BIZKAIKOHITZA

ARITZ LOIOLA / FOKU

Azken txanpan sartu da 2018ko Bizkaiko Bertsolari Txapelketa bBihar izango da Udazkeneko fasekolehen saioa, Gernika-Lumon bFinala Miribillako Bilbo Arenan izango da, abenduaren 15ean b 2-4

Ekuazio perfektuarenbila

Kameratoia Zine Bilerangazte sortzaileen presentzia

areagotu nahi du aurten lehiaketak

12Bizkaieus Euskara eta bizkaierabultzatzeko helburuz, bilgune bat

sortzeko oinarriak jartzen hasi dira

7Ostirala

2018ko urriaren 5aIX. urtea369. zenbakia

www.bizkaia.hitza.eusbizkaia@hitza.eus

2 BIZKAIKO HITZAOstirala, 2018ko urriaren 5aAstekoa

d

Bizkaiko BertsolariTxapelketaUdazkeneko fasea

Peru Azpillaga Bilbo

Bizkaiko Bertso-

lari Txapelke-

tak, bi urterik

behin, borborka

jartzen ditu he-

rri zein eskual-

deetako plazak. Udaberriko fase-

an loratu diren bertsolari gazteek,

Udazkeneko faseari aurre egin

beharko diote orain. Ostera, fina-

laurrekoetan, pasa den edizioko

irabazleekin lehiatu ahal izateko.

2016ko finala, saio parekidea izan

zen. Etxahun Lekuek eskuratu

zuen orduan txapela, eta aurten

errepikatu ezean, jabe berria to-

patu beharko du; agian, Bizkaiko

koplagintzaren txapel handia

emakume baten buruan pausatu

daiteke lehen aldiz, 2018ko edizio

honetan.

Abenduaren 15ean izango da fi-

nala, Bilbon. Miribillako Bilbo

Arenako harmailek lepo egingo

dute beste urte batez Bizkaiko

txapelduna ezagutzeko eta goi

mailako bertsolaritzaz gozatzeko.

Baina, horretarako, bide luzea

dute oraindik bertsolariek. Hain

zuzen ere, bihar bertan abiatuko

duten bidea, Gernika-Lumon.

Ondoren, beste lau saio izango

dira Bizkaiko eskualdetatik ba-

rreiatuta, eta hobekien aritzen di-

renek, finalaurrekoetara egingo

dute salto.

«Asteburu honetan hasten da

txapelketako azken txanpa; fina-

la baino askoz gehiago da Bizkai-

ko Bertsolari Txapelketa, eta es-

pero dugu Udazkeneko fasean

ere jendea animatzea bertso saio-

etara», nabarmendu du Ione

Narbaiza Bizkaiko Bertsozale El-

karteko kideak. Denbora luzea

daramate aurtengo txapelketa

antolatzen eta «gogoz» ari direla

aipatu du, aurreko edizioan egin-

dako formatu aldaketarekin gus-

tura. «Girotxoa sumatzen dugu

jada eta, beraz, positibo gaude».

Aurten Udazkeneko fasean maila

handia egongo delakoan dago

Narbaiza. Udaberriko fasean ari-

tu ziren 78 bertsolarietatik, 29

sailkatu dira; «beraz hautaketa

gogorra izan da, ez da edonor sail-

katu». Udazkeneko fase horretan

Oihana Bartra 2014ko finalista

batuko da txapelketara, eta fina-

laurrekoetan, berriz, 2016ko zor-

tzi finalistak. «Maila ona dagoela

esango nuke, gazteak indartsu

datoz, eta ezin zaie meritua kendu

urteak joan urteak etorri kanpo-

raketetan eta finalaurrekoetan

sailkatu diren bertsolari guzti ho-

riei, txapelketari egonkortasuna

eta presentzia ematen diotela-

ko», azaldu du Narbaizak. Fina-

laurrekoetako hiru saioetatik, fi-

naleko zortzi bertsolariak aterako

dira.

Narbaizarekin bat dator

Etxahun Lekue aurreko edizioko

txapelduna: «Txapelketan sail-

katu direnen artean aurpegi berri

dezente izango dira. Nik asko oso

gaztetatik ezagutzen ditut, eta

esango nuke aurten kan-

poraketan egongo den

maila azken urteetan

baino altuagoa izango

dela». Bertsozale Elkar-

tea eta tokian tokiko ber-

tso eskolak lan «han-

dia» egiten ari direla uste

dute biek, eta horiek di-

rela, hain zuzen ere,

orain jasotzen ari diren

fruituen haziak. Aurten,

Udaberriko fasean 23

gaztek eman dute lehen-

biziko aldiz izena; «oso

kopuru handia da eta

bada zerbaiten seinale»,

erantsi du Narbaizak. «Ez dugu

uste beti hala izango denik, baina

pozgarria da». Horietatik sei dira

lehenengoz Udazkeneko fasean

aritzeko sailkatu direnak.

Aurreko edizioan erabaki zu-

ten Bizkaiko Bertsolari Txapelke-

taren formatua aldatzea. «Beha-

rrezko aldaketa zen. Baziren urte

batzuk fase hori eskualdeka egi-

ten zela, eta saio asko errepikatu

egiten ziren urtean zehar; beraz,

eskualdeak nahastea ondo etorri

dela uste dut», azaldu du Lekuek.

Narbaizak aurreko urteko txapel-

ketaren inguruan balorazio posi-

tiboa egin zutela adierazi du. Ho-

rrekin batera, 2017an, taldekako

txapelketa ere abiatu zuten,

«bertsolari guztientzako plaza

egokia eskaintzea helburu». Biz-

kaiko Txapelketak «errespetu

handia» eman dezakeenez, bes-

telako txapelketa bat martxan

jartzea erabaki zuten, bertsolari

guztiei trebatzeko eta plazan ari-

tzeko aukera luzatuz. «Parte har-

tzea oso handia izan zen, eta ber-

tsolari gazteei, epailei eta gai-jar-

tzaileei esperientzia lortzeko

aukera eman zien; orokorrean

oso pozik gaude bi txapelkete-

kin».

Bertsolaritza plazetan presente

egotea da elkartearen helburua,

eta azkenaldian asmatzen ari di-

relakoan dago Narbaiza: «Agen-

da ikustea besterik ez dago, Biz-

kaia osoan egiten dira mota guz-

tietako saioak: balkoitik balkoira,

bertso afari eta bazkariak, jaial-

diak, emanaldi bereziak...». El-

karteak egiten duen esfortzuaz

gain, tokiko bertso eskolen lana

funtsezkoa dela dio. Egun, Biz-

kaia osoan daude bertso eskolak,

eta azkenean, haiek dira tokiko

saioak antolatu, txapelketan la-

gundu eta bertsolariak trebatzen

dituztenak. Hori txapelketan ere

islatzen dela uste du Lekuek:

«Badaude oso ondo funtziona-

tzen duten bertso eskola batzuk,

eta hori nabari egiten da. Txapel-

ketari erreparatuta, Gernikatik

eta Durangaldeatik bertsolari

asko egongo dira, adibidez; hori,

normalean, ez da kasualitatea

izaten».

Emakumeak plazan«Emakumeak plazan daude, eta

hori oso seinale ona da», nabar-

mendu du Narbaizak. «Asko ai-

patu zen aurreko urteko finala

parekidea izan zela, eta gu asko

poztu ginen, baina egia da ere,

txapelketako beste faseei errepa-

ratuz gero, gizonezko gehiago da-

goela». Emakumeak bertsolari-

tzara erakartzea eta, batez ere,

plazan aritzera animatzea, elkar-

tearen ardura nagusietako bat

dela aitortu du. «Hori nola lortu

aztertzen gabiltza gaur egun: ber-

tsolaritza guztientzako erakarga-

rria izan behar da; sistema honek

eremu guztietan du eragina, eta

kalte egiten digu guri ere. Beraz

lana dugu egiteko». Hala ere,

emakumeak plazan arizteaz gain,

«oso maila onean» dabiltzala go-

gorarazi du: «Ea aurten final pa-

rekidea dugun beste behin ere».

Emakumeen presentziarekin

batera, zer esan handia sortu dute

azken urteetan bertso saioetan jo-

rratzen diren gaiek. Zenbait ber-

tso saiok hausnarketa sakonak

eman dituzte gai konkretuen in-

guruan eta horrek eztabaida piztu

du. Lekueren ustez, ariketa bakan

batzuetan soilik azaleratzen den

ezaugarria da hori, eta «gutxina-

ka findu egin den kontua», gai-

nera. «Momentu baten oso gai

konkretuak lantzen ziren, gero

asko zabaldu zen, akaso lar, eta

orain, pixka bat orekatu egin dela

dirudi: gai zabalak baina heldule-

ku konkretuekin». Horrek ere

bakoitzak bertsotan aritzeko

duen moduarekin zerikusia duela

aipatu du, baina ez dio berebiziko

garrantzirik eman nahi izan. Gai

jartzaileek lan handia egiten du-

tela uste du, eta guztiek bezala ba-

tzuetan asmatu eta besteetan kale

egiten dutela. «Gure helburua,

ematen diguten gaia ematen di-

gutela, ahalik eta hoberen aritzea

da», ondorioztatu du.

Hari beretik tiraka, Narbaizak

gai jartzaile taldea independentea

dela esplikatu du eta bere kabuz

erabakitzen duela gaiak zein

izango diren eta horiek nola jorra-

Udaberriko fasea burututa, Bizkaiko Bertsolari Txapelketako Udazkeneko faseabihar bertan abiatuko da, Gernika-Lumon. Bost saio izango dira; bakoitzaBizkaiko eskualde batean. Aurreko aldiko zortzi finalistak finalaurrekoetanbatuko dira txapelketara, eta finala abenduaren 15ean izango da, Bilbon.

Bizkaiko bertsozaleekespero duten lehia

Aurreko edizioko Bizkaiko

Bertsolari Txapelketako finalak

4.150 bertsozale bildu zituen

Miribillako Bilbo Arenan. Bertan,

Etxahun Lekue suertatu zen

garaile. ARITZ LOIOLA / FOKU

Asteburu honetan hasten dalehiaketako azken txanpa;finala baino askoz gehiago daBizkaiko Txapelketa»Ione NarbaizaBizkaiko Bertsolaritza Txapelketaren antolatzailea

«Esango nuke aurtenkanporaketan egongo denmaila azken urteetan bainohandiagoa izango dela»Etxahun LekueAurreko aldiko irabazlea

‘‘

3BIZKAIKO HITZAOstirala, 2018ko urriaren 5a Astekoa

d

Bizkaiko BertsolariTxapelketa

Udazkeneko fasea

trebakuntza hori egiteko aukera

ematen dutela.

Prestakuntza oinarri

Bertsolariak plazetan eta txapel-

ketetan aritzeko, prestakuntza

handia izan behar dute, eta egu-

nerokotasunean sortzen diren

gaien inguruko ezagutza funtsez-

koa da. «Gizartean bolo-bolo da-

biltzan gai sozialei erantzutea eta

horien inguruko diskurtso bat

eraikitzeko gaitasuna izatea oina-

rrizkoa da bertsolari batentzat»,

adierazi du Narbaizak. Beraz, tal-

deka edo banaka egiten duten

prestaketa lana berariazkoa da

txapelketan maila onean aritze-

ko. Horretaz asko daki Lekuek,

urte asko baitaramatza txapelke-

tuko dituzten. «Bertsolaritza lan-

tzearen helburua ez da mundu

guztia bertsolaria izatea, baizik

eta bakoitzak berarentzako ego-

kiena den tokia topatzea». Ber-

tsoekin «gozatzea» da garrantzi-

tsuena, Narbaizaren ustez: «Baso

edo ekosistema honetan, bakoi-

tzak hobekien datorkion lekua

topatu behar du, bere ekarpena

egin ahal izateko». Bertsozaleak

eta antolatzaileak sortzea da el-

kartearen helburu gorena, «be-

raz ez du inporta bertsolariak, gai

jartzaileak edota epaileak diren».

Hori dela eta, elkarteak forma-

kuntza saioak eskaintzen dituela

azaldu du, eta urtero egiten diren

bertso saioek, eta baita tokian toki

antolatzen diren egitasmoek ere,

izan aurten parte hartzeko or-

duan». Bere buruari ahalik eta

presio gutxien ezartzea erabaki

zuen aspaldi. Hala ere, txapelketa

oso gustuko duela aitortu du:

«Gutsatzen zait sortzen duen

lehia puntu hori, eta baita txapel-

ketarako prestaketa lanak egitea

ere». Alta, behin txapelketa hel-

duta, helburu finkorik ez duela

izaten azaldu du eta saio txuku-

nak egitea baino ez duela izaten

buruan. «Finalaurreko ona egin

nahi dut, badakit hala izatekotan

finalean sartzeko aukerak ditu-

dala; nire lana ondo egin, disfru-

tatu eta gustura geratzea dut bu-

ruan. Datorrena datorrela, egin-

dako lanarekin harro egotea,

besterik ez», arrazoitu du.

tan parte hartzen.Horretarako,

taldean eta, batez ere, lagun arte-

an aritzen da bera. Garai batean,

besteak beste, Bizkaiko txapel-

dun ere izandako Arkaitz Estiba-

lles eta Fredi Paiarekin egiten zi-

tuen prestakuntza lanak, eta gaur

egun, Beñat Ugartetxea eta Ibon

Ajuriarekin ibiltzen da. «Hirurak

batzen gara, eta beste biak inoiz

etorri izan dira, gai bat ipini edo

aholkuren bat ematera. Hori bai,

txapelketa ostean beti egiten

dugu afariren bat, eta hor bai

agertzen dira», erantsi du.

