BIoTA TAILERRAK BIODIBERTSITATE ETA

BIOSFERAREN INGURUKO TAILERRAK

2019KO AZKEN TXOSTENA

EQUINOCCIO NATURA S.C.

2

BIoTA tailerrak Bizkaiko Foru Aldundiak sustatu ditu Ingurugelarekin

koordinazioan eta Equinoccio Natura SC sozietateak diseinatu eta eman ditu.

Proiektu horren helburu nagusia naturaren ingurumen-heziketa eta–

partaidetza sustatzea eta ingurumenarekin errespetutsuak diren ohiturak

sortzea da.

Natura (biodibertsitatea, geodibertsitatea eta paisaia) eta biosfera

(ingurumen eta pertsonen arteko elkarrekintza positiboa) dira tailer horietako

gai nagusiak. Bizkaiko ikastetxeetako lehen hezkuntzako mailak izan dira

hartzaileak (6-12 urte bitarteko haurrak). 2019. urtean zehar garatu diren

tailer horiek doakoak izan dira ikastetxeentzako eta zentro/maila bakoitzeko

doako bi tailer eskaini dira gehienez.

Tailerrak bi orduko iraupena izan du eta bi zatitan banatu da:

1) Hitzaldia ikasgelan, aurkezpen batekin eta laguntzeko material didaktikoekin.

1) Ikastetxetik gertuko toki edo ingurune batean ibilbide gidatua.

Tailerrak era ludiko eta parte-hartzailean ezagutzeko eta ikasteko antolatu

dira. Taldeek zentroan edo haren inguruan jarduera praktikoren bat egiteko

bideratuta daude. Aurrez zentroarekin hitz egin da, bere errealitateari edo

interesari egokitzeko.

Ikastetxe bakoitzak aukeratu du tailerrerako hizkuntza, euskara edo

gaztelera. Eta bi tailer desberdinen artean aukeratu ahal izan dute:

1. Hiri eta landa eremuko biodibertsitate-tailerra.

1. Landa-ingurunea ikertzeko eta ezagutzeko tailerra.

Guztira 90 tailer egin dira, eta 46 ikastetxek hartu dute parte. Tailerrak

martxoaren 12a eta ekainaren 19a bitartean egin dira. “Hiri eta landa

eremuko biodibertsitate-tailerra” 49 aldiz egin da eta “Landa-ingurunea

ikertzeko eta ezagutzeko tailerra” 41 aldiz. Gaztelaniaz tailer bat egin da eta

gainerako guztiak euskaraz egin dira.

Egin diren 90 tailerretatik 70 ikastetxe publikoetan izan dira eta 20 ikastetxe

pribatuetan edo itunpeko ikastetxeetan. Gainera, tailer horietatik 38 Eskolako

Agenda 21 programaren partaide diren ikastetxeetan egin dira.

3

Guztira, 1.791 haurrek hartu dute parte; batez beste 19,9 haur izan dira tailer

bakoitzean. Guztira, 122 irakasle aritu dira.

Guztira Emakumezkoak Gizonezkoak Ikasleak 1791 866 925

Guztira Emakumezkoak Gizonezkoak Irakasleak 122 93 29

4

Ondoko taulan gauzatu diren tailerrak zehazten dira.

