esta.Ing. perifepheral Fr. périphérique Cast.periférico Pt. periférico

periodicidade s.f. Frecuencia de aparicióndunha determinada emisión televisiva.Ing. periodicity Fr. périodicité Cast.periodicidad Pt. periodicidade

periodismo s.m. Xornalismo.periodista s. Xornalista.persistencia da imaxe u.f. V. arrastre.persistencia da visión u.f. Característica

do ollo humano de reter por uns instan-tes a imaxe acabada de desaparecer.Este efecto de memoria é o que permite queescenas mostradas de forma descontinua sexanpercibidas como imaxes en movemento. Ing. persistence of vision Fr. persistancerétinienne, rémanence Cast. persistencia devisión, persistencia retiniana Pt. persis-tência da visãojfactor de kell

persoeiro s.m. Personaxe público e relevante.SIN. personalidade, personaxe.Ing. celebrity, vip Fr. personnalité Cast.personalidad Pt. personagem

personaxe s. 1.- Persoeiro.Ing. 1.- celebrity Fr. 1.- personnage Cast. 1.-personaje Pt. 1.- personagems. 2.- Persoa imaxinaria que se interpretanunha obra de ficción.Ing. 2.- character Fr. 2.- personnage Cast.2.- personaje Pt. 2.- personagem

persuadir v.t. Conseguir que alguén optepor unha opción ou que tome unhadecisión determinada.Ing. to persuade Fr. persuader Cast.persuadir Pt. persuadir

pértega s.f. Soporte manual de micrófono,composto dunha vara extensible(sostida directamente polo operador),que permite a recollida do son fóra docampo da cámara, normalmente desdearriba, sen interromper os movementosdos protagonistas da acción. SIN.percha.

Ing. pole, arm Fr. perche Cast. pértiga,percha Pt. perchejxirafa

pesos lixeiros u.f.pl. Equipos de pouco pesopara a captación e edición de imaxes.jENG

pestanexar v.i. Oscilar a luminosidade daimaxe ou producirse un acendido eapagado constante dunha lámpada.Ing. to blink Fr. clignoter Cast. pestañear Pt.piscar

pestanexo s.m. Escintilación.peteirada s.f. Acción do espectador de

cambiar de maneira aleatoria dunhacadea á outra, co mando a distancia,para eludir os bloques publicitarios.Ing. zapping Fr. pitonnage Cast. zapeo Pt.zapping

peza s.f. Texto xornalístico rematado ounoticia editada que configura unhaunidade.OBS. É útil o uso deste termo para distinguilo doconcepto máis amplo de noticia, xa que ás vecesunha nova pode ofrecerse en dúas pezas, tratandocada unha delas un aspecto diferente. Ing. item, news item Fr. nouvelle Cast. piezaPt. peçajcorte

peza cómica u.f. Escena dramatizada decurta duración resolta con humor.Ing. sketch

peza de recheo u.f. Gravación atemporal dereserva, que se emite cando se produceun desaxuste na grella.

picado s.m. Imaxe tomada en perspectivavertical descendente que, nalgúnscasos, transmite ao espectador asensación de inferioridade do suxeitoda toma. SIN. vista de paxaro.No seu grao máximo chámase plano supino. Ing. high angle Fr. plongée Cast. picado Pt.plongée, picadojcontrapicado

picar v.t. Transcribir un texto a través dunteclado.

pico de máxima audiencia u.f. Momentoda xornada no que se rexistra un maiornúmero de espectadores.

139

Prodúcese xeralmente entre as 13:30 e as 15:30he entre as 20:30 e as 24:00h.Ing. peak viewing timejfranxa quente

pigmento s.m. Substancia colorante.Ing. pigment Fr. pigment Cast. pigmento Pt.pigmentojcor

pillado -a adx. Defecto dunha gravación deaudio ou de vídeo que comeza senmarxe abonda de silencio ou de imaxe,co cal a mensaxe non se entende ben ouchía no comezo.

pillar v.t. Coloquialmente, recibir o sinaldunha emisora.

piloto s.m. 1.- Indicador luminoso que,aceso, sinala o funcionamento dunaparello electrónico ou a posta enmarcha dalgunha das súas funcións.Ing. 1.- pilot lamp Fr. 1.- lampe témoin Cast.1.- piloto Pt. 1.- lâmpadas.m. 2.- Indicador luminoso, xeralmenteencarnado, situado sobre as cámaras detelevisión e nos monitores do controlde realización, que ao acenderse indicaque esa é a fonte seleccionada polorealizador (ou a que está no ar, se for unespazo en directo).Ing. 2.- tally (light) Fr. 2.- voyant rouge Cast.2.- piloto, chivato Pt. 2.- tally, lâmpadas.m. 3.- Programa ou episodio dunhaserie, que se entrega como modelo ouexemplo dos sucesivos.É o equivalente audiovisual do número cero naprensa escrita. Ing. 3.- pilot Fr. 3.- pilote Cast. 3.- piloto Pt.3.- piloto

pinchar v.cast. > premer.pirámide invertida u.f. Modelo narrativo

que consiste en dispoñer os feitos enorde decrecente segundo o seu interese.Esta regra de redacción naceu na Guerra deSecesión para garantir a chegada da informaciónesencial antes de que a transmisión telegráfica seinterrompese. Mantense na prensa para poderaxustar os textos á estrutura da páxina cortando o

último parágrafo, pero non se considera axeitadaá narración televisiva.Ing. inverted pyramid Fr. pyramide inverséeCast. pirámide invertida Pt. pirâmideinvertida

piratear v.t. Copiar ilegalmente emisiónstelevisivas, gravacións sonoras,programas informáticos ou de calqueraoutro formato.Ing. to pirate Fr. pirater Cast. piratear Pt.piratear

pisón s.m. Publicación dunha nova impor-tante antes ca os outros medios. SIN.primicia, pisada.Ing. scoop Fr. primeur [f.] Cast. pisotón [m.]Pt. cacha [f.]

pista s.f. Zona da fita magnética na que serexistra un sinal que pode ser de audio,de vídeo, de control ou de códigos detempo.Ing. track Fr. piste Cast. pista Pt. pista

pistar v.t. Gravar un sinal de sincronismo,xeralmente negro, sobre unha cinta parapoder iniciar as edicións por inserción eevitar erros de montaxe.Ing. to black a tape Fr. pister Cast. pistar Pt.gravar base de sincjnegro, formatear

pistola de arañeiras u.f. Pistola de man,que funciona electricamente, empre-gada en efectos especiais para disparararañeiras artificiais sobre o decorado.

píxel s.m. [pl. píxeles] Punto que representa aunidade mínima dunha imaxe dixital.O número de píxeles representados nun monitorindican a resolución da imaxe.OBS. Acrónimo do inglés PIX (forma coloquialde pictures) ELement, elemento de imaxe.Ing. pixel Fr. pixel Cast. píxel Pt. pixeljresolución

planificación s.f. Organización das tarefaspara a execución dun proxecto. SIN.plan de traballo.Ing. planning

planning s.ing. > planificación.plano -a adx. 1.- Sen curvas, sen ondula-

cións.

140

Ing. 1.- flat Fr. 1.- plat Cast. 1.- plano Pt. 1.-planojpantalla planas.m. 2.- Mínima unidade de signifi-cación da narración audiovisual,configurada por un encadramento, unángulo e unha distancia focal determi-nados.Segundo o tamaño da realidade que abarca,distínguense plano xeral, plano conxunto, planomedio, primeiro plano, primeirísimo plano eplano detalle; e, segundo a perspectiva, planosupino, picado, contrapicado, frontal, de perfil ouen tres cuartos. Ing. 2.- shot Fr. 2.- plan Cast. 2.- plano Pt.2.- planojtoma, secuencia, contraplanos.m. 3.- Cada unha das partes dunhaimaxe perpendiculares á dirección davista, definidas polo seu afastamento(real ou froito da perspectiva) do olloque recibe esa imaxe.Distínguese, así, primeiro plano e segundo plano. Ing. 3.- ground Fr. 3.- plan Cast. 3.- planoPt. 3.- planos.m. 4.- Cada un dos diferentes niveis deson que existen nun produtoaudiovisual. SIN. plano sonoro.Ing. 4.- ground Fr. 4.- plan Cast. 4.- planoPt. 4.- plano

plano americano u.f. Plano (de) trescuartos.OBS. Esta denominación é máis propia do ámbitocinematográfico, tamén cunha concepción deencadramento máis amplo (ata os xeonllos). Ing. close-medium shot Fr. plan américainCast. plano americano Pt. plano americano

plano de arquivo u.f. V. imaxes dearquivo.

plano (de) conxunto u.f. Imaxe na que,tendo o contorno un papel predomi-nante, comeza a se distinguir o suxeitoda toma. SIN. plano longo.Ing. long shot Fr. plan d’ ensemble Cast.plano (de) conjunto Pt. plano (de) conjunto

plano (de) detalle u.f. Imaxe que mostra unpequeno elemento do suxeito que se

desexa resaltar. SIN. gran primeiroplano.Ing. big close-up Fr. très gros plan Cast.plano (de) detalle Pt. plano de detalhe,plano fechado

plano de perfil u.f. V. perfil, de.plano (de) recurso u.f. Imaxe complemen-

taria que mostra o ambiente nunhanarración audiovisual.Ing. cut-away, continuity shot Fr. image-prétexte, plan de liaison Cast. plano (de)recurso Pt. plano de recurso

plano (de) tres cuartos u.f. Encadramentodo personaxe que o mostra da cabezaata as cadeiras. SIN. plano americano.OBS. No cine esta denominación refírese á tomaque abrangue ata os xeonllos. Ing. close-medium shot Fr. plan genou, planaméricain Cast. plano (de) tres cuartos Pt.plano americano

plano desprazado u.f. Plano que comportaun movemento da cámara e do seusoporte, sexa en vertical, horizontal,cara a diante ou cara a atrás.Ing. travelling

plano (en) tres cuartos u.f. V. encadra-mento oblicuo.

plano focal u.f. Espazo do obxectivo dacámara, situado a seguir do centroóptico, no que se forma a imaxe captadapola cámara.A distancia existente entre estes dous puntos(plano focal e centro óptico) determina a tipoloxíado obxectivo de focal fixa. Ing. focal plane Fr. plan focal Cast. planofocal Pt. plano focal

plano frontal u.f. V. toma frontal.plano longo u.f. 1.- Plano de conxunto.

u.f. 2.- Plano de longa duración.Ing. 2.- long take Fr. 2.- plan long Cast. 2.-plano largo Pt. 2.- plano longojplano secuencia

plano medio u.f. Encadramento do perso-naxe que abrangue desde a cabeza ata acintura.OBS. Na linguaxe cinematográfica pódese referirtamén a un plano medio-longo, que recolle variospersonaxes.

141

Ing. medium shot Fr. plan moyen Cast. planomedio Pt. plano médio

plano secuencia u.f. Gravación dunhasecuencia completa nunha única tomacontinua de longa duración.Ing. sequence shot Fr. plan-séquence Cast.plano secuencia Pt. plano sequência

plano supino u.f. Grao máximo dunhatoma en ángulo picado.jpicado

plano xeral u.f. Encadramento do conxuntodo escenario que non distingue elemen-tos de atención particulares.Ing. extreme long shot Fr. plan général, plande grand ensemble Cast. plano general Pt.plano geraljplano de conxunto

plano-contraplano, a u.f. V. entrevista aplano-contraplano.

plantel s.cast. > cadro de persoal.plasma s.m. Material gasoso altamente

ionizado, constituído por ións positivose por electróns.Ing. plasma Fr. plasma Cast. plasma Pt.plasmajpantalla de plasma

plataforma dixital u.f. Agrupamento decadeas de televisión e de servizosinteractivos de calidade dixital queemiten unha programación temática áque só teñen acceso (parcial ou total) osseus abonados.Ing. digital platform Fr. bouquet numériqueCast. plataforma digital Pt. plataformadigital

plataforma móbil u.f. Soporte de cámaracomposto dunha estrutura sólida conrodas e un sistema de raís, que permitea toma de imaxes en movementohorizontal sen perder a estabilidade.SIN. plataforma rodante, carro decámara.Ing. dolly, travellingjtrípode

plató s.m. Adaptación do francés plateau. Localpechado, de tamaño variable, destinado

ao desenvolvemento de programas. >estudio.OBS. Ás veces faise distinción entre plató eestudio, entendendo polo primeiro o espazo noque se sitúan os decorados nos que se desenvolveo programa, e por estudio, o conxunto dese espazomais o control.

plaxiar v.t. Copiar unha obra allea, ou partedela, e presentala como propia.Ing. to plagiarize Fr. plagier Cast. plagiarPt. plagiar

plaxio s.m. Copia dunha obra de autor,dándoa por propia.Ing. plagiarism Fr. plagiat Cast. plagio Pt.plágio

play s.ing Botón dun aparello reprodutor(magnetoscopio, DVD, etc.) que accionao mecanismo de lectura do soportegravado. > reprodución.

playback s.ing. > pregravado.pleonasmo s.m. Figura retórica que consiste

en expresar unha idea con redundan-cias, empregando palabras innecesarias.Ing. pleonasm Fr. pléonasme Cast.pleonasmo Pt. pleonasmo

Plumbicon Tubo de cámara ao baleiroformado por óxido de chumbo,introducido no mercado nos anossesenta como versión mellorada doVidicon que tiña un maior arrastre.Ofrece unha imaxe de gran calidade e éestable ante os cambios de temperatura.

pluralismo s.m. Natureza do que é diverso.O pluralismo constitúe unha condición básica daliberdade de información e de expresión, nas súasdúas vertentes: pluralismo da información externo(para garantir a diversidade das empresas decomunicación independentes unhas das outras) epluralismo interno (respecto das diferentesopinións dentro dunha mesma empresa).Ing. pluralism Fr. pluralisme Cast.pluralismo Pt. pluralismojpseudopluralismo informativo

PO sigla Power Output. Potencia de saída.poder s.m. Capacidade de control ou de

influencia sobre unha actividade ousobre unha persoa.

142

Ing. power Fr. puissance Cast. poder Pt.poder

poder mediático u.f. V. cuarto poder.polarización s.f. 1.- Magnetización da fita

que se produce simultaneamente ágravación ao engadir un sinal de altafrecuencia non audible (duns 100 kHz),co fin de favorecer a fixación dos sinaisinducidos pola cabeza de gravación.Ing. 1.- bias Fr. 1.- polarisation Cast. 1.-polarización Pt. 1.- polarizaçãos.f. 2.- Orientación do campo eléctrico emagnético dunha ondaelectromagnética.As antenas deséñanse cunha determinadapolarización para privilexiar a recepción do sinaldesexado.Ing. 2.- polarization Fr. 2.- polarisationCast. 2.- polarización Pt. 2.- polarização

polémico -a adx. 1.- Que provoca polémica.Ing. 1.- controversial Fr. 1.- polémique Cast.1.- polémico Pt. 1.- polémicos.f. 2.- Debate vivo que suscita posturasopostas. SIN. controversia.Ing. 2.- controversy Fr. 2.- polémique Cast.2.- polémica Pt. 2.- polémica

polgada s.f. Medida de lonxitudeequivalente a 2.54 cm, empregada paraos formatos de pantalla dos televisores(correspondente á diagonal dos mesmos),e tamén para a largura das cintas devídeo.Ing. inch Fr. pouce [m.] Cast. pulgada [f.]Pt. polegada [f.]

polgadas por segundo (IPS) u.f.pl.Unidade de medida da velocidade deavance da fita.

polisemia s.f. Propiedade da palabra ou daimaxe que ten varios significadosdistintos.Ing. polysemy Fr. polysémie Cast. polisemiaPt. polissemia

polistireno expandido u.f. Escumaplástica lixeira empregada para aconstrución de grandes accesorioscomo rochas ou estatuas para decoradosde ficción.

Ing. polystyrene Fr. polystyrène Cast.poliestireno expandido Pt. polistireno

política de comunicación u.f. Conxuntode principios que rexen unha empresanas relacións internas e nas estratexiasde comunicación externas.jimaxe corporativa, liña editorial

pool de medios u.f. > consorcio de medios.Popular Tv A Coruña Desconexión

local da cadea de televisión españolaPopular Tv, de titularidade privada(Grupo Cope), con programacióninformativa e de entretemento decarácter xeral, creada cunha intenciónevanxelizadora.Web: http://www.populartv.net

pór a foco u.f. Enfocar.Ing. to bring into focus Fr. faire le foyerCast. poner a foco Pt. pôr em foco

pór en escena u.f. 1.- Facer arepresentación dun guión de ficción.Ing. 1.- to stage Fr. 1.- mettre en scène Cast.1.- escenificar Pt. 1.- pôr em cena, encenaru.f. 2.- Dar forma dramática ao relatoduns feitos para mostralo ante ascámaras. SIN. dramatizar.Ing. 2.- to make a stage version Fr. 2.- mettreen scène Cast. 2.- escenificar Pt. 2.- pôr emcena

por riba da liña u.f. Parte do orzamentodunha produción audiovisual quecorresponde aos gastos de persoal,como o salario dos actores, produtores,realizadores ou os dereitos de autor.Ing. above the line

portal s.m. Espazo web que actúa comoporta de acceso de navegación porInternet e que concentra unha serie decontidos e servizos.Ing. portal Fr. portail Cast. portal Pt. portaljInternet

portátil adx. Que se pode transportar confacilidade.Ing. portable Fr. portatif Cast. portátil Pt.portátil

portavoz s. Voceiro.

143

posprodución s.f. 1.- Conxunto deoperacións de control de montaxe,mestura, dobraxe e inclusión deelementos gráficos e de efectos dunproduto audiovisual.Ing. 1.- post-production Fr. 1.- postpro-duction Cast. 1.- posproducción Pt. 1.- pós-produçãos.f. 2.- Departamento da emisoradedicado a esas tarefas.

potencia s.f. Cantidade de traballo realizadopor unha corrente nunha unidade detempo. A súa unidade de medida é owatt.Ing. power Fr. puissance Cast. potencia Pt.potência

potencia de saída (PO) u.f. Potencia decorrente que subministra un amplifi-cador ou un sistema á súa carga.

potencia eléctrica u.f. Cantidade deenerxía eléctrica por segundo quefornece un dispositivo.

prácticas, en u.f. Situación laboral doprofesional (xornalista, cámara, produtor,etc.) contratado na modalidade deaprendizaxe, como complemento da súaformación académica e primeirocontacto co mundo laboral.Ing. trainee Fr. stagiaire Cast. en prácticas,de prácticas Pt. estagiáriojbolseiro

precisión s.f. Exactitude, rigor.Ing. precision, accuracy Fr. précision Cast.precisión Pt. precisãojxornalismo de precisión

precompra s.f. Adquisición dos dereitos deemisión dun proxecto de obraaudiovisual que realizará un produtor.

predicar v.t. Dar sermóns, publicar unhadoutrina ou reprender de palabra.Ing. to preach Fr. prêcher Cast. predicar Pt.predicarjpropaganda

pregoar v.t. Dicir en público algunhainformación coa intención de que sexacoñecida por todos.

Ing. to make public, to proclaim Fr. publierCast. pregonar Pt. apregoar

pregravado s.m. Actuación na que sesimula a interpretación en directo dunson rexistrado previamente.Ing. playbackjenlatado

pregunta s.f. Cuestión que se lle propón aun entrevistado para que a responda.Ing. question Fr. question Cast. pregunta Pt.perguntajcuestionario

preguntar v.t. Pedir unha resposta sobrealgo que se desexa saber.Ing. to ask Fr. demander, poser des questionsCast. preguntar Pt. perguntar

pre-máxima audiencia u.f. Franxahoraria que precede á de maioraudiencia e que en Galicia abrangue das19:30 ás 20:30h, aproximadamente.Ing. access primetimejfranxa horaria

premer v.t. Pulsar nun botón do control dunsistema para activar unha función (porexemplo, para conectar un determinadomicrófono, para seleccionar unha dascámaras no estudio, para inserir ungrafismo, etc.).

prensa s.f. 1.- Conxunto de publicaciónsdiarias ou de calquera periodicidade,que se empregan como material dedocumentación nas televisións.Ing. 1.- press Fr. 1.- presse Cast. 1.- prensaPt. 1.- imprensajrevista de prensa, recorte de prensas.f. 2.- En xeral, medios de comuni-cación escritos e audiovisuais.Ing. 2.- press Fr. 1.- presse Cast. 2.- prensaPt. 2.- imprensajcarné de prensa, rolda de prensa

preprodución s.f. Conxunto de operaciónsprevias á gravación ou emisión directadun programa ou dunha película: ava-liación dos custos, obxectivos, persoalnecesario, selección, escolla de equipa-mento, etc.

144

Ing. pre-production Fr. préproduction Cast.preproducción Pt. pre-produçãojprodución, produtor

pre-roll s.ing. Rebobinaxe duns segundosda fita de vídeo no proceso de ediciónque evita, na posta en marcha, que avelocidade de lectura desestabilice aimaxe no punto de entrada. > rebobi-naxe previa.

presentación s.f. Anuncio ou exposiciónoral dos contidos dun programa.Ing. presentation Fr. présentation Cast.presentación Pt. apresentação

presentador -ora s. Profesional quepresenta os contidos ou os convidadosdunha emisión televisiva.Ing. presenter Fr. présentateur Cast.presentador Pt. apresentadorjcondutor, animador

presión s.f. Influencia que se exerce sobrealguén para que actúe dunha determina-da maneira.Ing. pressure Fr. pression Cast. presión Pt.pressão

presupostar v.t. Orzar.presuposto s.m. Orzamento.previdos! interx. Advertencia do realizador

segundos antes de saír ao ar, para que opresentador e os intervenientes naemisión estean preparados.Ing. warm up!

previo s.m. 1.- Modo do sistema de ediciónou dunha mesa de mesturas que permiteobservar como pode resultar unhatransición ou un efecto previamente ásúa gravación ou emisión.Ing. 1.- preview Fr. 1.- préalable Cast. 1.-previo Pt. 1.- prévias.m. 2.- Monitor de previo.

previsións s.f.pl. Conxunto de actosprogramados para unha xornada, enfunción dos que se realiza unhaprimeira organización do traballoinformativo.Ing. forthcoming eventes, the futures Fr.prévisions Cast. previsiones Pt. previsão

previsións meteorolóxicas u.f.pl.Conxunto de conxecturas sobre asituación do tempo atmosférico nunfuturo próximo, baseadas no coñece-mento da meteoroloxía.Trátase dunha información de alto interese para ostelespectadores. Ing. weather forescasts Fr. prévisionsmétéorologiques Cast. previsiones meteoro-lógicas Pt. previsões meteorológicas

prezo s.m. Valor de mercado dun produto oudun servizo.Ing. price Fr. prix Cast. precio Pt. preço

primeira man, de u.f. (Información, dato)obtido directamente da fonteprotagonista, sen intermediarios.Ing. first hand, from the horse’s mouth Fr. depremière source Cast. de primera mano Pt.em primeira mão

primeirísimo plano u.f. Toma que recollea cara do suxeito, desde metade da testaata o comezo do queixo. SIN. granprimeiro plano.Ing. big close-up Fr. gros plan, plan têteCast. primerísimo plano Pt. primeiríssimoplano

primeiro plano u.f. 1.- Encadramento endetalle dunha parte do obxecto que sequere destacar. No caso dun suxeito,adoita recoller a cabeza ata os ombrei-ros ou só o rostro.Ing. 1.- close-up Fr. 1.- plan rapproché, planpoitrine Cast. 1.- primer plano Pt. 1.-primeiro planou.f. 2.- O que está máis próximo: nocaso da imaxe, a parte da escena que sepercibe máis preto dentro do campovisual, en relación á profundidade datoma; no caso do son, o sinal sonoro demaior nivel, en relación a outros sons daescena.Ing. 2.- foreground Fr. 2.- premier plan,avant-plan Cast. 2.- primer plano Pt. 2.-primeiro plano

primetime s.ing. > franxa de máximaaudiencia.

145

primicia s.f. Información ou imaxesofrecidas como novidade, normalmenteen exclusiva. SIN. pisón, pisada.Ing. scoop Fr. scoop, primeur Cast. primiciaPt. cacha, furo

principios editoriais u.f.pl. V. liñaeditorial.

privacidade s.f. Adaptación do termo inglés

privacity. > intimidade.proba s.f.pl. Gravación non definitiva,

realizada co fin de corrixir e avaliar assúas posibilidades.Ing. test, rehearsal Fr. essai Cast. prueba Pt.prova

proba de cámara u.f. Exame de telexeniaao que se somete un aspirante a unposto no que deba prestar a súa imaxe(presentador, axudante de programa,actor, etc.).

proba de selección u.f. V. selección.probas s.f.pl. Primeira copia dunha obra

audiovisual, previa á montaxedefinitiva.Ing. rushes Fr. épreuves Cast. pruebas Pt.provas

procesamento s.m. Tratamento de datos.Ing. processing Fr. traitement Cast.procesado, procesamiento Pt. processa-mento

produción s.f. 1.- Conxunto de actividadese procedementos técnicos e adminis-trativos necesarios para poder realizarun proxecto audiovisual: consecuciónde material, de persoal, dos locais, etc.Ing. 1.- production Fr. 1.- production Cast.1.- producción Pt. 1.- produçãojpreprodución, posproducións.f. 2.- Local da emisora no que sedesenvolve esta actividade.jcentro de produción de programass.f. 3.- Asunción dos custos financeirosde realización dunha obra audiovisual.Ing. 3.- production Fr. 3.- production Cast.3.- producción Pt. 3.- produçãojsuperprodución

produción allea u.f. Compra dos dereitosde emisión dun traballo rematado a

unha produtora, ou de imaxes en brutoa unha axencia ou a outra empresa decomunicación.

produción asociada u.f. Produción efinanciamento conxunto dun proxectotelevisivo entre varios socios nacionais.

produción en coprodución u.f. V.coprodución.

produción externa u.f. Producióndesenvolvida pola propia emisora detelevisión e outra empresa ou empresasque lle ceden os dereitos de emisión oucomercialización, con supervisión domedio que fai o encargo en todas asfases do desenvolvemento do proxecto.Aprodución externa é, en certa maneira, un modode produción propia, aínda que parte dela serealiza fóra do ámbito interno. Distínguensevarios tipos de produción externa: a coprodución,a produción financiada e a produción asociada oudelegada.

produción financiada u.f. Modo deprodución no que unha produtoradesenvolve un proxecto financiado nasúa totalidade pola emisora detelevisión a cambio dos beneficios queobteña a obra. SIN. produción externacontratada.

produción propia u.f. Produción asumidana súa totalidade, tanto no aspectoeconómico coma no creativo, polapropia canle.A lei establece unhas porcentaxes mínimasobrigatorias de produción propia que debenasumir os operadores de televisión.

product endorsement u.f.ing. Apoio doproduto. > rostro para un produto.

product placement u.f.ing. > colocacióndo produto.

produtor -ora s. 1.- Profesional encargadodo proceso de preprodución e desenvol-vemento material dunha emisión.Ing. 1.- producer Fr. 1.- producteur Cast.1.- productor Pt. 1.- produtor

146

s. 2.- Persoa ou organismo que asume aprodución e financiamento dunha obraaudiovisual.Ing. 2.- producer Fr. 2.- producteur Cast.2.- productor Pt. 2.- produtors.f. 3.- Empresa que idea e realiza, totalou parcialmente, programas ou obrastelevisivas.Ing. 3.- production company, producer Fr.3.- productrice Cast. 3.- productora Pt. 3.-produtora

produtor delegado u.f. Profesional dunhaemisora que actúa como responsable darealización dunha obra encargada aoutra empresa que a produce baixocondicións pactadas.

produtor executivo u.f. Profesional quedirixe durante a gravación o conxuntode creadores da obra.

profundidade de campo u.f. Zonadelimitada da imaxe na que os obxectosaparecen nítidos. SIN. profundidadede foco.Ing. depth of field Fr. profondeur de champCast. profundidad de campo Pt. profundi-dade de campo

programa s.m. 1.- Produción transmitidapor unha canle de televisión queconstitúe unha unidade identificable porun título. SIN. emisión.Ing. 1.- programme Fr. 1.- programme Cast.1.- programa Pt. 1.- programas.m.pl. 2.- Conxunto de instrucións e dedatos que permite xerar e desenvolveraplicacións informáticas: táboas e basesde datos, tratamento de textos e deimaxes, navegadores, etc.Ing. 2.- software Fr. 2.- logiciel, programmesCast. 2.- programas Pt. 2.- programas

programa de arrastre u.f. Programalocomotora.

programa de recheo u.f. V. recheo, de.programa de segundo mercado u.f. V.

programa sindicado.programa de telerrealidade u.f. V. tele-

rrealidade.

programa de testemuños u.f. Tipoloxíade programa baseada na entrevistamúltiple no estudio, que busca asdeclaracións directas das persoasanónimas afectadas por un asunto.Cando no tratamento dos temas se exalta oaspecto emocional como elemento de intereseprincipal, fálase de programa de vidas exhibidas(reality show). Ing. talk-show Fr. émission de témoignagesCast. programa de diálogo, programa detestimonios Pt. programa de entrevistas

programa de variedades u.f. Espazotelevisivo de entretemento e informa-ción que combina diferentes xéneros(actuacións, concursos, entrevistas, etc.),dirixido ao gran público. SIN. revista.Ing. magazine show Fr. magazine, variétésCast. magacín, revista Pt. variedades,magazine

programa de vida en directo u.f. 1.-Subxénero de telerrealidade que consis-te en converter en contido da emisión odesenvolvemento do día a día de un oude varios personaxes que convivensometidos a certos mandatos daaudiencia.Ing. 1.- docushowu.f. 2.- Emisión dese subxénero.

programa de vidas exhibidas u.f. 1.-Subxénero de telerrealidade que converteos aspectos íntimos de personaxesanónimos en obxecto do interese daemisión, destacando os aspectos máisemotivos (sexan estes positivos oudramáticos).Ing. 1.- reality showjtelerrealidadeu.f. 2.- Emisión dese subxénero.

programa informativo u.f. Espazodedicado á información.

programa locomotora u.f. Espazo degrande audiencia que beneficia oseguinte cedéndolle boa parte dos seusespectadores. SIN. programa dearrastre.

147

jadxacenciaprograma piloto u.f. Piloto.programa sindicado u.f. Produción

audiovisual adquirida por varias canlesde televisión de distinto ámbito que seunen para esa acción de compra,xeralmente despois da súa estrea noutracanle de maior difusión.

programación s.f. 1.- Conxunto deprogramas emitidos por unha cadea.Ing. 1.- programme plannig, scheduling Fr.1.- programmation Cast. 1.- programaciónPt. 1.- programaçãos.f. 2.- Actividade de ordenar e decidiros contidos e os formatos dunha cadea.Coa multiplicidade de canles que permite atelevisión dixital (televisión á carta) o concepto deprogramación varía, xa que pasa a ser oespectador quen elabora a súa programaciónparticular, elixindo libremente o horario dasemisións que lle interesan. Ing. 2.- scheduling Fr. 2.- programmationCast. 2.- programación Pt. 2.- programaçãojcontraprogramación, continuidade deprogramacións.f. 3.- Esquema horario que reflicte aselección e ordenación dos programasdunha cadea de televisión, que se faipúblico aos espectadores a través dedistintos medios. SIN. grella deprogramación.Desde que é anunciada aos usuarios (cunhaantelación de once días á súa emisión) non podeser alterada sen xustificación. Ing. 3.- programme guide, viewing guide Fr.3.- programmation, guide de programmesCast. 3.- programación, parrilla deprogramación Pt. 3.- programação, guia deprogramação

programación horizontal u.f. Deseño dagrella de programas de maneirahorizontal, ofrecendo de luns a venresos mesmos programas á mesma hora.

programación vertical u.f. Estruturaciónda grella con programas de periodici-dade variable (semanal, mensual) oucon alternancia horaria.

programador -ora s. 1.- Profesionalencargado de elaborar a grella dunhacadea.Ing. 1.- programme planner, programmerFr. 1.- programmateur Cast. 1.- programa-dor Pt. 1.- programadors. 2.- Técnico que elabora programasinformáticos.Ing. 2.- programmer Fr. 2.- programmeurCast. 2.- programador Pt. 2.- programador

prolepse s.f. Figura expresiva que anticipa ofuturo no relato cinematográfico outelevisivo. SIN. anticipación, saltoadiante.Ing. flashforward Fr. saut en avant,anticipation Cast. prolepsis Pt. prolepsejanalepse

prolongarse v.p. Durar un programa ouunha intervención máis tempo doprevisto. SIN. alongarse.Ing. to extend Fr. se prolonger Cast.prolongarse Pt. prolongar-se, alongar-se

promo s.f. Apócope de promocional. Brevevídeo anunciador dun programa dacadea antes da súa emisión.Ing. promo clip Fr. bande-annonce Cast.promo Pt. promo [m.]javance

promoción s.f. Conxunto de técnicasempregadas para lanzar un produto aomercado, aumentar as súas vendas oupopularizalo.Ing. promotion Fr. promotion Cast. promo-ción Pt. promoçãojpublicidade

prompter s.ing. Dispositivo que permitevisualizar un texto sobre unha pantallasituada no eixe dunha cámara detelevisión, para que o locutor faga alectura sen desviar a vista da cámara. >apuntador electrónico.

pronunciar v.t. 1.- Articular os sons dunhadeterminada maneira.Ing. 1.- to pronounce Fr. 1.- prononcer Cast.1.- pronunciar Pt. 1.- pronunciarv.p. 2.- Manifestar a opinión propia.

148

Ing. 2.- to declare oneself Fr. 2.- seprononcer Cast. 2.- pronunciarse Pt. 2.-pronunciar-se

propaganda s.f. Conxunto de actividades etécnicas empregadas para convencer aopinión pública do valor ou dascalidades dunha idea, dun produto oumesmo dunha persoa.Ing. propaganda, advertising Fr.propagande Cast. propaganda Pt.propaganda

propiedade intelectual u.f. Dereito legaldo autor sobre a súa creación, sexaliteraria, artística ou científica.Ing. intellectual property (right) Fr.propriété intellectuelle Cast. propiedadintelectual Pt. propriedade intelectualjdereitos de autor, WIPO

protagonista s. e adx. 1.- Personaxeprincipal dunha obra de ficción.Ing. 1.- main character Fr. 1.- protagoniste,héros Cast. 1.- protagonista Pt. 1.-protagonistas. e adx. 2.- Actor que desenvolve opapel principal.Ing. 2.- star, lead Fr. 2.- acteur principalCast. 2.- protagonista Pt. 2.- protagonistas. e adx. 3.- Persoa que nunacontecemento representa a parteprincipal.Ing. 3.- main figure Fr. 3.- protagoniste Cast.3.- protagonista Pt. 3.- protagonista

protocolo s.m. Conxunto de regras quedeterminan un sistema decomunicación.Ing. protocol Fr. protocole Cast. protocoloPt. protocolo

proxector s.m. Aparello que concentra edirixe os raios dunha fonte luminosaartificial na dirección desexada.Ing. spotlight Fr. projecteur Cast. proyectorPt. projector

proxector de luz concentrada u.f.Proxector de luz con lente fresnel queconsta dun sistema de enfoque quepermite regular a amplitude do feixeluminoso e dirixilo a un detalle daescena.

Ing. spotlightproxector fresnel u.f. Foco universal con

lente fresnel que vai pendurado dagrella de iluminación ou sobre soportesno chan, de uso frecuente nos estudiosde televisión.Ing. fresnel spot Fr. projecteur de fresnelCast. proyector fresnel Pt. projector fresneljlente fresnel

pseudónimo s.m. Nome ficticio co que unautor asina os seus traballos paraagachar a súa identidade.Ing. pseudonym, pen name Fr. pseudonymeCast. seudónimo Pt. pseudônimojsinatura

pseudopluralismo informativo u.f.Falso pluralismo que refire a incapa-cidade do medio televisivo de ofrecerréplicas inmediatas doutras voces quecontrasten unha información e ofrezandistintas perspectivas da mesma, xaque, aínda sendo emitidas nunhaseguinte edición informativa, osespectadores non serán os mesmos.jréplica

publicidade s.f. 1.- Conxunto de técnicas eaccións de influencia na psicoloxía daspersoas con fins comerciais.Ing. 1.- advertising Fr. 1.- publicité Cast. 1.-publicidad Pt. 1.- publicidadejanuncios.f. 2.- Bloque de anuncios que emitenperiodicamente as televisións e quesupón a principal fonte de ingresos damaior parte das cadeas.Para evitar abusos, a publicidade está reguladalegalmente, cunha normativa común europea. Porexemplo, por cada hora de emisión, non se podetransmitir máis de 12 minutos de publicidade, quedebe ir identificada como tal e, preferentemente,agrupada. Restrínxese tamén a publicidade dedeterminados produtos considerados daniños(tabaco, alcohol) e rexéitanse algunhas prácticasde publicidade pouco respectuosas cosconsumidores (a publicidade enganosa, porexemplo).

149

publicidade comparativa u.f.Publicidade que contrapón dousprodutos de distintas marcas, en favordun deles.Ing. comparative advertising Fr. publicitécomparative Cast. publicidad comparativaPt. publicidade comparativa

publicidade encuberta u.f. Formapublicitaria que consiste en introducirvisual ou oralmente unha marca acambio dunha remuneración, sen quehaxa unha advertencia de que épublicidade.Ing. veiled advertising Fr. publicitédissimulée, publicité camouflée Cast.publicidad encubierta Pt. publicidadeencapotadajsubliminar

publicidade enganosa u.f. Técnica queconsiste en presentar indicacións falsassobre un produto.Ing. misleading advertising Fr. publicitémensongère, publicité trompeuse Cast.publicidad engañosa Pt. publicidadeenganosa

publicista s. Profesional da publicidade.SIN. publicitario.Ing. advertising executive, publicist Fr.publicitaire Cast. publicista, publicitario Pt.publicitário

publicitario -a adx. 1.- Relativo ápublicidade.Ing. 1.- advertising, publicity Fr. 1.-publicitaire Cast. 1.- publicitario Pt. 1.-publicitários. 2.- Profesional da publicidade. SIN.publicista.Ing. 2.- advertising executive Fr. 2.-publicitaire Cast. 2.- publicitario Pt. 2.-publicitário

público -a adx. 1.- De ou para todos oscidadáns.Ing. 1.- public Fr. 1.- public Cast. 1.- públicoPt. 1.- públicojservizo público, opinión pública,interese público

s.m. 2.- Conxunto de persoas queseguen unha emisión televisiva. SIN.audiencia, espectadores.Ing. 2.- audience Fr. 2.- public Cast. 2.-público Pt. 2.- públicojgran públicos.m. 3.- Xenericamente, audiencia dunmedio, potencial ou efectiva.Ing. 3.- audience Fr. 3.- public, audienceCast. 3.- público Pt. 3.- público

público no estudio u.f. Conxunto depersoas que presencian o desenvolve-mento dun programa no propio local noque se realiza.

público obxectivo u.f. Segmento dapoboación definido ao que se dirixe unprograma ou unha campaña publicitaria.SIN. audiencia útil.Ing. target (audience) Fr. cible Cast. públicoobjetivo Pt. público-alvo

publirreportaxe s.f. Anuncio publicitariode duración superior á habitual e concontido informativo, que se presentabaixo a forma dunha reportaxe.Existe a obriga legal de indicar que se trata depublicidade, mediante un texto superposto ásimaxes de maneira permanente. Ing. advertorial, advertising feature,infomercial Fr. infomerciale, publi-reportage Cast. publirreportaje Pt.publireportagem

pulsos de control u.f.pl. Impulsos decontrol.

punto s.m. Elemento gráfico de formaredonda (.) empregado para estruturaros enunciados independentes e querepresenta unha pausa máis longa ca ada coma na lectura.Ing. full stop Fr. point Cast. punto Pt. ponto

punto de inicio u.f. V. sinal de entrada.punto de saída u.f. V. sinal de saída.