Aurten Bizkaiko Txapelketan

parte hartuko zuela argi izan du

hasieratik aurreko edizioko txa-

peldunak. «Ez dakit azkena izan-

go den, baina zalantzarik ez dut

HURRENGO SAIOAK

Udaberriko fasea amaituta,

bihar bertan abiatuko da Biz-

kaiko Bertsolari Txapelketako

Udazkeneko fasea. Jarraian,

hiru finalaurrekoak eta finala

izango dira.

UDAZKENEKO FASEA

Urriak 6, Gernika-Lumo

Non. Lizeo antzokian.

Bertsolariak. Asier Galarza,

Garikoitz Sarriugarte, Imanol

Uria, Ion Barrocal, Paule Ixiar

eta Julen Erezuma.

Urriak 14, Santurtzi

Non. Serantes kultur aretoan.

Bertsolariak. Arrate Illaro,

Eneko Abasolo, Imanol Arrutia,

Ekaitz Larrazabal, Iñaki Iturriotz

eta Malen Amenabar.

Urriak 21, Zornotza

Non. Zornotza aretoan.

Bertsolariak. Aitor Esteban,

Ander Elortegi, Ander Ucelay,

Inazio Vidal, Txaber Altube eta

Unai Mendiburu.

Urriak 28, Plentzia

Non. Jai Alai frontoian.

Bertsolariak. Aitor Bizkarra,

Arkaitz Zipitria, Gorka Pagona-

barraga, Julen Ibarguengoitia,

Peio Ormazabal eta Peru Vidal.

Azaroak 4, Berriatua

Non. Mendibarren frontoian.

Bertsolariak. Asier Alcedo,

Ibai Amillategi, Itxaso Paia,

Josune Aramendi, Lander

Ibarluzea eta Oihana Bartra.

FINALAURREKOAK

Azaroak 18, Berriz

Non. Herriko pilotalekuan.

Bertsolariak. Miren Amuriza,

Xabat Galletebeitia, Gernika-

Lumoko irabazlea, Plentziako

irabazlea, puntuazioz bigarre-

na eta bosgarrena.

Azaroak 25, Igorre

Non. Udal kiroldegian.

Bertsolariak. Beñat Ugarte-

txea, Nerea Ibarzabal, Onintza

Enbeita, Santurtziko irabazlea,

Berriatuako irabazlea eta pun-

tuazioz hirugarrena.

Abenduak 1, Lekeitio

Non. Santi Brouard kirolde-

gian.

Bertsolariak. Etxahun Lekue,

Ibon Ajuriagojeaskoa, Jone

Uria, Zornotzako irabazlea eta

puntuazioz lehenengoa eta

laugarrena.

FINALA

Abenduak 15, Bilbo

Non. Bilbo Arenan.

Bertsolariak. Hiru finalaurre-

koetako irabazleak, eta pun-

tuazioz lehenengo bost pos-

tuetan geratzen direnak.

4 BIZKAIKO HITZAOstirala, 2018ko urriaren 5aAstekoa

d

Bizkaiko Bertsolari TxapelketaUdazkeneko fasea

Peru Azpillaga Bilbo

Azkeen urteetan, geroz eta han-diagoa da gazteek Bizkaiko Ber-tsolari Txapelketan duten pre-sentzia. Aurten, Udaberriko faseaburututa, argi geratu da bertsolaribelaunaldi berri bat loratzen aridela. Horien artean dago Asier Al-cedo (Portugalete, 1996). Alcedo txikitatik dabil bertso-

laritzaren munduan murgilduta.Egun, kopletan aritzeaz gain, ber-tso irakaslea ere bada. Bertsolari-tzan tradizio handirik ez duen es-kualde batekoa izan arren, berakbezala Bertsozale Elkarteko kide-ek egiten duten lanari esker, ber-tsolaritza hazten ari da Bizkaiaosoan zehar.Lehen aldiz gainditu duzu lehe-

nengo fasea. Zelan ikusten duzu

zeure burua?

Orain dela pare bat urte hartunuen parte lehen aldiz. Gure es-kualdeko saioan aritu nintzen,txapelketako lehenengo fasea es-kualdeka egiten zenean. Egiaesan, aurten apur bat izututanago; hurrengo fasea beste kontubat da, serioagoa. Baina tira, ba-dut gogoa ere. Eskualdetik laupertsona arituko gara hurrengofasean.Zer iruditu zaizu txapelketaren

formatu aldaketa?

Alde posiitiboak eta negatiboakditu. Batetik, arrotzagoa izan dai-teke, batez ere hasieran: etxetikkanpo kantatzeak, zure ingurutikkanpo, beldur edo errezelo han-diagoa sor dezake izena ematekoorduan. Azken finean, beste for-matuan bazenekien, eskualde-koa izanik, zer jende egongo zeneta norekin lehiatuko zinen. Bes-te inguru batean aritzean, ordea,ez dakizu publikoa zein izangoden eta ez duzu ezagutuko zure-kin arituko den jendea.Bestetik, egoera aberasgarria-

goak sortzeko aukera ere ematendu, jende eta toki berriak ezagu-tzeko beta, eta hala ez da beti es-kualdeko jende bera sailkatuko.Bizkaiko bertsolaritzan belau-

naldi aldaketa bat gertatzen ari

dela esango zenuke?

Bai, nik uste dut baietz; era natu-ralean ari direla gazte berriak sar-tzen eta saioetan gero eta aurpegigehiago ikusten ditugula. Halaere, nik uste oraindik ere emanbeharreko pausoa dela. Gazteakezagutzera ematen ari dira, bainaoriandik ez dut uste gertatuko de-nik belaunaldi aldaketa argi hori.Aurten zaila izango da, baina au-rrera begira seguru emango dela,saio eta txapelketetan argi gera-tzen ari baita gogotsu dagoen gaz-te mordoa dagoela.Badirudi gero eta gai konple-

xuagoak eta hausnarketa sako-

nagoak lantzen direla bertso

saioetan. Zuk zer uste duzu?

Gero eta kalitate handiagokoakdira gaiak. Gai jartzaile taldeekhausnarketa sakonagoak egitendituzte, ez soilik gaiak aukeratze-ko orduan, baita ere horiek lan-tzerako orduan. Beraz, exijentziahandiagoa da eta prestakuntzahobea izatera eta hasunarketa sa-konagoak egitera bultzatzen zai-tu. Hala ere, oreka bilatzen saiatubeharra dago, eta ez izatea dena

kristoren hausnarketak egitea;bestela saioa astuna izan daiteke.Zelan prestatzen zara horrelako

txapelketa baterako?

Bertso eskolan aritzeaz gain, es-kualdeko kideekin geratzen naizni. Lau pasatu gara hurrengo fa-sera eta, beraz, ahal duguneanbaten garajean edota bestearenetxean biltzen gara ariketak egineta elkarlanean trebatzeko; inoizez bakarrik.Nolatan hasi zinen zu bertsolari-

tzan?

Txikitatik izan dut euskal kultu-rarekiko harremana. Gurasoakeuskaldunak dira eta kantuareki-ko eta bertsoekiko zaletasuna he-larazi didate. Bere garaian ikasto-lako bertso eskolan aritu nintzen,seigarren mailan geudenean, etagero, batez ere, bertso udalekue-tan garatu nuen afizioa; hor ikusinituen nire adineko gazte askobertsotan eta zaletasuna piztu zi-dan.Zein da bertsolaritzaren egoera

Portugaleten? Bertsoek duten

presentzia hazten ari dela esan-

go zenuke?

Ba ez dakit, ez nuke esango ber-tsolaritza hazten ari denik. Oro-korrean euskararekin dagoen harreman berdintsua dagoelaesango nuke. Oso lotuta dago ko-munitate euskaltzalearekin, bai-na horretara mugatzen da. Hordago, beraz, erronka: bertsoekikozaletasuna hedatzea eta egoeranormalizatzea; bertso poteo bat

egitea ez izatea zerbait arraroagure auzokideentzako.Zu irakasle lanetan ere aritzen

zara. Nolakoa da gazteek ber-

tsoekin duten interesa?

Ezkerraldean ikasle askok ez da-kite bertsolaritza zer den ere. Halaere, lehenengo egunetik hartzendute logika eta ulertzen dute zer-tara zoazen zu hara. Orduan, go-zamena da. Niretzat oso aberas-garria da eskolara joatea eta ber-tsolaritza irakastea. Batzuetan,ordea, zeregin zaila da, askok osoeuskara maila baxua dutelako,eta, beraz, azalpenak ematea beraere zaila izaten delako. Baina poli-ta da aldi berean Barakaldo edoGallarta bezalako herrietara zujoatea lehenengo aldiz hori azal-tzera eta bertsoalitza ezagutaraz-tera.Euskararen ezagutza kaskarra

bada, zaila da bertsotan aritzea.

Hala da, eta hori da eskoletan du-gun arazo nagusietako bat. Ikas-leek eskoletan duten euskaramaila, orokorrean, oso baxua da.Asko kostatzen zaie euskaraz hitzegitea, eta adierazkortasunikgabe zaila da bertsotan aritzea.Esan nahi duten hori adieraztekoedota sinonimoak eta hitz jokoakbilatzeko oztopo nabaria da. Etabertsolaritza lantzeko ezinbeste-koa da maila minimo bat. Beraztraba handia da hori.Eskolatik kanpo, zenbat dira

bertsolaritzaren mundura salto

egiten dutenak?

Saltoa ematea eta bertso eskoleta-ra etortzen hastea, adibidez, osozaila da. Azken finean, beti dago-elako zerbait aurretik, futbola edodena delakoa. Beraz, eskolatikkanpo haurrek bertsolaritza ikas-ten jarraitzea korapilatsua da. Lanhandia dago hor egiteko.

«Hurrengo fasea kontu serioagoa da,baina gogotsu nago»

Asier Alcedo b Bertsolaria

Bertsolari gazteen belaunaldi berriak gero eta indar handiagoarekin aridira Bizkaiko Bertsolari Txapelketako ateak jotzen. Alcedo, Ezkerraldekohiru kiderekin batera, lehen aldiz sailkatu da aurten Udazkeneko faserako.

MONIKA DEL VALLE / FOKU

«Gazteak euren buruaezagutarazten ari dira,baina oraindik ez dutuste belaunaldi aldaketahori gertatuko denik»

«Gaiak geroz eta kalitatehandiagokoak dira; gai jartzaileekhausnarketa sakonakegiten dituzte»

5BIZKAIKO HITZAOstirala, 2018ko urriaren 5a Iritzia

RPARAJETIKIgor Elordui Etxebarria

Ondo etorri

Badira efemerideak eta

efemerideak. Esatera-

ko, mende erdi da eus-

kara batua sortzeko

biltzar nagusia egin zutela eta,

beraz, esan daiteke euskara ba-

tuaren 50. urteurrena ospatzen

dela. Ezin bestela, garai haietako

testigantzak eta euskara batuari

buruzko gogoeta zenbait dakarz-

kigu BERRIAk egunotan. Baina

badira bestelako efemeride eta

urteurren batzuk, nork bere

auzoan, herrian, bailaran... bizi-

takoak; euskarari hauspoa ema-

tera etorri ziren gertaerak eta,

apalagoak izanagatik, ospatzea

merezi dutenak.

Horietako bat da Arratiako

Kubulu AEK euskaltegiaren

25. urteurrena. AEK Arratian de-

zente lehenago lanean hasi bazen

ere, duela 25 urte ezarri zen

oraintsura arte euskaltegia izan

den lekuan.

Eta ondo diot «oraintsura

arte» diodanean; izan ere, Igo-

rren, Kubulu euskaltegiaren 25.

urteurrena ospatzearekin batera,

euskaltegi berria inauguratuko

baitu bihar Arratiako AEK-k.

«Hauxe da despedidea», egiten

zuen deiadar Maurizia Aldaitu-

rriagak, Leon Bilbaorekin azken

kanta jo orduko; kasu honetan,

baina, despedidarekin batera da-

tor ongietorria. Urte askotarako

esatera joan naiz, baina ez... Oxa-

la luze barik, Arratia ez, Euskal

Herri osoa euskaldunduko balitz.

Udazkenean hostoak bezala

apur bat orbeltzen garelako edo,

nostalgiko xamar nabil aspal-

dian. Urteetan pilatutako neure

musika-ondasunean murgildu

naiz eta noiz edo noiz erreskatatu

behar den harribitxi horietako

batekin egin dut topo: Korrika

14rako AEK-k publikatu zuen

disko bat: Irungo AEK-ko betera-

noak.

Beste efemeridetxo bat,

2004ko urrian argitaratu baitzen,

duela hamalau urte. Disko horre-

tan, beste hamabost talderen 18

kantaren artean, Baldin Badaren

Euskara ala ez garadago. En-

tzun dut ostera ere, urteak geroa-

go, eta itzela iruditzen zait.

Esnatu, maitea, plazan ez da

euskara aditzen eta. Azken ba-

soaren azken arbolaren azken

adarra. Adar gogor bat, lorez be-

tetako adarra. Lili polit-politak.

Fruitu ederrak. Arbola berrien

sortzaileak. Ama, ama bakarra.

Fruitu asko. Fruituak erori dira

lurraren bila. Gero, lurrean

goxo-goxo, landare ugari.

Landare zuzenak aterako dira.

Euskara ala ez gara. Landare

txikiak arbola handiak bihur-

tzen dira... Zaintzen badira,

maitatzen badira. Euskara ala

ez gara. Gu, gu gara euskara.

Hori goizean izan da. Arratsal-

dean eskolako atari parean aditu

diet esaten barrutik atera diren

ama biri, batak besteari: «Qué

pena que la reunión sea en

euskera, no he entendido casi

nada». «Pena es que no sepa-

mos», erantzun dio besteak. Hori

erantzuna hori. Zeren eta inori ez

baitzaio otutzen esatea pena dela

Rolling Stonesek ingelesez kan-

tatzea edota Shakespearek inge-

lesez idatzi izana.

Kafe bat hartu eta gero euskal-

tegira jo dut, euskaltegi berrira,

izena ematera datorren jendea

artatzera. Eta hara non lehenago

ikusi ditudan andre biak sartu

diren. Ondo etorri.