Data Ordua Tallera Maila Hizkun. Ikastetxea publ. prib. EA21 Udalerria

12-mar 9:00 Ikerketa 5-6 Eusk CEIP ING. JOSE ORBEGOZO GOROSTIDI HLHI 1 0 BILBAO

13-mar 9:00 Ikerketa 3-4 Eusk CEIP ING. JOSE ORBEGOZO GOROSTIDI HLHI 1 0 BILBAO

13-mar 9:00 Biodibertsitat 3-4 Cast CEIP SAN IGNACIO HLHI 1 1 GETXO

14-mar 9:00 Biodibertsitat 3-4 Eusk CEIP SAN IGNACIO HLHI 1 1 GETXO

14-mar 9:00 Ikerketa 5 Eusk CEIP MARKONZAGA HLHI 1 0 SESTAO

14-mar 11:00 Ikerketa 5 Eusk CEIP MARKONZAGA HLHI 1 0 SESTAO

15-mar 9:00 Ikerketa 1 Eusk CEIP LA ESCONTRILLA HLHI 1 0 TRAPAGARAN

15-mar 11:00 Biodibertsitat 2 Eusk CEIP LA ESCONTRILLA HLHI 1 0 TRAPAGARAN

20-mar 9:00 Ikerketa 4-5-6 Eusk CEIP ELEJABARRI HLHI 1 0 BILBAO

20-mar 9:00 Biodibertsitat 4 Eusk CEIP KUKULLAGA HLHI 1 0 ETXEBARRI

21-mar 9:00 Biodibertsitat 4 Eusk CEIP KUKULLAGA HLHI 1 0 ETXEBARRI

21-mar 9:30 Ikerketa 6 Eusk CPI ERETZA BERRI IPI 1 1 SODUPE-GÜEÑES

21-mar 11:30 Ikerketa 6 Eusk CPI ERETZA BERRI IPI 1 1 SODUPE-GÜEÑES

22-mar 10:00 Biodibertsitat 5 Eusk CPEIPS TRUEBA DE ARTXANDA HLBHIP 1 1 BILBAO

22-mar 12:00 Biodibertsitat 5 Eusk CPEIPS TRUEBA DE ARTXANDA HLBHIP 1 1 BILBAO

22-mar 9:00 Ikerketa 1 Eusk CEIP MAESTRA EMILIA ZUZA BRUN HLHI 1 1 SANTURTZI

22-mar 11:00 Ikerketa 1 Eusk CEIP MAESTRA EMILIA ZUZA BRUN HLHI 1 1 SANTURTZI

25-mar 9:00 Ikerketa 5 Eusk CPEIPS SAN PEDRO APOSTOL HLBHIP 1 1 BILBAO

25-mar 9:00 Biodibertsitat 3-4 Eusk CEIP URREGARAI HLHI 1 1 AULESTI

26-mar 9:00 Biodibertsitat 5-6 Eusk CEIP URREGARAI HLHI 1 1 AULESTI

26-mar 9:45 Ikerketa 4 Eusk CPEIPS JESÚS MARÍA HLBHIP 1 0 BILBAO

27-mar 9:45 Ikerketa 4 Eusk CPEIPS JESÚS MARÍA HLBHIP 1 0 BILBAO

5

27-mar 9:00 Biodibertsitat 1-2-3 Eusk CEIP ELEJABARRI HLHI 1 0 BILBAO

28-mar 9:00 Biodibertsitat 2 Eusk CEIP ZALDUPE HLHI 1 1 ONDARROA

28-mar 9:00 Ikerketa 4 Eusk CPEPS LOURDESKO AMA LBHIP 1 0 ELORRIO

29-mar 9:00 Biodibertsitat 2 Eusk CEIP ZALDUPE HLHI 1 1 ONDARROA

29-mar 9:00 Ikerketa 6 Eusk CPEPS LOURDESKO AMA LBHIP 1 0 ELORRIO

01-apr 9:00 Biodibertsitat 6 Eusk CEIP JUAN RAMÓN JIMÉNEZ HLHI 1 0 BARAKALDO

01-apr 9:00 Ikerketa 2 Eusk CEIP ALONSOTEGI HLHI 1 1 ALONSOTEGI

02-apr 9:00 Ikerketa 1 Eusk CEIP ALONSOTEGI HLHI 1 1 ALONSOTEGI

02-apr 9:00 Biodibertsitat 3 Eusk CEIP SAN INAZIO/SAN IGNACIO HLHI 1 0 BILBAO

03-apr 9:00 Biodibertsitat 3 Eusk CPEIPS SAN PEDRO APOSTOL HLBHIP 1 1 BILBAO

04-apr 9:00 Biodibertsitat 3 Eusk CEIP GABRIEL ARESTI HLHI 1 0 BILBAO

05-apr 9:00 Biodibertsitat 3 Eusk CEIP GABRIEL ARESTI HLHI 1 0 BILBAO

08-apr 9:00 Biodibertsitat 4 Eusk CEIP LEARRETA-MARKINA HLHI 1 0 BERRIZ 09-apr 9:00 Biodibertsitat 4 Eusk CEIP LEARRETA-MARKINA HLHI 1 0 BERRIZ 10-apr 9:00 Biodibertsitat 1-2-3 Eusk CEIP MANUELA ZUBIZARRETA HLHI 1 0 ETXEBARRIA 11-apr 9:00 Biodibertsitat 4-5-6 Eusk CEIP MANUELA ZUBIZARRETA HLHI 1 0 ETXEBARRIA 12-apr 9:00 Biodibertsitat 2 Eusk CEIP BASURTO HLHI 1 0 BILBAO 12-apr 11:00 Biodibertsitat 2 Eusk CEIP BASURTO HLHI 1 0 BILBAO 29-apr 9:00 Biodibertsitat 4 Eusk CPEIPS SEBER ALTUBE IKASTOLA HLBHIP 1 1 GERNIKA-LUMO 30-apr 9:00 Biodibertsitat 4 Eusk CPEIPS SEBER ALTUBE IKASTOLA HLBHIP 1 1 GERNIKA-LUMO 02-mai 10:00 Ikerketa 1-2-3 Eusk CEIP ISPASTER HLHI 1 1 ISPASTER 02-mai 9:00 Biodibertsitat 3 Eusk CEIP ZABALARRA HLHI 1 0 DURANGO 03-mai 9:00 Biodibertsitat 3 Eusk CEIP ZABALARRA HLHI 1 0 DURANGO 03-mai 9:00 Ikerketa 2 Eusk CPEIPS STA. MARÍA DEL SOCORRO HLBHIP 1 1 GERNIKA-LUMO 06-mai 9:00 Biodibertsitat 2 Eusk CPI JUAN B. EGUSKIZA MEABE IPI 1 0 LEMOA 06-mai 11:00 Biodibertsitat 2 Eusk CPI JUAN B. EGUSKIZA MEABE IPI 1 0 LEMOA 06-mai 10:00 Ikerketa 5 Eusk CEIP BERRIATUA HLHI 1 1 BERRIATUA