150

qquecer u.f. Conectar unha cámara, un

proxector ou calquera dispositivo paraque adopte o nivel necesario detemperatura para comezar a traballar.Ing. to warm up Fr. chauffer Cast. calentarPt. aquecer

quedar a velas vir u.f. No desenvolve-mento ou preparación dun programa,verse nun baleiro inesperado decontidos ao fallar (caer) un material ouun convidado previsto.

quedar en branco u.f. Sufrir unhaincapacidade momentánea de reacciónou un lapso de memoria.

quedar escaso -a u.f. Non cubrir o tempoprevisto de duración dun programa oudunha sección.

queimado -a adx. Que foi tomado codiafragma da cámara excesivamenteaberto en relación coa cantidade de luzda escena. SIN. sobreexposto.Ing. overexposed, burning up Fr. surexposéCast. quemado Pt. queimado

quenda s.f. 1.- Horario de traballo (de mañá,de tarde, de noite, de fin de semana).SIN. xeira.Ing. 1.- shift Fr. 1.- poste Cast. 1.- turno Pt.1.- turnos.f. 2.- Conxunto de traballadores quecomparten un mesmo horario laboral.SIN. xeira.Ing. 2.- shift Fr. 2.- équipe, poste Cast. 2.-turno Pt. 2.- turma, turno

quente adx. Calidade do asunto ou dainformación xornalística que pertence áactualidade máis inmediata.Ing. hot Fr. chaud Cast. caliente Pt. quentejmedios quentes, franxa quente

quilowatt (kW) s.m. Unidade de potenciaequivalente a mil watts.Ing. kilowatt Fr. kilowatt Cast. kilovatio Pt.quilowatt

rraccord s.ing. Correspondencia e correla-

ción dos movementos, dos espazos edos elementos dun plano en relacióncos planos precedentes e consecutivos.> continuidade.

radio s.f. 1.- Método de transmisión deinformación que se serve da radiaciónelectromagnética. Ainformación transmítese a través da modulaciónda onda portadora, que desde unha antena étransmitida a través da atmosfera ata outra antenareceptora. Ao demodular o sinal no circuítoreceptor recupérase a información orixinal. Ing. 1.- radio Fr. 1.- radio Cast. 1.- radio Pt.1.- rádios.f. 2.- Abreviatura de radiodifusión.Sistema de telecomunicación quetransporta información sonora a travésdas ondas.A actual tecnoloxía dixital permite ademaisdifundir simultaneamente información gráfica edatos, co cal a radio transfórmase nun medio máiscomplexo e máis próximo ao televisivo. Ing. 2.- radio Fr. 2.- radio Cast. 2.- radio Pt.2.- rádios.f. 3.- Industria e actividade relacionadacon ese medio.Ing. 3.- radio Fr. 3.- radio Cast. 3.- radio Pt.3.- rádios. 4.- Aparello receptor de radio.Ing. 4.- radio Fr. 4.- radio Cast. 4.- radio Pt.4.- rádio

radiodifusión s.f. Radio.radioenlace s.m. Sistema de comunicación

entre dous puntos, sexan estes terrestresou satelitais.Dentro dunha rede de transporte de sinaisaudiovisuais, os radioenlaces poden empregarsepara a difusión desde o centro de produción deprogramas ata un transmisor que os difunda aostelespectadores, ou para facer chegar o sinal desdeespazos alleos ao edificio da emisora a ese centrode produción de programas para a súa posteriordifusión.

151

Ing. radio linkjestación de enlace

radiofrecuencia s.f. Rango de frecuenciasentre 3 kHz e 3000 GHz, no que estácomprendida a radiación electromagné-tica nunha transmisión de radio.Ing. radio frequency Fr. radiofréquenceCast. radiofrecuencia Pt. radiofrequênciajfrecuencia

radiovisión s.f. Estética radiofónicaaplicada á programación en televisión,característica dos comezos do mediotelevisivo.

ráfaga s.cast. > indicativo.RAI RAdiotelevisione Italiana. Cadea de

televisión pública italiana, que agrupavarias canles nacionais con programa-ción diferenciada (RAIuno, RAIdue eRAItre) e outra de emisións internacio-nais.Web: http://www.rai.it

raís s.m.pl. Barras paralelas que permitendesprazar a cámara asentada sobre unhaplataforma con rodas, de maneira rápidasen que perda estabilidade. SIN. carrís.Ing. (guide) track Fr. rails Cast. raíles Pt.calhas, carrísjdesprazamento

ralentí s.m. Proxección de imaxes a cámaralenta.Ing. slow motion Fr. ralenti Cast. ralentí Pt.câmara lenta, ralenti

RAM sigla Random Access Memory.Memoria de acceso aleatorio dunsistema informático, na que se alma-cenan os datos en uso para permitir unprocesamento rápido mentres o ordena-dor está en funcionamento, xa queprecisa unha alimentación constante.

ranking s.ing. > clasificación.rating s.ing. Porcentaxe de aparellos de

televisión conectados a un programa,medida fronte á totalidade de aparellosacesos ou apagados nese territorioconcreto. > índice de audiencia.

rato s.m. Periférico de entrada dunordenador que permite a interacción coamáquina premendo nos seus diferentesbotóns.Ing. mouse Fr. souris [f.] Cast. ratón Pt. rato

razón s.f. Facultade de pensar e xulgar.Ing. reason Fr. raison Cast. razón Pt. razão

RDSI sigla Rede Dixital de ServizosIntegrados. Sistema detelecomunicación por telefonía quepermite a transmisión de vídeo, voz edatos, conformando taxas de transfe-rencia conxunta de ata 128 Kbps nunacceso básico (de banda estreita), através dunha interface única.A información audiovisual transferidapor este sistema ten calidade devideoconferencia, inferior á que podenofrecer outras tecnoloxías.Ing. ISDN Fr. RNIS Cast. RDSI Pt. RDISjxDSL

realidade virtual u.f. Recreación darealidade elaborada con sistemasinformáticos de tratamento de imaxe.

realimentación s.f. Retroalimentación.reality show u.f.ing. 1.- Xénero de programa

que converte a realidade cotiá depersonaxes anónimos en espectáculo. >telerrealidade.u.f. ing. 2.- Subxénero de programacentrado na realidade cotiá e íntima depersonaxes anónimos, xeralmente enforma de entrevistas, esaxerando osaspectos emotivos. > programa devidas exhibidas.u.f.ing. 3.- Programa dese xénero ousubxénero. > telerrealidade.

realización s.f. 1.- Conxunto de operaciónstécnicas e artísticas para a execución eemisión dun programa de televisión.Engloba as tarefas de deseño da configuración daestética dun programa, a supervisión dailuminación, das caretas, da montaxe, daposprodución, etc. e, durante a emisión, a mesturados sinais de vídeo, control da rotulación e mais

152

a coordinación do desenvolvemento do directono estudio coa introdución de material gravado.Ing. 1.- production Fr. 1.- réalisation Cast.1.- realización Pt. 1.- realizaçãos.f. 2.- Control de realización.Ing. 2.- production control Fr. 2.- régie Cast.2.- realización Pt. 2.- régie

realizador -ora s. Profesional responsablede que o guión dun programa detelevisión se materialice en imaxe e son.Dispón dun equipo de axudantes no control, quecolaboran no seguimento dos tempos dos contidose na continuidade do programa, valéndose daescada; e tamén doutro no estudio, formado porun ou varios rexedores, encargados de lletransmitir ao resto do equipo as súas ordes e maisde garantir o desenvolvemento correcto doprograma no estudio.Ing. producer Fr. réalisateur Cast.realizador Pt. realizador

rebobinar v.t. Correr cara a atrás unha fita.Coas técnicas de edición dixital non linealelimínase este proceso, xa que o acceso á imaxepode ser directo. Ing. rewind Fr. rembobiner, rebobiner Cast.rebobinar Pt. voltar, rebobinar

rebobinaxe s.f. Acción e efecto derebobinar.Ing. rewind Fr. rebobinage, rembobinageCast. rebobinado Pt. rebobinamento,rebobinagem

rebobinaxe previa u.f. Rebobinaxe dunssegundos da fita de vídeo que evita, naposterior posta en marcha, que avelocidade de lectura produzainestabilidade cando a fita chegue aopunto de entrada na edición.Ing. pre-roll

rebobinaxe rápida u.f. Acción de pasar acinta cara a atrás velozmente.

recapitular v.t. Facer un sumario dasinformacións tratadas nun programainformativo, coa intención de recordaros aspectos máis importantes e deofrecer información básica a quen seincorporou coa emisión comezada.

Ing. to sum up Fr. récapituler Cast.recapitular Pt. recapitularjpeche de sumario

recensión s.f. Exame crítico e detalladodunha obra.Ing. review Fr. recension Cast. reseña,recensión Pt. recensão

recepción s.f. 1.- Feito de recibir un sinal ouunha mensaxe emitida desde outropunto.Ing. 1.- reception Fr. 1.- réception Cast. 1.-recepción Pt. 1.- recepçãos.f. 2.- Parte da emisora na que seacollen e orientan os visitantes.Ing. 2.- reception Fr. 2.- accueil, réceptionCast. 2.- recepción Pt. 2.- recepção

receptor -ora adx. 1.- Que recibe.Ing. 1.- receiving Fr. 1.- récepteur Cast. 1.-receptor Pt. 1.- receptors. 2.- Persoa que recibe unha mensaxe.Ing. 2.- receiver Fr. 2.- récepteur Cast. 2.-receptor Pt. 2.- receptors. 3.- Aparello que recibe un sinal.Ing. 3.- receiver Fr. 3.- récepteur Cast. 3.-receptor Pt. 3.- receptor

recheo, de u.f. Palabras ou imaxes poucoimportantes e innecesarias, que alonganunha noticia ou un programa paraadaptarse ao tempo asignado.Ing. padding Fr. délayage Cast. de rellenoPt. tapa-buracosjpeza de recheo

recibir v.t. 1.- Ser o destinatario dun sinal oudunha mensaxe.Ing. 1.- to receive Fr. 1.- recevoir Cast. 1.-recibir Pt. 1.- receberv.t. 2.- Captar un sinal.Ing. 2.- to receive Fr. 2.- recevoir Cast. 2.-recibir Pt. 2.- receber

record (rec) s.ing. Opción dun aparello queacciona o mecanismo de gravación. >gravar.

recortar v.t. Abreviar, reducir un texto.Ing. to cut off Fr. sabrer, couper Cast.recortar Pt. recortar

recorte de prensa u.f. Artigo subtraídodunha publicación coa intención de

153

reproducilo nunha emisión ou deconservalo.Ing. press clipping Fr. coupure de presseCast. recorte de prensa Pt. recorte de jornal

recursos humanos u.f.pl. 1.- Conxunto detraballadores dunha empresa. SIN.cadro de persoal.Ing. 1.- human resources Fr. 1.- ressourceshumaines Cast. 1.- recursos humanos,plantilla Pt. 1.- pessoal, recursos humanosu.f.pl. 2.- Despacho no que se tratan osasuntos de contratación laboral. SIN.departamento de persoal.

redacción s.f. 1.- Feito ou forma de redactarun texto.Ing. 1.- writing, wording Fr. 1.- rédactionCast. 1.- redacción Pt. 1.- redacçãos.f. 2.- Conxunto de xornalistas dunmedio.Ing. 2.- editorial staff Fr. 2.- rédaction Cast.2.- redacción Pt. 2.- redacçãojconsello de redaccións.f. 3.- Local onde elaboran as noticiasos xornalistas dun medio.Ing. 3.- news room, editorial department Fr.3.- rédaction Cast. 3.- redacción Pt. 3.-redacção

redacción dixital u.f. Redacción compostapor sistemas dixitais de tratamento danoticia. SIN. redacción integrada.Responde a unha nova concepción da redaccióncon equipamentos dixitais que modifican atradicional estrutura de traballo, ao unificar oequipo humano e técnico e centrar no xornalista oproceso completo de produción das pezasinformativas: desde a selección e edición dosplanos ata a rotulación, asumindo así funciónsque anteriormente lles correspondían ao montadore ao realizador, grazas á facilidade de uso queofrecen os programas informáticos.

redactar v.t. Escribir un texto conforme ásnormas da linguaxe televisiva.Ing. to write, to edit Fr. rédiger Cast.redactar Pt. redigir

redactor -ora s. Profesional que redactatextos xornalísticos nun medio decomunicación.

Ing. editor Fr. rédacteur Cast. redactor Pt.redactor

redactor -ora xefe -a u.f. Xornalistacoordinador e responsable dosredactores dun departamento.Ing. editor in chief Fr. rédacteur en chefCast. redactor jefe Pt. chefe de redacçãojeditor

rede s.f. 1.- Conxunto de emisoras asocia-das.Ing. 1.- network Fr. 1.- réseau Cast. 1.- redPt. 1.- redes.f. 2.- Conxunto de interconexións dedistintos sistemas de comunicación.Ing. 2.- network Fr. 2.- réseau Cast. 2.- redPt. 2.- redejInternet, RDSI

redifusión s.f. Nova emisión dun programaou dunhas imaxes. SIN. repetición,reposición.

redución s.f. 1.- Diminución da extensióndun texto, dunha imaxe, dun programa,etc.Ing. 1.- reduction Fr. 1.- réduction Cast. 1.-reducción Pt. 1.- reduçãos.f. 2.- Atenuación das altas frecuenciasdun sinal de audio ou, en xeral, de ruído.Ing. 2.- reduction Fr. 2.- réduction Cast. 2.-reducción Pt. 2.- reduçãojDolby

redundancia s.f. 1.- Pleonasmo.s.f. 2.- Introdución de informaciónsobrante no sinal de televisión, por sersuperior á que o ollo humano precisapara captar a imaxe correctamente,como marxe de seguridade que asegureunha axeitada interpretación.Empregada no sistema analóxico para evitar errosna transmisión ou no seu tratamento, a redundanciaé explotada polas técnicas de compresión dixitalpara reducir a cantidade de información xerada nadixitalización ata permitir o seu transporte coneconomía de recursos e alta calidade.Ing. 2.- redundancy Fr. 2.- redondance Cast.2.- redundancia Pt. 2.- redundância

reemisor s.m. Instalación repetidora desinais procedentes dun centro emisor de

154

maior potencia, que amplifica apotencia destes ao chegaren debilitados.A súa función é salvar a falta de visibilidadeimposta pola orografía e permitir, así, enlacessuperiores ao horizonte óptico garantindo aexecución da traxectoria da transmisión. Ing. relay station, booster station Fr.réémetteur Cast. reemisor Pt. re-emissorjenlace, emisor

reflector s.m. Superficie puída que reflicte aluz cara a zonas de baixa intensidadeluminosa.Situado detrás da lámpada, recupera os feixes deluz que a fonte emite cara a atrás e permiteenderezalos. Ing. reflector Fr. réflecteur Cast. reflector Pt.reflector

reflexión s.f. Regreso de parte dun feixe departículas ou ondas cara ao emisor aotopar cunha fronteira entre dousmedios.Ing. reflection Fr. réflexion Cast. reflexiónPt. reflexão

refracción s.f. Desviación que experimentaun raio luminoso ou unha ondaelectromagnética ao pasar oblicua-mente dun medio a outro no que avelocidade de propagación é diferente.Ing. refraction Fr. réfraction Cast.refracción Pt. refracção

refrán s.m. 1.- Frase fixa coa que se expresaun pensamento popular baseado naexperiencia.Ing. 1.- proverb, saying Fr. 1.- proverbeCast. 1.- refrán Pt. 1.- refrãos.m. 2.- Conxunto de versos que serepiten ao final de cada estrofa dunpoema ou dunha canción.Ing. 2.- refrain, chorus Fr. 2.- refrain Cast.2.- estribillo Pt. 2.- refrão

refrito s.m. Recuperación de noticias vellasou imaxes xa tratadas nos díasanteriores para devolvelas á actualidadecunha forma nova, xeralmente comorecurso ante a escaseza de noticias. SIN.roupa vella, xa-te-vin.

Ing. remake, patchwork, rehash Fr. nouvelleversion Cast. refrito Pt. nova versão,refundição

regulador s.m. Dispositivo destinado amanter constante un parámetro de saída.Ing. dimmer Fr. régulateur, variateur Cast.regulador Pt. regulador

reiniciar v.t Restablecer un sistemaelectrónico sen necesidade de cumpriras secuencias habituais para apagar eprender de novo o sistema.Ing. to reset Fr. réinitialiser Cast. reiniciarPt. reiniciar

reixa s.f. Eléctrodo de malla metálicasituado entre o cátodo e o ánodo no tubode raios catódicos, para controlar ofluxo de electróns que se dirixen ápantalla. SIN. grade, grella, reixa decontrol.Ing. grid Fr. grille Cast. rejilla Pt. gradejtubo de raios catódicos

reixa de foco u.f. Eléctrodo de enfoque nuntubo de imaxe.

relación de aspecto u.f. Proporción entre aaltura e a largura da imaxe de televisión,que no formato habitual é 4:3 e na altadefinición 16:9.Ing. aspect ratio Fr. rapport hauteur/largueur, format d’ image Cast. relación deaspecto Pt. relação de aspecto, relação deaparência

relación sinal/ruído u.f. Valor numéricoque expresa a calidade dun sinal polaproporción entre a potencia do sinal e ado ruído que se superpón. Adoitamedirse en dB.Ing. signal/noise ratio Fr. rapportsignal/bruit Cast. relación señal/ruido Pt.relação sinal/ruído

relacións públicas u.f.pl. 1.- Conxunto detécnicas e medios empregados pararelacionarse co público e mellorar aimaxe da empresa.Ing. 1.- public relations Fr. 1.- relationspubliques Cast. 1.- relaciones públicas Pt.1.- relações públicasu.f. 2.- Profesional responsable desaactividade.

155

Ing. 2.- public relations officer Fr. 2.-professionel des relations publiques Cast.2.- relaciones públicas Pt. 2.- relaçõespúblicas

relato s.m. Descrición detallada dun feito.Ing. report Fr. rapport Cast. relato Pt. relato

relato cronolóxico u.f. V. cronolóxico.relay s.ing. > repetidor.relevante adx. De importancia, que destaca.

Ing. significant, relevant Fr. remarquableCast. relevante Pt. relevante

remake s.ing. > nova versión.remate s.m. Peche.

Ing. end Fr. fermeture, fin Cast. cierre Pt.fecho, encerramento

remuneración n.f. Cantidade de diñeiroesixida por un artista como retribuciónpor cada unha das súas actuacións.Ing. fee Fr. cachet Cast. caché Pt. cachet,remuneração

renderización s.f. Adaptación do inglés

rendering. Tratamento dun sinal de vídeodurante o proceso de edición dixital quepermite visualizar o resultado enimaxes. > tradución.

rendibilidade s.f. Calidade do que producebeneficios.Ing. profitability Fr. rentabilité Cast.rentabilidad Pt. rendibilidade

renome s.m. Consideración da que gozaunha persoa entre os máis. SIN. sona.Ing. renown, fame Fr. renom Cast. renombrePt. renome

reparto s.cast. 1.- > elenco de actores.s.cast. 2.- > distribución de papeis.

reparto, actor de u.f.cast. > actorsecundario.

repercusións s.f.pl. Consecuencias, efectoscausados por un determinado feito.Ing. repercussions Fr. répercussions Cast.repercusiones Pt. repercussões

repetición s.f. Feito de volver a realizarunha acción que xa se fixo antes.jreposición, ensaio

repetidor s.m. Entidade constitutiva dasredes de telecomunicacións que recibe,a través de cable ou por radio, un sinaldebilitado e que o amplifica para

garantir a súa chegada a un destino máisafastado.Nos casos en que o sinal de entrada chega víaradio (terreal ou satélite), tamén se empregareemisor. Ing. repeater, relay Fr. tour de relais,répéteur Cast. repetidor Pt. repetidora

repicado s.m. Acción e efecto de repicar.SIN. copia.Ing. re-recording Fr. repiquage Cast.repicado Pt. cópia

repicar v.t. Copiar unha gravaciónaudiovisual dunha fita orixinal (ououtro soporte) a outra de formatosemellante ou distinto. SIN. copiar,tirar copias.Ing. to re-record, to copy Fr. repiquer Cast.repicar Pt. copiar

réplica s.f. Resposta argumentada enoposición ao que alguén manifestouantes. SIN. retruque.Ing. reply, answer Fr. réplique Cast. réplicaPt. réplicajdar a réplica, dereito de resposta

reportaxe s.f. 1.- Xénero informativo quetrata os temas da actualidade enprofundidade, con antecedentes,circunstancias e posibles consecuencias.Ing. 1.- report Fr. 1.- reportage [m.] Cast. 1.-reportaje [m.] Pt. 1.- reportagem [f.]jgran reportaxe, minirreportaxe,documentals.f. 2.- Traballo xornalístico desexénero.Ing. 2.- report Fr. 2.- reportage [m.] Cast. 2.-reportaje [m.] Pt. 2.- reportagem [f.]

reportaxe biográfica u.f. Reportaxecentrada nunha figura pública, quemostra facetas da súa traxectoria vitalou da súa personalidade, xeralmente deactualidade pola súa vinculación a unhanoticia recente. SIN. reportaxe deperfil.

reportaxe de denuncia u.f. Reportaxe quepon de manifesto un problema decarácter social pertencente á actualidade.

156

reportaxe de interese humano u.f.Reportaxe que fai o seguimento doconflito dunha persoa ou dun colectivodun xeito personalizado.

reportaxe de programas u.f. Reportaxede entre 3 e 15 minutos de duración,que afonda nun tema relacionado coaactualidade inmediata, producido paraser incluído nun programa de variedades.

reportaxe educativa u.f. Peza de carácterdidáctico que procura explicar ofuncionamento dun servizo ou dunhanovidade tecnolóxica.

reportaxe publicitaria u.f. V. publirrepor-taxe.

reporteiro -a s. 1.- Xornalista espe-cializado no xénero da reportaxe.Ing. 1.- reporter Fr. 1.- reporter Cast. 1.-reportero Pt. 1.- repórterjcorrespondente, enviado especials. 2.- En sentido amplo, xornalista quetraballa fóra dos locais da emisora.Ing. 2.- reporter Fr. 2.- reporter Cast. 2.-reportero Pt. 2.- repórter

reporteiro -a autónomo -a u.f.Videoxornalista que traballa por libre eofrece as súas obras a unha cadea.Esta situación é o privilexio dalgúns xornalistasmoi recoñecidos, pero tamén a condición dalgúnsprincipiantes que as empresas acollen nesamodalidade para evitar os cargos de pagamento eos deberes laborais que suporía un traballadorcontratado. Ing. freelance journalist Fr. pigiste Cast.reportero autónomo Pt. reporteiroautónomo

reporteiro -a de guerra u.f. Xornalistaespecializado na crónica dos conflitosbélicos desde o propio lugar da acción.SIN. correspondente de guerra.

Reporteiros sen Fronteiras Organiza-ción internacional para a defensa daliberdade de prensa, con sede central enParís (Francia).Web: http://www.rsf.org

reposición s.f. Redifusión dunha obraaudiovisual ou dun programa que xafora emitido. SIN. repetición, redi-fusión.Ing. re-run Fr. rediffusion, répétition Cast.reposición Pt. reposição

representante s. V. axente artístico.reprodución s.f. Acción de reproducir.

Ing. play Fr. reproduction Cast. reprodu-cción Pt. reprodução

reproducir v.t. Facer visible e audible oque está gravado nunha cinta.Ing. to play Fr. reproduire Cast. reproducirPt. reproducir

rescisión s.f. Acción e efecto de invalidar uncontrato ou un acordo.Ing. rescission, cancellation Fr. rescision,annulation Cast. rescisión Pt. rescisão

reseña s.cast. > recensión.reserva, de u.f. Imaxes, pezas ou programas

dispoñibles no control para, no caso dese producir algún desaxuste horario,emitilas e respectar así os tempos deprogramación.Ing. in reserve Fr. en réserve, frigo Cast. dereserva Pt. em reservajpeza de recheo

reseso -a adx. Que xa non está deactualidade.

resetear v.t. Adaptación do inglés to reset. >reiniciar.

resolución s.f. Definición da imaxe oufidelidade do son.En vídeo convencional valórase en función donúmero de liñas e, nos sistemas dixitais, segundoos píxeles. Ing. resolution Fr. résolution Cast. resolu-ción Pt. resolução

resonancia s.f. 1.- Aumento da amplitudedun sinal (particularmente, un son) ouprolongación do mesmo.Ing. 1.- resonance Fr. 1.- résonance Cast. 1.-resonancia Pt. 1.- ressonâncias.f 2.- Feito de chegar ao coñecementodun gran número de persoas.Ing. 2.- impact, repercussions Fr. 2.-retentissement Cast. 2.- resonancia Pt. 2.-repercussão

157

responder v.t. Contestar unha pregunta oureaccionar ante un estímulo.Ing. to answer Fr. répondre Cast. responderPt. responder

responsabilidade xornalística s.f. V.sistema de responsabilidade en fervenza.

responsable de medios u.f. Técnicoencargado de organizar, nunharedacción dixital, o servidor global quealmacena as imaxes dixitais e detrasladar ao arquivo só aquelas queinteresa conservar.É unha figura recentemente integrada noorganigrama das televisións, pola necesidade desolucionar o problema da limitada capacidade dealmacenamento dos sistemas dixitais. Ing. media managerjadministrador do sistema

resposta s.f. Contestación a unha preguntaou reacción ante un estímulo.Ing. answer, reply Fr. réponse Cast.respuesta Pt. respostajdereito de resposta

resto s.m. Montaxe de imaxes sobrantes, senlocución, ao final dunha peza informa-tiva para seguridade na transición áseguinte noticia ou para axustar tempos.SIN. colas.

resumo informativo u.f. Síntese dasnoticias máis importantes da xornada,das xa emitidas ou das que se van emitirno seguinte telexornal a modo deavance.Ing. news summary Fr. résumé informatifCast. resumen informativo Pt. resumoinformativojtitular, peche de sumario

retake s.ing. Repetición dunha toma. > tomanova.

retardo s.m. Desfasamento entre aprodución dun sinal e a súa retransmi-sión.Ás veces, o retardo é provocado para forzar asincronización con outros sinais.Ing. delay Fr. retard Cast. retardo Pt. atraso

retardo, circuíto de u.f. V. circuíto deretardo.

RETEGAL REdes de TElecomunicaciónGALegas. Sociedade dependente daXunta de Galicia encargada da xestiónpública das infraestruturas e servizos detelecomunicacións en Galicia.Web: http://www.retegal.es

retoque s.m. Modificación parcial dun textoou dunha obra coa intención demellorala.Ing. retouching Fr. retouche [f.] Cast.retoque [m.] Pt. retoque [m.]

retorno do sinal u.f. V. sinal de retorno.retranca s.f. Habilidade de expresarse de

maneira indirecta, buscando outraintención e certa graza no que se di.jironía

retransmisión s.f. Acción e efecto deretransmitir.Ing. broadcast Fr. retransmission Cast.retransmisión Pt. retransmissão

retransmitir v.t. 1.- Volver a transmitir.v.t. 2.- Transmitir desde unha emisora osinal que chega desde fóra dasinstalacións, en directo ou diferido.Ing. 2.- to broadcast Fr. 2.- retransmettreCast. 2.- retransmitir Pt. 2.- retransmitir

retrasar v.cast. > atrasar.retroacción s.f. 1.- Efecto ou consecuencia

dun fenómeno que actúa sobre este queo produciu.Ing. 1.- feedback Fr. 1.- rétroaction Cast.1.- retroacción Pt. 1.- retroalimentaçãos.f. 2.- Acto de resposta ou de reaccióndo receptor dunha mensaxe cara ao seuemisor, converténdose así o receptor enemisor. Ing. 2.- feedback Fr. 2.- rétroaction Cast.2.- retroacción Pt. 2.- retroalimentação

retroalimentación s.f. Retorno dun sinalproducido por un amplificador ou porun transdutor cara á súa propia entrada,co cal resulta reamplificado outransformado provocando un ruído.SIN. realimentación.

158

Aretroalimentación é particularmente perceptibleno caso do son que, proxectado por un altofalante,é recollido polo propio micrófono que o orixinoue de novo reproducido polo mesmo altofalante,converténdose nunha distorsión continua edesagradable ao oído. Ing. feedback Fr. rétroalimentation Cast.retroalimentación Pt. retroalimentação,realimentaçãojacoplaxe

retrouso s.m. Palabra ou expresiónempregado frecuentemente como apoiolingüístico adquirido por hábito vicioso.Ing. pet word, tag Fr. cheville, tic Cast.muletilla Pt. muleta, tique da linguagem

retrucar v.t. Responder cun argumento encontra a unha pregunta ou a uncomentario.Ing. to reply Fr. répliquer Cast. replicar Pt.retrucarjréplica

reunión s.f. Agrupación de persoas que sexuntan coa intención de falaren sobrealgún asunto. SIN. xuntanza.Ing. meeting Fr. réunion Cast. reunión Pt.reuniãojconsello de redacción

Reuters Axencia de noticias multimedia,de ámbito internacional, creada enLondres en 1851, que leva o nome doseu fundador, P.J. Reuter. Distínguesepolos seus servizos de informaciónsobre cotizacións financeiras ebolsistas, así como polo seu materialfotográfico.Web: http://www.reuters.com

reverberación s.f. Reforzo eprolongamento continuo dun son nunespazo, como consecuencia dareflexión da onda nun obstáculo.Ing. reverberation Fr. réverbération Cast.reverberación Pt. reverberaçãojeco

revisar v.t. Reler con atención e corrixir omaterial antes de emitilo.Ing. to revise, to look over Fr. réviser Cast.revisar Pt. revisar

revista s.f. Programa de variedades.revista de prensa u.f. Breve presentación

das noticias destacadas nas publica-cións do día, que pode ir acompañadadun comentario sobre o tratamento quecada cabeceira lles dá mais as opiniónsque incorporan ao respecto.Ing. press review Fr. revue de presse Cast.revista de prensa Pt. revista de imprensa

rexedor -ora s. Profesional responsable daorganización no estudio durante otranscurso dun programa, que transmiteaos profesionais as instrucións que llechegan do realizador no control.Ing. floor manager Fr. régisseur Cast.regidor Pt. chefe de estúdio

RGB sigla Red, Green, Blue, en inglés,vermello, verde, azul. Sistema básicode representación das cores entelevisión, definido a partir dacombinación destas tres cores básicasque constitúen o triplo sinal de vídeo acores.jcor, sistema Munsell, CIE

Ribeira Sacra TV Cadea local da RibeiraSacra (Ourense), de propiedade priva-da, que comezou as súas emisións en1997.

rigor s.m. Calidade de quen actúa senconcesións e buscando a exactitude.Ing. rigour, precision Fr. rigueur [f.] Cast.rigor Pt. rigor

rigoroso -a adx. 1.- Feito con exactitude eperfección.Ing. 1.- rigorous, exact Fr. 1.- rigoreux Cast.1.- riguroso Pt. 1.- rigorosoadx. 2.- Que obra de maneira severa,sen concesións nin excepcións.Ing. 2.- strict Fr. 2.- rigoreux Cast. 2.-riguroso Pt. 2.- rigoroso

RIP sigla Raster Image Processor.Procesador de varredura de imaxe.Dispositivo ou programa informáticopara a manipulación de ficheirosgráficos, que permite recompoñer aimaxe almacenada.

159

ritmo s.m. 1.- Velocidade coa que se realizaunha actividade.Ing. 1.- rhythm Fr. 1.- rythme Cast. 1.- ritmoPt. 1.- ritmos.m. 2.- Disposición dos acentos epausas nun enunciado.Ing. 2.- rhythm Fr. 2.- rythme Cast. 2.- ritmoPt. 2.- ritmos.m. 3.- Disposición harmónica doselementos que se suceden nun relato ouno desenvolvemento dunha obra.Ing. 3.- rhythm Fr. 3.- rhythme Cast. 3.-ritmo Pt. 3.- ritmo

rodar v.t. Gravar unha película ou unprograma con formato cinematográfico.SIN. filmar.Ing. to film, to shoot Fr. tourner Cast. rodarPt. filmarjgravar

rodaxe s.f. 1.- Acción e efecto de filmar unproduto audiovisual por medio dunhacámara. SIN. filmación.OBS. É un termo propio da cinematografía; envídeo emprégase gravación. Ing. 1.- filming, shooting Fr. 1.- tournageCast. 1.- rodaje Pt. 1.- filmagems.f. 2.- Período de formación dunprincipiante na profesión ou, no casodun aparello, período de posta enmarcha da máquina para asegurar o seucorrecto funcionamento no traballoposterior.Ing. 2.- initial phase, running-in Fr. 2.-rodage Cast. 2.- rodaje Pt. 2.- rodagem

rolda s.f. 1.- Tempo ou ocasión en que aalguén lle corresponde realizar unhaactividade. SIN. quenda, xeira.Ing. 1.- tun, shift Fr. 1.- tour Cast. 1.- turnoPt. 1.- turno, vezs.f. 2.- Percorrido informativo.

rolda de correspondentes u.f. Conxuntode crónicas sucesivas dos correspon-dentes da canle.

rolda de prensa u.f. Encontro cos mediosconvocado por unha persoa ou por unorganismo para ofrecer declaraciónssobre algún feito ou facer pública unhainformación.

Adóitase complementar cunha documentación deprensa que se lles entrega aos xornalistasasistentes para ampliar os datos. Ing. press conference Fr. conférence depresse Cast. rueda de prensa Pt. conferênciade imprensajconvocatoria de prensa

roll title u.f.ing. Efecto na inserción de textosna pantalla cun movemento vertical. >títulos en corrido vertical.

rolo s.m. Película cinematográfica enroladaen forma cilíndrica.Ing. roll Fr. pellicule Cast. rollo Pt. rolo,filme

rompibles s.m.pl. Conxunto de accesoriosque se esnaquizan nunha gravación deficción: teitos, varandas, mobles, etc.

rostro para un produto u.f. Acciónpublicitaria consistente na utilizacióndun personaxe de sona para anunciarun produto coa intención de que esteobteña beneficio da imaxe e do podersocial do famoso.Ing. product endorsement

rotulista s. Técnico encargado de introducirnas imaxes os rótulos que van saír enpantalla.

rótulo s.m. Indicación escrita que se insirena imaxe. SIN. título.Ing. lettering Fr. titre Cast. rótulo Pt.legenda, rodapéjxerador de caracteres

rótulos de crédito u.f.pl. Relación deprofesionais que interveñen nunha obraaudiovisual, que aparece ao principioou ao final desta. SIN. títulos decrédito, créditos.Ing. cast Fr. générique Cast. rótulos decrédito Pt. créditos

roubar cámara u.f. Destacar unha persoasobre outras que aparecen na imaxegrazas á súa especial telexenia ouhabilidade de manter a atención doscámaras.

roupa vella u.f. Refrito.

160

rouquén s.f. Alteración ou falta temporal davoz producida por unha doenza dagorxa.Ing. hoarseness Fr. enrouement Cast.ronquera Pt. rouquidão

royalties s.ing. Remuneración en conceptode dereitos de autoría sobre unha obra.> dereitos de autor.

RS-422 V. interface RS-422.RTL Radio Télévision Luxembourg.

Conxunto de emisoras de radio e detelevisión, con sede en Luxemburgo,convertido en grupo de comunicaciónque congrega na actualidade numerosascanles de diferentes países de Europa.Web: http://www.rtl.lu

RTP RadioTelevisão Portuguesa. Operadorpúblico portugués que comezou a súaactividade televisiva en 1957. Contacon dúas emisoras de carácterxeneralista (RTP1 e RTP2) e outra deámbito internacional (RTPinternacional),amais das territoriais RTP África, RTPAçores, RTP Madeira e NTV (Porto).Web: http://www.rtp.pt

RTVE Radiotelevisión Española. Compa-ñía pública de radio e televisión enEspaña. V. TVE.

ruído s.m. Perturbación sonora que impideunha boa recepción da mensaxe.Na Teoría da Comunicación, este conceptointroducido por Shannon aplícase a calqueradistorsión que afecte á mensaxe enviada: unproblema técnico, uso de palabras que dificultana comprensión, actitudes do emisor ou do receptorno acto da comunicación, coñecementocompartido, etc.Ing. noise Fr. bruit Cast. ruido Pt. ruídojrelación sinal/ruído

ruído, facer u.f. V. facer ruído.ruído de fondo u.f. Balbordo sonoro en

segundo plano, desagradable para ooínte e que dificulta a comprensión.Ing. ground noise Fr. bruit de fond Cast.ruido de fondo Pt. ruído de fundo

ruído parasito u.f. Calquera interferenciaque perturba unha transmisión.Ing. leaking noise Fr. bruit parasite Cast.ruido parásito Pt. ruído parasita

rumor s.m. Información conseguida a travésde fontes informais, que non foicontrastada nin contén datos abondospara se considerar certa.Ing. rumour Fr. rumeur Cast. rumor Pt.boato, rumor

rushes s.ing. Conxunto de tomas nondefinitivas, previas á montaxe. > probas.

rutina s.f. Costume repetitivo que se faimecanicamente, sen matinar nosmotivos que o orixinan.Ing. routine Fr. routine Cast. rutina Pt.rotina

rutineiro -a adx. Que segue a rutina ou queactúa con rutina.Ing. routine Fr. routinier Cast. rutinario Pt.rotineiro

ruxerruxe s.m. Rumor, murmurio.

ss Símbolo de segundo (unidade de tempo).saída s.f. Plano final do reporteiro no lugar

dos feitos que pecha a noticia cosúltimos datos e, ás veces, pon a firma áinformación elaborada.Algunhas canles empregan este recurso comoelemento de continuidade dentro dos informa-tivos e para resaltar a elaboración propia dasnoticias. jentrada

saír v.i. Aparecer en pantalla unha persoa, unproduto, unha información, unhaimaxe, etc.Ing. to appear, to be Fr. sortir Cast. salir Pt.sair

saír á palestra u.f. Participar activamentenunha discusión ou nunha polémica.

saír ao ar u.f. Comezar unha emisión.Ing. go on air Fr. entrer en onde Cast. saliral aire Pt. colocar no ar

161

sala de control u.f. Lugar dos estudios dunmedio onde se reciben e mesturan asimaxes e mais os sons. SIN. control.

sala de famosos u.f. Cuarto luxoso dunhaemisora de televisión destinado a recibircunhas atencións especiais osconvidados considerados importantes.Ing. vip’s room

sala de peiteado s.f. Cuarto no que opeiteador desenvolve o seu labor.Ing. hairdresser’s Fr. salle de coiffure Cast.peluquería Pt. cabeleireiro

sala de tremoia u.f. Espazo pechado noque se almacenan os decorados dosprogramas.

salto s.m. Cambio brusco de plano de imaxesou do son nunha narración televisiva.Ing. jump-cut Fr. saut, bond Cast. salto Pt.salto

salto adiante u.f. Paso dunha situaciónpresente a outra futura, nunhanarración. SIN. prolepse, anticipación.Ing. flashforward

salto atrás u.f. Paso dunha situaciónpresente a outra transcorrida conanterioridade no tempo, nunhanarración. SIN. salto retrospectivo,analepse.Ing. flashback

salto de eixe u.f. Cambio de lado do eixe datoma, que provoca que o espectadorquede desorientado ao perder a refe-rencia inicial de perspectiva.Na retransmisión dun partido de fútbol, porexemplo, un cambio de posición da cámara aolado contrario do inicial provoca que o espectadorteña a impresión de que os xogadores mudaron decampo. Ing. crossing the line Fr. saut d’axe,changement d’axe Cast. salto de eje Pt.quebra de eixojeixe

salto de enlace u.f. Distancia que existeentre dous reemisores contiguos nopercorrido dun sinal. SIN. van.

Ing. hop, repetition distance Fr. bond,espacement entre répéteurs Cast. vano, saltoentre repetidores Pt. espaçamento entrerepetidoresjestación de enlace

salto dos anuncios u.f. Acción doespectador que consiste en evitar osbloques publicitarios dun programagravado nunha casete de vídeo,mediante o paso rápido da cinta.Algunhas emisións incorporan no momento dapublicidade un sinal que percibe o magnetoscopio,para eludir ese tramo xa durante a gravación. Ing. zippingjmando a distancia

salva de cor u.f. Conxunto de pulsos daportadora de cor que manteñen asincronía dos sinais de cromatismo.Ing. burst, color burst Fr. salve Cast. ráfaga,salva de color Pt. rajada

satélite de comunicacións u.f. Obxectoespacial situado en órbita ao redor daTerra, como sistema repetidor (receptore transmisor) de sinais radioeléctricosque permite a comunicación entredistintos puntos dese planeta.Distínguense os de potencia baixa (por baixo dos30W), potencia media (30 a 100W) e potencia alta(por riba dos 100W). Ing. communication satellite Fr. satellite decommunications Cast. satélite de comunica-ciones Pt. satélite de comunicaçõesjórbita de Clarke

satélite de difusión directa (DBS) u.f.Satélite de alta potencia destinado átransmisión de sinais directamente paraos abonados, sen pasar pola emisora,por medio dunha antena parabólica detamaño medio ou pequeno.Ing. direct broadcast satellite Fr. satellitede diffusion directe Cast. satélite de difusióndirecta Pt. satélite de difusão directa

satélite de distribución u.f. Satélite depotencia media deseñado para acomunicación entre dúas estaciónsterrestres (non para os usuarios).

