Bikain,jantegianjaten dut!

Baiona Hiriko eskoletako jantegiak

garaiari egokituz doaz

bayonne.fr

Jean-René EtchegarayBaionako Auzapeza

Osasun profesionalek azpimarratzen dute elikadura sano eta orekatu

baten onura. Gure elikadura hautuek zinezko eragin bat baldin badute

gure osagarriari dagokionez, ondorio azkarra dute ere gure planetaren

etorkizunean. Horrela, Frantzian berotegi efektuzko gasen (GES/BEG)

1/3 bat elikadurari lotu ekoizpenei lotuak dira (laborantza eta abere

hazkuntza). Horregatik kolektibitateek herritarrak gazte direnetik jestu

arduratsuei sentsiberatu behar dituzte. Eskoletako jantegiak gune ezin

hobeak dira denen artean hobeki jaten ikasteko, erran nahi baita molde

orekatu eta arduratsuan.

Helburu horrekin, neurri andana bat abian ezarri dut gure eskolieren

osagarria eta elikadura heziketa laguntzeko. Eta urrunago joateko, nahi

izan dut ekin ere natura baliabideak zainduz bio eta tokiko mozkinak

lehenesteko.

Pedagogia ahozuri eta errespetuz beteriko honek hainbat lehentasun

hartzen ditu kontuan: gogoa piztu, hezi, enpoilketa saihestea. Nire asmoa

da liburuxka honek argitasunak ekar diezazkizuen gure ekimenari buruz

elikadura anitza eta oraketua, gustuak nahasiz lehenesten dituena gure

haur guzien ongizatea bermatzeko gisan.

Baiona Hiriko eskoletako

jantegiak garaiari egokituz doaz.

Jean-René EtchegarayMaire de Bayonne

Les professionnels de santé insistent sur le pouvoir bénéfi que d’une

alimentation saine et équilibrée. Si nos choix alimentaires ont un impact

avéré sur notre santé, ils ont aussi une forte incidence sur l’avenir de notre

planète. En effet, en France, près d’1/3 des émissions de gaz à effet de serre

(GES) vient des productions liées à l’alimentation (agriculture et élevage).

C’est pourquoi les collectivités ont la responsabilité de sensibiliser les

citoyens aux gestes responsables dès leur plus jeune âge. La restauration

scolaire est donc un lieu privilégié pour apprendre, ensemble, à manger

mieux, c’est-à-dire de façon équilibrée et responsable.

Dans cet objectif, j’ai engagé un ensemble de mesures qui contribuent à la

santé et à l’éducation alimentaire de nos écoliers. Et pour aller plus loin,

j’ai également souhaité agir sur la préservation des ressources naturelles

en favorisant les produits bios et locaux.

Cette pédagogie à la fois gourmande et respectueuse prend en compte

plusieurs priorités : éveiller, éduquer, éviter le gaspillage. Je souhaite

que cette brochure vous éclaire sur notre démarche qui favorise une

alimentation goûteuse, diversifi ée et équilibrée pour le bien-être de chacun

de nos enfants.

la restauration sColaire de la Ville

de BaYonne ÉVolue aVeC son teMPs !

Baiona Hiriak Bio eta tokiko jakiak leHenetsi naHi

izan ditu eskoletako jantegietan guretzat Baina

Baita gure Planetarentzat ere onak direlako.

BiO eta tOkikOa:

ZeRgatik?

guretzat:tokian berean ekoiztu hazkurriak hurbileko zirkuituetatik

datoz, erran nahi baita garraio denbora gutiago jasaten dutela,

baldintza hobeetan ontzen direla eta elikagai gehienak hiltzen

dituen hotz katea gutiago jasaten dutela. Bio fruitu eta barazkiak

ez dituzte ongarri kimikoek eta pestizidek andeatzen, hauek

kopuru handiegian erabili eta gure metabolismoa kutsatzen dutelako.

