BAA, LURRAREN BIIGAI NAGUSIstatic.noticiasdenavarra.com/docs/recursos/2018/03/09/... ·...

8
2018ko martxoaren 9a, Ostirala Zenbakia: 475 Bardoak, finalera begira Joan zen asteburuko saioen ostean, finala erabakiko duten saioak jokatuko dituzte asteburu honetan taldekako bertso lehiako parte-hartzaileek. 2. ORRIA NATURA ETA INGURUGIROA Ebro, Nafarroatik igarotzen den ibai emaritsuena, Tuteratik pasatzerakoan. D.N. IBAIA, LURRAREN BIZIGAI NAGUSI Uraren Nazioarteko Eguna Martxoaren 22an ospatuko den ekimenaren ospakizunaren atarian, munduko zazpi ibai garrantzitsuenak ezagutuko ditugu. 4 ETA 5. ORRIAK HISTORIAREN TXOKOA PEDRO ITURRALDE, JAZZAREN AURREKARIA 8. ORRIA NAFARROAN BARRENA BIDE BERDEAK, IBILTARIEN PARADISUAK 6. ORRIA

Transcript of BAA, LURRAREN BIIGAI NAGUSIstatic.noticiasdenavarra.com/docs/recursos/2018/03/09/... ·...

Page 1: BAA, LURRAREN BIIGAI NAGUSIstatic.noticiasdenavarra.com/docs/recursos/2018/03/09/... · 2018-03-09 · Zenbakia: 475 2018ko martoaren 9a, Ostirala Badoak, finalea begia Joan en asteburuko

2018ko martxoaren 9a, OstiralaZenbakia: 475

Bardoak, finalera begiraJoan zen asteburuko saioen ostean, finala erabakiko duten saioak jokatuko dituzte asteburu honetan taldekako bertso lehiako parte-hartzaileek. 2. ORRIA

NATURA ETA INGURUGIROA

Ebro, Nafarroatik igarotzen den ibai emaritsuena, Tuteratik pasatzerakoan. D.N.

IBAIA, LURRAREN

BIZIGAI NAGUSIUraren Nazioarteko Eguna Martxoaren 22an ospatuko den ekimenaren ospakizunaren atarian, munduko zazpi ibai garrantzitsuenak ezagutuko ditugu. 4 ETA 5. ORRIAK

HISTORIAREN TXOKOA

PEDRO ITURRALDE, JAZZAREN AURREKARIA

8. ORRIA

NAFARROAN BARRENA

BIDE BERDEAK, IBILTARIEN PARADISUAK

6. ORRIA

Page 2: BAA, LURRAREN BIIGAI NAGUSIstatic.noticiasdenavarra.com/docs/recursos/2018/03/09/... · 2018-03-09 · Zenbakia: 475 2018ko martoaren 9a, Ostirala Badoak, finalea begia Joan en asteburuko

22018ko martxoaren 9a, Ostirala

KULTURA Bertsolaritza

NAHASTE-BORRASTE

ANTZERKIA

‘Erradikalak gara’ umorezko antzezlana, martxoaren 14ean Nafarroako Antzerki Eskolan Datorren asteazkenean, martxoak 14, IrriZik-lo euskarazko umorezko antzerki zikloaren hurrengo emanaldia eskainiko da, Nafarroa-ko Antzerki Eskolan. Kasu honetan, Erradika-lak gara obraren txanda izango da. “Erradika-lak zarete” esaten diete obrako protagonistei, eta nahi zein behar luketena baino gutxiago direla pentsatzen dute. Bi emakume elkartzen dira, maletak kontraesanez beteta dituztela. Publikoarendako irekiko dituzte, bertso eta monologo formatuan. Erraietatik hitz egingo dute, umorez, sustrairaino heldu nahian.

“Erradikalak gara” esango dute. Eta publikoak pentsatuko du: “Nahi zein behar zenuketena baino gutxiago”. Ane Labaka bertsolaria eta bertsolaritza irakaslea da; eta Beatriz Egiza-bal (KontuKantoi), ipuin-kontalaria eta klowna. Biak ala biak Lasarte-Oria herri gipuzkoarrekoak dira.

