• Kokapena• Posizioa• Planoa

• Eraikuntza• Lurzoruaren erabilerak

ESPAINIAKO GEOGRAFÍA Batxilergoko 2. mailaIES MUNGIA BHIMARIJE AGUILLO

BILBO HIRIAREN JATORRIA• Lehehengo sorlekua “Bilbao La Vieja”

– Ibaiadarraren ezkerraldean– Arrantzaleak eta mehagileak izan ziren bere

lehenengo biztanleak

• Diego Lopez de Haro Bizkaiko Jaunak agindutako Sorreraren Agiriaren arabera, 1300. urtea da uriaren sorreraren data ofiziala.

• Hiriaren kokalekua “Begoñaren aldekoa” zehazten zen hiri gutunean.

HIRIAREN MORFOLOGIA

-Kokapena

-Posizioa

-Planoa

-Bilbea

-Eraikuntza

-Lurzoruaren erabilerak

3,4 Km zabalera

KOKAPENA • Itsasotik 13 kmra.• Ibaizabal itsasadarraren eskumaldean• Mendiz inguratuta• Ibarraren zabalunean (3,4 Km zabalerakoa)

Uretamendi eta Arraiz mendien artean

- Hiri gutunak itsasadarratik trafikorako monopolioa eta eskualde zabal batean merkataritza egiteko pribilegioa ematen zion

POSIZIOA

• Barruko itsasportu babestua• Merkataritza ibilbideen ardatz Atlantiarrean (Frantzia, Ingalaterra, Ipar-Europa; Atlantikoa)• Mesetaren esportaziorako Itsasportu estrategikoa

- Artilea eta Burdina

PLANOA • Plano konplexua

• Alde Zaharra– Partzelazio uniformea, erregularra, harresiz inguratuta eta

itsasadarrari egokituta3 jatorrizko kaleen inguruan: Somera, Artekale, Tenderia

– 1442.ean zazpi kaleak osatuta– XVII. mendean 1. zabalgunea: Erronda, Erribera eta Areatza

• Zabalgunea (XIX. m): – Ortogonala eta erradiozentrikoa:

• Periferia. – Topografiari egokituta zabalduko dira auzoak

Hiriaren bilbea dentsifikatzen joan zen

PLAZA

ZAHARRA

BILBAO

ZAHARRA

(Populaketaren sorlekua)

Hiriaren garapenean Santiagoko Bideak eragina izan zuen. Hiriaren zubiak bidarieie ibaia zeharkatzea baimentzen zienez, bidaiariak etengabe heltzen ziren hirira.

BILBO hasieratik merkataritza-itsas portuaren bokazioarekin jaio zen.

BILBO HIRIAREN GARAPENA

• XIV. 1332. urtean gotorleku bat

eraiki zen.

• XIV. mendearen zehar

merkataritza jarduera

garrantzitsua bilakatzen da.

• Eskualdean ustiatzen diren

mehatokien osagai modukoa,

untzitegiak eta burdinolak sortzen dira populaketaren garrantzia ekonomikoa handitzen.

• Segurtasun falta dela eta harresia, dorretxeekin, eraikitzen da.

Alde Zaharraren eboluzioa

• XV. Mendean– Zazpi kaleak eginda

• XVI. mendean Zamudioko ataria eta harresiaren zati baten desagerpenarekin “Erret kalea”-ren eraikina han zen (gaur egungo La Cruz kalea).

• Mende honetan Bilbao Europar artilearen merkatarien

kontratazio gune bihurtzen da.

• XVII. Mendean– San Nikolas-etik eta Ibeni

auzotik jarraitzen du zabalkundea

Santiagoko plaza

Bilboren hirigintza XVIII. mendean

• XVIII. Mendean Bilboren pisua zazpi kaleetatik Areatzara aldatu egin zen.

