[ 43.alea ]

2011kootsaila

JESUS SERRANO ETAKIROLA: 33 URTE ELKARREKIN

/ / ZAHARRAK BERRI17

// HIZKETAN

/ / KIROLAK7

IDIAZABALDARREK IZANDAKO AUZI XELEBREAK

ANDONI GOMEZ ALDANONDO:

"Aspalditik datorkit akolitolanetan aritzeko grina"

14

Euskogol, futbittxapelketako talderik gazteena

Euskogol, futbito txapelketako talderik gaztee-na

MOJEN KOMENTUA:ERLIJIOA ETAELKARBIZITZA ESKU BERETIK

aldaize 43 > 3

illatiren txokoa

# 43ALDAIZE: Idiazabalgoherri aldizkariaArgitaratzailea: lllati euskara elkartea [Pilar Eneaetxea_20213 IdiazabalTfnoa: 943 18 72 08 E-maila: aldaize.illati@gmail.com ]

Erredakzio taldea: Aintzane Zabala eta JexuxUrteaga, Iñaki Arriaran, Eunate Elio, NereaGarcia, Itziar Mujika, Ion Telleria, XabierUrteaga, Izaskun Vazquez eta MyriamAranburu.

Ale honetako laguntzaileak: Sara Mujika, Jon Ur-teaga Linazasoro, Oihane Elio, Irantzu Arrizaba-laga, Amaia Eskudero, Anttonio Berasategi, Idia-zabalgo Euskara Plana, Idiazabalgo Agenda 21,Aita Iparragirre Herri Eskola, Miel Mari Imaz.

Diseinua eta maketazioa: ZUM Edizioak.

Inpimaketa: Gráficas Ona.

Tirada: 1.000 ale.

Lege gordailua: SS-0151/04

ISSN: 1697-512X

Aldaizek ez du bere gain hartzen aldizkarianadierazitako esanen eta iritzien erantzukizunik.

Idiazabalgo Udalak eta Gipuzkoako ForuAldundiak diruz lagundutako aldizkaria.

Idiazabalgo Udala Gipuzkoako Foru AldundiaKultura, Euskara, Gazteria eta Kirol

Departamentoa

EUSKARA ELKARTEKO BAZKIDE egiteko edota ALDAIZE herritik kanpo jasotzekoIzen Abizenak: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Helbidea: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Helbide elektronikoa: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Telefono zk.: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Kontu korronte zenbakia: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Bazkidetza:

BIDALI ZURE DATUAK: aldaize.illati@gmail.com, Pilar Enea etxea 20213 Idiazabal edo utzi udaletxean

Langileak: 30€ Ikasle, langabetu eta jubilatuak: 5€ Harpidetza (Idiazabaldik kanpo): 10€

Udalerri Euskaldunen Mankomunitateak (UEMA)abian jarri berri du abizenak euskal grafiaz jart-zeko kanpaina. Nahiz eta azken urteotan izen-abizenak euskalduntzeko joera handitu den,oraindik ere asko eta asko dira hauek aldatu ezdituztenak. Edozein herritako telefono listinahartu besterik ez dago kanpainaren premiazjabetzeko: Aguirre, Echeverría, Ormaechea,Urretavizcaya...

“Guk abizenak, zuk?” leloarekin, euskalduneibere izanarekin koherente izan eta abizenakeuskalduntzeko dei egin diete. Zure abizena lekuguztietan eta modu ofizialean euskaraz idatzitaizan nahi baduzu, hiru pausutan egin dezakezueta oso erraza da:

1. Erregistro zibilera edo bake epaitegira joaneta esan abizena euskal grafiaz ipini nahi duzula.

2. Han emango dizuten eskaera orria bete zuredatuekin.

3. Agiri hauek eraman:

•Nortasun agiriaren fotokopia (adinez nagu-sia ez bazara, gurasoena ere beharko duzu).

•Hitzez hitzeko jaiotza ziurtagiria. Epaitegianeskatzen da.

•Errolda agiria. Udaletxean eskatzen da etaadinez nagusia ez bazara, gurasoena erebeharko duzu.

•Familia liburuaren fotokopia. Ezkondutabazaude edo seme-alabarik baduzu, soilik.

•Seme-alaben nortasun agiriaren fotokopia,16 urtetik gorako seme-alabak badituzu.

ILLATI ETA ALDAIZEREKIN HARREMANETAN JARTZEKO: 943 187478ALDAIZE.ILLATI@GMAIL.COM

Eider Alustizak Illatiren zuzendaritzan eta Aldaizeren erredakzio taldean egindako lana amaitudu. Bien sorreran nahiz ondorengo bidean lan egiten aritu da urtetan zehar. Mila esker eginda-ko lanagatik eta irakatsitako guztiagatik, denon partez

ABIZENAK EUSKAL GRAFIAZ JARTZEKO KANPAINA JARRI DUTEMARTXAN UEMA-KO HERRIETAN

4 < aldaize 43

iritzie

[ BERTSOA ]:

Festa aurreko pozageroko lantueeztarrie zaintzekogure talentuegauetan gin tonicabuila ta kantueta goizez erroskillabedeinkatue.

Ezteu ba motza izanfestan beajeatrago hor ta trago hanjaja ta jejeaordutik pasa ezinbatzuntzat ajeamerkea irten zaiuSanblasen peajea.

GAIA:San Blasak

EGILEA:Mielmari Imaz

NEURRIA:Zortziko txikia

IRAKASLE IZATEA “TXOLLO”??Irakasle izatea “txollo” bat dela diote denek.Eta tira, ez naiz orain honen inguruan ezta-baidan hasiko, baina gustuko edo ez, denekonartu beharrekoa da lan guztietan bezalaxe hasiera gogorra izan delakasu honetan ere.

Bilbo, Gasteiz, Donostia, Barakaldo, Igorre eta aipatu gabe utzi ditudanbeste hainbat lekutara mugitu beharra izan dut, egun gutxi batzuk herribatzuetan eta hilabete luzeak eginez besteetan. Ezagun batzuen pisuakokupatuz bizi izan nintzen, baita irakaslegoaren borondate ona aprobe -txatuz ere, azkenean Arabar Errioxan bukatu nuen arte.

Urte osoa ikastetxe berean irakasle pasa nuen lehen herria Bastida izanzen. Herri berezia, dudarik gabe! Baina, urte zoragarria pasatzeko modu-koa. Denbora gehiago pasatzeko gogorra, agian, baina lanbideko lehenurtea bertan emateko bikaina. Jende mota ugari ezagutu nuen, batez ereikasle eta familien aldetik, lanerako eskarmentu handia lortzea ahalbide-tu zidana! Azkar ahaztuko ez zaidan herria benetan.

Bertan bizi izan nintzen urtean ingurua ezagutzeko aprobetxatu nuen, etaasko gustatu zitzaidan. Hemen ohituta gauden paisaiarekin alderatuz era-bat ezberdina: lautada handiak, mahasti eta olibondo ederrak, xarmabereziko herri txikiak, biztanle gutxiko herrixkak...Lantziego izan zenhurrengo helmuga eta bizitzeko errepikatu dudan lehena. Baina, ez pen -tsa hasieratik pentsatuta nuenik bertan amaitzea, ez horixe! Herriarekinizan nuen lehen kontaktua ez zait segituan ahaztuko, izan ere, lanera ber-tara joango nintzela jakin nuenean, ez nekien herri hori existitzen zenikere! Egin nuen lehenengo gauza Euskal Herriko mapa bat hartu eta herrihori non demontre ote zegoen begiratzea izan zen. Iritsi nintzen lehenegunean kaleetatik barrena sartu nintzen non azalduko ote nintzen jakingabe. Eskerrak herria ez den oso handia eta mapa baten beharrik gabeaurkitzen diren gauzak! Nork pentsatu behar zuen hain gustura egongonintzela herritxo honetan! Irakasleen artean oso harreman ona egingenuen, eta baita bertako gazteekin ere. Herri batetik beste herri bateraegin nuen salto. Baina, hemengoek esaten dutenez, Izal ia-ia hiri bat da!

Azken finean, bizitza lasaia, jende jatorra, eta nola ez, ardo bikaina! BainaArabar Errioxan ez dago soilik ardo ona, jende askok pentsatzen duenbezala, ezagutzea merezi duen zonaldea da, aukera edukiz gero, ez pen -tsatu bi aldiz eta gerturatu!