ZINEA

‘Planetec: Amamalur’, unibertsoan barrena

Bihar, 12:30ean, saio berezi bat eskainiko dute Iruñeko Planetarioan. Planetec: Amamalur fil-ma ikusteko parada izanen da. Hauxe filmaren sinopsia: Gure planetaren Historia ezagutzen al duzu? Lurrak berak, bere sorrera eta bilakaera

kontatuko digu pelikula honetan: bizitza nola agertu zen azalduko digu eta horren garapena nolakoa izan den gu geu agertu arte. Horrekin guztiarekin batera Ilargia nola sortu zen konta-tuko digu, baita bere anai- arrebak diren beste planetak nolakoak diren ere. Pelikula honetan Lurrak berak kontatuko digu bere Historia, berak oroitu bezala. Gure aitatxi eta amatxi edo aiton-amonek egin ohi duten bezala, Amama-lurrek “txikitako istorioak” kontatuko dizkigu. Amatxi berezi honek dagoeneko 4.600 milioi urte ditu baina memoria ona du eta berau alda-tu duten gertakariez arituko zaigu, baita bere anai-arrebei buruz ere -Eguzkiari jira-biraka bizi diren planetak-. Ilargi, Eguzki eta Izarrei buruzkoak ere adituko dizkiogu. Iparrizarra nola aurkitu erakutsiko digu eta zenbait konstelazio-ren izenak barneratuko ditugu.

BARDOAK, LEHIAREN AZKEN TXANPANBigarren fasea Joan zen asteburuan jokatutako saioen bueltan ariko dira asteburu honetan bertsolariak, martxoaren 24ko finalari begira

Aldatzeko saioan lagun ugari bildu ziren eta giroa bikaina izan zen. NAFARROAKO BERTSOZALE ELKARTEA

Diario de Noticias

Asteburuan jokatu ziren Bardoak, Nafarroako taldekako bertso txa-pelketako bigarren faseko lehe-

nengo saioak. Giro jendetsu eta alaian ospatu ziren, Iruñean, Beran eta Aldatzen. Hauen ondoren, datorren asteburuan bueltako saioak jokatuko dituzte taldeek, eta orduan erabakiko dira zeintzuk izanen diren martxoa-ren 24an ospatuko den finala osatuko duten hiru taldeak.

Iruñean, Beran eta Aldatzen izan zituzten saioak Bardoek asteburuan. Saio jendetsuak eta giro onekoak izan ziren. Hurrenez hurren, Addams familia, Aldatzea komeni eta Uni-bertsolariak taldeentzat izan ziren jokoan zeuden puntuak. Bueltako saioak asteburuan izanen dituzte

Erratzun, Leitzan eta Lesakan. Iruñean jokatu zen asteburuko

lehen saioa. Etxeko Topa bardo kopa! eta Baztan-Malerrekako Addams familia ziren kantuan Arrano Elkar-tean. 50 entzule inguruk segitu zuten

bizi joan zen saioa eta azkenean bisi-tarientzat izan zen bigarren faseko lehen puntua.

Ostiralean ere beste saio bat izan zen, Berako Kataku tabernan. 30 lagun segitu zuten herriko Ibardin:

Hiru ta lau dira zazpi eta Leitzako Aldatzea komeni. Saioan jokoan zen puntuan Leitzara joan zen, beste tal-deko lau kidek eta entzuleek hala era-bakita.

Asteburuko azken saioa Aldatzen

HURBILETIK

HURRENGO SAIOAK

3 Martxoak 9, Erratzu: Addams

familia (Malerreka-Baztan) eta

Topa bardo kopa! (Iruñea)

3 Martxoak 9, Leitza: Aldatzea

komeni (Leitza) eta Ibardin: Hiru

ta lau dira zazpi (Bera)

3 Martxoak 11, Lesaka: Larraun

da Araitz. Bi dozena (Larraun-

Araitz) eta Unibertsolariak (Lesa-

ka)

FINALA

3 Martxoak 24, Lekunberrin:

Otsailaren 2an hasi eta

martxoaren 24an bukatuko da

Bardoak 2018, Lekunberrin.