– Loredo Plana (hiru altuerak baimentzen dira)

– Ascao, Sendeja eta Campo Volantinetik jarraitzen du hiriaren zabalkundea

• XIX. Mendean– Plaza Berria eraiki zen Bidebarrietako

Liburutegia

Eraikin hau 1890.ean eraiki zen “El Sitio” elkarte kultural liberalaren egoitza izateko

Bilbok dituen zailtasunak hazteko

ZABALGUNE MODERNOA

– Hiri zabalgunea (Alzola, Atxukarro eta Hoffmeyer) 1876

– 1890 Abando Bilbaori gehituta

Lazaro-ren proiektua

John Jauregia

La Bolsa KaleaSantanderrerako

Geltokia (La Concordia)

Bilboko hazkunde ekonomikoa

• XIX. Mendea– Burdin mineral esportazioa

eta industria garapena.

– Finantza erakundeen garapena.

– Trenbide azpiegiturak.

– Merkataritzako ganbara (1886).

– Burtsa (1890)

– Bizkaiko bankua 1901

– Kanpoko itsas-portua (Churruca)

ERAIKUNTZA • Alde zaharrean bilbea itxia izaten zen,• Zabalgunean irekiagoa izango da.• Alde zaharrenetako eraikinak xumeak

dira eta 1983.etik zaharberritu ziren.• Erribera kalean aintzinako harresi eta

dorretxeen aztarnak agerian daude.• XVIII. Mendeetako eraikin hobeagoak

(Arriaga antzokia (1799) eta 1834.ean inauguratuta).

Zabalgunean:• Eraikinek estilo historizista jarraituko

dute.• Zerbitzu publikoetarako eraikinak:

– Hospitala, Diputazioa, ...

• Auzoak mendi magaleetatik sortuko dira (XX. mendean)• Itsasadarraren inguruetan portu instalakuntzak eta untzitegiak

BILBAO BURGESAREN EKIPAMENDUAK

Bilbaoko Santo Hospital Civil (Basurto)1908.urtean Don Alfonso XIII.ak inauguratuta.

Lorategia eta Santa Casa de La Misericorida. 1886.ean Antonio Goicoecheak planeatuta eta 1872.ean, Saboiako D. Amadeo I.a, momentu hartan Espainiako erregea zenez, inauguratu zen.

Institutua

Naviera Aznar eraikina Correos eraikiña (1927)

Concha kaleko Eskolak Garcia Rivero Eskolak

ABANDO tren geltokia

Institutu politeknikoa aintzinako Hospitala

Hotel Carlton

Itsasadarraren ertzetan untzitegiak eta tailerrak sortuko dira nonahi

INDUSTRIA ETA PORTU JARDUERAK Bilboko hazkundearen motorrak izan dira

Hiriaren funtzioa hasieratik: portua, merkataritza eta industria jarduerak

ZABALGUNEA• Alde zaharraren dentsifikazioa dela eta sortua.• Bilboko burgesiak espazio zabalagoak bilatzen

zuen euren etxebizitzetarako.• 1876.ean Alzola, Achucarro eta Hoffmeyerren

proiektua onartu zen• Abando, 1890.ean, anexionatu zen • Langileriarentzako auzoak, azken hirigintza-

irizpideak jarraituz– Lorategi-Hiria– Torreurizar

• Hiriaren gizarte segregazioa sortu zen.

BILBOKO ANEXIOAK• Abando eta Begoña 1870 eta 1879.ean partzialak

eta 1890.ean Abando guztiz anexionatuta.

• 1924.ean Begoña osoa, Deustu eta Erandio (partzialki?

• 1940ean Erandio osoa.

• 1966.ean Derio, Lezama, Loiu, Sondika eta Zamudio izan ziren anexionatuak.

• 1983.ean desanexioak (Erandio, Sondika, Derio, Lujua, Zamudio

Udaletxea

Campos Antzokia

Txabarri Jauregia

“La Bilbaína “Club pribatua oso exklusiboa

Montero etxea

Sota etxeak

Trueba Monumentua (Albiako Lorategia)

ALDUNDI JAUREGIA

Estilo eklektikokoa, XIX. Mendearen amaiera proiektatuta eta 1900.ean inauguratua

Zabalgunea burgesiak modu arrazional batean diseinatu zuen komunikabideetarako eta bizi modu osasuntsu eta erosoa izateko. Eraikin publiko eta sozialek burgesiaren indarra eta arrakasta adierazi behar zuten

Espainia eta Bilbao Bankuak

Bilbaoko burtsa

Bitartean, hiriaren ekonomia-jarduerak biziki jarraitzen dute eta dena itsasadarraren inguruan biraka dabil. Itsasadarra da hiriaren bihotza eta motorra.