162

Ing. distribution satellite Fr. satellite dedistribution Cast. satélite de distribución Pt.satélite de distribuição

satélite de punto a punto u.f. Satélite dedistribución de baixa potencia. SIN.satélite de distribución punto apunto.

satélite directo ás casas (DTH) u.f.Satélite semellante ao de difusióndirecta (DBS), pero de potencia media.

satélite xeoestacionario u.f. Satélite quecompleta unha revolución ao redor daTerra cada 24 horas, de maneira quepermanece na vertical dun mesmopunto fixo dela, sendo visible para casea metade da súa superficie.Ing. geostationary satellite Fr. satellitegéostationnaire Cast. satélite geoestacio-nario Pt. satélite geoestacionário

Saticon Acrónimo de Selenium, Arsenicand Tellurium - ICONoscope. Tubo decámara de tipo fotocondutor compostode tres materiais sensibles: selenio,arsénico e telurio. Foi creado nomercado xaponés nos anos setenta.jPlumbicon, CCD

saturación s.f. 1.- Propiedade que define apureza (ausencia de mestura de branco)dunha cor no sistema de televisión acores, sendo de saturación cero as coresacromáticas (branco, negro e grises).Ing. 1.- saturation Fr. 1.- saturation Cast. 1.-saturación Pt. 1.- saturaçãojsistema Munsells.f. 2.- Efecto que se produce cando onivel dun sinal é superior ao nivelmáximo admitido pola banda ou poloprocesador, causando unha distorsiónnese sinal.Ing. 2.- saturation Fr. 2.- saturation Cast. 2.-saturación Pt. 2.- saturação

scanner s.ing. > escáner.scoop s.ing. 1.- Información exclusiva. >

exclusiva.s.ing. 2.- Proxector de iluminaciónsuave que, ao non levar lentes, ofreceun feixe de luz limitado, axeitado como

luz de ambiente ou de recheo nosestudios de televisión.

script s.ing. 1.- Guión técnico no que serecollen os detalles e as incidencias dorodado: planos válidos, materialempregado, etc. > guión de gravación.s.ing. 2.- Secretario de rodaxe,encargado de controlar a continuidadedos planos e de cubrir os formulariosdos partes técnicos. > anotador.

SECAM SÉquentiel Couleur À Mémoire.Sistema de televisión a coresdesenvolvido en Francia (alternativo aoPAL) que emprega 625 liñas e 50campos.Ademais de en Francia, úsase naEuropa do Leste, en Oriente Medio,nalgúns países de África e, nunhaversión distinta, nos países árabes. jNTSC, PAL

sección s.f. Espazo dedicado a unhatemática fixa que forma parte daestrutura dun programa.Ing. section Fr. section Cast. sección Pt.rubrica

secretario -a de rodaxe u.f. Anotador.secreto -a adx. Que só é coñecido por un

grupo reducido de persoas.Ing. secret Fr. secret Cast. secreto Pt. secretojsegredo

secuencia s.f. Frase audiovisual compostade varios planos que conforman unhaunidade.Ing. sequence Fr. séquence Cast. secuenciaPt. sequênciajplano secuencia

secuestro s.m. Confiscación dunha obra pordecisión xudicial como consecuenciadun delito.Na actualidade é ilegal o secuestro administrativoprevio á difusión da obra por consideralo censuraprevia, o cal non impide que, conforme áConstitución, o secuestro correctamente execu-tado poida ser xustificado como un xeito de evitarou frear un dano.

163

Ing. seizure Fr. saisie Cast. secuestro Pt.sequestrojcensura

sede s.f. Lugar onde ten o seu domicilio unhaentidade.Ing. head office, central office Fr. siège Cast.sede Pt. sede

SEG sigla Special Effects Generator.Xerador de efectos especiais.

segmento s.m. 1.- Anaco dunha obra.Ing. 1.- segment Fr. 1.- segment Cast. 1.-segmento Pt. 1.- segmentos.m. 2.- Subconxunto homoxéneo daaudiencia, que pode clasificarse enfunción de factores diversos: idade,costumes, educación, etc.Ing. 2.- segment Fr. 2.- segment Cast. 2.-segmento Pt. 2.- segmento

segmento obxectivo u.f. V. públicoobxectivo.

segredo s.m. Aquilo que permanece oculto,sen se dar a coñecer aos outros.Ing. secret Fr. secret Cast. secreto Pt.segredo

segredo de Estado u.f. V. materiareservada.Ing. state secrets Fr. secret d’ Etat Cast.secreto de Estado Pt. segredo de Estado

segredo profesional u.f. Principio para aprotección das fontes informativas queexime o xornalista da obriga dedesvelarlles ás autoridades xudiciais afonte da que obtivo información encasos determinados de interese público.Ing. professional secrecy Fr. secretprofessionnel Cast. secreto profesional Pt.sigilo profissional, segredo profissionaljconfidencial

seguimento s.m. Análise día a día dunhacuestión da actualidade.Ing. follow-up Fr. suivi Cast. seguimientoPt. seguimento

seguimento a dúas bandas u.f.Comportamento do telespectador quesegue simultaneamente dous programas,mediante rápidos cambios de cadea através do mando.Ing. switch-hitting

seguimento múltiple u.f. Comportamentodo espectador que cambiadesordenadamente dunha cadea a outra,prestándolles unha atención desigualaos programas.Estas análises do comportamento da audiencia comando son fundamentais para o labor dospublicistas e programadores que actúan e buscannovas fórmulas en función dos modos de vertelevisión. Ing. grazingjmando a distancia

segundo (s) s.m. Unidade de medida dotempo equivalente a un sesentavo dunminuto.Ing. second Fr. seconde [f.] Cast. segundo[m.] Pt. segundo [m.]

segundo mercado u.f. V. venda en segundomercado.

segundo plano u.f. O que está máisafastado; no caso da imaxe, a parte quese percibe máis lonxe dos obxectos enprimeiro plano; no caso do son, o sinalsonoro de nivel inferior ao que sepercibe con maior intensidade.Ing. background Fr. arrière-plan Cast.segundo plano Pt. segundo plano

selección s.f. 1.- Acción e efecto de elixir osplanos ou as noticias que se van emitir,para desbotar os que non interesen. SIN.escolla, escolma.Ing. 1.- selection, choosing Fr. 1.- sélectionCast. 1.- selección Pt. 1.- selecçãos.f. 2.- Conxunto de probas ás que sesomete os candidatos a un posto detraballo para demostraren a súa valía.Ing. 2.- casting Fr. 2.- sélection Cast. 2.-selección Pt. 2.- selecçãojaudición

selo s.m. Fiestra.semanal adx. Que se difunde unha vez á

semana.Ing. weekly Fr. hebdomadaire Cast. semanalPt. semanal

semioloxía s.f. Ciencia que estuda osdiferentes sistemas de signos.

164

O termo, cuñado por Ferdinand de Saussure(1857-1913) convive co de semiótica, propostopor Roland Barthes (1915-1980). Ing. semiotics, semiology Fr. sémiologie,sémiotique Cast. semiología, semiótica Pt.semiologia, semiótica

sen cinta u.f. Equipamentos que almacenanproducións audiovisuais en formatoscarentes de fita magnética.Ing. tapeless

sen fin u.f. Disposición dunha gravación enforma de bucle para que a reproduciónsexa continua.Ing. endless Fr. sans fin Cast. sin fin Pt. semfim

sen fíos u.f. Sistema que permite,xeralmente mediante radiofrecuencia,comunicar distintos dispositivoselectrónicos sen empregar o cable.Ing. wireless Fr. sans fil Cast. inalámbrico,sin hilos Pt. sem fio, sem fios

sensacionalismo s.m. Práctica doxornalismo consistente en buscar osaspectos morbosos ou esaxerados daactualidade que provoquen a emocióngratuíta do espectador. SIN. xornalis-mo amarelo.Ing. sensationalism Fr. sensationnalismeCast. sensacionalismo Pt. sensacionalismo

sensacionalista adx. Que pertence ouresponde ao sensacionalismo.Ing. sensational, gutter press Fr.sensationnaliste Cast. sensacionalista Pt.sensacionalista

sensibilidade s.f. 1.- Calidade de reaccionaremocionalmente ante un estímuloexterno.Previamente á emisión de imaxes de grandeimpacto adoita introducirse, verbal ougraficamente, a advertencia de que poden ferir asensibilidade dos espectadores. Ing. 1.- sensibilities [pl.] Fr. 1.- sensibilitéCast. 1.- sensibilidad Pt. 1.- sensibilidades.f. 2.- Capacidade de recollida dunsinal.Ing. 2.- sensitivity Fr. 2.- sensibilité Cast.2.- sensibilidad Pt. 2.- sensibilidade

sensibilización s.f. Proceso de lograr, baixoa influencia dos medios decomunicación, que a poboación sintapreocupación ou tome conciencia anteunha idea ou un feito.Xeralmente as estratexias de sensibilizaciónempregan distintas frontes de actuación:personaxes públicos (que, ao tempo, constrúen asúa propia imaxe), mensaxes en forma de slogans,noticias sobre o tema, publicidade directa, etc. Ing. consciousness raising Fr.sensibilisation Cast. sensibilización Pt.sensibilização

serie s.f. 1.- Conxunto de emisiónsorganizadas por capítulos que gardanalgunha relación entre si e que sedifunden cunha periodicidade concreta.Pode ser de ficción, de debuxos animados, dereportaxes, etc.Ing. 1.- serial, series Fr. 1.- série Cast. 1.-serie Pt. 1.- séries.f. 2.- En xeral, sucesión limitada dunconxunto de produtos homoxéneos.Ing. 2.- series Fr. 2.- série Cast. 2.- serie Pt.2.- série

serie B u.f. V. película de serie B.serie derivada u.f. Serie de ficción

elaborada a partir doutra de éxito coaque comparte protagonista pero noutrasituación, ou que converte en personaxeprotagonista algún dos secundariosdaquela.Ing. spin-off

servidor s.m. Entidade informática quefornece datos, aplicacións ou servizos aoutras entidades (clientes) que accedena el a través dunha rede de comunica-cións.Ing. server Fr. serveur Cast. servidor Pt.servidor

servidor de vídeo u.f. Servidor de contidosaudiovisuais para o seu tratamentodixital.Ing. video server Fr. serveur vidéo Cast.servidor de vídeo Pt. servidor de vídeo

165

servizo s.m. Área xeográfica que recibe osinal por cable dunha cadea detelevisión.jcobertura

servizo de documentación u.f. V.documentación.

servizo de limpeza u.f. Conxunto detraballadores encargados de limpar asinstalacións dun centro de televisión eoutros locais empregados nunhagravación ou emisión.Ing. cleaners Fr. service de nettoyage Cast.servicio de limpieza Pt. serviço de limpeza

servizo de mensaxes curtas (SMS) u.f.Sistema de participación da audiencianas emisións televisivas a través dunhamensaxe de texto enviada por telefoníamóbil.É unha tendencia actual a creación de novascanles televisivas baseadas neste servizo, queofrecen ás audiencias a posibilidade de influírenna grella de programación, nos cuestionarios dasentrevistas, así como de emitir opinións sobre asemisións en curso e participar en concursos, através do seu terminal telefónico.

servizo público u.f. Utilidade que por leideben ofrecer todas as televisións,públicas ou privadas, a todos oscidadáns do territorio no que emiten.Ao contrario que nos Estados Unidos, en Europareservouse aos Estados o coidado de crearorganismos que aseguren a difusión por radio etelevisión.Na lexislación actual, para evitar confusiónssegundo a titularidade da entidade que ofrece oservizo público, optouse pola designaciónoperadores de televisión no canto de servizopúblico de televisión.Ing. public utility Fr. service public Cast.servicio público Pt. serviço público

servizos informativos u.f.pl. 1.- Espazotelevisivo de información. SIN.informativo.u.f.pl. 2.- Conxunto de profesionais queelaboran os telexornais.

sesión s.f. 1.- Xornada de gravación dunprograma ou dunha obra audiovisual.Ing. 1.- session Fr. 1.- séance Cast. 1.- sesiónPt. 1.- sessãos.f. 2.- Cada unha das entregas dunhamesma emisión, de horario e duracióndeterminadas.Ing. 2.- session Fr. 2.- séance Cast. 2.- sesiónPt. 2.- sessão

set s.ing. Espazo dun estudio de televisión noque se desenvolve un bloque dunprograma. > decorado.

SGAE Sociedad General de Autores deEspaña. Sociedade xeral de autores(España), que xestiona os dereitos deautor de obras dramáticas, musicais,audiovisuais e literarias.Web: http://www.sgae.es jALMA, WIPO

share s.ing. > cota de pantalla.SHF sigla Super High Frequency.

Frecuencia súper alta.show s.ing. 1.- > espectáculo.

s.ing. 2.- > exhibición.showman s.ing. Home espectáculo. >

animador.SIC Operador de televisión portugués, de

titularidade privada, que comezou assúas emisións en 1992 cunhaprogramación xeneralista.Web: http://www.sic.pt

sigla s.f. Serie de iniciais que compoñenunha formación léxica.Ing. abbreviation Fr. sigle [m.] Cast. sigla[f.] Pt. sigla [f.]janagrama

significado s.m. Aquilo que quere dicirunha palabra ou unha acción.Ing. meaning Fr. signification Cast.significado Pt. significação, significado

signo s.m. Sinal que representa, por relaciónnatural ou por convención, outra cousa.Ing. sign Fr. signe Cast. signo Pt. signo

silenciador s.m. 1.- Dispositivo que seacopla ao motor dunha máquina paraamortecer o ruído.

166

Ing. 1.- silencer Fr. 1.- silencieux Cast. 1.-silenciador Pt. 1.- silenciadors.m. 2.- Modo silencioso do televisor. V.visión sen voz.

silenciar v.t. Ocultar, non facer pública unhainformación deliberadamente.Ing. to hush up Fr. taire, étouffer Cast.silenciar Pt. sonegar

silencio s.m. Ausencia de son.Ing. silence Fr. silence Cast. silencio Pt.silêncio

silencio! interx. Voz que indica que vaicomezar a gravación e que, polo tanto,non se debe escoitar ningún son alleo ásesixencias do guión.Ing. silence! Fr. silence! Cast. ¡silencio! Pt.silêncio!

silueta s.f. 1.- Liña que limita unha figura.Ing. 1.- outline, silhouette Fr. 1.- silhouetteCast. 1.- silueta Pt. 1.- silhuetas.f. 2.- Contorno dun obxecto na sombrapor efecto da contraluz.Ing. 2.- figure Fr. 2.- silhouette Cast. 2.-silueta Pt. 2.- silhueta

símplex s.m. Sistema de telecomunicaciónentre dous puntos no que un dosextremos actúa unicamente comotransmisor e o outro como receptor.OBS. Adaptación do latín simplex, simple. Ing. simplex Fr. simplex Cast. simplex Pt.símplexjmúltiplex, dúplex

simulacro s.m. Recreación artificial dunhaescena que acontecera na realidade eque non recolleran as cámaras.Ing. shamming Fr. simulation Cast. simu-lacro Pt. simulacrojdocudrama

simulador de bomba u.f. Artificiopirotécnico empregado en efectosespeciais, que estoupa con fume egolpes de fogo.

simulcast s.ing. Acrónimo de SIMULtaneous

CASTing. Transmisión simultánea porradio e televisión, ou dun mesmoprograma televisivo en varios formatosou patróns ao mesmo tempo, co fin depermitir a recepción por parte dun

maior número de equipamentos.> difusión simultánea.

Simulcrypt Modelo de descodificador detelevisión de acceso condicionalalternativo ao Multicrypt, que posibilitaque os fornecedores de servizosdifundan, cun acordo comercial, através dun operador principal.jMulticrypt

sinal s.m. 1.- Impulso de enerxía que servepara transmitir información a travésdunha canle.Ing. 1.- signal Fr. 1.- signal [m.] Cast. 1.-señal [f.] Pt. 1.- sinal [m.]s.m. 2.- Aceno de advertencia.Ing. 2.- sign Fr. 2.- signal [m.] Cast. 2.-señal [f.] Pt. 2.- sinal [m.]

sinal de entrada u.f. 1.- Sinal presente naentrada dun sistema (por exemplo, dunamplificador).u.f. 2.- Marcaxe do punto exacto deinicio da secuencia que vai ser editada.Ing. 2.- cue in Fr. 2.- top de départ Cast. 2.-señal de entrada Pt. 2.- ponto de entrada

sinal de retorno u.f. Sinal que recibe unmonitor no control de realización e queofrece a imaxe e o son tal como o recibeo telespectador.Ing. return Fr. signal de retour Cast. señal deretorno Pt. sinal de retorno

sinal de ruído u.f. V. relación sinal/ruído.sinal de saída u.f. 1.- Sinal presente na

saída dun sistema.jcompensadoru.f. 2.- Marcaxe do punto exacto dofinal da secuencia que vai ser editada.Ing. 2.- cue out Fr. 2.- marque de sortie Cast.2.- señal de salida Pt. 2.- ponto de saída

sinal de sincronismo u.f. Sinal quecontrola a sincronía, en particular, naexploración da imaxe.jpistar

sinal de televisión u.f. Sinal completo quecontén a información de imaxe e maisos sinais de sincronismo.

167

sinal de vídeo u.f. Sinal que contén ainformación referida á imaxe, separadada portadora de vídeo.

sinal de vídeo composto u.f. Sinal detelevisión.

sinatura s.f. Rúbrica, nome que acompañaun documento ou un texto, comoindicación de compromiso ou deresponsabilidade sobre o contido. SIN.firma.Ing. signature Fr. signature Cast. firma Pt.assinatura

sincronía s.f. V. sincronismo.Ing. synchrony Fr. synchronisme Cast.sincronía Pt. sincronia

sincronismo s.m. Simultaneidade perfectaentre dous sinais, entre dúas pistas ouentre dous procesos.Ing. synchronism Fr. synchronisme Cast.sincronismo Pt. sincronismojsinal de sincronismo

sincronización s.f. Acción de facercoincidir no tempo a banda de son coade imaxe ou, en xeral, varios elementosou funcións.Ing. synchronization Fr. synchronisationCast. sincronización Pt. sincronização

sincronización labial u.f. Acción deadaptar os diálogos dobrados aomovemento dos labios dos actores.Ing. lip-sync Fr. synchronisation des lèvresCast. sincronización labial Pt. sincroni-zação labialjdobraxe

sincronización xestual u.f. Movementosexpresivos que fai un artista (xeral-mente un cantante que non interpretaen directo) para se adaptar a unha bandade son pregravada.

sincronizar v.t. Axustar a coincidenciatemporal de dous elementos.Ing. to synchronize Fr. synchroniser Cast.sincronizar Pt. sincronizar

sindicación s.f. Sistema de comercia-lización en segundo mercado deprogramas xa emitidos ou que seproduciron especialmente para seren

vendidos a varias canles simulta-neamente, estean afiliadas ou non asemisoras que os adquiren (xeralmentede ámbito local).Ing. syndication

sindicación en metálico u.f. Acordo depago dunha cota en metálico polosdereitos de emisión dun programa porun período de tempo. Ing. cash syndication

sindicación por troco u.f. Variante desindicación na que a emisora queadquire o produto paga en forma decesión gratuíta de espazos publicitariosna franxa horaria de emisión doprograma.Ing. barter

sindicado, programa u.f. V. programasindicado.

sine die u.f. Sen data determinada.OBS. Locución latina, de uso culto.

sinécdoque s.f. Figura retórica que designaunha parte polo todo, a materia poloobxecto ou o continente polo contido.Ing. synecdoche Fr. synecdoque Cast.sinécdoque Pt. sinédoque

sinopse s.f. Resumo do argumento dunhaobra audiovisual que pretende presentara idea global previamente á elaboracióndun guión detallado.Ing. synopsis Fr. synopsis Cast. sinopsis Pt.sinopse

síntese s.f. 1.- Elaboración dun composto apartir de elementos constituíntes.Ing. 1.- synthesis Fr. 1.- synthèse Cast. 1.-síntesis Pt. 1.- síntesejimaxe de sínteses.f. 2.- Exposición clara e breve dunasunto.Ing. 2.- synthesis Fr. 2.- synthèse Cast. 2.-síntesis Pt. 2.- sínteses.f. 3.- Breve resumo do argumentoprincipal dunha obra de ficciónaudiovisual, expresado nunhas cincoliñas.Ing. 3.- storyline

168

síntese de cores u.f. Proceso de formacióndas cores por unión (adición) ou porsubtracción das tres cores básicas.jcor

sintonía s.f. 1.- Tema musical identificadordun programa.Cando se trata dunha sintonía moi breve que nonchega a configurar un tema musical, para separarespazos da programación, chámaselle indicativo. Ing. 1.- jingle Fr. 1.- sonal Cast. 1.- sintoníaPt. 1.- jinglejcabeceiras.f. 2.- Sintonización.Ing. 2.- tuning Fr. 2.- syntonisation Cast. 2.-sintonía Pt. 2.- sintonia

sintonización s.f. Acción e efecto desintonizar.Ing. tuning Fr. syntonisation Cast.sintonización Pt. sintonização

sintonizar v.t. Axustar a frecuencia doaparello receptor á do emisor.Ing. to tune to Fr. syntoniser Cast. sintonizarPt. sintonizar

sinxeleza s.f. Característica do que se podecomprender sen dificultade. SIN.simplicidade.Ing. simplicity Fr. simplicité Cast. sencillezPt. singeleza, simplicidade

sistema de abono u.f. Modo de subscriciónaos servizos dunha televisión de pagomediante unha cota fixa e periódica,xeralmente mensual.jtelevisión de peaxe

sistema de acceso múltiple u.f. V. multi-acceso.

sistema de responsabilidade en fervenzau.f. Principio legal que establece aresponsabilidade penal nunha empresaxornalística de forma gradual, comomatiz da responsabilidade persoal.O primeiro que responde sobre unha noticia é oseu autor (o redactor); cando este é descoñecido,a responsabilidade é de quen a induciu (odirector); se non o houber, responde subsidiaria-mente o director da empresa. Ing. chain of responsibility, liability Fr.responsabilité en cascade, principe de la

cascade Cast. responsabilidad en cascadaPt. responsabilidade sucessiva, em cascata

sistema Munsell u.f. Estándar declasificación de matices para osdiversos graos das cores, que se expresamediante escalas numéricas querepresentan as tres dimensións da cor.Fronte á clasificación convencional quedenomina as tres calidades da cor comoton, saturación e brillo, o sistemaMunsell emprega os termos ton (T),croma (C) e valor (V). A secuencia quedefine cada cor neses termos é T V/C(en inglés, H V/C). jRGB, CIE

sitcom s.ing. Acrónimo de SITuation COMedy. >comedia de situación.

situar v.t. Orientar o telespectador nocontexto ou no espazo xeográfico noque se desenvolve a noticia.Ing. to place Fr. situer Cast. ubicar, situar Pt.situarjcontexto

sketch s.m. Escena curta dramatizada,xeralmente de carácter cómico, queconstitúe unha unidade en si mesma.SIN. peza cómica.OBS. Trátase dun termo inglés xa incorporado ánosa lingua.

sky pan u.f.ing. Tipo de proxector de luzdifusa que se emprega na iluminaciónde fondos para dar homoxeneidade esuavidade nunha área ampla.

slogan s.m. Frase breve coa que se pretendeinfluír nas persoas, adoito empregadanas mensaxes publicitarias. SIN. lema.OBS. Termo adoptado do inglés, xa asentado nalingua común. Ing. slogan Fr. slogan Cast. eslogan Pt.slogan

SMATV sigla Satellite Master AntennaTelevision. Sistema patrón de antenascolectivas de televisión con capacidadede recepción de sinais distribuídos víasatélite e por medios terrestres.jMATV

169

SMPTE Society of Motion Picture andTelevision Engineers. Sociedade detécnicos do cine e da televisión.Entidade técnica norteamericana queestablece recomendacións para aindustria cinematográfica e televisiva.Web: http://www.smpte.org

SMS sigla Short Message Service. 1.-Servizo de comunicación escrita através do teléfono móbil. > servizo demensaxes curtas.sigla 2.- Escrito breve enviado a travésdese servizo telefónico. > mensaxe detexto.

soap opera u.f.ing. Novela televisiva delonga duración. > telenovela.O termo, de orixe americana, creouse nos anoscorenta, como unha fusión irónica de opera (obra)e soap (xabón), por seren producións financiadaspolas grandes empresas de deterxentes dirixidasás amas de casa.

soar v.i. Producir son.Ing. to sound Fr. sonner Cast. sonar Pt. soar

sobrecarga s.f. Exceso de potencia naalimentación dun sistema electrónicoen relación á admitida por esainstalación ou circuíto.Ing. overload Fr. surcharge, survoltageCast. sobrecarga Pt. sobrecarga

sobreexposto -a adx. Queimado.sobreimpresión s.f. Superposición.

Ing. overlaying Fr. surimpression Cast.sobreimpresión Pt. superposição

sobremesa, de u.f. Que se emite no períodode tempo inmediatamente posterior aoxantar.jfranxa horaria

sociedade s.f. 1.- Agrupación de persoasque establecen unha serie de relaciónspactadas.Ing. 1.- society Fr. 1.- société Cast. 1.-sociedad Pt. 1.- sociedades.f. 2.- Xénero xornalístico especiali-zado en temas relacionados co modo devida das clases altas e, en xeral, dastendencias humanas. Tamén, seccióndesa temática.

Ing. 2.- society Fr. 2.- société Cast. 2.-sociedad Pt. 2.- sociedadejaudiencia

sociedade da información u.f. Sociedadeque se desenvolve ao redor dainformación, na que os coñecementos, asúa creación e difusión son o elementodefinitorio das relacións entre osindividuos e entre os países.Trátase dunha expresión creada na década dosnoventa que destaca o lugar preponderante dainformación na sociedade actual, que noutrorativera a industria ou a agricultura. Algúns autoresprefiren denominala sociedade do saber ousociedade do coñecemento. jautoestradas da información, TIC

software s.ing. 1.- Programacióninformática para o desenvolvemento deaplicacións ou a xeración deinformación, por oposición ao soportematerial (en inglés, hardware). >programas.s.ing 2.- Conxunto da producióninmaterial dun medio de comunicación.> contidos.

solapamento s.m. Superposición deespectro.

soliloquio s.m. Reflexión en voz alta dunhapersoa que fala consigo mesma, sen apresenza dun interlocutor.Ing. soliloquy Fr. soliloque Cast. soliloquioPt. solilóquiojmonólogo

sombra s.f. Zona de escuridade que seforma cando un corpo impide o paso daluz.As sombras involuntarias nun estudio detelevisión son consideradas antiestéticas e froitodunha iluminación incorrecta, que se solucionacon luces de recheo estratexicamente situadas. Ing. shadow Fr. ombre Cast. sombra Pt.sombra

sombra, na u.f. Sen recepción do sinal.jzona de sombra

sombrear v.t. Suprimir voluntariamente aemisión de certas canles de televisión

170

nunha zona xeográfica para eliminar acompetencia con outras durante untempo determinado. SIN. escurecer.

son s.m. 1.- Sensación producida no oídopola vibración dun corpo.Ing. 1.- sound Fr. 1.- son Cast. 1.- sonido Pt.1.- soms.m. 2.- Calquera impresión auditiva queacompaña unha imaxe.Ing. 2.- sound Fr. 2.- son Cast. 2.- sonido Pt.2.- som

son ambiental u.f. Conxunto de sons queenvolven unha escena, recreados ourecollidos nun espazo físicodeterminado. SIN. son ambiente.

son de referencia u.f. Banda de songravada durante unha rodaxe que servede referencia para a posterior dobraxe esincronización.

son directo u.f. Son que se transmite sengravación previa, ao mesmo tempo quese produce.Ing. live sound Fr. son direct Cast. sonidodirecto Pt. som directo

son envolvente u.f. Sistema de son queproduce un campo sonoro frontal,posterior e lateral a través de caixasacústicas así dispostas con respecto ásituación do oínte, co fin de que este sesinta no centro da acción sonora.Ing. surround

son estereofónico u.f. V. estereofónico.son monofónico u.f. V. monofónico.son pregravado u.f. V. pregravado.son vivo u.f. Son recollido no momento

mesmo no que se produce,independentemente de que se emita endirecto ou en diferido.jen vivo

sona s.f. 1.- Feito de ser moi coñecido. SIN.fama, renome.Ing. 1.- reputation Fr. 1.- renom Cast. 1.-fama Pt. 1.- fama, renomejfamosos.f. 2.- Opinión que ten a xente sobre untema ou sobre unha persoa. SIN.reputación.

Ing. 2.- reputation Fr. 2.- réputation Cast. 2.-fama Pt. 2.- reputação

sondaxe s.f. Método estatístico que permiteobservar e coñecer cuantitativamente astendencias globais de comportamentoou de opinión, que se xulganrepresentativas dunha poboación.Ing. poll Fr. sondage Cast. sondeo Pt.sondagemjenquisa, estatística

sonorización s.f. Etapa da posprodución naque se introducen novos efectos de sone se mesturan e axustan todos oselementos sonoros rexistrados.Ing. sound track recording Fr. sonorisation,bruitage Cast. sonorización Pt. sonorização

sonoro -a adx. 1.- Que produce son.Ing. 1.- sound Fr. 1.- sonore Cast. 1.- sonoroPt. 1.- sonorojcine sonoroadx. 2.- Que produce un son intenso eagradable.Ing. 2.- loud Fr. 2.- sonore Cast. 2.- sonoroPt. 2.- sonoroso, sonorojacústico

soporte s.m. 1.- Medio físico no que sealmacena información (cinta, disco,etc.).Ing. 1.- support Fr. 1.- support Cast. 1.-soporte Pt. 1.- suportes.m. 2.- Base ou apoio que sustenta unaparato (unha cámara, un micrófono,etc.).Ing. 2.- stand Fr. 2.- support Cast. 2.-soporte Pt. 2.- suportejtrípode, xirafa, pértegas.m. 3.- Medio de comunicación a travésdo que se transmite unha mensaxe.Ing. 3.- medium Fr. 3.- support Cast. 3.-soporte Pt. 3.- suporte

sopro s.m. Revelación dunha informaciónsecreta a un xornalista por parte dealguén coñecedor do asunto.Ing. tip-off Fr. tuyau Cast. soplo Pt.vazamentojconfidente, filtrar

SOT sigla Sound On Tape. Cinta con son.Indicación no guión televisivo que

171

advirte de que as imaxes levan o seupropio son real, non fondos sonoroseditados.

sound track u.f.ing. > banda de son.spaghetti western u.f.ing. Película do oeste

de orzamento baixo, rodada xeralmenteen España ou en Italia, arremedando asdese xénero producidas nos EstadosUnidos con altos presupostos. >película do oeste á europea.

spin-off u.f.ing. Derivado. > serie derivada.split frame u.f.ing. > imaxe fraccionada.sponsor s.ing. > patrocinador.spot s.ing. Espazo. > anuncio.spotlight s.ing. Proxector de luz con lente

fresnel que consta dun sistema deenfoque que permite regular aamplitude do feixe luminoso. >proxector de luz concentrada.

staff s.ing. > cadro de persoal.stand by u.f.ing. > espera, á.star s.ing. Figura cinematográfica ou

televisiva. > estrela.star-system u.f. Estrutura comercial que

rodea os actores, que favorece olanzamento das súas películas e que osconverte en figuras de sonainternacional. > negocio das estrelas.

start s.ing. 1.- > arranque.s.ing. 2.- Comezo impresionado sobreun negativo ou unha fita para asegurar osincronismo entre son e imaxe. > colas.

steady-cam s.ing. > cámara estable. stop s.ing. Botón dun equipamento que detén

a acción que ata ese momento estaba aexecutar. > parada.

storyboard s.ing. > guión gráfico.storyline s.ing. > síntese.stress s.ing. Figura expresiva que consiste en

proxectar durante un período de tempoprolongado a mesma imaxe que crea asensación de desespero. > tensión.

stringer s.ing. > colaborador.subdirector -ora s. Categoría laboral

inmediatamente inferior ao director.

Ing. assistant manager Fr. sous-directeurCast. subdirector Pt. subdirector

subliminar adx. Que está fóra dos límitesda capacidade humana de percepciónvisual ou sonora.Por imperativo legal, a publicidade e mais atelevenda non poden empregar técnicas sublimi-nares. Ing. subliminal Fr. subliminal Cast.subliminal Pt. subliminarjmensaxe subliminar

submostraxe do sinal u.f. V.superposición de espectro.

subornar v.t. Lograr que, a cambio dunbeneficio económico ou dunha acciónfavorable, alguén actúe segundo se lleordena, nas marxes da ética ou dalegalidade.Na ética xornalística non está permitida a prácticade subornar as fontes para obter información, nintampouco que o medio sexa subornado para quepublique ou silencie unha noticia. Ing. to bribe Fr. soudoyer Cast. sobornarPt. subornar

subtítulo s.m. Rótulo de texto sobreimpre-sionado na parte inferior da imaxe, paraofrecer a tradución dos diálogos.Ing. subtitle Fr. sous-titre Cast. subtítulo Pt.subtítulo, legendajversión orixinal subtitulada

subtítulos opcionais u.f.pl. Cadros de textono mesmo idioma da emisión,localizados na pantalla pero só visiblesao accionar esa opción no menú dotelevisor, que lles facilitan ás persoascon deficiencia auditiva o seguimentoda programación.Fronte aos subtítulos convencionais, ofrecentamén información dos efectos especiais, do sonambiente, etc. Ing. closed caption

subtracción de cores u.f. Proceso deconsecución da cor por eliminacióndalgunhas compoñentes de luz branca.jadición de cores

172

subvención s.f. Axuda económica que unhainstitución oficial ou privada lleconcede a unha entidade.Sen afectaren a liberdade de expresión, asdiferentes modalidades de subvención que unhainstitución lle poida conceder a un medio deben,ademais, responder a un criterio xusto conrespecto ao resto dos concorrentes, sen atender aorientacións ideolóxicas. Ing. grant Fr. subvention Cast. subvenciónPt. subvenção, subsídiojpatrocinio

subxectividade s.f. Calidade do que éconforme á maneira persoal de ver e deentender as cousas un individuo.Ing. subjectivity Fr. subjectivité Cast.subjetividad Pt. subjectividadejobxectividade

subxectivo -a adx. Que é conforme á visiónpersoal das cousas.Ing. subjective Fr. subjectif Cast. subjetivoPt. subjectivojcámara subxectiva

suceso s.m. 1.- Acontecemento puntual,xeralmente de carácter violento oucatastrófico.Ing. 1.- incident Fr. 1.- fait, sinistre Cast. 1.-suceso Pt. 1.- sucessos.m.pl. 2.- Subxénero xornalístico quetrata esa caste de noticias.Ing. 2.- accident and crime reports, eventsFr. 2.- faits divers Cast. 2.- sucesos Pt. 2.-faits-divers

suco s.m. Fenda onde vai rexistrado o sondos discos fonográficos.Ing. groove Fr. sillon Cast. surco Pt. sulco

sumario s.m. Resumo breve dos aspectosmáis relevantes que se trataron ou quese van tratar nun programa.É o equivalente á primeira dun xornal. Ing. summary Fr. sommaire Cast. sumarioPt. sumáriojtitular

sumario final u.f. V. peche de sumario.Sunlight Nome comercial, empregado

adoito como nome común, dunproxector luminoso de alta potencia.

Super VHS (S-VHS) Formato de vídeosemiprofesional baseado no VHS perocunha maior calidade de imaxe.jVHS

superposición s.f. Sobreimpresiónelectrónica de varias imaxes.Ing. overlay Fr. surimpression,superposition Cast. superposición Pt.superposiçãojchave de croma

superposición de espectro u.f.Imperfección ou perda de calidade dosinal (de audio, de vídeo) cando sedixitaliza cunha frecuencia de mostraxebaixa, isto é, menor ca a frecuencia deNyquist. SIN. solapamento.Ing. aliasing Fr. crènelage Cast.solapamiento Pt. superposição, aliasingjfrecuencia de mostraxe

superprodución s.f. Obra audiovisual,xeralmente unha película, de custoextraordinario, que prevé un éxitosemellante ante o público.Ing. blockbuster Fr. superproduction, film àgros budget Cast. superproducción Pt.superproduçãojprodución

supervisar v.t. Vixiar o proceso deconstrución dun programa, dun texto,dunha noticia, etc.Ing. to supervise Fr. superviser Cast. super-visar Pt. supervisar

supervisor -ora de son u.f. Responsableda creación artística e técnica do espazosonoro dunha película.É o equivalente no son ao director de fotografía naimaxe. Ing. supervising sound editor, soundsupervisor Fr. superviseur du son Cast.supervisor de sonido Pt. supervisor de som

suspense s.m. 1.- Técnica de narracióncinematográfica que procura a tensiónno espectador retardando o desenlaceda trama ou combinando acciónsparalelas en momentos de emoción.Ing. 1.- suspense Fr. 1.- suspense Cast. 1.-suspense Pt. 1.- suspense

173

s.m. 2.- Xénero cinematográfico deintriga.Ing. 2.- suspense, thriller Fr. 2.- suspenseCast. 2.- suspense Pt. 2.- suspense

S-VHS Super VHS.switch-hitting s.ing. Comportamento do

telespectador que fai un seguimentosimultáneo de dous programas,mediante rápidos cambios de cadea através do mando. > seguimento a dúasbandas.

ttake s.ing. > toma.talk-back s.ing. > interfono.talk-show s.ing. Tipoloxía de programa

baseada na entrevista múltiple decarácter informal que busca otestemuño directo das persoas anónimasafectadas por un asunto. > programade testemuños.

tally s.ing. > piloto.tape s.ing. > cinta.tapeless s.ing. Equipamento que almacena

producións audiovisuais sen necesidadede fita magnética. > sen cinta.

tapetimer s.ing. > contador do tempo dafita.

taquitoscopio s.f. Aparello que permitepasar, na proxección dun produtoaudiovisual, certas imaxes a unhavelocidade moi superior á habitual, queo ollo do espectador só capta de modosubconsciente, pero que poden quedaralmacenadas no seu cerebro.Tense empregado na avaliación publicitaria paraa análise da percepción e o impacto de imaxessubliminares. Na actualidade substitúese porsimuladores informáticos que actúan de modosemellante. Ing. tachitoscope Fr. tachitoscope Cast.taquitoscopio Pt. taquitoscópio

target s.ing. 1.- Elemento do tubo de cámaraque transforma as variacións de cargaeléctrica formando a imaxe electrónica.> mosaico.s.ing. 2.- Grupo de persoas queconstitúen o obxectivo dunha emisióntelevisiva. > público obxectivo.

taxa binaria u.f. Indicación da velocidadeá que se transmite a información dixital,que se expresa xeralmente en unidadesde bits por segundo.Ing. bit rate Fr. débit binaire Cast. tasabinaria Pt. taxa binária

taxa de erro nos bits (BER) u.f. Valorque indica a probabilidade media deerro dun sistema dixital ao transmitir ainformación. SIN. taxa de erro de bits.Ing. bit error rate Fr. taux d’erreur binaireCast. índice de error binario Pt. taxa de erronos bits

TBC sigla Time Base Corrector. Correctorda base de tempo.

TCR sigla Time Code Recording. Código detempo da gravación.

tecear v.t. Fixar os códigos de tempo nomaterial gravado. > inserir os códigos.OBS. Trátase dunha forma verbal creada a partirda lexicalización da sigla inglesa TC (time code).

teclado s.m. Periférico de entrada que secompón dun cadro de teclas quepermite seleccionar caracteres paraintroducilos nun ordenador ou nunequipo de montaxe de vídeo.Ing. keyboard Fr. clavier Cast. teclado Pt.teclado

tecnicismo s.m. Termo ou expresión decarácter técnico.Ing. technical term Fr. terme technique Cast.tecnicismo Pt. tecnicismo

técnico -a adx. 1.- Relativo á técnica.Ing. 1.- technical Fr. 1.- technique Cast. 1.-técnico Pt. 1.- técnicos. 2.- Nome xenérico que recibe oprofesional que manexa aparellostécnicos.Ing. 2.- technician Fr. 2.- technicien Cast. 2.-técnico Pt. 2.- técnico

174

s.f. 3.- Conxunto dos procedementosempregados na produción dunha obra.Ing. 3.- technique, technology Fr. 3.-technique Cast. 3.- técnica Pt. 3.- técnica

técnico -a de mesturas u.f. Encargado deoperar coa mesa de mesturas. SIN.mesturador.

tecnoloxía s.f. Conxunto de procedementos,coñecementos e instrumentos técnicos.Ing. technology Fr. technologie Cast.tecnología Pt. tecnologia

tecnoloxía da información u.f. V. TIC.tele s.f. Abreviatura de televisión ou tele-

visor.Ing. tv Fr. télé Cast. tele Pt. tv

tele- Prefixo que significa a distancia outransmitido por televisión.Ing. tele Fr. télé Cast. tele Pt. tele

Tele 5 Cadea privada de televisión(España), que realiza as súasdesconexións informativas no nosoterritorio a través de Atlas Galicia.Web: http://www.telecinco.es

Tele Coruña Televisión local da Coruña,de titularidade privada, que cobrepracticamente toda a provincia.Comezou as súas emisións en 1994 eactualmente está integrada no grupoLocal Media- Cadena Local TV.Web: http://www.telecoruna.com

Tele Miño Televisión local da cidade deOurense, de titularidade privada (GrupoLa Región), que comezou a emitir en1999.

Tele Salnés-Barbanza Cadea local detitularidade privada, con sede enRibadumia (Pontevedra) e tamén naPobra (A Coruña), que dá cobertura aoSalnés, ao Barbanza, a Caldas e a Osar.Comezou as súas emisións no ano1994.Web: http://www.tvsalnes.com

Tele Teo Canle de televisión local doconcello de Teo (A Coruña), deexplotación privada.

Tele Tui Cadea local de Tui (Pontevedra)de titularidade municipal, que comezoua emitir en 1992.

