รายงานการวจย โครงการถอดบทเรยนรปแบบชวยเหลอเดกเรรอน

: กรณครขางถนนและบานพกส าหรบเดก

โดย นางสาวทองพล บวศร

นางแววรง สบงกฎ

ภายใตชดโครงการพฒนาการมสวนรวมในการก าหนดนโยบายสาธารณะ ดานสทธทเชอมโยงกบสขภาวะ มลนธสาธารณสขแหงชาต (มสช.)

สนบสนนโดย ส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.)

สารบญ

เรอง หนา คานา บทท 1 บทน า -หลกการและเหตผล 1 -วตถประสงค๑ 4 -กรอบความคด 6 -พนทดาเนนการ 6 บทท 2 บรบทภาคสนามทมการเปลยนแปลงของเดกเรรอน -เดกเดกเรรอนคอใคร และใครบางทเปนเดกเรรอน 9 -สภาพปญหาของเดกเรรอนในพนทตางๆ 13 -เดกเรรอนกบสทธทควรจะไดรบตามรฐธรรมนญ พ.ศ. 2546 39 -จดกาเนดของครขางถนน 41 -ตวอยางกรณศกษาทไดสมภาษณ๑ 57 บทท 3 รปแบบวธการทชวยเหลอเดกในหนวยงานภาครฐและองคกรพฒนาเอกชน -รปแบบการใชกระบวนการครขางถนน 69 -รปแบบการใชกระบวนการบานแรกรบ 138 -รปแบบการใชกระบวนการบานพฒนาเดก 150 -รปแบบการใชกระบวนการครขางถนนและบานพฒนาเดก 154 -รปแบบการใชกระบวนการครขางถนน บานแรกรบ และบานพฒนาเดก 189 บทท 4 สงทคนพบจากการถอดบทเรยนและนโยบาย -สงทคนพบจากการถอดบทเรยน 206 -ขอเสนอแนะตอหนวยงาน 229 เอกสารอางอง 230

ค าน า

ดวยตลอดการทางานการศกษาวจย โครงการถอดบทเรยนรปแบบชวยเหลอเดกเรรอน : กรณครขางถนนและบานพกสาหรบเดก เปนเวลากวา 8 เดอน โดยมลนธสาธารณสขแหงชาต (มสช.) สนบสนนจากสานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ(สสส.) ไดรบความรวมมอเปนอยางดจากเพอนพองนองพ ททางานในบทบาทของครขางถนน ในแตละหนวยงานไดกาหนดชอใหเหมาะสมตามโครงการทไดเสนอของบประมาณ ไดแก ครขางถนน ครพฒนาทกษะชวตเดกเรรอน ครอาสาพฒนาเดกเรรอนในเขตเมอง ครตารวจขางถนน ครเทาเปลา เจาหนาทพฒนาสงคม แตบทบาททจะทาใหกบเดกเรรอนหยดเรรอน เขาใจความรสกของเขา อยากทจะหยดเปนคนดของครอบครวและสงคม เขาเรยนหนงสอตอ มอาชพทเลยงตนเองไดตามความเหมาะสม คอบทบาทของครขางถนน คณะผศกษาขอขอบบคคลททางานในบทบาทของครขางถนนทกทาน ทคณะผศกษาไดมโอกาสไปเยยมเยยน สมภาษณ๑เชงลก การประชมกลม ตลอดจนการใชกระบวนการของสนทรยสนทนา ซงขอมลฝงลกอยในตวของคณครแตละทาน เปนขอมลทมคณคาเปนอยางมาก พรอมทงผบรหารแตละหนวยงานทใหผศกษาไดมโอกาสไดพบปะ สมภาษณ๑ และสนบสนนในคณครไดทางานอยางเตมทกบการชวยเหลอเดกเรรอน ทายสดคณะผศกษาตองขอบคณอยางยงตอเดกเรรอน คณครจาก 15 หนวยงาน 27 พนท ทใหขอมลอยางเตมใจ พรอมทงการพาลงพนทในการทางาน ประสบการณ๑ เทคนคการชวยเหลอเดก ตลอดจนมมมองในการใหโอกาสเดก แนวคดในการแสวงหาทางเลอกใหกบเดกเรรอน และมมมองของเดกเรรอนทกคนมคณคายงตอความสมบรณ๑แบบในงานวจยฉบบน

คณะผศกษา พฤษภาคม 2553

บทท 1 บทน า

หลกการและเหตผล

ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 ไดระบใน มาตรา 4 ศกดศรความเปนมนษย๑ สทธ เสรภาพ และความเสมอภาคของบคคล ยอมไดรบความคมครอง มาตรา 52 เดกและเยาวชน มสทธในการอยรอดและไดรบการพฒนาดานรางกาย จตใจ และสตปญญาตามศกยภาพในสภ าพแวดลอมทเหมาะสม โดยคานงถงการมสวนรวมของเดกและเยาวชนเปนสาคญ เดกและเยาวชน สตร และบคคลในครอบครว มสทธไดรบความคมครองจากรฐ ใหปราศจากการใชความรนแรงและการปฏบตอนไมเปนธรรม ทงมสทธไดรบการบาบดฟนฟในกรณทมเหตดงกลาว การแทรกแซงและการจากดสทธของเดก เยาวชนและบคคลในครอบครว จะกระทามได เวนแตโดยอาศยอานาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย เฉพาะเพอสงวนและรกษาไวซงสถานะของครอบครวหรอประโยชน๑สงสดของบคคลนน เดกและเยาวชนซงไมมผดแลมสทธไดรบการเลยงดและการศกษาอบรมท เหมาะสมจากรฐ มาตรา 55 บคคลซงไรทอยอาศยและไมมรายไดเพยงพอแกการยงชพ ยอมมสทธไดรบความชวยเหลอทเหมาะสมจากรฐ มาตรา 80 รฐตองดาเนนการตามแนวนโยบายดานสงคม การสาธารณสข การศกษา และวฒนธรรม ดงตอไปน (1) คมครองและพฒนาเดกและเยาว ชน สนบสนนการอบรมเลยงดและใหการศกษาปฐมวย สงเสรมความเสมอภาคของหญงชาย เสรมสรางและพฒนาความเปนปกแผนของสถาบนครอบครวและชมชน รวมทงตองสงเคราะห๑และจดสวสดการใหแกผสงอาย ผยากไร ผพการหรอทพพลภาพ และผอยในสภาวะยากลาบาก ใหมคณภาพชวตทดขนและพงพาตนเองได (2) สงเสรม สนบสนน และพฒนาระบบสขภาพทเนนการสรางเสรมสขภาพอนนาไปสสขภาวะทยงยนของประชาชน รวมทงจดและสงเสรมใหประชาชนไดรบบรการสาธารณสขทมมาตรฐานอยางทวถงและมประสทธภาพ และสงเสรมใหเอกชนและชมชน มสวนรวมในการพฒนาสขภาพ และการจดบรการสาธารณสข โดยผมหนาทใหบรการดงกลาวซงไดปฏบตหนาทตามมาตรฐานวชาชพและจรยธรรมยอมไดรบความคมครองตามกฎหมาย (3) พฒนาคณภาพและมาตรฐานการจดการศกษาในทกระดบและทกรปแบบใหสอดคลองกบความเปลยนแปลงท างเศรษฐกจและสงคม จดใหมแผนการศกษาแหงชาต กฎหมายเพอพฒนาการศกษาของชาต จดใหมการพฒนาคณภาพครและบคลากรทางการศกษาใหกาวหนาทนการเปลยนแปลงของสงคมโลก รวมทงปลกฝงใหผเรยนมจตสานกของความเปนไทย มระเบยบวนย คานงถงประโยชน๑สวนรวม และยดมนในการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรย๑ทรงเปนประมข (4) สงเสรมและสนบสนนการกระจายอานาจเพอใหองค๑กรปกครองสวนทองถน ชมชน องค๑การทางศาสนา และเอกชน จดและมสวนรวมในการจดการศกษาเพอพฒนามาตรฐานคณภาพการศกษาใหเทาเทยมและสอดคลองกบแนวนโยบายพนฐานแหงรฐ จะเหนไดวารฐธรรมนญไดกาหนดใหรฐดแล การศกษา ฟนฟ พฒนา ตลอดจนการจดหาทอยอาศยใหกบเดกเรรอน และยงไดมการกาหนดในพระราชบญญตคมครองเดก พ .ศ. 2546 ในหมวด 3 การ

สงเคราะห๑ มาตรา 32 เดกทพ งไดรบการสงเ คราะห๑ไดแก (1) เดกเรรอน หรอเดกกาพรา (2) เดกทถกทอดทงหรอพลดหลง ณ ทใดทหนง เปนตน เดกเรรอนเปนกลมททกหนวยงานทเกยวของตองใหความชวยเหลอเปนพเศษ ความหมาย เดกเรรอน 1 แบงออกเปน 2 ลกษณะ ไดแก (1) เปนเดกทเรรอนตามวถของครอบครว ลกษณะของเดกเรรอนกลมน เปรยบแลวเหมอนกบ “ยปซ” ทอพยพเคลอนยายไปหากนตามทตางๆในผนทราย หากแต “เดกไทย” กลมนจะเรตามครอบครวไปตามแหลงงานใหม ไดแกงานในไรออย งานกรดยางในสวน จนถงงานตามแหลงกอสรางทวไปและงานขอทานทเรขอและพกตามขางทางในเมองใหญ (2) เปนเดกเรรอนทหลดออกมาจากครอบครว ลกษณะของเดกเรรอนกลมน สวนใหญจะเปนเดกทไดรบแรงผลกอยางรนแรงจากครอบครว ตงแตความแรนแคน ความลาบากในครอบครว การถกดดาและตบตเปนประจา การถกบงคบใชงานอยางหนก จนเดกๆ ทนรบสภาพเหลานไมไหว จงหนออกจากบานมาเรรอนไปในทกหนแหงเพอความอยรอดของตวเอง ความหมาย ตามพระราชบญญตคมครองเดก พ .ศ. 2546 เดกเรรอน หมายความวา เดกทไมมบดามารดาหรอผปกครองหรอมแตเลยงด หรอไม สามารถเลยงดได จนเปนเหตใหเดกตองเรรอนไปในทตางๆหรอเดก ทมพฤตกรรมใชชวตเรรอน จนนาจะเกดอนตรายตอสวสดภาพของตน สภาพชวตและความเปนอยของเดกเรรอน เปรยบเทยบชวตของเดกเรรอน เหมอนกบ “นกขมนเหลองออน คาไหนนอนนน ” สภาพทเกดขนจรงกบเดกเรรอน รวมถงแนวโนมความเสยงทเดกเรรอนตองประสบ ภายใตคาจากดความสนๆทกลาวถงเดกเรรอนไววา “ คอกลมเดกไรทพงพาอาศยอยางเปนสข มวถชวตทขาดเสยซงปจจยพนฐานในการครองชวตและยงด ารงตนอยในสงคมอยางไรสว สดภาพใดใด ทงยง

เสยงตอการกระท าและใชเปนเครองมอในทางทผด” ซงสามารถขยายความใหเหนไดเดนชด ดงน 1. การไรทพงพาอาศยอยางเปนสข นบแตภายในครอบครวทไรสขจนอยไมไดกระทงตองหนออกมาใชชวตเรรอน ตองหาทหลบนอนใหพนภย โด ยหลบนอนอยบนตนไม บนหลงคาทพกผโดยสารรถเมล๑ ในอโมงค๑ใตถนน หลบเขานอนในโปะทลอยรบผโดยสาร อยบนตอ มอใหญกลางแมนาเจาพระยา ในบานราง ในทรกรางตางๆ ชานชาลารถไฟ ใตสะพานลอยหรอสะพานขามถนน เชน สแยกสะพานไทย-เบลเยยม สะพานสามยาน เปนตน 2. ขาดเสยซงพนฐานในการครองชวต โดยเฉพาะเครองนงหมทเพยงพอ ยาและรกษายามปวยไขอาหารทมคณภาพและพอเพยงตอการพฒนารางกายและสขภาพ ดงนนภาพของเดกเรรอนทตระเวนขอทานและคยหาเศษสงของตามถงขยะทวไป เพอใชซอหรอกนประทงชวตจงเ หนอยทวไป พรอมๆ กบรางกายทสกปรกมอมแมมดวยเสอผาชดเดมทสวมอยตลอด และสงทจะตองตระหนกทสดยามปวยไขทตองนอนซมไรคนดแลรกษา “จนกวาจะหายเอง”

1 วลลภ ตงคณานรกษ๑.เดกเรรอนในสงคมไทย.เอกสารวชาการฉบบท 2 ศนย๑ขอมลและการวจยเพอเดก มลนธสรางสรรค๑เดก 2535

3. อยในสงคมอยางไรสวสดภาพใดใด โดยเฉพาะในเรอง ”การไดรบโอกาสพฒนาตนรอบดาน ” ตงแตเรองการศกษา นนทนาการ การฝกอาชพ การมงานทา การรกษาพยาบาลเมอเจบปวย ซงสทธพนฐานเหลานเปนสวสดการทเดกไมไดรบ ขณะเดยวกน “สวสดภาพ” ทจะอยอยางปลอดภยกมนอย ขาดเอกสารทแสดงตวตนของเดกซงทาใหขาดสทธตางๆ ทเดกเรรอนควรพงไดรบจากรฐ 4. เสยงตอการกระทาผดและถกใชเปนเครองมอในทางราย สถานการณ๑บนถนนแมจะทาใหเดกมอสรภาพ ไมถกดดาทบตจากครอบครว แตกยงความเสยงไมนอยทรอคอยเดกเหลานอย ตงแตการรวมกลมเสพยาเสพตดประเภทสารระเหย จนถงการถกผ ใหญบงคบใหขอทาน สอนใหลกเลกขโมย การตกอยในวงจรของการเปนอาชญากร และตกอยในวงจรทางเพศ ซงเปนการขายบรการทางเพศใหกบชาวตางชาต และชาวไทย จงไดรบผลกระทบจากโรคเอดส๑ ซงมเดกเรรอนหลายชวตทตกเปนเหยอของโรคเอดส๑ การทางานชวยเหลอเดกเรรอน ไดเรมมาจากองค๑กรพฒนาเอกชน คอ โครงการเพอเดกเรรอน และไดยตการทางานตงแต ป 2529 ทาง มลนธสรางสรรค๑เดก ไดเรมดาเนนการ โครงการครขางถนน โครงการบานอปถมภ๑เดก โครงการบานสรางสรรค๑เดก และโครงการบานเดกใกลวด เรมตงแตป 2530 และชวยเหลอเดกเรรอนไมนอยกวา 1,500 คน ทใหชวตเดกเรรอนเหลานนพนวถชวตจากทองถนน และไดเรมขยายแนวความคดเหลานไปยงคนหนมสาวในตางจงหวด พรอมกบทางมลนธสรางสรรค๑เดกเปนพเลยงอบรมถายทอดวธการทางาน และการดแลเดกเรรอน เรมตงแต มลนธพอเรย๑ จงหวดชลบร โครงการเดกเรรอนพนทสะพานพทธ มลนธสงเส รมการพฒนาบคคล มลนธเพอช วตเดก จงหวดอดรธาน กลมพนธกจเพอสงคม จงหวดสมทรปราการ โครงการสรางสรรค๑เดกเวยงพงค๑ จงหวดเชยงใหม โครงการชวยเหลอเ ดก จงหวดขอนแกน บานนานา จงหวดเชยงราย โครงการสรางสรรค๑สงขลา จงหวดสงขลา ฯลฯ และในสวนของภาครฐทรบผดชอบโดยตรง คอ สานกสวสดการ กรงเทพมหานคร (มพนทปฏบตงาน 7 พนทดวยกนในกรงเทพมหานคร) กรมการปกครองสวนทองถน กระทรวงมหาดไทย (โดยใชครทสงกดเทศบาล และเทศบาลนคร ดาเนนการในจงหวดตางๆ 19 จงหวด) กรมการศกษานอกโรงเรยน กระทรวงศกษาธการ (โดยใชชอโครงการการจดการศกษานอกโรงเรยนเพอพฒนาทกษะชวตเดกเรรอน เรมดาเนนการในป 2545 โดยปฏบตงานตามจงหวดตางๆ 13 จงหวด ไดแ ก กรงเทพมหานคร เชยงราย เชยงใหม นครปฐม สระบร สมทรปราการ ชลบร นครราชสมา ขอนแกน อดรธาน อบลราชธาน สงขลา ยะลา และภเกต โดยใชครอาสาสอนลงไปทากจกรรมกบเดกเรรอน ) โครงการครตารวจรถไฟขางถนน (เนนทพนทหวลาโพงเปนหลก ) โครงการครตารวจขางถนน (เรมดาเนนการตงแต ป 2544 ในสถานตารวจทมเดกเรรอนถกจบ ไดแก สถานตารวจพระราชวง สถานตารวจปทมวน สถานตารวจบางซอ เปนตน ) และสานกปองกนและแกไขปญหาการคาหญงและเดก กรมพฒนาสงคมและสวสดการ กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย๑(กรมประชาสงเคราะห๑เดม โดยกองคมครองเดก) ทปฏบตงานคมครองเดกเรรอน ขณะนมบานพกเดกและครอบครวรองรบเดกเรรอนชวคราว จานวน 76 จงหวด และสถานแรกรบเดกชายบาน ปากเกรด(บานภมเวท) จงหวดนนทบร เปนสถานททากจกรรมในการพฒนาเดกเรรอนในรปแบบของรฐ