Tren geltokiak:

2. BI-Portugalete

3. BI-Plentzia

4. BI-Donostia

5. Abandokoa

6. BI-Concordia

-Balmaseda

-La Robla

-Santander

-Carranza

6. Amezolakoa

-merkantzia

trenbidea

Equipamenduak:

-Hospital

-Sta.Casa de Misericorida

-Futbol zelaia

-Ingenieritza eskola

-Erakuskekta azoka

BILBOKO HAZKUNDEA 1936-1975 • 1947 Lehen Hiri Ordenazio Plan Orokorra• Bilbao Handiko Erakunde Administratiboa (22 udalerriekin batera)• Periferiako etxe-poligonoak (1940 -1960 bitartean )

– Sustapen ofizialeko auzoak (klase xumeentzat) • San Inazio• Ibarrekolanda• Arangoiti• Otxarkoaga

– Sustapen pribatuko auzoak• Langileentzako etxe xumeak

– Errekaldeberri– Santutxu

• Klase ertainentzako auzo lorategidun– Bidarte (Deustun)

REKALDE

SANTUTXU

1983-ko uholdeak

Bilboko Eraldaketa

(1983tik aurrera)

• 1983ko uholdeen ostean– Bilbo Metropolitarra Birgaitzeko Plan

Estrategikoa eta “Ria 2000 “

• Alde Zaharraren zaharberritze Plan integrala

• Metroaren proiektua

• Bilboko portuaren zabalkundea Punta Lucero-raino

• Kantauriko autobia

• Txorierriko korridorea

• Abandoibarra-ingurunearen berreskurapena

• Erakusketa Azoka berria Barakaldon

• Zorrozaurreko penintsularen berrantolaketa

• Etxebarria parkea. Fabrikak okupatzen zuen lekuan, hirian bertan, aisialdirako espazio berria. Aintzinako industria Bilbao eraldaketa sakonaren beste adibide bat.

LURZORUAREN ERABILERAK

• Alde Zaharra: – Hasieratik: meagintza, merkataritza,

egoitza eta industria– Gaur egun: Klase ertainetarako egoitza,

turismoa eta merkataritza

• Zabalunea: (Abando, Indautxu)– Goi-ertain klaseeterako egoitza, – Merkataritza.– Negozioak eta Finantza-gunea (BCD)

Garraiobide guneak: RENFE, intermodal (S.Mames), – Ekipamenduak: Ospitala, – Aisialdirako espazioak: Parkea,

Itsasadarraren ibilbideak,– Kultura (museoak, Eukalduna J.,

Unibertsitatea, Ingenieruen eskola, peritoen eskola,Liburutegiak…)

ERDIGUNEA

LURZORUAREN ERABILERAK-2

EREMU SUBMETROPOLITARRA

1) Erdigunenaren inguruko auzoak.– Klase ertainetarako egoitza– Auzo-dendak– Tailerrak, garajeak, biltegiak, industria

txikiak

Arangoiti

San Inazio

Rekalde

– Kanpoko eremu submetropolitarra• Galdakaotik Abraraino hedatzen diren udalak• Urbanizazio kaotikoa eta congestionatua, etxebizitzak eta

lantegiak nahasturik (azken urteotan murriztu dira)• Industria, zerbitzuak, ekipamenduak (portua, aiereportua)

– Emeru suburbanoa edo periurbanoa• Meatze-gunea• Berango-Sopelana-Plentzia

– Landa- eta egoitza-eremuak oso industria gutxirekin edota industria garbia

Asuako harana: Bilbaoko aireportua (Loiu)

Bilbo hiriak bere funtzioak betetzeko inguruko hiri-guneak fagotizatzen ditu

1920ko hamarkadan, Bastida eta Zuazo hirigileek Bilbaok zuen lurzoru beharrari irtenbidea emateko jada konturatu ziren eskualde planeamendua egin behar zela.