Arratsaldeaneskolako atari

parean aditu dietesaten barrutik ateradiren ama biri, batakbesteari: «‘Qué pena

que la reunión sea en euskera, no he entendido

casi nada’». «‘Penaes que no sepamos’»,erantzun dio besteak

BIZKAIKO HITZAk irakurleen

eskutitzak plazaratzen ditu. Ez

dituzte 1.400 karaktere baino

gehiago izan behar, tarteak

barne, eta BIZKAIKO HITZAk

mozteko eskubidea izango du.

Helbide honetara bidali behar

dira gutunak, izen-abizenak

eta herria adierazita: Bizkaiko

Hitza, Uribitarte kalea 18, 3-C,

48001 Bilbo. Eskutitzak Internet

bidez bidaltzeko:

bizkaia@hitza.eus.

%

Geralekuen artekogeldialdiakBizkaibusen ere

GIZARTEA bBilbobusek lehena-

go egin zuen bezala, Bizkaibusek

ere geralekuen artean geldialdiak

egiteko aukera eskainiko die,

gaurtik aurrera, gauez bakarrik

doazen emakumeei. 22:30etik

06:30era egingo dira, linea haue-

tan: Galdakao eta Boluetako me-

troaren artekoan, Bilbo eta Mun-

gia artekoan eta Bilbo eta Santur-

tzi lotzen dituen linean.

Irudia b Bilbo

Zapi gorriak eskuan, pentsio duinak eskatu dituzteUdaltzaingoaren arabera, 25.000 lagun elkartu ziren astelehenean Bilboko kaleetan pentsio duinak eskatzeko. Oraingoan, «duintasunezko zahartza-

roa» ere eskatu zuten, adinekoen nazioarteko eguna zela aprobetxatuta. Bizkaiko Pentsiodunen Plataformako ordezkaritza batek Magdalena Valerio

Espainiako Lan ministroarekin batzeko aukera ere izan zuen. Hark esan zien, ordea, KPIaren araberako igoera soilik berma zezakee la. Euren aldarri-

kapenei ez dietela muzin egingo argi utzita, mobilizazioekin jarraitzeko asmoa iragarri zuten. LUIS JAUREGIALTZO / FOKU

Portua garbitzekodeia egin dutebiharko

BERMEO bBermeoko portua gar-

bitzeko auzolanera deitu dituzte

herritarrak biharko. Itsas azala

eta hondoa garbituko dituzte.

Hondakinak garbitzeaz gain, he-

rritarrak sentsibilizatzea ere badu

helburu jarduerak. Umeentzat

jarduera berezi bat prestatu dute,

gainera: hondakinak biltzera ate-

rako dira itsasontzian.

6 BIZKAIKO HITZAOstirala, 2018ko urriaren 5aGaiak

Aitziber Laskibar Lizarribar Bilbo

Sei urte eta erdiren ondoren, ha-

mar egun barru hasiko da Iñigo

Cabacas Athleticen zalea hil zuten

gertaerei dagokien epaiketa;

urriaren 15ean, astelehenarekin.

Aurreikuspenen arabera, lau aste

iraungo du ahozko saioak, eta, al-

daketarik ezean, azaroaren 9an

geratuko da auzia epaiaren zain.

Ertzaintzak jaurtitako gomazko

pilota batek hil zuen gaztearen

heriotzak erantzulerik ba ote

duen erabakitzea dagokie epaile-

ei, gorabeheratsuak espero diren

saioen ondoren.

Eskaerek agerian uzten dituzte

irizpide kontrajarriak: gomazko

pilotak buruan jota hil zuen gaz-

tearen familiaren abokatuek lau-

na urteko kartzela zigorra eskatu

dute akusatuen aulkian eseriko

diren sei ertzainentzat. «Zuhur-

tziagabekeria larriko giza hilke-

ta» leporatuta epaituko dituzten

ertzainetako hiruk arduraren bat

izan zuten 2012ko apirilaren 5

hartako operatiboan. Gainontze-

ko hirurek, gau hartan tiro egin

izana aitortu zuten. Bideoek era-

kusten dute gehiago izan zirela

ertzainen erasoaldi hartan tiro

egin zutenak, baina beste inork ez

zuen hori aitortu epailearen au-

rrean, eta ez dituzte akusatuen

aulkian eseri araziko.

Akusazioaren kontrara, akusa-

tutako ertzainen defentsek abso-

luzioa eskatu dute guztientzat. Ez

defentsek bakarrik; fiskalak ere

akusatu guztiak absolbitzeko

proposatu du. Cabacas hil zuten

gertaeretan ez du delitu zantzurik

ikusi fiskalak. Eta, bere hitzetan,

«deliturik gabe ez da delitugile-

rik».

BabesakAdierazpen horiek eta instruk-

zioak urte guzti hauetan izan

duen ibilbidea ikusita, Cabacasen

senide eta lagunak ez dira fio. Eu-

ren hurkoaren heriotzaren aurre-

an justiziarik egingo ez den bel-

dur dira, eta mugitzen ari dira jus-

tizia eske.

Idazki baten inguruan atxiki-

menduak biltzen ari dira, batetik.

Gomazko balen erabilera zalan-

tzan jarri, eta hausnarketarako

oharrak egin dituzte idazkian:

«Gure eskubideak babesteko

helburua izan behar luketenek

urratu zioten bizitzeko eskubidea

Iñigori, eta, hil ostean, sakonki

ikertu eta erantzukizunak hartu

beharrean, ikertu eta salatzen du-

tenei oztopoak eta salaketak jarri

dizkiete, heriotzaren erantzuleak

estaltzen jardun izan dira. Ezin

dugu onartu gizahilketa hau argi-

tu gabe geratzea».

Horren aurrean, lau eskaera

zehatz egin dituzte, halakorik be-

rriro gerta ez dadin hel-

burutzat hartuta: egia,

justizia, kalte ordaina,

eta ez errepikatzeko ber-

mea. Dozenaka atxiki-

mendu jaso dituzte da-

goeneko; Bizkaiko gizartean eza-

gunak diren jatorri, izaera eta

pentsaera askotako artista, kiro-

lari, irakasle, kazetari, sukaldari

eta bestelakoen babesak. Astebu-

ruan jakinarazi zituzten lehen ba-

besleen izenak, eta zerrenda han-

ditzen ari dela azaldu dute.

Gaubela eta mobilizazioakEpaiketa egunari begira ere jarri

dira senide eta lagunak, eta hain-

bat mobilizazio prestatu dituzte.

Ahozko saioa hasi bezperan, da-

torren asteko igandean, gaubela

izango da. 19:00etatik 20:00etara

elkarretaratzea egingo dute Albia

lorategian, eta gero, astelehen

goizeko zortziak arte, gaubela,

kandelaz lagunduta; babesa adie-

razi dutenen ekarpenekin ekital-

dia osatuko dute. Hitzaldi eta jar-

dun artistikoz ondutako mobili-

zazio berezia izango da, eta gaua

bertan igaroko dute.

Bilboko epaitegiaren atari au-

rrera joango dira astelehen goize-

an, eta elkarretaratzea egingo

dute 08:00etatik 12:00etara.

Eguerdira arte egongo dira bertan

epaiketa hasiko den egunean, se-

nideei herritarren babesa adie-

razteko eta justizia egin dadila es-

katzeko. Helburua argi dute:

«Senideak ez sartzea bakarrik

epaitegira; herritarrak bertan

daudela sentitzea, eta horien ba-

besa irudikatzea».

Epaiketaren atarian, indartzen arida Cabacasentzako justizia eskariaHilaren 15ean hasiko da Athleticen zalea hil zuten gertaerei buruzko epaiketa b Kirol etakultura munduko dozenaka pertsona ezagunek eman diote babesa senideen eskaerei

Iñigo Cabacasen heriotza salatzeko eta justizia eskatzeko San Mamesen egindako protestetako bat. MARISOL RAMIREZ / FOKU

ATXIKIMENDU BATZUK

Jose Antonio Nielfa, ‘La Otxoa’.

Artista.

Francis Diez.Doctor Deseoko

abeslaria.

Kepa Junkera.Musikaria.

Evaristo Paramos.Abeslaria.

Aiora Renteria.Zea Mayseko

abeslaria.

Gontzal Mendibil.Abeslaria.

Xabier Lapitz.Onda Vascako

esataria eta EITBko aurkezlea.

Joseba Solozabal. TeleBilbaoko

aurkezlea.

Dani Alvarez.EITBko kazetaria.

Xabier Madariaga.EITBko kaze-

taria.

Ramon Bustamante.Herri Irrati-

ko esataria.

Imanol Magro.BERRIA egunkariko

kirol kazetaria.

Joseba Vivanco. Gara egunkari-

ko kirol kazetaria.

Ager Sardui.Bizkaia Irratiko kirol

kazetaria.

Aitor Martinez. Deia egunkariko

kazetaria.

Beñat Zarrabeitia.Hamaika tele-

bistako kazetaria.

Roberto Martinez, ‘Tiko’.Athleti-

ceko jokalari ohia.

Fran Yeste.Athleticeko jokalari

ohia.

Koikili Lertxundi.Athleticeko jo-

kalari ohia.

Oleguer Presas.Bartzelonako jo-

kalari ohia.

Iker Zabaleta.Aitor Zabaletaren

senidea.

Aitor Pereira.Athleticeko Peñen

lehendakaria.

Jon Maia.Bertsolaria.

Toti Martinez de Lezea. Idazlea.

Mikel Martinez.Aktorea.

Patxo Telleria.Aktorea.

Aitor Merino.Aktore, zuzendaria.

Carlos Trijueke.Film zuzendaria.

Lander Otaola.Aktorea.

Itziar Ituiño.Aktorea.

Gotzon Sanchez.Aktorea.

Joxe Mari Agirretxe, ‘Porrotx’.

Pailazoa.

Eñaut Elorrieta.Ken 7 taldeko

abeslaria.

Fermin Muguruza.Abeslaria.

Zuriñe Hidalgo.Hesian taldeko

abeslaria.

Josu Bergara.Abeslaria.

Alex Sardui.Gatibuko abeslaria.

Mikel Bizar. Jare taldeko abeslaria

Juantxo Arakama.Glaukoma tal-

deko abeslaria.

Itziarren Semeak.Musika taldea.

Igor Anton.Txirrindularia.

Kerman Lejarraga.Boxeolaria.

Iker Acero.Surflaria.

Sergio Ortiz de Zarate.Sukalda-

ria.

Mikel Garaizabal.Somelierra.

Asier Blas.EHUko irakaslea.

Cesar Martinez.EHUko irakaslea.

Xabier Monasterio. Idazlea eta

euskalgintzako kidea.

Irantzu Varela.Feminista.

GAKOAK

Lau eskaera zehatz dituen ma-

nifestuaren inguruan atxiki-

menduak biltzen ari dira Caba-

casen senide eta lagunak:

1Egiaren aitortza. Iñigo

Cabacasen heriotza era-

gin zuten gertaeren in-

guruan, gertatutakoaren egia-

ren aitortza egin dadila.

2Justizia.Erantzuleek,

inolako pribilegiorik

gabe, egindako kaltea-

gatik erantzun dezaten, justizia.

3Kalte-ordaina.Eman

diezaiotela dagokion

kalte-ordaina kaltetuta-

ko familiari.

4Ez errepikatzea.

Berriro antzekorik

ez errepikatzeko

bermea.

Epaiketa hasi bezperangaubela egingo dute Albialorategian, eta egunean bertan,elkarretaratzea epaitegian

ko sareak, hizkuntza sareak eta

prestigio sareak aztertzearen ga-

rrantzia nabarmendu zuten.

«Komunitate linguistikoa sortu

behar dugu beste parametro ba-

tzuekin».

Gazteen eta nerabeen kasuan,

haien beharrak ondo ezagutzea-

ren garrantziaz aritu ziren:

«Ulertu behar dugu zeintzuk di-

ren haien beharrak eta zein den

haien diskurtsoa».

Txikitasunaren indarraEuskarak txikitasunetik izan

duen indarra aitatu zuten: «Eus-

karak, hain txikia izanda, men-

deetan eta mendeetan iraun

badu, hori izan da indarra hor

eduki duelako. Beti eduki ditu

oso inperio indartsuak ingu-

ruan».

Euskaraz, bizkaieraz zein eus-

kalkiez berba egin zuten Gerni-

ka-Lumon bildutakoek. Eta

tokian tokiko egoeraz jardun

zuten. Gune euskaldunenak

indartzeko eta gaztelerarako

joera duten herri eta esparruetan

euskara bultzatzeko hausnartzen

jarraituko dute.

Herri hizkeratik euskara bultza

daitekeela adierazi zuten. «Herri

euskaldunetan euren nortasuna

indartzeko modu bat da tokian

tokiko euskara».

Argi dute proposamenak lan-

tzen eta aztertzen jarraitu behar

dutela. Horrenbestez, indarrak

batzea behar-beharrezkoa dela

uste dute. «Norbanakoak eta

erakundeak bat egitea beharrez-

koa da. Bakoitza bere kontura

dabil, eta, helburuak eta erron-

kak lortzeko, denok elkartu eta

indarra egin behar dugu», azpi-

marratu zuten.

Konpromiso «oso txikiak eta

oso zabalak» hartu beharra aipa-

tu zuten, konpromiso «txikiena-

gaz ahalik eta eragin handiena»

izatea bilatzen dutelako. Haien

aburuz, «konpromiso malguko

gizartea da gurea».

Hortaz, ezkortasuna albo bate-

an utzi, eta baikortasunez aurrera

egin behar dela azpimarratu

zuten. «Hizkuntza denona da,

eta hizkuntza izango da erabaki-

tzen duguna».

Jakinarazi dutenez, urtean

lauzpabost aldiz batzartzeko

asmoa daukate, eta bi hilabete

barru berriro batzartuko dira.