Finala, lehiaz harago, Nafarroa-

ko bertsolaritzaren eta euskal

kulturaren festa handia izango

da. Iritsi dira Bardoak plazara,

haien kantua entzunaraziz.

Haiekin gozatzeko tenorea da.

jokatu zen, igandean. Martixa elkar-tea bete zuten 60 lagunek gozatu ede-rra hartu zuten Larraun da Araitz. Bi dozena eta Unibertsolariak taldeek eskaini zuten saioarekin. Azkenean, hemen ere bisitarientzat izan zen pun-tua.

Bigarren fasera sailkatzea lortu duten sei talde hauek itzulerako saioak izanen dituzte gaur eta bihar, eta hor erabakiko da zeintzuk diren Lekunberriko finalean kantatuko duten hiru taldeak. Asteburuko saioak Erratzun eta Leitzan jokatuko dira ostiralean eta Lesakan, igandean.

Finala, erran bezala, martxoaren 24an jokatuko da, Lekunberriko Toki Alai sagardotegian, arratsaldeko 17:30etik aurrera. Sarrerak dagoeneko salgai daude bertsosarrerak.eus ata-rian. ■

Page 3: BAA, LURRAREN BIIGAI NAGUSIstatic.noticiasdenavarra.com/docs/recursos/2018/03/09/... · 2018-03-09 · Zenbakia: 475 2018ko martoaren 9a, Ostirala Badoak, finalea begia Joan en asteburuko

2018ko martxoaren 9a, Ostirala 3

HEZKUNTZA SARIKETAK

ETWINNING SARIETAKO BI, NAFARROAKO IKASTETXETARAIkasleen arteko trukea lantzen Ablitaseko San Babil eta Garesko Padres Reparadores ikas-tetxeko bi proiektu saritu dituzte Erasmus+ programaren baitan biltzen den ekimenean

Nafarroako Gobernuko Hezkuntza departamentuko ordezkariak, eTwinning saria irabazi duten taldeetako ikasle eta irakasleekin. UTZITAKOA

Diario de Noticias

Europa mailako eTwinning saria eskuratu dute Nafarroa-ko bi ikastetxetako proiektuek.

Ablitaseko San Babil ikastetxeak, Hiritartasun sariarekin, batetik, eta Garesko Padres Reparadores, bes-tetik, frantses hizkuntzako saria-rekin.

Guztira, 700 proiektu aurkeztu dira eta saritutako 14 proiektuen artean daude Nafarroako biak.

“La estrella digital” izeneko proiektuan aritu dira Ablitaseko San Babil Haur eta Lehen ikas-tetxekoak, Saint Florent Sur Cher-eko (Frantzia) Collège Voltaire ikas-

NABARMENTZEKO

3 Zer da? eTwinning Erasmus+

programaren atala da, Europar

Batasunak hezkuntza, presta-

kuntza, gazteria eta kirolerako

duen programaren atala. Helbu-

rua da eTwinning-en parte hart-

zen duten herrietako irakasle-

ikasleen arteko ideia trukea eta

lankidetza sustatzea eta harre-

manak erraztea IKTen bidez.

Ekintza hau Europa osoan koor-

dinatzeko, eTwinning-ek Lagun-

tza Zerbitzu Nagusia du Bruselan

eta herri bakoitzean Laguntza

Zerbitzu Nazionala (LZN).

tetxearekin elkarlanean. Hiritarta-sunaren saria irabazi du eTwin-ning Enbaxadorea den

Proiektuak

Juan Peñas Viso irakasleak disei-natu du, Frantziako bere kidea-rekin batera, eta ikasleak zein euren familiak modu kolaborati-boan landu dituzte konpetentzia digitalak bost arlotan: informazioa, komunikazioa, edukien sorkuntza, segurtasuna eta arazoen soluzioa. Egindako proiektua originaltasu-nagatik eta aktibitateen diseinua zaintzeagatik nabarmendu dute; izan ere, hainbat lan dinamika era-bili dituzte ikasleen interesa era-

kartzeko, eta zenbait tresna eta aplikazioren bidez esperimenta-tzeko aukera emateko.