จากการทางานทกระจดกระจายกน ในป 2535 ทงหนวยงานภาครฐและองค๑กรพฒนาเอกชน รวมกนจดตงเครอขายองค๑กรเพอเดกเรรอน โดยทงหนวยงานภาครฐและเอกชนรวมกนขบเคลอนการทางานดวยกน โดยมเปา หมาย คอ การพฒนาบคลากรของแตละหนวยงาน เชอมความสมพนธ๑ในการทางานและสงตอเดกเรรอนคนสชมชนด งเดมของเดกเรรอนแตละคน สรางทางเลอกเพมขนใหกบเดกเรรอนในการตดสนใจดาเนนชวตของเดกแตละคน การฝกอบรมรวมกน การถายทอดวธการทางานและการแลกเปลยนเรยนรรวมกนของแตละหนวยงาน เปนตน ปจจบนเครอขายยงดาเนนการอยอยางตอเนองและมกจกรรมรวมกนดงกลาว จานวนเดกเรรอนจากรายงานวจย2 ของคณะกรรมการพฒนายทธศาสตร๑การแกไขปญหาเดกยากจนและเดกดอยโอกาส (พ.ศ. 2550-2552) ประมาณการวา มเดกเรรอน ในป พ.ศ.2549 จานวน 20,000 คน และจะเพมเปน 30,000 คน ภายใน 3 ป แตองค๑กรของภาครฐและองค๑กรพฒนาเอกชนชวยเหลอไดเพยง 5,000 คน และยงมเดกเรรอนนอกระบบอยเปนจานวนมาก โดยคาใชจายในการชวยเหลอจะอยทประมาณ 30,000 บาทตอคนตอป ในขณะทองค๑กรพฒนาเอกชนไมมงบประมาณเพยงพอทจะสนบสนนชวยเหลอเดกเรรอน สวสดการทเดกเรรอนตองการ ไดแก ตองการเรยนหนงสอ /ฝกอาชพ ตองการผใหคาแนะนาปรกษา /ใหกาลงใจ /ใหอภย /ใหโอกาส อยากมทอยอาศยเปนหลกแหลงแตไมอยากกลบบาน ตองการเครองใชในชวตประจาวน ตองการยารกษาโรค ฯลฯ จากสภาพชวตของเดกเรรอน ไดมหนวยงานองค๑กรพฒนาเอกชนและหนวยงานภาครฐไดรวมกนทางานเพอใหชวตเดกเรรอนมทางเลอกและคนสสงคมอยาง ประณต ใชชวตอยางคนปกต เดกเรรอนบางคนไดดาเนนชวตประกอบอาชพทมนคง พรอมกบทาหนาทชวยเหลอเดกดอยโอกาสตอไปซงเปนแบบอยางทดของสงคม การทางานเรมตงแต ป 2530 จนถงปจจบน ไดขยายแนวทางการชวยเหลอเดกเรรอน ซงยงขาดการถอดบทเรยนการทางายชวยเหลอเดกเรรอนในประเทศไทย คณะผศกษาสนใจการถอดบทเรยนการทางานชวยเหลอเดกเรรอนครขางถนนและบานพกสาหรบเดกเรรอน เพอตองการรปแบบและวธการในการนาไปเผยแพรและดาเนนการชวยเหลอเดกเรรอนอยางตอเนอง 2. วตถประสงค 1.เพอถอดบทเรยนการทางานชวยเหลอเดกเรรอน ทงหนวยงานองค๑กรพฒนาเอกชน และหนวยงานภาครฐ 2ใหรปแบบครขางถนนและบานพกสาหรบเดกเรรอน. เพอสรางเครอขายภาควชาการและสงคม รวมกบเครอขายองค๑กรเดกเรรอน ทงสวนกลางและภมภาค องค๑กรปกครองสวนทองถน ชมชน และภาคประชาสงคมในการชวยเหลอเดกเรรอนคนสสงคมอยางประณต 3.วธการด าเนนการ

2 รายงานแผนยทธศาสตร๑การแกไขปญหาเดกยากจนและเดกดอยโอกาส(พ.ศ.2550-2552)

1.สารวจองค๑กรภาครฐและองค๑กรพฒนาเอกชนทยงทางานชวยเหลอเดกในรปแบบตางๆ โดยการรวมประสานกบเครอขายองค๑กรเพอเดกเรรอน ซงมการประชมอยางตอเนอง 2.ศกษารปแบบ แนวทาง วธการในการทางานชวยเหลอเดกเรรอน ในรปแบบครขางถนน และบานพกสาหรบเดกเรรอน ทงหนวยงานภาครฐและองค๑กรพฒนาเอกชน 2.1. การลงไปเยยมเยยนในพนทของการทางานทงหนวยงานภาครฐและองค๑กรพฒนาเอกชนททางานรปแบบครขางถน น และบานพกสาหรบเดกเรรอน พรอมทงการทาสนทนากลม (Focus Group) เพอไดเหนรปแบบและวธการทางาน การไดมาซงเอกสาร และเตรยมใหมการจดประชม 1 ครง แกครขางถนน และครทดแลบานพกเดกเรรอน เพอประมวลความรทแตกตางกนในการทางานของแตละหนวยงานทงภาครฐและองค๑กรพฒนาเอกชน ในการชวยเหลอเดกเรรอน 4.ผลทคาดวาจะไดรบ 1. ไดรปแบบและแนวปฏบตทด หรอไดชดการถอดบทเรยน ในการชวยเหลอเดกเรรอนรปแบบครขางถนน และบานพกสาหรบเดกของทงหนวยงานภาครฐและองค๑กรพฒนาเอกชน โดยการประสานงานรวมกบเครอขายองค๑กรเพอเดกเรรอน

2. พฒนาเครอขายอยางตอเนองในการชวยเหลอเดกเรรอน พรอมทงแสวงหาความรวมมอจากทกภาคเครอขาย

5.กรอบความคด

ขอมลของเดกเรรอน -ภารกจขององค๑กรครขางถนนและครบานพกสาหรบเดก -การลงพนทหาขอมลเชงลกในการปฏบตงานโดยใชวธกลมสนทนา หรออภปรายกลม(Focus Group) และการสมภาษณ๑เจาะลก -เอกสารทเกยวของ

วเคราะห

-ถอดบทเรยน -ความเชอมโยงการทางานระหวาง ครขางถนน และครบานพกสาหรบเดก

พนทด าเนนการ พนทของหนวยงาน ลกษณะครขางถนน บานพฒนาเดก จงหวด 1.มลนธสรางสรรค๑เดก ครขางถนน บานสรางสรรค๑เดก กทม./ปทมธาน 2.มลนธสงเสรมการพฒนาบคคล ครขางถนน

-พนทอโศก แยก อสมท. -พนทสะพานพทธ

บานเดกชาย กทม.

3.สานกพฒนาสงคม กรงเทพมหานคร ศนย๑สรางโอกาสเดกดอยโอกาสสวนลมพน

- กทม.

4.สานกงานตารวจแหงชาต -โครงการครตารวจขางถนน บางซอ -โครงการครตารวจรถไฟ หวลาโพง

- -

กทม.

5.สานกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย กระทรวงศกษาธการ (จานวน 5 แหง)

-โครงการจดการศกษานอกโรงเรยนเพอพฒนาทกษะชวตเดกเรรอน จงหวดอดรธาน -โครงการจดการศกษานอกโรงเรยนเพอพฒนาทกษะชวตเดกเรรอน จงหวดขอนแกน -โครงการจดการศกษานอกโรงเรยนเพอพฒนาทกษะชวตเดกเรรอน จงหวดเชยงราย -โครงการจดการศกษานอก

- - - -

อดรธาน ขอนแกน เชยงราย ภเกต

ผลทคาดวาจะไดรบ -การพฒนาการชวยเหลอเดกเรรอน พรอมทงแสวงหาความรวมมอจากพนท (ครขางถนน) สสถาบนดแลเดกเรรอน(บานพกสาหรบเดกเรรอน)

โรงเรยนเพอพฒนาทกษะชวตเดกเรรอน จงหวดภเกต -โครงการจดการศกษานอกโรงเรยนเพอพฒนาทกษะชวตเดกเรรอน จงหวดอบลราชธาน

-

อบลราชธาน

6.สานกปองกนและแกไขปญหาการคาหญงและเดก(สวนคมครองสวสดภาพหญงและเดก) กรมพฒนาสงคมและสวสดการ(จานวน 4 แหง)

- -บานพกเดกและครอบครว จงหวดสระแกว -บานพกเดกและครอบครว จงหวดภเกต -บานพกเดกและครอบครว จงหวดอบลราชธาน -บานพกเดกและครอบครว จงหวดสงขลา

สระแกว ภเกต อบลราชธาน สงขลา

7.กรมสงเสรมการปกครองสวนทองถน กระทรวงมหาดไทย

-โครงการจดการศกษาแกเดกเรรอนในเขตเมองเทศบาลนครเชยงราย -โครงการจดการศกษาแกเดกเรรอนในเขตเมองเทศบาลนครอบลราชธาน -โครงการจดการศกษาแกเดกเรรอนในเขตเมองเทศบาลนครนครราชสมา -โครงการจดการศกษาแกเดกเรรอนในเขตเมองเทศบาลนครหาดใหญ

- - - -

เชยงราย อบลราชธาน นครราชสมา สงขลา

8.มลนธชวยเหลอเดก ครเทาเปลา บานศนย๑ลกรก ขอนแกน 9.มลนธพอเรย๑ บานแรกรบและงานภาคสนาม

เพอเดกและเยาวชน บานเดกพระมหาไถ ชลบร

10.มลนธอาสาพฒนาเดก -ครขางถนน -โครงการมตรครขางถนน

บานพฒนาเดกและแกลลอร “ด.เดก” บานพกฟนฟเดก

เชยงใหม เชยงราย

อาเภอเชยงแสน 11.มลนธบานนกขมน - บานพฒนาเดก กทม. 12.โครงการบานนานา ครขางถนน บานนานา เชยงราย 13.สมาคมสรางสรรค๑กจกรรม ครขางถนน - กทม. 14.ศนย๑คมครองสวสดภาพและพฒนาเดก มลนธเอชเอชเอนเพอเดกไทย

ครขางถนน ศนย๑คมครองสวสดภาพและพฒนาเดก

ชลบร

15. มลนธศภนมต -โครงการพเศษ(อรญประเทศ)

ครขางถนน ,ศนย๑การเรยน

-

สระแกว

หมายเหต พนททดาเนนการพยายามทจะลงพนททงหนวยงานภาครฐและองค๑กรพฒนาเอกชน ทมทงรปแบบครขางถนน และรปแบบบานพฒนาเดก

บทท 2 บรบทภาคสนามทมการเปลยนแปลงของเดกเรรอน

เดกเดกเรรอนคอใคร และใครบางทเปนเดกเรรอน

เดกเรรอนคอใคร ใครคอเดกเรรอน เปนคาถามทเกดจากคนในสงคมทไมคนเคยกบเดกดอยโอกาสเหลาน และทาไมสงคมยงมเดกเรรอนอยบนถนน เปนภาพทไมนามองสาหรบคนทพบเหนเดกเรรอนเหลานตามสถานทตางๆ เชน สวนสาธา รณะ สถานรถไฟฟา สถานขนสง ตามปายรถเมล๑ ตามสแยก ทออกมาขอทาน ขายดอกไม เชดกระจก ขายหนงสอพมพ๑ แลวเขาไมไดเรยนหนงสอกนหรอ !!! สาหรบ ความหมาย เดกเรรอน 3 แบงออกเปน 2 ลกษณะ ไดแก (1) เปนเดกทเรรอนตามวถของครอบครว ลกษณะของเดกเรรอนกลมน เปรยบแลวเหมอนกบ “ยปซ” ทอพยพเคลอนยายไปหากนตามทตางๆ ในผนทราย หากแต “เดกไทย” กลมนจะเรตามครอบครวไปตามแหลงงานใหม ไดแก งานในไรออย งานกรดยางในสวน จนถงงานตามแหลงกอสรางทวไปและงานขอทานทเรขอและพกตามขางทางในเมองใหญ (2) เปนเดกเรรอนทหลดออกมาจากครอบครว ลกษณะของเดกเรรอนกลมน สวนใหญจะเปนเดกทไดรบแรงผลกอยางรนแรงจากครอบครว ตงแตความแรนแคน ความลาบากในครอบครว การถกดดาและตบตเปนประจา การถกบงคบใชงานอยางหนก จนเดกๆ ทนรบสภาพเหลานไมไหว จงหนออกจากบานมาเรรอนไปในทกหนแหงเพอความอยรอดของตวเอง ความหมาย ตามพระราชบญญตคมครองเดก พ .ศ. 2546 เดกเรรอน หมายความวา เดกทไมมบดามารดาหรอผปกครองหรอมแตเลยงด หรอไ มสามารถเลยงดได จนเปนเหตใหเดกตองเรรอนไปในทตางๆหรอเดก ทมพฤตกรรมใชชวตเรรอน จนนาจะเกดอนตรายตอสวสดภาพของตน สภาพชวตและความเปนอยของเดกเรรอน เปรยบเทยบชวตของเดกเรรอน เหมอนกบ “นกขมนเหลองออน คาไหนนอนนน ” สภาพทเกดขนจรงกบเดกเรรอน รวมถงแนวโนมความเสยงทเดกเรรอนตองประสบ ภายใตคาจากดความสนๆ ทกลาวถงเดกเรรอนไววา “ คอกลมเดกไรทพงพาอาศยอยางเปนสข มวถชวตทขาดเสยซงปจจยพนฐานในการครองชวตและยงด ารงตนอยในสงคมอยางไ รสวสดภาพใดใด ทงยงเสยงตอการกระท าและใชเปนเครองมอในทางทผด” ซงสามารถขยายความใหเหนไดเดนชด ดงน 1. การไรทพงพาอาศยอยางเปนสข นบแตภายในครอบครวทไรสขจนอยไมได กระทงตองหนออกมาใชชวตเรรอน ตองหาทหลบนอนใหพนภย โดยหลบนอนอยบนตนไม บนหลงคาทพกผโดยสารรถเมล๑ ในอโมงค๑ใตถนน หลบเขานอนในโปะทลอยรบผโดยสาร อยบนต อมอใหญกลางแมนาเจาพระยา ในบานราง ในทรกรางตางๆ ชานชาลารถไฟ ใตสะพานลอยหรอสะพานขามถนน เชน สแยกสะพานไทย-เบลเยยม สะพานสามยาน เปนตน