6

07-mai 09:30 Biodibertsitat 1 Eusk CEIP CONCHA HLHI 1 1 KARRANTZA HARANA 07-mai 11:25 Biodibertsitat 2 Eusk CEIP CONCHA HLHI 1 1 KARRANTZA HARANA 08-mai 9:00 Biodibertsitat 2 Eusk CEIP TOMÁS CAMACHO HLHI 1 0 BILBAO 08-mai 11:00 Biodibertsitat 1 Eusk CEIP TOMÁS CAMACHO HLHI 1 0 BILBAO 08-mai 10:00 Ikerketa 4-5 Eusk OSOTU LANBARRI 1 0 ZIERBENA 09-mai 9:00 Biodibertsitat 1 Eusk CPEIPS STA. MARÍA DEL SOCORRO HLBHIP 1 1 GERNIKA-LUMO 10-mai 10:00 Biodibertsitat 4-5-6 Eusk CEIP ISPASTER HLHI 1 1 ISPASTER 10-mai 11:00 Ikerketa 5-6 Eusk CEIP ZELAIETA HLHI 1 1 ABADIÑO 14-mai 10:00 Biodibertsitat 1-2-3 Eusk OSOTU LANBARRI 1 0 ZIERBENA 14-mai 8:45 Ikerketa 4 Eusk CPEIPS EGUZKIBEGI IKASTOLA HLBHIP 1 1 GALDAKAO 15-mai 8:45 Ikerketa 4 Eusk CPEIPS EGUZKIBEGI IKASTOLA HLBHIP 1 1 GALDAKAO 15-mai 9:00 Biodibertsitat 5 Eusk CEIP ZURBARAN HLHI 1 1 BILBAO