Kasu honetan, Frantziaren eta Alemaniaren aldeko botoekin ira-bazi dute saria, Ablitasekoak 6. mailako ikasleek.

Garesko Padres Reparadores ikastetxeko proiektu irabazlea “Twinlettres : regards critiques sur le monde” deitzen da. Mathilde Hugrel Vidal irakaslearen gidarit-zapean aritu dira DBHko 2., 3. eta 4. mailako ikasleak. Frantseseko irakasleen Nazioarteko Elkartea-ren eta Frantsesaren babeserako Espainiako Zerbitzuaren aldeko botoekin eskuratu dute saria. Izan

ere, kasu honetan, frantsesez lan-dutako proiektua izan da, Erruma-nia, Grezia, Tunez, Belgika, Italia eta Murtziako ikastetxe batzuekin batera.

Garesko ikasleena frantseseko idazketa kolaboratibo digitalari buruzko proiektu bikaina da. Mur-tziako Rey Carlos III Bigarren Hezkuntzako Institutukoak (Águi-las) ere parte hartu du. Bera izan da Padres Reparadoreseko Mathil-de Hugrel Vidal irakaslearekin ari-tu dena proiektua gidatzen. Ikas-leek gutun-kontaketa sortu dute, Montesquieuren Persiako Eskuti-tzetan inspiratuta, eta elkarlanean ikasten aritu dira.. ■

Page 4: BAA, LURRAREN BIIGAI NAGUSIstatic.noticiasdenavarra.com/docs/recursos/2018/03/09/... · 2018-03-09 · Zenbakia: 475 2018ko martoaren 9a, Ostirala Badoak, finalea begia Joan en asteburuko

42018ko martxoaren 9a, Ostirala

GAUR EGUN Natura

BIZITZA EMATEN DIGUTEN

ZAZPI IBAI HANDIAKUraren Nazioarteko Eguna Martxoaren 22an, energia eta uraren arteko harremana gai nagusitzat izango duen nazioarteko egun hau ospatuko da. Ezagutu ditzagun, bada, gure ibai nagusiak

Munduan, bere luzera edo emariagatik nabarmentzen diren zazpi ibai daukzagu: Amazonas, Danubio, Volga, Mississippi, Ganges, Nilo eta Orinoco.

Diario de Noticias

Ura bezalako oinarrizko ondasun batek berezko egun bat merezi zuen egutegian. Kasu honetan,

martxoaren 22a izango da Uraren Nazioarteko Eguna. Aurten, ura eta energiaren arteko harremana izango du gai nagusi ekimenak. Ibai eta errekak, nolabait, uraren bizileku dira, eta horrexegatik interesgarria suer-tatzen da hauek ezagutzea. Guztiek daukate eure garrantzia, noski, baina badira munduan zazpi bere tamaina edo emariagatik nagusitzen direnak.

Tartean, Amazonas ibaia, munduko luze eta emaritsuena. Andeetan jaiot-

Indian, Ganges ibaia

jainkosatzat dute, eta

bere uretan murgiltzean

bekatuak garbitzen dira

zen da, Peruko Arequipa departa-menduan, 5.600 metroko garaieran. Peru eta Kolonbiaren arteko muga eraturik, Brasilekin muga hirukoitza osatzen du. Brasilen ibilbide luzea egin ondoren, Ozeano Atlantikoan itsasoratzen da. 6.400 kilometro luze da, eta 7 milioi kilometro koadroko arroa drainatzen du.