3 วลลภ ตงคณานรกษ๑.เดกเรรอนในสงคมไทย. เอกสารวชาการฉบบท 2 ศนย๑ขอมลและการวจยเพอเดก มลนธสรางสรรค๑เดก , 2535

2. ขาดเสยซงพนฐานในการครองชวต โดยเฉพาะเครองนงหมทเพยงพอ ยารกษายามปวยไข อาหารทมคณภาพและพอเพยงตอการพฒนารางกายและสขภาพ ดงนน ภาพของเดกเรรอนทตระเวนขอทานและคยหาเศษสงของตามถงขยะทวไป เพอใชซอหรอกนประทงชวตจงเหนอยทวไป พรอมๆ กบรางกายทสกปรกมอมแมมดวยเสอผาชดเดมทสวมอยตลอด และสงทจะตองตระหนกทสดยามปวย ไขทตองนอนซมไรคนดแลรกษา “จนกวาจะหายเอง” 3. อยในสงคมอยางไรสวสดภาพใดใด โดยเฉพาะในเรอง ”การไดรบโอกาสพฒนาตนรอบดาน ” ตงแตเรองการศกษา นนทนาการ การฝกอาชพ การมงานทา การรกษาพยาบาลเมอเจบปวย ซงสทธพนฐานเหลานเปนสวสดการทเดกไมไดรบ ขณะเดยวกน “สวสดภาพ” ทจะอยอยางปลอดภยกมนอย ขาดเอกสารทแสดงตวตนของเดกซงทาใหขาดสทธตางๆ ทเดกเรรอนควรพงไดรบจากรฐ 4. เสยงตอการกระทาผดและถกใชเปนเครองมอในทางราย สถานการ ณ๑บนถนนแมจะทาใหเดกมอสรภาพ ไมถกดดาทบตจากครอบครว แตกยงความเสยงไมนอยทรอคอยเดกเหลานอย ตงแตการรวมกลมเสพยาเสพตดประเภทสารระเหย จนถงการถกผใหญบงคบใหขอทาน สอนใหลก ขโมย การตกอยในวงจรของการเปนอาชญากร และตกอยในวงจรทางเพศ ซงเปนการขายบรการทางเพศใหกบชาวตางชาต และชาวไทย ไดรบผลกระทบจากโรคเอดส๑ ซงมเดกเรรอนหลายชวตทตกเปนเหยอของโรคเอดส๑ สถานการณเดกเรรอนในประเทศไทย จานวนเดกเรรอนเรมตงแตป 2531-2534 มเดกเรรอนในประเทศไทยทมประวตอยในความดแลของหนวยงานภาครฐและองค๑กรพฒนาเอกชน จานวน 2,736 คน (ยงมเดกเรรอนทไมไดเขาขายการสารวจอก ) ใน ป 2535 องค๑กรเครอขายการทางานเพอเดกเรรอนไดคาดการณ๑วามเดกเรรอน จานวน 13,000 คน และในชวงป 2546-2548 มการคาดการณ๑วามเดกเรรอนจานวน 14,000-16,000 คน และหลงจากนนในป 2549-2551 ไดมการคาดการณ๑วามเดกอยบนทองถนน จานวน 15,000-20,000 คน และตงแตป 2552 เปนตนไป คาดการณ๑วา มเดกเรรอนทเปนทงเดกไทย เดกตางดาว ทหลงไหลเขาประเทศ จานวน 30,000 คน ซงเปนจานวนไมนอยเลย จากการลงเกบขอมลของ โครงการ “ถอดบทเรยนรปแบบการชวยเหลอเดกเรรอน :ในกรณของครขางถนนและบานพกสาหรบเดก ” พบวา มจานวนเดกเรรอนเพมขนทกพนท ทงเดกไทยและเดกตางดาว และสงทเปนสาคญเดกเรรอนวยรนมจานวนเพมมากขน และประกอบอาชพการขายบรการทางเพศ สาเหตทเดกออกมาใชชวตอสระบนทองถนน สาเหตท 1 ปจจยดานเศรษฐกจ จากการลงไปถอดบทเรยนหนวยงานททางานชวยเหลอเดกเรรอนทงหนวยงานองค๑กรพฒนาเอกชน และหนวยงานของรฐ พบวาปญหาสวนใหญมาจากปญหาครอบครว ไมวาจะเปนการหยารางของพอแม การใชความรนแรง การทะเลาะกน การแตงงานใหมของพอแมฯลฯ ปญหาตางๆ เหลาน ตางสรางความกดดนใหเดก ดงความสนใจของพอแมไปจากตวเดก ทาใหเดกขาดความรก

ความอบอนเดกจงตองออกมาเรรอน เพอใหพนจากสภาพความอดอดดงกลาว จงตองยอมรบวาปญหาครอบครวเปนปญหาททาใหเดกออกมาเรรอนปญหาหนง ครอบครวทไมตองการลกมจานวนมาก หรอบางครอบครวใชแรงงานเดก บงคบใหเดกขอทาน ขายเรยงเบอร๑ ขายดอกไม ขายพล ขายของทระลก ขายยาเสพตด ขดรองเทา รบจางขนของระหวางชายแดน เขนรถ รบจางกางรมใหกบนกทองเทยว รบจางถายรปกบนกทองเทยว เปนตน (เดกทพบเปนชนกลมนอยในจง หวดเชยงใหม ,จงหวดเชยงราย จงหวดภเกต จงหวดสงขลา และจงหวดสระแกว) สาหรบกรงเทพมหานคร จะมเดกเรรอนชวคราว ทเรขายพวงมาลยดอกไมตามสแยก เชดกระจกรถยนต๑ และเดกเรรอนวยรนจะเขาไปเกยวของกบการขายบรการทางเพศ สาเหตท 2 ปญหาจากตวเดกเอง เดกเรรอนบางคนเรมเขาวยรนกาลงอยากรอยากเหน และอยากลอง ตองการความเปนอสระ ตองการหาประสบการณ๑แปลกๆ ใหมๆ ชอบฝาฝนกฎเกณฑ๑ระเบยบตางๆ รวมทงตองการมกลม มพวกพอง เพรา ะการมพวกพองเปนวถ ททาใหเดกไดรบตอบสนองความตองการหลายประการ เชน ความรสกอบอนใจ การไดรบการยกยอง ความรสกวามผเขาใจตน รวมทกข๑รวมสขกบตน จงเปนผลใหเดกเลอกใชชวตอยนอกบานกบเพอนมากกวาอยกบพอแมทตนรสกวาถกบงคบใหทาสงตางๆตามความตองการของพอแม สงแวดลอมภายนอกทดงเดกเข าสอบายมข เชน การเลนเกม ปจจบนเดกเรรอนบางคนนอนกนในรา นเกมเลยกม เงนทหามาไดหมดไปกบการเลนเกม ซงพบมากในจงหวดอดรธาน ขอนแกน เชยงใหม เชยงราย ชลบร ภเกต และกรงเทพมหานคร สาเหตท 3 ปญหาจากโรงเรยน หรอออกมาจากสถานสงเคราะห๑ หรอจากหนวยงานองค๑กรพฒนาเอกชน ปญหาจากโรงเรยนเปนตวผลกดนใหเดกออกมาเรรอนดวย โดยเดกกลาววา บางครงถกครลงโทษโดยไมมเหตผล ถกทาใหไดรบความอบอายทโรงเรยน ถกประณามวาเปนเดกไมด เปนคนเลว ทาใหเดกตองการเปนคนเลวไปจรงๆ ไมสมควรทจะเรยนหนงสอ หรออยบานอกตอไป จงเปนเหตใหเดกหนออกมาเรรอน และมเดกบางคนทหนออกมาจากสถานสงเคราะห๑ ซงเดกตองการมาใชชวตอสระบนทองถนน ไมมการบงคบ ไมตองการอยในกฎเกณฑ๑ หรอระเบยบ และมเดกบางคนออกจากมลนธหรอหนวยงานองค๑กรพฒนาเอกชน เพราะทาผดระเบยบของหนวยงาน สาเหตท 4 ครอบครวไมพรอม และเกดความรนแรงในครอบครว บางครงทเดกออกมาจากครอบครวดงเดมของตนเองมาจากการใชความรนแรงของคนในครอบครวเองหรอการใชคาพดทดดาหยาบคาย ทาใหเดกคดวาพอแมไมรกไมสนใจ รสกเปนสวนเกนของครอบครว จงอยากออกมาใชชวตภายนอก หรอบางคน ครอบครวกสงผลกระทบใหเดกหนออกมา - ครอบครวแตกแยกเพราะความยากจน พอแมไปหางานทา ทงเดกไวกบญาต บางครอบครวพอแมของเดกไมเคยสงเงนคาเลยงดกลบไปเลย ทาใหเกดการอตคด อาหารการกน เงนไมมเลยงดลกหลาน และสงผลกระทบกบเดกทอยในบาน - ครอบครวไมพรอมทจะมลก เมอมลกแลวนาไปฝากคนอนเลยงหรอบางคนทงไปเลย เปนลกของโสเภณ หรอหมอนวด ทถกทงไวกบญาต หรอผรบจางเลยง

- ครอบครวหยาราง มการทะเลาะเบาะแวง หรอบางครอบครวมพอหรอแมทมครอบครวใหม เมอเดกไปอยดวยเดกกลายเปนสวนเกนของครอบครวใหม หรอบางครอบครวพอไมยอมทางาน เจบปวยเรอรง บางครอบครวพอเมาอาละวาด ดรายทารายเมยกบลก จนเดกทนอยไมไดตองออกมาใชชวตบนถนน - ครอบครวฐานะปานกลาง ททาใหเดกออกมาเรรอนไดเพราะพอแมตางมงมนทางานมากเกนไป จนไมมเวลาใหกบลก หรอบางครอบครวกเขมงวดกบลกมากเกนไป ทาใหเดกเกดความเบอหนาย ไมมความสข ตดเพอนพงยาเสพตดประชดชวตโดยใชชวตบนทองถนน - เดกบางคนเปนภาระของครอบครว ครอบครวพยายามไลใหออกจากบาน หรอเดกทถกบงคบหรอสนบสนนใหออกมาเลยงชพดวยตนเอง เพอไมใหเปนภาระของครอบครว - ครอบครวซงเปนครอบครวเรรอนอยแลว เมอมลกออกมากใชแรงงานของลกใหขายของ ขอทาน หรอขายดอกไม เมอเดกโตทจะเลยงตนเองได เดกเรรอนเหลานจะมาอยกบเพอนแลวหารายไดเลยงตนดวยวธการตางๆ สาเหตท 5 สาเหตอนๆ ททาใหเปนเดกเรรอน เชน การพลดหลงจากพอแม ถกลอลวง ถกชกจงมาทางานกลายเปนแรงงานเดก หรอบางคนถกสงเรอประมง หรอบงคบใหขอทาน หรอคมแก๏งค๑ขอทาน เป นตน สถานการณ๑เดกเรรอน ณ พ.ศ. น มเดกทออกมาใชชวตบนทองถนนจานวนเพมมากขน ตงแตการดนรนของครอบครว เพราะภาวะเศรษฐกจในปจจบนททาใหตองพยายามหาเลยงตนเอง เดกบางคนมปญหามาจากครอบครวทมพรอม หรอถกทอดทง ตลอดจนตวเดกเองทมปญหาไมอยากปรบตว อยากใชชวตอสระ เรรอนไปเรอยๆ อยากอยอยางไรกทาตามใจตวเอง และจานวนของเดกมมากขนทกพนท

สภาพปญหาของเดกเรรอนในพนทตาง ๆ พนทกรงเทพมหานคร (1) พนทสวนลมพน โดยศนยสรางโอกาสเดก ส านกพฒนาสงคม กรงเทพมหานคร สถานการณ๑เดกเรรอนพนทสวนลมพน สานกพฒนาสงคม กรงเทพมหานคร ลกษณะของเดกเรรอนทพบในสวนลมพน เปนเดกเรรอนชวคราวทออกมาจากชมชน เชน ชมชนคลองเตย ชมชนมกกะสน ชมชนไผสงโต เปนตน เปนชวงอาย 6-9 ป สวนมากจะออกมากล างคน แลวไมยอมกลบเขาบาน มเดกเรรอนบางคนทกลางวนไปเรยนหนงสอ ตอนเยนออกมาขายพวงมาลย ขายดอกไม หรอเชดกระจกรถยนตร๑ เดกอกกลม คอเดกตงแตชวงอาย 11 ปขนไป เดกกลมนจะเรมเขาสการวงเรขอเงนตามสามแยก บางคนกขอทาน และมเดกบางคนเขาไปสการเปนเดกสงยา

กลมเดกเรรอนทมครอบครว โดยทงพอกเปนเดกเรรอน แมกเปนเรรอน มลก แลวนาลกมาเลยงทหนาสวนลมพน อายของพอและแมอายไมเกน 16 ป โดยเนนอาชพทแมขายพวงมาลย สวนผทเปนพอขายบรการทางเพศ จานวน 4-6 ครอบครว โดยการอาศยหลบนอนกนทงครอบครว หวมม สวนลมพน มเครองใชสอยสาหรบเดกพรอมนมสาหรบเดกออน สวนผเปนพอกลวคนแปลกหนามาก ทมคนลงไปพดคยกบลกและภรรยา กลววาจะเปนคนของกรมพฒนาสงคมและสวสดการเอาลกและเมยไปไวทบานพกเดกและครอบครวของกรมพฒนาสงคมและสวสดการ เพราะมครอบครวหนงทเคยประสบมาแลว ซงผเปนพอตามหาลกกบเมยทกวนนยงไมเจอกนเลย