Baina amaitzeko, derrigor idatzi beharreko esaldia: Egia izango da esatendutena, gazta ona ardo onarekin askoz hobeto sartzen da!

FUSIOA

Puri-purian dagoen edozein gai politiko, ideolo-giko, kultural edo sozial aitzakia ederra izangozen tarte hau betetzeko, baina bat aukeratzekomomentuan ezin. Idatzi egin behar eta zertaz jakin ez, hori da gertatu zaida-na. Ideiak bai, bat baino gehiago, baina bati buruz idazteko leku asko eta batbaino gehiago hartuz gero, bata besteari lotzeko istoriorik ezin asmatu.

Atal hau irakurriko duena hausnarketara bultzatuko duen mezu gogoetatsuabidali eta bide batez, irakurriko ez duenari kontatzeko modukoa izatea nahi-ko nuke. Baina, horretarako abilidade pixka bat behar da eta gaurko hone-tan ezin asmatuta nago, San Blasetako gauek inspirazioa gastatu didate eta.

Egunez izaten diren ekitaldi batzuetan izan naiz, baina gaueko parrandek ira-bazi dute partida. Ilunabarrean elkartu, aurreko eguneko komentarioak egi-ten ari garen bitartean afaldu eta ondoren, parranda latzak eginez urte guz-tian gertatzen diren gorabeherak alde batera uzten saiatu gara.

Bizitzak ematen dituen gaziak goxatzen saiatu gara momentu oro, askotan ezbaita erraza izaten buruan kezkaren bat duzunean festa egitea. Nahiak ezinairabazi behar izaten du, bestela, jai dago.

Festetan ikusi, entzun eta sentitu ditudanak esplikatzeko egun hauetan askoentzuten den hitz bat etortzen zait burura: fusioa. Hori da herriko festeninguruan gertatzen dena, aukera ezin aproposagoa izaten baita beste modubatera gertatuko ez ziren herritarren arteko harremanak sortzeko.

Festa aurretik hasten da mugimendua. Ekitaldi ezberdinak prestatzekogaraian, zerbait egiten dakiena edo jakingo lukeena edo laguntzeko prestdaudenak biltzen hasten direnean, giro polita egoten da eta herritarrakgogoz egoten gara festetako nobedadeak ikusteko.

Horrez gain, San Blas gaueko ilargi betearen magiak eta hartzen diren saldagoxoek izaten dute nolabaiteko eragina herritarren bat-egitean.

Egun hauetako martxa geldiezina da. Esnatu, jaiki, dutxatu, bazkaldu (egunhauetan gosalduta sartzen gara lotara), lo-kuluxka egin eta berriro ere kale-ra. Erraz ohitzen gara martxa honetara; halere, gorputzaren deskantsugosea nabarmentzen da azken egunerako.

Orain, berriz, egunerokotasunera bueltatu beharko gara: lanera, ingelesekoeskoletara, elikadura zaintzera, kirola egitera eta asteburua iritsi zain egonbeharko gara lagun taldearekin lasai elkartzeko.

Ea, ba, errutinak fusionatutako harremanak izozten ez dituen.

[ HEMENDIK ] Idiazabal[ HANDIK ] Lantziego, Errioxa

irantzuarrizabalagaoihaneelio

kolaborazioak [herri eskola]

aldaize 43 > 5

Haur Hezkuntzako ikasleak urtero bezala San Sebastian eguna prestatzen ibiligara. Horretarako, gure txanoak egiteaz gain beste herri batzutan parte har -tzen duten pertsonaiak landu ditugu.

Aste betez abestien erritmoak eta letrak ikasi eta entsaiatzen ibili gara, aha-lik eta ondoen ikasi eta eskolako beste kideen eta familikoen aurrean ema-naldia burutu ahal izateko. Eguraldia lagun izan genuen eta arratsalde politaigarotzeko aukera eman zigun.

Mila esker gu ikustera etorritako guztiei.

HHko 1go zikloko ikasleak

SAN SEBASTIAN EGUNA ESKOLAN

» KELLS COLLEGE

Otsailaren 14tik-18ra bitartean, L.H.6ko ikasleak, ez ditugu eskolan izan-go, Kells collage-k antolatutako ingelerako barnetegi batean parte hartubehar dute. Bost egun horietan erabili beharko duten hizkuntza, ingelerabakarrik izango da. Barnetegi honen helburua, ingelerako komunikatze-ko gaitasuna handiagotzea izango da. Hau lortzeko burutuko dituzten tai-ler den-denak ingelesez aurrera eramango dira.

Ez pentsa oporretara doazenik gure ikasleak, lan asko egin beharko duteeta den-dena ingelesez.

Burutuko dituzten tailerrak, eskola munduko gaiekin lotuta daude: zien -tziarekin zerikusia duten esperimentuak, mundu artistikoarekin lotutako-ak, elikagai eta sukaldaritzarekin lotutakoak, kirolarekin lotutakoak etateknologi berriekin lotutakoak.

Beste ikastetxe batzuetako ikasleekin elkarlanean burutuko dituzte tailerhauek, eta egunak nahiko luzeak egingo zaielakoan gaude, ze… egunagoizeko 8:00 hasiko dute eta gaueko 23:00tan emango die amaiera.

Ekintza hauek, Orioko Txurruka aterpetxean burutuko dituzte.

» ESKOLA 2.0

Azkenego aste hauetan L.H.5eko gela informatizatu da eta bertan PDI-aeta minieramangarriak martxan jarri dituzte.

[ laburrak ]:

6 < aldaize 43

agenda 21eko txokoa

Aurreko alean azaldutakoa gogorarazteakomeni da oraingo honetan ere, udala IDIAZA-BALGO HERRI PLAN berriaren diseinuan buru-belarri hasi baita herritar zein eragile ezberdi-nen laguntzarekin. Hiru lan taldeetatik bi(INGURUMEN BEKTOREENA eta BIOANIZTASU-NA ETA MUGIKORTASUNARENA*) jada mar -txan jarri dira udalerriaren diagnosi berrirakolehen bilerekin.

INGURUMEN BEKTOREEN lan taldean ura etaenergiaren gaineko lehen kezka eta iradokizu-nak jaso dira. Hurrengo bilerarako utzi dirahondakinen eta udal ingurumen kudeaketarengaiak. Egin diren aipamen eta ekarpenen arte-an esanguratsuenak:

Urari dagokionez:

• Ur partzuergoak uren gestio integrala egi-ten duenetik, Udalak ur partzuergoko kidemoduan batzarretan duen hitza eta botuazgain, udalari geratu zaizkion eskumeneninguruko informazio eza nabaria da.

• Herritarrek udalerrian dauden ur galereninguruko informazioa eskuartean izateainteresgarria litzateke: nola kalkulatzenden, jarioak nondik agertu diren, jarioenkonponketa,…

• Uren kontsumo arrazionalagoa egiteko,herritarrak hezi/sentsibilizatzeko kanpai-nak egiten jarraitu beharra dago: etxekour txorrotetako ur aurrezgailuak berrirobanatzea…

• Udalerriko iturrien inbentarioa egitea etahauen ezagutzarako kanpaina: iturriak zeinegoeratan dauden eta zein ur mota dara-maten ezagutu, herritarrek ezagutzekobisita gidatua antolatu (haur eta heldu),hauek konpontzeko edo txukuntzeko auzo-lana antolatu eta izan dezaketen erabilpe-na aztertu.

Energiari dagokionez:

•Udalak EVErekin sinatu duen hitzarmenbaten bitartez, argiteria publikoaren etaudal eraikinetako argiteria zein berokun -tza sistemen auditoretza energetikoa egin-go da. Auditoretzaren ondorioz, udalerrianenergiaren erabilera eraginkorragoa lor -tzeko hainbat neurri gomendatzen zaizkioudalari: argiteriaren erabilera optimiza -tzea, farolen argi intentsitateak aldatzeaeta led bidezko farolak ezartzen joatea.

• Udalerriko gune batzuetan beharrezkoabaino argi gehiago pizten direla oharturik,hauek neurri batean gutxitzea ondo legokeeta horregatik, herritarrak argi mailabaxuagoetara egin daitezen, kontzientzia-zio kanpainak burutzea beharrezkoa ikus-ten da.