Munduaren beste bazterrean, Danubio ibaiak Alemaniako Oihan Beltzan du sorburua. Brigach eta Breg erreka txikiek Donaueschingen hirian bat egiten dute, eta hortik aurrera ibaiak Danubio izena hart-zen du. Itsaso Beltzera isurtzen da, Errumanian, Danubioren delta zaba-

la osatuz. Volgari dagokionez, Errusiako men-

debaldea zeharkatzen du, eta nazio-ko ibaitzat jotzen da herrialde horre-tan. Izan ere, bertako 20 hiri popula-tuenetatik, 11, tartean Mosku hiribu-rua, Volgako arroan daude kokatuta. Munduko urtegi handienetako bat-zuk ere Volgan daude.

Mississippi (algonkineraz: misi-zii-bi, “Ibai Handia”) Ipar Amerikako ibairik luzeenetan bigarrena da eta, Missouri adarrarekin batera, mun-duko hirugarren ibai-sistemarik han-diena osatzen du.

Ibai sakratua da Ganges. Hinduis-moan jainkosatzat dute ibaia eta bere

uretan bainu bat hartzeak bekatuen barkamena eta salbazio esan nahi du.

Bidaia honetan ezin liteke falta Nilo ibaia, noski. Niloren arroak 3.254.555 km² ditu, Afrikako azaleraren %10 inguru. Bi adar nagusi ditu, Khartu-men elkartzen direnak: Ekialdeko Afrikatik datorren Nilo Zuria eta Etio-piatik datorren Nilo Urdina. Elkargu-ne honetatik behera ibaiadar aipaga-rri bakarra, Atbara ibaia da.

Eta bukatzeko, Orinoco ibaira joko dugu. Hego Amerikako ibairik luzee-netariko bat da, 2.140 kilometroko luzerarekin. Munduko hirugarren ibairik jariotsuena da, Amazonas eta Kongoren ondoren.

Amazonas ibaia

munduko luze eta

emaritsuena da, 6400

kilometrorekin

Page 5: BAA, LURRAREN BIIGAI NAGUSIstatic.noticiasdenavarra.com/docs/recursos/2018/03/09/... · 2018-03-09 · Zenbakia: 475 2018ko martoaren 9a, Ostirala Badoak, finalea begia Joan en asteburuko

2018ko martxoaren 9a, Ostirala5

Nafarroan, Ebro ibaia dugu nagusi. D.N. Volga ibaia ikusgarria da izozten denean. D.N.

Erromesak, Ganges ibaian. D.N. Mississipik ibilbide berezia dauka. D.N.

Orinocoren inguruan baso izugarria zabaltzen da. D.N. Danubiok erromantizismoa irudikatzen du, askorentzat. D.N.

Page 6: BAA, LURRAREN BIIGAI NAGUSIstatic.noticiasdenavarra.com/docs/recursos/2018/03/09/... · 2018-03-09 · Zenbakia: 475 2018ko martoaren 9a, Ostirala Badoak, finalea begia Joan en asteburuko

62018ko martxoaren 9a, Ostirala

NAFARROAN BARRENA Bide berdeak

Natur bideek, antzinako trenbideei jarraitzen dizkieten bideek, eskual-de bateko paisaia eta kultura ikusi, sentitu eta gozatzeko aukera desber-dina ematen dute. Tarazonicaren Natur Bidea oinezkoendako eta bizi-kletendako egokitua dago. Tutera hiri monumentalean hasten da, Nafarroako hegoaldean, alegia, eta 22 kilometro egiten ditu bide leun eta atseginetik.

Ebro ibaiaren baratzeetara era-maten gaitu, baita Moncayo men-di handira ere. Moncayo Aragoiko lurretan dago, eta gailurretik (2.315

Tarazonicaren bide berdea, Nafarroaren hegoaldeanmetro) lautada menderatu eta gure aurrerapausoak zaintzen ditu, urrutitik, ibilbidearen jomuga den Tarazona herri interesgarrira iritsi arte.