(2)พนทสลม,องรดนงต โดยมลนธสงเสรมการพฒนาบคคล พนทสลม พนทองรดนงต๑ และพนทสวนลมพน ในอดตเปนพนททมเดกเรรอนอยเปนจานวนมาก ดวยเหตทพนทดงกลาว เปนพนท ทมสถานบนเทงมากมาย จงเปนปจจยหลกททาใหเดกใชยานดงกลาวในการหาเงน เพอความอยรอดของตวเดกเอง พนท ดงกลาวเปนพนท ทมเดกเรรอนอาศยอยประมาณ 10- 15 คน ในอดตพนทดงกลาวจะเปนกลมเดกเรรอนทมอายนอย 9-15 ป แตในปจจบนพนทดงกลาวจะเปนกลมเดกเรรอนทมอาย ตงแต 17 ปขนไปเปนสวนใหญ จะพกอาศยอยใตสะพานองรดน งต๑ ตรงขามกบสถานเสาวภา หรอไปเชาบานอยในชมชนละแวกดงกลาว โดยจะเชดกระจกรถยนต๑แยกองรดนง ต๑ และขอทานบรเวณพนทพฒน๑พงษ๑ ในสวนเดกทมรายไดจากการขายบรการ บางคนจะไปเชาหองเชาอยยงซอยไปรษณย๑ ชมชนวดดวงแข หวลาโพง ฯลฯ และในปจจบนมเดกเรรอนวยรนทโตขนมารวมตวกนอยทตกรางหลงวดหวลาโพง รวมอยกนเปนกลมมยาเสพตดเขาไปเกยวของดวย

(3) พนทอโศก-สขมวท และแยก อ.ส.ม.ท. มลนธสงเสรมการพฒนาบคคล พนทบรเวณแยกอโศก-สขมวท เราพบวาพนทดงกลาวมความหลากหลายทงในดานกลมเดก และสภาพปญหา พนทนเดกจะออกมาเฉพาะเวลากลางคน เพราะวาบรเวณดงกลาวมสถานบนเทงทเปดไวคอยบรการตอนรบนกทองเทยว โดยเฉพาะนกทองเทยวตางชาต เดกกลมดงกลาวจะออกมาเชดกระจกรถ และเดกบางคนถงขนขายบรการทางเพศใหกบชาวตางชาต พนทนจะมทงกลมเดกทมาจากพนทชมชนรมเกลา ชมชนนองใหม ชมชนล๏อค 1,2,3,4,5,6 ชมชนพฒนาใหม(ซอยขวพรก) ในเขตคลองเตย และชมชนรมทางรถไฟอโศก เงนทไดมาจากการเชดกระจกรถยนตร๑ สวนหนงเดกเอาไปใ หกบครอบครว และเงนบางสวนเดกจะเอาไปซอยาเสพตดประเภทสารระเหย(กาว)มาสดดมกนในกลมเดกเอง

ในชวงตอนกลางคน เดกในชมชนหลายชมชนจะออกมาเชดกระจกในชวงเวลาตงแต 19.00-24.00 น.ในแตละคน ซงเดกเหลานบางคนจะมแมหรอญาตมานงดแล เมอไดเงนพอประมาณแลวกจะกลบบาน แตจะมออกมามากในชวง คนวนศกร๑- คนวนเสาร๑- คนวนอาทตย๑ อปกรณ๑ของเดกทออกมาเชคกระจก คอ แปรงชบนา 1 อน นายาลางจาน 1 ขวด(ใชไดประมาณ 7 วน ในการลงทน 10-15 บาท)

-กรณของโดมนค กบนองสาว ทมพนองทงหม ด 5 คน แมอยในชมชน เดก 2 คนพนอง ในชวงกลางคนจะออกมาเชดกระจก ทแยก อ .ส.ม.ท ซงมรายไดตอคน จานวน 200-300 บาท เงนจานวนนจะนามาใหแม แมจะจดสรรเปนคาใชจายตงแตคาเชาบาน คาอาหารการกนของเดกในแตละวน คาเครองใชอปกรณ๑ตางๆ คานมนองคนเลก และประการสดทายคอคาพาหนะของเดก 2 คนทจะไปเรยนหนงสอ บางวนเดกไมไดไปโรงเรยนเพราะไมมคารถ (เปนคาจางมอเตอร๑ไซด๑จากชมชนไปโรงเรยนวนละ ประมาณ 60-80 บาท เพราะออกจากชมชนไปโรงเรยนไมมรถโดยสารผาน ) สวนพอเลยงออกไปทางานรบจา งททาเรอ แตรายไดไมแนนอน ทางครขางถนน ของมลนธสงเสรมเพอการพฒนาบคคลเขาไปดแลและชวยเหลอเดกในบางเรอง เชน อปกรณ๑เครองใชในชวตประจาวน นมผงสาหรบเดก หรอขาวสารอาหารแหง เปนบางครง แตสงทสาคญคอการกระตนใหเดกทงสองคน เหนความสาคญของการศกษา

(4) พนทหวล าโพง โครงการครต ารวจขางถนน กองบงคบการต ารวจรถไฟ สภาพของเดกเรรอนพนท หวล าโพง มอยดวยกน 4 ลกษณะ คอ (1) กลมเดกเรรอนทออกมาจากบาน โดยการนงรถไฟฟร เพอมาตามหาพอ แม ของเดกเอง ทมาทางานในกรงเทพมหานคร ดวยความรก และความคดถง ซงเดกกลมน พอแมจะใหอยกบ ป ยา ตา ยาย ลง ปา นา อา เดกบางคนไมเคยมากรงเทพมหานครเลยดวยซา ถาไมพบครตารวจขางถนนกอน เดกเหลานอาจถกหลอกใหไปทางานเปนแรงงานเดก ถกผใหญบงคบใหขอทาน ไปเกยวของกบการสงยาเสพตด หรอถกใหไปขายบรการทางเพศกได จงเปนการปองกนเดก โดยเฉพาะเดกลงมาจากรถไฟแลวไปไหนไมถก ครตารวจขางถนนจะรบเขาไปหาขอมลกอนเปนอนดบแรก ตวอยาง มเดกอสาน จากจงหวดอดรธาน จานวน 7 คน ดวยกน ทมหวหนาทมเปนเดกอา ย 17 ป นงรถไฟฟรเพอไปเทยวทะเลกน และขากลบจะมาตามหาพอแมทกรงเทพ แตมาลงทสถานรถไฟหวลาโพง เดนไปทางไหนไมถก ครตารวจขางถนนไปพบเขาเสยกอน จงมการสอบถาม และเมอหาขอมลแลว เดกทงหมดไมสามารถใหขอมลเกยวกบทอยของพอแมได ครตารวจขางถนนจงสงขนรถไฟกลบไปยงจงหวดอดรธาน อกกรณหนงเปน เดกนกเรยนทมาจากจงหวดฉะเชงเทรา นงรถไฟฟรมาทหวลาโพง เพอทจะมาตามหาแมทมาทางานกรงเทพมหานคร แตมาถงแลวไปไหนไมถกเหมอนกน จงมาพบครตารวจขางถนนททางานอยบรเวณนน พดคยปรกษารายละเอยด แลวครตารวจขางถนนสงกลบไปหาครอบครวทจงหวดฉะเชงเทรา และแจงทางโรงเรยนใหทราบดวย จากกรณทพบ ถาไมพบครตารวจขางถนน เดกเหลานจะถกหลอก และเปนเหยอแสวงหาประโยชน๑จากตวเดก (2) กลมเดกเรรอน ทเรรอนมาพรอมกบครอบครว ซงสวนมากครอบครวเดกเรรอนเหลานมการเคลอนยายกนไปเรอยๆ เดกเหลานไมมโอกาสไดเรยนหนงสอ ไมมเอกสารทางทะเบยนราษฎร และบางครงเดกเรรอนกถกทารายจากครอบครว เดกจะถกบงคบใหขอทาน เกบ ขยะ ซงบางครอบครวกรกเดกเกนไป

บงคบลกใหปฏบตตามคาสงของพอและแมเทานน กลมนเมอเดกโตพอสมควรเดกจะหนออกมาใชชวตเปนเดกเรรอนเอง เพราะเดกจะเคยชนกบการทไมมทอยเปนหลกแหลง พอแมเดกเองกตดยาเสพตด เมาเหลา แลวกเลอกทจะหลบนอนตามทหลบผคน ไมไดใสใจวาลกจะไดกนขาว กนอาหารหรอเปลา เลยงแบบตามมตามเกดเทานน มแมบางคนทเวลาไมเมาจะรกลกมาก กอด กอดแลว กอดอก แตเมอเหลาเขาปากทกอยางกไมดหมด ลกจะถกทารายกอนคนอน (3)กลมเดกทยงใชชวตเรรอ นอย เดกกลมน ถาเปนเดกเลกทไมมใครเลยจะเอาตวรอด โดยการขอทาน การเกบขยะ เกบขวดพลาสตกทมาจากขบวนรถไฟ เดกกลมนจะตองรบชวยเหลอโดยดวนไมอยางนนเดกจะถกชกชวนไปทางานในสงทเกยวของกบยาเสพตด หรอบางคนถกตารวจสถานตารวจอนๆ จบในขอหารวมลกทรพย๑ หรอลกของ แลวแตพๆจะชวนไป เมอมเงนเดกจะหมดเงนไปกบการเลนเกม เดกบางคนยดรานเกมเปนทนอน ยอมจายแบบเหมาชวโมง เมอเลนเสรจขอนอนในรานเกมเลย เมอเงนหมดกไปขอทาน หรอเกบขยะเหมอนเดม สาหรบเดกเรรอนวยรน กลมนจะมการเคลอนยายไปยงทตางๆ หรอบางคนกยดหวลาโพงเปนททามาหากน สวนมากเดกกลมนมชวโมงการเปนเดกเรรอนสงมาก เดกเรรอนสวนใหญขายบรการทางเพศใหกบคนไทย และชาวตางชาต กรณ เดกเรรอน ชอ “ตม” เปนสาวประเภทสอง ทใชชวตเรรอนมาตลอด โดยมพอเปนพนกงานรกษาความปลอดภย มยาทอยในชมชน ตมเรมขายบรการทางเพศเอารายไดสวนหนงไปเลยงดแลยา คาพดทเขาพดกบครขางถนน คอ “เขาโตแลวนะ” ทาอะไรกไดแตผมพยายามจะระมดระวงในการใหบรการกบลกคา และใหลกคาใสถงยางอนามยตามทครสอนดวย แตรายไดอกสวนหนงจะหมดไปกบการเลยงเพอนทเปนเดกเรรอนดวยกน กบการพากนไปเลนเกมในรานเกม เดกไมมการวางแผนชวตถงครตารวจขางถนนพยายามทใหใชกระบวนการทางความคดในการใหรจดการวางแผนชวต เดกเรรอนกลมนบอกกบครวา ครขาใหหนซอสงทหนอยากไดบางนะคร หรอใหหนไดกนอาหารทคนรวยเขากนเถดคร เดกเรรอนบางคนทขายบรการทางเพศใชวธการเชาบานอยรวมกนประมาณ 3-4 คนตอหอง เสยคาใชจายวนละ 60-70 บาท (มสตางค๑กเชา ไมมสตางค๑กออกมานอนทหวลาโพง ) เดกเรรอ นกลมนจะอาศยอย ทซอยหมอด (4) เดกในชมชน ทเปนเดก “กลมเสยงทจะออกมาเรรอน ” เดกกลมนสวนมากจะมาทตรถไฟ ใชหองสมดรถไฟ อานหนงสอ เลนเกม มากวาดลาน ตลอดการทากจกรรมรวมกบเดกเรรอน แตจะมเดกบางคนทเกยวของกบยาเสพตด เปนเดกสงยา หรอเดกสงของ ในชมชน เปนตน

(5) พนทสะพานพทธ มลนธสงเสรมการพฒนาบคคล พนทสะพานพทธ และสะพานพระปกเกลา เปนพนทอกทหนง ทมเดกเรรอนอยเปนจานวนมาก และเปนพนทแรกๆ ทมเดกเรรอนมาอาศยรวมตวกน สบเนองจากพ นทดงกลาวเปนลานโลงตดกบพระรปรชกาลท 1 และอยตดกบแมนาเจาพระยา เดกเรรอนจากพนทกลมตางๆจากพนทอนๆ กแวะมารวมตวกนยงพนทดงกลาว เพอขอทาน โดยเดกบางคนจะรบจางขนของในปากคลองตลาด และมเดกบางสวนไปเชาบาน

อยในชมชนหลงโรงเรยนศกษานาร เดกบางคนกเขาไปเกยวของการขายบรการทางเพศ และเกยวของกบยาเสพตด สวนมากเปนเดกเรรอนวยรนทไมยอมกลบบาน ถงแมเดกบางคนจะยงมครอบครวอย แตบอกเหตผลวาอยทสะพานพทธมเพอนมากกวา พนทสะพานพทธสวนมากเปนเดกทมการห มนเวยนกน เดกรนเกาเตบโตเปนผใหญ บางรายกเสยชวตจากโรคเอดส๑ จากอบตเหตทางนา ทางรถ แตมเดกรนใหมทเขามาแทนท สวนหนงเปนเดกทเคยอยสถานสงเคราะห๑ของรฐ แตตองการความอสระในการใชชวต และเลอกทอยกบเพอนมากกวา ในขณะนพนทเดกสะพานพทธมเดกตงแตเดกเลก วยรน จนถงครอบครวเรรอน - เดกเรรอนในพนทสะพานพทธใชชวตในการเรรอน ดวย การเขนผกทปากคลองตลาด ขอทาน ขายบรการทางเพศ เปนเดกสงยา รบจางขายซดเถอน -เดกเรรอนรบจางตดคกแทน เรยกวาไป“ชวยราชการ” โดยไปรบแทนเจาของ โดยเฉพาะราน ซดเถอน มอาหารการกนทโรงพก เมอออกมาแลวจะไดรบคาจาง 10 วน ไดประมาณ 1,000-1,500 บาท - เดกวยรนทหนาตาด สะอาด กลมนจะไปเชาหองเปนรายวนอยกน 5-6 คน วนละ 30-50 บาท เดกกลมนจะทาอาชพการขายบรการทางเพศ แตถาบางคนไมมสตางค๑ เดกเหลานกจะมาอาศยหลบนอนทหนาพระรปรชกาลท 1 เหมอนเดม - เดกบางกลมทอายมากกวา 25 ป กลมนจะไปอาศยหลบนอนทโปะเรอ และเนนการเกบขยะขาย เกบขวดพลาสตก รวมทงหนงสอพมพ๑ หนงสอทวไป กล มนจะแบงอาหารการกนโดยเฉพาะการไปขออาหารตามวดมารบประทานเปนครงคราว - เดกเรรอนพนทสะพานพทธ แตกอนนนเดกเรรอนตองซอนามาใชถงละ 20 บาท แตในปจจบนนสามารถเอาถงไปตกทนาพทลานพระรปรชกาลท 1 เอานามาอาบใช และมาประกอบอาหารเปนสงทสาคญ และเปนอกเหตหนงทเดกเรรอนมกจะใชชวตทพนทสะพานพทธ - ไดคยกบเดกเรรอนรนโต ประมาณ 5-7 คน เปนรนท 4 ในพนททน แตเดกเหลานกมการหมนเวยนเปลยนไปตงแต สวนจตจกร สวนลมพน สะพานพระปกเกลา เมอพดคยก บครขางถนน เดกหลายคนกบอกวา ครครบผมนนอยากเปลยนเปนคนดเหมอนกนแตท าไมท ายากเหลอเกน - เดกเรรอนทพนทสะพานพทธรกเพอนมาก และรกครขางถนนทลงมาสอนมาก ตวอยาง วนทคณะผศกษาไปสมภาษณ๑ มเดกเรรอนคนหนงทถกเพอนอกกลมตหวแตกมา และมาขอใหครขางถนนมาชวยทาแผลให ซงครไมมอปกรณ๑ใดๆ เลย ขอใหเดกเรรอน ชอ “ต” ไปซอให แต ตบอกวาไปคนเดยวไมไดหรอกผมมโจทย๑ทปากคลองตลาดหลายคน ผสมภาษณ๑จงไปซอแตไมรจกวารานหมออยตรงไหน ใหตพาไป สงทเดกเรรอนมความคลองตวสงมาก เวลาขามถนนเขาเดนเรวมาก ผสมภาษณ๑ยงไมไดขามถนนเลย ตเดนกลบมาแลวยนกางแขนทถนนกนรถใหผศกษาเดนขามไป เมอถงทรานขายยาเจาของมองทเดกคอไมอยากใหเขาราน แตผสมภาษณ๑ตะโกนถามเขาวา ตองการยาอะไรบางทตองทาแผล ตกตอบแบบฉะฉานมากวา ตองการสาล เบตาดน ทตดแผล นายาลางแผล ยาพารา และยาแกอกเสบ เจาของถงใหเดกเขารานดวย ขากลบ ตกปฏบตตนเชนเดมคอ กนถนนใหผศกษาเดนขามเอายามาใหเพอน เสรจแลวตวเองกไปเอาขาวและ