(*BIOANIZTASUNA ETA MUGIKORTASUNA-REN lan taldean landutako gaiei buruzkoakhurrengo alean azalduko ditugu)

➢ Gogoratu!!! Idiazabalgo Agenda 21ekobloga martxan dela (bisitatu nahi duena-rentzat: www.idiazabal21.com) eta “salake-ta argazkien” atalerako, Idiazabalen sala-garriak iruditzen zaizkigun jokabide edoegoerak salatzeko argazkiak gustura jaso -tzen ditugula (argazkiak bidaltzeko zube-roa@laiacoop.net helbide elektronikoa era-bil dezakezue).

IDIAZABAL DENON ARTEAN EGINEZ (II)

[ laburrak ]:

aldaize 43 > 7

kirolak

Aurtengo festen pregoia Kirol Elkarteak egin du.

Bai, ezustean harrapatu gaituen lan berria izanda eta hor ibili gara nola egin asmatu ezinik.Pentsatzen dugu Udalbatzaren aukeraketa herri-ko eginkizunetan parte hartzen dutenekin gogo-ratuta eginda izango dela eta hori ondo iruditzenzaigu, alegia, beren denbora librearen zati batherriari bultzadatxo bat emateko erabiltzen dute-nekin gogoratzea. Hori baita gure helburua,beste izaldar askorena bezalaxe, noski.

Baliteke zenbait herritarrek Kirol Elkartea soilikfutbolarekin lotzea.

Litekeena da eta ni ikusten nautenean oraindikgehiago, baina hori ez da horrela. Kirol Elkarteazari garenean, Idiazabalen praktikatzen direnkirol federatu gehienez ari gara eta jakin beharda futbolaz gain, beste atal hauek ere osatzen du-tela gure Elkartea: areto-futbola, mendia, xakea,txirrindularitza eta atletismoa. Egia da sail ba-koitzak funtzionamendu autonomoa duela, hauda, eguneroko jarduera bakoitzak kudeatzenduela eta batzen gaituztenak Elkartearen Estatu-tuak eta gai ekonomikoak direla. Honek esannahi du urtean zehar bakoitzak izan dituen dirukontuak prestatu, beste sailetakoekin batu etabalantze ekonomiko bakarra egiten dugula. Sailbakoitzean lan egiteko era desberdina dugu, bes-teak beste, sail batzuetan besteetan baino askozjende gehiagok parte hartzen duelako. Azpima-rratu nahi dut Kirol Elkartearen izena daramatenkartel edo errifen atzean Elkarte osoa ikusi behardugula. Errifak izango dira gehien ikusten dire-nak eta hori gogoan izatea nahiko nuke.

Noiz sortu zen Kirol Elkartea?

Futboleko saila 1978. urtean jaio zen eta 1984an

Mendia eta Xake sailak. Areto-futbola 1992ansortu genuen eta beste sailak ere inguru horre-tan. Esan behar da areto-futbolaren sorrera he-rrian neskentzat zegoen kirol eskaintza hobetueta bultzatzeko ahaleginari lotuta etorri zela. Ta-malez eta aspaldiko partez, aurten ez dago nes-ken talderik, baina badakigu Loinazpeko eskolanhemengo neskek parte hartzen dutela kirol ho-rretan eta beraz, belaunaldi berri hori laster Ze-laan ikusiko dugula.

Beti bezala, dirua nondik sortu izango da buru-hausterik handienetakoa.

Lehen nioen moduan, urtearen bukaeran sail ba-koitzak bere kontuak egiten ditu eta denak bate-ratu ondoren, bakarra aurkezten diogu Udaletxe-ari. Honek denon artean egin dugun defizita ikusiondoren (beti defizita edukitzen dugulako), denonartean banatuko dugun diru laguntza ematendigu. Hala ere, eta hau garbi geratzea nahi dut,ahal den defizitik txikiena sortzen saiatzen garaeta hori da pozgarria niretzat. Ikusi besterik ezdago diru hori lortzeko zenbat ahalegin egiten di-tugun: bazkideen kuotak, publizitatea, errifak (ur-tean 20), loteria, Arizkorretan Ohorezko mailakotaldearen partidetako sarrerak eta Arizkorretakotaberna edo garagardo festa, besteak beste.Guri ere krisia heldu al zaigun galdetzen didate-nak harrituta geratzen dira nire erantzunarekin,ezezkoa erantzuten baitiet: gutxiago sortzen ba-dugu, gutxiago gastatzen dugula esaten diet.Hori da egin behar duguna. Dena den, eman dida-zuen aukeraz baliatuz, herritarrak bazkide egite-ra animatuko nituzke. Gure gazteek kirola egindezaten, bazkide egin eta urtean 25 euroko kuotaordaindu. Ez al da ondo gastatutako dirua?

Futbola da partaiderik gehiena duena, baina ez al

dago herritarra ez den jokalari askotxo?

Lau talde dauzkagu Arizkorretan: infantilak, ka-deteak, jubenilak eta Ohorezko Maila. Denera 90bat jokalari eta gustatuko litzaiguke, bai, denakherritarrak izatea. Maila txikienetan (infantil, ka-dete eta jubenilak) herriko jokalari dezente egonohi da, baina gauza bat eduki behar da garbi: soi-lik herritarrez osatutakoak nahi izanez gero, ezinizango genukeela talderik atera, herri txikia ga-relako eta, gainera, denek ez dutelako futboleanjokatu nahi izaten. Nik beste era batera esangodut, hau da, eskerrak eman behar dizkiegula on-doko herrietatik etortzen diren jokalariei, eureiesker osatzen ditugulako taldeak eta gainera, he-mengo kamiseta soinean dutenean, benetakoizaldarrak bezalaxe defenditzen dutelako guretaldea. Zorionez, badirudi une honetan herrianmutil koskor asko daudela Arizkorretan jokatzennoiz hasiko egunak kontatzen ari direnak. Hanegoten dira partiduak ikusten, beno, gehienbatnoiz bukatuko zain, izan ere, epaileak azken txis-tua jotzen duen bezain pronto, zelaira salto egi-ten dute eta futbolean hasten dira. Ea, ba, hu-rrengo urteetan herriko jokalari gehiago izatendugun.

Ohorezko Mailako taldea aipatzea falta zait etahoni buruz hitz egiterakoan, lehendabizi kontuanhartu behar dena da gipuzkoarren artean jokat-zen den futbol mailarik handiena dela hau. Ikusibestela zein taldek osatzen duten eta konturatu-ko zarate Gipuzkoako herri handi gehienek hordutela bere talderik onena. “Idiazabali tokatzenez zaion maila” esango luke batek baino gehia-gok. Hori horrela izanik, hor jokatzeko entrena-mendu, dedikazio eta baita kirol maila nahikoaltua ere behar dira eta normala da beste herrie-tako jokalari asko behar izatea.

Noiz arte segitzeko asmoa duzu? Erretiroarekinalde egitea pentsatzen bazenuen, ez harrituoraindik urte batzuetan jarraitu behar izatea.

Guk esan ohi dugu Arizkorretan mutikoak futbo-lariak egiteaz gain, euren gurasoak sukaldariak,barmanak eta abar egiten ditugula. Honekin esannahi dut giro onean lan egiten saiatzen garelaeta, gehienetan, lortu ere egiten dugula iruditzenzait. Egunen batean zuzendaritzako jende gutxijoan garela partidura...Lasai egon, beti egongobaita guraso edo ikusleren bat tabernan edobehar den lekuan laguntzeko prest eta giro ho-rretan pozik aritzen zara lanean. Beno, honek ezdu esan nahi nekatzen hasita ez nagoenik, beste-la, Zapaterorena motz geratuko da!!. Badarama -tzat 33 urte lan honetan eta nirekin batera bestebatzuek ere urte mordoa daramate. Ez dakit noiztokatuko zaigun hurrengo pregoia, baina ordura-ko besteren batzuk izango al dira, ezta?!!

JESUS SERRANO ETA KIROLA: 33 URTE ELKARREKIN

8 < aldaize 43

ze berri ?

ILLATI EUSKARA ELKARTEAK LEHIAKETA ANTOLATU DUDATORREN URTEKO IDIAZABALGO EGUTEGIA OSATZEKO

“Ura” izango da datorren ur-teko egutegiko gaia eta ar-gazkietan ura edo urarekinzerikusia duten elementu edopaisaiak agertu beharko dira.Bestalde, argazki guztiekIdiazabalen ateratakoak izanbeharko dute.