16-mai 9:00 Biodibertsitat 5 Eusk CEIP ZURBARAN HLHI 1 1 BILBAO

16-mai 9:30 Ikerketa 3-4 Eusk CEIP LEARRETA-MARKINA HLHI 1 0 MALLABIA

20-mai 9:00 Biodibertsitat 3-4 Eusk CEIP APERRIBAI HLHI 1 0 GALDAKAO

21-mai 9:00 Ikerketa 1 Eusk CEIP APERRIBAI HLHI 1 0 GALDAKAO

21-mai 9:30 Biodibertsitat 1-2 Eusk CEIP LEARRETA-MARKINA HLHI 1 0 MALLABIA

22-mai 9:00 Ikerketa 2 Eusk CEIP ALTZAGA IKASTOLA HLHI 1 0 LEIOA

28-mai 9:00 Ikerketa 2 Eusk CEIP ALTZAGA IKASTOLA HLHI 1 0 LEIOA

29-mai 9:00 Biodibertsitat 1-2 Eusk CEIP BIRJINETXE HLHI 1 0 BILBAO

31-mai 9:20 Ikerketa 1-2-3 Eusk CEIP LAUKIZKO LAUAXETA HLHI 1 0 LAUKIZ

31-mai 11:05 Ikerketa 4-5-6 Eusk CEIP LAUKIZKO LAUAXETA HLHI 1 0 LAUKIZ

03-eka 9:00 Biodibertsitat 4 Eusk CEIP SIETE CAMPAS-ZORROZGOITI HLHI 1 0 BILBAO

03-eka 9:30 Ikerketa 1-2-3 Eusk CEIP MONTORRE HLHI 1 1 GAUTEGIZ ARTEAGA

04-eka 9:30 Biodibertsitat 4-5-6 Eusk CEIP MONTORRE HLHI 1 1 GAUTEGIZ ARTEAGA

04-eka 9:00 Ikerketa 2 Eusk CEIP ZIPIRIÑE HLHI 1 0 SOPELANA

04-eka

un

11:00 Ikerketa 2 Eusk CEIP ZIPIRIÑE HLHI 1 0 SOPELANA

7

05-eka 9:00 Ikerketa 2 Eusk CEIP SERANTES HLHI 1 1 SANTURTZI

05-eka 11:00 Ikerketa 2 Eusk CEIP SERANTES HLHI 1 1 SANTURTZI

06-eka 9:00 Ikerketa 2 Eusk CEIP ZIPIRIÑE HLHI 1 0 SOPELANA

06-eka 11:00 Ikerketa 2 Eusk CEIP ZIPIRIÑE HLHI 1 0 SOPELANA

06-eka 9:00 Biodibertsitat 1 Eusk CEIP SRA. VDA. DE EPALZA HLHI 1 0 BILBAO

07-eka 9:00 Biodibertsitat 1 Eusk CEIP SRA. VDA. DE EPALZA HLHI 1 0 BILBAO

07-eka 9:00 Ikerketa 2 Eusk CEIP ZIPIRIÑE HLHI 1 0 SOPELANA

10-eka 9:00 Ikerketa 3 Eusk CEIP BIRJINETXE HLHI 1 0 BILBAO

14-eka 9:30 Biodibertsitat 2 Eusk CEIP UNKINA HLHI 1 0 GALDAKAO

17-eka 9:00 Ikerketa 3 Eusk CPEIPS ALAZNE HLBHIP 1 1 BARAKALDO

17-eka 11:30 Ikerketa 3 Eusk CPEIPS ALAZNE HLBHIP 1 1 BARAKALDO

18-eka 9:00 Biodibertsitat 5 Eusk CPEIPS SAN JOSE-HH. CARMELITAS HLBHIP 1 1 SANTURTZI

18-eka 11:00 Biodibertsitat 5 Eusk CPEIPS SAN JOSE-HH. CARMELITAS HLBHIP 1 1 SANTURTZI

19-eka 9:30 Biodibertsitat 2 Eusk CEIP UNKINA HLHI 1 0 GALDAKAO

Salbuespen gisa, 5 tailer egin dira Sopelako Zipiriñe Ikastetxean. Izan ere, ikasle asko dauden ikastetxea da: 5 gela eta 100

ikasletik gora mailako.

ANALISIA ETA GALDEKETEN EMAITZEN BALIOESPENA

Ingurumenari eta Biosferari buruzko tailerrek harrera ona izan dute ikasle eta

irakasleen artean, modu ludiko batean ikasi ahal izan baitute gure gertuko

ingurunean izaki bizidunak eta prozesu biologikoak aurki ditzakegula. Horri

esker, ingurumen-arazoen kontzientzia handiagoa izan dezakete eta gugandik

hasita ingurumena nola hobetu dezakegun ikas dezakete.

Ebaluazioak aztertu ostean, esan dezakegu tailerrak eskaintzeko ekimena oso

arrakastatsua izan dela. Eskatutako tailer-kopuruari buruz zeuden

aurreikuspenak bete dira. Ebaluazioak, ikasle zein irakasleenak, oso onak izan

dira, eta beraz, tailerrek oso balorazio ona jaso dute. 2018. urteko

balorazioekin alderatuta aurtengoak hobeak izan dira, eta horrek pentsarazten

digu tailerretan egindako aldaketek oso harrera ona izan dutela.

Oro har, tailerreko parte-hartzaileek, ikasle zein irakasleek, jarduera

amaitzean “tailerra motza izan da, batik bat ibilbidea” adierazi dute. Gure

esperientziak esaten digu tailerra gustatu zaiela eta egindako dinamika guztiei

erreparatu dietela, eta horrenbestez, ez direla aspertu; horrek eragin die

tailerra motza izan denaren sentsazioa.

Irakasle eta ikasleen inkesten puntuazioak aztertu ostean, ez da aurkitu

desberdintasun handirik “Hiri eta landa eremuko biodibertsitate-tailerra” eta

“Landa-ingurunea ikertzeko eta ezagutzeko tailerra”ren artean. Puntuazioak

altuak eta antzekoak izan dira bi tailerretan, baina monitoreak edo

hezitzaileak puntuazio altuagoa jaso du batean. Hori positiboki baloratu dugu,

eta gure lanerako metodoa egokia dela egiaztatzen digu. Tailerrak burutzen

dituzten hezitzaileek prestakuntza egokia izan behar dute hainbat gaitan, eta

esperientzia izan behar dute taldeetara eta klima-baldintzetara egokitzeko.

Garrantzitsua da, bestalde, sortu daitezkeen desegokitasunak gainditzeko

gaitasuna izatea; esate baterako, abiarazteko denbora asko behar duen

ordenagailuak sortzen dituen arazoak konpontzea tailerraren helburuei eta

dinamikei kalte egin gabe. Jarduera osoan zehar, gogoa, lasaitasuna eta arazo

eta erronkei aurre egiteko gaitasuna transmititu eta erakutsi behar dute.

Alderdi horiek guztiek bat egiten dute modu praktikoan, horiek modu

dibertigarrian ikasi eta ikertu daitezkeela erakusteko. Helburu hori erdiesteko

beharrezkoa da ikasleek tailerrean aktiboki parte hartzea; ez dira ikusle soilak

izan behar.

Oro har, partaideak (irakasle zein ikasleek) harritu egin dira Naturarekin

elkarrekintza izateak onurak eta zenbait hezkuntza-aukera ekartzen dizkigula,

baita hiriko ingurunean ere. Materialak eta fitxak erabiltzeak, ikasgelan nahiz

ibilbidean, tailerra modu parte-hartzaile, hezigarri eta dibertigarri batean

garatzea ahalbidetzen digu. Tailer horietarako proposatutako helburuak bete

ahal izateko, hezitzaileek Naturari lotutako hainbat gaien ezagutza zabala

dute, eta ikastetxeen aniztasunera eta ikasleen adinera egokitu ahal izateko

prestakuntza. Tailerra burutzerakoan hezitzaileak ez dira soilik ezagutzak

hedatzeaz arduratzen. Helburu nagusia parte-hartzaile guztiek Naturara

gerturatzeko eta harekin harremanak edukitzeko modua aldatzea da. Halaber,

izaki bizidun guztienganako errespetua sustatu nahi da, horretarako, gizakia

sistema bizi eta konplexu baten parte dela ulertu behar dute. Horrez gain,

bizitzaren aspektu guztietako aniztasuna ezagutu eta onartu dute. Modu

horretan, irakasleenganako eta ikaskideenganako errespetua sustatzea bilatu

da.