Nafarroako hegoaldean, Erribe-ran, Tarazonicaren Natur Bidea dago, Tutera(Nafarroa) eta Tarazo-na (Zaragoza) lotzen zituen antzi-nako trenbidetik doana. Bidea era-bat egokitua eta seinaleztatua dago oinezkoentzat zein bizikletentzat, eta erraz-erraza da egitea. Malda leun-leuneko paisaia gozatuko duzu bidean: Queiles ibaiaren ingu-

ruko lurrak, labore ureztatuetako ibarrak eta Moncayo mendiaren azpiko lurrak.

Tutera eta Tarazona lotzen zituen bide estuko tren xume hori 1885. urtean hasi zen ibiltzen. Motel-motel zihoanez, izengoiti xelebrea jarri zioten: “Escachamatas” . 1953. urtean errailak zabaldu ziren, zer-bitzua hobetze aldera, baina gero eta gutxiago erabiltzen hasiko zen laster, eta 1972. urtean itxi zen behin betikoz.

Bidea Tuterako trenbide geltokian hasten da. Erriberako hiriburua atzean utzi aurretik, plaza bat aurkituko duzu; bertan, tren-maki-na ikusgarria dago, lurrun bidez ibiltzen zena.

TRENIK GABEKO TRENBIDEAK, BIDE BERDEAKBost bide berde Pirinio aldea, Nafarroa Erdial-dean edota Erriberan, bizi-kletaz edo oinez ibilaldi atseginak egitea maite dutenek aukera ederrak topatu ditzakete.

Hainbat txirrindulari, Vasco-navarro trenaren bidea jarraitzen. R. USÚA

Diario de Noticias

Bide berdeak garai bateko trenbi-deetatik barna joaten diren bidexkak dira, eta eskualde

bateko paisaia eta kultura beste modu batez ikusi, sentitu eta gozatzeko aukera ematen digute. Historiaz eta xarma naturalez beteriko bideak dira, ia zirkulaziorik gabeak, alternatiba osasuntsu, erraz eta segurua ziklis-moa edo mendi-ibilaldiak egiteko.

Piriniotan, bide berde hauek aurki-tu ditzakegu: Bidasoaren bidea, Pla-zaolaren bidea eta Irunberriko arroi-laren bidea. Bidasoaren bide berdea (35 km, Legasatik Endarlatsaraino): Bidasoa ibaia bidelagun dugula, base-rriak, herri tipikoak eta bunker ahaz-tu bat edo beste han-hemenka dituz-ten larre berdeetan barna ibiltzen da. Tren Txikito esaten zioten, trenbidea-ren zabaleragatik (0,92m).

Plazaolaren bide berdea (54 km; haietatik, 32 Nafarroan barna, Lekun-berritik Andoainera): Iruña eta Donos-

tia lotzen zituen bapore-trenak 1958an utzi zion ibiltzeari; Lekunberriko gel-tokitik, berreskuratutako tartea Larraungo edo Leitzarango paisaia ederren artean doa, baso eta belar-dien artean.

Irunberriko arroilaren bide berdea (6,38 km, Irunberritik Ledeara): kareharrizko horma bertikal-bertika-lek osatutako sakanak, ibai baten xuxurlak, saiarreen hegoek moztuta-ko airea eta tren baten triki-traka itza-liaren oihartzuna, Espainiako lehen bidaiari-tren elektrikoarena. “Irati” trena izan zen, Irunberriko Arroila-ren Natur Erreserban barna zihoala.

Nafarroako erdialdean, Vasco-nava-rro trenaren bidea daukagu (27 km, Murietatik Antoñanaraino, Araban). “Cangrejero” ere esaten zioten tren horren aztarnari segika ibili nahi due-nak hainbat oztopo natural gainditu beharko ditu. Kolore suabeak eta zereal-soroak nonahi zabaltzen dira mendien artean zulatutako bide horren inguruan.

Bi emakume, Tarazonicaren bide berdean. F. P-N.

Bidasoako bidearen bazterrean, baserri politak ikusi daitezke. ONDIKOL

Page 7: BAA, LURRAREN BIIGAI NAGUSIstatic.noticiasdenavarra.com/docs/recursos/2018/03/09/... · 2018-03-09 · Zenbakia: 475 2018ko martoaren 9a, Ostirala Badoak, finalea begia Joan en asteburuko

2018ko martxoaren 9a, Ostirala 7

KLASK!