Argazkiak aurkezteko epea

aurtengo irailaren 30eanamaituko da. Data hau orain-dik urruti badago ere, egute-gian urtaro ezberdinak antze-mate aldera orain egin dadeialdia eta hala, parte har -tzeko interesa dutenak argaz-kiak ateratzen has daitezen.

Lehiaketan parte hartzeko,

argazkiak, egilearen izena etaargazkiaren izenburua aldai-ze.illati@gmail.com helbide-ra bidali beharko dira.

Irabazleek ateratako argaz-kiak datorren urteko egute-gian agertuko dira eta horre-taz gain, sari bat jasoko dute.

11.000 EURO EMANGO DITUJAURLARITZAK GIZARTE-BAZTERKERIA EGOEREI AURRE EGITEKO

BERE SORRERATIK IDIAZABALGO EMAKUMEZKOEN ARETO FUTBOLEKO TALDEAN JOKATUTAKOEK BILKURA EGIN ZUTEN HERRIKO FESTETAN

Emakumezkoen areto futbol taldean jolastendutenak, jolastu dutenak, entrenatzaile direnaketa izan direnak urtarrilaren 29an bazkari ba-tean bildu ziren. 60 lagunetik gora bildu ziren,nahiz eta 80 inguru izan diren urteetan zeharemakumezkoen areto futbol taldean federatu-takoak.

Orain 15-16 urte inguru sortu zen Idiazabalenemakumezkoen areto futbol taldea. Arrakastahandia izan zuen sorreran eta garai loriatsuakbizi izan zituen. Herritarren babes handia etagaraipen ugari ere lortu zituen.

Bazkarian giro bikaina izan zuten eta garai ba-

teko kontuak astintzeko aprobetxatu zuten:

Bartzelonara areto futboleko torneora eginda-ko bidaiak, furgoneta bat hartu eta FernandoPrados gidari zela, Bartzelonara neska koadri-la joan zenekoa...

Egun ederra pasa zutela eta, datorren urteanere bilkura errepikatzeko asmoa dutela adiera-zi diote ALDAIZEri areto futboleko neskek.

Bestalde, lerroon bidez, bazkaria prestatzekohartutako lanagatik Javi Sanchez, Iraitz Ipa-rragirre eta Aritz Ugarteri eskerrak eman nahidizkiete.

2011. urterako Gizarte Larrialdietarako Laguntzenzenbatekoak finkatu dituen Agindua otsailaren 9anargitaratu zuen Eusko Jaurlaritzaren Enplegu etaGizarte Gaietako Sailak.

Idiazabalgo Udalak 10.908 euro jasoko dituGemma Zabaletak zuzentzen duen sailetik, beharhandiena duten herritarrei laguntzeko.

Gizarte Larrialdietarako Laguntzak alokairu gas-tuetarako, etxeko kredituaren amortizazioa eta in-teresak ordaintzeko, energia gastuetarako, al -tzariak eta etxetresna elektrikoak erosteko edo oi-narrizko beharretarako eska daitezke.

Aginduak kontzeptu bakoitzean eman daitezkeengehiengoak zehazten ditu; hala, esaterako, alokai-ru gastuetarako 320 euro izango da gehienez jasodaitekeena eta oinarrizko beharretarako 1.850euro urtean.

Laguntza honek, bestalde, aldaketa nabarmen batizan du. Laguntza zenbatekoa izango den erabaki -tzerakoan, diru sarrerak eta ondarea kontuan har-tuko dira lehen bezala, baina ondarearen maximoaaldatu egin da. Orain arte 36.000 euro izanagatik,laguntza jaso zitekeen; orain, ordea, gehienezkoondarea 8.000 eurokoa izango da. Diru hori bainogehiago dutenek ezingo dute laguntza jaso.

ION TELLERIAREN ASKATASUNAESKATZEKO KONTZENTRAZIOBATEAN PARTE HARTZEAGATIKISUNA JARRI DIOTE HERRITARBATI2010eko ekainaren 21ean Telleriaren aurkakoeuroagindua aztertuko zela eta, 50 pertsona in-guruk elkarretaratzea egin zuten Idiazabalgoplazan Ion Telleriari babesa eman eta euroagin-duaren aurka egiteko. Kontzentrazioaren amaie-ra aldera, ertzaintzaren hiru patruila agertuziren eta bertaratutakoak identifikatzeko eskatuzuten. Eztabaida izan ondoren, azkenik, pertsonabat identifikatu zuten ertzainek.

Gertakari haien ondoren, elkarretaratze hurabaimendu gabe zela argudiatuta, identifikatuta-ko pertsonak 500 euroko isuna jaso zuen urtarri-lean. Ezker abertzaleak isuna ordaintzeko dirubilketa egin du herritarren artean.

aldaize 43 > 9

ze berri ?

2011. URTEARI BEGIRA. ILDOOROKORRAK

Udalari begira 2010ean zehaztu genuen hiz-kuntza irizpideen jarraipen sistema ebaluatunahi dugu, alegia, Udalak zuzenean ematenez dituen zerbitzuetan herritarrak euskaraerabiltzeko bermea ote dagoen: ikastaroe-tan, kiroldegian …

Lan munduan, Idiazabalgo Lan Mundua al-dizkaria argitaratzen jarraitu nahi dugu, en-presei euskara planaren inguruan informa-zioa eman eta lana euskaraz egin ahal izate-ko udalak eta beste administrazioek eskain -tzen dituzten laguntzen berri emateko. Arra-kasta izaten ari den itzulpen zerbitzua es-kaintzen jarraituko dugu.

Merkataritzan iazko ginkana edo antzeko le-hiaketa prestatzea aurreikusten dugu, izanzuen arrakasta eta sortu zuen giroa kontuanhartzekoa izan baitzen. Ordutegiak, kartelaketa abarrekoak euskaratzeko laguntza ereeskainiko zaie. Bestalde bi ekintza hauetanlaguntzeko merkatari eta tabernariekin tal-detxo bat sortu nahi dugu.

Elkarte edo soziedadeei euskararen erabile-ra sustatzeko konpromisoa zehatzak hartzeaproposatuko zaie eta 2011n elkarte guztienartean ekintza bateratu bat egiteko propo-samena egingo diegu. Bi ekintza hauek au-rrera eramateko, talde bat sortu nahi duguelkarteetako kide batzuen artean.

Eskola, haur eskola eta guraso elkarteekinere gune bat sortu nahi dugu aurten erekanpaina bat antolatzeko. Helburua da gura-soek euren artean eta umeekin euskara ge-hiago erabiltzea. Honetaz gain guraso etairakasleei begira motibazio saio batzuk an-tolatzea pentsatu dugu.

Bukatzeko urtero bezala, euskara ikastekoedo hobetzeko euskara eskolak antolatzekomatrikulazio kanpaina egingo da.

[ Herriko EuskaraPlana. Illati-Udala ]

IDIAZABALGO HISTORIA BILTZEN DUENARGAZKI LIBURUA ARGITARATU DUTEHERRIKO 300 ARGAZKI DAUDE LIBURUAN, ZAHARRENAK 1900INGURUKOAK

Idiazabalgo Ikerketa taldeak “Idiazabaltxuri-beltzean” izenburuko liburua argitara-tu du. 1900 eta 1975 urteen artean herrianateratako 300 argazki biltzen ditu lanak.Hainbat ataletan daude sailkatuta argazkiak:herrikoak, herritarrenak, festetakoak...Ursuaranek atal propioa dauka.

Otsailaren amaieran aurkeztutako lana2005ean sortutako ikerketa taldeak egin du.Idiazabaldar talde bat bilerak egiten hasizen herriari buruzko ikerketak martxan jar -tzeko. Han sortu zen herriko argazki zaha-rren bilketa egiteko ideia. Idiazabaldarreideialdia egin eta mila argazki bildu ziren.Guztiak 1975a baino lehenagokoak. Argazkihoriek Eusko Ikaskuntzak digitalizatu etakatalogatu zituen. Artxiboa Udaletxean dago.