Tailer hauen esperientziak gizakiak naturarekiko duen deserrotzea agerian

jartzen du. Aspalditik beren plangintzan beste izaki bizidunekin harremana

izateak izan dezaken onurak kontuan hartzen ez dituzten hiri eta herrietan

bizi gara. Hala ere, pentsamendu-korronte berriak sortu dira, zeinak uste

duten aldaketak egin daitezkeela ekosistemen mesedetan; aldaketa horiek

gure bizitzan zuzenean eragingo lukete. Tailer horien bidez Naturarekiko

errespetuarekin lotutako ideiak sustatzen ditugu, ideia horiek ohitura

jasangarriak izan daitezen eta ingurumena errespetatu dezaten.

10

IRAKASLEEN EBALUAZIOA

Tailerra amaitu ostean, irakasleei inkesta labur bat betetzeko aukera eman

zaie. Horrez gain, internet bidez inkesta osoago bat ere bidali zaie.

Tailerra amaitutakoan paperean bete duten inkestak 2018an internet bidez

egin zen inkestaren galdera berak eduki ditu.

Lehenik eta behin honako hau baloratu dute:

• Jardueraren antolaketa

• Hezitzailearen lana

• Jardueraren edukiak

• Ibilbidea

Gero, tailerrak honako helburu hauek bete dituen ala ez baloratu dute:

• Ingurumen-arazoak ezagutzea

• Ingurumena eta ohitura aproposak zaintzeko jarrera lortzea

Balorazioak 1 - 5 bitartekoak dira.

Guztira Biodibertsitat. Ikerketa

2019 2018 2019 2018 2019 2018

Jardueraren antolaketa 4,68 4,41 4,69 4,46 4,68 4,32

Hezitzailearen lana 4,84 4,76 4,89 4,76 4,79 4,77

Jardueraren edukiak 4,60 4,29 4,58 4,44 4,63 4,00

Ibilbidea 4,49 4,26 4,41 4,36 4,58 4,09

Ingurumen-arazoak ezagutzea 4,43 4,05 4,34 4,31 4,54 3,60

Ingurumena eta ohitura aproposak zaintzeko jarrera lortzea

4,49 4,25 4,47 4,47 4,51 3,85

Horrez gain, Internet bidez ere inkesta bat betetzeko aukera eman zaie

irakasleei. Lehenik eta behin honako hau baloratu dute:

• Jardueraren antolaketa (izen-ematea, epeak, ...)

• Hezitzailearen lana

• Jardueraren edukiak eta dinamikak

11

• Ibilbidearen edukiak eta materialak

• Zer zailtasun-maila izan du tailerrak? (baxua, egokia edo altua)

• Zer iruditu zaizu ibilbidea? (eskasa, nahikoa edo luzea)

Ondoren honako helburu hauek bete direnez ebaluatu dute:

• Ingurumen-arazoak ezagutzea

• Ingurumena zaintzeko eta ohitura egokiak hartzeko jarrera hartzea

Amaitzeko, honako galdera hauek egin zaizkie:

• Deialdia berriz egiten bada, baduzue asmorik tailerrean parte hartzeko eskaeraaurkezteko? (Bai, ez edo beharbada).

• Tailerraren alderdi positiborik nabarmendu nahi duzu?

• Tailerrean zehar arazorik izan duzu?

Azkenik, iradokizunak egiteko eta tailerrari buruzko iritziak emateko aukera

eman zaie, edukiak eta jarduerak hobetu edo beren beharretara egokitu ahal

izateko.

Emaitzak:

Internet bidezko inkesta 36 ikastetxetako 40 irakaslek erantzun dute; 52

tailerri buruz izan dira. Balorazioak 1 - 5 bitartekoak dira.

Guztira Biodibertsitat. Ikerketa Jardueraren antolaketa 4,48 4,53 4,41 Hezitzailearen lana 4,71 4,72 4,70 Jardueraren edukiak 4,27 4,19 4,37 Ibilbidea 4,19 4,12 4,27 Ingurumen-arazoak ezagutzea 4,11 3,95 4,30 Ingurumena eta ohitura aproposak zaintzeko jarrera lortzea

4,27 4,16 4,41

12

Zer zailtasun-maila izan du tailerrak?