AUSARTEN LASTERKETA. Nafarroa-

ko Unibertsitateko kanpusa solidaritateare,

laguntzaren eta energiaren gune bilakatu zen

joan zen astean. Euria egin arren, asko izan ziren

Ausarten Lasterketaren bigarren edizioan parte

hartu zutenak. Txikienek, 14 urtera artekoek,

kiroldegian ospatu zituzten euren lasterketak, bi

modalitate desberdinetan: lehenengoa, 500

metrokoa; eta bigarrena, kilometro oso batekoa.

Hauen ondoren, nagusien txanda izan zen. 14

urtetik gorakoek bi modalitate desberdinen

artean aukeratzeko parada izan zuten, biak ala

biak unibertsitatearen inguruetan ospatu zire-

nak. Lehenengoa, 5 kilometrotakoa eta itzuli

bakarrekoa; eta bigarrena, 10 kilometrotakoa

eta bi itzulitan osatu zena. I. PORTO

ZIKOINEI ONGI ETORRIA EMATEN, TUTERAN. Gurelurrek

San Blaseko besta ospatu zuen. Garai hau zikoinekin lotzen da, eta Gurelu-

rrekoek hauek begiratzeko behatoki bat ezarri zuten Tuterako plaza berrian.

Haur zein helduek, zonaldera itzultzen diren hegazti berezi hauei ongietorria

emateko aprobetxatu zuten parada. D.N.

HAURREK BURLATAKO KALEAK HARTU ZITUZTEN. Kalea denona da lemapean, Burlatako txi-

kienek baloiekin, patinekin edo txirrindulekin plaza eta

kaleetan jolasteko daukaten eskubidea aldarrikatu zuten

berriki. Herrian, eskubide hau debekatzen duten 50 eta 60

kartela artean daude. Guztiak aldatzeko bideari ekinez, sin-

bolikoki, Udaletxeko plazan dagoena moldatu zuten alda-

rrikapen egunean. Orain adieraziko duten mezua hurren-

goa da: Errespetuz jolasten gara. Burlatako leku aipaga-

rrienetan aurkitzen direnak aldatzen hasiko dira. U.B.

Page 8: BAA, LURRAREN BIIGAI NAGUSIstatic.noticiasdenavarra.com/docs/recursos/2018/03/09/... · 2018-03-09 · Zenbakia: 475 2018ko martoaren 9a, Ostirala Badoak, finalea begia Joan en asteburuko

82018ko martxoaren 9a, Ostirala

IDATZI GAITZAZU...

HARREMANA

Zuen albiste, argazki edo iradokizunak helbide honetara bidali ditzakezue:

AAula de Noticias. Muro kalea, 19 31.500 Tutera

Tf: 948 847 415 Fax: 948 847 093 [email protected]

DIARIO DE NOTICIASEK EKOIZTUTAKO GEHIGARRIA:

3 Koordinazioa: NNieves Arigita 3 Erredakzioa: NNieves Arigita, Fermín

Pérez-Nievas, Juan Antonio Martínez.

HISTORIAREN TXOKOA Pedro Iturralde

JAZZAREN

LEGENDASaria, bere ibilbideari Faltzesko saxofoi-jotzaileak, Nafa-rroako Gobernuak ematen duen Frantzisko Xabier saria jaso zuen joandako otsailan.

Pedro Iturralde bere kontzertuetako batean. JAVIER BERGASA

Diario de Noticias

Nafarroako Lehendakariak, Uxue Barkosek, 2017ko “Francisco de Javier” saria Pedro Iturralde

Ochoa saxofoi-jotzaile eta konposito-reari eman zion joan zen otsailaren 21ean. “Maisuen maisu, aitzindari eta munduko jazzaren mito bizia” dela esan zuen.