Bildutako argazkiekin hiru erakusketa anto-latu dituzte lanaren egileek: bi Sanblasetan,2007 eta 2008an, eta bestea Ursuaranen,Sanmigeletan. Ikerketa taldeko kideekALDAIZEri adierazi diotenez, “hasieratik argigeneukan bildutako argazkiak herritarreneskura jarri behar genituela. Horregatikantolatu genituen erakusketak”. Erakusketahaien ondoren sortu zen liburua egitekoasmoa, “ jende asko joan zen argazkiak ikus-tera eta interesa bazegoela ikusita, mila

argazkiko bildumarekin zerbait egin beharrazegoela argi ikusi genuen”.

Bi urtean aritu dira argazkiak aukeratu, sail-katu eta dokumentatzen. Argazkiei buruzkodatuak biltzeak eman die lanik handiena“argazki asko batere daturik gabe iritsi zirengure eskuetara. Denbora asko pasatu duguargazkien datak eta erretratuetan agertzenden jendearen izenak argitu nahian”.Herritarren laguntza izan dute horretarako,“70 urtetik gorako herritar talde bati lagun -tza eskatu genion eta haiekin aritu ginen,banan-banan argazkiak begiratzen. Lanluzea izan da, baina aldi berean aberasga-rria”. Beste argazki batzuk herrian barrenaere ibili dira erretratuetan agertzen zirenakzein ziren argitu ezinda “bada argazki jakinbat herriko taberna, kale eta etxeetan ibilidena. Argazkian agertzen zirenek ere nekezzekizkiten zeuden guztien izenak, baina azke-nean zerbait lortu genuen” diote ikerketataldekoek.

Liburua egiteko Udalaren diru laguntza izandute eta udaletxean erosi ahal izango da 15eurotan. Oraingoz 300 ale argitaratu dituzte.Eskaria handian izanez gero, ez dute bazter -tzen gehiago argitaratzea.

10 < aldaize 43

ertzea [izal ezautuz]

UGARKAONDO

“Izena eta izana”, hasteko.

Bada makina bat esamolde, bi kontzeptu horieningurukoak azaltzeko: “izenarekin izana”; “izenabat, izana bestea”; “izena handi, izana ttiki”;“izena eta izana, biak behar”...

Txoko honetara ekartzen ditugun etxe eta lekuek,guztiek dituzte, jakina, izena eta izana. Baina betibat etortzen al dira “izena” eta “izana”? Ez beti,jakina.

Eta, batzuetan, “[lehengo] izanaren izena” bera,zer da guretzat? Ia ezer ez; edo ezer asko esatenez digun zerbait, behintzat.

Honaino iristeko pazientzia hartu baduzu, irakur-le, pentsatuko zenuen honezkero, sistema ederradela hitz jario hau zerbait ezagutu nahian hurre-ratu dena izutu eta uxatzeko. Ez denez hori nireasmoa, goazen, behingoz, “Ugarkaondo”ren ize-naz eta izanaz zerbait esatera.

Hasteko, “[oraingo] izana”, guztion bistan baita:erreka ondoan dagoen etxe bat.

Eta, “[lehengo] izana”? Askok gogoan izangodutena: errekako presa. Ura bildu eta, Igarondodagoen aldetik, Maugigoen ondoko aldaparoanbarrena, Errotagaingo errotara eramaten zuen.

Honaino, beraz, izanari dagokiona. Eta izan horrilotuta etorri zen izena. Gaurko eguneko idiaza-baldarrontzat ezezaguna bada ere,“urarka/u(h)arka/ugarka/ubarka”k ura gorde -tzeko “arka edo kutxa” esan nahi zuen, hots,depositua. Iztueta zaldibiarra, gainera, erreketa-ko “ur-arkez” mintzo zen XVIII. mendean.

Horra guk behar genuen heldulekua! OndoanMaugiako errotaren presa zegoelako sortu zenizena. Eta, jakina, guztiz bat zetorren leku horrekorduan zuen izanarekin.

Gaur, gure begiarentzat eta belarriarentzat, izanaeta izena, biak dira urrutiko eta ulertezin.

Beste kasu batzuetan bezala, gero leku horretanegindako etxeak bereganatu bide zuen berarenizena. Horren lekuko, 1679. urtean,“Uarcaalde”ko etxe berriaz mintzo da dokumentu

bat. Gero, 1724. urtetik aurrera, “Ugarkaondo”izena eta beraren tankerakoak (Uarkaondo, Ubar-kaondo, Ugarkondo...) nagusitu ziren.

Baina –ez baikara alferrik hasi, hasi garenmoduan- komeni da, berriro ere, lehengo hariariheltzea; denok gara temati samarrak eta –nikartikulu honetan bezala- jendeak ere izenaren etaizanaren kontu hau kaskoan oso sartua izaten du.Horregatik, besteren batean ere azaldu dudanbezala, kaleko etxeen izenen bilakaeraren gora-beherak esplikatzeko modurik egokiena hori delauste dut. Esan nahi dut, etxe askoren izana etaizena galtzen joan direla eta, orduan, jendeakizen berriak sortu ohi ditu. Zertarako? Izanberriarekin bat etorrarazteko!

Hortik etxean bizi zenaren izenaz baliatzea izenberri bat sortzeko: “Kojoarenea”, esate batera-ko. Edo –beste batzuetan- etxearen beste ezau-garriren bati begiratzea: “Telefono [etxea]”(bertan zegoelako herriko telefono publikoa).

“Izana eta izena”, bukatzeko ere.

UGARKAONDO GARAI BATEAN ZUEN ITXURA UGARKAONDO GAUR EGUN

anttonioberasategi

MOJEN KOMENTUANBARRENA

hain gertu eta hain urruti

erreportajea

Nazioarteko Kongregazioa daProbidentziako Ahizpena. Munduosoan dituzte ordezkaritzak etaIdiazabalgoa penintsulako egoitza da.

12 < aldaize 43

‘Elkarbizitza’ kontzeptuak defi-ni dezake herriko mojen komentuaeta bertako bizimodua, azken finean,hogeita hamahiru emakume baitirabertan elkarrekin bizi direnak egune-rokotasuna konpartitzen. “Familiabat gara. Eta, edozein familiatan ger-tatzen den moduan, elkarbizitza zailada. Gure gaizki-ulertuak ere izaten di-tugu, noski, baina segituan eskatzendiogu barmakena elkarri, hitz eginezdena konpontzen baita”.

Herrian askotan ikusten baditu-gu ere, mojen bizimodua ezezagunada herritar askorentzat. Guztira 33moja bizi dira 1944. urtean eraikitakokomentuan eta horietatik lau dira ja-torriz idiazabaldarrak: Ondramuño-koa, Egileorkoa, Aldaolakoa eta Lar-dizabal Txikikoa, hurrenez hurren.Gaur egun erretiroa hartu duten ahiz-pak bizi dira hein handi batean, girolasaian. Hala ere, zeregin ugari izatendituzte euren egunerokotasunean.“Etxe probintziala da hau eta horreklan gehiago ematen digu, lotuago

gaude hemen” azaldu du Maritxu Aiz-puru ahizpak beste komentu askore-kin konparaketa bat eginez. Garai ba-tean komentuan jende gehiago izatenzutela aitortu du. Ikasleen bisitak,katekesi bilera eta plangintzak, bil-kura orokorrak, fraide frantziskano-en bisitaldiak… “Askotan egiten zi-tuzten hemen egun askotako egonal-diak. Orain, ordea, egun bakarrekoegonaldiak izaten dira normalean”kontatu du Izaskun Pagola ahizpak.Baina, bisitak gustura hartzen dituz-te: “interesgarria da guretzat kanpo-ko jendea gurekin izatea, etxea beteegiten baita eta aberastu egiten bai-kaitu horrek. Lau pareta artean bizigara bestela” aitortu du Pakita Elorzaahizpak Aizpuru eta Pagolarekin ba-tera.

Zaintza ardatz“Garai batean nobiziatua zegoen

etxe honetan; gutariko asko hemenhasi ginen lanean” gogoratzen dute.

“Orain, ordea, helduak eta gaixoak ja-sotzen eta zaintzen ditugu”. Eta, be-raientzat oso garrantzitsua da fun -tzio hori betetzea. “95 urtetik gorakoahizpak ere badaude gure artean.Gure sustraiak dira eta eurak ongizaintzea da orain gure helburua”azaldu du Maria Delia Aranburuahizpak.