Guztira

Baxua 3 5,8% Egokia 46 88,4% Eskasa 3 5,8%

Biodibertsitatea Baxua 0 Egokia 28 97,1% Eskasa 1 2,9%

Ikerketa Baxua 3 13,0% Egokia 18 78,3% Eskasa 2 8,7%

Zer iruditu zaizu ibilbidea?

Guztira Eskasa 13 27,1% Nahikoa 35 72,9% Luzea 0

Biodibertsitatea Eskasa 7 26,9% Nahikoa 19 73,1% Luzea 0

Ikerketa Eskasa 6 27,3% Nahikoa 16 72,7% Luzea 0

Deialdia berriz egiten bada, baduzue asmorik tailerrean parte hartzeko eskaera aurkezteko?

Guztira

Bai 43 82,7% Ez 1 1,9% Beharbada 8 15,4%

Biodibertsitatea Bai 26 89,7% Ez 0 Beharbada 3 10,3%

Ikerketa Bai 17 74,0% Ez 1 4,3% Beharbada 5 21,7%

“Tailerraren alderdi positiborik nabarmendu nahi duzu?” galderak honako

erantzun hauek jaso ditu:

• Azalpenak

• Hezitzailearen jardun hurbila.

• Ibilbidea oso interesgarria eta motibagarria izan zen baina denbora

gutxi, agian barrukoa laburbildu eta kanpokoa luzatzea ondo egongo

litzateke.

13

• Tailerrean lan egin zituzten gauzak interesgarriak ziren eta

hezitzaileak oso ondo azaldu zituen.

• Ibilbidea

• Hezitzailearen lan bikaina

• Ekintza ezberdinak izaera oso positibotzat ematen dugu.

• Ikasleek oso gustura eta gogoz parte hartu zuten.

• Hegaztiak nabarmentzea

• Etorritako irakasleak oso egokiak,

• Hezitzailearen lan bikaina. Gazte jatorra eta umeekiko hurbila.

• Momentua ikasteko gaitasuna.

• Umeengan sortutako motibazioa

• Haien ingurua ezagutu dute

• GAIA

• Hezitzailearen jarrera bikaina izan da.

• Gelan landutako alde teorikoa praktikara eramateko aukera

• Gaia interesgarria da.

• Aukera izan dugu gure naturako proiektuari bultzadatxoa emateko

• Ikasleen interesa indartu egin da

• Etorritako irakasleak oso egokiak,

• MONITOREAREN JARRERA ONA

• Hezitzailearen jarrera ezin hobea eta umeekiko hurbiltasuna.

• Arduradunaren ezagupen maila oso ona, bai eta euskara maila ere.

Ikasleak maneiatzeko eduki duen trebetasuna ere aipatzekoa izan

daiteke. Ikasleak, orokorrean, oso gustura egon dira.

“Tailerrean zehar arazorik izan duzu?” galderak honako erantzun hauek jaso

ditu:

• Euria egin zuenez talde batekin ibilbidea laburra geratu zen.

• Eguraldia oso petrala izan da.

• Denbora eskasa geratu zen.

• Hasieran geure arazo teknologiko bat.

• 2.zikloko ikasleek egindako ibilbidea luzeegia izan zen, gero denbora

gutxi izan zuten tailerra garatzeko.

• Egun aproposa aurkitzeko, bestela ez!

14

• Ez, gura partetik ez. Oso ondo egokitu gara zuen ordutegiarekin eta

gure ikasle kopuruarekin.

• Ibilbidea ez genuen egin (jolastokira bakarrik atera ginen), euri pixkat

egiten zuelako. Gu ohituta gaude edozein eguraldirekin irteerak

egitera, eta alderdi hau eskasa izan zen guretzat.

Azken iruzkin hori Zierbenako Osotu Lanbarri ikastetxeak egin du Landa-

ingurunea ikertzeko eta ezagutzeko tailerrean. Hobeto ulertzeko,

komenigarria da aipatzea hezitzaileak ezin izan zuela egin ibilbidea

behar bezala, taldearen arduradun zen irakasleak jolas-orduko ordu

erdia errespetatu behar zutela esan baitzion. Horrenbestez, behin

ibilbidea hasi ostean 30 minutuz gelditu behar izan zuten, ondoren

berriz klasera itzuli eta gero berriz kanpora irten ibilbidearekin

jarraitzeko. Horrek ibilbidea behar bezala egitea eragotzi zuen, nahiz

eta hezitzailea 20 minutu gehiagoz geratu ikastetxean. Horren arrazoia

ez zen euria izan, nahiz eta hala ulertu daitekeen balorazioan,

hezitzaileak euria egin arren ibilbidea egingo zela aipatu baitzuen

gelan, baina azkenean ez zen guztiz burutu ibilbidea aurrez aipatutako

arrazoiagatik.

Honako iradokizun hauek jaso dira:

• Kanpo lanari denbora gehiago ematea ondo legoke.

• Agian teoria gutxiago eta ibilbiderako denbora gehiago eman

• Egun gehiago iraun beharko zuen.