นามาใหเพอนกน แตคาพดต “มงกนเสย แลวอยาไปหาเรองอก ครนะเขารกมงนะ มงชอบหาเรองอยเลย เลย !!” แลวหนหลงมาตะโกนวา กปทนอนไวใหมงแลว มงไปนอนเสย.. เปนความหวงใยของเดกเรรอนดวยกนเอง แตสงทพบคอ ผสมภาษณ๑นงสมภาษณ๑ครขางถนนทหนาลานรชกาลท 1 จนมดมาก ประมาณ 19.30 น. ฟาเรมมดแลว ตเดนไป-เดนมา รอบๆ บรเวณทสมภาษณ๑ จนครขางถนนบอกวาเสรจแลวเทานน ตรบเดนไปเรยกรถแทกซใหครกลบ พรอมกบใหผศกษา เมอนงรถมาดวยกน จงหนไปถามครวา มอะไรหรอเปลาถงไดพยายามใหพวกเรารบกลบ ครขางถนนจงหนมาบอกวา พวกเดกวยรนอนพาลเดยวมนจะออกมา กลวครเปนอนตรายเพราะพวกนไมรวาเปนใครเหมอนกน มาทสะพานพทธ 2-3 วนแลว เหนความมนาใจของเดกเรรอน ความรกตอคร ตอเพอนของเขา ถงแมจะรกแบบของเขากตาม เดกเรรอนรกเพอนมากเขาบอกวาเพอนเขารวมทกข๑รวมสขกนมาตลอด ถงมนจะไมดไปทาผดมาผมตองใหอภยมน

(6) พนทสนามหลวง สมาคมสรางสรรคกจกรรมอสระชน ลกษณะของเดกเรรอนในพนทสนามหลวง มหลายลกษณะดวยกน 1. เดกเรรอนทมครอบครว และครอบครวเรรอนพรอมกบเดกเรรอนดวย ดารงชวตดวยการเกบขยะ

เกบของเกา และบางคนกขายสนคามอสอง ขายของเกา เดกเองเปนผขายหรอบางครงเดกเองกหาของตางๆทจะนามาขายเปนเงนได พอแมของเดกจะอาศยเพงทขายข องเปนทหลบนอนพรอมกบเดกดวย บางครอบครวไดใหความสาคญกบการศกษาของลกใหเดกไดเรยนหนงสอ แตบางครอบครวไมใหเดกไดเรยนหนงสอ พอแมรกมากไมใหลกไปไหนทงนนใหอยเฉพาะรานทขายของ พอแมเดกหลายครอบครวทตดเหลา เมาเหลาทงวน บางค นเกยวของกบยาเสพตดประเภทอน มการทะเลาะววาทใชความรนแรงในครอบครว

-มเดกบางคนทกลางคนมานอนกบครอบครว กลางวนกจะตระเวนไปยงสถานทตางๆ เดกเลกบางคนกออกไปขอทานเพอหาเงนมาใชสวนตว รายไดของเดกหมดไปกบการเลนเกม ยาเสพตด เชน กาว 3 เค

2.กลมเดกเรรอนทมาอาศยนอนสนามหลวง ซงสวนมากเปนเดกวยรน เดกกลมนจะไปใชชวตแถวพฒน๑พงษ๑ ปากคลองตลาด ถนนขาวสารบาง สวนมากจะไปขายบรการทางเพศ จะมาพนทสนามหลวงในขณะทไมมลกคา หรอหาแขกไมไดมาหาทนอนหรอบางคนมาหาเพอน

3.กลมเดกเรรอนทมครอบครว มจานวนมาก เดกผหญงมทองกนกนตงแตอายนอย มครอบครวทเปนเดกเรรอนดวยกน ซงครอบครวของเดกเหลานกยงเรรอนอย ปญหาทพบสวนมากมการใชความรนแรงกนเพราะพอแมตางกวยรนทงค เวลามปญหาจะใชอารมณ๑ในการตดสนใจ เดกทเกดมากมบานทกวางใหญ วงเลนไดตลอด มญาตคนสนามหลวงดแลตลอด ชวยกนเลยงด แตบางครอบครวกพบวามปญหาเรองรายไดทไมพอจะซอนมใหลกกน กใชวธการขอสงเคราะห๑ทบานพกเดกและครอบครว กรมพฒนาสงคมและสวสดการ หรอบางครงกไปขอนมตามศนย๑สาธารณสขทม

(7) พนทเชยรรงสต ฟวเจอรพารค มลนธสรางสรรคเดก พนทรงสตเปนเหมอนเมองหนาดานของกรงเทพและเมองในเขตปรมณฑล เพราะกอนทใครจะเขามาตองผานทแหงนกอน และอกอยางรงสตกเปนเขตความเจรญและชมชนขนาดใหญทมตลาดสดหลายแหง มฟวเจอร๑ พาร๑ค โรงภาพยนตร๑เมเจอร๑ และหางสรรพสนคาอนๆ มากมาย ดงนนเมอเดกเรรอนจากตางจงหวดเขามาหลายคนจงอยทน ทงบางครงเดกจากชมชนในยานนทครอบครวหาเชากนคา ประสบปญหาครอบครวแตกแยก กอาจมาเรรอนหรอเกบขยะของเกาเชนกน

แตกอนอาจมจานวนเดกเรรอนทมากกวาน และชวงอายกนอยกวาน อกประการหนงสถานสงเคราะห๑ทงหนวยงานรฐและเอกชนในพนทไมหางไกลรงสตกมหลายทจงมเดกบางกลมทเคยอยในสถานสงเคราะห๑เหลาน เมอประสบปญหาการปรบตวกบสถานทอยหรอกบกฎระเบยบหรอเพอนๆ กอาจหนออกมาเรรอนไดเชนกน

ฉะนนจงจาแนกบรบทตางๆ ทเกยวกบเดกเรรอนไดดงน คอ ลกษณะพนท -เปนเมองหนาดานกอนเขากรงเทพและปรมณฑล -ประกอบไปดวยชมชนขนาดเลกและขนาดใหญหลายชมชนรอบๆ พนท -เปนแหลงการคาขายตลาดสดและหางสรรพสนคามา กมายเชน เมเจอร๑รงสต ฟวเจอร๑ พาร๑ค เซยร๑

รงสต โลตส คาฟร๑ แมคโครรงสต บกซ โฮมโปร -มสถานขนสงรถโดยสารทเขาและออกจากตางจงหวด เพอรองรบประชาชนในพนทน (รองมาจาก

หมอชต ซงเปนสายเหนอ อสาน) และสถานรถไฟ -ประกอบไปดวยโรงเรยนระดบประถมและมธยมหลายแหง สถาบนอาชวะ ศกษา สแหงและ

มหาวทยาลยอกหลายแหง เชน ม .รงสต ม .เทคโนโลยราชมงคล ม.ราชภฏวไลยลงกรณ๑ ม.ธรรมศาสตร๑ ม.กรงเทพ ซงมนกเรยนนกศกษาจานวนมากและมการทะเลาะววาทระหวางนกเรยนอาชวะตางๆ เปนประจา กลมคนดอยโอกาสในพนท

-เดกเรรอนซงอยทนมจานวนสบหาคน (อาจมการเปลยนแปลงขนลงเลกนอย ) -คนเรรอนซงบางครงเปนเหมอนคนสตไมด หรอเปนคนทเกบขยะของเกา ทอาศยนอนในตลาด -คนตางดาว เชน เขมร ซงมกมาเชาหองอยในชมชนใกลๆ แลวออกมาขอทานกนบรเวณ

สะพานลอย หนาฟวเจอร๑พาร๑ค จานวนอยทประมาณสบกวาคนมทงเดก ทารก ผใหญและคนแก -อาจมคนในชมชนบางกลมทใหเดกๆ ลกหลานมาเกบขวดหรอกระดาษ ในตลา ดหรอหนาเมเจอร๑

ซงมาจากครอบครวยากจน บางครงเดกกไมไดไปเรยนอยางสมาเสมอ ทมาของเดกเรรอนในพนท

-จากเดกทเรรอนมาจากตางจงหวด แลวลงมาพกและเรรอนหากนในพนท -เปนกลมเดกทเคลอนมาจากขางในกรงเทพในพนทตางๆ ทรจกกนแลวชวนกนมาอย เชนจากพนท

หวลาโพง บางกะป เปนตน

-เปนกลมเดกจากชมชนรอบพนท ซงหลายแหงเตมไปดวยยาเสพตด และการพนน จากครอบครวหาเชากนคาและแตกแยก ซงเดกกลมทอยในชมชนนมการเคลอนยายจากขางถนนเขาชมชนเปนระยะไมแนนอน บางวนกออกมาเรรอน บางวนกกลบบาน

-กลมเดกจากสถานสงเคราะห๑ทงหนวยงานของรฐและเอกชน เชน บานสรางสรรค๑เดก มลนธสรางสรรค๑เดก บานมหาราช บานภมเวท ซงหนวยงานเหลานอยไมไกลจากพนททาใหเมอเดกหนออกมาจากบานพกเหลาน สวนหนงกจะมาพกอยกบเพอนๆในพนท วถชวตความเปนอยของเดก

-มกจะนอนพกในชองใตสะพานลอยหนาฟวเจอร๑พาร๑ค หรอหลงป มนามนเอสโซ หรอหลงสถานรถไฟรงสต บางกเขาไปนอนกบเพอนทมบานอยในชมชนใกลๆ

-การอาบนาหรอชาระรางกายขนอยกบจงหวะเหมาะสม เชน ไดไปเลนนาต ามลาคลองใกลๆจงจะไดอาบนาทหนง (นานๆจงจะนกอยากเลนนา)

-การกนกจะขอกนกบชาวบานหรอแมคาในละแวกนน หรอขอในขณะทเขาถอไวในมอแลวขอกนตอ บางครงกเขาไปในตลาดทพอจะมอาหารทเหลอจากการขายของแมคาทมการแบงปน หรอบางครงของกนทขายไปหมด กจะใหบางแลวแตโอกาส

-การทจะนงขอทานสาหรบเดกเรรอนแลวไมคอยปรากฏเพราะสวนใหญจะเดนขอ ทนงขอตามสะพานลอยสวนใหญเปนตางดาวหรอเดกเลกในชมชนทพอแมใหมาขอทานมากกวา อกอยางการขอสาหรบเดกเรรอนแลวจะขออยางจากดจานวนเชน ระบจานวนไปเลยหรอ แจงการขอเพอจะนาไปซออะไร เชน พๆขอตงค๑หาบาทหนอยส หรอขอตงค๑ซอนาหนอยสบบาท ขอตงค๑ซอขาวหนอย แตเมอไดตงค๑แลวจะนาไปทาอยางทวาหรอเปลาเปนอกเรองหนง ซงสวนใหญเดกไมคอยคดถงเรองกนมกจะขอตงค๑ไปเลนเกมหรอซอกาวมาดมมากกวา

-ชวงเวลาตนหรอนอนของเดก คอ เดกมกจะตนในชวงบายๆ และจะมกจกรรมทาไปเรอยๆ จนถงเชาคอยนอน กจกรรมททาในแตละวนคอ การเลน การขอ การกน การดมกาว การทะเลาะววาท และบางคนกมอาชพทา

-ชวงวยของเดกในปจจบนสวนใหญอายอยในชวงวยรนแทบทงหมด (ชาย สบส หญงหนง) การด ารงชวตของเดกเรรอนในพนทรงสต

-มเดกทางานเปนคนคอยตงแผงลอยตลาดนดอยสองคน -บางคนกรบจางเขนผก ทาความสะอาดในตลาดนด(หนงคน) -ผหญงหนงคนนนอาย สบหก ทางานเปนเดกนงดรงในรานคาเฟ ซงบางวนกมานงรวมดมกาวกบ

เพอนๆ -วยรนชายหนงคนชวยแมเกบของเกา ในตอนเยนแลวออกมารวมกบเพอนๆ -บางคนมพวกรกรวมเพศมาสนใจใหเงนในการเลนเกม และมเพศสมพนธ๑ และบางครงเดกกเขาส

วงจรของการขายบรการทางเพศ

-บางคนกเฝารถใหพวกนารถมาจอดไว ไดทปมาบาง -การขอตงค๑ ฉกกระเปาและลกขโมยถอวาเปนอกหนงอาชพทเดกทา บางคนกถกทารายจากเจา