Frantziako Jean Martin Moyeksortu zuen Probidentziako Ahizpenkongregazioa, 1903an Lorenan (2003.urtean herriko komentuan ere ospatuzuten elkartearen mendeurrena). Ga-raiko neskatoen artean zegoen ezja-kintasunak arduratuta (gurasoak mu-tilen etorkizunarekin bakarrik ardu-ratzen baitziren) elizan hezkuntza etagaixoen zaintza bultzatuko zituen el-kartea sortu nahi izan zuen Moyek.Bertan hasi zen lehendabizi kongre-gazioko kideen lana.

Frantzian hezkuntza erlijiosoadebekatu zutenean, ordea, munduanzehar zabaldu ziren: Europako beste

hainbat herrialdetara, Hegoafrikara,Hegoamerikara eta Afrikara heinhandi batean. Misio desberdinak jarrizituzten abian, betiere hezkuntza etagaixoen zaintza ardatz hartuta. Or-duan abian jarritako misio batzuk bi-zirik jarraitzen dute egun, zenbaite-tan tokiko mojen eskuetan utzi badi-tuzte ere: Bolivian, Brasilen, Indian,Beninen…

1944. urtean eraiki zuten Idiaza-balgo komentua, Don Joakin Dorron-sororen agindupean. “Guk geuk ereparte hartu genuen obran. Lanetanari zirela, obrako zaborrak bizkarre-an hartuta aurrera eta atzera ibiltzen

ginen” gogoratzen dute. Ordutik, lan -txo txiki ugari egin behar izan dituzteeraikinean, bertakoen adinera egoki -tzeko hein handi batean.

Idiazabalgo komentuko ahizpekBoliviako misioarekin zuzeneko lotu-ra dute. Urte hasieran itzuli dira ber-tatik bi ahizpa, non Jaurlaritzakemandako diru laguntzetatik Acacáinguruetan eskola bat sortu zuten.Paulina ahizpak zuzentzen eta kude-atzen du egun proiektua. Sor Mila-gros ere bertan egondakoa da hamarurtetan eta orain herrian bizi da.

HISTORIA EGINEZ

“Matxismoa badaelizan, bai. Eliza

hierarkikoa deitzen dioguna daindarrean dagoena

eta emakumeokahots gutxi dugu

hor”

Erizaintza gelari garrantziahandia ematen diote komentuan. Izanere, euretariko asko oso helduak diraeta zaintza bereziak behar izaten di-tuzte askotan. “Irakurketa eta ezta-baida lanak egiten ditugu, burua fres-ko mantentzeko” kontatu du Agurtza-ne Goikoetxea ahizpak. Medikuarekinere etengabeko harremana dute. Ha-mabost egunean behin jasotzen dutebere bisita etxean eta horretaz gain,kontsultara ere askotan joan beharizaten dute. “Egunero egunero gutari-ko batek gauean zehar egiten duzaintza, inori ezer gerta ez dakion”azaldu du Goikoetxeak.

Gizartetik gertuKomentuan bizi badira ere, kan-

poan gertatzen direnak gertutik ja-rraitzen dituzte ahizpek. Eguneroikusten dute albistegia hutsik egingabe eta une oro dute gertatzen aridenaren berri. Kontziente dira gizonerlijiosoek gizartean paper handia-

goa dutenaz. “Matxismoa bada elizan,bai. Eliza hierarkikoa deitzen diogu-na da indarrean dagoena eta emaku-meok ahots gutxi dugu hor” iritzi duteMaritxu Aizpuru eta Pakita Elorzaahizpek. “Baina, hau ere etxe handiada eta iritziak ere desberdinak dira”.Bat datoz, ordea, mojek gotzain etaapaizen aldean jendearengan iritzihobea sorrarazten dutela esaterako-an. “Eurekiko entitate desberdinagara gu; beste modu batera funtzio-natzen dugu. Esan liteke jendearekikoeta herritarrekiko gertukoagoak gare-la”.

Etorkizunera begira, ordea, guz-tien ardura berbera da: ondorengo -tza. “Gu adinean aurrera goaz eta ezdugu bokazio gazterik inguruan”. Eu-ropa osoan ez dago Probidentziakoahizpa berri bakar bat ere. Brasilosoan bakarra dago. Afrikan eta In-dian batzuk badituztela azaldu dute,baina ez arduratzeari uzteko adina.“Azken finean, bokazio arazoa da da-goena”.

EGUN BATKOMENTUAN

Hogeita hamahiru ahizpe-tatik bakoitzak bere zere-gina izaten du komentuan:erosketa lanak, erizaintza,etxeko kontabilitatea era-matea… Baina, egun guz-tian antolatuta dituzte etakomentuko egunerokota-sunari jarraitzeko, heldue-nak zaintzeko eta konpai-nia egiteko, errezatzekoeta misioak jarraitzekodenbora beti aurkitzendute.

6:30-7:00:Esnatu eta jaiki.

8:30: Meza.

9:15-9:30: Gosaria.

Ondoren:Bakoitzaren eginbeharrak.

12:45: Otoitza.

13:00:Bazkaria.

13:45:Siesta (edota deskantsua, paseoa… )

16:00: Irakurketa, laboreak…

17:00: Merienda.

17:30: Otoitza. Errosarioa.

18:00:Irakurketa, laboreak…

19:00: Otoitza. Bezperak.

20:00:Afaria.

21:00:Albistegia.

21:30: Mahai jokoak.

22:00:Lotara, erretiroa.

aldaize 43 > 13

“Egunero egunerogutariko batekgauean zehar egiten du zaintza,inori ezer gerta ezdakion”

14 < aldaize 43

-Ofizio berezia duzu, ez baitaoso ohikoa 17 urteko mutiko batakolito edo meza laguntzailearitzea.

Ez, ez da ofizio edo zeregin ohi-koa egia esan, baina gustukolekuan aldaparik ez. Askotan arra-roa egiten da, baina ezagutzennauen jendeak onartu egiten dit.Lehen mutil gehienak izaten zirenakolito eta arraroena ez izateazen; orain, ordea, oso gutxi ikus-ten da. Esan beharra dago horre-tan eragin handia izan duela den-boraren bilakaerak, izan ere, lehenjende gehienak edo guztiak elizarajoateko ohitura zuen. Kontuanhartu beharrekoa da lehen apaizaeta eliza herriko figura garrantzi -tsuenetarikoak zirela, baina, pix-kanaka, hori ere aldatuz joan da.Fedea ere nolabait galduz edoezkutatuz doa eta gaur egun,lehengo ohitura eta fedea gorde -tzen dutenak soilik joaten dira eli-zara.

-Noiz eta nolatan hasi zinen?

Betidanik gustatu izan zait meza-tara joatea. Lau urte nituenetikaitonaren eskutik eta osabarenlaguntzaz elizara joaten nintzenzapatuetako meza entzutera. Osopozik joaten nintzen eta gainera,hango kantuek eta irudi zeinargiek liluratuta uzten ninduten;beraz, niretzat entretenimenduikaragarria izaten zen. Hortaz,horretarako grina txikitatik dudala

esan daiteke. Txikitan banuenbertan ikusten nituen mezalaguntzaileek egiten zutena egite-ko gogoa ere, baina oso lotsatianintzenez, sekula ez nuen pausohori eman. Hala ere, denborakaurrera egin ahala, Josu izenekoapaiz berria ere etorri zen gureherrira 13 urte nituenean. Denaden, ez nintzen gai harenganajoan eta ezer esateko. Baina, nireaitona gaixotu eta etxetik irtenezinda jarri zenez, amonak apaizberriarekin hitz egin eta hilekolehen ostiraletan etortzen hasi zenaitonari jauna emateko. Horrela,egun batean nire gogoa aurkeztueta bere erantzuna hasieran ezez-koa izan bazen ere, handiegianintzelako, gerora inor ez zegoelaikusirik, joateko esan zidan.Horrela hasi zen guztia 2007koirailean.

-Zehazki zer da egiten duzuna?