Euskararen erabilera indartze-

ko lanean jardun nahi dute, eta

etorkizunari itxaropentsu begi-

ratuta, ereindako hazia urezta-

tzen jarraituko dute. Horrela,

ereindakoa osasuntsu ernetzea

espero dute. Beraz, apurka-apur-

ka lanean jarraituko dute, gelditu

barik, pauso sendoak emanez.

Aintzina Monasterio Maguregi

Gernika-Lumo

Non gauden jakite-

ko, garrantzitsua

da jakitea nondik

gatozen, bai eta

nora joan nahi du-

gun hausnartzea ere. Horretaz ja-

kitun eta Bizkaian euskara bizi-

berritzeko asmoagaz sortu dute

Bizkaieus bilgunea.

«Azken hamar urteetan eus-

kararen erabilera Bizkaian jaitsi

egin delako, bilgune edo foro bat

sortzeko beharra ikusi dugu. Eus-

kararen kale erabilera hainbat

faktoregatik jaitsi da», azaldu

dute Bizkaieusen ordezkariek.

Beraz, elkarteek, erakundeek

eta norbanakoek indarrak batuta

lan egin gura dute: «Bizkaiko

euskaltzaleon kezkak eta ideiak

partekatzeko foro bat da». Jaki-

narazi dutenez, ildo estrategikoa

zehaztu nahi dute.

Bilgunea sortzeko lehen pau-

soa Gernika-Lumon eman dute.

Orain dela astebete, Euskal He-

rria museoan batzartu ziren. Bes-

teak beste, irakasleak eta euskal

esparruko zenbait erakunde eta

elkartetako kideak joan ziren.

Hain zuzen, topagunean parte

hartzera gonbidatu dituzte Biz-

kaiko norbanakoak, elkarteak eta

erakundeak.

Euskararen erabileragaz bate-

ra, bizkaiera ere bultzatu nahi

dute. Hala, euren helburuak lor-

tzeko, sektoreka, ildo jakin ba-

tzuk finkatzea da haien asmoa.

Esate baterako, irakaskuntzan,

komunikabideetan, euskaltegie-

tan eta kultur arloan zer egin dai-

tekeen ikusteko.

Faktoreak aztergaiGainera, udaberrian herri hizke-

rari buruzko biltzarra egin gura

dute, euskara herri hizkeraren

ikuspuntutik nola bultzatu azter-

tzeko. «Agian, egokia litzateke

beste euskalkietako euskaldunak

ere gonbidatzea».

Euskararen kale erabilera

hainbat faktoregatik jaitsi dela

argi daukate foroaren partaideek,

eta lehen bileran horiek aztertzen

aritu ziren.

Gogoeta eginez hasi zuten ba-

tzarra, eta gaur egungo egoeraren

diagnostikoa edo mapa egitea

proposatu zuten. Haietako ba-

tzuen ustez, egoera «oso larria eta

gordina» da.

Esate baterako, eleaniztasunaz

jardun ziren. Batzuen ustez, eus-

karari «kalte» egin dio eleanizta-

sunak, baina, beste batzuek kon-

trako iritzia dute: «Euskara zer-

baitek libratuko badu,

eleaniztasunak libratuko du. Oso

hizkuntza txikia gara, eta hizkun-

tza txikia duten herrietatik ikasi

behar dugu».

Halaber, batik bat umeen eta

Bizkaian euskara eta bizkaiera bultzatzeko Bizkaieus bilgunea sortzeko lehenengopausoa eman dute. Sektoreka, ildo jakin batzuk finkatzeko asmoa daukate.

Suspertzeko indarra batzen

Gernika-Lumoko Euskal Herria museoan egin zuten lehen batzarra. Aurretik, Gernikako Arbolaren aurrean atera zuten talde argazkia. AINTZINA MONASTERIO MAGUREGI

gazteen artean euskara gutxi en-

tzuteak kezkatzen ditu.

Gernika-Lumoko bileran parte

hartu zuten batzuk hezkuntza

mundutik zetozen, eta esan zuten

hezkuntza zentro publiko zein

pribatuetan euskararen egoera ez

dela oro har oso osasuntsua, «ez

ikasleen artean, eta ezta irakasle-

en artean ere».

Ezinbestekotzat jo dute jakitea

zer nahi duten belaunaldi berriek

eta zer kontsumitzen duten ai-

sialdian edota kulturan. Behin

hori jakinda, haientzat produktu

edo osagai erakargarriak eskain-

tzeari buruz berba egin zuten:

«Momentu honetan, irakasleok

ez dugu inongo eraginik ikasleen-

gan. Ikasleen iturriak beste ba-

tzuk dira. Horregatik, haiek uler-

tu dezaketen hizkuntza batean

berba egin beharko zaie. Gure

seme-alabek ez dute telebista

ikusten, ez dute egunkaririk ira-

kurtzen, irratirik ez dute entzu-

ten...».

Adibidez, herriko giroa, herri-

Bizkaiko euskaltzaleekberen kezkak eta ideiakelkarri kontatzeko forobat dela adierazi duteBizkaieuseko kideek

7BIZKAIKO HITZAOstirala, 2018ko urriaren 5a Gaiak

Aitziber Laskibar Lizarribar

Badira ia 27 urte Arratian bizidela. Euskaraz hazi diren bi seme-alaba ditu, eta, berak ere euskaraikasteko unea zela pentsatuta,klaseak hartzen hasi zen Igorren,Helduen Hezkuntzarako Progra-maren barruan. Ikasturte berriahasterako, ordea, bertan beherautzi dituzte euskara klaseak. Na-dia Zamkovak (Mosku, 1958) ezdu ulertzen zergatik, eta eskolakberriz has daitezen saiatzen ari da.Euskara ikasteko hartzen zeni-

tuen eskolak kendu egin dituz-

tela salatu duzu. Zer gertatu da?

Helduen Hezkuntzarako Zentro-ak egoitza bat du Galdakaon, etahorren sukurtsal bat dago Igo-rren. Urteak dira Bigarren Hez-kuntzarako ikasketak ematen di-tuztela bertan nagusientzat, eta,horren barruan, euskarazko kla-seak ere ematen zituzten. Arratiaoso gaizki komunikatuta dago;jendea auzoetan bizi da, autobu-sak ez daude oso ondo, eta hala-koek zaildu egiten dute talde han-

di bat osatzea. Gainera, geundenlokalean ez genuen erosotasunhandirik. Lehen, ni oraindik eznengoenean, udaletxeak utzitakolokal batean egoten ziren, ondo.Baina, gero, udaletxeak esan zuenlekua beste zerbaitetarako beharzuela eta handik kanporatu zituz-ten. Orduan jende dezente egotenzen. Udaletxeko lokaletik kanpo-ratu zituztenean, Igorreko eliza-ren lokal bat eskatu zuten. Parro-kiaren behealdean lokal batzukdaude, soto modukoak. Soto horiikasgela gisara prestatu zen, etahan ematen dira klaseak.Bertan ematen ziren ikasketa

batzuk kendu egin dituzte.

Garraio arazoengatik eta egoitzanahiko deserosoa zelako, gero etajende gutxiago joaten zen. Sendoazen euskarako talde bat bazego-en; irmoak ginen, talde egonkor-tua, eta euskara ikasten jarraitunahi genuen. Baina badirudi Jaur-laritzaren ordezkaritzak hama-bost pertsonako gutxienekoa es-katzen duela. Iaz 17 edo 20 lagune-kin hasi genuen ikasturtea, baina

ikasketa geletan ez daude hama-bost mahai ere. Gela txikiak dira;ez dakit hamar mahai egongo di-ren, eta, ikasle gehiago geundene-an mahai txiki horiek partekatubehar izaten genituen, ez ginela-ko sartzen... Etortzeari utzi zionjendeak. Deserosoa zen: oso hotzaneguan, eta beroa udan, ez ginensartzen... Aurten 11 lagunek emangenuen izena, baina esan digutehamabost behar direla gutxienezeta euskara klase horiek ez dituz-tela emango. Igorreko eskolakbertan behera utziko dituztela.

Helduen Hezkuntzarako klase

guztiak itxiko dituzte Igorren,

edo euskara ikastekoak soilik?

Euskara ikasten genuenok apar-teko talde bat ginen. Ikasle horie-tako batzuk beste ikasgai batzue-tara ere joaten ziren, matemati-ketara-edo, baina gure taldeaapartekoa zen. Nik unibertsitatetitulua dut; ez dut Bigarren Hez-kuntzako titulua atera beharrik.Baina euskara bai, behar dut, etahori itxi egin dute.Orain, Galdakaora joan behar

duzue programa horren barruan

euskara ikasi nahi baduzue,

ezta?

Han onartuko gintuzkete. Tira, ezdakit matrikulazio aldetik nolaibiliko diren, baina... Kontua daez dugula aukera handirik Galda-kaora joateko. Ni, adibidez, Zea-nurin bizi naiz. Zeanuritik Galda-kaora ordubetean behin dago au-tobusa, eta 50 minutu behar dituGaldakaora iristeko. Beste ho-rrenbeste bueltarako. Gune euskalduna da Arratia. Zer

ikasle mota biltzen zarete?

Gure taldean, bi pertsona euskal-dun zaharrak dira, eta gramatikaikasi eta alfabetatzera etortzendira. Francoren garaian ikasi zu-ten eta... Gainontzeko gehienakkanpotik etorritakoak dira; txiki-tan Almeriatik [Espainia] edo in-guru horretatik etorritakoak etaorain arte ez dutenak euskaraikasteko denborarik hartu bainaorain euskalduntzeko apustuaegin dutenak... Egia da IgorrenAEK ere badagoela, baina eskain-tza diferentea dela iruditzen zait.Diru laguntzak izan arren, hasie-ran nahiko diru utzi behar duzu,eta askok ez dute hori ordaintze-ko aukerarik. Erritmoa ere dife-rentea da... Leku horretan beste ikasketa

batzuk ematen jarraitzen dute

gazteleraz?

Atzerritarrentzako eskolak ba-daude: iritsi berri diren etorkineigaztelerazko klaseak ematen diz-kiete. Hori mantentzen da. Pakis-tandarrak, Saharaz hegoaldeko-ak eta beste joaten dira. Gainera,Lemoan gaztelera ikasteko bestezentro bat zabalduko dutela esandigute. Beraz, Arratian gaztelaniaikasteko bi zentro egongo dira,eta euskaraz ikasteko bat ere ez.Nik ulertzen dut gutxieneko bateskatzea, baina Arratiak bere be-rezitasunak ditu, eta uste duterrespetatu behar liratekeela.Galdetu izan duzu zergatik ez

den zuzenean euskalduntzen le-

henengo gaztelania ikasi behar

izanik gabe.

Bai. Etorkizunera begiratzea bes-terik ez da. Arratiako gazte guz-tiek D ereduan ikasten dute. De-nak dira euskaldunak. Pakistan-dik edo beste edozein lekutatikdatorrenari euskaraz egitea eder-to datorkio. Gazte guztiek hitzegiten dute euskaraz. Txernobyl-go umeak edo sahararrak elkarta-sun bidaietan etortzen direnetan,hemengo senideek euskaraz egi-ten diete, eta haiek ere euskarazegiten dute azkenean, hemendenboraldi labur batez soilik ego-ten diren arren. Hemengoek eus-karaz egiten badute, zergatik ezerakutsi zuzenean euskaraz kan-potik datorrenari ere?

«Zergatik ez erakutsi zuzeneaneuskara kanpotik datorrenari?»

Nadia Zamkova b Euskara ikaslea

Arratian bizi da, eta euskara ikasten aritu da Igorren, Helduentzako Hezkuntza programarenbarruan. Orain kendu egin dituzte klaseak, ordea, eta berreskuratzeko ahaleginean dabil.

LUIS JAUREGIALTZO / FOKU

8 BIZKAIKO HITZAOstirala, 2018ko urriaren 5aBerbetan

AEK-k euskaltegiberria zabaldukodu Igorren bihar

REuskaltegi zaharretik be-

rrira jauzi egingo dute

bihar Igorren. AEK-k egoitza be-

rria hartu du, eta bihar izango

da egoitza dotorearen inaugu-

razioa.

Eguerdian hasiko da aldake-

ta irudikatzeko ekitaldia. Egoi-

tza zaharrean 12:00etan batu,

eta Elexalde kaleko 10. zenba-

kian dagoen Kubulu egoitzara

kalejiran joango dira. Behin

euskaltegi berrian, harrera eki-

taldia izango da: aurreskua,

bertsoak, eta Luis Iruarrizaba

abesbatzaren kantaldia. AEK-

ko arduradunen hitzartzearen

ondoren, luntxa izango da

bertaratzen diren guztientzat.

Uxue Gutierrez Lorenzo

Astelehenean hasi zuten greba

mugagabea Alzheimerdun Gai-

xoen Senideen Bizkaiko Elkarte-

ko langileek. Hala jakinarazi du

ELA sindikatuak. Elkartea kudea-

tzen duen enpresari bi eskaera

egiten dizkiote: batetik, irailean

kaleratu zuen langilea berriz har-

tzeko; eta, bestetik, sektoreari da-

gokion lan hitzarmena aplikatze-

ko. «Hori konpondu arte, greban

egongo dira langileak», adierazi

du Ander Akarregi ELA sindika-

tuko ordezkariak.

Lan gatazka orain urtebete hasi

zen. Orduan, langile batzordea

eta zuzendaritza lan hitzarmena-

ren inguruan hitz egiteko bildu

ziren lehenengoz. Batzordeak

hitzarmena aldatzeko eskatu

zion zuzendaritza taldeari. Elkar-

teko langileen lan baldintzak

Bizkaiko Bulegoetako Itunaren

bidez kudeatzen zituztela salatu,

eta zegokien lan ituna aplikatze-

ko exijitu zioten zuzendaritzari.