Tele Vigo Televisión local da cidade daoliveira, de titularidade privada, queofrece a súa imaxe a través de La 7 deTele Vigo, con informativos diarios daactualidade local e programas semanaisde produción propia. Comezou as súasemisións no ano 1995.Web: http://www.televigo.com

Tele Voz Cadea de televisión privada deámbito galego, integrada no grupo Voz,que funciona como produtora, senemitir programación.

teleapuntador s.m. Apuntador electrónico.telecámara s.f. Cámara de televisión.teleclub s.m. Local de reunión social para

compartir a visión dun programa.En España na década dos setenta, co pulo doMinisterio de Educación, creouse unha rede deteleclubs destinados especialmente ao mundorural onde as familias non dispuñan dun televisorde seu, con pretensións de difusión cultural etamén cunha función propagandística exercidapor mediadores locais que interpretaban aprogramación.

telecomedia s.f. 1.- Xénero de ficción paratelevisión que desenvolve, cunha seriede personaxes, situacións da vida cotiácun carácter cómico e final feliz.Ing. 1.- tv comedy Fr. 1.- télé-comédie Cast.1.- telecomedia Pt. 1.- telecomédias.f. 2.- Produto que responde a esexénero.Ing. 2.- tv comedy show Fr. 2.- télé-comédieCast. 2.- telecomedia Pt. 2.- telecomédiajcomedia de situación

telecomunicación s.f. Conxunto deprocedementos de emisión, de transmi-sión e mais de recepción de informaciónde natureza diversa a distancia e endistintos soportes.Ing. telecommunication Fr. télécommuni-cation Cast. telecomunicación Pt. telecomu-nicação

175

teleconferencia s.f. Videoconferencia.Ing. teleconference Fr. téléconférence Cast.teleconferencia Pt. teleconferência

teledifusión s.m. Difusión a distancia.Ing. broadcasting Fr. télédiffusion Cast.teledifusión Pt. teledifusão

teledirixido -a adx. Controlado desde adistancia.Ing. remote-controlled Fr. télécommandéCast. teledirigido Pt. telecomandadojpanca de mando

telefacsímile s.m. Fax.telefilme s.m. Película realizada para

televisión.Aínda que o seu formato é equivalente ao do cine(ao redor dos 90 minutos), as decisións estéticase narrativas enfócanse á especificidade do medio.Incluso na estrutura se adoitan ter en conta oscortes publicitarios, para que non afecten oseguimento da acción por parte do espectador.Ing. tv movie Fr. téléfilm Cast. telefilme Pt.telefilme

teléfono s.m. Sistema de telecomunicaciónde voz en dobre ou múltiple dirección.Ing. telephone, phone Fr. téléphone Cast.teléfono Pt. telefone

telelixo s.m. V. lixo.telemando s.m. Mando a distancia.telemática s.f. Conxunto de sistemas

técnicos nos que converxen a telecomu-nicación e a informática.Neoloxismo creado en 1978 por Simon Nora eAlain Minc no informe L’ informatisation de lasociété.Ing. telematics Fr. télématique Cast.telemática Pt. telemática

telenovela s.f. Serie televisiva estruturadaen numerosos capítulos difundidosperiodicamente, nos que a accióndiscorre con moita lentitudedesenvolvendo temas melodramáticos através de personaxes que reflicten tipossociais facilmente identificables. SIN.folletín.Co fin de adaptar aos gustos da audiencia odesenvolvemento das telenovelas, é unha prácticafrecuente entre os produtores buscar a

intervención dos espectadores no deseño datrama, a través de medios de interacción quepermitan coñecer os seus desexos.Ing. soap opera Fr. feuilleton Cast.culebrón, telenovela Pt. telenovela

telensino s.f. Sistema de educación que seserve da televisión para transmitir oscoñecementos ou, en xeral, educación adistancia a través das novas tecnoloxías.Ing. distance learning Fr. téléenseignementCast. telenseñanza Pt. tele-ensino, telescola

teleobxectivo s.m. Obxectivo de longadistancia focal que crea a sensación deaproximación de obxectos moiafastados no espazo.Ing. telelens Fr. téléobjectif Cast. tele-objetivo Pt. teleobjectiva

teleprinter s.ing. Xerador de grafismos desobreimpresión na imaxe. > tituladora.

teleprompter s.ing. Sistema visual colocadoao pé do obxectivo da cámara, quepermite que o locutor lea os textosdando a impresión de que os improvisaao dirixir a mirada á audiencia. >apuntador electrónico.

telerrealidade s.f. 1.- Xénero de programaque converte a realidade cotiá (oupactada) da xente do común enespectáculo.Seguindo análises diferenciadoras, distínguese natelerrealidade: dunha parte, programas detestemuños nos que o convidado conta nunpequeno período de tempo parte da súa biografía(vidas-exhibidas), e doutra banda, aqueles querealizan un seguimento do personaxe durantelongos períodos, mesmo as 24 horas, na súaactividade cotiá ou pactada (vida en directo).Ing. 1.- reality show Fr. 1.- téléréalité Cast.1.- telerrealidad Pt. 1.- tele-realidades.m. 2.- Programa dese xénero.

teleserie s.f. Conxunto de capítulos deficción para televisión realizados cunspersonaxes ou cunha historia comúns.Ing. serial Fr. télé série Cast. teleserie Pt.sériejserie derivada

176

telespectador -ora s. Persoa que segueunha emisión a través do televisor.Ing. tv viewer Fr. téléspectateur Cast.telespectador, televidente Pt. telespectadorjaudiencia

teletenda s.f. Sistema de venda a través datelevisión que consiste en presentar unproduto que os espectadores podenadquirir inmediatamente a través dunmando interactivo ou do teléfono.Os espazos de teletenda, tamén chamados detelecompra ou televenda, están regulados polalei en canto á súa forma e emisión, e reciben untratamento á parte da publicidade. Ing. teleshopping, telesales Fr. téléachatCast. teletienda Pt. televendas

teletexto s.m. Sistema de transmisión deinformación que emprega as liñas dointervalo vertical sen uso na emisióntelevisiva.Permite que o usuario acceda, a través dunterminal de televisión, a unha serie de mensaxesescritas, sexa no lugar das imaxes normais detelevisión ou sobreimpresas a estas. Este accesoprodúcese dun modo secuencial, xa que atransmisión das páxinas é cíclica, cun tempo deespera ata que se recibe a información asociada,se descodifica e se presenta na pantalla. Coachegada da televisión dixital as funciónsinteractivas do teletexto amplíanse.Ing. teletext Fr. télétexte Cast. teletexto Pt.teletexto

teletipo s.m. 1.- Aparello telegráfico quepermite mecanografar un texto adistancia.Ing. 1.- telex, teletype Fr. 1.- téléimprimeur,télex Cast. 1.- teletipo Pt. 1.- telex, teletipos.m. 2.- Texto que é transmitido por esesistema e, en xeral, calquera textotransmitido por unha axencia denoticias aos medios de comunicaciónabonados.Ing. 2.- teletype, piece (of news) Fr. 2.-télétype, dépêche Cast. 2.- teletipo Pt. 2.-telexjdespacho

Televinte Emisora local de Chantada(Pontevedra), que cobre tamén osconcellos limítrofes, de titularidadeprivada. Comezou as súas emisións noano 1998 e na actualidade ofreceprogramación de luns a venres nafranxa de noite.

Televisa Televisión Sociedad Anónima.Compañía privada creada en México en1950, que emite en español programasde carácter xeneralista e que agrupavarias cadeas de televisión.Web: http://www.televisa.com

televisar v.t. Transmitir por televisión.Ing. to televise Fr. téléviser Cast. televisarPt. televisionar

Televisió Valenciana Televisión públicada comunidade de Valencia. Emite a súaprogramación a través de dúas canles:Canal 9 e Punt 2.Web: http://www.rtvv.es

televisión (TV) s.f. 1.- Sistema detelecomunicación que permitetransmitir e recibir son e imaxes enmovemento por medio de ondas deradio ou por cable.A imaxe en televisión confórmase a partir desinais eléctricos que se transmiten sucesivamentea unha velocidade que permite que o ollo humanoa perciba como continua e semellante á que foracaptada pola cámara.Ing. 1.- television Fr. 1.- télévision Cast. 1.-televisión Pt. 1.- televisão

s.f. 2.- Industria e conxunto deactividades relacionadas coa técnica, oscontidos, a forma e o uso deste medio.Ing. 2.- television Fr. 2.- télévision Cast. 2.-televisión Pt. 2.- televisão

s.f. 3.- Aparello receptor de televisión.SIN. televisor.Ing. 3.- television Fr. 3.- télévision,téléviseur Cast. 3.- televisión, televisor Pt.3.- televisão, televisor

177

televisión á carta u.f. Sistema de televisiónde peaxe no que os abonados elixen asunidades de programación que desexanver, pagando a cambio unha cantidadeproporcional ao consumo.Ing. pay-per-view tv Fr. télévision à la carteCast. televisión a la carta Pt. televisão depagamento por sessão

televisión a cores u.f. V. cores, a.Televisión Autonómica de Castilla-La

Mancha Canle de televisión públicada comunidade autónoma de Castilla-La Mancha, que comezou as súasemisións en decembro de 2001.Web: http://www.rtvcm.es

televisión comarcal u.f. Emisora quedifunde a súa programación á áreaxeográfica dunha comarca.Esta superación das lindes dun concello supónunha excepción á televisión local, que precisa aprevia autorización da comunidade autónoma asícomo a aprobación dos plenos dos concellosafectados na comarca.

televisión de alta definición (HDTV)u.f. Sistema de televisión de alta calidadee nitidez da imaxe, xeralmente asociadoá televisión dixital.

Televisión de Andalucía Emisora detelevisión pública da comunidadeandaluza, que xestiona as canlesCanalSur Televisión, de carácterxeneralista, Canal2 Andalucía, quecomezou a emitir en 1998 dirixida a unpúblico xuvenil, e Andalucía Televi-sión, para o ámbito internacional.Web: http://www.canalsur.es

Televisión de Boqueixón V. Tele Teo.televisión de peaxe u.f. Sistema de

televisión de acceso mediantepagamento previo, sexa este segundounha periodicidade fixa (sistema deabono) ou por consumo (pay-per-view).SIN. televisión de pago, de portaxe,de acceso condicional.Ing. pay tv

Televisión de Quiroga Cadea pública deámbito local do concello de Quiroga(Lugo), de titularidade pública.

televisión dixital u.f. Sistema de televisiónde alta definición que mellora, conrespecto á televisión analóxica, acalidade da imaxe e do son e amplía asposibilidades de interactividade, escollade contidos, mobilidade, etc.Existen actualmente tres estándares básicos dedifusión de televisión dixital terrestre: oamericano ATSC, o xaponés ISDB-T e o europeoDVB-T.jdixital

Televisión do Morrazo Cadea local dapenínsula de Cangas do Morrazo(Pontevedra), de propiedade privada,que comezou a emitir en 2001.

televisión en branco e negro u.f. V.branco e negro, en.

televisión interactiva u.f. Sistematelevisivo que lle permite ao espectadoractuar sobre os contidos.

televisión local u.f. Cadea que emite paraun público limitado xeograficamentepola área dun concello, coa fin deofrecer unha programación de intereseespecífico para esa poboación.Existe unha regulamentación referida aos límitesde distribución do sinal das televisións locais, quenuns casos regulan as comunidades autónomas enoutros o goberno central, que ten provocadopolémica en Galicia, dadas as características dedispersión e redución dos núcleos de poboación.

Televisión Madrid Canle autonómica dacomunidade de Madrid, que emite através de TeleMadrid e que no 2001incorporou unha segunda canle dixital,LaOtra.Web: http://www.telemadrid.es

Televisión Municipal As Pontes - TV6Televisión local das Pontes de GarcíaRodríguez (A Coruña), de titularidademunicipal. Emite desde 1995, víaterrestre e mais por cable.

178

Televisión Municipal de PonteareasCanle local de Ponteareas (Pontevedra),de carácter público, que dá cobertura ázona do Condado- Paradanta. Comezouas súas emisións no ano 1987.

televisión por cable u.f. Sistema detransmisión de televisión a través docable. Pode constituír unha alternativa ás emisiónsterrestres ou por satélite nas zonas de sombra,malia os seus altos custos de explotación.Ing. cable television Fr. télévision par câbleCast. televisión por cable Pt. televisão porcabo, televisão a cabo

televisión por satélite u.f. Sistema detransmisión de televisión que se servedos satélites de comunicación paraconstituír a súa rede de transporte desinais.Ing. satellite television Fr. télévision parsatellite Cast. televisión por satélite Pt.televisão por satélite

televisión privada u.f. Modalidade deexplotación do servizo televisivomediante unha concesión administra-tiva a unha entidade particular, no cantode xestionárena directamente asadministracións públicas.jservizo público

Televisión Terras de Lemos Cadea localde Monforte de Lemos (Lugo), depropiedade privada, que comezou assúas emisións en 1995 e na actualidadecobre Monforte, Chantada e maisSarria.

televisivo -a adx. 1.- Relativo á televisión.Ing. 1.- television Fr. 1.- télévisuel Cast. 1.-televisivo Pt. 1.- televisivoadx. 2.- Que ten calidades para saír natelevisión.Ing. 2.- good on television Fr. 2.- télévisuelCast. 2.- televisivo Pt. 2.- televisivo

televisor s.m. Aparello receptor detelevisión que reproduce as imaxes e ossons. SIN. televisión.Cos sistemas dixitais multimedia o televisor deixade ser o terminal exclusivo para recibir o sinal de

televisión, e a pantalla do móbil ou a do ordenadorpasan a cumprir funcións semellantes. Ostelevisores actuais de funcionamento analóxiconon permiten a recepción do sinal dixital paraobter unha imaxe visible, polo que deberánincorporar un descodificador que converta o sinaldixital en analóxico, cunha alta calidade de imaxe.Ing. television Fr. téléviseur Cast. televisorPt. televisor

télex s.m. Teletipo.OBS. Termo adaptado do acrónimo inglésTELegraph EXchange, intercambio telegráfico.

telexenia s.f. Calidade da persoa quemellora o seu aspecto físico na imaxecaptada polo sistema de televisión ou dequen ten unha cara que resultaagradable na pantalla.Ing. telegenics Fr. télégénie Cast. telegeniaPt. telegénia

telexénico -a adx. Que posúe a calidade datelexenia.Ing. telegenic Fr. télégénique Cast. telegé-nico Pt. telegénico

telexornal (TX) s.m. Programa infor-mativo estruturado en varias secciónsque responden a criterios xeográficos etemáticos (Internacional, Economía,Cultura, etc.) e que ten diferentesedicións ao longo da xornada. SIN.informativo, noticiario.Ing. tv news Fr. journal télévisé (JT) Cast.telediario (TD) Pt. telejornal (TJ)

tema s.m. Asunto, argumento.Ing. topic, subject Fr. sujet, thème Cast. temaPt. assunto, tema

temático -a adx. Relativo a un tema.Ing. thematic Fr. thématique Cast. temáticoPt. temáticojcadea temática

tempada s.f. 1.- Período de tempo sendeterminar. SIN. temporada.Ing. 1.- period Fr. 1.- période Cast. 1.-temporada Pt. 1.- temporadas.f. 2.- Período de tempo no que seestablece unha programación distinta eque coincide co ano académico(setembro a xuño- xuño a setembro).SIN. temporada.

179

Ing. 2.- season Fr. 2.- saison Cast. 2.-temporada Pt. 2.- temporada

temperatura de cor u.f. Parámetro quemide a composición cromática dunhafonte luminosa. Adoita expresarse engraos Kelvin.Cunha temperatura de cor baixa, entre 3000 e4000 K, a fonte emite unha luz dominada polovermello. Nunha temperatura de cor alta, de máisde 5000 K, a dominante é o azul. Ing. colour temperature Fr. température decouleur Cast. temperatura de color Pt.temperatura de cor

tempo de antena u.f. Dereito de antena.tempo de quecemento u.f. Período

preciso para que os equipos acaden onivel óptimo de temperatura.Ing. heating time Fr. temps de chauffageCast. tiempo de calentamiento Pt. tempo deaquecimento

tempo real, en u.f. Que reacciona contempos de resposta case inmediatos enrelación co proceso ou co impulso deentrada, nun sistema interactivo.Ing. real-time Fr. en temps réel Cast. entiempo real Pt. em tempo real

tempo, o s.m. Espazo televisivo que ofrecea información e mais as previsiónssobre o estado da atmosfera.Ing. weather Fr. la météo Cast. el tiempo Pt.o tempojhome do tempo, previsións meteoro-lóxicas

temporal adx. 1.- Relativo ao tempo.jdilatación temporaladx. 2.- Que só dura un tempodeterminado.Ing. 2.- temporary Fr. 2.- temporaire Cast.2.- temporal Pt. 2.- temporário

tenaz adx. Que non renuncia facilmente aosseus propósitos. SIN. persistente,ferreño.Ing. tenacious, persistent Fr. tenace Cast.tenaz Pt. tenaz

tendencioso -a adx. Falto de obxectividade,que reflicte algo de maneira parcialfavorecendo unha idea ou tendencia.

Ing. tendentious Fr. tendancieux Cast.tendencioso Pt. tendencioso

tensión s.f. 1.- Diferenza de potencialeléctrico entre dous puntos dun circuíto.Ing. 1.- tension Fr. 1.- tension Cast. 1.-tensión Pt. 1.- tensãos.f. 2.- Estado de nervios que produce asituación de enfrontarse á cámara aunha persoa pouco afeita a saír polatelevisión.Adoita manifestarse no movemento xestualincontrolado ou, pola contra, nun agarrotamentocorporal, e mesmo na incapacidade de dominar odiscurso.É labor dos encargados da acollida de convidadose do propio xornalista fomentar a distensiónpreviamente ao comezo da emisión.Ing. 2.- stress Fr. 2.- tension Cast. 2.- tensiónPt. 2.- tensãos.f. 3.- Figura expresiva que consiste naproxección durante un período detempo prolongado da mesma imaxe,que adoita crear un cansazo visual.Afinalidade é centrar a atención do espectador noson, non na imaxe. Ing. 3.- stress

terminal s.m. Aparello ligado a unha redede telecomunicacións da que é un dosseus extremos receptores.Ing. terminal Fr. terminal Cast. terminal Pt.terminal

tertulia s.cast. > faladoiro.terxiversar v.t. Deformar a realidade ou dar

unha interpretación errónea dos feitosou das palabras.Ing. to twist Fr. déformer Cast. tergiversarPt. manipular

tesitura s.f. Nivel de altura da voz.Ing. level Fr. tessiture Cast. tesitura Pt.tessitura

tesoirada s.f. Acción de cortar un texto parafacelo máis breve.Ing. snip Fr. coup de ciseaux Cast. tijeretazo,tijeretada Pt. tesourada

testemuña s.f. Persoa que presenciou undeterminado feito e pode dar fe de queocorreu.

180

Ing. witness Fr. témoin Cast. testigo Pt.testemunhajfonte

testemuño s.m. Declaración que fai unhapersoa acerca dun feito.Ing. testimony Fr. témoignage Cast. testimo-nio Pt. testemunhojprograma de testemuños, total

tetrafonía s.f. Sistema de gravación,transmisión ou recepción do son porcatro canles simultaneamente.Ing. tetraphony Fr. tétraphonie Cast. cua-drafonía, tetrafonía Pt. tetrafoniajestereofonía

texto s.m. Documento escrito.Ing. text Fr. texte Cast. texto Pt. texto

TF1 TéléFrance 1. Canle francesa detelevisión, privatizada en 1987, quelanzou en 1996 a plataforma dixitalfrancesa TPS.Web: http://www.tf1.fr

thriller s.ing. > película de suspense.TIC sigla Tecnoloxías da Información e da

Comunicación. Conxunto de tecnolo-xías que se aplican nos procesos dexeración, procesamento, almacenaxe edifusión de información nunha comuni-cación a distancia de calquera natureza.jsociedade da información

time code (TC) u.f.ing. > código de tempo.time-line s.ing. > liña de tempo.timing s.ing. > minutado.tipografía s.f. Forma visual dun texto: clase

de caracteres, tamaño, espazointerlineal, etc.Ing. typography Fr. typographie Cast.tipografía Pt. tipografia

tirar ar u.f. Reducir o espazo que rodea opersonaxe no encadramento, poloslaterais ou pola marxe superior ouinferior. SIN. tirar aire.jar

tiraxe s.f. Número de copias tiradas dunhavez.Ing. copies Fr. tirage [m.] Cast. tirada [f.]Pt. tiragem [f.]

tituladora s.f. V. xerador de caracteres.

titular s.m. 1.- Frase ou texto moi breve quecondensa o contido dunha información.Ing. 1.- headline Fr. 1.- titre Cast. 1.- titularPt. 1.- títulos.m.pl. 2.- Resumo breve das principaisnovas da xornada, que serve paraanticipar os contidos que se van tratarno informativo ou, situado ao final doespazo, para recordar os temas que setrataron.

título s.m. 1.- Nome orixinal e distintivo queidentifica unha película, un libro, unprograma, etc.Ing. 1.- title Fr. 1.- titre Cast. 1.- título Pt. 1.-títulos.m. 2.- Calquera liña de texto que seincorpora a unha imaxe. SIN. lenda,rótulo.Ing. 2.- print, caption Fr. 2.- titre Cast. 2.-título Pt. 2.- título, legendajarrastre de títulos, subtítulo

títulos de crédito u.f.pl. Rótulos quenomean os participantes na realizacióndunha obra audiovisual e mais as súascorrespondentes funcións. SIN. crédi-tos, rótulos de crédito.Ing. credit titles Fr. générique Cast. títulosde crédito Pt. créditos

títulos en corrido vertical u.f.pl. Efectona inserción de textos na pantalla cundesprazamento progresivo, ascendenteou descendente.Ing. roll titlejarrastre de títulos

tocadiscos s.m. Aparello reprodutor dediscos de vinilo, hoxe en desuso.Ing. record player Fr. tourne-disque Cast.tocadiscos Pt. gira-discos

todoterreo s. e adx. Xornalista que dispersaa súa actividade en multitude detemáticas ou de soportes mediáticos,sen conseguir coñecementos profundosen ningún deles, fronte ao xornalistaespecializado.

toma s.f. 1.- Cada unha das unidades degravación de imaxe ou de son.

181

Ing. 1.- take Fr. 1.- prise Cast. 1.- toma Pt.1.- tomadas.f. 2.- Ángulo ou punto de vista desde oque se recolle a imaxe.Ing. 2.- angle Fr. 2.- angle Cast. 2.- toma Pt.2.- angulação

toma de dous u.f. Toma na que se recollendous personaxes no mesmo plano.Nas escenas nas que aparecen tres ou máispersonaxes, non deben montarse xuntas dúastomas de dous nas que un dos personaxescoincida, xa que provocará un salto estraño parao espectador. Ing. two shot

toma de perfil u.f. V. perfil, de.toma en contrapicado u.f. V. contra-

picado.toma en picado u.f. V. picado.toma (en) tres cuartos u.f. Encadramento

oblicuo.toma frontal u.f. Plano no que o personaxe

ou a súa mirada se sitúa mesmo cara ácámara que o capta.

toma nova u.f. Cada unha das tomas dunhamesma secuencia que se realizan nodesenvolvemento dunha gravación.Ing. retake Fr. nouvelle prise Cast. nuevatoma Pt. nova tomada

tomar notas u.f. Apuntar por escrito oxornalista aquilo que ve ou escoita, ou,no caso do secretario de rodaxe, osdetalles e as incidencias da gravación.SIN. anotar, tomar apuntamentos.Ing. to take notes Fr. prendre des notes Cast.tomar notas, tomar apuntes Pt. tomar notas,tirar notas

ton s.m. 1.- Altura dun son pola que sediferencian agudos e graves.Ing. 1.- tone Fr. 1.- ton Cast. 1.- tono Pt. 1.-toms.m. 2.- Sinal acústico.Ing. 2.- tone Fr. 2.- ton Cast. 2.- tono Pt. 2.-toms.m. 3.- Intensidade dunha cor.Ing. 3.- shade, tone Fr. 3.- ton Cast. 3.- tonoPt. 3.- tomjmatiz

s.m. 4.- Maneira característica deexpresarse.Ing. 4.- tone Fr. 4.- ton Cast. 4.- tono Pt. 4.-tom

tópico s.m. Idea excesivamente recorrida.Ing. commonplace Fr. topique, cliché Cast.tópico Pt. lugar-comum

topoi s.m.pl. Conxunto de datos básicos quedebe conter unha noticia: o que, o quen,o cando, o onde e o porqué. SIN. os5W.OBS. Préstamo do grego topoi, lugares.Ing. 5W Fr. questions de référence, 5W Cast.5W, topoi Pt. perguntas de refêrencia,QQQOCP

total s.m. Abreviatura de vídeo total, é dicir,que inclúe imaxe e son (son ambiente,declaracións) sen comentarios dopresentador no estudio; no uso, adoitarestrinxirse ao vídeo de declaraciónsdun personaxe.Nalgunhas emisoras tamén sedenomina inserto.O seu equivalente radiofónico é o corte, e a cita naprensa escrita. jdeclaracións, C+T, VTR

TPS Grupo de cadeas de televisión depeaxe de orixe francesa difundidas víasatélite.Web: http://www.tps.fr

track s.ing. 1.- > raís.s.ing. 2.- > pista.

track-listing u.f. > compilación.tradución s.f. 1.- Acción e resultado de

expresar nunha lingua aquilo que foidito ou escrito noutra.Ing. 1.- translation Fr. 1.- traduction Cast.1.- traducción Pt. 1.- tradução, versãojdobraxe, subtítulos.f. 2.- Tratamento dun sinal de vídeodurante o proceso de edición dixital quepermite visualizar o resultado enimaxes.Tamén se emprega a adaptación doinglés renderización. Ing. 2.- rendering

tradutor -ora s. Persoa que fai traducións.

182

Ing. translator Fr. traducteur Cast.traductor Pt. tradutorjdobrador

tráiler s.m. Adaptación do inglés trailer. Montaxedunha selección de planos tiradosdunha obra cinematográfica parapresentala ao público. > avance.Ing. trailer Fr. bande-annonce Cast. tráiler,avance Pt. trailer

trama s.f. 1.- Disposición interna dosacontecementos que conforman oargumento dunha produciónaudiovisual. O esquema clásico do seudesenvolvemento é: presentación, nó edesenlace.Ing. 1.- plot Fr. 1.- intrigue, trame Cast. 1.-trama Pt. 1.- intriga, tramas.f. 2.- Conxunto de liñas de varreduraque compoñen unha imaxe detelevisión.Ing. 2.- raster Fr. 2.- trame Cast. 2.- tramaPt. 2.- trama

trampantollo s.m. Engano óptico que sitúaunha imaxe sobre un fondo distinto aoseu orixinal.OBS. Adaptación do termo fotográfico francéstrompe l’oeil, engana o ollo, que se refire aosfondos pintados para a fotografía de estudio. Ing. trompe l’oeil Fr. trompe-l’oeil Cast.trampantojo Pt. trompe l’oeil, engana-olhojchave de croma

transcrición s.f. Copia literal.Ing. transcription Fr. transcription Cast.transcripción Pt. transcrição

transdutor adx. e s.m. Dispositivo queconverte unha forma de enerxía noutradiferente, por exemplo, un sinal noneléctrico nun sinal eléctrico.Ing. transducer Fr. transducteur Cast.transductor Pt. transdutor

transformador s.m. Dispositivo quetransfire enerxía eléctrica dun circuítode corrente alterna a outro, cun cambiode voltaxe, de corrente, de fase ou deimpedancia.Ing. transformer Fr. transformateur Cast.transformador Pt. transformador

transición s.f. Paso dun plano, dunhaescena, dunha noticia, dun programa,etc. a outro.Ing. transition Fr. transition Cast. transiciónPt. transição

transición de audio u.f. V.encabalgamento.

transición por corte u.f. V. corte.transición por cortina u.f. V. cortina.transición por encadeado u.f. V.

encadeado.transición por fundido u.f. V. fundido.transistor s.m. 1.- Dispositivo amplificador

ou rectificador das correntes eléctricas,que constitúe unha das unidades básicasdo circuíto de televisión.Ing. 1.- transistor Fr. 1.- transistor Cast. 1.-transistor Pt. 1.- transístors.m. 2.- Por extensión, aparello receptorde radio con este sistema. SIN. radioportátil.OBS. Acrónimo dos termos ingleses transfer(transferencia) e resistor (resistencia). Ing. 2.- transistor Fr. 2.- transistor Cast. 2.-transistor Pt. 2.- transístor

tránsito s.m. Acción de pasar dun lugar aoutro persoas, informacións ou sinais.SIN. tráfico.Ing. traffic, transit Fr. transit, circulationCast. tráfico, tránsito Pt. trânsito

transmisión s.f. Acción e efecto detransmitir.Ing. transmission, broadcast Fr. transmissionCast. transmisión Pt. transmissão

transmitir v.t. Facer chegar unhainformación, difundir unacontecemento a través do mediotelevisivo.Ing. to broadcast Fr. transmettre Cast.transmitir Pt. transmitir

trasacordo s.m. Volta a atrás nunhadecisión, cambio de opinión.jacordo

tratamento s.m. 1.- Documento previo aoguión, que expón o desenvolvementoxeral da trama dunha obra audiovisualxa estruturado en secuencias.

183

Ing. 1.- treatment, pre-script Fr. 1.-traitement Cast. 1.- tratamiento Pt. 1.- pré-roteiro, tratamentojestruturas.m. 2.- Maneira de abordar aexposición dun tema ou dunhainformación.Ing. 2.- treatment Fr. 2.- traitement Cast. 2.-tratamiento Pt. 2.- tratamento

travelling s.ing. 1.- Desprazamento físicoda cámara co seu soporte dun punto aoutro. > desprazamento.s.ing. 2.- Plano que resulta desa toma. >plano desprazado.s.ing. 3.- Instalación mecánica rodantepara a captación de planos desprazadossobre un sistema de raís ou deguindastre, empregada en produciónsaudiovisuais. > plataforma móbil.

travelling de avance u.f. > despraza-mento cara a diante.

travelling óptico u.f. Toma realizada coafocal variable da cámara, sendesprazamento real da cámara, e queproduce o mesmo efecto deachegamento ou afastamento pero senvariar o eixe. > desprazamento óptico.

travelling retro u.f. > desprazamento caraa atrás.

travelling vertical u.f. > desprazamentovertical.

traxedia s.f. 1.- Obra dramática de carácterserio cun desenlace fatal.Ing. 1.- tragedy Fr. 1.- tragédie Cast. 1.-tragedia Pt. 1.- tragédias.f. 2.- Acontecemento real deconsecuencias terribles.Ing. 2.- tragedy Fr. 2.- tragédie Cast. 2.-tragedia Pt. 2.- tragédia

TRC sigla Tubo de Raios Catódicos.tremida, imaxe u.f. Defecto da imaxe que

sofre unha pequena vibración. V.escintilación.

tremoia s.f. Conxunto de mecanismos e dedecorados que compoñen unhaescenografía.

Ing. stage machinery Fr. décors, machinerieCast. tramoya Pt. maquinismos

tremoísta s. Persoa encargada daconstrución e manexo dos decorados eda tremoia.Ing. stagehand, sceneshifter Fr. machiniste,ouvrier de plateau Cast. tramoyista Pt.maquinista

tres dimensións (3D) u.f.pl. Imaxe logradacon procedementos informáticos quepermite ver o obxecto con volume,grazas á gravación previa do mesmodesde distintos ángulos.Ing. three dimensions Fr. trois dimensionsCast. tres dimensiones Pt. três dimensões

trespés s.m. Coloquialmente, trípode.Ing. tripod Fr. trépied Cast. trípode Pt. tripé

tríade s.f. Conxunto de tres substanciasfosforescentes que conforman asuperficie reprodutora da cor nun tubode televisión.Ing. triad Fr. triade Cast. tríada, tríade Pt.tríade

tribuna s.f. 1.- Plataforma elevada queserve para se dirixir ao público.Ing. 1.- platform Fr. 1.- tribune Cast. 1.-tribuna Pt. 1.- tribunas.f. 2.- Comentario de opinión elaboradopor unha persoa allea á empresa decomunicación.Ing. 2.- opinion column, personality columnFr. 2.- tribune libre Cast. 2.- tribuna Pt. 2.-tribuna (livre)

tricromía s.f. Selección e combinación dastres cores básicas da televisión.Ing. three-colour process Fr. trichromieCast. tricromía Pt. tricromia

Trinitron Tubo electrónico patentado porSony que ofrece unha alta calidade deimaxe.Aínda que é unha tecnoloxía que naceuhai máis de tres décadas, este modelofoi incorporando variacións e naactualidade mesmo existen versiónspara pantalla plana cun único canónelectrónico de alto enfoque.

184

trinque, do u.f. Acabado de estrear, novo detodo.

tríodo s.m. Dispositivo composto de treseléctrodos (ánodo, cátodo e reixa) queregula o fluxo de electróns que oatravesa.Ing. triode Fr. triode [f.] Cast. triodo Pt.tríodo

trípode s.m. Soporte de tres pés axustablesno que se sustenta unha cámara, unmicrófono ou un aparello deiluminación. SIN. trespés (menosculto).No caso do trípode de cámara, componse,ademais dos brazos de apoio, dunha serie de pezasde axuste e mais dunha burbulla de nivelación. Ing. tripod Fr. trépied Cast. trípode Pt. tripéjplataforma móbil, arnés

trípode de rodas u.f. Soporte para agravación en estudio, que integra unhasrodiñas na parte inferior que permitendesprazalo sen que a cámara perdaestabilidade.

troco s.m. Forma de patrocinio dun progra-ma por parte dun anunciante que oproduce ou que ofrece os seus servizos,a cambio da cesión gratuíta de espazospublicitarios na franxa de emisión doprograma.Ing. barter Fr. troc Cast. intercambio Pt.trocajsindicación por troco

truca s.f. 1.- Aparello empregado noslaboratorios cinematográficos pararealizar efectos audiovisuais sobre asimaxes.Ing. 1.- animation stand Fr. 1.- banc d’animation Cast. 1.- truca Pt. 1.- trucas.f. 2.- Cámara empregada na rodaxe depelículas de debuxos animados. SIN.cámara de animación.Ing. 2.- animation camera Fr. 2.- caméra d’animation Cast. 2.- truca Pt. 2.- truca

trucaxe s.f. Efecto visual e/ou sonoro querecrea a realidade. SIN. efecto especial.Ing. trick, special effects Fr. truquage [m.]Cast. truco, trucaje [m.] Pt. trucagem [f.]

trucaxe óptica u.f. Efecto visual que creaunha ilusión visual.

trucaxe sonora u.f. Efecto de son creadopor procedementos artificiais.

tubo de cámara u.f. Tubo electrónico queconverte as impresións ópticas en sinaiseléctricos mediante un proceso deexploración.O primeiro tubo de cámara foi o iconoscopio. Ing. camera tube Fr. tube de caméra, tubeélectronique Cast. tubo de cámara Pt. tubode câmara

tubo de raios catódicos (TRC) u.f.Dispositivo formado por un cátodo queproduce e proxecta un ou varios feixesde electróns, que provocan unhadescarga de corrente que varre apantalla creando a imaxe óptica trasincidir nos fósforos.Ing. cathode-ray tube Fr. tube cathodiqueCast. tubo de rayos catódicos Pt. tubo,válvula de raios catódicosjplasma, cristal líquido

tubo de televisión u.f. Tipo de tubo deraios catódicos empregado nosreceptores de televisión, no que o feixede electróns varre a pantalla 625 veces(no estándar implantado en España)para formar unha imaxe, producindocada segundo 25 imaxes. SIN. tubo deimaxe.Ing. television tube Fr. tube de télévisionCast. tubo de televisión Pt. tubo de televisão

TV Símbolo de televisión, empregadointernacionalmente.

TV Arnoia Cadea local de carácterpúblico do concello de Arnoia(Ourense), que dá cobertura a toda acomarca. Comezou as súas emisións en1993.

TV Canaria Televisión pública das IllasCanarias, que conta tamén cunha canleinternacional.Web: http://www.tvcanaria.tv

TV Cerceda Televisión local de Cerceda(A Coruña), de titularidade pública.

185

TV Ferrol-Canal 31 Canle local dacomarca de Ferrolterra (A Coruña), detitularidade privada, que comezou assúas emisións en 1999.Web: http://www.tvferrol.es

tv movie u.f.ing. > telefilme.TV5 Televisión xeneralista francófona de

proxección internacional que emite víasatélite e ofrece servizos á carta.Web: http://www.tv5.org

TV7 Monforte Canle de televisión localde Monforte de Lemos (Lugo), detitularidade privada. Comezou a emitiren 1995 para dar cobertura a toda acomarca.

TVC Televisió de Catalunya. Cadea cataláde televisión pública, creada en 1983,que emite a través das canles TV3, decarácter xeneralista, K3, dirixida a unpúblico infantil e xuvenil, e 33,inaugurada no 2001, para as novastendencias televisivas.Web: http://www.tvcatalunya.com

TVE Televisión Española. Empresapública de televisión en España, queconsta de dúas canles de emisión: TVE1e La2. Ata o ano 89 tivo o monopolio doservizo público en España. Conta concentros territoriais de produción propianas comunidades autónomas e cunhacanle que emite ao exterior vía satélite.Web: http://www.rtve.es

TVE- Galicia Centro de desconexiónterritorial de TVE en Galicia,inaugurado no 1971 e que comezou aemitir en galego programación informa-tiva en 1974. Conta concorrespondentes en Santiago, na Coruña,en Vigo, en Lugo, en Ourense e enPontevedra.Web: http://www.rtve.es/tve/ccttprod/galicia

TVG Televisión de Galicia. Cadea detelevisión pública de Galicia, quecomezou as súas emisións en 1985, e

que integra tamén unha canleinternacional, Galicia TV, conprogramación continua as 24 horas através do satélite Hispasat aos países deAmérica e de Europa, para manter osvínculos cos emigrantes galegos.Web: http://www.crtvg.esjCRTVG

TVI Emisora privada de televisiónportuguesa, de ámbito nacional e decarácter xeneralista.Web: http://www.tvi.pt

tweeter s.ing. > altofalante de agudos.two-step flow of communication u.f.ing.

> dobre fluxo da comunicación.TX sigla Telexornal.

uUER Unión Europea de Radiotelevisión.

V. EBU.UHF sigla Ultra High Frequency. Fecuencia

ultra alta.última hora, de u.f. V. noticia de última

hora.U-Matic Formato de vídeo profesional

comercializado por Sony na década dossetenta, previamente ao Betacam, queincorporou como novidade a introdu-ción da fita de 3/4 de polgada nunhacasete (ata daquela empregábansesistemas de bobina aberta).

underground adx. Marxinal, clandestino,que está fóra dos circuítos decomercialización establecidos. SIN.alternativo.OBS. Termo procedente do inglés que seincorporou á lingua galega.

unidade s.f. 1.- Equipo técnico.Ing. 1.- unit Fr. 1.- unité Cast. 1.- unidad Pt.1.- unidades.f. 2.- Coherencia, conxunto queconforma unha harmonía.Ing. 2.- unit Fr. 2.- unité Cast. 2.- unidad Pt.2.- unidade

186

s.f. 3.- Referencia de medida dunhamagnitude.Ing. 3.- unit Fr. 3.- unité Cast. 3.- unidad Pt.3.- unidade

unidade de control de cámara (CCU)u.f. Dispositivo que fornece aalimentación a unha cámara e quepermite axustar desde un único postoalgúns parámetros que deben sercomúns a todas as cámaras do estudio(abertura do diafragma, balance da cor,nivel de branco, etc.).Ing. camera control unit

unidade de disco u.f. Dispositivo doordenador no que se introduce o discopara a súa lectura ou gravación.jdisqueteira

unidade móbil u.f. Vehículo dotado doequipamento técnico necesario para agravación ou para a transmisión dunmaterial audiovisual desde o lugar dosfeitos onde se recolle.Aunidade móbil con capacidade emisora pode serde enlace (envía o sinal ata un lugar no que érebotado) ou de realización (contén todos osequipamentos dun control de realización). Ing. mobile unit Fr. unité mobile Cast.unidad móvil Pt. unidade móveljPEL

unidireccional adx. Que emite nunha únicadirección ou que só capta con eficacia osinal procedente dunha dirección.Ing. unidirectional Fr. unidirectionnel Cast.unidireccional Pt. unidireccional

universo estatístico u.f. Poboación deinterese para o estudo dalgún aspectoque a caracteriza.Dado que os estudos poucas veces se podenrealizar sobre a totalidade dese conxunto,escóllese de entre os individuos que o integran ungrupo que sexa representativo del (mostra). Ing. target population Fr. populationstatistique Cast. universo estadístico Pt.universo estatísticojestatística

UPI United Press International. Axenciainternacional de prensa nacida en 1907

nos Estados Unidos, que ten a súa sedeprincipal en Washington.Web: http://www.upi.com

urxente adx. Que, polo seu contido, debeser difundido inmediatamente, sendemora.Ing. urgent Fr. urgent Cast. urgente Pt.urgentejcrónica de alcance

usuario -a s. Consumidor dun servizo.Ing. user Fr. usager Cast. usuario Pt. utente

útil adx. Que satisfai unha necesidade.Ing. useful Fr. utile Cast. útil Pt. útiljaudiencia útil

vV Símbolo de volt.V2000 Estándar de magnetoscopio

doméstico de Philips con cintareversible, de uso pouco frecuente.

vacilar v.i. Amosarse indeciso sobre quedicir. SIN. titubear, dubidar.Ing. to hesitate Fr. hésiter Cast. vacilar Pt.vacilar, hesitar

valedor -ora do espectador s. Persoaencargada de atender as queixas esuxestións que os espectadores acheganao medio, de investigar os procede-mentos de elaboración da información ede facer públicas as súas reflexiónssobre a deontoloxía que atinxe o medio.Ing. ombudsman Fr. médiateur, ombudsmanCast. defensor del espectador Pt. provedordos telespectadores

valoración s.f. Acción e efecto de valorar.Ing. assessment Fr. évaluation Cast.valoración Pt. valoração

valorar v.t. Avaliar, emitir un xuízo de valorsobre un asunto.Ing. to value Fr. estimer, evaluer Cast.valorar Pt. valorar

van s.m. Distancia existente entre osextremos dun radioenlace. SIN. saltode enlace.