Gaur egungo Bilbao- 2Itsasadarraren

eraldaketa 1980ko

hamarkadatik aurrera:

- Portu instalakuntzen

lekuetan erabilera

berriak sortzen dira:

Paseoak, eraikuntza

kulturalak

(Guggenheim,

Euskalduna, UD,..)

Eraikin aintzinak

abanguardiako

eraikinekin

elkarbizitzen dira.

HIRI-METROPOLIAREN ETORKIZERAKO PROIEKTUAREN EZAUGARRIAK

Disponibilidad de un parque de viviendas aprovechado al máximo y que satisfaga las necesidades tanto cuantitativas como cualitativas de la población que habita en la metrópoli. Un sistema de infraestructuras y de equipamientos colectivos que permita disponer de un hábitat urbano excelente y de una elevada calidad de vida.

Un conjunto de edificaciones emblemáticas que contribuyan a fomentar la centralidad social y cultural de la metrópoli y a mejorar su imagen y atractivo exterior. Un sistema de planeamiento y gestión del suelo que involucre a las distintas administraciones.

La recuperación del tejido urbano deteriorado mediante el aprovechamiento de los espacios industriales obsoletos o abandonados y la rehabilitación de los cascos antiguos. Una ría que constituya el elemento vertebrador e integrador de la metrópoli y sea un factor diferenciador del atractivo del Bilbao Metropolitano.

BILBAO METROPOLI – 30 ELKARTEA

Bilbao Metropoli-30 elkartea planeamendu, ikerketa eta sustapen proiektuak egiteko Bilboko Metropoli gunea birsortzeko sortu zen

http://www.elcorreo.com/vizcaya/20090208/opinion/zorrozaurre-isla-innovacion-20090208.html

Azken meatokia ixten da Bilbon

Emiliano valdizán, el soldador bilbaíno que cerró la mina de San Luis en 1995, repasa el cambio experimentado por el barrio en una visita a los vestigios del yacimiento de hierro

Bilbao berri bat sortzen den bitartean bere sorrera markatu zuten jarduerak joaten dira desagertzen.

Mehatoki honen ustiapena 1987an amaitu zen. Horrezkero mantenimendu jarduerak besterik ez ziren egin

Eraldaketa guzti hauek hiri planoaren bilbea eta lurzoruaren erabilerak aldatu egin dituzte

Ehun industrialaren aztarnak desagertzen joan dira eta gaur egungo Bilbao zerbitzuen hiria da.

Baina etorkizuneko hiria diseinatzen ari da eta ezagutza-hiria izateko prestatzen hasi da (Bilbao Metropoli-30). Horretarako balio erantsi handiko enpresak erakarri eta teknologia parkea Zorrozaurren sortu.

Servicio Vasco de Salud

Edificio Administrativo del Gob. Vasco

Kongestioa ekiditzeko egindako azpiegiturak

OROGRAFIAK JARTZEN DITUEN OZTOPOAK SALBATZEKO ETA HIRIA REN KOMUNIKAZIOA HOBETZEKO EGIN BEHAR DIREN LANAK

Iberdrola dorrea, Deustuko Unibertsitatearen liburutegia, Calatravako zubia

El metro al atravesar BarakaldoRuinas industriales entre Zorroza, Bilbao y Burtzeña, Barakaldo. De fondo la última fábrica en funcionamiento en el municipio bilbaíno

METROPOLI EREMUAREN ERALDAKETAK JARRAITZEN DU

BILBAO KONURBAZIOA

Alde Zaharra Eremu suburbanoa

Erdigunea

Barneko Periferia

Eremu submetropolitarra

Sta.Agedako tunelak (Alonsotegi) eta Gorostizako biaduktoa

Super sur-en lanak