Bizkaiko Esku-Hartze Soziala

sektoreko hitzarmen kolektiboa

dagokiela diote, eta Gipuzkoa eta

Arabaren kasuan hori ezartzen

dela. Zuzendaritzak, ordea, ezez-

koa eman zuen hasieratik. «Argi

dago langile hauek ez dutela

bulegoko lana egiten, osasunare-

kin lotutako lana baizik», azaldu

du Akarregik. «Gipuzkoan eta

Araban onartzen bada, ez dauka

zentzurik Bizkaian ez aplikatzeak

lan bera egiten duen elkarte

bati».

Elkarteak aholkularitza eta

orientazio zerbitzuak eskaintzen

dizkie gaixoei, batik bat. Era ho-

rretan, senideen zaintza lana

erraztu eta gaixoen bizi kalitatea

hobetzea dute helburu. Gaixoen

senideak dira elkarteko bazkide-

ak, gainerako langileekin batera.

Familia egitasmo gisa sortu zen

elkartea, eta terapeuten beharra

agertu izanaren poderioz hasi zen

enpresa kudeaketa lanetan.

Sei langile ditu orotara, eta ho-

rietatik hiru dira grebara batu di-

renak. Besteak beste, gaixoekin

harreman zuzena duten terapeu-

tak dira. Kaleraturiko langileak

ere terapeuta postua zuen. Gaine-

rako hirurek, berriz, zuzendaritza

taldea osatzen dute.

Alzheimerdun gaixoek erite-

giez gaindiko zaintza behar dute,

eta etxekoen esku geratzen da

hori sarritan; senideek zeregin

garrantzitsua dute alzheimerdun

erien bizitzan. Zerbitzu osaga-

rriak emateko sortu zen Alzhei-

merdun Gaixoen Senideen Biz-

kaiko Elkartea, eta zerbitzu hori

kalitatezkoa izan dadin egoera

konpondu beharra dagoela dio

Akarregik. Horren ardura enpre-

sari ez ezik Bizkaiko Foru Aldun-

diari ere egotzi diote senideek eta

sindikatuak. Aldundiak onartu

du hitzarmena aldatu beharko

litzakeela. Hala ere, sindikatuak

eta senideek aldundiaren kudea-

keta kaskarra salatu dute. Haien

esanetan, erakunde publikoa da

enpresaren hitzarmen aldaketa

ziurtatu dezakeen bakarra. «Guk

esan diogu aldundiari esku hartu

behar duela. Bai langilea berriz

hartzeko, bai hitzarmena alda-

tzeko», gehitu du Akarregik.

Kaleratzea, txinpartaTirabirak bide luzea badu ere,

joan den hilabetean lehertu zen:

enpresak langile bat kaleratzea

erabaki zuen, erabiltzaile eta

aurrekontu beherakada argudia-

tuta. Era berean, enpresak ez du

gaixo gehiagorik onartu martxo-

tik, lekuak eskatu badira ere.

«Enpresak estrategia gisa balia-

tzen du, ematen dituen leku

kopurua mugatua dute, beharra

dagoela badakiten arren», salatu

du Akarregik.

Langile murrizketa horrek

ratioan eragina izan du: lehen,

terapeuta bati bederatzi erabil-

tzaile zegozkion, eta, orain, aldiz,

hamabi erabiltzaile. Are gehiago,

une honetan, greba dela eta, tera-

peuta bati hogeita lau erabiltzaile

dagozkiola ohartarazi dute.

«Kaleratutako langilea bere

postura bueltatzen ez den bitar-

tean, ez dugu enpresarekin ezer-

taz hitz egingo», ohartarazi dute

protestariek. Bitartean, egoera

«larria» salatzen jarraituko dute.

Astelehenean egin zuten lehen

mobilizazioa, bukaera data zeha-

tzik ez duen elkarretaratze zikloa

martxan jarriz. Kanpainaren

«sozializazio astea» igarota,

bigarren mobilizazioa datorren

astelehenean egingo dute, Bil-

bon. 11:30ean aldundiaren eraiki-

naren aurrean elkartu, eta mani-

festazioa egingo dute enpresaren

egoitzaraino.

Greba, kaleratzearenondorengo erantzunaAlzheimerdun Gaixoen Senideen Bizkaiko Elkarteko hiru langilekgreba mugagabea hasi dute b Hitzarmena aldatzeko eskatu dioteenpresari, eta irailean kaleraturiko langilea berriz hartzeko

Elkartearen egoitzaren aurrean astelehenean egindako protesta. ELA

9BIZKAIKO HITZAOstirala, 2018ko urriaren 5a Gaiak

Natalia Salazar Orbe Bilbo

Kirola edo ariketa fisikoa sustatu

eta bularreko edo ginekologia

minbizien aurkako ikerketa bul-

tzatzea. Horiexek igandean bos-

garrenez egingo duten lasterketa

solidarioak ezarriak dituen hel-

buruak. Bost kilometroko ibilbi-

dea osatu beharko dute parte har-

tzaileek. Korrika zein oinez egite-

ko aukera izango dute, gainera, ez

baitute aurkeztu lehiarako proba

gisa.

Guggenheim Bilbao museoa-

ren aurrealdea izango ditu irteera

eta helmuga probak. 11:00etan

emango diote hasiera lasterketa-

ri. Handik Euskalduna jauregi-

rantz abiatuko dira, erreka ertze-

tik. Euskalduna zubia jaitsi, eta

errekaren beste ertzera pasatuko

dira, udaletxerako bidea hartuz.

Deustu, Pedro Arrupe eta La Salve

zubiak azpitik zeharkatuko di-

tuzte. Campo Volantinetik egingo

dute udaletxerainoko bidea.

Handik, zubia zeharkatu eta Uri-

bitarte pasealekuan sartuta egin-

go dituzte helmugara arteko az-

ken metroak.

Herritar guztiei zabaldutako

proba dela azaldu dute lasterketa

antolatu duen Acambi irabazi as-

morik gabeko elkartekoek. 30

urte bete ditu elkarteak. Orain

arte bularreko minbizia pairatu

duten emakumeei laguntza eta

babesa eskaintzeko lana zuen.

Orain, ginekologia minbiziak jo-

tako emakumeak ere hartzen

ditu. Maria Teresa Elorriaga

Acambiko presidenteak proba-

ren aurkezpenean azaldu zuenez,

«gure asmoa da gizarte osoak

parte hartzea, adin, sexu eta mai-

la fisikoaren mugarik gabe. Ko-

rrika zein oinez egin daiteke».

Izan ere, argi dute jarduera fisi-

koa lagungarria dela bizitza osa-

sungarria izateko. Eta, ikerketen

arabera, hainbat gaixotasuni au-

rre egiten ere laguntzen du; tarte-

an, bularreko minbizia. Elorria-

garen arabera, «bularreko min-

bizia pairatzeko hainbat arrisku

ezin daitezke kontrolatu, baina

alda daitezkeen arrisku faktoreak

ere badaude. Eta garrantzitsue-

netako bat jarduera fisikoa da».

Horra hor elkartearen eta las-

terketaren beraren ardatzetako

bat. Bestea, ikerketa proiektuetan

laguntzea.

Izena Interneten emanLasterketan parte hartu nahi du-

tenek izena eman behar dute In-

terneten, acambibizkaia.org

webgunean. Sei euro balio du

dortsalak. Proban parte hartu ez

baina kausa horri laguntza eman

nahi diotenentzat 0 dortsalaego-

kitu dute. Eta diru ekarpena egi-

teko kontu-korronte zenbaki bat

zabaldu dute Laboral Kutxan:

3035 0083 27 0830034765.

Lehen korrikalariek helmuga

11:23 aldera zeharkatuko dutela

aurreikusi dute antolatzaileek.

Azkenek, oinez joateko aukera

ere badagoenez, ordubete eta

laurden beharko dutela uste dute.

Proba bukatuta, zumba erakus-

taldi irekia egingo dute. Beraz, jai

giroan emango diote bukaera

igandeko saioari, 13:00ak aldera.

Minbiziaren aurkakobosgarren lasterketasolidarioa egingo dute etziGuggenheim museoaren aurrean hasiko dute bost kilometrokolasterketa, 11:00etan bAriketa fisikoaren garrantzia azaleratu nahi dute

Milaka lagun elkartu ziren, iaz ere, lasterketan. JAVIER ZORRILLA

Barraketan eduki matxistak kendu etaeuskara sustatzeko eskatu du EH Bilduk

TRAPAGARAN bHerriko jaietan ohikoak izaten diren barraketan edu-

ki matxista duten irudi eta mezuak desagerrarazteko eta euskara bul-

tzatzeko neurriak eskatu ditu Trapagarango EH Bilduk. Hainbat gura-

soren kezkari jarraituta, hiru proposamen egin ditu koalizioak: udalak

barraketako irudi sexisten kontrola egitea; barraka guztietarako giro

musika bakarra ezartzea eta abesti matxistak ez jartzea; eta abestien

erdiak euskaraz izatea. Udalak irizpideon kontrola egitea nahi dute.

Euskaraldian izena emateko bideaegingo dute bilbotarrek auzoetatik etzi

BILBO bAzaroaren 23tik abenduaren 3ra bitartean egingo da Euska-

raldia, euskararen erabilera sustatzeko eta areagotzeko egitasmoa. Le-

henago ere, giroa berotzen ari dira hainbat herritan. Bilbon, esaterako,

Euskaraldian parte hartzeko izena emango dute hainbat herritarrek

igandean. Nor bere auzotik abiatuta iritsiko dira denak Plaza Eliptiko-

ra, 12:00etan. Gernika-Lumon biharko egin dute hitzordua: Euskaral-

diko aprobadieantolatu dute, hau da, azaroko ekitaldi nagusirako en-

trenamendu edo saiakera bat.

%15BIRZIKLATZE PORTZENTAJEA ENKARTERRIN

Enkarterriko Mankomunitateak handitu egin nahi du birziklatze tasa.

%15ekoa dute gaur egun, eta zaborren gainerako %85 errefusa deritzon

atalak osatzen dute. Birziklatzea handitzeko, kontzientziazio kanpaina

bat abiatu du hileon mankomunitateak. Horrez gain, 590 edukiontzi al-

datuko dituzte, eta merkataritza hondakinak jasotzeko atez ateko siste-

ma jarriko dute martxan. Hondakin eta zoru kutsatuen 22/2011 legeak

ezarria du 2020rako hondakinen erdiak birziklatu behar direla.

Eraso sexista baten ondorioz, ospitaleraeraman dute Durangoko emakume bat

DURANGO bAstearte arratsaldean ospitalera eraman zuten emakume

bat Durangoko San Fausto auzoko Zirarmendieta kaletik. Zaurituta

eraman zuten. Emakumeak azaldu zuenez, bikotekide duen 47 urteko

gizonezkoak eragin zizkion zauriak. Gizona atxilotu egin zuten.

10 BIZKAIKO HITZAOstirala, 2018ko urriaren 5aGaiak

Gernika-BilboRunning probakerronka du etzi

RIII. Gernika-Bilbo Run-

ning proba egingo dute

igandean. Ohi bezala, lau irtee-

ra eskaintzen ditu aukeran: Ger-

nikatik (35 kilometro), Zorno-

tzatik (21,75), Galdakaotik (12)

eta Basauritik (8,1). Helmuga

Kale Nagusian izango dute.

Erronka handi bat gauzatuko

dute, gainera: burmuineko per-

lesia duen 15 urteko gazte ba-

tek eta neuronen endekatzea

sortzen dion gaixotasuna duen

47 urteko gizon batek ere parte

hartuko dute. Bilboko udaltzai-

nek eta suhiltzaileek eramango

dituzte Zornotzatik Bilbora.

Martinez eta Alonso beste urtebetezariko dira Durango-Euskadi Muriasen

DURANGO bBizkaia Durango-Euskadi Murias taldea hasi da datorren

denboraldian eurekin ariko diren txirrindularien berri ematen. He-

rrialde Katalanetako Cristina Martinez eta Sandra Alonso taldean

izango dira 2019an ere. Valentziarrak dira biak. Agurtzane Elorriaga

taldeko kirol zuzendaria «oso pozik» azaldu da taldearenganako kon-

fiantza erakutsi dutelako beste urtebetez.

Aitziber Laskibar Lizarribar

Duela gutxi arte, herritarrentzat

itxita egon da Barakaldoko Mu-

noa parkea. Hirian nagusi diren

lantegi eta etxe orratzetatik ezku-

tatuta, zuhaitzez eta belardiz osa-

tutako gune zabala da, Munoa

jauregi ikusgarria erdian duela.

Barakaldo erdiko arnasgunea da;

porlanezko lurren erdian dagoen

irla berdea. Nolabaiteko misterio

kutsua izan du beti eremuak;

XVIII. mendean eraiki zuten, eta

Frantziako bigarren inperioaren

garaiko estiloa duen jauregitza-

rraren barrualdea nolakoa izango

ote zen imajinatu ere ezingo zu-

ten egin bertako herritar xumeek,

2015era arte parkerako sarrera

herritarrentzat itxita egon dela-

ko, eta ia 65.000 metro koadroko

eremua inguratzen duten zuhaitz

sendoek ere ez zutelako uzten

ikusten zer dagoen lorategietan.

Lorategia parke publiko bihur-

tu zuten 2015eko udaberrian. Eta

azken urtean jauregia barrutik

ezagutzeko bisita gidaturen bat

egin da. Bihar eta etzi, ingurua

beste modu batean ezagutzeko

aukera izango da: parke zabala

askotariko ekintza eta saioen bi-

dez ezagutzeko aukera. Munoa

Bizi jaialdiak hartuko ditu jaure-

giaren inguruko zelaiak.