187

Ing. hop Fr. distance entre répéteurs, bondCast. vano Pt. espaçamento entre repeti-doresjreemisor, radioenlace

variedades s.f. V. programa de variedades.varredura s.f. 1.- Toma panorámica rápida

na que as imaxes intermedias quedanborrosas polo efecto da velocidade.SIN. varrido.Ing. 1.- swish pan, zip pan Fr. 1.- balayage,filage Cast. 1.- barrido Pt. 1.- panorâmicarápidas.f. 2.- Exploración continua da imaxe,horizontal ou vertical, que permite queo ollo humano a perciba comocompleta. SIN. varrido.Ing. 2.- scanning Fr. 2.- balayage Cast. 2.-barrido Pt. 2.- varredura, varrimento

varredura entrelazada u.f. Exploraciónda imaxe en dous campos sucesivos(liñas impares e, a seguir, liñas pares).

varredura progresiva u.f. Exploracióndas liñas de imaxe na súa orde numéricacrecente, de resolución semellante áentrelazada.

varrido s.m. Varredura.VCR sigla Video Cassette Recorder.

Magnetoscopio.velenoso -a adx. Con mala intención.

Ing. spiteful, venomous Fr. venimeux Cast.venenoso Pt. venenoso

venda s.f. Acción ou efecto de ofrecer unproduto ou un servizo a cambio dunhacantidade de diñeiro.Ing. sale Fr. vente Cast. venta Pt. venda

venda en segundo mercado u.f. Sistemade comercialización de programas xaemitidos ou producidos especialmentepara seren vendidos a varias canlessimultaneamente, estean afiliadas ounon as emisoras que os adquiren. SIN.sindicación.Esta forma de comercio permite unha maioramortización da produción e fornece de contidosde alto custo os difusores, como as televisiónslocais, que contan cun orzamento menor. Existendiversas fórmulas de venda en segundo mercado:

en metálico (acordo de pago dunha cota polosdereitos de emisión durante un período de tempo)ou por troco (na que o comprador ofrece a cesióngratuíta de espazos publicitarios).Ing. syndication

venda por paquetes u.f. Modalidade devenda de produtos audiovisuais porlotes a unha cadea, que lles permite ásprodutoras introducir nunha canleprodutos de baixo custo e escasacalidade onda outros de interese.

ventrílocuo -a adx. e s. Que ten acapacidade de falar con distintas vocessen mover apenas os beizos, coma sefalase co ventre.Ing. ventriloquist Fr. ventriloque Cast.ventrílocuo Pt. ventríloquo

ver v.t. Recibir as imaxes da realidade através do sentido da vista. Referido átelevisión, abrangue tamén a escoita.Ing. watch Fr. regarder Cast. ver Pt. ver

veracidade s.f. Característica do queresponde á realidade con exactitude.Ing. veracity Fr. veracité Cast. veracidad Pt.veracidadejimparcialidade, obxectividade

verba s.f. Habilidade para convencer eagradar con palabras.Ing. loquacity Fr. bagout Cast. labia, verbaPt. verbosidade

verborrea s.f. Exceso de palabras inútiles.Ing. verbosity Fr. verbosité Cast. verborreaPt. verborreia

verde s.m. Cor primaria do sistema detelevisión a cores.Ing. green Fr. vert Cast. verde Pt. verdejcor

verificación s.f. Comprobación daveracidade dunha información.Ing. verification Fr. vérification Cast.verificación Pt. verificação

vermello s.m. Cor primaria do sistema detelevisión. SIN. encarnado, rubio.Ing. red Fr. rouge Cast. rojo Pt. vermelho,encarnadojcor

188

verosímil adx. Que pode ser crido por teraparencia de verdade.Ing. credible Fr. vraisemblable Cast.verosímil Pt. verosímil

versátil adx. Que pode exercer diversasfuncións.Ing. versatile Fr. souple, polyvalent Cast.versátil Pt. versátiljtodoterreo

versión s.f. 1.- Cada unha das maneiras enque é contado un feito por distintaspersoas.Ing. 1.- version Fr. 1.- version Cast. 1.-versión Pt. 1.- versãos.f. 2.- Tradución.Ing. 2.- translation Fr. 2.- version Cast. 2.-versión Pt. 2.- versãos.f. 3.- Adaptación dunha obra ou dunasunto á linguaxe televisiva.Ing. 3.- version Fr. 3.- version Cast. 3.-versión Pt. 3.- versãojadaptación

versión orixinal (VO) u.f. Obraaudiovisual coa banda sonora na súalingua de orixe, sen dobrar.

versión orixinal subtitulada (VOS) u.f.Obra coa banda sonora de orixe que seacompaña da transcrición dos diálogostraducidos a outra lingua sobre a parteinferior da imaxe.jsubtítulo

verter v.t. Pasar unha gravación dun formatoa outro (por exemplo, pasar para unhafita o material audiovisual editadodixitalmente, co fin de trasladala aocontrol central para a súa emisión). SIN.transferir, pasar, converter.OBS. Cando se refire ao material rexistrado ensoporte informático que pasa dun programa ouarquivo a outro, emprégase frecuentementeexportar. Ing. to print to Fr. passer (sur), transférer(sur) Cast. volcar (en, a), pasar (a) Pt.copiar, passar, transferir (para)

vestiario s.m. 1.- Conxunto de pezas devestir usadas por un presentador, unartista, etc.

Ing. 1.- wardrobe, costumes Fr. 1.-habillement Cast. 1.- vestuario Pt. 1.-vestuário, roupasjxastre, aderezos.m. 2.- Local no que se almacenan asroupas propiedade da emisora.Ing. 2.- dressing room Fr. 2.- vestiaire Cast.2.- vestuario Pt. 2.- vestiários.m. 3.- Cuarto onde os profesionaismudan a roupa común pola de traballo.Ing. 3.- dressing room Fr. 3.- salle d’habillement Cast. 3.- vestuario Pt. 3.-vestiáriojcamerino

vestimenta s.f. Conxunto de pezas de vestir.Ing. clothes Fr. habillement, vêtements Cast.vestimenta Pt. vestimenta

VHF sigla Very High Frequency. Frecuenciamoi alta.

VHS Video Home System. Sistema devídeo doméstico. Formato de gravacióne reprodución de vídeo en bandamagnética, lanzado en 1976 por JVC,que se converteu no sistema triunfadorno mercado do vídeo doméstico e quehoxe se atopa en proceso de substi-tución polo DVD gravador.

vida en directo u.f. V. programa de vida endirecto.

vidas-exhibidas s.f. V. programa de vidasexhibidas.

vídeo s. e adx. 1.- Relativo á imaxe enmovemento.Ing. 1.- video Fr. 1.- vidéo Cast. 1.- vídeo Pt.1.- vídeos.m. 2.- Técnica de gravación de imaxesobre un soporte magnético para a súaposterior reprodución.Ing. 2.- video Fr. 2.- vidéo Cast. 2.- vídeo Pt.2.- vídeos.m. 3.- Produción audiovisual gravadacun proceso televisivo.Ing. 3.- video Fr. 2.- vidéo Cast. 3.- vídeo Pt.3.- vídeos.m. 4.- Aparello que reproduce erexistra imaxes e son de televisión. SIN.magnetoscopio.

189

vídeo á carta u.f. Sistema que permite oacceso, por petición, a unha produciónaudiovisual previamente seleccionada,para vela e mesmo manipulala (detela,pasala a cámara lenta, etc.). SIN. vídeopor demanda.Ing. video on demand Fr. vidéo à lademande Cast. vídeo a la carta, vídeo bajodemanda Pt. vídeo a pedido, video ondemand

vídeo completo u.f. Vídeo puro.vídeo de continuidade u.f. Produto

audiovisual de breve duración que seemite como transición entre distintoscontidos da cadea, normalmenteseparando a publicidade da programa-ción. SIN. cortina de continuidade.

vídeo musical u.f. Curtametraxe gravada envídeo destinada a promover a pezamusical que constitúe a súa bandasonora.Ing. videoclip Fr. vidéoclip Cast. vídeomusical Pt. vídeo musical

vídeo puro u.f. Gravación informativa quesó consta de imaxe e son ambiente, sencomentario de fondo xornalístico, dadoo interese que posúe de seu ou a súaforza visual. SIN. vídeo completo.

vídeo total u.f. Gravación que incorporaimaxe e son (ambiente, declaracións,etc.) e que se emite sen comentarios dopresentador no estudio.Tamén se emprega a forma abreviadatotal.

videoafeccionado -a s. Camarógrafo nonprofesional.Ing. video amateur Fr. vidéo amateur Cast.videoaficionado Pt. vídeo amador

videocámara s.f. Cámara de gravación queutiliza un sistema de vídeo, non de rolocinematográfico.Ing. video camera Fr. caméra vidéo Cast.videocámara Pt. videocâmara

videocasete s.f. Cinta de vídeo.Ing. videotape Fr. vidéocassette Cast.videocasete Pt. videocassete

videoclip s.ing. > vídeo musical.

videoconferencia s.f. Sistema detelecomunicación que permite acomunicación multidireccional de voz eimaxes por vía telefónica. SIN.teleconferencia.Ing. videoconference Fr. vidéoconférenceCast. videoconferencia Pt. videoconferência

videodatos s.m. Sistema de transmisión deinformación videográfica que llepermite ao espectador solicitarinformación dun banco de datos(servidor), xeralmente a través da liñatelefónica.Trátase dun sistema de forte presenza en Francia(co nome comercial de Minitel), pero de escasaimplantación no noso país. Ing. viewdatajteletexto

videodisco (CDV) s.m. Soporte óptico quepermite almacenar imaxes en move-mento ou fixas e sons dixitais que se lenpor láser.Ing. videodisc Fr. vidéodisque Cast.videodisco Pt. videodisco

videogravadora s.f. Magnetoscopio.videotape s.ing. > cinta de vídeo.videoteca s.f. 1.- Colección organizada de

documentos audiovisuais.Ing. 1.- videotape collection Fr. 1.-vidéothèque Cast. 1.- videoteca Pt. 1.-videotecas.f. 2.- Lugar onde se almacenan ascintas.Ing. 2.- videotape library Fr. 2.- vidéothèqueCast. 2.- videoteca Pt. 2.- videotecajmediateca

videotexto s.m. Sistema de comunicaciónnacido nos anos setenta que permitetransmitir textos a través dun sinal detelevisión ou telefónico. Deste sistemanaceron dúas modalidades: o teletexto eo videodatos.Ing. videotext Fr. vidéotexte Cast. videotextoPt. videotexto

videoxornalista s. Profesional da informa-ción que, nunha redacción integrada,asume ademais o labor de operador de

190

cámara e mesmo de montador, grazas áfacilidade de uso dos equipos, se bencon frecuencia en detrimento dacalidade do produto final. SIN.videoperiodista.Ing. videojournalist Fr. vidéojournalisteCast. videoperiodista Pt. videojornalista

Vidicon Acrónimo de VIDeo-ICONoscope. Pequeno tubo de cámarafotocondutor, para a televisión a cores,comercializado nos Estados Unidos nosanos cincuenta, que emprega comomaterial estándar o trisulfito deantimonio.

viewdata s.ing. > videodatos.viñeta s.f. Cada un dos cadros debuxados

que compoñen un guión gráfico oustoryboard, elaborados como referenciavisual para a futura gravación dunhapelícula, dunha serie ou dun anunciopublicitario.Ing. cartoon Fr. dessin Cast. viñeta Pt.quadro, vinhetajguión gráfico

VIP sigla Sigla lexicalizada de Very Important

Person. Persoa moi importante. >famoso.

vírgula s.f. Coma.Ing. comma Fr. virgule Cast. coma Pt.vírgula

virtual adx. Que, sen ser real, simula arealidade.Na televisión refírese ás imaxes xeradasartificialmente con sistemasinformáticos de tratamento de vídeo,que parecen tomadas da realidade. Ing. virtual Fr. virtuel Cast. virtual Pt.virtualjimaxe de síntese

virtual, escenografía u.f. V. escenografíavirtual.

virxe adx. Referente a todo soporte que nonfoi gravado.Ing. blank Fr. vierge Cast. virgen Pt. virgem

viseira s.f. Accesorio metálico composto devarias pestanas móbiles de metal negro

que permiten axustar o feixe de luz dunproxector.Ing. lighshield, hood Fr. volet Cast. viseraPt. pala negrajbandeira

visible adx. Que pode apreciarse conclaridade.Ing. visible Fr. visible Cast. visible Pt. visíveljespectro visible

visión sen voz u.f. Seguimento dunhaemisión televisiva coa banda de sonmuda.Ing. muting, mute Fr. mode silence Cast.modo silencio Pt. modo silencioso

visionamento s.m. Exame dunha obraaudiovisual por unha ou varias persoascunha finalidade concreta: elección dosplanos, avaliación da calidade dagravación, indexación dos contidos, etc.Ing. viewing Fr. visionnage Cast. visionadoPt. visionamento

visionamento previo u.f. Exame dundocumento audiovisual antes da súaemisión para tomar decisións en canto ácalidade técnica e aos contidos. SIN.control de calidade.Ing. previewing

visionar v.t. Analizar unhas imaxes ou unhaobra audiovisual desde o punto de vistatécnico e/ou dos contidos para realizarfuturas edicións ou cunha intencióncrítica.Ing. to view Fr. visionner Cast. visionar Pt.visionar

visor s.m. Minipantalla situada na cámaraque lle permite ao técnico ver a imaxeque está a ser captada.Ing. viewfinder Fr. viseur Cast. visor Pt.visor

vista s.f. 1.- Sentido polo que se perciben osobxectos mediante a acción da luz.Ing. 1.- sight Fr. 1.- vue Cast. 1.- vista Pt. 1.-vistas.f. 2.- Perspectiva captada desde o lugaronde se recolle o obxecto da toma.Ing. 2.- view Fr. 2.- vue Cast. 2.- vista Pt. 2.-vista

191

vista de paxaro u.f. Picado.vista de verme u.f. Contrapicado.visual adx. Relativo á vista ou á imaxe.

Ing. visual Fr. visuel Cast. visual Pt. visualvisualizar v.t. 1.- Facer visible en imaxes

nun monitor.Ing. 1.- to display Fr. 1.- afficher Cast. 1.-visualizar Pt. 1.- visualizarv.t. 2.- Formar na mente unha imaxevisual dun concepto abstracto oudalgunha cousa que non se ten diantedos ollos.Ing. 2.- to visualize Fr. 2.- visualiser Cast. 2.-visualizar Pt. 2.- visualizar

vivo, en u.f. V. en vivo.VLF sigla Very Low Frequency. Frecuencia

moi baixa.VO sigla Versión Orixinal.vocábulo s.m. Palabra, voz.

Ing. word Fr. vocable Cast. vocablo Pt.vocábulo

vocalista s. Persoa que canta nun conxuntomusical.Ing. vocalist, singer Fr. chanteur Cast.vocalista Pt. vocalista

vocalizar v.i. Articular os fonemas conclaridade e precisión.Ing. to vocalize Fr. articuler Cast. vocalizarPt. pronunciar, articular

voceiro -a s. Persoa autorizada a falar ennome doutra, dunha institución ou dungrupo. SIN. portavoz.Ing. spokesman Fr. porte-parole Cast.portavoz Pt. porta-voz

volcar v.cast. > verter.volt (V) s.m. Unidade de potencial eléctrico,

de forza electromotriz e de diferenza depotenciais.Recibe o seu nome do físico italiano AlessandroVolta (1745-1827), adaptado a través do ingléspara a denominación internacional. Ing. volt Fr. volt Cast. voltio Pt. vóltio, volt

volta de folla u.f. Efecto visual que consisteen simular un pase de páxina.

volume s.m. 1.- Intensidade do son emitidopor unha fonte sonora.Ing. 1.- volume Fr. 1.- volume Cast. 1.-volumen Pt. 1.- volume

s.m. 2.- Comando de control daintensidade do son.Ing. 2.- volume Fr. 2.- volume Cast. 2.-volumen Pt. 2.- volume

volúmetro s.m. Vúmetro.VOS sigla Versión Orixinal Subtitulada.vostede pron. Tratamento de cortesía que se

lles dá aos convidados.Ing. you Fr. vous Cast. usted Pt. vocêjatuar

vox populi u.f. 1.- Opinión do pobo, damasa.u.f. 2.- Enquisa feita na rúa e editadanunha sucesión rápida das respostasobtidas, que serve como documentocomplementario a unha noticia. SIN.enquisa de rúa.OBS. Locución latina, de uso común.

voz s.f. 1.- Son producido por unha persoa aofacer vibrar as cordas vocais.Ing. 1.- voice Fr. 1.- voix Cast. 1.- voz Pt. 1.-vozs.f. 2.- Expresión da opinión propia.Ing. 2.- voice Fr. 2.- avis, voix Cast. 2.- vozPt. 2.- vozs.f. 3.- Palabra, vocábulo.Ing. 3.- word Fr. 3.- mot Cast. 3.- voz Pt. 2.-voz

voz dentro de campo u.f. Voz producidapor unha persoa que aparece na imaxecaptada.

voz en off u.f. Lectura dun texto por unnarrador que non aparece na pantalla,como fondo sonoro que ilustra unhaimaxe. > locución de fondo.

voz fóra de campo u.f. Voz exterior aocampo visual recollido pola cámara.jlocución de fondo

VSAT sigla Very Small Aperture Terminal.Terminal de moi pequena abertura.Equipamento de comunicación porsatélite, integrado por unha antena dedimensións reducidas, que permite ointercambio de información empre-gando só unha pequena marxe dacapacidade total do satélite.

192

VSB sigla Vestigial Side-Band. Banda lateralresidual. V. BLR.

VTR sigla Video Tape Recorder. 1.-Magnetoscopio.sigla 2.- Indicación na escada de que afonte da noticia é unha gravación quecontén imaxe, ambiente, narración defondo e/ou música, sen locución dopresentador no estudio.Nalgunhas emisoras distinguen na escada entreVTR e total, restrinxindo esta última indicación aovídeo que contén unha montaxe de declaracións. jtotal, colas

vúmetro s.m. Instrumento de medición dovolume do son, que permite observar eregular os niveis do sinal para unhacorrecta audición. Calíbrase en unida-des de volume (dB) e en porcentaxe demodulación. SIN. volúmetro.OBS. Termo creado a partir de VU-meter (VolumeUnit meter), en inglés, medidor de volume. Ing. vu-meter Fr. vumètre, VU-mètre Cast.vúmetro, indicador de volumen Pt. indica-dor de volume, medidor de VU

VVA sigla Vermello-Verde-Azul. Sistema dereferencia de indicación de cores entelevisión.Máis frecuente é atopalo coa siglainglesa RGB. Ing. RGB Fr. RVB Cast. RVA Pt. VVAjcor

wW Símbolo de watt.5w, os Regra do xornalismo que consiste

en integrar na redacción da noticia aresposta ás cinco preguntas básicas:quen?, que?, cando?, onde? e por que?,que en inglés comezan todas por w(who, what, when, where, why). SIN.topoi.Se se engade o como?, 5W+H (how). jpirámide invertida

watt (W) s.m. Unidade de potencia.

Recibe a súa denominación en homenaxe aoenxeñeiro escocés James Watt (1736-1819). Ing. watt Fr. watt Cast. vatio Pt. watt, vátio

western s.ing. 1.- Xénero de ficción baseadonas historias de vaqueiros do oesteamericano e que se caracteriza polo seudinamismo e pola presenza depersonaxes tópicos como o indio, oshériff, etc. > película do oeste.s.ing. 2.- Obra cinematográfica queresponde a este xénero. > película dooeste.

wild track u.f.ing. Toma de son efectuadacon independencia da acción, coaintención de incorporala despois ábanda sonora. > banda de son nonsincronizada.

wipe s.ing. > cortina.WIPO World Intellectual Property

Organisation. Organización mundial dapropiedade intelectual. Organismoespecializado das Nacións Unidas, consede en Xenebra (Suíza), que se ocupada protección internacional dos dereitosintelectuais (dereitos de autor, depropiedade, de marcas, etc.).Web: http://www.wipo.orgjdereitos de autor

woofer s.ing. > altofalante de graves.WWW sigla World Wide Web. Arañeira

mundial.

xxastraría s.f. 1.- Conxunto de actividades

do xastre.Ing. 1.- tailoring Fr. 1.- habillage Cast. 1.-sastrería Pt. 1.- costuras.f. 2.- Taller de xastre.Ing. 2.- tailor’s Fr. 2.- atelier du tailleurCast. 2.- sastrería Pt. 2.- alfaiataria

xastre -a s. Profesional que se encarga deconfeccionar as roupas necesarias paraunha produción audiovisual. SIN.alfaiate.

193

Ing. costume maker, dressmaker Fr.habilleur, costumier Cast. sastre Pt.costureiro, alfaiatejestilista

xa-te-vin s.m. Refrito.xDSL sigla x Digital Subscriber Line. Liña

de abonado dixital. Familia detecnoloxías de transmisión dixital parao bucle de abonado da rede telefónicaconmutada, como a ADSL(asymmetric),HDSL (high bit rate), VDSL (very highspeed) ou SHDSL (symmetric high bitrate). Estas tecnoloxías diferénciansena velocidade de transferencia de datose na súa simetría ou asimetría entre osenlaces ascendente (usuario-rede detelecomunicación) e descendente (redede telecomunicación-usuario).jADSL

xefe -a s. Persoa que dirixe un grupo detraballadores.Ing. boss, manager Fr. chef Cast. jefe Pt.chefejredactor xefe

xeira s.f. 1.- Cada un dos grupos detraballadores que aquendan para facerunha actividade, e duración da mesma.SIN. quenda.Ing. 1.- shift Fr. 1.- service, poste Cast. 1.-turno Pt. 1.- turnos.f. 2.- Pagamento do traballo dun día.Ing. 2.- day’s wage Fr. 2.- journée Cast. 2.-jornada Pt. 2.- jorna, jeiras.f. 3.- Tempo no que lle corresponde aalguén facer unha actividade. SIN.quenda, vez, rolda.Ing. 3.- turn Fr. 3.- tour, fois Cast. 3.- turnoPt. 3.- vez

xénero s.m. Cada unha das tipoloxíasbásicas nas que se divide a programa-ción de televisión.Segundo a súa función, diferénciase o deentretemento e o informativo, sexa de informa-ción estrita, de opinión, interpretación, ou outrasfórmulas de xéneros mixtos. Todos eles podenadoptar diferentes formatos (noticia, crónica,

entrevista, reportaxe) que algúns autoresconsideran tamén xéneros independentes.Ing. genre Fr. genre Cast. género Pt. género

xéneros dialogais u.f.pl. Conxunto detipoloxías de programas baseados naconversa: coloquio, entrevista, entre-vista múltiple, mesa redonda, debate,faladoiro, crónica dialogada, rolda deprensa, rolda de correspondentes,consultorio, etc.

xente s.f. Conxunto de persoas en númeroindeterminado.Ing. people [pl.] Fr. gens [pl.] Cast. gente Pt.gentejaudiencia

xente do común u.f. Persoas sen relevanciapública.

xeración s.f. V. copia de (segunda/ter-ceira...) xeración.

xerador de caracteres u.f. Equipamentoque permite sobreimprimir textos naimaxe en directo ou na posprodución.Ing. character generator, caption generatorFr. générateur de caractères Cast. genera-dor de caracteres Pt. gerador de caracteres

xerador de efectos u.f. Dispositivoempregado para introducir efectos, quepermite tamén a mestura e manipu-lación de sinais de vídeo (transicións,regulación da cor, etc.).Incorporado á cámara, crea efectos sincrónicosque evitan os saltos de imaxe ao pasar dunhacámara a outra durante unha retransmisión. Ing. special effects generator (SEG) Fr.générateur d’ effets Cast. generador deefectos Pt. gerador de efeitos

xerador de sincronismo u.f. Dispositivoque permite sincronizar distintas fontesde vídeo, ou tamén o reloxo internodunha fonte de vídeo cun sinal externo.Ing. genlock Fr. synchronisation du signalvidéo Cast. generador de sincronismos Pt.sincronismo de gerador

xesticular v.i. Facer xestos ou esaxeralos.O control da expresión xestual (da cara, das mans,etc.) constitúe unha das ferramentas necesariaspara a correcta transmisión da mensaxe por parte

194

do profesional que traballa ante as cámaras, xaque forma parte da comunicación non verbal domedio televisivo. Ing. to gesticulate Fr. gesticuler Cast.gesticular Pt. gesticularjacenar

xirafa s.f. Soporte de micrófono en forma devara extensible montada sobre untrípode ou un guindastre, que seemprega para recoller o son sen seintroducir no encadramento da cámaradurante o desenvolvemento dunhaprodución.Ing. microphone boom, boom Fr. girafeCast. jirafa Pt. girafajpértega, micrófono

xirafista s. Técnico de son encargado damanipulación da xirafa.Ing. boom operator, boom man Fr. girafisteCast. jirafista Pt. microfonista

xornal s.m. Publicación que sae á rúa todosos días da semana, e mesmo variasveces no día en distintas edicións quetamén poden ter diferenciaciónsxeográficas, en soporte papel ou enformato electrónico a través da Internet,cun carácter xeneralista ou especiali-zado. SIN. periódico.Os xornais constitúen unha fonte de referenciapara a elaboración da información na televisión.Ing. newspaper, daily Fr. quotidien Cast.periódico Pt. jornaljrevista de prensa

xornalismo s.m. Profesión, estudo ouactividade do xornalista en calqueramedio de comunicación. SIN. perio-dismo.Ing. journalism Fr. journalisme Cast.periodismo Pt. jornalismojnovo xornalismo

xornalismo amarelo u.f. Práctica informa-tiva sensacionalista que busca osentimental, as emocións intensas,xeralmente á conta da dor de persoas.A orixe da expresión pode deberse á coramarelecida do suplemento de sucesos dosxornais americanos de principios do século XX.

xornalismo de declaracións u.f. Prácticaxornalística consistente en exercer desimple transcritor das intervencións dospersonaxes de actualidade, desprezandoa posibilidade de estudar e de contrastaros contidos desas intervencións ou deengadir elementos de documentación.

xornalismo de investigación u.f. Prácticaprofesional que consiste en escudriñarnun tema que presenta aspectos ocultos,para revelarllos á sociedade e podercomprender os verdadeiros fins deseasunto.

xornalismo de precisión u.f. Modalidadexornalística que consiste en informar einterpretar a realidade a partir de datos(xeralmente en forma de cifras) moidetallados.

xornalismo do fax u.f. Expresión que serefire á práctica profesional rutineira deagardar a que as noticias cheguen deseu á redacción a través dun medio detelecomunicación, xa preelaboradaspolas fontes das mesmas, evitando oesforzo da busca da información na rúa.

xornalismo electrónico u.f. Xornalismoque se serve dos medios tecnolóxicosque non son tradicionais, fundamen-talmente, da Internet.

xornalismo especializado u.f. Exercicioprofesional do informador que centra asúa actividade nunha temática concreta(deportes, economía, asuntos sociais,etc.) ou nun medio de comunicación(radio, televisión, prensa, Internet, etc.).

xornalista s. Profesional da informaciónque traballa nos medios de comunica-ción nos seus diferentes xéneros. SIN.periodista.Para o exercicio do labor de xornalista, adiferenza do que acontece noutras profesións, nonexisten esixencias legais de posesión dunhatitulación académica nin de inscrición nunrexistro profesional. Ing. journalist Fr. journaliste Cast.periodista Pt. jornalistajvideoxornalista

195

xuntanza s.f. Reunión dun grupo depersoas.Ing. meeting Fr. réunion Cast. reunión Pt.reuniãojconsello de redacción

xustapor v.t. Pór dúas cousas, unha a seguirda outra. SIN. xustapoñer.Na valoración da descodificación das mensaxes,a selección de noticias que se xustapoñen é unhaconsideración importante, xa que a comprensiónde cada unha delas varía en función das que seemiten ao seu carón. Ing. to juxtapose Fr. juxtaposer Cast.yuxtaponer Pt. justaporjsuperposición

XXX Sinal gráfico que aparece ao finaldunha transmisión ou dun texto. Tamén se emprega FIN.A súa orixe atópase probablemente no códigoMorse, que indica que non segue. Relaciónasetamén co modo de conclusión das mensaxes dosxornalistas durante a Primeira Guerra Mundial,que indicaban dese xeito a fin do texto, que nonpodía superar o máximo de trinta palabrasestablecido por telegrama.

zZ Símbolo de impedancia.zapping s.ing. Acción do espectador de

cambiar de maneira aleatoria dunhacadea á outra, co mando a distancia,para eludir os bloques publicitarios. >peteirada.As análises do comportamento da audiencia comando son fundamentais para o labor dospublicistas e programadores que actúan e buscan

novas fórmulas en función dos modos de vertelevisión. Na linguaxe común, no entanto, facerzapping (peteirar) pode referir calquera tipo decambio de canle a través do mando.Ing. zapping Fr. zapping, pitonnage Cast.zápin, fisgar Pt. zapping, bisbilhotar

zipping s.ing. Acción do espectador queconsiste en evitar os bloques publici-tarios dun programa gravado nunhacasete de vídeo, mediante o paso rápidoda cinta. > salto dos anuncios.

zona s.f. Parte dunha superficie.Ing. area, zone Fr. zone Cast. zona Pt. zona

zona de cobertura u.f. Territorio onde éposible a recepción dun sinal detelevisión ou telefónico.

zona de sombra u.f. Parte do territorio áque non chega o sinal de televisión.Ing. shadow, dead spot Fr. zone d’ ombreCast. zona de sombra Pt. zona cega, desombra

zoom s.m. 1.- Obxectivo de focal variableque permite o achegamento oudistanciamento do obxecto da toma sendesprazar a cámara fisicamente nintrocar as lentes. SIN. focal variable.s.m. 2.- Efecto logrado por esemecanismo de modificación da distan-cia focal sen variar o enfoque. SIN.desprazamento óptico.OBS. É un termo inglés xa incorporado ao nosoidioma.

zunido s.m. Son continuo e molestoproducido polo circuíto de amplifica-ción ou por un sinal que se superpón aosinal útil na recepción dunha emisión.Ing. hum, buzzing Fr. bourdonnement Cast.zumbido Pt. zunido, zumbido

196

EQUIVALENCIAS NOUTRAS LINGUAS

EQUIVALENCIAS DOS TERMOS INGLÉS-GALEGO

abbreviation siglaaberration aberraciónabeyance order orde

provisionalability competencia above the line por

riba da liñaabsorption absorciónaccesory, prop

accesorio access primetime pre-

máxima audienciaaccident and crime

reports, eventssucesos

accost abordar account narración accredited acreditadoaccumulator

acumuladoraccuracy fidelidade acoustic acústicoacoustics acústica action acción action!, roll! acción!active activoactor actoractor in a supporting

role actorsecundario

adapt axustar adaptation

adaptación adapter adaptadoradditive aditivoaddressing

enderezamentoadjacency adxacencia

adjournement,postponementadiamento

adjust axustar adjustment axusteadministration,

managementadministración

adornment aderezo advertising

publicidade advertising executive

publicitarioadvertising portfolio

carteira depublicidade

advertorial,advertising feature,infomercial publi-reportaxe

aesthetic estéticoaesthetics estética agenda axenda agenda setting

construción daaxenda

agenda, telephonedirectory axenda

agreement acordo airtime, free space

dereito de antenaaliasing superposición

de espectroallocate asignar allowance, expenses

axudas de custoambiguity

ambigüidade

ampere ampereamplifier

amplificadoramplitude amplitudeamplitude modulation

modulación daamplitude

anaglyph anáglifoanagram anagramaanalisys análiseanalogue switch off

peche analóxicoanalog, analogue

analóxicoanchor condutoranecdote anécdotaanechoic anecoicoangle ángulo anglicism anglicismoangular aperture

abertura angularanimation animación animation camera

cámara deanimación, truca

annals anaisannouncement

anuncio announcer anunciante anode ánodoanonymous anónimoanswer responderanswer, reply respostaanswering machine,

answer phonecontestadorautomático

antenna antena

anthitesis antíteseanticipate, bring

forward anticipar aperture abertura apocalyptic

apocalípticoapology apoloxíaappearence, aspect

aparenciaarc lamp lámpada de

arcoarea, zone zonaargument argumento arrange amañar arrangement arranxo art director, stage

designerescenógrafo

artifacts mosaico artist artistaaside, interpolated

clause incisoask preguntaraspect ratio relación

de aspectoassemble ensamblaxeassembly asembleaassessment valoraciónassign, allocate

asignar assistant axudante,

asistenteassistant manager

subdirectorat the scene, on the

ground no terreoATA carnet caderno

ATA

199

attribute, ascribeatribuír

audibility thresholdlimiar de audibilidade

audible audibleaudience audienciaaudience accumulation

acumulación deaudiencia

audience measuringaudimetría

audio split, overlapencabalgamento

audiovisualaudiovisual

author autoraward adxudicar axis eixeazimuth acimut back lighting contraluz background

antecedentesbackground contextobackground fondobackground ambiente background segundo

planoback-light luz de

contrabaffle caixa acústicabalance balancebalance axustar balancing equilibradoband bandabanding laminadobandwidth largo de

bandabarbarism barbarismobarter trocobaseband banda basebattery bateríabay, editing room

cabinabe characterized

caracterizar be on darbeam feixebeat to it anticipar beauty specialist

esteticista

behind the scenes,offstage nosbastidores

bet on apostarbias polarización bible bibliabibliography

bibliografíabidirectional

bidireccionalbidirectional

microphonemicrófonobidireccional

big close-up granprimeiro plano

big close-up plano (de)detalle

bin ficheiro de mediosbinary binariobiography biografíabit error rate taxa de

erro nos bitsbit rate taxa binariablack negro black a tape pistarblack and white en

branco e negroblack fade in abrir de

negroblackmail chantaxeblank virxeblank tape cinta virxeblanks munición sen

balasblink pestanexarblock bloqueblockbuster

superproduciónblue azulblunder cazapoblurred borrosobolster, carry-over

audience arrastre bombard bombardear bombshell bomba

informativaboo apuparboom perchaboom operator, boom

man xirafista,perchista

boomerang effectefecto búmerang

booster luz de realceboss, manager xefebrackets paréntese break intermediobreakdown análise de

guiónbrightness brillo bring into focus pór a

focobroad audience gran

públicobroadcast emitirbroadcast production

centre centro deprodución deprogramas

broadcastingteledifusión, emisión

brute bruto budget orzamentobundle expediente burning candenteburst, color burst

salva de corbus bus byte bytecable cablecable instalar os cablescable television

televisión por cablecacophony cacofoníacadence cadencia calibrate, standardize

igualarcalibration calibracióncall sheet, script guión

de gravacióncall together emprazarcamera cámara camera movement

movemento de cámaracamera talk á cámaracamera tube tubo de

cámaracamera! cámara!cameraman cámara,

operadorCanada balsam

bálsamo do Canadá

candela, candlecandela

canned enlatadocanon, norm canoncapacity capacidade card cartóncartoon viñetacartoons debuxos

animadoscartridge cartuchocassette compartment

compartimento dacinta

cast elenco de actorescast rótulos de créditocasting selección casting distribución de

papeiscasting, audition

audición cathode cátodocathode-ray tube tubo

de raios catódicoscause feedback

acoplar celebrity, vip persoeirocensorship censura centre, focus centrarchain of responsibility,

liability sistema deresponsabilidade enfervenza

chairman moderadorchannel canle character caráctercharacter generator,

caption generatorxerador de caracteres

charm cativarchat charla, conversachat leriarcheck contrastarchiaroscuro, light and

shade claroscurochroma key chave de

cromachromatic aberration

aberración cromáticachrominance

crominanciachronological

cronolóxico

200

cinema cine cinemascope

cinemascopiocinematographic

work obracinematográfica

circuit circuítoclap claquetaclap, applaud

aplaudirclapping, applause

aplausocleaners servizo de

limpezacleaning tape cinta

limpadoraclear, free tv en

abertoclearness claridade clerk empregadocliché clixéclimax clímaxclip corte closed circuit

television circuítopechado de televisión

close-medium shotplano (de) trescuartos, planoamericano

close-up primeiroplano

closing peche daemisión

clothes vestimentaco-author coautorcoaxial cable cable

coaxialcode, scramble

codificarcode of ethics código

deontolóxicocognitive dissonance

disonancia cognitivacold asépticocolor bars barras de

corcolour cor, color colour temperature

temperatura de corcommentator

comentarista

commercial blockbloque publicitario

commercial breakcorte publicitario

commonplace tópicocommunicate, repport

comunicar communication

comunicación communication

satellite satélite decomunicacións

communicatorcomunicador

community antennaantena colectiva

compact disc discocompacto

comparativeadvertisingpublicidadecomparativa

compensatorcompensador

competitorscompetencia

composer compositorcompressor

compresorcomputer ordenadorcomputer graphics

infografíacomputer image

imaxe de síntesecomputing

informáticaconcert concertoconcession concesiónconditional access

acceso condicionalconflict conflito connector conectadorconnexion conexión conscience clause

cláusula deconciencia

consciousness raisingsensibilización

console consolacontacts contactoscontents contido

continued actionacción continuada

contract contratocontrast contraste control control control room control controversial

polémicoconverter convertedorcopies tiraxeco-production

coproducióncopy copiacopy copiarcopyright dereitos de

autor coreographer

coreógrafocorrect, proofread

corrixircorrection,

proofreadingcorrección

correspondentcorrespondente

costume maker,dressmaker xastre

countdown contaatrás

couple acoplar coupling acoplaxe coupon cupóncover cubrir coverage cobertura cow catcher, teaser

apertura falsacrack, joke chanzacrane guindastrecrawl arrastre crawl/roll arrastre de

títuloscredibility

credibilidadecredible verosímilcredit titles títulos de

créditocredit, belief cretocredits créditoscritic críticocriticism crítica crossing the line salto

de eixe

crosstalk diafoníacue in sinal de entradacue out sinal de saídaculture cultura cumulative audience

audiencia acumuladacurrent (topic)

actualidade cushioning

amortecemento cut corte cut off recortarcut short cortar cut-away, continuity

shot plano (de)recurso

cyan cianocyberspace

ciberespazocyclorama cicloramadaily diario damaged derramadodata dato data bank banco de

datosdata base base de

datosdata storage

almacenamento date dataday time franxa de díaday’s anniversaries

efemérideday’s wage xeira debate, discuss

debaterdebate, discussion

debate debut, premiere

debut, estreadeceive enganar decibel decibeldeclare oneself

pronunciarsedecode descodificardecoder

descodificador defamation, slander

difamacióndefame, slander

infamardefinition definición

201

degausserdesmagnetizador

delay atraso, retardodelay atrasardelay circuit circuíto

de retardodemodulate demodulardeny, refute desmentirdepartment

departamento depth of field

profundidade decampo

description descricióndesign, description

deseñodesynchronization

desincronizacióndevelope, blow up

ampliardialect word

dialectalismodialogue diálogo dialogue writer

dialoguistadiction diccióndiffraction difraccióndiffuser, diffusor

difusordigital dixitaldigital library libraría

dixitaldigital platform

plataforma dixitaldigital watermark

marca de auga dixitaldigitalize, digitalise

dixitalizardimmer reguladordiode díododirect broadcast

satellite satélite dedifusión directa

direction dirección directional direccionaldirectional antenna

antena direccionaldirectional

microphonemicrófono direccional

director director

disagree, differdiscrepar

disaster hecatombedisc, disk discodiscredit desacreditardiscussion programme

debate disk drive disqueteiradispatch despachodisplay panel

anunciadordisplay visualizar disseminate espallardissolve, fade fundidodistance learning

telensinodistortion distorsión distribution

distribucióndistribution satellite

satélite de distribucióndocudrama

docudrama documentalist,

information officerdocumentalista

documentarydocumental

docushow programa devida en directo

dolly carro de cámaradope, off the record

confidencialdouble, dub dobrardrama dramáticodramatize dramatizar dress up caracterizar dressing room

camerino, vestiariodrop out caídadubbing dobraxe dubbing actor

dobrador duplex dúplexecho eco echo facerse ecoedit editaredit list guieiro de

planosediting edición,

montaxe

editing table mesa demontaxe

editor editoreditor redactoreditor montadoreditor in chief redactor

xefeeditorial editorialeditorial meeting

consello de redaccióneditorial policy liña

editorialeditorial staff

redacción effect efecto eject expulsiónelectrician electricistaelectroacoustics

electroacústicaelectrode electrodoelectron gun canón

electrónicoelectronic programme

guide guieiroelectrónico deprogramación

e-mail correoelectrónico

e-mail cartaelectrónica

e-mail addressenderezo electrónico

emendation, correctionemenda

emitter emisoremphasis, stress énfaseencoder codificadorend final, remateend pechar endless sen finengineer enxeñeiroenlargement, blow up

ampliaciónentertainment

entretementoephemeral, fleeting

efémeroepisode episodioequalize ecualizarequalizer ecualizadorequipment

equipamento

erase, delete borrarerror erroethics éticaeuphemism eufemismoevent eventoexpander expansorexpert expertoexploit explotarexport exportarexposure meter

exposímetroextend prolongarseextra figurante, extraextraordinary, unusual

extraordinarioextras figuraciónextreme long shot

plano xeralfact, event feitofade fundirfade in fundido de

aperturafade in abrir fade out fundido de

pechefader atenuador

corredizofading esvaecementofalse falsofancy dress disfrace fashion moda fast forward avance

rápidofax faxfee cotafeedback

retroalimentación,retroacción

fiction ficciónfidelity fidelidade field campo figure silueta file ficheiro file pictures imaxes de

arquivofill in light luz de

recheofilm película film filmarfilm archive filmoteca film maker cineasta

202

film splicerempalmadora

filming, shootingrodaxe

filter filtro filter filtrar fireworks fogos de

artificiofirst hand, from the

horse’s mouth deprimeira man

flag bandeiraflash notaflash, news-in-brief

breveflash news avance flashback analepseflashforward

prolepse,anticipación

flat screen pantallaplana

flickeringescintilación

flipping cambio enorde

floodlight foco floodlight luz de

ambientaciónfloor manager

rexedorfloppy disk, diskette

disquetefluorescence

fluorescenciafoam windscreen,

mike sock fundaantivento

focal length distanciafocal

focal plane planofocal

focus foco focus enfocarfocus puller foquistafocusing enfoque footage, lenght

metraxeformat formato formate formatar

forthcoming eventes,the futuresprevisións

forward avance frame cadroframe encadrar framing

encadramento free gratuítofree, non-scrambled

en abertofreedom of expression

liberdade deexpresión

freedom ofinformationliberdade deinformación

freelance autónomofreelance journalist

reporteiro autónomofreeze conxelarfrequency frecuencia frequency band

banda de frecuenciasfrequency modulation

modulación dafrecuencia

fresnel spot proxectorfresnel

f-stops escala denúmeros f

full-length filmlongametraxe

gag efecto cómicogain ganancia gamma gammagatekeeper filtro generalist audience

audiencia xeneralistageneralist channel

cadea xeneralistagenlock xerador de

sincronismogenre xénerogeostationary satellite

satélitexeoestacionario

gesticulate xesticularghost, ghost image

pantasmagive cues acenar

global village aldeaglobal

go forward frame byframe avance cadroa cadro

go on air saír ao argo sound abrir o

microgo! dentro!gobo gobogood on television

televisivogossip chisme grainy effect

granulacióngrant subvencióngraphic grafismograzing seguimento

múltiplegreen verdegrid grella, reixagrip, stage hand

maquinistagroove sucoground planoground noise ruído de

fondoguard band banda de

gardaguess star actor

convidadoguest convidadohairdresser’s sala de

peiteadohairstylist,

hairdresserpeiteador

halo halohalogen halóxenohand agulla hand-held camera

cámara ao lombohappy end final felizhard disk disco duroharness arnéshead cabezahead, opening

cabeceira head office, central

office sedeheadline titular headphone cascos

headphone, earflapauricular

headroom ar, airehearing audición heating time tempo de

quecementohertz hertzhesitate vacilarhidden camera

cámara ocultahide ocultarhigh angle picadohigh definition alta

definiciónhigh fidelity alta

fidelidadehiss asubíoshoarseness rouquénhop vanhot quentehot news actualidade

rabiosahue, shade matiz hum, buzzing zunidohuman resources

recursos humanos humour humor hyphen guión icon iconaiconoscope

iconoscopioidentification

identificación ideology ideoloxíaimage imaxe image persistence

arrastre impact impacto impact, repercussions

resonancia impartiality

imparcialidadeimpedance

impedanciaimprovise improvisar in colour a coresin phase en fasein profile, from the

side de perfilin reserve de reservainch polgadaincident suceso

203

independenceindependencia

independentindependente

index índice index-link indexarindividual antenna

antena individualindoctrination

intoxicacióninflate incharinfluence influenciainformation dato information

superhighwaysautoestradas dainformación

informativeinformativo

informer confidenteinfotainment

infoentretementoinlay, insert

incrustacióninquire escudriñarinsert insercióninsert inseririnstinct instintoinsult, slander inxuriaintellectual property