ทรพย๑หรอชาวบานทพบเหน ซงการทาอาชพของเดกเรรอน(นอกจากการขอตงค๑และลกขโมย) ไมแนนอนมความไมยงยน เพราะพฤตกรรมของเดกเองทยงรกอสระ ตดสงเสพตดและการลกขโมยซงสรางความไมยงยนใหแกตวเอง พนทจงหวดเชยงใหม สถานการณ๑ของเดกเรรอนในจงหวดเชยงใหม เดกเรรอนม 4 ลกษณะดวยกนคอ (1) กลมเดกเลกทมพอหรอแม ผปกครองมาคม เดกกลมนสวนมากจะเปนเดกชนเผา ซงไดแก ชนเผาอาขา ชนเผามง ฯลฯ ทลงมาจากพนทสง โดยสวนมากจะมาบงคบเดกขอทาน ขายดอกไม ขายของทระลก ใหกบนกทองเทยวชาวไทย และชาวตางชาต เดกกลมนจะเชาบานอยในชมชนแออดอยกบพอหรอแม หรอบางครอบครวกอาศยตกราง หรอพนทสาธารณะปลกบานแบบเพง โดยกลางวนเดกจะวงเลนในชมชน แตพอแมเดกบางคนเกยวของกบยาเสพตด - กลมเดกเลกทขอทาน สวนมากจะอยทตลาดไนท๑บาซาร๑ โดยมแมหรอพอ มานงคอย โดยเดกจะเรมขอทานตงแต เ วลา 19.00-23.00 น. บางครอบครวพอกจะขบรถซาเลงมารบพาลกกลบไปนอนในชมชน หรอตกราง(ทาเปนทอยอาศย ) รายไดทเดกเรรอนกลมนได วนละประมาณ 150-300 บาท เดกเหลานไมมโอกาสไดเรยนหนงสอ เพราะเดกไมไดสญชาตไทย หรอไมมเอกสารใดๆทงสน บางครงเดกเรรอนไดถกทารายรางกายจากคนในครอบครวเมอหารายไดไมเปนไปตามทตองการของพอหรอแม แตสงทสงเกตเหนเดกกลมนยงชอบเลน อยากสนกสนาน บางครงกวงเลนกนอยางสนกสนาน - กลมเดกเลกขายดอกไม ขายของทระลก เดกกลมนจะเปนชนเผ าอาขา สวนมากจะมคนมานงคมเดกขายดอกไม ดอกไมทขายไดแก ดอกกหลาบ ดอกมะล ดอกกลวยไม เปนตน สวนมากจะรอยเปนพวง ซงราคาขายพวงละ 20 บาท เปนนกทองเทยวตางชาตทชอบซอหอยคอ เดกกลมนจะเดนตงแตตลาดไนท๑บาซาร๑ หลงไนท๑บาซาร๑ ถนนลอยเคราะห๑ ซอย 3 ทเปนถนนเชอมเดนตดตอกนเปนวงกลมและมทงรานบาร๑เบยร๑ และสถานบนเทงจานวนมาก เดกกลมนถาขายดอกไมหรอสงของไมไดตามทถกกาหนดไว เดกจะถกทาราย เดกจะเรมทางานตงแต 20.00-02.00 น. หรอบางครงตองขายสนคาจนหมด เดกถงจะไปได กลบไปนอน เปนการทางานของเดกแทบทกคน ในชวงกลางวนเดกบางคนกไดนอน แตบางคนไมมโอกาสไดนอนเพราะตองตระเวนไปเกบขยะ หรอเตรยมสนคาทจะตองไปขาย บางครอบครวพอหรอแมเดกตดยาเสพตด กลางวนกจะมการมวสมกน หรอตดการพนน (2) กลมเดกเรรอนทมาจากตางถนเพอมาเทยวเชยงใหม โดยการนงรถไฟฟร เดกเรรอนกลมนจะมประสบการณ๑ เชน การขอทาน การเกบขยะขาย หรอการขายบรการทางเพศ มากอน เมอเดกเรรอนมเงนกอยากมาเทยวเชยงใหม หรออยากทองเทยวไปเรอยๆ มการเคลอนยายกนตลอด เมอไมม เงนกจะขอเงนบาง ขายบรการทางเพศบางเปนครงคราว เมอมโอกาสเจอเพอนทเรรอนดวยกนแลวเกดความพอใจกจะอยนาน

หนอย หรอบางคนกอยในพนทเหลานนเลยกม แตสวนมากจะเปนทมาจากกรงเทพมหานคร หรอบางคนกเดกแถวภาคเหนอดวยกนเอง เปนเดกทอยากผจญภย อยากไดสงททาทาย แปลกใหม พรอมทงการเรยนรเอาตวรอดในแตละสถานททไมเหมอนกน สงเหลานเดกเรรอนดวยกนจะเปนผทเลาสกนฟง แตกมเดกเรรอนบางรายทเขาไปเกยวของกบความรนแรง เชน การตกน การทะเลาะกนระหวางกลม หรอกบเดกตางถนทมาเทยวในเชยงใหม แตในทางกลบกนกมเดกเรรอนจากเชยงใหมอยากไปเทยวทะเล หรออยากไปเทยวกรงเทพมหานคร กนงรถไฟฟร แตเมอไปถงแลวเดนทางไมถกกจะกลบมาทเชยงใหมเหมอนเดม แตบางรายกเลยตอไปยงพทยา ภเกต กมเหมอนกน (3) กลมเดกเรรอนวยรน อายตงแต 15 ป ขนไป ทเคยใชชวตเดกเรรอนตงแตเปนเดกเลก สวนมากผานการขอทาน ผานการเปนเดกขายดอกไมมากอน เดกบางคนพอหรอแมตดคก หรอเสยชวตเพราะโรคเอดส๑และการเสพยาเสพตด เดกเรรอนจงอยกนตามลาพงหรอบางคนอาศยอยกบเพอน และยงมเดกอกกลมคอเดกเรรอนทหนออกมาจากสถานสงเคราะห๑บานเดกชายเชยงใหมโดยออกมาใชชวตบนทองถนน เชนเดยวกบเดกเรรอนทเปนชนเผา หรอมาจากประเทศพมา เดกเหลานจะเขาไปสวงจรการขายบรการทางเพศ - เดกทใชชวตอยประตทาแพ สวนมากเปนเดกเรรอนมาตงแตเลก และมเดกเรรอนทขายบรการทางเพศ และเดกเหลานกาลงตดเชอโรคเอดส๑และมโรคแทรกดวยคอวณโรค (TB) เดกเรรอนวยรนหลายคนกาลงรกษาวณโรคเพอไมใหมการแพรเชอไปยงเดกเรรอนคนอน บางคนรกษาตวทโรงพย าบาล แตมเดกเรรอนไดเสยชวตไปจานวนมาก ในวนทผสมภาษณ๑ ลงพนทไดมเดกเรรอนทเปนวณโรคหลายคนทมาเดนทประตทาแพ โดยใหเหตผลวาอยากมาพบปะเพอน อยากมาเจอครภาคสนาม และจะไดบอกวาผมใกลหายแลว และกนยารกษาตวอยางตอเนอง และไดพบเดกเรรอนหญงทกาลงตงครรภ๑ประมาณ 7 เดอน แตอยากออกมาหาเพอน อยากมาพดคยกบเพอน อยทหองเชาคนเดยวมนเหงามากและอยากไดยาดวย สกพกหนงเหนเดกผหญงเดนมา 4 คน แลวกชวนกนหายไปในซอย - เดกเรรอนวยรนทใชชวตในตอนกลางคนทหลงไนท๑บาซาร๑ สวนมากเปนเดกทขายบรการทางเพศใหกบคนไทยและตางชาต มบาร๑เบยร๑โดยเฉพาะลกคาตางชาตโดยตรง ผสมภาษณ๑ไดไปสงเกตกบครขางถนนททางานภาคสนาม มลนธอาสาพฒนาเดก เดกเหลานจะเดนมาพดคยกบครตลอด สกพกหนงกเปนกลมใหญประมาณ 12-15 คน สดทายพวกเรากตองเคลอนยายตวออกไป ไมอยางนนเดยวตารวจจะมาเยอน เดกเรรอนทมารวมกลมกนจะเดอดรอน แตสงทพบเหนคอ เดกเรรอนเหลานคนเคยกบครภาคสนาม เพราะไดมการอบรมในเรองโรคเอดส๑ การเขาคายทกษะชวต การทากจกรรมแกนนาเปนผเผยแพ รองค๑ความรใหกบกลมทขายบรการทางเพศ - เดกเรรอนกลมนจะมรายไดพอสมควร เมอมเงนเดกจะเขาไปเลนอนเตอร๑เนท กบการเลนเกมทรนแรง ในรานเกมเดกเรรอนกลมนบางครงมาใชรานเกมในตอนกลางคน เมอเชาชวโมงกเลนเกมกนยาว และกลายเปนทนอนของเดกเรรอนกลมน โดยใชโซฟามาตอกนเรยงกนแลวเดกเหลานกหลบสบายนอนตาก

แอร๑จนถงรงเชา เดกจะเสยเงนประมาณ 50 บาทซงถกกวาการไปนอนในโรงแรม พอตนขนมาเดกบางคนกกลบหองเชาของตนเอง หรอบางคนกไปทางานหาเงนตอ เดกเรรอนสามารถใชอนเตอ ร๑เนตแชทตดตอหาเพอนสาว เปนเพอนทางโทรศพท๑กน เดกบางคนกใชในการตดตอกบลกคา ในการขายบรการทางเพศ และนดพบกนทขางนอกแลวแตจะกาหนดสถานทกนเพอความสะดวก -เดกอกกลมทออกมาเรรอน คอกลมทพนจาการฝกอบรมของสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนจงหวดเชยงใหม ทไมมทไปไมทราบวาจะไปอยทไหน กใชชวตเรรอน บางรายไปเกยวของกบยาเสพตด กออาชญากรรม ปลน จ ลกทรพย๑ เปนตน - เดกทหนออกมาจากสถานสงเคราะห๑เดกชายบานเชยงใหม เดกเลอกทจะใชชวตเรรอน โดยเดกเรรอนกลมนใหเหตผลวา “สถานสงเคราะห๑มกฎเกณฑ๑มาก ไมมอสระทสามารถทาสงตางๆได ทาตามคาสงของเจาหนาทอยางเดยว เจาหนาทในสถานสงเคราะห๑เวลาเกดปญหาขนมาจะทาโทษเดกแบบเหมารวม ผมโดนทาโทษตลอด ” ผมมาใชชวตบนถนนหลายเดอน จงไดมาพบครของมลนธอาสาพฒนาเด ก ผมจงมโอกาสไดพฒนาตนเองมาเปนเจาหนาท ราน “ด.เดก” แตผมยงมเพอนผมทออกมาดวยกนยงใชชวตการเรรอนอยและประกอบอาชพการขายบรการทางเพศเหมอนเดม และเรมปวยเปนโรคเอดส๑ดวย (4) กลมเดกในชมชนแออดในเขตเทศบาลนครเชยงใหม เชน ชมชนหวฝาย ชมชนลอยเคราะห๑ ซอย 3 ทเดกอาศยอยกบพอกบแมในชมชน สภาพครอบครวแตกแยก หยาราง หรอเดกบางคนอาศยอยกบญาต ลง ปา นา อา เปนตน จะมเดกบางคนทออกมาเรรอน ขอทาน ขายดอกไม ขายของทระลก ซงเดกกลมเสยงทจะมโอกาสเปนเดกเรรอน มเดกบางคนทเขาไปเกยวของกบเรองยาเสพตด เชน กลายเปนเดกสงยา เปนเดกเดนยา หรอบางคนซอยาใหผใหญ เปนตน เพราะเดกทอายยงไมถง 10 ป จะไมไดรบโทษ จงเปนชองวางในการใชเดกเปนเครองมอใหผใหญเอาเปรยบ พนทจงหวดเชยงราย (1) สถานการณเดกเรรอน อ าเภอเมอง จงหวดเชยงราย มลกษณะของเดกเรรอนดงน คอ 1.กลมเดกเรรอนทเปนเดกเลกมาพรอมกบครอบครว สวนมากจะเปนเดกชนเผา (เดกอาขา ,เดกมง ,เดกกะเหรยง) และเดกมาจากฝงพมา ทเขามา ขอทาน ขายดอกไม ขายของทระลก บางครอบครวมาเกบขยะ เกบขวดพลาสตก โดยเดกเหลานไมมโอกาสไดรบการศกษา หรอการรกษาพยาบาลเลย เพราะเดกไมมเอกสารใดๆ ทงสน แตเดกกลมนจะถกบงคบจากครอบครวหรอบางครงกถกทารายจากพอแมของเดก ในกรณทไมสามารถหารายไดตามความตองการของพ อแมได และมพอหรอแมทตดยาเสพตด หรอเขาไปเกยวของกบยาเสพตด เดกเลกบางคนถกขายไปเปนคนใช ถกขายไปเปนลกบญธรรม หรอเดกบางคนถกขายใหกบพวกเอเยนต๑ -มเดกอกกลมทตดตามพอแมเขามาอยในเชยงราย สวนหนงเปนเดกชนกลมนอย หรอเดกจากฝ งพมา ทมาอยกบพอหรอแมในชมชนไทยสมทร พอแมจะกกตวไวใหอยแตในหองเชา ใหเดกทางาน เชน เดด

ขวพรก ปอกหวหอม ปอกกระเทยม เปนตน โดยกลวเรองการถกตารวจจบ เดกกลมนจะไมไดรบการศกษา หรอสวสดการใดๆ เลย - กลมทพอแมนาลกไปขายดอกไม โดยจะรวมตวกนอยในชมชน ทบานดอยซอย 3 เปนชมชนทชนกลมนอยชนเผาตางๆ มาอยรวมกน อยหางจากตวจงหวดเชยงรายประมาณ 30-40 กโลเมตร กลมนจะมเดกบางคนทมโอกาสไดเรยนหนงสอ แตบางกลมกไมมโอกาส ไดรบการเสรมทกษะจากครพฒนาทกษะเดกเรรอน (กศน.) มาสอนให ในตอนกลางวนพอแมเดกจะเตรยมดอกไม หรออปกรณ๑ตางๆไวใหเดก เมอถงเวลา 19.00 น. พอหรอแมจะขบมอเตอร๑ไซด๑ไปสงลกตามรานอาหาร ตามสถานบนเทง สถานบรการตางๆ หรอไนท๑บาซาร๑ แลวกจะไปรบลกกลบประมาณ 24.00 น.ของทกคน รายไดทเดกไดมาคนละ 200-500 บาท แลวแตนกทองเทยวมากนอยเพยงไร สงทกระทบกบเดกกลมน คอการหลบนอนทไมเพยงพอ (2) กลมเดกเรรอนวยรน เดกกลมน บางคนหนออกมาจากครอบครวทอยในชมชน และใชชวตดวยการเกบขยะ ขายดอกไมจนไปสการขายบรการทางเพศ บางคนตดยาเสพตด ตงแต กาว ยาบา กญชา และเฮโรอน เปนตน เปนทงผเสพ ผขาย เดนของ ตลอดจนเปนเอเยนต๑เอง เดกจะมการเคลอนยายจากตวเชยงรายไปตวจงหวดเชยงใหม พอแมของเดกเหลานสวนหนงเสยชวตเพราะโรคเอดส๑ หรอบางคนเดกถกพอแมบงคบใหทางานจนทนไมไหว แลงเดกหนออกจากครอบครวมาใชชวตเรรอนกบกลมเพอน (2) สถานการณเดกเรรอน ครอบครวเรรอน อ าเภอแมสาย จงหวดเชยงราย เดกทอาเภอแมสายทออกมาเรรอนมจานวนมาก และมาพรอมกบครอบครว ซงมทงชนกลมนอยทอยในประเทศไทย และครอบครวเดกเรรอนมาจากประเทศพมา มลกษณะของเดกเรรอน คอ 1.เดกทตดตามพอแมมาจากฝงประเทศพมา จากภยของสงครามในฐานะของผลภย ซงเปนชนกลมนอย 3 กลมดวยกนคอ อาขา,ไทยใหญ และวาแดง ซงทงสามเผามวธการหาเงนทแตกตางกน กลมเดกและครอบครวอาขา กลมนสวนมาก จะขอทานเลยงชพ ตงแตขอทานทสะพานขามทาขเหลก หรอคนทวไปเรยกวา “เดกสะพาน” เปนเดกทแตงตวดวยเสอผาทมอมแมมมาก ไมมรองเทาใส เหตผลทบอกคอเวลาใสรองเทาแลววงหนตารวจไมคอยทน จงใชเทาเปลาดกวา และเปนภาพทนาสงสารดวย กลมไทยใหญ กลมนมวฒนธรรมทชอบขายลกหรอสงลกเขาสถานบรการใหไปสการขายบรการทางเพศ และครอบครวเดกกลมนจะมาตงรกรากทฝงไทย สวนกลมวาแดง กลมนจะเกยวของกบยาเสพตด ลกษณะเปนผคา ผผลต ขายเองทงหมด แตเมอโดนจบได ผลกระทบจะลงไปทภรรยากบลกทตองดนรนอยกนเอง สงผลกระทบใหกลายเปนครอบครวแตกแยก มาขอทาน ไปสการข ายบรการทางเพศ เปนหญงสาวทเรมเปนสาวจะนยมแตงงานกบชาวญปน หรอชาวมาเลเซยเปนหลก 2.กลมทเดกตกมาเปนแรงงานเดก หรอลกคาใหไปเปนแรงงาน ปจจบนดนแดนสามเหลยมเศรษฐกจ ซงเปนฝงของประเทศพมา มบอนคาสโนขนเปนจานวนมาก ทตองการพนกง านเขาไปทางาน สงผลใหเดกทเรยนแถวอาเภอแมสายเมอจบเพยงแค มธยมศกษาปท 3 เทานนกสามารถหางานทาได แตสงทมผลกระทบคอ มเดกทถกทอดทงจานวนมาก ตามมาดวยการตงครรภ๑ไมพงประสงค๑ หรอบางครงกนาเดกไปทง สงทพบเดกมครอบครวกนเรวขน และเลยงลกไมเปน หรอบางคนพยายามผลกเดกออกจากบาน หรอ