Iaz egin zuten, aurrenekoz,

Munoa Bizi eguna, eta arrakasta-

tsua izan zen oso, Amaia del

Campo Barakaldoko alkatearen

hitzetan. Parkea azken urteetan

zabalik dagoen arren, asko izan

ziren gunea lehen aldiz egun

berezia baliatuta ezagutu zute-

nak. Helburu nagusietako bat

bete zen, beraz: «Barakaldoko

altxorra» ezagutaraztea. Alkate-

aren esanetan, herritar askok

zoriondu zuten udala egitasmoa-

gatik.

Berriro egingo dute, hargatik.

Bihar eta etzi, askotariko ekital-

diak egingo dituzte Munoa par-

kean, herritarrei familia giroan

gozatzeko aukera emateko. Iaz

arrakasta handia lortu zuten

atrakzio bereziak nabarmendu

ditu alkateak, jardunaren nola-

kotasuna erakusteko adibide

gisa. Antigua i Barbuda konpai-

nia katalanak barraka bereziak

jarriko ditu eremuan. Elektrizita-

terik gabe funtzionatzen duen

jolas parkea da, eta, noria eta zal-

diko maldikoak biraka has daite-

zen, pedalkadaka aritu beharko

dute gurasoek.

Familia giroan gozatzeko jaialdi bategingo dute Barakaldoko MunoanBihar eta etzi izango da Munoa Bizi jaialdia, Munoa jauregia inguratzen duen parkeanb Elektrizitaterik gabeko noria, zirkua, zinea eta musika izango dira, besteak beste, doan

Askotariko ikuskizun eta ekitaldiak egongo dira Munoa jauregiaren belardietan. Irudian, iazko saioaren argazki bat. BARAKALDOKO UDALA

11BIZKAIKO HITZA

Ostirala, 2018ko urriaren 5a Gaiak

EGITARAUA

Bihar

11:30-14:30.Atrakzio bereziak

(noria, zaldiko maldikoak...) eta

birziklatutako materialekin egin-

dako jolasak.

11:30.Zirkua.

12:00.Deskontzertuankontzertu

didaktikoa. Gazteleraz.

12:30.Zirkua.

13:00.Swing tailerra.

17:00-20:00.Atrakzioak eta birzi-

klatutako materialekin egindako

jolasak.

17:30-19:30.Xaboi burbuilen

tailerra eta elkartasun ikuskizuna.

18:00.Deskontzertuankontzertu

didaktikoa. Euskaraz.

18:30.Zirkua.

19:00.Txikitxef, askari osasunga-

rria prestatzeko tailerra.

19:00.Barakaldoko musika kon-

tserbatorioko perkusio taldearen

emanaldia.

20:30.Zinema gaua: Dentro del

laberinto.

22:00ak arte. Janari eta edari

furgonetak eta giro musika.

Etzi

11:30-14:30.Atrakzioak eta birzi-

klatutako materialekin egindako

jolasak.

11:30.Zirkua.

12:00.Crazy Jazzers bandaren

emanaldia.

12:30.Zirkua.

13:00.Eskujoko ikuskizuna.

13:30.Zirkua.

13:30.Crazy Jazzers banda.

15:00. Janari eta edari furgonetak

eta giro musika.

12 BIZKAIKO HITZAOstirala, 2018ko urriaren 5aProposamena

Natalia Salazar Orbe Bilbo

Gai eta irizpide

berak ardatz

hartuta, erabat

desberdinak

diren sormen

lanak aurkez-

tuko dituzte, aurten ere, Kamera-

toian parte hartuko duten lehia-

kideek. Horretan datza Euskal

Herriko ikus-entzunezkoen rall-

ya. Lehiakideei landu beharko

duten gaia jakinarazi, osatuko

duten film laburrek zer irizpide

bete beharko dituzten esan, eta

rallya abiatu. Aurten, soilik 24

ordu izango dituzte sormen lana

gauzatu eta aurkezteko. Eta, bi-

garren urtez jarraian, Lekeitioko

Euskal Zine Bileraren barruan ja-

rriko dute zita. Bihar eta etzi egin-

go dute gazteen sormenari ateak

zabaldu nahi dizkien lehiaketa

hori; gazteak, sormena eta euska-

ra uztartzen dituen ekitaldia.

Berritasunak ditu aurten.

Orain artean, 48 ordu zituzten

lehiakideek film laburra eratze-

ko, baina, aurten, egun bakarre-

an egin beharko dute. Erronka

zailagoa da, baina aldaketarako

pisuzko arrazoiak dituzte antola-

tzaileek. Hala azaldu du Euskal-

tzaleen Topaguneko kide Leire

Lardizabalek: «Gazteek Zine Bi-

leraren barruan benetako espazio

bat izan dezaten nahi dugu. 24 or-

dura ekarrita, askoz presentzia

handiagoa izango dute Lekeition

bertan. Kameratoiak Lekeition

sustraiak botatzea nahi dugu, eta

gazteek presentzia izan dezatela

paperetik harago ere. Gazteak ka-

lean ikus daitezela, alegia».

Izan ere, 48 orduko tartea

emanda, lehiakideetako askok

hiruzpalau irudi hartzen zituzten

herrian, eta gero bakoitzak bere

etxera jotzen zuen editatzera.

«Aurten ezaugarri guz-

tiak jarri ditugu Lekei-

tion bertan filmatu be-

harrekoak. Apropos egin

dugu. Gazteen eta Zine

Bileraren arteko harre-

mana estutu nahi dugu. Hori da

helburua».

Erronka zaildu arren, baliabide

gehiago ere jarri dituzte gazteon

eskura: muntatze lanak egiteko

espazioa eskaintzeaz gain, lo egi-

teko txokoa ere prestatu dute hala

nahi duenarentzat. Trinkete

Etxean eman ahalko du gaua hala

nahi duenak, 15 euroren truke.

Horretarako, izena eman behar

da aurretik. Horra hor aurtengo

beste berritasuna.

Hamalau taldek eman dute ize-

na aurtengo Kameratoian lehia-

tzeko. Horietatik zazpik lehen al-

diz hartuko dute parte; bik, biga-

rren aldiz; beste bik, hirugarre-

nez; eta hiruk, laugarrenez.

Lehiakide gehienak gazteak dira:

20 eta 22 urte artekoak. Kamera-

toiak egin duen hausnarketaren-

tzat adin aproposa dute. «Gazte

Kameratoia egingo dute bihar eta etzi, Lekeition. Euskal Herriko ikus-entzunezkoen rallyaberritasunez beteta dator aurten: 48 ordu izan ordez, 24 izango dituzte lehiakideek euren lanakosatzeko. Zine Bileraren barruan gazte sortzaileen presentzia areagotzea du helburu erabaki horrek.

Erlojuaren kontrako sormen festa

Hamalau taldek hartuko duteparte. Zazpik, lehen aldiz. 20 eta 22 urte arteko gazteakdira lehiakide gehienak

Hamalau taldek eman dute izena aurtengo Kameratoian lehiatzeko. ARITZ LOIOLA / FOKU

13BIZKAIKO HITZAOstirala, 2018ko urriaren 5a Proposamena

gazteei zuzendu nahi gatzaizkie,lehen aukera eskaintzeko. Ikus-entzunezkoen munduan dabilenjendeari proba egiteko aukeraeman nahi diogu. Lehiaketa ez daformala. Hala, ondo pasatzeazgain, esperimentatzeko aukeraematen du». Oinarrien arabera,oraingoz, 18 eta 35 urte artekolehiakideak onartzen dituzte.Zine Bileraren barruan errefe-

rente bilakatu nahi dute Kamera-toia. «Lehenengo urtean hara jogenuen gazteentzako espazio be-rri bat zabaldu nahi genuelakojaialdi hartan». Izan ere, Duran-goko Azokaren barruan egin zi-tuen ikus-entzunezkoen rallyakaurreko lau urteak. «Bat-bateanLekeitiora etorri ginen, eta jende-ak ondo erantzun zuen».

Sormen zirkuiturako ateaRallya inoiz baino azkarragoaizango da lehiakideentzat, bainabaita antolatzaileentzat eta epai-mahaiarentzat ere. Igandean ja-soko dituzte lanak, 12:00etan, eta17:30erako beharrezko muntatzelan guztiak prest izan beharko di-tuzte, lan guztien emanaldia egi-teko. Publikoarekin batera ikusi-ko ditu lanok epaimahaiak, etaberehala emango dituzte irabaz-learen eta finalisten izenak. Ira-bazleak Laburbira film laburrenzirkuituan ateratzeko aukera es-kuratuko du. Sari nagusia esku-ratzen duenari 1.200 euro eman-go dizkiote; bigarrenari, 800; etahirugarrenari, 600. Kameratoikobi lanik onenak DemaSA lehiake-tarako sailkatuko dira, gainera.Euskaltzaleen Topaguneak aur-ten abiatu duen lehiaketa da De-maSA. Durangoko Azokako Iru-dienean egingo dute. «EuskalHerrian Kameratoiaren antzekohainbat rally antolatzen dira.Gure asmoa da azken urtean rallyhorietan finalista geratu direnenlanak jaso, proiektatu, eta rallyguztietako lanik onenen arteanonenak aukeratzea».Abentura abiatzear da. Ordu

gutxiren buruan jasoko dituztelehiakideek euren lanak osatzekojarraibideak. Lardizabalek zerbaitaurreratu du: «Lekeiotioko ezau-garriak eskatuko ditugu; batzuk,nahikoa abstraktuak. Ez da izan-go zaila, dibertigarriagoa egitekomodua da. Lokalizazioak eta biz-pahiru kontzeptu abstraktuemango dizkiegu. Horrez gain,kamera mugimendu batzuen ar-tean aukeratu beharko dute. Etagehiago ezin dut aurreratu».Emaitzak bitxiak izan dira orainarte. «Lan mordoa jasotzen dugu,eta nork bere ikuspegia ematendio. Estilo askotarikoak sortzendira, eta hori oso polita da».

zirenez, hainbat lekutan grabatugenuen. Iaz, Lekeitiora eramanzutenean, aurkezpenera ez ge-nuen joan behar izan. Arauak In-terneten jarri zituzten, eta handikjaso eta dena egin genuen bertarajoan gabe. Grabazioak ere besteleku batzuetan egin genituen. Aurten bertan geratu beharko

duzue.

Bai. Eta horrek baditu alde onak.24 ordu dira soilik. Oso biziakizango dira, baina lekuan bertanegongo gara.Zer iruditzen zaizu Kameratoia

Euskal Zine Bileraren barruan

kokatu izana?

Ondo dago. Nik Zine Bilera aurre-tik ezagutzen nuen, nahiz eta osohandia ez izan. Era horretako jar-

duerek ezagutzera emateko erebalio dute. Zine Bilera ere euska-razko sormen lanei lotuta dagoe-nez, zentzua dauka bertan egite-ak. Ona da zinemaldia gehiagoezagutarazteko eta bertan mur-giltzeko. Bertako jardueren berriizan eta horietan parte hartzekoaukera ematen du.Zer aukera eskaintzen du Kame-

ratoiak? Ezagutzera emateko

ate bat da?

Bai, zalantzarik gabe. Azken hiruurteetan gu Laburbiran sartugara. Oso aukera ona da. EuskalHerri osoan zehar zure film labu-rra zabaltzeko aukera ematen du,ezagutarazteko. Telebistara erebadoa. Lehenengo urtean, batez

ere, oso polita izan zen esperien-tzia. Gogoa pizten dizu beste gau-za batzuk egiteko. Eta erakustendu ez dela horren zaila ezaguta-raztea eta ikus-entzunezkoenmunduan muturra sartzea.Zer-nolako gaiak eta irizpideak

jaso dituzue lehiaketan? Eta, ho-

riek oinarri hartuta, zer-nolako

lanak osatu dituzue?

Bigarren urtean Oihanaren legeajarri ziguten gaitzat. Zerrenda bateman ziguten zehazteko zeintzuktoki agertu behar ziren lanean,zer plano, zer-nolako atrezzoa...Horietatik gutxieneko batzuk jasobehar genituen. Gai hura zailairuditu zitzaigun, oso zabala iza-nik alde askotatik hel zekiokeela-ko. Ideia zehaztea da kontua, etadena batzea, zentzua hartzeko.Guk bertsolaritzatik jo genuen.Kameratoia euskara bultzatzekolehiaketa ere bada; beraz, betisaiatzen gara lotzen horrekin.Euskara inguratzen duten hain-bat gauza aztertu genituen, etabertsolaritzatik atera genuenideia. Euskaldunberrien eta zaha-rren arteko harremana hartu ge-nuen ardatz.Lehiaketan aurkari izango ditu-

zu, baina zer gomendio emango

zenieke Kameratoian lehenen-

goz parte hartuko dutenei?

Gogotsu joan daitezela. Sarri ger-tatzen da izena ematen dutelalana entregatzen duten baino tal-de gehiagok. Asko bidean gera-tzen dira. Zaila iruditzen zaiene-an, batzuk ez dira saiatzen. Edo-zer gauza atera dezaketela esangonieke. Saiatu egin behar da. Guz-tiok dakigu Kameratoian ezindaitekeela atera lan izugarririk,baina ideia politak ateratzen dira,eta beti egin daiteke zerbait.

N. S. O. Bilbo

Unai Portilla (Saratsu, Araba,1993) Ikus-entzunezko Komuni-kazioko ikaslea da, MondragonUnibertsitatean. Esperientziahandia dute berak eta haren tal-deak Kameratoia lehiaketan: hiruurtetan aurkeztu dira, eta hirure-tan irabazi dute. Aurten lauga-rren Kameratoia dute. Unibertsi-tateko lagun taldea izanik, iragar-kia ikusi eta aurkeztu ziren. UdaFilms izenarekin aurkezten diraorduz geroztik.Zer-nolakoa da lehiaketarako

gaia eta irizpideak ematen dizki-

zueten unea?