Garrantzitsuena dirua jasotzea iza-ten da edo hori da kanpotik ikus-ten dena, baina meza hasi bainolehen, gauza ugari dago egitekoeta apaizari laguntzen diot horre-tan. Adibidez, elizara sartu bezainpronto, ateak ireki, argiak piztueta musika jarri behar da, Nazarioorganoa jotzera etortzen den arte.Horrela, etortzen den jendea gus-turago sentitzen da. Gero, ordea,kandelak piztu eta dirua jasotzekopoltsak prestatu behar dira. Etaazkenik, jantzi egiten gara eta ez

AndoniGomez

AldanondoIdiazabalgo akolitoa oso pozik

joaten da mezetara lau urtezituenetik. Txikitan, hango

kantuek zein irudi eta argiekliluratuta uzten zuten, entre-tenimendu ikaragarria omenzen beretzat mezetara joatea.Orain beste ikuspuntu batetik

ikusten du erlijioa

“Aspalditik datorkitakolito lanetan aritzeko grina”

aldaize 43 > 15

hizketan

pentsa erreza denik trajeak txukun janztea.Ia beti ni egoten naiz beste akolitoak janz-ten. Baina, apaiza ere hor dago eta honiere laguntzen diot elizkizunerako dotoreprestatzen. Egun berezietan, hileta edobestelakoetan kanpaiak ere martxan jar -tzen ditut, elektrikoak botoiei emanez etaorain dela gutxi kanpai handia eskuz joz.Bat baino gehiago harrituko zen horrekinere. Hiletetan ere intsentsua prestatzendugu ikatza piztuz eta abarrez. Baina, hauguztia txukun edukitzeaz mojak arduratzendira eta hauen lana ere goraipatu beharre-koa da eta bereziki Pakita eta Maritxurena.Mentzio berezi bat hauei.

Maiatzean Serotegiko ermitara joaten naizgoizeko 8:00etako mezatara eta esan dida-tenez, ni izan naiz bertara sekula joan denmonagilo bakarra. Han ez dut ezer askoegiten, baina jendeak dioenez, aldareabetetzeko ere balio dut.

-Geroz eta gazte gutxiago joaten daElizara. Zergatik dela uste duzu?

Nire ustez, denok dugu zerbaitetan sines-teko beharra eta horrekin ez dut esan nahidenok gauza berdinetan sinetsi behardugunik. Gaur egun ez da ia gazterik ikus-ten elizan eta nire ustez, moda baten an -tzerakoa da hori ere, hau da, etortzen denbezala joaten da eta hori bera gertatu zaitniri beste monagiloekin. Hasieran, ni etaXabi Rodriguez hasi ginen eta urtera Xabikutzi eta Aitor Vazquezekin hasi nintzen.Honek ere utzi egin zuen. Azkenik, komu-nioa egin zutenak animatu eta horrela hasiziren umeak etortzen, hau da, bat etorrieta beste guztiak atzetik. Orain 12 mezalaguntzaile gara guztira eta denok ordenbat jarraitzen dugu nik egindako egutegieijarraituz.

-Batikanotik eta horrelako lekuetatikere mezuak jasotzen dira abortuarenkontra, preserbatiboaren kontra... Agian,hori gizartean ez dago ondo ikusita etahori ere arrazoi bat izan liteke jendea atzera botatzeko.

Bai, horrek ere influentzia du seguruenik,baina lehen esan bezala, moda kontua da.Garaiak aldatu dira eta baita ohiturak ere.Horrelako mezuek gazteei ez diete inolakograziarik egingo, baina esan beharra dagoIzalgo Elizan ez direla horrelako mezuakhelarazten. Hemen Jaunaren hitzari etakristautasunari ematen zaio garrantzia.

-Mezatan momentu politak daudenbezala, bataioak esaterako, tristeakere hor egoten dira, hiletak, adibidez.Nola eramaten duzu hori?Zaila egitenal da?

Bai, noski. Ez da erraza izaten, batez erehildakoa ezaguna bada eta hori, tamalez,beti gertatzen da herri txikia delako.Baina, heriotza hor dagoen zerbait da etaohitu egin behar gara horretara ere. Nirialde horretatik oso ondo etorri zait mezalaguntzaile izatea, baina, zoritxarrez, ako-lito izan nintzen lehen entierroa nire aito-narena izan zen.

-Agian, bitxikeriren bat ere izango duzukontatzeko.

Bai, noski. Behin diruaren poltsak hustenari nintzela, giltza batzuk azaldu ziren ber-tan ama birgina milagrosaren giltzariarekin.Harriturik, hartu eta kalera atera nintzennorenak ziren galdetzera. Inork ez zekienez,jabea joana egongo zela pentsatu nuen.Baina, ezin nintzen horrela gelditu etabakarrik bizi bazen etorriko zela pentsatuta,itxaroten geratu nintzen denak joan zirene-an. Ordu laurdena beranduago, emakumebat etorri zen oso larrituta. Orduan, segi-tuan giltzak eman eta miraria gertatu izanbalitz bezala eman zizkidan bi musu.

-Noiz arte arituko zara akolito lanetan?

Ahal dudan arte eta denborak eta eskolakuzten didaten arte. Ez nuke guztiz utzinahi. Gainera, akolito izaten ez banaiz ere,ni izango naiz hemendik aurrera haurrentaldea osatzeaz arduratuko dena apaizare-kin batera. Asko gustatzen zait ofizio hau.Gainera, kanpaiak ere hor daude egungarrantzitsuetan jotzeko. Ez dut uste zere-ginik faltako zaidanik.

“Betidanik gustatuizan zait mezatara joa-tea. Lau urte nituene-tik aitonaren eskutiketa osabaren laguntzaz elizara joaten nintzenzapatuetako meza entzutera”

“Gaur egun ez da iagazterik ikusten elizaneta nire ustez, modabaten antzerakoa dahori ere, hau da, etortzen den bezalajoaten da”

16 < aldaize 43

iparrorratza

NEW YORK, NEW YORK...

[ webgunea ]: http://zuzeu.com

[ diska ]: ZEA MAYS “ERA”

Parte hartu, informatu eta informazioa eman. Horixek dira plataforma honek eskaintzendituen aukeretariko batzuk. Sortzaileek ‘internet zaleon albistegi horizontala’ bezala defi-nituta, “zuzeulari” bihurtuko zara plataformarekin bat eginez gero, eta gainerako “zuzeu-lari” edo berriemaileekin batera kudeatuko duzu (gehixeago edo gutxixeago) webgunea.

“I want to wake up in that city, that doesn’tsleep” zioen Frank Sinatrak New York, New Yorkabesti ospetsuan. Izan ere, inoiz lo egiten duenhiria bezala ezagutzen da. Goizetik gauera betidago aktibitate bizia Manhattango kaleetan.

Abestietan ez ezik, filmetan ere hamaika aldizikusi dugun hiria da New York. Eta egia esan,errealitatea filmetan ikusten dugun bezalakoada. Behin bisitan joanda, telebistatik ezagunaegiten zaigun hori bera dastatzeko aukeradugu. Taxi horiak, zebra bide jendetsuak, etxeorratzak, eraikinetako larrialdietako eskailerak,estolda-zuloetako kea... Pelikuletako hiria daNew York.

New Yorkek bi ezaugarri ditu: bata, handia dela.Ikaragarria. Eta ez hiria bera bakarrik. NewYorken egiten, jaten edo eraikitzen den guztiada handia. Hiribideak zabalak eta luzeak dira.5th Avenuek, esaterako, 7 kilometro ditu luze-ran eta bertan topatu daitezke luxuzko dendaikusgarrienak. Baita Central Park parke ospe -tsua ere. Parke honek 4 kilometro luzeran eta800 metro zabaleran ditu. Autoak handiak dira,baita dendak ere. Empire State Building eraiki-nak 442 metroko altuera du. Hirian zehar ia 200Starbucks kafetegi daude eta bertan saltzenduten kaferik txikiena gure lata bat baino han-diagoa da. A ze ebakia…

Koloreak eta aniztasuna. Horixe da City-aren

bigarren ezaugarria. Barietatea kalean dago: ia170 hizkuntza hitz egiten dira New Yorken etabaita auzoetan ere. Hiri berean hainbat lurraldebisitatu daitezke. China Town auzoko komer -tzioak, Little Italy-ko erdipurdiko jatetxeak,Harlemeko musika eta identitatea, Soho auzokodotorezia eta Wall Street kaleko boterea. Etahori guztia Manhattanen bertan.

Izan ere, Manhattan distritoaz gain beste laudaude New York City-n: Bronx, Queens, zubifamatuari izena ematen dion Brooklyn etaStaten Island, Libertatearen estatua ondo ikus-teko itsasontziz egin beharreko irteera.