บางรายกสงเดกไปขายใหกบเรอสนคา เพอไปเปนแรงงานในเรอ และทสาคญ มแมชาวพมาทเปนวยรนขายลกของตนเองเพอเอาเงนมาซอยาเสพตด เดกเหลานจงไมมใครเอา ประเทศพมากบอกวาไมใชเดกปร ะเทศของเขา สวนคนไทยกบอกวาไมใชเดกไทยเหมอนกนเพราะแมเดกพวกนคอคนพมา เปนเดกไทยทาไมพดภาษาไทยไมได เดกกลมนจงไมประเทศไหนรบ จงตองใชชวตหลบซอนไปเรอยๆ ใครจางทางานอะไรทาหมดจะผดกฎหมายหรอไมไมสนใจทงสน 3.กลมเดกเรรอนผหญง ทเรมเปนสาวนนจะมตวแปรทผลกดนจากครอบครว หรอใหแตงงาน หรอบางรายกเขาสวงจรการขายบรการทางเพศ แตเดกผหญงเหลาน เคยเปนเดกเรรอนขอทานมากอน เปนเดกขายดอกไม ขายของทระลก เดกผหญงบางคนถกหลอกใหแตงงานแลวนาเดกไปสงตอทมาเลเซ ย และสดทายทประเทศญปน มจานวนมาก และเดกผหญงชนกลมนอยถาหนวยงานตางๆไดใหการชวยเหลอเรวทสดจะชวยเดกได เดกเหลานมกตกเปนเครองมอของการแสวงหาประโยชน๑จากผใหญ พนทจงหวดสระแกว (1) สถานการณของเดกเรรอนในอ าเภอเมอง จงหวดสระแกว สภาพปญหาของเดกเรรอน ทเกดขนในอาเภอเมอง จงหวดสระแกว มไมมาก เดกเรรอนสวนใหญทพบคอ เปนเดกเรรอนทมาจากจงหวดอน แตสงทพบคอในจงหวดคอ ผสงอาย ออกมาจากครอบครวเพราะเกดความรนแรงขน แตพบเดกทเปนกลมเส ยง ไดแก เดกทมพฤตกรรมกาวราว เดกทมเพศสมพนธ๑กอนวยอนควร เดกหญงทตงครรภ๑ไมพงประสงค๑ เดกทถกทอดทงใหอยกบตายาย หรอบางครงเปนเดกกาพรา การเลยงดไมเหมาะสม เดกเขากระบวนการคามนษย๑หรอเขาสการเปนแรงงานเดกตามตะเขบชายแดน มเดกบางคนทไปขายแรงงานตามสวนสนกเคลอนท เชน มาหมน ชงชา หรอเวทลกโปง เดกเหลานไมมโอกาสไดเรยนหนงสอ เดกบางคนเขาไปเกยวของกบอาชญากรรม การพนน เปนผทกอการกระทาความผด ไดแก ลกขโมยทรพย๑สน ลวงละเมดทางเพศ เปนตน (2) เดกเรรอน ทอ าเภออรญประเทศ จงหวดสระแกว สภาพของการเรรอนของเดกเรรอน แบงออกเปน 5 ลกษณะ ดวยกนคอ 1.กลมเดกเรรอนเดกเลก และมเดกโตคอยดแลอย เดกกลมนจะมการขอทานเปนหลก ซงไดแกเดกทอยระหวางทางขามพรมแดนของดานอรญประเทศ หรอบางคนกตระเวนพานองเขามาทฝงตลาดโรงเกลอ มจานวนมาก สภาพของเดกกลมนจะไมใสรองเทา เดนเทาเปลา แต งตวมอมแมมมาก หรอบางคนกใสเสอขาด เตมตว อาหารการกนสวนมากใชวธเกบจากถงขยะ หรอบางครงกกนมามาตมแลวแบงกนกนหลายคน หรอบางคนลกอาหารจากรานอาหาร

วนทผสมภาษณ๑ลงพนทไปนงสงเกตการณ๑อยนน มเดกเรรอนทวงหนมาพรอมกบถงแกง 3 ถง ขาวประมาณ 5 ถง วงหนสดชวตเลย พอมาถงทถนนชองระหวางเดนขามไปยงฝงประเทศเขมร เดกนอยคนกคอยๆ วางถงแกงและขาวทละถงกบพนถนนอยางระมดระวงมาก ตารวจกขบมอเตอร๑ไซค๑ไลกวด จนมมกนทตรงดานตรวจ เดกเรรอนคนนนโดดทบตไปหลายท แลวกปลอย เดกเดนกลบมาทถงอาหารแตหาเทาไรกไมเจอ เพราะวาผสมภาษณ๑เกบถงอาหารเหลานนวางไวเปนกองใสถงใหญไวใหเดก เดกเดนมาถง 3 รอบ ผสมภาษณ๑จงเดนถอถงอาหารเอาไปให เดกเรรอนคนนยนงงมาก แลวกยกมอไหวเปนการขอบคณ ในชวงกลางคนผสมภาษณ๑เดนขามฝงไปยงประเทศเขมร ไดเหนเดกกลมนนงลอมวงกนอาหารกนระหวางชองสะพานขามคลอง จานวน 8 คนดวยกน เดกนอยคนนนเหนผสมภาษณ๑กโบกมอใหพรอมกบชมอบอกเพอนๆใหดคณะของผสมภาษณ๑

(2)กลมเดกเรรอนวยรน เปนกลมทเตบโตมาจากเดกเรรอน เดกเลก ทเคยผานการขอทาน เดกกลมนเกบขยะ เกบขวดพลาสตก เกบถง เขนรถรบจาง เขนของระหวางดานฝงประเทศเขมร และอรญประเทศ เทยวละ 20 บาท เดกเรรอนกลมนมโอกาสทเขาไปเกยวของกบยาเสพตด บางรายเกยวของกบการขนของเถอน ไดแก เหลาเถอน บหรเถอน หรอ เสอผาทหนภาษ เดกเหลานเปนเพยงแคคนรบจางเทานน แตเมอโดนตารวจจบ เดกเหลานจะถกจบเขาคก แตหาเจาของสนคาไมได และมเดกเรรอนบางคนทตดยาเสพตดเพราะคนทจางอยากใหเดกทางานใหตลอด จงใชยาเสพตดลอใหเดกกลมนทางานให

เดกเรรอนชาวเขมรทเกบขยะ ขวดพลาสตก จะเปนทงเดกหญงและชาย ทมครอบครวมาคอยดแลดวย จะมถงสดาคนละถง เดนตระเวนเกบตามตลาดทง 4 ตลาดดวยกน เดกกลมนจะเปนเดกทแวะไปใชบรการของโครงการเดกทตองการการปกปองพเศษจากการคามนษย๑ มลนธศภนมตแหงประเทศไทย ทเปนตกแถวตรงขามกบสถานตารวจคลองลก ประมาณวนละ2-3 ชวโมง รายไดของเดกประมาณคนละ 80-100 บาทตอวน ขนอยกบการเลอกขยะทจะนาไปขาย เดกบางคนจะเขาไปลกของทไมใชแลวตามราน เชน ถงสราคาใบละ 30 บาท ทถกวางตากแดดอยซงจะเปนการลางสออก แลวนาไปตากแดดใหแหงจะไดหมดกลนส เดกเรรอนจะนาไปขายทหนาดานตอนขามกลบไปฝงประเทศเขมร (ถงสสวนมากเปนทตองการของชาวเขมรเปนอยางมาก เพราะจะเอาไปใสของได และในตอนเชาจะใสของมาขายทฝงอรญประเทศ และใสนากลบไปทฝงเขมร)

(3)กลมเดกเรรอนผหญง ซงกลมนพฒนามาจากเดกทเคยขอทานตอนเลก เมอเรมโตเปนวยรนกเปนเดกทรบจางกางรมใหกบผทมาซอสนคาใน ตลาดโรงเกลอ เปนเดกทเสยงตอการขายบรการทางเพศ เพราะไดมการพบปะกบผคนจานวนมาก และบางคนถกหลอกใหเปนคนรบใชตามบาน หรอพามาขายแรงงานในกรงเทพมหานคร และมเดกเรรอนหญงบางคนรบจางขอดเกลดปลา เดดปกตกแตน ซงคาจางแลวแตรานททางานนนตกลงกนระหวางเดกเรรอนหญง บางคนไดแควนละประมาณ 50-80 บาท เดกบางคนทางานใหกบนายจางแลวเกดความไมพอใจกน แรงงานเหลานจะถกทารายทงทางรางกาย หรอบางคนถกลวงละเมดทางเพศ

มเดกเรรอนหญงไดหลงเชอลกคาทมาซอสนคาทตลาดโรงเกลอ มาทางานเป นคนรบใชทกรงเทพมหานคร ลกคาสญญาวาจะใหคาจางเดอนละ 3,000 บาท แตเมอเดกมาจรงๆเดกยงไมเคยไดรบคาจางเลย จนเดกตองหนออกจากบานไปพงสถานตารวจสายไหม ตารวจสงตอไปยงสถานคมครองและพฒนาอาชพบานเกรดตระการ ฝกอาชพอยนนประมาณ 8 เดอน ทางครอบครวเดกเองกขอความชวยเหลอจากมลนธศภนมต ทางมลนธฯไดประสานงานไปยงบานพกเดกและครอบครวจงหวดสระแกว จงไดมโอกาสพบเดกอกครงหนง ซงครอบครว และเดกเองตางกดใจ

การทเดกหลงเชอคนแปลกหนาคดวา เขาจะมความจรงใจ และดแลเดกตามทไดสญญากบพอแมเดก ซงอาจเปนขบวนการคามนษย๑ และเดกเหลานตกเปนเหยอไดงายเพราะตองการแครายไดเทานน

(4) กลมเดกทมาขายสนคารบจางตามหนาราน เดกกลมนบางคนเคยเปนเดกเรรอนมากอน กบเดกสาวทวไป เมอเปนลกจางหางราน วนละประมาณ 100 บาท เมอเดกเจบปวยขนมาเดกเหลานตองรกษาตวเอง และไมมสวสดการอะไรจากนายจาง ซงการเปนลกจางหนารานนนจะตองมการแยงชงในตอนเชา ถาเดกสาวเหลานมาแตเชากจะไดงานหรอไดรบคาแรง แตเดกเหลานจะทางานเกนชวโมงการทางานท กฎหมายไทยกาหนด เดกเรรอนทง 4 กลมทเขามาหางานทาในฝงอรญประเทศ เดกเรรอนเหลานพยายามหาทกอยางทจะแปรเปนเงนได แมเดกจะรวาผดกฎหมายของประเทศไทย แตเพอความอยรอดเดกเหลานกยอมทา เดกจงตกเปนเครองมอของผใหญทแสวงหาประโยชน๑ และเดกบางคนกเขาไปสขบวนการคามนษย๑ในทสด เดกเรรอนทเขามาทางดานอรญประเทศ และเรรอนหนาดาน วนละประมาณ 150-200 คนตอวน ซงมจานวนมาก ตวอยางทลงพนท ผสมภาษณ๑ไดมโอกาสพบครอบครวเดกเรรอน เดก 5 คนพรอมแมทรบจางเขนของในตลาดโรงเกลอ ตอนทพบครอบครวนกาลงจะรบประทานอาหารกน ซงมกบขาวถง 2 ถง เปนตมจด มขาวคนละ 1 ถวย เมอกนขาวเสรจ เดกๆกมาถายรปกบผสมภาษณ๑สนกสนานกนมากทหนาดาน สกพกแมกเรยกกลบไปนอน ซงอาศยนอนทตลาดขางคลองทขาม โดยเดกชาย 2 คน นอนบนรถเขน สวนอก 4 คน มลกสาว 3 คนพรอมแมนอนใตรถเขน ซงรายไดแตละทไดนนไมแนนอน แตสงทตองเสยคาใชจาย คอคาอาหารลก 3 มอ คานาทใชอาบใชกนถงละ 30 บาท ใชวนละประมาณ 2 ถง เดกทงหมด 5 คนนนมสภาพมอมแมมมาก เสอผาทเดกใสเกาและขาด สวนนองคนเลกไมใสเสอผาเลย พนทจงหวดอดรธาน (1) สถานการณของเดกเรรอนในอดรธาน โดยครพฒนาทกษะชวตเดกเรรอน จงหวดอดรธาน กลมเดกเลกทออกมาเรรอนอยในชวงอาย 7-13 ป สวนมากออกมาจากชมชน แตเดกบางคนยงเรยนหนงสออย แคออกมาหารายไดเลยงครอบครว หรอบางคนออกมากบครอบครวทเกบขยะ หรอขอทาน แลวกลบไปอาศยในชมชน