Bioari esker elikagaien zapore naturala prezia dezakegu gure gorputza

errespetatuz.

gure Planetaren alde:pestizidak eta ongarriak debekatuz, laborantza biologikoa labela

duten elikagaiek zoruen bioaniztasuna eta bizia lehenesten

dute. Urtaroak errespetatuz tokian berean ekoiztu elikagaiek

salgaien garraioari baina baita ziklo naturaletatik kanpo landu

elikagaiei beharrezkoak zaizkien energia fosil (garraioa), ongarri

edo uraren gainkontsumoari lotuak diren BEG isurketak mugatzen dituzte.

Bestalde, hurbileko zirkuituek paketatze xuhurra lehenesten dute, horrek

gainestalkitze eta beraz enpoilketa mugatzen duelarik.

4

HurBilagoa, zuzenagoa!

eta Haragi gutiago jaten Bagenu?Frantziak bere BEG-ak 4ez ttipitu behar ditu 2050ean (2005eko POPE

legea). Nola? Haragi gutiago janez adibidez. Zer da hauen arteko lotura?

Gure azietetara lurreratu aitzin, 250 g-ko idiki steak batek energia anitz

kontsumitu du eta atmosferoan CO2 ekibalenteko 9,5 kilo inguru bota ditu,

erran nahi baita 75 km-ko bidaia autoz. 1 500 l ur behar izan ditu ere!

Abere hazkuntza eta haragi kontsumoa apaldu behar ditugu beraz.

Arrainari dagokionez, gure gustuen ondarearen zati bat da

zinez, baina itsasotik hurbil izanki honen mugak errespetatzera

bultzatu gaitu. Kuota batzuk jadanik fi nkatuak izan dira arrantza

intentsibo batek itsasoko baliabide guziak agortzea saihesteko.

Gure elikadura barazki eta zerealetan zuzenduz beraz ekologia

baina ere osagarri publikoa zaintzen ditugu.

Helburu horrekin eta gure haurren gogoa beste elikadura mota

batzuei buruz pizteko gisan, astean behin egun begetarianoa

fi nkatu dugu gure eskoletako jantegietan. Horretarako, barazki

proteinek abere proteinak ordezkatzen dituzte.

5

HOBeki janeZ,

gutiagO

enPOiLtZen dugu

uRte guZiZ, FRantSeS

etXeetan, 38 kg janaRi

BOtatZen dugu SegunduRO!

6

enPoilketaren aurkako Borroka ez da

aPairu Baten Bukaeran Hasten. katearen

etaPa guzietan ekitea eraBaki dugu

Beraz.

Lehenik, prestakuntza mailan, bolumenen kudeaketa hobea

lehenesteko.

Ondotik, banaketa mailan, zatien estimatze hobe bat kausitzeko.

Azkenik, funditzearen parte bat kontsumitzean gertatzen da; haurren

elikadura heziketari lotua izan daiteke (usaia on edo txarrak), edota

ere mozkinen aurkezpenari, lekuek eskaintzen duten giro onari.

Elementu subjektibo baina funtsezko hauek, elkarrizketan oinarritu gure

desmartxaren zati bat dira.

Ateleriak nutrizionista batekin plantan ezarri ditugu beraz. Menuak

apailatzen eta hauek jaten dituztenen arteko trukatzea lehenesten

dituzte.

Bestalde, Menuen Batzordeari esker guraso, jantegi kolektiboez

arduratzen diren Hiriko langile eta gure hornitzailearen arteko lankidetza

hertsia gauzatu da. Batzorde horren zeregina, azken honek proposatzen

dizkigun menuak onartu aitzin aztertzea da, menturazko aldaketak

ekartzeko gisan.

Eta gure haurrak ohar daitezen duten arduraz, haurren kontsultatzeko

dispositibo bat abian ezartzea aurreikusten dugu. Honela, menuen

apailaketa eta hauen ebaluaketan parte har dezakete.

Bukatzeko, Baiona Hiriak egokitze batzuk ekarri nahi ditu apairuak

erreserbatzeko moldean janari gutiago enpoiltzeko gisan.