Hasieran, pixka bat galduta aur-kitzen zara. Gainera, gaia beti iza-ten da nahikoa aldrebesa eta zaila.Hasten gara ideiak botatzen, nolalanduko dugun kontua edo zerbidetatik joango garen zehazten.Hori izaten da gehien kostatzendena. Iaz ez, baina aurreko urtee-tan kontu horretan eman genuenegun bat baino gehiago; zer egineta nola filmatu erabakitzen.Plangintzan ematen dugu denbo-ra gehien. Ideia argi daukagune-an, filmaketaren plangintza egineta grabatzera joaten gara. Graba-zioa zein izango den argi izatendugunez, azkarra eta zehatza iza-ten da. Eta, gero, zuzenean edizio-ra jotzen dugu. Denok egotengara han, baina batek edo bikhartzen dute horren ardura. Gai-nerakoan, kaotikoa izan daiteke.Entrega azken orduan egitendugu. Esango nuke urte guztietangaupasa egin dugula; edo lo gutxiegin dugu, behintzat.Zer da zailena?

Ideia ateratzea eta plangintza egi-tea. Irizpideak ematen dizkizute-nez, zaila da dena ondo jasotzealanean.Orain arte, 48 ordu zenituzten

lana osatzeko, baina aurten 24

izango dituzue. Nola eragingo

dizue aldaketa horrek?

Askoz zailagoa izango da. 24 orduplangintzan ematen genituen.Beraz, nik uste dut aurtengoa in-pultsiboagoa izango dela. Ezinizango dugu eman horrenbestedenbora ideia erabakitzen. Lehe-nengo datorrena hartu, eta aurre-ra egin beharko dugu horrekin. Antolatzaileek lehiaketako den-

bora erdira pasatu dute parte

hartzaileak Zine Bileran presen-

teago egoteko. Iaz Lekeition ge-

ratu zineten lanean?

Urtez urte aldatuz joan da. Lehe-nengo urtea Durangon egin ge-nuen. Herriko irudiak agertzeaeskatzen zuten. Beraz, prozesuguztia egin genuen bertan. Hu-rrengo urtean ere Durangon izanzen, baina irizpideak zabalagoak

«Ideia ateratzeaeta plangintzaegitea dazailena»

Unai Portilla b Kameratoiko lehiakidea

Lanak osatzeko 24 orduko mugak gauzakzailduko dizkiela uste du Portillak, bi urtetanegun osoa eman baitzuten zer eta nola eginpentsatzen. Gogotsu joateko deia egin du.

JULEN DE LA SERNA

«Euskal Herri osoanzehar zure film laburrazabaltzeko aukeraematen du,ezagutarazteko»

MUSIKA

BALMASEDAThe Cheaters.

bGaur, 20:30ean, Maiken Breweryn.

BALMASEDAThe Cowboy Angels.

bBihar, 13:30ean, Lekuonan.

BALMASEDAA Grito Pelao.

bBihar, 18:00etan, Aike Barrian.

BALMASEDASparrow Never Dies.

bBihar, 22:00etan, Safarin.

BARAKALDONestter Donuts.

bGaur, 20:00etan, El Tubon.

BARAKALDOCharlie Cosh

& Mikel Gaztañaga.

bGaur, 20:00etan, La Vieja Bandan.

BARAKALDOTwelve Strings.

bGaur, 20:00etan, Retrokafen.

BARAKALDOStreet Messengers.

bGaur, 20:00etan, Loizagan.

BARAKALDOPutakaska

eta Ultima Generacion.

bGaur, 21:00etan, Mendigon.

BARAKALDOFallen at Dawn,

Walking With Wolves, Minerva

eta Uckaia.

bBihar, 20:00etan, Edaskan.

BARAKALDOPrima Nocte

eta Los Cojones.

bBihar, 20:00etan, Mendigon.

BARAKALDOKartzarot eta

Diversion Rock.

bBihar, 20:00etan, San Bizenten.

BARAKALDOMelendi.

bBihar, 20:00etan, Bizkaia Arenan.

BASAURIOzen eta Hesian.

bBihar, 23:00etan, Arizgoiti plazan.

BASAURIAlma Maria y los Tres

Sudamericanos.

bAsteartean, 22:30ean, Arizgoitin.

BASAURIEl Rey del Glam

eta Ezetz.

bOstegunean, 22:30ean, Arizgoitin.

BERMEONickel & Rose.

bBihar, 20:00etan, Beleza

Malandran.

BERMEOAcid Mothers Temple

& The Melting Paraiso UFO.

bBihar, 22:00etan, Kafe Antzokian.

BERMEOMoñigo, Bisturi,

Urbangrind eta Ernia.

bBihar, 00:00etan, Nuntxakun.

BERMEO Inoren Ero Ni.

b Igandean, 13:30ean, Beleza

Malandran.

BERMEOEmma Ruth Rundle

& Jaye Jayle.

bAsteartean, 20:30ean,

Nestor Basterretxea aretoan.

BERMEOKankinkabara taldea.

bAsteazkenean, 20:00etan,

Kurtzioko ermitan.

BERMEORise to Fall, Vhaldemar,

Morphium eta Etorkizun Beltza.

bAsteazkenean, 21:00etan,

Kafe Antzokian.

BERMEOPetti.

bOstegunean, 22:00etan,

Beleza Malandran.

BERRIZBilau.

bBihar, 20:30ean, San Fausto

ermitan.

BILBOBilboko Orkestra Sinfonikoa:

West Side Story.

bGaur, 19:30ean, Euskaldunan.

BILBOLos Hermanos Cubero.

bGaur, 18:30ean, Arkeologia

museoan.

BILBOShinova.

bGaur, 19:00etan, Fnac-en.

BILBOEurope eta King King.

bGaur, 19:30ean, Santana 27n.

BILBOBeatlove, Esteban&Manuel,

El Prince eta Boyanka Kostova.

bGaur, 20:00etan, Bilborocken.

BILBOCamellos eta Gloriosa

Rotonda.

bGaur, 20:30ean, Shaken.

BILBOLorelei Green eta Gaudea.

bGaur, 21:00etan, Hacerian.

BILBONichel & Rose.

bGaur, 21:00etan, Itsas Museoan.

BILBOLe Temps du Loup

eta Neila.

bGaur, 21:00etan, Satelite T-n.

BILBORone eta Reykjavik 606.

bGaur, 21:30ean, Azkuna zentroan.

BILBOThe Bellrays eta

Grande Royale.

bGaur, 22:00etan, Kafe Antzokian.

BILBO Iratxo.

bGaur, 22:00etan, Azkenan.

BILBOStereorocks: Saoirse eta

Frances Be.

bGaur, 00:00etan, Kafe Antzokian.

BILBOSophy & Zala.

bGaur, 00:00etan, Kremlinen.

BILBODJ Goo.

bGaur, 01:30ean, Muelle tabernan.

BILBO Joaquin Pascual.

bBihar, 12:30ean, Campos Eliseos

antzokian.

BILBOMitto Koronkon.

bBihar, 18:30ean, La Brasa

Canallan.

BILBOLas Majas.

bBihar, 19:00etan, Via de Fugan.

BILBOAyax y Prok eta DJ Blasfem.

bBihar, 20:00etan, Santana 27n.

BILBOL.A. Woman DJ.

bBihar, 20:00etan, Ambigun.

BILBORise to Fall eta Holy Txala.

bBihar, 20:30ean, Stage Liven.

BILBOAizkorak Zorroztu

eta Zazkel.

bBihar, 20:30ean, Satelite T-n.

BILBOSoul 4 Real: Dan Penn,

The Masqueraders eta Afterparty.

bBihar, 20:30ean, Kafe Antzokian.

BILBOSin Tregua.

bBihar, 21:00etan, Bilborocken.

BILBOVarukers, Ultimo Gobierno

eta Radikal Hardcore.

bBihar, 21:00etan, Zorrotzako

gaztetxean.

BILBODesvariados eta Doble Filo.

bBihar, 21:00etan, Azkenan.

BILBOCoucou Chloe, Shy Girl,

Putochinomaricon, Dinamarca

eta Miravalles.

bBihar, 21:30ean, Ercilla hotelean.

BILBONestter Donuts.

bBihar, 21:30ean, Shaken.

BILBO Joxean Orbegozo.

bBihar, 22:00etan, Via de Fugan.

BILBOSonora K.

bBihar, 22:00etan, Mariaren

Bihotza plazan.

BILBOTrap Avenue Club:

Tomasa del Real.

bBihar, 00:30ean, Santana 27n.

BILBOUdal Musika Banda:

Topaketak erritmoarekin.

b Igandean, 12:00etan, Euskalduna

jauregian.

BILBOBaiuca, Huias eta Urgatz.

b Igandean, 13:00etan,

Itsas Museoko zabalgunean.

BILBOPrimal Fear, Riot V

eta Existence.

b Igandean, 19:00etan,

Santana 27n.

BILBOEric Martin.

b Igandean, 19:00etan, Mytho

aretoan.

BILBOHawkwind.

bAstelehenean, 20:00etan,

BBK aretoan.

BILBOThe Wave Pictures.

bAsteartean, 20:30ean,

Kafe Antzokian.

BILBOBilboko Orkestra Sinfonikoa:

Pastorala.

bOstegunean eta ostiralean,

19:30ean, Euskalduna jauregian.

BILBOCarles Benavent,

Tino Di Geraldo & Jorge Pardo Trio.

bOstegunean, 20:00etan,

BBK aretoan.

BILBOConfluence.

bOstegunean, 20:30ean,

Cotton Cluben.

BILBOShake That Swing

eta Especialista Mike.

bOstegunean, 20:30ean, Shaken.

BILBOMorgan.

bOstegunean, 21:30ean,

Kafe Antzokian.

DERIOLa Mara.

bBihar, 17:30ean, San Migelen.

DERIOMontesol orkestra.

bBihar, 00:30ean, San Migelen.

DURANGOEtxe eta The Van.

bBihar, 20:00etan, Plateruenan.

ELORRIOLukiek eta Toc.

bOstegunean, 22:30ean, Arriolan.

ERMUARevolver.

bGaur, 22:15ean, Ermua antzokian.

ERMUARadio Revolucion.

bBihar, 19:30ean, Orbe plazan.

GALDAKAO Izaro.

bBihar, 21:00etan, Torrezabalen.

GERNIKA-LUMOZirkinik Bez.

bBihar, 21:30ean, Pasealekuan.

GETXOUrban.

bBihar, 22:30ean, Zear Biden.

GETXOMoonshakers.

b Igandean, 12:00etan, Kristalezko

kioskoan.

IURRETAPuro Relajo.

bGaur, 22:00etan, Askondon.

IURRETAMoonshiners, Kaotiko,

Koban eta DJ Bull.

bGaur, 22:00etan, Aita San Migel

plazan.

IURRETALuhartz eta DJ Ainhoa.

bBihar, 20:00etan eta 00:00etan,

plazan.

IURRETAArantza eta Pantxo.

b Igandean, 22:00etan, plazan.

LEIOAMississippi Queen & The

Wet Dogs.

bBihar, 19:00etan, San Bartolomen.

MUNGIAVendetta eta

Sasha Green.

bBihar, 21:00etan, Mungirocken.

MUNGIACaligula’s Horse.

bOstegunean, 19:00etan, Olalde

aretoan.

PORTUGALETELa Ainara Mara.

bGaur, 19:00etan, Andaluziako

etxean.

Bermeo b Mareak jaialdia

Pieza bitxien bildumaGaur Eneritz Artetxeren ipuinekin hasi eta datorren ostegunean Pettiren

kontzertua iritsi arte, zortzi pieza bitxi bilduko ditu Bermeoko Mareak

jaialdiak. Bihar, Nickel & Rose eta Acid Mother Temple & The Melting

Paraiso UFO —argazkian— ariko dira; eta, igandean, Inoren Ero Ni. HITZA

14 BIZKAIKO HITZAOstirala, 2018ko urriaren 5aAgenda

PORTUGALETEEdu Basterra.

bGaur, 20:30ean, Allenden.

PORTUGALETETen Yards.

bGaur, 23:30ean, Rock Volatinen.

PORTUGALETEBalmog,

Emblodyment eta Sonambula.

bBihar, 21:00etan, Grooven.

PORTUGALETEAtasko.

bBihar, 22:00etan, Rock Volatinen.

PORTUGALETECharlie Cosh

& Mikel Gaztañaga.

b Igandean, 13:00etan, La Perdizen.

SOPELANickel & Rose.

bBihar, 22:00etan, Gardokiko

Atalaian.

SOPELATooth eta Backbone.

b Igandean, 19:00etan,

Plaza Beltzan.

ZALDIBARLa Jodedera.

bBihar, 17:00etan, Aniztasun

Egunean.

ZALLASu Ta Gar eta Garilak 26.

bBihar, 23:00etan, plazan.

ZORNOTZAStronger Together,

Alerta, Baserriko Ollaxkue Labien.

bGaur, 20:00etan, Ziztada gunean.

ANTZERKIA

BAKIOPirritx, Porrotx eta

Marimotots: Borobilean.bGaur, 18:00etan, kiroldegian.

BARAKALDOBarco Pirata:

¿Quién es el Sr. Schmitt?.bBihar, 20:30ean, Barakaldo

antzokian.

BASAURIPerigallo Teatro:

Espacio disponible.bOstegunean, 20:30ean,

Social antzokian.

BILBOBea Insa: Trini goes London.bGaur, 19:00etan, Basurtuko

udaltegian.

BILBOMoma: Jose K, torturado.bGaur eta bihar, 20:00etan,

Campos Eliseos antzokian.

BILBOThe Coaching Comedy

Show: ¡Cambia riendo!.bGaur, 21:00etan, Campos Eliseos

antzokian.

BILBO Jamming & Sandra Cervera.

bBihar, 20:30ean, Campos Eliseos

antzokian.

BILBOUnai Izquierdo: Ocaña.b Igandean, 19:00etan, eta

astelehenean eta asteartean,

19:30ean, Arriaga antzokian.