(right) propiedadeintelectual

interactive interactivointerest interese interface interfaceinterference

interferenciainternational track

banda internacionalinterpretation

interpretación interpretative

interpretativointerview entrevista interview entrevistarinterviewer

entrevistadorintonation entoacióninverted pyramid

pirámide invertidainvestment

investimento

irony ironíaissue argumento item, news item pezajingle sintonía journalism xornalismojournalist xornalistajoystick panca de

mandojump cut, ellipsis

elipse, saltojuxtapose xustaporkaleidoscope

calidoscopiokell factor factor de

kellkelvin kelvinkeyboard tecladokeying borradela

dunha áreakey-light luz chavekinescope cinescopiolaboratory laboratoriolaconic lacónicolanguage idioma,

lingualarsen effect efecto

larsenlaser láserlast minute news, late-

breaking newsnoticia de última hora

launche lanzamentolead entrada lead conducirleader líderleak, screen filtrar leaking noise ruído

parasitolegalize autorizarlength dura, duraciónlens obxectivolens lenteletterbox formato de

bandas negraslibrary biblioteca lighshield, hood

viseiralight luz light pen lapis ópticolighten alixeirarlighting iluminación

lighting engineeriluminador

line liña de imaxelink enlace lip-sync sincronización

labialliquid crystal display

pantalla de cristallíquido

live en directo, en vivolive sound son directoliveliness animación lively amenolobby grupo de presiónlocal local local station

delegaciónlocation localización logo logotipolong shot plano (de)

conxuntolong wave onda longaloop bucle loquacity verbalose breath afogarloss perdaloud sonoroloudspeaker

altofalantelow angle contrapicadolow sounds gravesloyal fidelizarloyalty fidelidade lumen lumenluminance luminancialux luxmagazine show

programa devariedades

magenta maxentamain character

protagonista main part, main body

corpomaintenance

mantemento make a stage version

pór en escena make one’s debut

debutarmake public, proclaim

pregoar

make’s one’s debutestrear

make-up maquillaxe make-up artist

maquilladormaking of como se fixoman Friday comodínmanager axente

artísticomanipulate, fiddle

amañar manipulation amaño map mapamarginal note

anotaciónmarket mercadomarketing

mercadotecniamask, matte máscaramass media medios de

comunicación demasas

master copia mestramaterial material matrix matrizmaxwell maxwellmedia mediosmedia mediáticomedia accreditation

acreditaciónmedia collection

mediateca media manager

responsable de mediosmedium soporte medium shot plano

mediomedium wave onda

mediameeting xuntanza,

reuniónmegabyte megabytemelodrama

melodrama menu menúmessage mensaxemeteorologist

meteorólogomicrophone, mike

micrófonomicrophone boom,

boom xirafa

204

mini-brute minibrutominidisc minidiscominute minutomisinform

desinformarmisleading

advertisingpublicidade enganosa

mistake lapso mixer mesturadormixing mesturamixing table, mixing

desk mesa demesturas

mobile móbil mobile unit unidade

móbilmodem módemmoderate, chair

moderarmodulate modular modulation

modulaciónmonitor, display

monitormonologue monólogomonophonic, mono

monofónicomonophony

monofoníamorbid curiosity

morbomorning matinalmorphing

metamorfosemouse ratomulti-access multi-

accesomultimedia group

grupo multimediamultiplex múltiplexmusic música muting, mute visión

sen voznanometer nanómetronarration locuciónnarration, off

narración narrator narradornarrowcasting,

fragmentationfragmentación

neck microphone,lapel microphonemicrófono de gravata

neon effect efectoneon

network rede new noticia, novanew journalism novo

xornalismonews noticiarionews actualidade news preview adianto

informativonews room, editorial

departmentredacción

news summaryresumo informativo

newscaster locutornewspaper, daily

xornalnewspaper archive

hemeroteca night time franxa de

noitenoise ruídonote down apuntar notebook cadernonotice avisoobjective obxectivoobjective camera

cámara obxectivaobjectivity

obxectividadeobscurantism

escurantismooff locución de fondooff line desconectadooff line editing

edición sobre copiaoffend ofenderofficial oficialofficial secrecy

materia reservadaok! boa!omit comeromnidirectional

omnidireccionalomnidirectional

antenna antenaomnidireccional

omnidirectionalmicrophonemicrófonoomnidireccional

on active service enactivo

on line en liñaon line editing edición

en liñaon the air no ar, en

antenaonomatopoeia

onomatopeaopen circuit television

circuíto aberto detelevisión

open diaphragmabrir o diafragma

operator operadoropinion opiniónopinion column,

personality columntribuna

opinion poll enquisaoptical cable cable

ópticooptical centre centro

ópticooptical fibre fibra

ópticaoptimize optimizaroral oralorder orde original orixinal ornate barrocoorthochromatic

ortocromático -aoscillate, shake

abanearout of field, off-screen

fóra de campoout of focus

desenfoqueoutcome, end

desenlaceoutdoors exterioresoutline contorno outrage, insult

aldraxeoverexposed, burning

up queimadooverlay superposición

overlayingsobreimpresión

overload sobrecargapackage, pack

paquetepadding de recheopaint box paleta

gráficapanchromatic

pancromáticopanoramic, pan

panorámicapantograph

pantógrafopapier-mâché cartón

pedraparadigm paradigmaparadox paradoxoparagraph parágrafoparalell editing

montaxe en paraleloparallel action acción

paralelaparody parodiaparonym parónimopassword contrasinalpatch-panel panel de

conexiónspattern patrónpause, break pausa pay aboarpay tv televisión de

peaxepayment pagamentopay-per-view

pagamento porconsumo, pagamentopor visión

pay-per-view tvtelevisión á carta

peak viewing timepico de máximaaudiencia

people meteraudímetro

performanceactuación

perifepheralperiférico

period tempada periodicity

periodicidade

205

permanent topicactualidadepermanente

persistence of visionpersistencia da visión

persuade persuadirpester abouxarpet word, tag retrousophonation fonaciónphone-in consultorio phonetics fonética phoniatry foniatríaphosphorescence

fosforescenciaphotography

fotografía photometer fotómetrophoton fotónpicture imaxe piece of news noticia pigment pigmentopilot piloto pinch fusilarpirate piratearpixel píxelplace situarplagiarism plaxioplagiarize plaxiarplanning planificaciónplasma plasmaplasma screen pantalla

de plasmaplatform tribuna play reproduciónplay reproducirplay opposite dar a

réplica playback pregravadopleonasm pleonasmoplot trama plot, story line

argumento plug, jack chavetapluralism pluralismopole, arm pértegapoll sondaxepolysemy polisemiapolystyrene polistireno

expandidopool consorcio de

mediosportable portátil

portal portalpost-production

posprodución power potenciapreach predicarprecision, accuracy

precisiónpre-production

preproduciónpre-roll rebobinaxe

previapresentation

presentaciónpresenter presentadorpress prensa press agency axencia

de noticiaspress card carné de

prensapress clipping recorte

de prensapress conference rolda

de prensapress office gabinete de

comunicaciónpress release

comunicadopressure presiónpreviewing

visionamento previoprice prezoprimetime franxa de

máxima audienciaprint imprimirprint, caption título print to verterprinter impresoraprinting impresión processing

procesamentoproducer realizadorproducer produtorproduct endorsement

rostro para un produtoproduct placement

colocación do produtoproduction produción production realización production company,

producer produtoraproduction control

realización

professional secrecysegredo profesional

profitabilityrendibilidade

programme programa programme planner,

programmerprogramador

programme plannig,schedulingprogramación

promo clip promopromotion promociónprompter,

teleprompterapuntador electrónico

pronounce pronunciar propaganda,

advertisingpropaganda

properties, propsaderezo

property man,accesorystaccesorista

property manageraderecista

protection of thereputation dereito áhonra

protraction dilatacióntemporal

proverb, saying refrán provider fornecedorpublic públicopublic opinion opinión

públicapublic relations

relacións públicas public space espazo

públicopublic utility servizo

públicopulse impulsopurchase adquisiciónput in instalarquestion preguntaquestionnaire, set of

questionscuestionario

quick motion cámararápida

quiz concurso quota of screen time

cota de pantalla quotation citaraccord continuidaderadio radio radio frequency

radiofrecuenciarange gamaranking clasificaciónraster trama rating índice de

audienciareality show tele-

realidade real-time en tempo realreason razónreceive recibir receiver receptor reception recepción record gravarrecord collection

discoteca record player

tocadiscosrecorded programme

en diferidorecorder gravadorrecording gravaciónreduction redución redundancy

redundancia reel bobinareference, allusion

alusiónreflector reflectorrefraction refracciónrefrain, chorus refrán regional comarcalrelative aperture

abertura relativarelay station centro

repetidorrelease estrear remake, rehash nova

versión, refritoremote control mando

a distanciaremote-controlled

teledirixidorendering tradución repair arranxo

206

repeater, relayrepetidor

repercussionsrepercusións

reply retrucarreply, answer réplicareport informereport reportaxe report informar report, log parte reporter reporteiroreputation sona re-run reposiciónrescheduling

contraprogramaciónrescission,

cancellationrescisión

research investigaciónreset reiniciarresignation dimisiónresolution resoluciónresonance resonancia retake toma novaretouching retoquereturn sinal de

retornoreverberation

reverberaciónreverse shot

contraplanoreview recensiónrevise, look over

revisarrewind rebobinarrewind rebobinaxerhythm ritmo right of refutation

dereito derectificación

right of reply dereitode resposta

right to know dereitoá información

right to one’s ownimage dereito ápropia imaxe

right to privacydereito á intimidade

rights informationdereito dainformación

rigorous, exactrigoroso

rigour, precisionrigor

rings aneis dedispersión

roll roloroll title títulos en

corrido verticalrough copy borradorround-table

discussion mesaredonda

routine rutineiroroutine rutinaroving mike

micrófono de rúaroyalties dereitos de

autor rule out descartarrumour rumorrush bruto S/N ratio relación

sinal/ruídosafe-action area área

de seguranzasale vendasample mostrasampling mostraxe satellite dish antena

parabólicasatellite television

televisión por satélitesaturation saturación scale escala scanning exploración,

varredurascene escena scenography

escenografía schedule escadaschedule, grill grella scoop primiciascrambled, encrypted

codificadoscreech chiarscreen pantalla screenwriter, adapter

adaptadorscript guión script anotadorscriptwriter guionista

season tempada second segundosecret segredosecret secretosection secciónsegment segmento selection, choosing

selección self-censorship

autocensurasensational, gutter

presssensacionalista

sensationalismsensacionalismo

sensibilitiessensibilidade

sequence secuenciasequence shot plano

secuenciaserial teleserieserial, series serie service area área de

difusiónsession sesión set decoradoset, give atmosphere

ambientarset designer

decoradorsetting ambientaciónsetting sound

ambientación sonorashade, tone ton shadow, dead spot

zona de sombrashadows, half-light

penumbrashare cota de pantalla sharpness nitidezshift quenda shooting script guión short film

curtametraxeshort wave onda curtashort-circuit

curtocircuítoshorten acurtarshot planoshow espectáculoshowman animador

sick humour, blackhumour humornegro

side light luz lateralsieve peneirarsight vista sign signosign asinar sign on, oppening

aperturasignal sinal signature sinaturasignificant, relevant

relevantesilence silencio silencer silenciador silent films cine mudo,

cine silenciososimplicity sinxelezasimulated live falso

directosimulcast difusión

simultáneasitcom comedia de

situación sketch bosquexosketch peza cómica,

sketchslander calumniaslang argotslogan, motto lema,

sloganslow motion ralentí,

cámara lentasnip tesoiradasnow nevesoap opera telenovelasociety sociedade software programassound sonorosound son sound soarsound archive

fonoteca sound track banda de

sonsound track recording

sonorizaciónsoundproof

insonorizadosource fonte space, set espazo

207

spark chispaspecial especialspecial correspondent

enviado especialspecial effects

generator (SEG)xerador de efectos

specialization,specialisationespecialización

specialized audienceaudienciaespecializada

spectator espectadorspectrum espectro

electromagnéticospeech alocuciónspherical aberration

aberración esféricaspin-off serie derivadaspiteful, venomous

velenososplice empalmesplit frame imaxe

fraccionadaspokesman voceirosponsor patrocinadorsponsor patrocinarsponsoring patrociniospotlight proxectorspread difundirsquare brackets

corchetestabilizer estabilizadorstaff cadro de persoalstage pór en escena stage direction

indicación escénicastage machinery

tremoiastagehand, sceneshifter

tremoístastaircase effect efecto

escaleirastamp patearstand atrilstand soporte stand by á esperastand out destacar stand up, wraparound

in situstandard estándar

stand-up entrada star estrelastar, first lead actor

principalstart arranque start abrir starting mechanism

arranque state secrets segredo

de Estadostatement declaraciónsstation estaciónstatistics estatística steady-cam cámara

establestereophonic, stereo

estereofónicostereophony

estereofoníastill fotogramastodgy amazocadostorage

almacenamento storyboard guión

gráficostress tensión strict rigorosostringer colaboradorstructure estruturastudio estudio studying estudostuntman dobrestyle estilostylebook libro de

estilostylist estilistasubjective subxectivosubjective camera

cámara subxectivasubjectivity

subxectividadesubscribe abonarsesubscriber abonadosubtitle subtítulosuccess aceptaciónsum up recapitularsummary sumariosupervise supervisarsupervising sound

editor, soundsupervisor supervisorde son

support soporte surround son

envolventesuspense suspense swish pan, zip pan

varredura switch off desconexión switch-hitting

seguimento a dúasbandas

synchronismsincronismo

synchrony sincroníasyndication venda en

segundo mercado,sindicación

synecdoche sinécdoquesynopsis sinopsesynthesis síntese system manager

administrador dosistema

tab lingüetatachitoscope

taquitoscopiotackle abordar tailoring xastraría take toma take down abatertake notes tomar notastake turns aquendar tale conto talk coloquio talk nonsense, ramble

esbardallartalk show, chat show

faladoiro talk-back interfonotalkies, talking picture

cine sonoro, cinefalado

talk-show programa detestemuños

tally (light) piloto tape cinta, fitatape recorder

magnetófonotape, cassette casetetapeless sen cintatapetimer contador do

tempo da fita

target audiencia útil,público obxectivo

target populationuniverso estatístico

team equipo tease avance da

programacióntechnical técnicotechnician técnicotechnology tecnoloxíatele- tele-telecommunication

telecomunicaciónteleconference

teleconferenciatelegenic telexénicotelegenics telexeniatelelens teleobxectivotelematics telemáticatelephone, phone

teléfonoteleshopping, telesales

teletendateletext teletextoteletype, piece (of

news) teletipo television televisióntelevision televisortelevision network

cadea de televisión television tube tubo de

televisióntelex, teletype teletipo temporary temporal tenacious, persistent

tenaztendentious

tendenciosotension tensión terminal terminaltest, rehearsal ensaio,

probatest card, test chart

mira de axustetestimony testemuñotetraphony tetrafoníatext textothe end finthematic temáticothematic channel

cadea temática

208

three dimensions tresdimensións (3D)

three-colour processtricromía

time code recordingcódigo de tempo

time sheet, runnigorder minutado

time slot franxahoraria

time-line liña detempo

timing cronometraxetip-off soprotitle título tone ton topic, subject tematopic box, window

fiestratrack-listing

compilacióntraffic, transit

tránsitotragedy traxedia trailer avance trainee en prácticastranscription

transcricióntransducer transdutortransformer

transformadortransistor transistor transition transicióntranslation tradución translator tradutortransmission,

broadcasttransmisión

travelling planodesprazado

treatment, pre-scripttratamento

treble agudostriad tríadetrick, special effects

trucaxetriode tríodotripod trípode

trite, hackneyedmanido

trompe l’oeiltrampantollo

tun, shift rolda tune to sintonizartuning sintonizaciónturn xeira tv teletv comedy

telecomedia tv hostess axudante de

programatv movie telefilmetv news telexornaltv viewer

telespectadortweeter altofalante de

agudostwist terxiversartwo shot toma de doustwo-step flow of

communicationdobre fluxo dacomunicación

typography tipografíauncover, reveal

destaparunformat

desformatarunidirectional

unidireccionalunit unidade unofficial oficiosoupright íntegrourge acirrarurgent urxenteuseful útiluser usuariovalue valorarveiled advertising

publicidadeencuberta

veracity veracidadeverbosity verborreaverification

verificaciónversatile versátil

version versión video vídeo video amateur

videoafeccionadovideo camera

videocámaravideo on demand

vídeo á cartavideo server servidor

de vídeovideo source fonte de

vídeovideoclip vídeo

musicalvideoconference

videoconferenciavideodisc videodiscovideojournalist

videoxornalistavideorecorder

magnetoscopiovideotape videocasete,

cinta de vídeovideotape library

videoteca videotext videotextoview visionarview vista viewdata videodatosviewfinder visorviewing visionamentovip’s room sala de

famososvirtual virtualvisible visiblevisual visualvisualize visualizar visuals identidade

visualvocabulary léxicovocalist, singer

vocalistavocalize vocalizarvoice voz voice mail caixa de

vozvolt voltvolume volume

vu-meter vúmetrowardrobe, costumes

vestiario warm up quecerwatch verwatt wattwave ondawavelength lonxitude

de ondaweather o tempoweather forescasts

previsiónsmeteorolóxicas

weatherman home dotempo

web (of intrigue) nóweekly semanalwestern película do

oestewhite-balance axuste

do brancowide angle grande

angular wild track banda de

son non sincronizadawings bastidores wipe cortinawireless sen fíoswitness testemuñawoofer altofalante de

gravesword palabra World Wide Web

arañeira mundial write, edit redactarwriting, wording

redacción yearbook anuarioyellow amarelozapping peteiradazipping salto dos

anuncioszoom obxectivo de

focal variable, zoom

209

211

EQUIVALENCIAS DOS TERMOS FRANCÉS-GALEGO

à la camera á cámaraabattre abateraberration aberraciónaberration

chromatiqueaberración cromática

aberration sphériqueaberración esférica

abonné abonadoaborder abordar abréger acurtarabsorption absorciónaccès conditionnel

acceso condicionalaccessoire accesorio,

aderezo accessoiriste

accesorista,aderecista

accord acordo accouplement

acoplaxe accoupler acoplar accréditation

acreditaciónaccrédité acreditadoaccumulation

d’audienceacumulación deaudiencia

achat adquisiciónacoustique acústica acoustique acústicoacteur, comédien

actoracteur principal actor

principal

acteur secondaireactor secundario

actif activoaction acción action continue

acción continuadaaction parallèle

acción paralelaactualité actualidade actualité brûlante

actualidade rabiosaactualité permanente

actualidadepermanente

acumulateuracumulador

adaptateur adaptadoradaptation

adaptación additif aditivoadjuger adxudicar administrateur de

réseauadministrador dosistema

administrationadministración

adressabilitéenderezamento

afficher visualizar agence de presse

axencia de noticiasagenda axenda agent d’artiste axente

artísticoagrandir ampliaragrandissement

ampliación

aiguille agulla aigus agudosajustement, réglage

axustealléger, aérer

alixeirarallocution alocuciónallouer asignar allusion alusiónambiance

ambientación,ambiente

ambience sonoreambientación sonora

ambiguïtéambigüidade

amorce entrada amortissement

amortecemento ampère ampereamplificateur

amplificadoramplitude amplitudeanaglyphe anáglifoanagramme

anagramaanalepse, retour en

arrière analepseanalogique analóxicoanalyse análiseanecdote anécdotaanéchoïque anecoicoangle ángulo anglicisme anglicismoanimateur animadoranimation animación annales anais

anneaux aneis dedispersión

annonce anuncio annonceur anunciante annotation, notes

anotaciónannuaire anuarioanode ánodoanonyme anónimoantécédents

antecedentesantenne antenaantenne collective

antena colectivaantenne directionnelle

antena direccionalantenne individuelle

antena individualantenne

omnidirectionnelleantenaomnidireccional

antenne parabolique,parabole antenaparabólica

anticipationanticipación,prolepse

antithèse antíteseapocalyptique

apocalípticoapologie apoloxíaappareil aparello,

aparatoapparence aparenciaapplaudir aplaudirapplaudissement

aplauso

arc électrique arcovoltaico

archive arquivo argot argotargument argumento arrangement amaño arranger amañar arrière-plan segundo

planoarticuler vocalizarartiste artistaassaillir abouxarassemblée asembleaassistant asistente,

axudanteattacher la fidélité,

fidéliser fidelizarattribuer atribuíraudible audibleaudience audienciaaudience cumulée

audiencia acumuladaaudience généraliste

audiencia xeneralistaaudience specialisée

audienciaespecializada

audience utileaudiencia útil

audimètre audímetroaudimétrie audimetríaaudiovisuel

audiovisual audition audición auditoire auditorioauteur autorautocensure

autocensuraautoriser autorizarautoroutes de l’

informationautoestradas dainformación

avance avance avance image par

image avance cadro acadro

avance rapide avancerápido

avancer, anticiperanticipar

avis aviso

axe eixeazimut acimut babarder leriarbagout verbabalayage varredura,

exploraciónballes à blanc

munición sen balasbanc de montage mesa

de montaxebande bandabande de base banda

basebande de fréquences

banda de frecuenciasbande de garde banda

de gardabande son banda de

sonbande sonore banda

sonorabande-annonce promobanque de données

banco de datosbaroque barrocobarres de couleurs

barras de corbase de données base

de datosbatterie bateríabattre des mains bater

as mansbaume du Canada

bálsamo do Canadábavardage charla bible bibliabibliographie

bibliografíabibliothèque biblioteca bidirectionnel

bidireccionalbinaire binariobiographie biografíableu azulbloc bloquebloc publicitaire

bloque publicitariobobine, galette bobinaboîte vocale caixa de

vozbombarder

bombardear

bonne! boa!bonnette, lentille lentebonnette anti-vent,

boule anti-vent fundaantivento

bouche-trou comodínboucle bucle bouquet paquetebouquet numérique

plataforma dixitalbourdonnement

zunidoboursier, stagiaire

bolseirobranler, osciller

abanearbrève brevebrouillon borradorbruit ruídobruit de fond ruído de

fondobruit parasite ruído

parasitobrute bruto budget orzamentobulletin d’ information

boletín informativobureau de presse

gabinete decomunicación

cabine cabinacâble cablecâble coaxial cable

coaxialcâble optique cable

ópticocâbler instalar os

cablescache máscaracacher ocultarcachet remuneracióncacophonie cacofoníacadence cadencia cadrage encadramento cadre cadrocadrer axustar cadrer encadrar cadreur foquistacadreur, opérateur

cámara, operador decámara

cahier caderno

calibrage calibracióncalomnie calumniacaméra cámara caméra cachée cámara

ocultacaméra d’ animation

truca, cámara deanimación

caméra objectivecámara obxectiva

caméra subjectivecámara subxectiva

caméra sur l’ épaule,caméra à l’épaulecámara ao lombo

caméra vidéovideocámara

canal canle cancan chisme candela candelacanon canoncanon à électrons

canón electrónicocapacité capacidade captiver cativarcaractère caráctercaractériser

caracterizar carnet ATA caderno

ATAcarte mapacarte cartóncarte de presse carné

de prensacarton-pâte cartón

pedracartouche cartuchocascadeur, doublure

dobrecasque cascoscassette casete, cinta,

fitacassette de nettoyage

cinta limpadoracassette vierge cinta

virxecathode cátodocéder cedercensure censura centre de production

de programmes

212

centro de produciónde programas

centre optique centroóptico

centre régionaldelegación

centre répéteurcentro repetidor

centrer, cadrercentrar

chaîne de télévisioncadea de televisión

chaîne généralistecadea xeneralista

chaîne thématiquecadea temática

champ campo chantage chantaxechanteur vocalistachariot carro de

cámaracharmant, agréable

amenochauffer quecerchef xefechef d’ édition editorchevauchement

encabalgamentocheville, tic retrousochiffré, encodé

codificadochiffrer, encoder

codificarchorégraphe

coreógrafochrominance

crominanciachronique crónica chronologique

cronolóxicochronométrage

cronometraxecible público

obxectivocinéaste cineastacinéma cine cinéma muet cine

mudo, cine silenciosocinéma parlant cine

sonoro, cine faladocinémascope

cinemascopio

cinéscope cinescopiocircuit circuítocircuit de retard

circuíto de retardocircuit fermé de

télévision circuítopechado de televisión

circuit ouvert detélévision circuítoaberto de televisión

citation citaclair-obscur

claroscuroclaquette claquetaclarté claridade clause de conscience


clavier tecladoclé couleur chave de

cromacliché clixéclignoter pestanexarclimax clímaxcoauteur coautorcode déontologique

código deontolóxicocode horaire código

de tempocodeur, encodeur

codificadorcoiffeur peiteadorcollaborateur

colaboradorcollage, collure

empalmecolleuse empalmadoracolloque coloquio,

faladoirocomédie de situation

comedia de situación commentateur

comentaristacommunicateur

comunicadorcommunication

comunicación communiqué

comunicadocommuniqué de

presse nota deprensa

communiquercomunicar

compartiment àcassettecompartimento dacinta

compensateurcompensador

compétencecompetencia

compilationcompilación

compositeurcompositor

compresseurcompresor

compte à rebours,decompte contaatrás

compteur contador dotempo da fita

concert concertoconcession concesiónconcision concisiónconcurrence

competencia conducteur escadaconducteur guión conduire, animer

conducirconférence de presse

rolda de prensaconférence de

rédaction consellode redacción

confidentiel, horsenregistrementconfidencial

conflit conflito connecteur

conectadorconnexion conexión contenu contido contexte contextocontiguïté adxacenciacontinuité, raccord

continuidadecontour contorno contraste contraste contrat contratocontrechamp

contraplano

contre-jour contraluz contre-plongée

contrapicadocontre-

programmationcontraprogramación

conversationconversa

convertisseurconvertedor

convoquer emprazarcopie copiacopie-mère copia

mestracopier, tirer des copies

copiarcoproduction

coproducióncoquille cazapocorps corpocorrection corrección,

emendacorrespondant

correspondentecorriger corrixircouleur cor, color coulisses bastidores coup, bombe bomba

informativacoup de ciseaux

tesoiradacoup de sifflet asubíoscoupon-réponse

cupóncoupure de presse

recorte de prensacoupure publicitaire

corte publicitariocourrier électronique

correo electrónicocourt curtocourt-circuit

curtocircuítocourt-métrage

curtametraxecouverture cobertura couvrir cubrir crayon optique lapis

ópticocrédibilité

credibilidade

213

crédit, confiance cretocréer l’ambiance

ambientarcrènelage

superposición deespectro

critique crítica critique críticocrochets corcheteculture cultura cyan cianocybermonde

ciberespazocyclorama cicloramad’ information

informativod’ interprétation

interpretativod’ actualité brûlante

candentedans l’ attente á esperadans les coulisses nos

bastidoresdate datade première source de

primeira mandébat debate débattre debaterdébit binaire taxa

binariadébut arranque début debutdébuter debutardébuts, première

estreadécibel decibeldéclarations

declaraciónsdécor decoradodécorateur decoradordécors, machinerie

tremoiadécoupage estruturadécouvrir destapardécrochage

desconexión décrypter descodificardécrypteur

descodificador défilement arrastre défilement, déroulant

générique arrastre detítulos

défilement accélerécámara rápida

définition definicióndéformater

desformatardéformer terxiversardéguisement disfrace délayage de recheodémagnetiseur

desmagnetizadordemander, poser des

questions preguntardémarreur arranque démentir desmentirdémission dimisióndémoduler demodulardénouement desenlacedéontologie

deontoloxíadépartement

departamento département des

périodiqueshemeroteca

dépassementadiamento

dépêche despachodepouillement análise

de guióndescription descricióndésinformer

desinformardessin deseñodessin viñetadessins animés

debuxos animadosdésynchronisation

desincronizacióndevancer anticiparsedevise lemadialogue diálogo dialoguiste dialoguistadiaphonie diafoníadiaphragme diafragmadiction diccióndiffamation

difamacióndiffamer infamardifféré en diferidodiffraction difraccióndiffuser difundirdiffuseur difusor

diffusion difusión dilatation dilatación

temporaldiode díododirect directodirecteur, metteur en

scène directordirectionnel

direccionaldiscothèque discoteca discréditer

desacreditardisque discodisque compact disco

compactodisque dur disco durodisquette disquetedissonance cognitive

disonancia cognitivadistance entre

répéteurs, bond vandistance focal

distancia focaldistorsion distorsión distribution

distribucióndistribution elenco de

actoresdivaguer esbardallardiverger, être en

désaccord discrepardivertissement

entretementodocudrama

docudrama documentaire

documental documentaliste

documentalistadocumentation

documentación donnée dato donner la réplique dar

a réplica dossier expediente doublage dobraxe double floux de la

communicationdobre fluxo dacomunicación

doubler dobrar

doubleur dobradordramatique dramáticodramatiser dramatizar drapeaux bandeiradroit à l’ information

dereito á informacióndroit à la réputation

dereito á honradroit à la vie privée

dereito á intimidadedroit à l’image dereito

á propia imaxedroit de l’ information

dereito da informacióndroit de rectification

dereito derectificación

droit de réponsedereito de resposta

droits d’auteurdereitos de autor

duplex dúplexdurée dura, duraciónébauche bosquexoécarter descartaréchantillon mostraéchantillonnage

mostraxe échelle, gamme escala écho eco éclairage iluminación éclairagiste iluminadorécran, toile pantalla écran à cristaux

liquide pantalla decristal líquido

écran acoustique caixaacústica

écran divisé imaxefraccionada

écran plasma pantallade plasma

écran plat pantallaplana

éditorial editorialeffacer borrareffet efecto effet boomerang efecto

búmerang

214

effet d’escalier efectoescaleira

effet larsen efectolarsen

effet néon efecto neonégaliser, régler

ecualizarégaliseur, correcteur

ecualizadorélectricien, électro

electricistaélectroacoustique

electroacústicaélectrode eléctrodoellipse elipseélocution locuciónémetteur emisorémettre emitirémission emisión émission espazo émission de

témoignagesprograma detestemuños

emphase énfaseemployé empregadoen activité en activoen claire en abertoen couleur a coresen direct en directoen extérieurs en

exterioresen ligne en liñaen noir et blanc en

branco e negroen onde, sur l’

antenne en antenaen panne derramadoen phase en faseen réserve, frigo de

reservaen temps réel en

tempo realenchaînement

encadeadoenquête enquisaenregistré enlatadoenregistrement

gravaciónenregistrer gravar

enregistreurgravadora

enrouement rouquénentrer en onde saír ao

arenvoyé spécial

enviado especialéphémère efémeroéphéméride efemérideépisode episodioéquilibrage

equilibradoéquipe equipo équipement

equipamentoerreur erroespace espazo espace public espazo

públicoespace tête ar, aireessai probaesthéticienne

esteticistaesthétique estética esthétique estéticoestimer, evaluer

valorarétablir un budget

orzarétalonner igualaréthique éticaétincelle chispaétouffer afogarétude estudoeuphémisme

eufemismoévaluation valoraciónévénement

acontecemento,evento

expanseur, extenseurexpansor

expert expertoexploiter explotarexporter exportarextérieurs exterioresextraordinaire

extraordinariofacteur de kell factor

de kellfaire des gestes

acenar

faire la sortie, lapremière estrear

faire le débutestrearse

faire le foyer pór afoco

faire le montageeditar

faire un fondu fundirfaisceau feixefait feitofaits divers sucesosfausse-ouverture

apertura falsafaux falsofaux direct falso

directofax faxfenêtre fiestrafermeture de

l’antenne peche daemisión

fermeture en fondufundido de peche

feu d’ artifice fogosde artificio

feuille de route guiónde gravación

feuilleton telenovelafibre optique fibra

ópticafiche, prise mâle

chavetafichier ficheiro fiction ficciónfidelité fidelidade figurant extra,

figurantefiguration figuraciónfiligrane numérique

marca de auga dixitalfilm filme film-annonce, bande-

annonce avance filmer filmarfilmothèque filmoteca filtre filtro filtrer filtrar filtrer, tamiser

peneirarfin pechefin final

fin hereuse final felizflash d’ information

avance flou borrosoflou desenfoquefluorescence

fluorescenciafonction d’agenda

construción daaxenda

fond fondofondu fundidofondu au noir fundido

en negrofondu echaîné

fundido encadeadoformat formato formater formatarforme dialectale

dialectalismofournisseur

fornecedorfoyer, point focal foco fragmentation

fragmentaciónfrais cotafréquence frecuencia fuir filtrar gain ganancia gamme gamagamme gammageler conxelargénérateur d’ effets

xerador de efectosgénérateur de

caractères xeradorde caracteres

générique créditos,rótulos de crédito

genre xénerogesticuler xesticulargirafe xirafagirafiste xirafistagobo gobogonfler, grossir inchargrain, granulation

granulacióngrand public gran

públicogrand-angulaire

grande angular graphique grafismo

215

gratuit gratuítograves gravesgrille grella, reixagrille de

programmationgrella

grincer chiargros plan, plan tête

primeirísimo planogroupe de pression

grupo de presióngroupe médiatique,

groupe multimédiagrupo multimedia

grue guindastreguide électronique des

programmes guieiroelectrónico deprogramación

habillage xastraría habillement vestiario habillement, vêtements

vestimenta(s’) habiller ataviar(se)habilleur, costumier

xastrehalo halohalogène halóxenohaute définition alta

definiciónhaute fidelité alta

fidelidadehaut-parleur

altofalantehaut-parleur d’aigus

altofalante de agudoshaut-parleur de graves

altofalante de graveshebdomadaire

semanalhécatombe hecatombehertz hertzhésiter vacilarheures de grande

écoute franxa demáxima audiencia

heures diurnes franxade día

histoire conto homme de la météo

home do tempo

homme-tronc bustofalante

hors champ fóra decampo

hôte, hôtesse axudantede programa

huer apuparhumour humor icône iconaiconoscope

iconoscopioidentification

identificación identité visuelle

identidade visualidéologie ideoloxíaimage imaxe image de synthèse

imaxe de sínteseimage double

pantasmaimage-prétexte, plan

de liaison plano (de)recurso

images brutes, brutbruto

images d’ archivesimaxes de arquivo

impact impacto impartialité

imparcialidadeimpédance impedanciaimpersonnel asépticoimpression impresión imprimante impresoraimprimer imprimirimproviser improvisar in situ in situincise incisoincrustation

incrustaciónindemnité axudas de

custoindépendant

independente indépendence

independenciaindex índice indexer indexarindicatif indicativoindication scénique

indicación escénica

indice d’ audienceíndice de audiencia

indigeste amazocadoinfluence influenciainfographie infografíainfomerciale, publi-

reportage publi-reportaxe

informateur confidenteinformation

información informatique

informáticainformer informar infotainment

infoentretementoingénieur enxeñeiroinjure inxuriainsérer inseririnsertion insercióninsonorisé

insonorizadoinstaller instalarinstinct instintointègre íntegrointeractive interactivointérêt interese interface interfaceinterférence, parasites

interferenciainterprétation

interpretación interview entrevista interviewer

entrevistadorinterviewer entrevistarintonation entoaciónintoxication

intoxicaciónintrigue, trame trama investissement

investimentoinvité convidadoironie ironíajaune amarelojeu actuaciónjeu télévisé concurso journal télévisé

telexornaljournal télévisé,

informationsnoticiario

journalismexornalismo

journaliste xornalistajournée xeira juxtaposer xustaporkaléidoscope

calidoscopiokelvin kelvinla météo o tempolaboratoire laboratoriolaconique lacónicolampe lámpada lampe à arc lámpada

de arcolancement lanzamentolangue idioma, lingualanguette lingüetalapsus lapso largueur de bande

largo de bandalaser láserlatéral, de profil de

perfilleader líderlexique léxicoliaison enlace liberté d’ expression

liberdade de expresiónliberté d’ information

liberdade deinformación

lieu, localisationlocalización

ligne d’ image liña deimaxe

ligne de temps liña detempo

ligne éditoriale liñaeditorial

liste de montageguieiro de planos

livre de style libro deestilo

locale local loge camerinologiciel programalogotype logotipolong-métrage

longametraxelongueur d’ onde

lonxitude de ondalumen lumen

216

lumière luz lumière d’ appoint luz

de recheolumière d’ambiance

luz de ambientaciónlumière de derrière,

lumière de contre-jour luz de contra

lumière latérale luzlateral

lumière principale luzchave

luminance luminancialuminosité

luminosidade, brillolux luxmachiniste, ouvrier de

plateau maquinista,tremoísta

magazine, variétésprograma devariedades

magenta maxentamagnétophone

magnetófonomagnétoscope

magnetoscopiomaintenance

mantemento making of, reportage

de tournage como sefixo

manche à balai pancade mando

maquillagemaquillaxe

maquilleurmaquillador

marché mercadomarque de sortie

sinal de saídamatériel material matinal matinalmatrice matrizmaxwell maxwellmédia medio médias medios de

comunicación demasas

médiathèquemediateca

médiatique mediático

megabyte megabytemélodrame

melodrama menu menúmercatique

mercadotecniamessage mensaxemessage électronique

carta electrónicamétamorphose

metamorfosemétéorologue,

météorologistemeteorólogo

métrage metraxemetteur en scène

escenógrafomettre au point,

centrer enfocarmettre en scène pór

en escena mettre fin pechar microphone

micrófonomicrophone

bidirectionnelmicrófonobidireccional

microphonedirectionnelmicrófonodireccional

microphoneomnidirectionnelmicrófonoomnidireccional

microphone sans filmicrófono sen fíos

microphone-cravatemicrófono de gravata

microphone-trottoirmicrófono de rúa

minidisque minidiscominutage minutado,

minutaxe minute minutomire de réglage mira

de axustemise au point enfoque mise en scène

escenografía mise en scéne,

direction dirección

mixage mesturamixeur, mélangeur

mesturadormobile móbil mode moda mode silence visión

sen vozmodèle patrónmodem módemmodérateur

moderadormodérer moderarmodulation

modulaciónmodulation d’

amplitudemodulación daamplitude

modulation defréquencemodulación dafrecuencia

moduler modular moniteur monitormonologue monólogomonophonie

monofoníamonophonique

monofónicomontage edición,

montaxe montage cut corte montage parallèle

montaxe en paralelomonter montarmonteur montadormorbide morbomot de passe

contrasinalmot étranger

barbarismomouvement de

caméra movementode cámara

multi-accès multi-acceso

multimédiamultimedia

multiplex múltiplexmusique música nanomètre nanómetronarrateur narrador

narration narración neige, bruit blanc

nevenetteté nitideznoeud nónoir negro note notanoter anotarnoter, prendre note

apuntar nouveau journalisme

novo xornalismonouveauté novidade nouvelle noticia, pezanouvelle prise toma

novanouvelle version

refritonouvelles de la

dernière heurenoticia de últimahora

nuance matiz nuancer matizarnumérique dixitalnumériser dixitalizarobjectif obxectivoobjectivité

obxectividadeobscurantisme

escurantismooctet, byte byteoeuvre

cinématographiqueobra cinematográfica

offenser ofenderofficiel oficialofficieux oficiosoomnidirectionnel

omnidireccionalonde ondaonde courte onda

curtaonde longue onda

longaonde moyenne onda

mediaonomatopée

onomatopeaopérateur operadoropinion opinión

217

opinion publiqueopinión pública

optimiser optimizaroral oralordinateur ordenadorordre orde oreillete, écouteur

auricularoriginal orixinal orthochromatique

ortocromáticooutrage aldraxeouverture abertura,

aperturaouverture, chapeau

entrada ouverture angulaire

abertura angularouverture en fondu

abrir de negroouverture en fondu

fundido de aperturaouverture relative

abertura relativaouvrir le diaphragme

abrir o diafragmaouvrir le microphone

abrir o micropaiement pagamentopaiement à la scéance,

paiement à laconsommationpagamento porconsumo, pagamentopor visión

palette graphiquepaleta gráfica

palmarés clasificaciónpanchromatique

pancromáticopanoramique

panorámicapantographe

pantógrafoparadigme paradigmaparadoxe paradoxoparagraphe parágrafoparenthèse paréntese parier apostarparodie parodiaparole fala paronyme parónimo

parrainage patrocinioparrainer, sponsoriser

patrocinarpart d’auditoire cota

de pantalla partez!, allez-y!