7

BaiOna

HiRia PReZiO

BidegaRRi

POLitika Batean

aBiatua

Mozkinen kalitatea eta ingurumenaren errespetua erronka kolektiboa

direlako, dena eginen dugu gure eskoletako jantegien prezioek ez dezaten

familien aurrekontua kaltetu.

Horrela, arreta berezia ekarri badiogu mozkinen kalitateari eta kostua

handiagoa bada Hiriarentzat (9,65 €-tik 2015ean, 10,05 €-ra pasatzen da

2016an), Baiona Hiriak bere auzoko hiri gehienak baino prezio apalago

bat proposatzen segitzen du.

8

-tik gOiti

HiRiaRentZat kOStua

FaMiLiaRentZat kOStua

2016-2017 ikasturterako, 300 000

aPairu Baino geHiago zerBitzatuko

zaizkie Baionar eskolierrei.

Beraz, 10,05 €-ko (Hiriari kostatzen

zaiona) apairu baterako, familiek 0,39 €

(1. kategoria) eta 4,89 € (6. kategoria)

artean, familiako kozientearen arabera

ordaintzen dute.

9

Eskoletako jantegien merkatua Tarnosen kokatu Éole SCIC-ari

(Société Coopérative d’Intérêt Collectif) eman diogu.

Lehuntzen den Légumes Pro barazkitegiarekin lankidetza hertsia

eramaten du. Biak gurekin engaiatuak dira zirkuitu laburrak eta bio

mozkinak lehenesten dituen desmartxa batean.

Ardi eta behi haragia, esnea eta jogurtei bai eta arrainari dagokienez,

ahal bezain bat tokiko ekoizle eta hornitzaileei buruz bihurtu dira.

Hurbiltasuna hautatuz, nahi izan dugu trazabilitate hobe baten

aldeko gogoa ozenki agertu baina ere gormandiza eta pedagogiaren

alderdikari izan. Gure haurrentzat, elikadura sano, anitza eta haiek bizi

diren lurralde batetik datorrena nahi dugu.

tOkikO MOZkinak,

eLikaduRaRen

aLdekO Hautu

aZkaRRa

10

gure eskoletako jantegiei esker, tokiko ekoizle eta

kontsuMitzaile arteko HarreMan iraunkorra

lotzen aHal dugu.

Horretarako, gure Éole sCiC-eko ordezkariak, des-

MartXa arduratsua dakartzaten Hornitzaileekin

lan egiten du eta Partaidetza Hautatu Batzuen

Bitartez, Herri laBorantza sustatzea eraBaki du.

guRe tOkikO PaRtaideak

DARTHAYETTE Tarnosen (40)

GARRO SCIC, Lekornen kokatua (64)

BASTIDARRA Bardozen (64)

Nazio arteko Laborantza Saloian eta Munduko Gasna

eta Esnekien Saloian saritu marka

PANAQUI OKINDEGIA Tarnosen (40)

SALMO BASQUE Baigorrin (64)

11

Ville

de

Bayo

nne

- Dir

ecti

on d

e la

com

mun

icat

ion

- 201

7ko

Urt

arri

la -

Créa

tion

: Ra

phaë

le C

onne

sson

- Ill

ustr

atio

ns :

Tim

Fra

ger

- Im

prim

eur

cert

ifi é

Labe

l Im

prim

’ Ver

t

BaRaZkiak2 zati eta gehiago,

2 mota bederen

FekuLadunakzati 1

eta 3 artean

HaRagiak& ORdekOak

zati 1

giZenakzati 1

eta 3 artean

eSnea &ORdekOak

zati 1

FRuituakzati 1

OReka egOkia,

eZ da ZaiLa!

Baiona HiriaHaurtzaro, gazteria,

hezkuntza zuzendaritza

05 59 46 63 81

-

Herriko Etxea

1 Maréchal Leclerc etorbidea

64100 Baiona bayonne.fr