Nafarroako Gobernuak iazko aben-duaren 27an erabaki zuen sari hau Pedro Iturralderi ematea, “jazzaren balioak zabaltzeko egindako lan eskergagatik. Jazzaren izena saxo-foiari lotua dago jada, eta musika kla-sikoan berandu sartu den instrumen-tua baldin bada ere, bere balio eta aukera ia mugagabeak zabaldu eta goresten asmatu du musikariak, sona handiko maisu batek musikatik ate-ratzen duen magia hori guztia atera-tzea lortuta”. Hitzaldian zehar, Lehen-dakariak musikaria zoriondu zuen egindako “ibilbide bikainarengatik”; “musikarekiko maitasun-historia” bezala definitu zuen. “Pedro Iturral-dek mundu osoa igaro du jazzareki-ko berotasuna publikoarekin parteka-tuaz. Haren izena planeta osoko jazz jaialdietara eta klubetara iritsi da. Gai-nera, berotasun hori kutsatzea lortu zuen jazza hemen zerbait arraroa bezala ikusten zenean; horrela, saxo-foiaren lehen katedra sustatu zuen Kontserbatorio nagusietan”.

Sari honen bitartez, Nafarroako iru-dia Foru Komunitatetik kanpo susta-tu izana saritzen da.

Ibilbidea Pedro Iturraldek (Faltzes, 1929), 2007an Vianako Printzearen Kultu-ra Saria ere jaso zuenak, Nafarroan igarotako haurtzaro eta gaztaroan

XEHETASUNAK

INTERESEKOA

3 Sarituak: Hauek izan dira aurreko edizioetan saria irabazi duten beste pertsonak: Lizarra-ko Pablo Hermoso de Mendoza burtzikaria (2009), Lerineko Pedro Ábrego sukaldaria (2010), Ignacio Zoco futbolariak eta María Ostiz abeslariak osatuta-ko senar-emazteak (2011), kar-gua desagertu arte Madrilen Nafarroako Gobernuaren ordezkari izandako Salvador Estébanez (2012), Lizarrako Javier Urra psikologoa (2013), Manuel Hidalgo idazlea (2014), Montxo Armendáriz zinema-zuzendaria (2015) eta Juan Miguel Sola sukaldaria (2016).

3 Irakaskuntzan: Irakaskuntzari dagokionean, Saxofoi-katedran jardun izan da Madrilgo Goi Mailako Errege Kontserbato-rioan.

zehar jorratu zuen bere musika-boka-zio bizia.

Madrilen saxofoi-karrera ikasi ondoren, klarinete-, piano-, biolin- eta armonia-ikasketekin batera, zor-tzi urteko bira egin zuen Europa osoan zehar, eta Madrilgo “Whiski Jazz Club” izenekora itzuli zen gero, non Donald Byrd, Lee Konitz, Hamp-ton Hawes, Ferry Mulligan edo Tete Montoliúren tamainako lehen mai-lako musikariekin batera aritu zen. “Flamenco Jazz” musika-proiektua estreinatu zuen gerora Berlineko Jazz Jaialdian, 1967an, jazzaren eta fla-menkoaren fusioan aitzindari bilaka-tuz eta nazioarteko ospea erdietsiz.

Musika munduan zabaltzen

Otsailan ospatutako sari banaketan, Uxue Barkosek zera azpimarra-tu zuen Faltzesko musikariaren inguruan: “Aitzindaria irakaskuntzan eta hedapenean, eta berritzaile nekaezina izan da, halaber, konposa-ketan”, gogoratu zuen Uxue Barkosek. Era berean, nabarmendu zuen Nafarroako musikaria jazz flamenkoaren jatorrian aurkitzen dela, “garai hartako, 1967ko, esperimentu hartan parte hartzera gonbidatu zuen Paco de Lucia”. Hori dela-eta, Nafarroa harro dagoela adierazi zuen Pedro Iturraldek “munduan zehar hainbeste musika jarri duelako”, eta lanean jarraitze-ra animatu zuen. “Publikoa gozarazten jarraitzea da, ziurrenik, saririk onena musikari batentzat, baina, horrez gain, saritzeko zerbait duina da”, esan zuen.