acción!passer verterpause pausa pause publicitaire

intermediopellicule película pénombre penumbraperche percha, pértegaperchiste perchistapériodicité

periodicidadepériphérique

periféricopersistance rétinienne,

rémanencepersistencia da visión

personnage personaxe personnalité persoeiropersonnel cadro de

persoalpersuader persuadirperte perdaphonation fonaciónphonétique fonética phoniatrie foniatríaphonothèque fonoteca phosphorescence

fosforescenciaphotogramme

fotogramaphotographie

fotografía photomètre fotómetrophoton fotónpigiste reporteiro

autónomopigment pigmentopiller fusilarpilote piloto pirater piratearpister pistarpitonnage peteiradapixel píxelpixelisation, effect

mosaïque mosaico

plagiat plaxioplagier plaxiarplaisanterie chanzaplan planoplan américain plano

americanoplan d’ ensemble

plano (de) conxuntoplan focal plano focalplan général, plan de

grand ensembleplano xeral

plan genou, planaméricain plano (de)tres cuartos

plan moyen planomedio

plan rapproché, planpoitrine primeiroplano

plan-séquence planosecuencia

plasma plasmaplat planopléonasme pleonasmoplongée picadopluralisme pluralismopolarisation

polarización polémique polémicopolysémie polisemiapolystyrène polistireno

expandidopool de journalistes

consorcio de mediospopulation statistique

universo estatísticoportail portalportatif portátilportefeuille

publicitaire carteirade publicidade

porte-parole voceiroposemètre exposímetropostproduction

posprodución pouce polgadapousser acirrarpréalable previo prêcher predicar

précision precisiónprendre des notes

tomar notaspréproduction

preproduciónprésentateur condutor,

presentadorprésentation

presentaciónpresse prensa pression presiónprévisions previsiónsprévisions

météorologiquesprevisiónsmeteorolóxicas

primeur pisónprise toma prix prezoproducteur produtorproduction produción productrice produtora profil perfil profondeur de champ


programmateurprogramador

programmationprogramación

programme programa programme à ligne

ouverte consultorio programmes de

deuxième partie desoirée franxa de noite

projecteur foco,proxector

projecteur de fresnelproxector fresnel

promotion promociónprompteur,

télésouffleurapuntador electrónico

prononcer pronunciar propagande

propagandapropriété intellectuelle

propiedade intelectualprotagoniste, héros

protagonista proverbe refrán

218

public públicopublicitaire

publicista,publicitario

publicité publicidade publicité comparative

publicidadecomparativa

publicité dissimulée,publicité camoufléepublicidadeencuberta

publicité mensongère,publicité trompeusepublicidade enganosa

publier pregoar,publicar

puissance poderpuissance potenciapulsation impulsopupitre atrilpupitre consolapupitre de mixage

mesa de mesturaspyramide inversée

pirámide invertidaquestion preguntaquestionnaire

cuestionarioquotas de diffusion

cota de pantalla quotidien cotiánquotidien diario,

xornalradio radio radiofréquence

radiofrecuenciaralenti cámara lenta,

ralentírapport relatorapport, formulaire

parte rapport, reportage

informerapport

hauteur/largueur,format d’ imagerelación de aspecto

rapport signal/bruitrelación sinal/ruído

réalisateur realizador

rebattu manidorebobinage,

rembobinagerebobinaxe

récapitulerrecapitular

recension recensiónrécepteur receptorréception recepción recevoir recibir recherche

investigaciónrecouper contrastarrédacteur redactorrédacteur en chef

redactor xeferédaction redacción rediffusion, répétition

reposiciónrédiger redactarredondance

redundancia réduction redución réémetteur reemisorréflecteur reflectorréfraction refracciónrefrain refrán régie control régie realización régisseur rexedorréglage, balance

balanceréglage, équilibrage

des blancs axuste dobranco

régler axustar régulateur, variateur

reguladorréinitialiser reiniciarrelations publiques

relacións públicas remarquable

relevanterembobiner,

rebobiner rebobinarrenseignement dato rentabilité

rendibilidaderéparation arranxo répercussions

repercusiónsrépétition ensaio

repiquage repicadorepiquer repicarréplique réplicarépliquer retrucarrépondeur

contestadorautomático

répondre responderréponse respostareportage reportaxe reportage exclusif,

scoop exclusiva reporter reporteirorépandre espallarreproduction

reproduciónreproduire reproducirréputation sona rescision, annulation

rescisiónréseau rede résolution resoluciónrésonance resonancia responsabilité en

cascade, principe dela cascade sistemade responsabilidadeen fervenza

ressortir destacar ressources humaines

recursos humanos résumé informatif

resumo informativoretard retardoretard atrasoretarder atrasarretentissement

resonancia retouche retoqueretransmettre

retransmitir retransmission

retransmisiónrétroaction

retroacciónrétroalimentation

retroalimentaciónréunion xuntanza,

reuniónréverbération

reverberaciónréviser revisar

rigoreux rigorosorigueur rigorroutine rutinaroutinier rutineirorumeur rumorruse amaño rythme ritmo sabrer, couper

recortarsaison tempada salle de coiffure sala

de peiteadosalve salva de corsans fil sen fíossans fin sen finsatellite de

communicationssatélite decomunicacións

satellite de diffusiondirecte satélite dedifusión directa

satellite dedistribution satélitede distribución

satellitegéostationnairesatélitexeoestacionario

saturation saturaciónsaut, bond saltosaut d’axe,changement d’axesalto de eixe

saut en avant,anticipationprolepse

scénario, argumentargumento

scénario, découpageguión

scénariste guionistascène escena scintillement

escintilaciónscoop, primeur

primiciascripte, secrétaire de

plateau anotadorse faire l’écho facerse

eco

219

se filtrer filtrarsese mouiller mollarsese prolonger

prolongarsese prononcer

pronunciarsese relayer aquendar séance sesión seconde segundosecret segredosecret secretosecret administratif

materia reservadasecret d’ Etat segredo

de Estadosecret professionnel

segredo profesionalsection secciónsegment segmento sélection adianto

informativosélection selección sélectionneur filtro sensationnalisme

sensacionalismosensationnaliste

sensacionalistasensibilisation

sensibilizaciónsensibilité

sensibilidade séquence secuenciasérie serie serveur vidéo servidor

de vídeoservice, poste xeira,

quendaservice de nettoyage

servizo de limpezaservice public servizo

públicoseuil d’ audibilité

limiar de audibilidadesiège sedesigle siglasignal sinal signal de retour sinal

de retornosignature sinaturasigne signosigner asinar silence silencio

silencieux silenciador silhouette silueta sillon sucosimplicité sinxelezasituer situarslogan slogansociété sociedade sommaire sumarioson son son direct son directoson international

banda internacionalsonal sintonía sondage sondaxesonner soarsonore sonoro sonorisation, bruitage

sonorizaciónsoudoyer subornarsouffler apuntar souple, polyvalent

versátilsource fonte sources contactossouris ratosous-directeur

subdirectorsous-titre subtítulospeaker locutorspécial especialspécialisation

especializaciónspectacle espectáculospectateur espectadorspectre espectro

electromagnéticosponsor patrocinadorstabilisateur

estabilizadorstandard estándar station estaciónstatistique estatística stéréophonie

estereofoníastéréophonique

estereofónicostockage

almacenamento studio estudio style estilostyliste estilistasubjectif subxectivo

subjectivitésubxectividade

subvention subvenciónsuccès aceptaciónsujet, thème temasuperproduction, film

à gros budgetsuperprodución

superviser supervisarsuperviseur du son

supervisor de sonsupport soporte sur l’antenne no arsur place, sur le

terrain no terreosurcharge, survoltage

sobrecargasurexposé queimadosurimpression

sobreimpresiónsuspense suspense synchronisation des

lèvres sincronizaciónlabial

synchronisation dusignal vidéo xeradorde sincronismo

synchronismesincronismo

synecdoquesinécdoque

synopsis sinopsesynthèse síntese syntonisation

sintonizaciónsyntoniser sintonizartable ronde mesa

redonda tachitoscope

taquitoscopiotaper du pied pateartaux d’erreur binaire

taxa de erro nos bits technicien técnicotechnique técnica technique técnicotechnologie tecnoloxíatélé teletélé- tele-télé série teleserietéléachat teletenda

télé-comédietelecomedia

télécommande mandoa distancia

télécommandételedirixido

télécommunicationtelecomunicación

téléconférenceteleconferencia

télédiffusionteledifusión

téléenseignementtelensino

téléfilm telefilmetélégénie telexeniatélégénique telexénicotélématique telemáticatéléobjectif

teleobxectivotéléphone teléfonotéléréalité tele-

realidade téléspectateur

telespectadortélétexte teletextotélétype, dépêche

teletipo téléviseur televisortélévision televisióntélévision à la carte

televisión á cartatélévision par câble

televisión por cabletélévision par satellite

televisión por satélitetélévisuel televisivotémoignage testemuñotémoin testemuñatempérature de

couleur temperaturade cor

temporaire temporal temps d’antenne

dereito de antenatenace tenaztendancieux

tendenciosotension tensión terme technique

tecnicismoterminal terminal

220

221

tessiture tesituratête cabezatétraphonie tetrafoníatexte textothématique temáticotirage tiraxetitre cabeceira titre titular titre título toile d’ araignée

mondiale arañeiramundial

ton ton top de départ sinal de

entradatop! dentro!topique, cliché tópicotour de relais,

répéteur repetidortournage rodaxe tourne-disque

tocadiscostourner rodartraducteur tradutortraduction tradución tragédie traxedia traînage arrastre traitement

procesamentotraitement tratamento trame trama tranche horaire

franxa horariatranscription

transcricióntransducteur

transdutortransformateur

transformador

transistor transistor transit, circulation

tránsitotransition transicióntransmettre

transmitirtransmission

transmisióntrépied trípode,

trespéstrès gros plan gran

primeiro planotrès gros plan plano

(de) detalletriade tríadetribune libre tribuna trichromie tricromíatriode tríodotroc trocotrois dimensions tres

dimensiónstrompe-l’oeil

trampantollotromper enganar truquage trucaxetruquer amañar tube cathodique tubo

de raios catódicostube de caméra, tube

électronique tubo decámara

tube de télévisiontubo de televisión

tuyau soprotypographie

tipografíaunidirectionnel

unidireccionalunité unidade

unité de diquettedisqueteira

unité mobile unidademóbil

urgent urxenteusager usuarioutile útilvedette estrelavedette invitée actor

convidadovenimeux velenosoveracité veracidadeverbosité verborreavérification

verificaciónvérifier comprobarverser aboarversion versión vert verdevestiaire vestiario vidéo vídeo vidéo à la demande

vídeo á cartavidéo amateur

videoafeccionadovidéocassette

videocasetevidéoclip vídeo

musicalvidéoconférence

videoconferenciavidéodisque

videodiscovidéojournaliste

videoxornalistavidéotexte videotextovidéothèque videoteca vierge virxe

village global aldeaglobal

virtuel virtualviseur visorvisible visiblevisionnage

visionamentovisionner visionarvisuel visualvocable vocábulovoix voz volet viseiravolet, défilement

cortinavolt voltvolume volume voyant rouge piloto vraisemblable

verosímilvue vista vumètre, VU-mètre

vúmetrowatt wattzone zonazone d’ ombre zona

de sombrazone de diffusion área

de difusiónzone de securité área

de seguranzazoom obxectivo de

focal variable, zoom

223

EQUIVALENCIAS DOS TERMOS PORTUGUÉS-GALEGO

á espera, em repousoá espera

abanar, oscilarabanear

abater abateraberração aberraciónaberração cromática

aberración cromáticaaberração esférica

aberración esféricaabertura abertura,

aperturaabertura, lide entrada abertura angular

abertura angularabertura falsa

apertura falsaabertura relativa

abertura relativaabordar abordar abrir do preto abrir

de negroabrir o diafragma

abrir o diafragmaabrir o microfone

abrir o microabsorção absorciónacção acción acção continuada

acción continuadaacção paralela acción

paralelaaceitação aceptaciónacenar acenaracesso condicionado

acceso condicionalacessório accesorio

acessoristaaccesorista

aclarar matizar,aclarar

acontecimentoacontecemento

acoplamentoacoplaxe

acoplar acoplar acordo acordo activo activoactor actoractor convidado actor

convidadoactor de dobragem

dobradoractor principal actor

principalactor secundário

actor secundarioactuação actuaciónactualidade

actualidade actualidade espantosa

actualidade rabiosaactualidade

permanenteactualidadepermanente

açular, acirraracirrar

acumulação deaudiênciaacumulación deaudiencia

acumuladoracumulador

acústica acústica

acústico acústicoadaptação adaptación adaptador adaptadoraderecista aderecistaadereço aderezo adiamento adiamentoaditivo aditivoadjacência, efeito de

arrastamentoadxacencia

adjudicar adxudicar administração

administración administrador do

sistemaadministrador dosistema

afogar afogaragência de notícias

axencia de noticiasagenda axenda agente artístico

axente artísticoagudos agudosagulha agulla ajudante axudanteajudas de custo

axudas de custoajustar axustar ajuste axustealdeia global aldea

globalaligeirar, enxugar

alixeiraralocução alocuciónalta definição alta

definición

alta fidelidade altafidelidade

altifalante altofalantealtifalante de agudos

altofalante de agudosaltifalante de graves

altofalante de gravesalusão alusiónamanhar amañar amarelo amareloambiente

ambientación,ambiente

ambiente sonoroambientación sonora

ambiguidadeambigüidade

ameno amenoamortecimento

amortecemento amostra mostraamostragem mostraxeampere ampereampliação ampliaciónampliar ampliaramplificador

amplificadoramplitude amplitudeanáglifo anáglifoanagrama anagramaanais anaisanalepse analepseanálise análiseanálise de roteiro

análise de guiónanalógico analóxicoanecoico anecoico

aneis aneis dedispersión

anglicismo anglicismoângulo ángulo animação animación animação de

caracteres roll/crawlarrastre de títulos

animador animadorânodo ánodoanônimo anónimoanotação anotaciónanotador anotadoranotar anotarantecedentes

antecedentesantecipação, prolepse

anticipación, prolepseantecipar(-se)

anticipar(se)antena antenaantena colectiva

antena colectivaantena direccional

antena direccionalantena individual

antena individualantena

omnidireccionalantenaomnidireccional

antena parabólicaantena parabólica

antítese, contrasteantítese

anuário anuarioanunciante anunciante anúncio anuncio ao vivo en vivoaparecimento

progressivo fundidode apertura

aparelho aparello,aparato

aparência aparenciaaplaudir aplaudiraplauso aplausoapocalíptico

apocalípticoapologia apoloxíaapontar apuntar apostar apostar

apregoar pregoarapresentação

presentaciónapresentador condutor,

presentadorapupar apuparaquecer quecerar, espaço ar, airearco voltaico arco

voltaicoárea de difusão área

de difusiónárea de segurança

área de seguranzaargumento argumento armazenamento

almacenamento arquivo arquivo arranjo amaño arranjo, conserto

arranxo arranque arranque arrastamento arrastre artista artistaassembléia asembleaasséptico asépticoassinante abonadoassinar abonarseassinar asinar assinatura sinaturaassistente asistenteassobios asubíosassunto, tema temaataviar(-se), enfeitar(-

se) ataviar(se)atendedor automático

contestadorautomático

atrasar, demoraratrasar

atraso retardoatraso, demora atrasoatribuir asignar,

atribuír atril atrilatropelo, baralhada

cazapoaudiência audienciaaudiência acumulada

audiencia acumuladaaudiência

especializada


audiência generalistaaudiencia xeneralista

audiência útilaudiencia útil

audimetria audimetríaaudímetro audímetroaudiovisual

audiovisual auditório, plateia

auditorioaudível audibleauriculares, fone

cascosauto-censura

autocensuraauto-estradas da

informaçãoautoestradas dainformación

autor autorautorizado,

credenciadoacreditado

autorizar autorizaravanço avance avanço quadro a

quadro avance cadroa cadro

avanço rápido avancerápido

aviso avisoazimute acimut azul azulbalanço balancebalanço de branco,

ajuste de brancoaxuste do branco

balas brancasmunición sen balas

bálsamo-do-canadábálsamo do Canadá

banco de dados bancode datos

banda, faixa bandabanda base banda basebanda de frequências

banda de frecuenciasbanda de guarda

banda de garda

banda de som bandade son

banda internacionalbanda internacional

banda sonora bandasonora

bandeira, quebra-luzbandeira

barras de cor barrasde cor

barroco barrocobase de dados base de

datosbastidores bastidores batepapo charla bater palmas bater as

mansbateria bateríabíblia bibliabibliografia

bibliografíabiblioteca biblioteca bidireccional

bidireccionalbinário binariobiografia biografíabloco bloquebloco publicitário

bloque publicitarioboato, rumor rumorbobina bobinaboletim informativo

boletín informativobombardear abouxar,

bombardearbosquejo, esboço

bosquexobreve brevebrilho brillo brut bruto byte bytecabeça cabezacabeçalho cabeceira cabeleireiro peiteadorcabina cabinacabo cablecabo coaxial cable

coaxialcabo óptico cable

ópticocacha pisóncacha, furo primicia

224

cachet, remuneraçãoremuneración

caçoada chanzacacofonia cacofoníacadeia de televisão

cadea de televisión cadeia generalista

cadea xeneralistacadência cadencia caderneta cadernocaixa acústica caixa

acústicacaixa de voz caixa de

vozcaleidoscópio

calidoscopiocalibragem

calibracióncalúnia calumniacâmara cámara câmara ao ombro

cámara ao lombocâmara escondida

cámara ocultacâmara lenta cámara

lentacâmara objectiva

cámara obxectivacâmara rápida

cámara rápidacâmara subjectiva

cámara subxectivacamarim camerinocampo campo canal canle canal temático cadea

temáticacandela candelacandente candentecaneta óptica lapis

ópticocanhão electrónico

canón electrónicocânon canoncapacidade

capacidade carácter caráctercaracterizar

caracterizar

carnet ATA cadernoATA

carrinho carro decámara

cartão cartóncartão de jornalista

carné de prensacartão-pedra cartón

pedracarteira de

publicidade carteirade publicidade

cartucho cartuchocassete casetecasting audición cativar cativarcátodo cátodoceder cedercena escena cenografia

escenografía cenógrafo

escenógrafocensura censura centrar, enquadrar

centrarcentro de produção de

programas centrode produción deprogramas

centro óptico centroóptico

centro repetidorcentro repetidor

chamada adiantoinformativo

chantagem chantaxechave de cor chave de

cromachefe xefechefe de estúdio

rexedorchefe de redacção

redactor xefechiar chiarchispa chispaciano cianociberespaço

ciberespazociclorama cicloramacineasta cineastacinema cine

cinema falado cinesonoro, cine falado

cinema mudo cinemudo, cine silencioso

cinemascópiocinemascopio

cinescópio cinescopiocintilação

escintilacióncircuito circuítocircuito aberto de

televisão circuítoaberto de televisión

circuito fechado detelevisão circuítopechado de televisión

citação, cita citaclaquete claquetaclareza claridade claro-escuro

claroscuroclassificação

clasificacióncláusula de

consciência cláusulade conciencia

cliché clixéclímax clímaxco-autor coautorcobertura cobertura cobrir cubrir codificado codificadocodificador

codificadorcodificar codificarcódigo de tempo

código de tempocódigo deontológico

código deontolóxicocolaborador

colaboradorcoladeira

empalmadoracolagem empalmecolchete, parêntese

recto corchetecolocar no ar saír ao

arcolóquio coloquio comédia de situação

comedia de situación

comentador,comentaristacomentarista

compartimento dacassetecompartimento dacinta

compensadorcompensador

competênciacompetencia

compilaçãocompilación

compositorcompositor

compra adquisicióncompressor

compresorcomprimento de onda

lonxitude de ondacomputador

ordenadorcomunicação

comunicación comunicado

comunicadocomunicador

comunicadorcomunicar comunicar concerto concertoconcessão concesiónconcisão concisiónconcorrência

competencia concurso concurso conduzir conducirconector conectadorconexão conexión conferência de

imprensa rolda deprensa

confidencialconfidencial

confidente confidenteconflito conflito congelar conxelarconselho de redacção

consello de redacciónconsola consolaconsórcio, pool

consorcio de medios

225

consultório consultorio contactos contactoscontador do tempo da

fita contador dotempo da fita

contagem regressivaconta atrás

conteúdo contido continuidade

continuidadeconto conto contorno contorno contra-campo

contraplanocontraluz contraluz contrapicado

contrapicadocontra-programação

contraprogramacióncontra-senha

contrasinalcontraste contraste contrato contratocontrole panca de

mandoconversa conversa,

faladoiroconversar, parolar

leriarconversor convertedorconvidado convidadoconvocar emprazarcópia copia, repicadocópia mestra copia

mestracopiar copiar, repicarco-produção

coproducióncor cor, color coreógrafo coreógrafocorpo corpocorrecção correccióncorreio electrónico

correo electrónicocorreio electrónico

carta electrónicacorrespondente

correspondentecorrigir corrixircorte, cut corte costura xastraría

costureiro, alfaiatexastre

cota cotacredencial, acreditação

acreditacióncredibilidade

credibilidadecrédito cretocréditos créditoscriar ambiente

ambientarcrítica crítica crítico críticocrominância

crominanciacrónica crónica cronológico

cronolóxicocronometragem

cronometraxecruzar, contraditar

contrastarcultura cultura cuotas de difusão cota

de pantalla cupão cupóncuringa comodíncuriosidade mórbida,

fascínio mórbidomorbo

curta-metragemcurtametraxe

curto curtocurto-circuito

curtocircuítodado dato dar réplica dar a

réplica data datade perfil de perfildebate debate debater debaterdebutar, estrear-se

debutardebute, estreia debutdecibel decibeldecoração, cenografia

decoradodecorador decoradordefinição definicióndelegação, centro

regional delegación

demissão dimisióndeontologia

deontoloxíadepartamento

departamento depoimento,

declaraçõesdeclaracións

desacreditardesacreditar

desaparecimento paranegro fundido ennegro

descartar descartardescodificador

descodificador descodificar

descodificardescrição descricióndesenho deseñodesenhos animados

debuxos animadosdesenvolvimento, nó

nódesfecho desenlacedesfocado desenfoquedesformatar

desformatardesincronia

desincronizacióndesinformar

desinformardesmagnetizador

desmagnetizadordesmentir desmentirdesmodular

demodulardespacho despachodestacar destacar destapar destapardesvanecimento

progressivo fundidode peche

diafonia diafoníadiafragma diafragmadiálogo diálogo dialoguista dialoguistadiário diariodicção diccióndifamação difamacióndifracção difraccióndifundir difundir

difusão difusión difusor difusordigital dixitaldigitalizar dixitalizardilatação dilatación

temporaldíodo díododirecção dirección direccional direccionaldirecto directodirector directordireito à honra dereito

á honradireito à informação

dereito á informacióndireito à própria

imagem dereito ápropia imaxe

direito à reserva daintimidade dereito áintimidade

direito da informaçãodereito da información

direito de rectificaçãodereito derectificación

direito de respostadereito de resposta

direitos de autordereitos de autor

disco discodisco compacto disco

compactodisco rígido disco durodiscoteca discoteca discrepar, discordar

discrepardisfarce disfrace disolve, encadeado

fundido encadeadodisquete disquetedissonância cognitiva

disonancia cognitivadistância focal

distancia focaldistorção distorsión distribuição

distribucióndivagar esbardallardivertimento,

entretenimentoentretemento

226

divisão da tela imaxefraccionada

dobragem dobraxe dobrar dobrardocudrama

docudrama documentação

documentación documentalista

documentalistadocumentário

documental dossier expediente dramático dramáticodramatizar

dramatizar dúplex dúplexduplo dobreduração dura,

duracióneco ecoecrà, tela pantalla ecrà de plasma

pantalla de plasmaecrà plano pantalla

planaedição edición editar editareditor editoreditor, montador

montadoreditorial editorialefeito efecto efeito boomerang

efecto búmerangefeito de escada

efecto escaleiraefeito larsen efecto

larsenefeito néon efecto

neonefeméride efemérideefémero efémeroeixo eixeelectricista electricistaelectroacústica

electroacústicaeléctrodo eléctrodoelenco elenco de

actoreselipse elipseem aberto en aberto

em cores a coresem diferido en

diferidoem directo en directoem fase en faseem linha en liñaem preto e branco en

branco e negroem primeira mão de

primeira manem reserva de reservaem tempo real en

tempo realemenda emendaemissão emisión emissão regional,

janela regionaldesconexión

emissor emisoremitir emitirempregado

empregadoencerramento da

emmisão peche daemisión

encurtar, reduziracurtar

endereçamentoenderezamento

ênfase énfaseenganar enganar engenheiro enxeñeiroenlace enlace enlatado enlatadoenquadramento

encadramento enquadramento,

contexto contextoenquadrar encadrar ensaio ensaioentonação entoaciónentrada entrada entrevista entrevista entrevistador

entrevistadorentrevistar entrevistarenviado especial

enviado especialepisódio anécdotaepisódio episodioequalizador

ecualizador

equalizar ecualizarequilibração

equilibradoequipamento

equipamentoequipe, equipa equipo erro erroescala escala espaçamento entre

repetidores vanespaço espazo espaço público espazo

públicoespalhar espallarespecial especialespecialização

especializaciónespectáculo

espectáculoespectador espectadorespectro espectro

electromagnéticoespuma funda

antiventoesquadrinhar

escudriñarestabilizador

estabilizadorestação estaciónestatística estatística estereofonia

estereofoníaestereofónico

estereofónicoestética estética esteticista esteticistaestético estéticoestilista estilistaestilo estiloestragado, avariado

derramadoestrangeirismo

barbarismoestrear(-se) estrear(se)estreia estreaestrela, vedeta estrelaestrutura, escaleta

estruturaestúdio estudio estudo estudoética éticaeufemismo eufemismo

evento eventoexclusiva, cacha

exclusiva expansor expansorexperto expertoexplorar explotarexportar exportarexposímetro

exposímetroexteriores exterioresextra extraextraordinário

extraordinariofabrico da

actualidadeconstrución daaxenda

facto feitofactor de kell factor

de kellfaits-divers sucesosfaixa horária franxa

horariafala fala falso falsofalso directo falso

directofantasma, imagem

dupla pantasmafax faxfazer uma fusão,

fundir fundirfazer-se eco facerse

ecofechar pechar fecho, encerramento

pechefeixe feixefibra óptica fibra

ópticaficção ficciónficha, tomada macho

chavetaficheiro ficheiro fidelidade fidelidade fidelizar fidelizarfiguração figuraciónfigurante figurantefilmagem rodaxe filmar filmar, rodarfilme filme filmoteca filmoteca

227

filtrar(-se) filtrar(se) filtro filtro fim finfinal finalfinal feliz final felizfita cinta, fitafita de limpeza cinta

limpadorafita virgem cinta virxeflash avance fluorescência

fluorescenciafluxo comunicativo em

duas etapas dobrefluxo da comunicación

focagem enfoque focar, pôr em foco

enfocarfoco foco fogos de artifício fogos

de artificiofonação fonaciónfone de ouvido

auricularfonética fonética foniatria foniatríafonoteca fonoteca fonte fonte foquista foquistafora de campo fóra de

campoformatar formatarformato formato fornecedor fornecedorfosforescência

fosforescenciafotão fotónfotografia fotografía fotograma fotogramafotómetro fotómetrofragmentação

fragmentaciónfreelance, autónomo

autónomofrequência frecuencia fundo fondofusão, encadeado

encadeadofusão, fundido fundidogabinete de

comunicação


gama gamagamma gammaganho ganancia género xénerogerador de caracteres

xerador de caracteresgerador de efeitos

xerador de efectosgesticular xesticulargira-discos tocadiscosgirafa xirafagíria argotgobo gobograde grella, reixagrade, pauta escadagrafismo grafismogrande angular

grande angular grande público gran

públicogranulação

granulacióngratuito gratuítogravação gravacióngravador gravadoragravar gravargravar base de sinc

pistargraves gravesgrelha, grade grella grupo de pressão

grupo de presióngrupo multimédia

grupo multimediaguia de programação

electrónico guieiroelectrónico deprogramación

guindaste, gruaguindastre

halo halohalogéneo halóxenohecatombe hecatombehemeroteca

hemeroteca hertz hertzhomem do tempo

home do tempohorário diúrno franxa

de día

horário nobre franxade máxima audiencia

horário nocturnofranxa de noite

hospedeira, assistenteaxudante de programa

humor humor ícone iconaiconoscópio

iconoscopioidentidade visual

identidade visualidentificação

identificación ideologia ideoloxíaidioma idiomaigualar igualariluminação

iluminación iluminador iluminadorimagem imaxe imagem de síntese

imaxe de sínteseimagens de arquivos

imaxes de arquivoimpacto impacto imparcialidade

imparcialidadeimpedância

impedanciaimprensa prensa impressão impresión impressora impresoraimprimir imprimirimprovisar improvisar inciso incisoincrustação

incrustaciónindependência

independenciaindependente

independente índex, índice índice indexar indexarindicação indicación

escénicaindicador de volume,

medidor de VUvúmetro

índice de audiênciaíndice de audiencia

infamar infamar

inflar incharinfluência influenciainfo-entretenimento

infoentretementoinforgrafia, infografia

infografíainformação

información informar informar informática

informáticainformativo

informativoinforme parte início arranque injúria inxuriainquérito enquisainquérito informeinserção insercióninserir inseririnsonorizado

insonorizadoinstalar instalarinstalar os cabos

instalar os cablesinstinto instintoíntegro íntegrointeractivo interactivointeresse interese interface interfaceinterferência

interferenciainterpretação

interpretación interpretativo

interpretativointerrupção para

publicidade cortepublicitario

intervalo intermediointervalo, pausa pausa intoxicação

intoxicaciónintriga, trama trama investimento

investimentoironia ironíajingle sintonía joeirar, peneirar

peneirarjorna, jeira xeira jornal xornal

228

jornalismoxornalismo

jornalista xornalistajustapor xustaporkelvin kelvinlaboratório

laboratoriolacónico lacónicolâmpada facholâmpada lámpada lâmpada de arco

lámpada de arcolançamento

lanzamentolapso lapso largura de banda

largo de bandalaser láserlema lemalente lenteléxico léxicoliberdade de

expressão liberdadede expresión

liberdade deinformaçãoliberdade deinformación

líder líderlimiar de audibilidade

limiar deaudibilidade

língua lingualingueta lingüetalinha de imagem liña

de imaxelinha de retardo

circuíto de retardolinha de tempo liña

de tempolinha editorial liña

editoriallista de edição guieiro

de planoslivro de estilo libro de

estilolocal local localização

localización locução locuciónlocutor locutorlogotipo logotipo

longa-metragemlongametraxe

lugar-comum tópicolúmen lumenluminância

luminancialuminosidade

luminosidadelux luxluz luz luz ambiente luz de

ambientaciónluz chave, luz

principal luz chaveluz de enchimento, luz

complementar luzde recheo

luz lateral luz lateralmagenta maxentamagnetofone

magnetófonomagnetoscópio

magnetoscopiomal distinto borrosomanipulação amaño manipular amañar manutenção

mantemento mapa mapamaquilhador

maquilladormaquilhagem

maquillaxe maquinismos tremoiamaquinista

maquinista, tremoístamarca de água digital

marca de auga dixitalmarketing

mercadotecniamáscara máscaramatéria reservada

materia reservadamaterial material material bruto bruto matinal matinalmatiz matiz matriz matrizmaxwell maxwellmediateca mediateca mediático mediáticomegabyte megabyte

meio medio meios de comunicação

de massas, mediamedios decomunicación demasas

melodramamelodrama

mensagem mensaxemenu menúmercado mercadomesa de misturas

mesa de mesturasmesa de montagem

mesa de montaxemesa redonda mesa

redonda metamorfose

metamorfosemeteorologista

meteorólogometragem metraxemicrofone micrófonomicrofone

bidireccionalmicrófonobidireccional

microfone de lapelamicrófono degravata, de lapela

microfone de mãomicrófono de rúa

microfone direccionalmicrófonodireccional

microfoneomnidireccionalmicrófonoomnidireccional

microfone sem fiomicrófono sen fíos

microfonista xirafista,microfonista

mini disco minidiscominutagem minutado minuto minutomira de teste mira de

axustemistura mesturamoda moda modem módem

moderadormoderador

moderar moderarmodo silencioso

visión sen vozmodulação

modulaciónmodulação de

amplitudemodulación daamplitude

modulação defrequênciamodulación dafrecuencia

modular modular monitor monitormonofonia monofoníamonofónico

monofónicomonólogo monólogomontagem montaxemontagem paralela

montaxe en paralelomontar montarmosaico, puzzle

mosaico móvel móbil movimento de

câmara movementode cámara

muleta, tique dalinguagem retrouso

multi-acesso multi-acceso

multimédiamultimedia

multiplex múltiplexmúsica música nanómetro nanómetronarração narración narrador narradorneve nevenitidez nitidezno activo en activono ar en antena, no arno ar! dentro!, no ar!no exterior en

exterioresno terreno no terreonos bastidores nos

bastidores

229

nota notanota coberta colas nota de imprensa nota

de prensanotícia noticia notícia de última hora

noticia de última horanotícia-bomba bomba

informativanoticiário, telejornal

noticiarionova tomada toma

novanova versão,

refundição refritonovidade novidade novo jornalismo novo

xornalismoo tempo o tempoobjectiva obxectivoobjectividade

obxectividadeobjectivo obxectivoobra cinematográfica

obra cinematográficaobscurantismo

escurantismoocultar, sonegar

ocultarofender ofenderoficial oficialoficioso oficiosoomnidireccional

omnidireccionalonda ondaonda curta onda curtaonda longa onda longaonda média onda

mediaonomatopeia

onomatopeaoperador operadoroperador de câmara

cámara, operador decámara

opinião opiniónopinião pública

opinión públicaoptimizar optimizaroral oralorçamento orzamento

orçar, orçamentarorzar

ordem orde original orixinal ortocromático

ortocromáticopacote paquetepadrão patrónpagamento pagamentopagamento por

visualização,pagamento porsessão pagamento porconsumo, pagamentopor visión

pagar aboarpala negra viseirapaleta gráfica paleta

gráficapancromático

pancromáticopanorâmica

panorámicapanorâmica rápida

varredura pantógrafo pantógrafopapagaio busto falantepara a câmara á

cámaraparadigma paradigmaparadoxo paradoxoparágrafo parágrafoparêntese paréntese paródia parodiaparónimo parónimopatear patearpatrocinador

patrocinadorpatrocinar patrocinarpatrocínio patrociniopauta, roteiro guión peça pezapelícula película penumbra penumbraperche pértega, perchaperda perdaperfil perfil pergunta preguntaperguntar preguntarperiférico periféricoperiodicidade

periodicidade

persistência arrastre persistência da visão

persistencia da visiónpersonagem personaxe personagem persoeiropersuadir persuadirpesado, carregado

amazocadopesquisa investigaciónpessoal, recursos

humanos recursoshumanos

pigmento pigmentopiloto piloto pirâmide invertida

pirámide invertidapiratear piratearpiscar pestanexarpivot, estagiário

bolseiropixel píxelplagiar plaxiar, fusilarplágio plaxioplano planoplano (de) conjunto

plano (de) conxuntoplano americano

plano americano,plano (de) tres cuartos

plano de detalhe, planofechado plano (de)detalle

plano de recurso plano(de) recurso

plano focal plano focalplano geral plano xeralplano médio plano

medioplano sequência plano

secuenciaplasma plasmaplataforma digital

plataforma dixitalpleonasmo pleonasmoplongée, picado picadopluralismo pluralismopoder poderpolarização

polarización polegada polgadapolémico polémicopolissemia polisemia

polistireno polistirenoexpandido

ponto de entrada sinalde entrada

ponto de saída sinal desaída

pôr em cena, encenarpór en escena

pôr em foco pór a focoportal portalportátil portátilporta-voz voceiro,

portavozpós-produção

posprodución potência potenciaprecisão precisiónpreço prezopredicar predicarpre-produção

preproduciónpré-roteiro,

tratamentotratamento

pressão presiónpreto negro prévia previo previsão previsiónsprevisões

meteorológicasprevisiónsmeteorolóxicas

primeiríssimo planoprimeirísimo plano

primeiro planoprimeiro plano

processamentoprocesamento

produção produción produtor produtorprodutora produtora profundidade de

campo profundidadede campo

programa programaprogramação

programación programação, guia de

programaçãoprogramación

programadorprogramador

230

projector proxectorprojector fresnel

proxector fresnelprolepse prolepseprolongar-se, alongar-

se prolongarsepromo promopromoção promociónpronunciar(-se)

pronunciar(se)propaganda

propagandapropriedade

intelectualpropiedadeintelectual

protagonistaprotagonista

prova probapublicidade

publicidade publicidade

comparativapublicidadecomparativa

publicidadeencapotadapublicidadeencuberta

publicidade enganosapublicidade enganosa

publicitário publicistapublicitário

publicitariopúblico públicopúblico-alvo público

obxectivopublireportagem

publi-reportaxepulso, impulso

impulsoquadro cadroquadro, vinheta

viñetaquadro de pessoal

cadro de persoalquebra de eixo salto

de eixequeimado queimadoquestionário

cuestionario

quota de audiênciascota de pantalla

quotidiano cotiánrádio radio radiofrequência

radiofrecuenciarajada salva de corrascunho borradorrato ratorealizador realizadorrebobinamento,