BILBOHelikon: La trampa mortal.b Igandean, 19:30ean,

Otxarkoagako udaltegian.

BILBOZirkozaurre: Vademekum.bAstelehenean, 19:30ean,

Begoñaibarrako udaltegian.

BILBOBea Insa, Loli Astoreka

eta Juanjo Otero: Camiselle.bAsteartean, 19:00etan, EHUren

Bizkaia aretoan.

BILBOLuna Llena: La gran depresión.bAsteartean, 19:30ean, Begoñako

udaltegian.

BILBO Iraia Elias eta Miren

Gaztañaga: Agur eta dolore.bAsteartean, 19:30ean, EHUren

Bizkaia aretoan.

BILBOFocus: Moby Dick.bDatorren ostegunetik igandera,

19:30ean, Arriaga antzokian.

BILBOLa Tropa Produce:

Dos machos verdes fritos.bOstegunean, 20:30ean,

Campos Eliseos antzokian.

DURANGOCia. Rezagados:

Rezagados.bBihar, 20:00etan, San Agustinen.

ELORRIOYllana: Lo mejor de Yllana.bGaur, 20:30ean, Arriola antzokian.

GALDAKAOTxalo: Moko zorrotza.bGaur, 21:00etan, Torrezabalen.

GETXOMoon Produkzioak:

Las muertes de los otros.bGaur, 20:00etan, Itzubaltzetako

kultur etxean.

GETXOTxirri, Mirri eta Txiribiton:

Zoro gaitezen.bBihar, 13:00etan, San Nikolas

plazan.

GETXO Javier Liñera & Ekoma:

Tendríamos que haber empezadode otra manera.bBihar, 20:00etan, Andres Isasi

musika eskolan.

GETXODejabu: Linbo planeta.b Igandean, 18:00etan,

Andres Isasi musika eskolan.

IGORREMikel Martinez:

Tabernaria. Instrukzioak botatzekoondo bat kaña.bBihar, 20:00etan, Kiñu gaztetxean.

LEIOAMatarile: Circo de pulgas.bGaur, 20:30ean, Kultur Leioan.

LEIOALas Tricotouses: Emoticores.b Igandean, 18:00etan,

Kultur Leioan.

SANTURTZITeatro Teloncillo:

Caperucita, lo que nunca se contó.b Igandean, 12:30ean, Serantesen.

SESTAOPantxika Lamur:

Lo tendré que hacer yo.bGaur, 20:00etan, Musika Eskolan.

SOPELAHistrion Teatro: Lorca, la correspondencia personal.bBihar, 20:00etan, Kurtzion.

ZORNOTZAElena Olivieri eta

Juanma Rodriguez: Wenses y Lala.bGaur, 20:15ean, Zornotza aretoan.

DANTZA

BARAKALDOTaiat: Man Ray.bGaur, 20:30ean, Barakaldo

antzokian.

BILBOSadler’s Wells London:

Sutra.bGaur eta bihar, 19:30ean,

Arriaga antzokian.

BILBOLaura Marrero eta Daniel

Morales: La geografía del beso.bBihar, 20:00etan, eta, igandean,

19:00etan, Fundicion aretoan.

BILBOAmilotx dantza taldea,

Ruper Ordorika, Antton Valverde,

Oreka Tx, Itziarren Semeak eta

Korrontzi: Kantuetan dantzan.bBihar, 20:00etan, Euskaldunan.

BILBONatalia Garcia eta

Matxalen Bilbao: Serenity Suite.bAsteartean, 20:30ean, EHUren

Bizkaia aretoan.

DERIOKirol-dantza.

b Igandean, 13:00etan, San Migel

auzoan.

Bilbo b ‘Kantuetan dantzan’

Saio berezia eta bakarraRuper Ordorika, Antton Valverde, Oreka TX, Itziarren Semeak, Korrontzi

eta Andrea Bidarte eta Mikel Markez zuzenean musika jotzen ari direla,

Mungiako Amilotx dantza taldeak Kantuetan dantzanemanaldirako sor-tu dituen koreografiak eskainiko ditu, bihar, Euskalduna jauregian. HITZA

GERNIKA-LUMOElai Alai taldea.

bBihar, 13:00etan, Merkurio

kalean.

GETXOLasalaren I.U.eta Eva Guerreroren El fin de las cosas.b Igandean, 13:00etan,

San Nikolas plazan.

IURRETANoe & Ander eta

herriko dantzariak.

b Igandean, 18:30ean, plazan.

ORTUELLAErdizka Lauetan.

b Igandean, 18:00etan, Otxartaga

plazan.

SANTURTZIExcentrica

Producciones: La maldición de los hombres Marlboro.bGaur, 20:30ean, Serantesen.

SOPELANerea Martinez Martin:

Biraka.bGaur, 20:00etan, Kurtzion.

BERTSOLARITZA

BILBOSanfrajai bertso-poteoa:

Malen Amenabar eta Xabat

Galletebeitia.

bGaur, 19:30ean, Sarean-etik.

ERANDIONazioarteko Inprobisa-

tzaileen Bira: Araceli Arguello,

Amets Arzallus, Tomasita Quiala

eta Jone Uria .

bAsteazkenean, 19:00etan,

Merkatu Zaharrean.

GERNIKA-LUMOBizkaiko Bertso-

lari Txapelketa: Ion Barrocal, Julen

Erezuma, Asier Galarza, Paule Ixiar

Loizaga, Garikoitz Sarriugarte eta

Imanol Uria.

bBihar, 17:00etan, Lizeo antzokian.

IURRETAMiren Amuriza,

Amets Arzallus, Aitor Bizkarra,

Igor Elortza, Maialen Lujanbio

eta Jon Maia.

bBihar, 22:00etan, Olaburu

frontoian.

ORTUELLABertso afaria: Arkaitz

Estiballes eta Maialen Lujanbio.

bGaur, 20:30ean, kultur etxean.

HITZALDIAK

BILBOAmaia Arkotxa: Una tipaescultural.bAsteazkenean, 19:00etan,

Bizkaiko Foru Liburutegian.

ERMUAAlex Txikon: Everest.bAsteartean, 19:00etan, Lobianon.

GETXOEneko Bidegain: Lurraldeaeta hizkuntza.bAsteartean, 19:00etan, Azebarrin.

IKUS-ENTZUNEZKOAK

BERMEOTheory of Obscurity: A film about The Residents.bAstelehenean, 20:00etan,

Kafe Antzokian.

LEKEITIOEuskal Zine Bilera.

bBihartik datorren ostiralera,

Ikusgarri aretoan.

BESTELAKOAK

BASAURIBasauriko jaien

50. urteurreneko gala,

herriko taldeen eskutik.

bGaur, 20:30ean, Social antzokian.

BERMEOEneritz Artetxe:

Lurrazpiko ipuinak.bGaur, 19:00etan, Arrantzaleen

Museoan.

BILBOVia a vis: Paco Chanivet

& Ignacio Garcia Sanchez.

bGaur, 18:30ean, Casilda Iturrizar

parkeko pergolan.

BILBOVia a vis: Raquel Meyers

& Saioa Olmo Alonso.

bBihar, 18:30ean, Casilda Iturrizar

parkeko pergolan.

BILBOTxikiteroen jaia.

bOstegunean, Alde Zaharrean.

BILBOÓxido, Un libro para volarpoesia errezitala.

bOstegunean, 19:00etan,

Hika Ateneoan.

GERNIKA-LUMOEuskal Jaia.

bBihar, 09:00etan hasita,

Merkatu plazan.

GETXOGetxoarte jaialdia.

bGaur, bihar eta igandean,

Areetako Geltokia plazan.

15BIZKAIKO HITZAOstirala, 2018ko urriaren 5a Agenda

Natalia Salazar Orbe

Historia ziklikoaren

metafora bat balitz

legez, borrokara-

ko prest daude

oraindik ere Itzu-

baltzetako Ibar Nagusien Etxea

defendatzen duten herritarrak.

Arkitektura aldetik balio handi-

rik izan ez badute ere, hainbat

eraikin eta eremuk historiari da-

gokionez gizartean duten garran-

tziaz jabearazteko ibilbidea anto-

latu du biharko Ibar Nagusien

Etxea elkarteak. Etxe merkeak

ere kokatu dituzte afera horren

barruan. Bien desagerraraztea

gerarazi zuten 1980ko hamarka-

dan, eta orain ere tinko diraute

lan horretan. Ibilbideak ere ziklo

bat osatuko du. Getxoko Lope de

Vega kalean abiatu, eta lekuan

bertan bukatuko dute: Nagusien

Etxearen aurrean.

Aldarrikapenerako ibilbidea ez

eze, auzoaren izaera ezagutaraz-

teko baliatuko dute. Blanco Itzu-

baltzetaren garapen jasangarria-

goaren aldeko plataformako bo-

zeramaileak emango ditu

11:00etan abiatuko duten bisita-

ren azalpenak. Auzo burgesen

ondoan hazi zen Itzubaltzeta. Ne-

guri eta Areetaren ondoan. Eta

horrek indar eta eragin handia

izan du haren bilakaeran. «Itzu-

baltzeta Neguriko burgesiaren

zerbitzu auzoa izan da. Hemen-

dik atera dira auto gidariak, nes-

kameak... Urte luzez bete du Ne-

gurik izan duen era horretako

zerbitzuen beharra».

Itzubaltzeta Areetatik bereiz-

ten zuten trenbideko hesiak zeu-

den eremura ere gerturatuko

dira. «Bereizketa fisikoaz harago,

klaseen arteko bereizketa irudi-

katzen zuten».

Gaur egun hesi horiek desager-

tu dira. Metroa iritsi da inguru ho-

rretara. Hori ere lotuta dago,

Blancoren arabera, udalak gauza-

tu nahi dituen hirigintza aldake-

tekin. «Atzean dagoen higiezinen

operazioa erakargarri egiten du

metroaren gertutasunak. Nagu-

sien Etxea eta itxitako kultura

gela kilometro erdira daude Aree-

tako zein Gobelako metro gelto-

kietatik, eremu estrategikoan».

1920ko hamarkadaz geroztik

kultura gelak zein eliz eskolak

izan duten garrantzi historikoa

ekarri du gogora. «Han zegoen

gizarte eta hezkuntza mugimen-

dua: eliz eskola, zinema —auzoan

telebistarik ez zegoen garaian—,

euskara trebakuntzarako egoitza

—AEK egon da urte luzez—, Sasies-

kola dantza taldea zein denetari-

ko kolektibo eta elkarteak. Gobe-

la elkartea hantxe zegoen. Elkar-

teen mugimendu osoa bertan

garatu da». Eraikin horretan na-

gusientzako eguneko egoitza in-

tegrala ezartzeko eskatuko dute.

1980ko hamarkadan ere saiatu

ziren eraikina hustu eta beste era-

bilera batzuk ematen. Hala ekarri

du gogora Blancok: «Geldiaraz-

tea lortu genuen. Orain, berriz ere

ekin diote, erakargarri bihurtu

baita». Garai hartan, etxe merke-

ak desagerrarazteko saialdia ere

egin zuten. «Saiakera biak gera-

razi genituen».

Etxe merkeak ikusi eta horien

historiari buruz hausnarketa egi-

teko ere baliatuko dute, beraz,

ibilbidea. «Kapitalismoak langi-

leekiko begirune txikia agertu

zuen, eta etxe merkeakderitze-

nak eraiki zituen. Itzubaltzeta au-

zoaren adierazgarri historiko na-

gusietakoa dira. Horrelakoak di-

tuen edozein hiritan ondaretzat

dituzte. Hemen, ordea, udalak us-

te du eraiki duten sarkofago erral-

doi horri kalte egiten diotela».

Eraiki duten kultur etxe berriari

aipamen eginez egin ditu adieraz-

penok, eta gehitu «etxe horiek

ezkutatzeko» zuhaitzek osatuta-

ko sare handi bat jarri dutela.

Historiako ibilbidean 1936ko

gerrari ere egingo diote aipamen;

auzokoa zen Eskoriaza familiako

bi semeri, hain zuzen. Manuel Es-

koriaza Areetako erretorea zen,

eta haren anaia Jesus, Malatesta

batailoi anarkistako komandan-

tea. Tropa faxistak Getxon sartu

zirenean, Eskoriaza komandan-

teak ikusi zuen populazio zibila-

ren aurka tiroka ari zirela. Areeta-

ra jo, tropa faxistei astindua eman

eta anaiaren eliza erre zuen.

«Anaien arteko gerra irudikatu

zuen jazoera hark».

Izenaren jatorriaIbilbidean auzoari nondik dator-

kion izena gogoraraziko dute.

Gaztelerazko izena, behintzat.

Blancok gogora ekarri du Matias

Romo izeneko enpresaburuak

lantegia jarri zuela bertan. «Bere

izena jaso zuen kartel handi bat

zeukan lantegiko atarian. Hala,

ingurura zetozenek ‘Romorenga-

na goaz, Romora goaz’ eta antze-

koak esateari ekin zioten. Horrek

eman zion izena azkenik».

Itzubaltzeta auzoaren historia eta jatorria ezagutzeko ibilbide gidatua egingo dute biharGetxon. Kultur gelaren eta etxe merkeen ondarearen garrantzia azpimarratuko dute.

Auzoaren izaerari eutsiz

Nagusien Etxearen ondoan dago Itzubaltzetako kultur gela. BIZKAIKO HITZA

BIZKAIKO HITZAOSTIRALA, 2018ko urriaren 5a

Zuzendaria: Aitziber Laskibar Lizarribar. Argitaratzailea: Bizkaiko Hedabideak SM.Lege gordailua: SS-1515-2010 ISSN: 2173-1721

www.bizkaia.hitza.eus bbizkaia@hitza.eus

sBIZKAIA MAITE

Etxe merkeen ondarearen garrantzia azpimarratuko dute. CARLOS OLMEDILLAS