40 milioi turista baino gehiago jasotzen dituurtero hiriak, aipatutako auzoez gain, aukerakultural oso zabala du eta. Museo ugari daudeNew Yorken: Metropolitan museoa, arte moder-noko MoMA, Guggenheim eta HistoriaNaturalaren museoa, batzuk aipatzeagatik. Ezinahaztu ere Broadway zonaldeko musikal fama-tuak eta kaleko ikuskizun inprobisatuak.

New York, filmetako hiria, egun batzuez prota-gonista izatea merezi duen bisita.

Aiora eta bere mutilak inoiz baino indartsuago itzuli dira. Ahots indartsua, gitarra finak eta erritmobiziak bildu dituzte euren azken lanean, euren musikaren ardatz den rock kutsua alde batera utzigabe. Diskoa aurkezten duen “Negua joan da ta” abestiak jarraitzaile guztiak harritu ditu.

aldaize 43 > 17

zaharrak berri

Lazkaoko Udaleko udal artxiboa digitalizatu etainternet bidez ikusgai jarri dituzte bertan bilduta-ko dokumentuak. Idiazabaldarrak protagonistaizandako dokumentu ugari daude bertan. Doku-mentu ohikoenak salaketa arrutntak, herentziaketa antzerako auzienak dira. Hala ere, tartean-tartean badira epaiketa eta istorio xelebreak ja-sotzen dituzten agiriak.

Mota guztietako salaketak eta auziei buruzko do-kumentuak aurkitu ditugu Lazkaoko Udalarenartxiboan. Olaberria, Ataun, Lazkao eta idiaza-baldarrak nahastu diren hamaika istorio aurkidaitezke bertan.

Lazkao eta Idiazabal muga egiten duten herriakizanik, ganadua tarteko izan dituzte beren ika-mikak. Mugak gizakiak sortuak dira eta gana-duak ez du erreparatzen non bukatzen den herribat eta non hasten den bestea, jatekoa den bi-tartean. Esaterako, 1699.urteko urriaren 19anIdiazabalgo udalak zortzi eguneko epea eman

zion Lazkaokoari Idiazabalgo lurretan zegoenLazkaoko ganadua bere lurretara atzera bueltaneramateko.

Mota guztietako lapurretak

Lazkaoko dokumentuetan ageri denez, bi herrien

artean lapurretak direla eta izandako gorabehe-rak bat baino gehiago izan dira.

1830ean Jose Imaz eta Jose Joaquin Urteagaidiazabaldarrei etxetik 56 burdinazko pua lapur-tu zizkietela eta, Andres Ignacio Urrestarasu(sic.) eta Jose Ignacio Iraztorza (sic.) salatu zi-tuzten.

1838an Idiazabalgo Ihurre errotatik 7 arto zakulapurtu izanagatik, Andres Ignacio Insaustirenaurka auzia izan zen.

Jana, dirua edo tresnak lapurtzea nahiko ohikoabada ere, badira Idiazabal eta Lazkaotarren his-torietan lapurreta bitxiagoak.

Ume jaioberri baten lapurretaren berri ere aur-kitu dugu. 1716. urtean Jose Aguirrezabal etaIgnacio Jaca, biak idiazabaldarrak, Lazkao etaOlaberriako beste bi gizonekin batera, MariaBautista Arteaga lazkaotarraren ume jaioberrialapurtu izana egotzita auzitara eraman zituzten.

Bikote kontuak, kalumniak, lesioak…

1750. urtean Maria Francisca Ormazaval (sic.)idiazabaldarrak Juan Bautista Munduate salatuzuen sexu-harremanak izan ondoren ezkontzekoegin zion zina ez betetzearren. Dokumentuanazaltzen denez, “por estrupo e inclumplimientode promesa de matrimonio”.

Jose Zuloaga eta Asencio Urbizu idiazabaldarrek1782. urtean Olaberriako bizilaguna zen JuanBautista Urangaren aurka salaketa jarri zuten,honek idiazabaldarren aurka botatako kalum-niak zirela eta.

Auzi xelebreen atalean, autoritatea ere ez daalde batera geratzen. 1784. urtean Juan IgnacioCampos idiazabalgo alkatearen aurka salaketajarri zuen Maria Concepcion Zufiarrainen sena-rra zen Martin Ubillosek. Ubillosen salaketarenarabera, Campos alkateak Concepcioni tratutxarrak eman eta lesioak eragin zizkion.

Jan zak azea eta egingo dek kaka berdea[ ESAERA ]

IDIAZABALDARREK IZANDAKO AUZI XELEBRE BATZUK

UME JAIOBERRI BAT LAPURTZEAGATIK BIIDIAZABALDAR AUZITARA ERAMAN ZITUZTEN1716. URTEAN

MARIA FRANCISCA ORMAZAVAL IDIAZABAL-DARRAK SENARGAIA SALATU ZUEN BERARE-KIN SEXU-HARREMANAK IZAN ONDORENEZKONTZEARI UKO EGIN ZIOLAKO

EMAKUME BATI TRATU TXARRAK EMATEAGA-TIK SALATU ZUTEN IDIAZABALGO ALKATEA1784AN

18 < aldaize 43

saski-naski

[ RZ ] iñigoizagirre

“PROPOLAID” JARABE BALSAMIKOA

OSAGAIAK:

− Propolia (Propolis sol). Hidroalkoholikoa.− Gaztaina-eztia− Mitxoleta gorria− Apo-belarra (Gordolobo)− Ezkai gorriaren olio esentziala− Mihiluaren olio esentziala− Miugo Pinuaren olio esentziala− Malba zuria (Malvavisco)− Ekinazea purpurea− Helicrisoa− Ezkia

NOLA ERABILI

Egunean 3-4 koilarakadahartu behar dira eta ahalbada, otorduak baino lehena-go.

ZERTARAKO DA?

Jarabe hau aproposa da ka-tarroa, birikak itxita, mukiasko edota sinusitisa ditugu-nerako. Propoliak mukiak as-katzen laguntzen du, horrelaarnas aparatua irekiz etagarbituz. Ekinazeak, berriz,antibiotikoaren funtzioa du.

BIEIRA GAINERREAKOSAGAIAK -Bieira haragia (pertsonako zati bat)-Maskorrak (pertsonako bana)-Ganbak (pertsonako 2)-Piper gorri 1-3 piper berdeTipula 1

> PRESTAKETALehengo, piperrak eta tipula birrindu behar dira eta ondoren, zartaginbatean olio pixka batekin ondo egin eta plater batean jaso.

Bieira haragia, baratxuria eta ganbak olio pixka batekin ondo eginbehar dira zartaginean. Egindakoan, platerera atera eta salda katilubatean gorde behar da.

Zartagin batean gurina botako dugu eta lehen egindako piper eta tipu-la nahastuko ditugu. Hauei irina, esnea eta lehen gordetako saldanahastuko dizkiegu. Guzti honekin bexamela egingo dugu.

Bieira maskor bakoitzean bieira haragi zati bat eta bi ganba jarriko ditu-gu eta gainetik bexamela botako diogu.

Azkenik, ogi birrindua bota eta maskorrak labean berotuko ditugu gai-nerre arte.

[ LILI-MALLU ] amaiaeskudero

-Baratxuria-Esnea-Gurina (koilarakada bat)-Irina (bi koilarakada handi)-Ogi birrindua

saski naski

Ze asma?

aldaize 43 > 19

Aurtengo jaietan areto futbol taldekoneskak bildu direla eta, talde honen ar-gazki zaharra ekarri nahi izan duguomenaldi modura ALDAIZEren atalhonetara.1996. urtean Idiazabalgo neska futbola-riak Bartzelonan izan ziren Superbowlfrogan jokatzen eta bertan ateratako ar-gazkia duzue. Argazkian, goian ezkerretik hasita,Leire Iparragirre, Bego Artola, Fernan-do Prados entrenatzailea, Maider Arri-zabalaga eta Ainara Imaz. Beheko ilaran ezkerretik hasita, EiderAlustiza, Eider Aseginolaza taldekomaskota eskutan duela, Jaione Muna-rriz eta Amaia Urteaga atezaina.

OSATU EZAZU ONDOKO SUDOKUA. GOGORATU,1 ETA 9 BITARTEKO ZENBAKIAK EZIN DIRAERREPIKATU ZUTABE BAKOITZEAN, LERROBAKOITZEAN ETA 9 LAUKITXOKO KOADROETAN.ZORTE ON!

ERANTZUNA:

ARETO FUTBOLEKO NESKAKBARTZELONAN