rebobinagemrebobinaxe

recapitularrecapitular

receber recibir recensão recensiónrecepção recepción receptor receptorrecortar recortarrecorte de jornal

recorte de prensaredacção redacción redactor redactorrede rede redigir redactarredução redución redundância

redundancia re-emissor reemisorreflector reflectorrefracção refracciónrefrão refrán régie control régie realización regulador reguladorreiniciar reiniciarrelação de aspecto,

relação de aparênciarelación de aspecto

relação sinal/ruídorelación sinal/ruído

relações públicasrelacións públicas

relato relatorelevante relevanterendibilidade

rendibilidaderepartição

distribución depapeis

repercussãoresonancia

repercussõesrepercusións

repetidora repetidorréplica réplicareportagem

reportaxe reporteiro autónomo

reporteiro autónomorepórter reporteiroreposição reposiciónreprodução

reproduciónreproducir reproducirreputação sona rescisão rescisiónresolução resoluciónresponder responderresponsabilidade

sucessiva, emcascata sistema deresponsabilidade enfervenza

resposta respostaressonância

resonancia resumo adianto resumo informativo

resumo informativoretoque retoqueretransmissão

retransmisiónretransmitir

retransmitir retroalimentação,

realimentaçãoretroalimentación

retrucar retrucarreunião xuntanza,

reuniónreverberação

reverberaciónrevezar-se aquendar revisar revisarrigor rigorrigoroso rigorosoriscar, suprimir

borrarritmo ritmo rolo, filme roloroteirista guionista

roteiro guiónrotina rutinarotineiro rutineirorouquidão rouquénrubrica secciónruído ruídoruído de fundo ruído

de fondoruído parasita ruído

parasitorumorejo, boato

chisme salto saltosatélite de

comunicaçõessatélite decomunicacións

satélite de difusãodirecta satélite dedifusión directa

satélite dedistribuição satélitede distribución

satélitegeoestacionáriosatélitexeoestacionario

saturação saturación secreto secretosede sedesegmento segmento segredo segredosegredo de Estado

segredo de Estadosegundo segundosegundo plano

segundo planoselecção selección selo, janela fiestrasem fim sen finsem fio, sem fios sen

fíossemanal semanalsensacionalismo

sensacionalismosensacionalista

sensacionalistasensibilidade

sensibilidade sensibilização

sensibilizaciónsequência secuencia

231

série serie serviço de limpeza

servizo de limpezaserviço público servizo

públicoservidor de vídeo

servidor de vídeosessão sesión sigilo profissional,

segredo profissionalsegredo profesional

sigla siglasigno signosilenciador silenciador silêncio silencio silhueta silueta sinal sinal sinal de retorno sinal

de retornosincronia sincroníasincronismo

sincronismosincronismo de

gerador xerador desincronismo

sincronização labialsincronización labial

sinédoque sinécdoquesingeleza, simplicidade

sinxelezasinopse sinopsesíntese síntese sintonização

sintonizaciónsintonizar sintonizarsituar situarslogan slogansoar soarsobrecarga sobrecargasociedade sociedade som son som directo son directosondagem sondaxesonorização

sonorizaciónsonoro sonoro -a standard estándar subdirector

subdirectorsubjectividade

subxectividadesubjectivo subxectivo

subornar subornarsubtítulo, legenda

subtítulosubvenção, subsídio

subvenciónsucesso suceso sulco sucosumário sumariosuperposição

sobreimpresión,superposición

superposição, aliasingsuperposición deespectro

superproduçãosuperprodución

supervisar supervisarsupervisor de som

supervisor de sonsuporte soporte suspense suspense tally, lâmpada piloto tapa-buracos de

recheotaquitoscópio

taquitoscopiotaxa binária taxa

binariataxa de erro nos bits

taxa de erro nos bits teclado tecladotécnica técnica tecnicismo tecnicismotécnico técnicotécnico de montagem

mesturadortecnologia tecnoloxíateia de aranha

arañeira mundial tela, ecrà de cristal

líquido pantalla decristal líquido

tele- tele-telecomandado

teledirixidotelecomando mando a

distanciatelecomédia

telecomedia telecomunicação

telecomunicación

teleconferênciateleconferencia

teledifusão teledifusióntele-ensino, telescola

telensinotelefilme telefilmetelefone teléfonotelegénia telexeniatelegénico telexénicotelejornal telexornaltelemática telemáticatelenovela telenovelateleobjectiva

teleobxectivoteleprompter

apuntador electrónicotele-realidade tele-

realidade telespectador

telespectadorteletexto teletextotelevendas teletendatelevisão televisióntelevisão de pagamento

por sessão televisióná carta

televisão por cabo,televisão a cabotelevisión por cable

televisão por satélitetelevisión por satélite

televisivo televisivotelevisor televisortelex teletipo temático temáticotemperatura de cor

temperatura de cortempo de antena,

direito de antenadereito de antena

temporada tempada temporário temporal tenaz tenaztendencioso

tendenciosotensão tensión terminal terminaltesourada tesoiradatessitura tesituratestemunha testemuñatestemunho testemuñotetrafonia tetrafonía

texto textotipografia tipografíatiragem tiraxetítulo titular título título tom ton tomada toma tomar notas, tirar

notas tomar notastradução, versão

tradución tradutor tradutortragédia traxedia trailer avance trama trama transcrição

transcricióntransdutor transdutortransformador

transformadortransição transicióntransístor transistor trânsito tránsitotransmissão

transmisióntransmitir transmitirtrês dimensões tres

dimensiónstríade tríadetribuna tribuna tricromia tricromíatrilhado, gasto manidotríodo tríodotripé trípode, trespéstroca trocotrompe l’oeil, engana-

olho trampantollotruca truca truca de animação

cámara de animacióntrucagem trucaxetubo de câmara tubo

de cámaratubo de televisão tubo

de televisióntubo, válvula de raios

catódicos tubo deraios catódicos

turno xeira, quendatv teleultraje aldraxeunidade unidade

232

unidade de disquetedisqueteira

unidade móvelunidade móbil

unidireccionalunidireccional

universo estatísticouniverso estatístico

urgente urxenteutente usuarioútil útilvacilar, hesitar

vacilarvaloração valoraciónvalorar valorarvariação dialectal,

provincianismodialectalismo

variedades, magazineprograma devariedades

varredura varreduravazamento sopro

vazar filtrar venenoso velenosoveracidade

veracidadeverborreia verborreaverbosidade verbaverde verdeverificação

verificaciónverificar comprobarverosímil verosímilversão versión versátil versátilvestiário vestiario vestimenta vestimentavestuário, roupas

vestiario vídeo vídeo vídeo a pedido, video

on demand vídeo ácarta

vídeo amadorvideoafeccionado

vídeo musical vídeomusical

videocâmaravideocámara

videocassetevideocasete

videoconferênciavideoconferencia

videodisco videodiscovideojornalista

videoxornalistavideoteca videoteca videotexto videotextovinheta cabeceira,

careta virgem virxevirtual virtualvisionamento

visionamentovisionar visionarvisível visiblevisor visorvista vista

visual visualvisualizar visualizar vocábulo vocábulovocalista vocalistavolante arrastre volt, vóltio voltvoltar, rebobinar

rebobinarvolume volume voz voz watt, vátio wattwipe, cortina cortinazapping peteiradazona zonazona cega, de sombra

zona de sombrazoom obxectivo de

focal variable, zoomzunido, zumbido

zunido

233

235

EQUIVALENCIAS DOS TERMOS CASTELÁN-GALEGO

a cámara á cámaraabatir abateraberración aberraciónaberración cromática

aberración cromáticaaberración esférica

aberración esféricaabertura abertura abertura angular

abertura angularabertura relativa

abertura relativaabonado abonadoabonar aboarabonarse abonarseabordar abordar abrir de negro abrir

de negroabrir diafragma abrir

o diafragmaabrir micro abrir o

microabsorción absorciónabuchear apuparacceso condicional

acceso condicionalaccesorio accesorio accesorista

accesoristaacción acción ¡acción! acción!acción continuada

acción continuadaacción paralela acción

paralelaaceptación aceptaciónacimut acimut

acontecimientoacontecemento

acoplar acoplar acople, acoplamiento

acoplaxe acortar acurtaracotación indicación

escénicaacreditación

acreditaciónacreditado acreditado acribillar abouxaractivo activoactor actoractor de reparto,

secundario actorsecundario

actor invitado actorconvidado

actor principal actorprincipal

actuación actuaciónactualidad

actualidade actualidad

permanenteactualidadepermanente

acuerdo acordo acumulación de

audienciaacumulación deaudiencia

acumuladoracumulador

acústica acústica acústico acústico

adaptaciónadaptación

adaptador adaptadoraderezo aderezo aditivo aditivoadjudicar adxudicar administración

administración administrador del

sistemaadministrador dosistema

adquisiciónadquisición

adyacenciaadxacencia

agencia de noticiasaxencia de noticias

agenda axenda agente artístico axente

artísticoagudos agudosaguja agulla ahogarse afogaraire ar, aireajustar axustar ajuste axusteajuste de blanco

axuste do brancoaldea global aldea

globalaligerar alixeiraralmacenamiento

almacenamento alocución alocuciónalta definición alta

definición

alta fidelidad altafidelidade

altavoz altofalantealtavoz de agudos

altofalante de agudosaltavoz de graves

altofalante de gravesalusión alusiónamañar amañaramaño amaño amarillo amareloamazacotado

amazocadoambientación

ambientaciónambientación sonora

ambientación sonoraambientar ambientarambiente ambiente ambigüedad

ambigüidadeameno amenoamortiguación

amortecemento amperio ampereampliación

ampliaciónampliar ampliaramplificador

amplificadoramplitud amplitudeanáglifo anáglifoanagrama anagramaanalepsis analepseanales anaisanálisis análiseanalógico analóxico

ancho de banda largode banda, ancho debanda

anécdota anécdotaanecoico anecoicoanglicismo anglicismoángulo ángulo anillos aneis de

dispersiónanimación animación animador animadoránodo ánodoanónimo anónimoanotación anotaciónanotador anotadoranotar anotarantecedentes

antecedentesantena antenaantena colectiva

antena colectivaantena direccional

antena direccionalantena individual

antena individualantena

omnidireccionalantenaomnidireccional

antena parabólicaantena parabólica

anticipación, prolepsisanticipación, prolepse

anticipar anticipar anticiparse anticiparseantítesis antíteseantorcha fachoanuario anuarioanunciante anunciante anuncio anuncio aparato aparello,

aparatoapariencia aparenciaapertura aperturaaplaudir aplaudiraplauso aplausoaplazamiento

adiamentoapocalíptico

apocalípticoapología apoloxíaapostar apostar

apuntar apuntar archivo arquivo arco voltaico arco

voltaicoárea de difusión área

de difusiónárea de seguridad área

de seguranzaargot argotargumento argumento arranque arranque arrastre arrastre arrastre de títulos

arrastre de títulosarreglar amañar arreglo amaño,

arranxoartista artistaasamblea asembleaaséptico asépticoasí se hizo, cómo se

hizo como se fixoasignar asignar asistente asistenteataviar(se) ataviar(se)atrecista aderecistaatrezo aderezo atribuir atribuíratril atrilaudible audibleaudición audición audiencia audienciaaudiencia acumulada

audiencia acumuladaaudiencia especializada


audiencia generalistaaudiencia xeneralista

audiencia útilaudiencia útil

audimetría audimetríaaudímetro audímetroaudiovisual

audiovisual auditorio auditorioauricular, pinganillo

auricularautocensura

autocensuraautónomo autónomo

autopistas de lainformaciónautoestradas dainformación

autor autorautorizar autorizaravance avance, adiantoavance, tráiler avance avance cuadro a cuado

avance cadro a cadroavance informativo

adianto informativoavance rápido avance

rápidoaviso avisoayudante axudanteazafata axudante de

programaazul azulazuzar acirrarbalance balancebálsamo de Canadá

bálsamo do Canadábanco de datos banco

de datosbanda bandabanda base banda basebanda de día franxa de

díabanda de frecuencias

banda de frecuenciasbanda de seguridad

banda de gardabanda de sonido banda

de sonbanda horaria, franja

horaria franxahoraria

banda internacionalbanda internacional

banda sonora bandasonora

bandera bandeirabarbarismo

barbarismobarras de color barras

de corbarrido varredura barroco barrocobase de datos base de

datosbastidores bastidores

batería bateríabatir, dar palmas bater

as mansbecario bolseirobiblia bibliabibliografía

bibliografíabiblioteca biblioteca bidireccional

bidireccionalbinario binariobiografía biografíabloque bloquebloque publicitario

bloque publicitariobobina, galleta bobinaboletín informativo

boletín informativobombardear

bombardear bombazo bomba

informativaborrador borradorborrar borrarborroso borrosobreve brevebrillo brillo broma, chascarrillo

chanzabruto bruto bucle bucle busto parlante busto

falantebuzón de voz caixa de

vozbyte bytecabalgado

encabalgamentocabecera cabeceira cabeza, cabezal cabezacabina cabinacable cablecable coaxial cable

coaxialcable óptico cable

ópticocablear instalar os

cablescaché remuneracióncacofonía cacofoníacadena de televisión

cadea de televisión

236

cadena generalistacadea xeneralista

cadencia cadencia caja acústica caixa

acústicacaleidoscopio

calidoscopiocalentar quecercalibración

calibracióncalumnia calumniacámara cámara cámara, operador de

cámara cámara,operador de cámara

cámara al hombrocámara ao lombo

cámara de animacióncámara de animación

cámara lenta cámaralenta

cámara objetivacámara obxectiva

cámara ocultacámara oculta

cámara rápidacámara rápida

cámara subjetivacámara subxectiva

camerino camerinocampo campo canal canle canal temático cadea

temáticacandela candelacandente candentecanon canoncañón electrónico

canón electrónicocapacidad capacidade carácter caráctercaracterizar

caracterizar careta, cabecera

caretacarné de prensa carné

de prensacarro de cámara

carro de cámaracarta de ajuste mira

de axuste

cartera de publicidadcarteira depublicidade

cartón piedra cartónpedra

cartucho cartuchocascos cascoscasete casetecátodo cátodocautivar cativarceder cedercensura censura centrar, encuadrar

centrarcentro de producción

de programas centrode produción deprogramas

centro óptico centroóptico

centro repetidorcentro repetidor

cerrar pechar chantaje, extorsión

chantaxecharla charla charlar leriarchirriar chiarchisme chisme chispa chispachivato pilotocián cianociberespacio

ciberespazociclorama cicloramacierre pechecierre de emisión

peche da emisióncine cine cine mudo cine mudo,

cine silenciosocine sonoro cine

sonoro, cine faladocineasta cineastacinemascopio

cinemascopiocinescopio cinescopiocinta cinta, fitacinta limpiadora cinta

limpadoracinta virgen cinta

virxe

circuito circuítocircuito abierto de

televisión circuítoaberto de televisión

circuito cerrado detelevisión circuítopechado de televisión

circuito de retardocircuíto de retardo

cita citaclaqueta claquetaclaridad claridade claroscuro claroscuroclasificación

clasificacióncláusula de conciencia


clavija, ficha chavetacliché clixéclímax clímaxcoautor coautorcobertura cobertura codificado codificadocodificador

codificadorcodificar codificarcódigo de tiempo

código de tempocódigo deontológico

código deontolóxicocolaborador

colaboradorcolas colas coloquio coloquio color cor, color comedia de situación

comedia de situación comentarista

comentaristacomodín comodíncompensador

compensadorcompetencia

competencia compilación

compilacióncompositor

compositorcompresor compresorcomprobar

comprobar

comunicacióncomunicación

comunicadocomunicado

comunicadorcomunicador

comunicar comunicar concesión concesiónconcierto concertoconcisión concisiónconcurso concurso conducir conducircondutor condutorconectador, conector

conectadorconexión conexión confidencial

confidencialconfidente confidenteconflicto conflito congelar conxelarconsejo de redacción

consello de redacciónconsola consolaconsorcio de medios

consorcio de mediosconstrucción de

agenda construciónda axenda

consultorioconsultorio

contactos contactoscontador de cinta

contador do tempo dafita

contenido contido contestador

automáticocontestadorautomático

contexto contextocontinuidad

continuidadecontorno contorno contraluz contraluz contrapicado

contrapicadocontraplano

contraplanocontraprogramación

contraprogramación

237

contraseña contrasinalcontrastar contrastarcontraste contraste contrato contratocontrol control control de realización

control de realizaciónconversación conversaconvertidor, conversor

convertedorcopia copiacopia maestra copia

mestracopiar copiarcoproducción

coproducióncorchete corchetecoreógrafo coreógrafocorrección correccióncorregir corrixircorreo electrónico

correo electrónicocorreo electrónico

carta electrónicacorresponsal

correspondentecorte corte corte publicitario corte

publicitariocortinilla cortinacorto curtocortocircuito

curtocircuítocortometraje

curtametraxecotidiano cotiáncredibilidad

credibilidadecrédito cretocréditos créditoscribar peneirarcrítica crítica crítico críticocrominancia

crominanciacrónica crónica cronológico

cronolóxicocronometraje

cronometraxecuaderno caderno

cuaderno ATA cadernoATA

cuadrafonía, tetrafoníatetrafonía

cuadro cadrocubrir cubrir cuenta atrás conta

atráscuento conto cuerpo corpocuestionario

cuestionarioculebrón, telenovela

telenovelacultura cultura cuota cotacuota de pantalla cota

de pantalla cupón cupóndar la réplica dar a

réplica dato dato de perfil de perfilde primera mano de

primeira mande relleno de recheode reserva de reservadebate debate debatir debaterdebut, estreno debutdebutar, estrenarse

debutardecibelio decibeldeclaraciones

declaraciónsdecorado decoradodecorador decoradordefinición definicióndelegación delegacióndemodular demodular¡dentro! dentro!deontología

deontoloxíadepartamento

departamento derecho a la

información dereito áinformación

derecho a la intimidaddereito á intimidade

derecho a la propiaimagen dereito ápropia imaxe

derecho al honordereito á honra

derecho de antenadereito de antena

derecho de lainformación dereitoda información

derecho derectificación dereitode rectificación

derecho de respuestadereito de resposta

derechos de autordereitos de autor

desacreditardesacreditar

desbarrar esbardallardescartar descartardescodificador

descodificador descodificar

descodificardesconexión

desconexión descripción descricióndesenfoque desenfoquedesenlace desenlacedesformatear

desformatardesglose, análisis de

guión análise deguión

desincronizacióndesincronización

desinformardesinformar

desmagnetizadordesmagnetizador

desmentir desmentirdespacho despachodestacar destacar destapar destapardiafonía diafoníadiafragma diafragmadialectalismo

dialectalismodiálogo diálogo dialoguista dialoguistadiario diario

dibujos animadosdebuxos animados

dicción diccióndietas axudas de custodifamación difamacióndifracción difraccióndifundir difundirdifusión difusión difusor difusordigital dixitaldigitalizar dixitalizardilatación dilatación dimisión dimisióndiodo díododirección dirección direccional direccionaldireccionamiento

enderezamentodirecto directodirector directordisco discodisco compacto disco

compactodisco duro disco durodiscoteca discoteca discrepar discrepardiseño deseñodisfraz disfrace disonancia cognitiva

disonancia cognitivadisquete disquetedisquetera disqueteiradistancia focal

distancia focaldistorsión distorsión distribución

distribucióndoblador dobradordoblaje dobraxe doblar dobrardoble dobredoble flujo de

comunicación dobrefluxo da comunicación

docudrama docudrama documentación

documentación documental

documental documentalista

documentalistadramático dramático

238

dramatizardramatizar

dúplex dúplexduración dura,

duracióneco eco ecualizador

ecualizadorecualizar ecualizaredición edición editar editareditor editoreditorial editorialefecto efecto efecto bumerán efecto

búmerangefecto escalera efecto

escaleiraefecto larsen efecto

larsenefecto neón efecto

neonefeméride efemérideefímero efémeroeje eixeelectricista electricistaelectroacústica

electroacústicaelectrodo eléctrodoelipsis elipseemisión emisión emisor emisoremitir emitirempalmadora

empalmadoraempalme empalmeemplazar emprazarempleado empregadoen abierto en abertoen activo en activoen antena en antenaen blanco y negro en

branco e negroen color a coresen diferido en diferidoen directo en directoen el aire no aren espera á esperaen exteriores en

exterioresen fase en faseen línea en liña

en tiempo real entempo real

en vivo en vivoencadenado

encadeadoencuadrar encadrar encuadre

encadramento encuesta enquisaénfasis énfaseenfocar enfocarenfoque enfoque engañar enganar enlace enlace enlatado enlatadoenmienda emendaensayo ensaioentonación entoaciónentradilla entrada entre bastidores nos

bastidoresentretenimiento

entretementoentrevista entrevista entrevistador

entrevistadorentrevistar entrevistarenviado especial

enviado especialepisodio episodioequilibrado

equilibradoequipo equipamentoequipo equipo error erroesbozo bosquexoescala escala escaleta, escalada

escadaescena escena escenificar pór en

escena escenografía

escenografía escenógrafo

escenógrafoescudriñar, investigar

escudriñareslogan sloganespacio espazo espacio público

espazo público

esparcir espallarespecial especialespecialización

especializaciónespectáculo

espectáculoespectador espectadorespectro espectro

electromagnéticoestabilizador

estabilizadorestación estaciónestadística estatística estándar estándar estereofonía

estereofoníaestereofónico

estereofónicoestética estética estético estéticoesteticista esteticistaestilista estilistaestilo estiloestrella estrelaestrenar(se)

estrear(se)estreno estreaestribillo refrán estropeado derramadoestructura, escaleta

estruturaestudio estudoestudio, plató estudio ética éticaeufemismo eufemismoevento eventoexclusiva exclusiva expansor expansorexpediente expediente experto expertoexploración

exploraciónexplotar explotarexportar exportarexposímetro

exposímetroexteriores exterioresextra extraextraordinario

extraordinariofactor de kell factor

de kell

falsa aperturaapertura falsa

falso falsofalso directo falso

directofama sona fantasma pantasmafax faxfecha datafibra óptica fibra

ópticaficción ficciónfichero ficheiro fidelidad fidelidade fidelizar fidelizarfiguración figuraciónfigurante, comparsa

figurantefilmar filmarfilme, película filme filmoteca filmoteca filtrar(se) filtrar(se)filtro filtro fin finfinal finalfinal feliz final felizfirma sinaturafirmar asinar fluorescencia

fluorescenciafoco foco fonación fonaciónfondo fondofonética fonética foniatría foniatríafonoteca fonoteca foquista foquistaformatear formatarformato formato fosforescencia

fosforescenciafotografía fotografía fotograma fotogramafotómetro fotómetrofotón fotónfragmentación

fragmentaciónfrecuencia frecuencia fuegos artificiales

fogos de artificiofuente fonte

239

fuera de campo fóra decampo

funda antiviento,alcachofa fundaantivento

fundido fundidofundido de apertura

fundido de aperturafundido de cierre

fundido de pechefundido en negro

fundido en negrofundido encadenado

fundido encadeadofundir fundirfusilar fusilargabinete de prensa


gama gamagamma gammaganancia ganancia gazapo cazapogenerador de

caracteres xerador decaracteres

generador de efectosxerador de efectos

generador desincronismos xeradorde sincronismo

género xénerogesticular xesticulargobo gobograbación gravacióngrabadora gravadoragrabar gravargrafismo grafismogran angular grande

angular gran primer plano

gran primeiro planogran público gran

públicogranulación,

granuladogranulación

gratuito gratuítograves gravesgrúa guindastregrupo de presión

grupo de presión

grupo multimediagrupo multimedia

guía de programaciónguieiro (electrónico)de programación

guión guión guión de rodaje guión

de gravaciónguionista guionistahabla fala hacer gestos acenarhacerse eco facerse ecohalo halohalógeno halóxenohaz feixehecatombe hecatombehecho feitohemeroteca

hemeroteca hercio, hertz hertzhombre del tiempo

home do tempohorario de noche

franxa de noitehorario estelar, horas

de máxima audienciafranxa de máximaaudiencia

humor humor icono iconaiconoscopio

iconoscopioidentidad visual

identidade visualidentificación

identificación ideología ideoloxíaidioma idiomailuminación

iluminación iluminador iluminadorimagen imaxe imagen de síntesis

imaxe de sínteseimagen fraccionada

imaxe fraccionadaimagen pixelada,

aspecto de mosaicomosaico

imágenes de archivoimaxes de arquivo

impacto impacto

imparcialidadimparcialidade

impedanciaimpedancia

impresión impresión impresora impresoraimprimir imprimirimprovisar improvisar impulso, pulso impulsoin situ in situinalámbrico, sin hilos

sen fíosinciso incisoincrustación

incrustaciónindependencia

independenciaindependiente

independente indexar, indizar

indexaríndice índice índice de audiencia

índice de audienciaíndice de error binario

taxa de erro nos bits infamar infamarinflar, hinchar incharinfluencia influenciainfoentretenimiento

infoentretementoinfografía infografíainformación

información informar informar informática

informáticainformativo

informativoinforme informeingeniero enxeñeiroinjuria inxuriainserción insercióninsertar inseririnsonorizado

insonorizadoinstalar instalarinstinto instintoíntegro íntegrointeractivo interactivointercambio trocointerés interese

interfaz interfaceinterferencia

interferenciaintermedio intermediointerpretación

interpretación interpretativo

interpretativointoxicación

intoxicacióninversión investimentoinvestigación

investigacióninvitado convidadoironía ironíajefe xefejirafa xirafajirafista xirafistajornada xeira kelvin kelvinlabia verbalaboratorio laboratoriolacónico lacónicolámpara lámpada lámpara de arco

lámpada de arcolanzamiento

lanzamentolápiz óptico lapis

ópticolapsus, lapso lapso largometraje

longametraxeláser láserlema lemalengua lingualengüeta lingüetalente lenteléxico léxicolibertad de expresión

liberdade de expresiónlibertad de

informaciónliberdade deinformación

libro de estilo libro deestilo

líder líderlínea de imagen liña de

imaxelínea de tiempo liña de

tempo

240

línea editorial liñaeditorial

listín de planosguieiro de planos

llave de croma chavede croma

local local localización

localización locución locuciónlocutor locutorlogotipo logotipolongitud de onda

lonxitude de ondalumen lumenluminancia

luminancialuminosidad

luminosidadelux luxluz luz luz de ambiente luz de

ambientaciónluz de contra luz de

contraluz de relleno luz de

recheoluz lateral luz lateralluz llave, luz principal

luz chavemagacín, revista

programa devariedades

magenta maxentamagnetófono

magnetófonomagnetoscopio

magnetoscopiomando a distancia

mando a distanciamanido manidomantenimiento

mantemento mapa mapamaquillador

maquilladormaquillaje maquillaxe maquinista,

tramoyistamaquinista, tremoísta

marca de agua digitalmarca de auga dixital

máscara máscaramateria reservada

materia reservadamaterial material matinal matinalmatiz matiz matizar matizarmatriz matrizmaxwell maxwellmediateca mediateca mediático mediáticomedio medio medios de

comunicación demasas medios decomunicación demasas

megabyte megabytemelodrama

melodrama mensaje mensaxemenú menúmercado mercadomercadotecnia

mercadotecniamesa de mezclas mesa

de mesturasmesa de montaje

mesa de montaxemesa redonda mesa

redonda metamorfosis

metamorfosemeteorólogo

meteorólogometraje metraxemezcla mesturamezclador mesturadormicrófono micrófonomicrófono

bidireccionalmicrófonobidireccional

micrófono de callemicrófono de rúa

micrófono de corbatamicrófono de gravata

micrófono direccionalmicrófono direccional

micrófonoinalámbricomicrófono sen fíos

micrófonoomnidireccionalmicrófonoomnidireccional

minidisco minidiscominutado minutado minuto minutomoda moda módem módemmoderador

moderadormoderar moderarmodo silencio visión

sen vozmodulación

modulaciónmodulación de

amplitudmodulación daamplitude

modulación defrecuenciamodulación dafrecuencia

modular modular mojarse mollarsemonitor monitormonofonía monofoníamonofónico

monofónicomonólogo monólogomontador montadormontaje montaxemontaje paralelo

montaxe en paralelomontar montarmorbo morbomoverse, oscilar

abanearmóvil móbil movimiento de

cámara movementode cámara

muestra mostramuestreo mostraxe muletilla retrousomulti-acceso multi-

accesomultimedia

multimediamúltiplex múltiplex

munición de fogueomunición sen balas

música música nanómetro nanómetronarración narración narrador narradornegro negro nieve nevenitidez nitideznota notanota de prensa nota

de prensanoticia noticia noticia de última hora

noticia de última horanoticiario noticiarionovedad novidade nudo nónueva toma toma

novanuevo periodismo

novo xornalismoobjetividad

obxectividadeobjetivo obxectivoobra cinematográfica

obra cinematográficaocultar ocultarofender ofenderoficial oficialoficioso oficiosoomnidireccional

omnidireccionalonda ondaonda corta onda curtaonda larga onda longaonda media onda

mediaonomatopeya

onomatopeaoperador operadoropinión opiniónopinión pública

opinión públicaoptimar, optimizar

optimizaroral oralorden orde ordenador ordenadororiginal orixinal ortocromático

ortocromático

241

oscurantismoescurantismo

pago pagamentopago por consumo,

pago por unidad vistapagamento porconsumo, pagamentopor visión

palanca de mandopanca de mando

paleta gráfica paletagráfica

pancromáticopancromático

panorámicapanorámica

pantalla pantalla pantalla de cristal

líquido pantalla decristal líquido

pantalla de plasmapantalla de plasma

pantalla plana pantallaplana

pantógrafo pantógrafopaquete paqueteparadigma paradigmaparadoja paradoxoparéntesis paréntese parodia parodiaparónimo parónimoparpadeo escintilaciónpárrafo parágrafoparrilla, rejilla grella parte parte patalear patearpatrocinador

patrocinadorpatrocinar patrocinarpatrocinio patrociniopatrón patrónpausa pausa película película peluquería sala de

peiteadopeluquero peiteadorpenumbra penumbrapercha perchaperchista perchistapérdida perdaperfil perfil periférico periférico

periodicidadperiodicidade

periódico xornalperiodismo xornalismoperiodista xornalistapersistencia de visión,

persistencia retinianapersistencia da visión

personaje personaxe personalidad persoeiropersuadir persuadirpértiga pértegapestañear pestanexarpicado picadopieza pezapigmento pigmentopiloto piloto pirámide invertida

pirámide invertidapiratear piratearpisotón pisónpistar pistarpíxel píxelplagiar plaxiarplagio plaxioplano planoplano (de) conjunto

plano (de) conxuntoplano (de) detalle

plano (de) detalleplano (de) recurso

plano (de) recursoplano (de) tres cuartos

plano (de) tres cuartosplano americano plano

americanoplano focal plano focalplano general plano

xeralplano medio plano

medioplano secuencia plano

secuenciaplantilla cadro de

persoalplasma plasmaplataforma digital

plataforma dixitalpleonasmo pleonasmopluralismo pluralismopoder poder

polarizaciónpolarización

polémico polémicopoliestireno expandido

polistireno expandidopolisemia polisemiaponer a foco pór a focoportal portalportátil portátilportavoz voceiroposproducción

posprodución potencia potenciaprecio prezoprecisión precisiónpredicar predicarpregonar pregoarpregunta preguntapreguntar preguntarprensa prensa preproducción

preproduciónpresentación

presentaciónpresentador

presentadorpresión presiónpresupuestar orzarpresupuesto orzamentoprevio previo previsiones previsiónsprevisiones

meteorológicasprevisiónsmeteorolóxicas

primer plano primeiroplano

primerísimo planoprimeirísimo plano

primicia primiciaprocesado,

procesamientoprocesamento

producción produción productor produtorproductora produtora profundidad de campo


programa programa programa de diálogo,

programa de

testimonios programade testemuños

programaciónprogramación

programadorprogramador

prolepsis prolepseprolongarse

prolongarsepromo promopromoción promociónprompter, apuntador

apuntador electrónicopronunciar pronunciar pronunciarse

pronunciarsepropaganda

propagandapropiedad intelectual

propiedade intelectualprotagonista

protagonista proyector proxectorproyector fresnel

proxector fresnelprueba probapublicidad publicidade publicidad

comparativapublicidadecomparativa

publicidad encubiertapublicidade encuberta

publicidad engañosapublicidade enganosa

publicista publicistapublicitario

publicitariopúblico públicopúblico objetivo

público obxectivopublirreportaje publi-

reportaxepulgada polgadaquemado queimadorabiosa actualidad

actualidade rabiosaradio radio radiofrecuencia

radiofrecuenciaráfaga, indicativo

indicativo

242

ráfaga, salva de colorsalva de cor

ralentí ralentíratón ratorealización realización realizador realizadorrebobinado

rebobinaxerebobinar rebobinarrecámara,

compartimento decinta compartimentoda cinta

recapitularrecapitular

recepción recepción receptor receptorrecibir recibir recortar recortarrecorte de prensa

recorte de prensarecursos humanos,

plantilla recursoshumanos

red rede red mundial arañeira

mundial redacción redacción redactar redactarredactor redactorredactor jefe redactor

xefereducción redución redundancia

redundancia reemisor reemisorreflector reflectorrefracción refracciónrefrán refrán refrito refritoregidor rexedorregulador reguladorreiniciar reiniciarrejilla grella, reixarelación de aspecto

relación de aspectorelación señal/ruido

relación sinal/ruídorelaciones públicas

relacións públicas relato relatorelevante relevante

rentabilidadrendibilidade

reparto distribuciónde papeis

reparto, elenco elencode actores

repercusionesrepercusións

repetidor repetidorrepicado repicadorepicar repicarréplica réplicareplicar retrucarreportaje reportaxe reportero reporteiroreportero autónomo

reporteiro autónomoreposición reposiciónreproducción

reproduciónreproducir reproducirrescisión rescisiónreseña, recensión

recensiónresolución resoluciónresonancia resonancia responder responderresponsabilidad en

cascada sistema deresponsabilidade enfervenza

respuesta respostaresumen informativo

resumo informativoretardo retardoretoque retoqueretransmisión

retransmisiónretransmitir

retransmitir retrasar atrasarretraso atrasoretroacción

retroacciónretroalimentación

retroalimentaciónreunión xuntanza,

reuniónreverberación

reverberaciónrevisar revisarrigor rigor

riguroso rigorosoritmo ritmo rodaje rodaxe rodar rodarrollo roloronquera rouquénrótulos de crédito

rótulos de créditorueda de prensa rolda

de prensaruido ruídoruido de fondo ruído

de fondoruido parásito ruído

parasitorumor rumorrutina rutinarutinario rutineirosalir al aire saír ao arsalto saltosalto de eje salto de

eixesastre xastresastrería xastraría satélite de

comunicacionessatélite decomunicacións

satélite de difusióndirecta satélite dedifusión directa

satélite dedistribución satélitede distribución

satélitegeoestacionariosatélitexeoestacionario

saturación saturación sección secciónsecreto segredosecreto secretosecreto de Estado

segredo de Estadosecreto profesional

segredo profesionalsecuencia secuenciasede sedesegmento segmento segundo segundosegundo plano

segundo plano

selección selección semanal semanalseñal sinal señal de entrada sinal

de entradaseñal de retorno sinal

de retornoseñal de salida sinal

de saídasencillez sinxelezasensacionalismo

sensacionalismosensacionalista

sensacionalistasensibilidad

sensibilidade sensibilización

sensibilizaciónserie serie servicio de limpieza

servizo de limpezaservicio público

servizo públicoservidor de vídeo

servidor de vídeosesión sesión sigla siglasigno signosilbidos asubíossilenciador

silenciador silencio silencio silueta silueta sin fin sen finsincronía sincroníasincronismo

sincronismosincronización labial

sincronización labialsinécdoque

sinécdoquesinopsis sinopsesíntesis síntese sintonía sintonía sintonización

sintonizaciónsintonizar sintonizarsobornar subornarsobre el terreno no

terreosobrecarga

sobrecarga

243

sobreimpresiónsobreimpresión

sociedad sociedade solapamiento

superposición deespectro

sonar soarsondeo sondaxesonido son sonido directo son

directosonorización

sonorizaciónsonoro sonoro -a soplo soprosoporte soporte subdirector subdirectorsubjetividad

subxectividadesubjetivo subxectivosubtítulo subtítulosubvención subvenciónsuceso suceso sumario sumariosuministrador,

proveedor fornecedorsuperposición

superposiciónsuperproducción

superproduciónsupervisar supervisarsupervisor de sonido

supervisor de sonsurco sucosuspense suspense talonar, igualar igualartaquitoscopio

taquitoscopiotarjeta cartóntasa binaria taxa

binariateclado tecladotécnica técnica tecnicismo tecnicismotécnico técnicotecnología tecnoloxíatele- tele-tele teletelecomedia

telecomedia telecomunicación

telecomunicación

teleconferenciateleconferencia

telediario telexornalteledifusión

teledifusiónteledirigido teledirixidotelefilme telefilmeteléfono teléfonotelegenia telexeniatelegénico telexénicotelemática telemáticatelenseñanza telensinoteleobjetivo

teleobxectivotelerrealidad tele-

realidade teleserie teleserietelespectador,

televidentetelespectador

teletexto teletextoteletienda teletendateletipo teletipo televisión televisióntelevisión a la carta

televisión á cartatelevisión por cable

televisión por cabletelevisión por satélite

televisión por satélitetelevisivo televisivotelevisor televisortema tematemático temáticotemperatura de color

temperatura de cortemporada tempada temporal temporal tenaz tenaztendencioso

tendenciosotensión tensión tergiversar terxiversarterminal terminaltertulia faladoiro tesitura tesituratestigo testemuñatestimonio testemuñotexto texto(el) tiempo o tempotijeretazo, tijeretada

tesoirada

tipografía tipografíatirada tiraxetitular titular título, rótulo título,

rótulo título título títulos de crédito

títulos de créditotocadiscos tocadiscostoma toma tomar notas, tomar

apuntes tomar notastono ton tópico tópicotraducción tradución traductor tradutortráfico, tránsito

tránsitotragedia traxedia trama trama tramoya tremoiatramoyista tremoístatrampantojo

trampantollotranscripción

transcricióntransductor transdutortransformador

transformadortransición transicióntransistor transistor transmisión

transmisióntransmitir transmitirtratamiento tratamento tres dimensiones tres

dimensiónstríada, tríade tríadetribuna tribuna tricromía tricromíatriodo tríodotrípode trípode, trespéstruca truca truco, trucaje trucaxetubo de cámara tubo

de cámaratubo de rayos catódicos

tubo de raioscatódicos

tubo de televisión tubode televisión

turnarse aquendar

turno xeira, quendaubicar, situar situarultraje aldraxeumbral de audibilidad

limiar de audibilidadeunidad unidade unidad móvil unidade

móbilunidireccional

unidireccionaluniverso estadístico

universo estatísticourgente urxenteusuario usuarioútil útilvacilar vacilar¡vale! boa!valoración valoraciónvalorar valorarvano vanvatio wattvenenoso velenosoventana fiestraveracidad veracidadeverborrea verborreaverde verdeverificación

verificaciónverosímil verosímilversátil versátilversión versión vestimenta vestimentavestuario vestiario vídeo vídeo vídeo a la carta, vídeo

bajo demanda vídeoá carta

vídeo musical vídeomusical

videoaficionadovideoafeccionado

videocámaravideocámara

videocasete videocasetevideoconferencia

videoconferenciavideodisco videodiscovideoperiodista

videoxornalistavideoteca videoteca videotexto videotextoviñeta viñeta

244

virgen virxevirtual virtualvisera viseiravisible visiblevisionado

visionamentovisionar visionar

visor visorvista vista visual visualvisualizar visualizar vocablo vocábulovocalista vocalistavocalizar vocalizar

volcar vertervoltio voltvolumen volume voz voz vúmetro, indicador de

volumen vúmetroyuxtaponer xustapor

zapeo peteiradazona zonazona de sombra zona

de sombrazoom obxectivo de

focal variable, zoomzumbido zunido

245

247

ÍNDICE

1. Presentación........................................................................................................... 5

2. Estrutura do dicionario .......................................................................................... 7

3. Abreviaturas empregadas ...................................................................................... 11

4. Árbore de campos ................................................................................................. 13

DICIONARIO ................................................................................................................. 15

EQUIVALENCIAS NOUTRAS LINGUAS ........................................................................... 197

Equivalencias dos termos inglés-galego................................................................ 199

Equivalencias dos termos francés-galego.............................................................. 211

Equivalencias dos termos portugués-galego ......................................................... 223

Equivalencias dos termos castelán-galego ............................................................ 235

academia.galda+TV.pdf · PRESENTACIÓN 5 Nestes anos de traballo na análise da calidade...

Documents

Transcript of academia.galda+TV.pdf · PRESENTACIÓN 5 Nestes anos de traballo na análise da calidade...