• Hurrengo deialdiari begira tailerra luzatu bai ala bai, hiru ordukoa

gutxienez edo bi egunetan banatu. Hezitzailearen lana ezin hobea,

nabaritzen zaio aditua dela horretan eta oso erraz transmititzen die

umeei. Ikasleek oso balorazio ona egin dute ere.

• Tailerraren iraupena luzatzea.

• Ibilbidetxoa zertxobait luzatzea posiblea balitz

• Ondo eta ikasleentzako mailara egokia.

• 1.MAILARAKO LUZEEGI IRUDITU ZAIZKIGU AZALPENAK ETA

GEODIBERTSITATE HITZA ADIBIDEZ, ZAILEGIA BAINA MONITOREAREN

LANA PRIMERAKOA, UMEAk oso pozik egon dira

• Ibilbidea aldez aurretik ezagutzea eta leku aberasgarri batera joatea.

Denbora gehiago ibilbidea egiteko.

15

• Aurten izan da lehen aldiz entzun dudala Ingurugelan posible zela

horrelako tailerra egiteko. Zuzenean bidali informazioa hurrengo urtean

apuntatzeko. Primeran egon dira ikasleak. Hala ere, zuen feedback-a

ere entzun nahi genuke!

• Zaila da animalien aztarnak topatzea. Agian arduradunak lehenago etorri eta aztarnak kokatu ibilbidean ikasleek topa ditzaten. Honek suposatuko luke tailerrak denbora gehiago irautea, noski. Oro har, pozik geratu gara.

• Laburregia izan da, edukiak ondo lantzeko eta barneratzeko.

Hezitzailea saiatu da moldatzen eta aldatzen taldera egokitzera, baina

batzuetan bere tonua altuegia izan da, nire ustez

• Gure ikaslegoa ez dago oihuetara ohituta, ikasleek berba gehiegi egiten

dutenean edo isiltasuna behar denean, ahotsa goratzeak urduriago

jartzen ditu. Hurrengo batean, gidariak bolumen baxuago batekin hitz

egitea eskertuko genuke. Jardueretan mugimendu edo jarduera

aldaketa gehiago eskatzen dute ikasleek 45 minutu eserita egotea

luzeegi egin zitzaien. Aztarnaren jarduera egiteko aukeratutako

espazioa txikiegia zen eta ume askok ezin izan zuten ondo ikusi.

Azken bi iradokizunak Zierbenako Osotu Lanbarri ikastetxeak egin ditu

Landa-ingurunea ikertzeko eta ezagutzeko tailerrean. Eskertzekoa da

irakasleek Internet bidez inkesta betetzeko minutu batzuk hartu izana.

Horregatik, tailer honen garapenean gehiago zehaztu nahiko genuke.

Oso talde geldikorra zen, uneoro hizketan aritzen ziren eta ez zuten

isiltasuna mantentzen hezitzaileak esandakoa entzuteko, eta taldearen

arduradun zen irakasleak ez zuen esku hartu; horrenbestez,

hezitzaileak ahotsa altxatu behar izan zuen zenbait unetan, ikasleek

entzun ahal izan zezaten. 45 minutu eserita egoteari dagokionez, hori

ez da guztiz zuzena. Talde geldikorra zenez, ez zuten arreta gehiegi

jartzen, eta horregatik, hezitzaileak zenbait jolas egin zituen gelan;

beraz, jarduera horiek egiteko ikasleak zenbait bider altxatu behar izan

ziren eserlekuetatik. Azkenik, aurrez ere azaldu da irakasleak 30

minutuko jolas-ordua errespetatzea erabaki izanak eragotzi zuela

ibilbidea behar bezala egitea. Ondorioz, ezin izan zuten eskola-

esparrutik irten, eta horrenbestez, ezinezkoa izan zen lokatza eta

animalien oinatzak topatzea eskola barruan.

16

Txangoei buruzko atalean inkestetan izandako puntuazioak irakasleek txango

luzeagoak nahi izatearekin egiten dute bat. Batik bat, hirigunearen barru-

barruan ikastetxeetan gertatu da hori, gertuko inguruneak ez baitu

ahalbidetzen txango luzeagoa egitea eta eskolaren inguruetara mugatu behar

izan baitira.

17

IKASLEEN EBALUATZEA

Ikasleek tailerrak baloratu dituzte tailerrak amaitu ostean bete duten

galdetegi sinple baten bitartez. Parte-hartzaileen asebetze-maila ebaluatzeko

erabili den galdetegi sinple hori diana formakoa izan da. Galdetegi horretan,

tailerra oso gustukoa izan bada, dianaren erdian (5 puntu) gurutze bat eginez

puntuatzen da; geroz eta gutxiago gustatu bazaie, erdigunetik are eta

urrunago egingo dute gurutzea. Tailerren gaia, tailerrean garatu diren

jarduerak eta hezitzailea baloratu dira.

Galdetegi baten adibidea:

Emaitzak: (1tik 5era bitarteko balorazioak).

GUZTIRA Biodivertsitat. Ikerketa

2019 2018 2019 2018 2019 2018

Gaia 4,71 4,44 4,64 4,40 4,75 4,52

Jarduerak 4,77 4,41 4,74 4,38 4,80 4,46

Monitorea 4,85 4,57 4,81 4,53 4,91 4,65

18

TAILERETAN ERABILITAKO MATERIALAK

Ikasle eta irakasleek oso ondo baloratu dituzte gelan zein ibilbidean

erabilitako materialak eta fitxak. Material horiek tailerra parte-hartzaileago,

hezigarriago eta dibertigarriago egiteko tresna bat dira.

Tailerrean erabili diren materialen adibidea: fosilak eta burdin-mineralak.

Tailerrean erabili diren materialen adibideak: urubi-egapropila, erbi-gorotza

eta igeltsuzko katu-oinatza.

19

Honako hau da “Hiri eta landa eremuko biodibertsitate-tailerrean” ikasleei eman zaien fitxa:

20

Honako hau da “Landa-ingurunea ikertzeko eta ezagutzeko tailerrean” ikasleei

eman zaien fitxa:

21

PROPOSATURIKO JARDUERA OSAGARRIAK

BIoTA tailerretan parte hartu ostean, irakasle zein ikasleak natura ikertzeko

eta ebaluatzeko ibilbideak eta lanak egitera animatzea da tailer horien

helburuetako bat.

Lan hori errazte aldera, tailerra amaitu ostean, hainbat proposamen bidali

zaizkie, horiek praktikan jar ditzaten edo, proposamen horiek ikusita, beraien

interesetarako aproposagoa den antzeko zerbait diseinatu dezaten. Hori,

arazorik gabe egin ahalko dute, izan ere, tailerrean (gelako hitzaldian zein

ibilbidean) landu diren dinamikak dira. Ikastetxe bakoitzari informazio hau

bidali zaio posta elektroniko bidez:

• Ornitho.eus plataforman parte hartzeko informazioa

• beraiek diseinatzen dituzten ibilbideetan betetzeko fitxa

Ornitho.eus plataformaren inguruko informazioa hau bidali zaie:

22

Gainera, eskainitako tailer bakoitzera egokitutako proposamen/fitxa bat

prestatu da, antzekoak eta oso sinpleak. Bestalde, tailerrak eman dituen

hezitzaileak jarduera osagarri horien helburuak azaldu zituen tailerra eman

zuten egunean.

“Hiri eta landa eremuko biodibertsitate-tailerra” burutu zuten mailei bi

aukeradun fitxa bat bidali zaie:

• landare exotiko inbaditzaileen jarraipena egitea (Cortaderia selloana

eta Buddleja davidii).

• enara azpizurien (Delichon urbicum) habien (koloniak) jarraipena

egitea.

Aukera bat edo biak egin ditzakete edo fitxa beren beharrizanetara egokitu

dezakete, oso sinpleak baitira.

“Hiri eta landa eremuko biodibertsitate-tailerreko” jarduera osagarrietarako

fitxa:

23

“Landa-ingurunea ikertzeko eta ezagutzeko tailerra” burutu zuten mailei bi

aukeradun fitxa bat bidali zaie:

• landare exotiko inbaditzaileen jarraipena egitea (Cortaderia selloana

eta Buddleja davidii). “Hiri eta landa eremuko biodibertsitate-

tailerrean” bezala.

• faunaren jarraipena egitea arrasto eta oinatzen bilaketaren bidez.

Era berean, aukera bat edo biak egin ditzakete edo fitxa beren

beharrizanetara egokitu dezakete, oso sinpleak baitira.

“Landa-ingurunea ikertzeko eta ezagutzeko tailerreko” jarduera

osagarrietarako fitxa:

24

JARDUNBIDE EGOKIEN MOTXILA BERDEA

BIoTA tailerrak amaitzeko beste material osagarri bat egin da eta tailerrean

parte hartu duten ikastetxe guztiei bidali zaie. Material horrek “Jardunbide

egokien motxila berdea” izena jaso du eta natura-ingurunearekiko ohitura

jasangarriak eta errespetutsuak sustatzea da bere helburua.

Beren inguruan aurkitu ditzaketen 3 ingurumen-arazoren inguruko informazio

biltzen du:

a. Kristalera handiak eta hegaztientzako kolpe arriskua.

b. Zuhaitz oso gazteak dituzten edo zuhaitzik ez duten parkeak eta

lorategiak.

a. Espezie inbaditzaileak: animalia eta landare espezie inbaditzaileak.

Aurretik aipaturiko arazoei irtenbidea emateko zenbait aholku azaltzen dira

jarraian.

Arazo horietako bat edo batzuk detektatu direnean, irakasleak eskuliburuko

gomendioak erabili ahal izango ditu ikasleen artean eztabaida sor dadin,

irtenbideak bila ditzaten eta naturaren aldeko ingurumen jardunbide egokiak

diren jarduerak proposa ditzaten.

LAN HONEN EGILEAK:

Begoña Valcárcel

Sergio de Juan

Mikel Yarza

Izaskun Sarasketa