เดกเรรอนทเปนเดกกลมโตในชวงอาย 13-24 ป สวนมากเปนเดกทออกมาใชชวตขางนอก และ เดกทกคนทเรรอนในขณะนเคยผานสถานสงเคราะห๑เดกชายหนองคาย และสถานสงเคราะห๑เดกขอนแกน และบางคนไดพนการฝกอบรมจากสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชน เขาถกโรงเรยน บบออกเพราะเขาไมมพอแม สถานสงเคราะห๑ บบใหเขาออก เพราะมเดกโตกวาข และทาราย เกดการเปลยนแปลงของเดกเรรอน ตงแตปดบาน “แสงตะวน” ของมลนธเพอชวตเดก ตอนมคดครหนองต๐ยเดก เดกเรรอนสวนหนงทเคยอยทมลนธเพอชวตเดกออกมาใชชวตเรรอนเหมอนเดมและขายบรการทางเพศ เดกเรรอนไดออกมาขายตวแทนการเรขอเงน เดกเรมมการตดเชอเอดส๑ และเสยชวตในชวงระยะ 2-3 ป จานวนหนง ทางคณะครพฒนาทกษะชวตเดกเรรอน ไดมการจดงานศพใหกบเดก โดยยดหลกการวา ใหเขา “ตายอยางมความสข” สาหรบเดกกลมน ไมไดอาศยนอนทสวนสาธารณะ ตลาดสด ป ายรถเมล๑หรอ ทองถนน แตเดกเรรอนไดรวมกลมกนอยก ลมละ 2-3 คน แลวไดเชาบานอยดวยกนดวยการแชร๑ก นออกคาหอง คาใชจาย ตลอดจนการแตงกาย สะอาดเรยบรอยสภาพ มการเตรยมตวเรยนรเรองโรคเอดส๑ ตลอดจนการรจกใชถงยางอนามย และการรกษาสขภาพอนามยของตนเอง จนมการตอรองกบคนทมาซอบรการทางเพศจาก พวกเขา และมเดกเรรอนโตบางสวนเขาไปเกยวของกบ “อาชญากรรมเดก” เชน ลกขโมย เสพสารเสพตด เหลาขาว ดมกาว ทะเลาะววาท ทาต ทาตอยกบกลมอนธพาลวยรน

สถานทเดกเรรอน มการอาศยอย 1.กลมตลาดสดเทศบาล 1 เปนแหลงรวมเดกเรรอนทใหญทสดในเข ตเทศบาล และมผคนท

เกยวของหลากหลาย เนองจากตลาดสดเทศบาล 1 ตงอยกลางใจเมอง มผคนพลกพลานเปนแหลงทเดกสามารถมอาหารและเงน ใชในการเลยงชพ สงทเดกทากนเปนประจา คอ รบจางลางจาน รบจางเกบโต๏ะอาหาร ขอเงนขอขาวปลาอาหารและนาดม และ ในชวงกลางคนใชเปนทพกผอนนอนหลบได แลวเดกเหลานจะตนประมาณ ต 3 เพอลกใหเจาของรานคามาจดราน หรอเดกบางคนกรบจางเขนผก เขนของในตอนเชามด บางครงกไปหลบนอนตามแผงขายของทแมคาพอคาเลกกจการไปแลว เดกยงใชเปนแหลงหลบลสาหรบดมกาว

2.กลมหลง บ.ข.ส. แหงท 1 เปนเดกเรรอนทเรรอนกบกลมผใหญเรรอน และเชาบานอยดวยกน คาเชาวนละ 20-30 บาท รายไดจะมาจากการเกบเศษขยะเปนหลก หลงจากขายเศษขยะไดเงน กจะซอกาวกบผใหญเรรอนซงเปนทงผดแล และคนขายกาวใหกบเดกเรรอน

3.กลมเดกเรรอนทงศรเมอง เดกเรรอนกลมนจะออกมารวมกนในเวลากลางคนตงแตเวลา 19.00-02.00 น. เพอการขายบรการทางเพศ ทงเดกเรรอนหญงและเดกเรรอนชาย ผใชบรการมทงชาวไทยและชาวตางชาต เดกเรรอนไดรบเงนคาบรการจากคนไทยครงละ 100-200 บาท แตถาเปนชาวตางชาตเดกเรรอนจะไดคาบรการประมาณ 500-1,000 บาท และลกคาทมาซอบรการสวนใหญไมใชถงยางอนามย และมเดกเรรอนทกาลงตดเชอโรคเอดส๑ปะปนอยกบเดกเรรอนทวไปดวย และกขายบรการอยในกลมนดวย

4.เดกเร รอนเกบเศษขยะ /ขอทาน (มผใหญทเรรอนคอยดแลผลประโยชน๑ ) เดกเรรอนกลมนจะมผใหญเรรอนพาไปเกบเศษขยะ และนาไปขอทานทถนนคนเดน และตามงานเทศกาลตางๆ รายไดประมาณ วนละ 300-500 บาท ตอคน/ตอวน

5.เดกเรรอนทมครอบครวแตออกมาเรรอนแบบสมาเสมอ เดกเรรอนกลมนสวนใหญจะมผปกครองหรอมครอบครว แตมปญหาทางครอบครวทาใหออกมาเรรอนดงน ครอบครวยากจน/พอ-แมหยาราง /พอเสยชวตหรอแมเสยชวต /หรอทงพอและแมเสยชวต/ถกผปกครองทารายรางกาย/พอแมตดคก/ไมถกกบคนในครอบครว เปน ตน จงเปนเหตใหเดกออกมาเรรอน การออกมาเรรอนประมาณ 2-3 เดอน เมอมปญหากจะกลบเขาบาน เมอมปญหาทบานเดกกหนออกมาเรรอนใหมอก

6.เดกทเรรอนวนไปเวยนมา เดกเรรอนกลมนเปนเดกทเรรอนไปมาภายใน 4 จงหวดภาคอสาน ไดแก อดรธาน หนองคาย ขอนแกน นครราชสมา เพอหนปญหาทเดกเรรอนกอไว หรอเปนเดกเรรอนชอบการทองเทยว เมอปญหาเงยบกกลบมา หรอไปสรางปญหาทอน ตอแลวหนกลบคนมา สวนมากเปนเดกเรรอนวยรน หรอเดกเรรอนวยรนบางคนเขา-ออก สถานพนจและคมครองเดกจงหวดอดรธาน สวนมากจะเกยวกบคด ลกทรพย๑ กอความเดอดรอนกบผอน และมเดกจานวนไมนอยกวา 10 คน ทมอายเกน 18 ป ทาความผด เชน การปลน การลกทรพย๑ คดละเมดทางเพศ เปนตน ไดถกตดสนใหรบโทษอยในเรอนจา และมบางคนทพนโทษมาแลว กยงใชชวตเรรอน พรอมกบการขายบรการทางเพศ

สวนการเคลอนยายของเดกเรรอนอดรธาน จะใชชวตขนลองระหวางอดรธาน-ขอนแกน และมบางคนกไปนครราชสมา แตสวนหนงลงไปพทยา กรงเทพมหานคร เพอการขายบรการอยางชดเจน แลวเดกบางคนกกลบใชชวตเรรอนทอดรธานเหมอนเดม

7.เดกเรรอนทอยในขนการเปลยนแปลงตนเองในทางทด เดกเรรอนกลมนพยายามทจะปรบตวเองใหเขาสงคมดวยสานกทด และกลาทจะเปลยนแปลงชวตของตนเอง โดย ลด ละ เลก จากสงเสพตดและทางานรบจาง โดยเดกหาเอง หรอครหาใหบาง เดกกลมนครจะตองใหคาปรกษาเรองเกยวกบการอยกบสงคมและผอนใหมากเปนพเศษ เดกกลมนเขาเรยน การศกษานอกระบบและตามอธยาศยข นพนฐาน ประถมศกษา มธยมศกษาตอนตน มธยมศกษาตอนปลาย มการประกอบอาชพ รบจางทวไปในรานอาหาร เปนยามรกษาการ เปนเดกทายรถ เปนเดกรถฉายหนง เปนเดกหนารานขายของสง และเดกกลมนมแววทจะมาเปนอาสาสมครแกนนาในการชวยเหลอรนนองตอไป พนทจงหวดอบลราชธาน สถานการณของเดกเรรอนในจงหวดอบลราชธาน เนองดวยจงหวดอบลราชธาน เปนจงหวดทถกกาหนดใหเปนศนย๑กลางการคาของเอเชย จงเสมอนกบเปนเมองศนย๑รวมตงแตความเจรญเตบโตทางดานเศรษฐกจ ดานการศกษา มคนจานวนมากทมาอยในจงหวด ปญหาเดกและเยาวชน โดยเฉพาะเดกเรรอนจงเปนเมองทเดกเรรอนใชทามาหากน เปนแหลงทมทรพยากรทเดกจะหาอาหารใหการดารงชวตได ลกษณะของเดกเรรอนมดงน

1.เดกเรรอนทมครอบครว สวนมากเปนเดกทอยในชมชน โดย มชมชนอยในเขตเทศบาลนครอบลราชธาน จานวนไมนอยกวา 100 ชมชน ซงคนทอยในชมชนเปนผทอยตากวาเสนมาตรฐานขนตาในเรองรายได และเรองทอยอาศย และในฝงอาเภอวารนชาราบ มชมชนอย 28 แหง ทเปนกงเมองกงชนบท คนในชมชนซงมหลากหลายมาก ครอบครวของเดกเรรอนเหลานพอแมบางคนตดคกทงสองคนไมมใครเลยงดจาเปนตองออกไปขอทาน ขายดอกไม ขายพวงมาลย หรอบางครอบครวใหเดกออกมาขอทาน หรอเกบขยะ เพอเปนรายไดเลยงครอบครว เพราะทเทศบาลนครอบลราชธาน มตลาดโตรง ถง 6 แหงดวยกน และมการเกดขนของสถานบรการจานวนมาก -มเดกเรรอนเขมรทมาพรอมกบครอบครว ครอบครวทางานเปนกรรมกรกอสราง หรอรบจางทวไป เดกจะออกมาขอทาน หรอเกบขยะ เกบของเกาจานวนมาก เดกบางคนถกหลอกใหขายแรงงานหรอเขาไปทางานรานคาราโอเกะ - มเดกเรรอนทมครอบครวอยในชมชนออกมาขอทานในชวงเทศกาล เชน งานกาชาด งานออกรานตางๆ โดยแตละอาเภอจะมการจดงานทไมตรงกน จะมครอบครวพาเดกออกไปตระเวนตามงานตางๆ - มเดกเรรอนบางคนทถกจางใหไปเฝาสวนสนกเคลอนท ของเลนเคลอนทไปตามอาเภอตางๆ เดกเหลานจะไมไดเรยนหนงสอ บางครงเดกกถกทารายหรอถกทารณกรรมจากเจาของเครองเลน 2.เดกเรรอนทออกมาจากครอบครว โดยการหนออกมาจากเหตผลหลายประการดวยกน ตงแตครอบครวของเดกหยาราง หรอทงพอและแมเสยชวต หรอตดคก บางครอบครวเปนโรคเอดส๑ โดย เดกเรรอนทแยกตวออกมาจากครอบครวอยแบบอสระ ใชชวตอยกบกลมเพอน บางคนมาจากจงหวดอนๆ กลมเดกเหลานจะใชวธการหาพนทสาธารณะแลวปลกเปนเพงอยอาศยกนหลายๆ คน หรอบางคนกเชาหอง เชาบานอยดวยกนหลายคนมาก ชวยกนจายคาเชา แตถาไมมเงนกไมซเรยส เดกเหลานกจะออกมาใชชวตขางนอกบนทองถนน - เดกเรรอนบางคนเขาสวงจรการขายบรการทางเพศ แลวพาเพอนๆ เคลอนยายไปสพทยา กรงเทพ เดกกลมนหลายคนตดเชอโรคเอดส๑ แตเดกตวเดกเองชอบพดกบครวา “ผมไมกลวเอดส๑ แตผมกลวอด” 3.เดกเรรอนพรอมกบครอบครวเรรอน กลมนมการเคลอนยายกนมาจากจงหวดอนกม โดยมาเกบขยะ เกบของเกาขาย ในการเดนทางแตละครงจะไปพรอมๆ กบครอบครวอนประมาณ 2-3 ครอบครว จะพบบอยมาก มเดกรวมเดนทางไปกบครอบครวดวย 2-3 คนเปนประจา แตส วนใหญพอแมเดกเหลานไมยอมใหความรวมมอในการจดกจกรรม หรอนาเดกเขาเรยนหนงสอ - บางครอบครวกรวมกนทามาหากน เชน พอดดพณ แมนงรอยพวงมาลย โดยใหลกชายขายพวงมาลย ตามตลาดโตรง ทงครอบครวตางคน ตางทางาน แตสงทพบคอพอจะตดเหลาจะเอ าเงนลกไปซอเหลาหมดหรอบางคนตดยาเสพตด พนทจงหวดขอนแกน

สถานการณ๑ของเดกเรรอนในจงหวดขอนแกน เปนเหมอนเมองทมการเคลอนยายจากเดกเรรอนจงหวดอนๆ มาใชชวตการเรรอน โดยมลกษณะของการเรรอนดงน (1) เดกเรรอนทมครอบครว ขอนแกนมชมชนแออดจานวนถง 74 ชมชน มเดกจากชมชนบางแหง เชน ชมชนเทพารกษ๑ ชมชนหลงสถานรถไฟ มเดกทหนออกมาจากครอบครว ชมชน มาใชชวตตามสวนสาธารณะ บรเวณชานชาลาสถานรถไฟ ลานของหางสรรพสนคาเซนทรลขอนแกน มเดกหลายคน ทมาจากครอบครวแตกแยกฐานะยากจน มความรนแรงในครอบครว เดกเปนทรองรบอารมณ๑ของผใหญ ขาดคนทอบรมเลยงดอยางใกลชด เดกเหลานสวนหนงออกไปหารายไดโดยการขอทาน ขายพวงมาลย ขายบรการทางเพศ มวสมตดยาเสพตด แตไมยอมทจะเขาบาน (2) เดกเรรอนทไมมครอบครว เปนเดกเรรอนเรมเปนวยรน กลมนเปนการเคลอนยายของเดกเรรอน มาจาก นครราชสมา อดรธาน หนองคาย อบลราชธาน มหาสารคาม กรงเทพมหานคร และพทยา โดยปลกตวเองออกจากครอบครว เดกเรรอนกลมนจะตดเพอนมาก รกเพอนมาก แตกมการทะเลาะกนระหวางกลมเพอน สงทหารายไดมาดารงชวต คอ การรบจางเขนของ ทางานรบจางทวไป เกบขยะขาย แตมเดกบางคนเขาไปเกยวของกบยาเสพตดเปนผจาหนาย ผเสพ แลวกมาจาหนายใหกบกลมเพอน และมเดกทเขาสการขายบรการทางเพศ เพราะตองการไดเงนเรวทสด - กลมเดกทพนจากการฝกอบรมของสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชน เดกบางคนพนจากการลงโทษ เมอออกมาแลวไมรจะไปไหน ตามหาพอแมกไมพบหรอไมมใครเลย เดกกลมนจะอาศยอยตามสวนสาธารณะ นอนตามตลาดสด ทารถ แตมเดกบางคนทไปอยรวมกนกบเพอนแลวป ลกเพงตามทสาธารณะอยกนเปนกลม การหารายไดมาเลยงชวต คอการเกบขยะขาย การเขาไปเกยวของกบยาเสพตด และยงมเดกอกกลมหนงทหนออกมาจากสถานสงเคราะห๑ของรฐ ทมาใชชวตการเรรอนเหมอนกน - มเดกเรรอนทขายบรการทางเพศ เพราะทขอนแกนมสถานบนเทงจานวนมาก เดกบางคนไมมการใชถงยางอนามย และเดกเรรอนเองมการเปลยนคนอนกนเอง มการตดเชอโรคเอดส๑ ในขณะนมเดกเรรอนทยงขายบรการทางเพศอยทสวนสาธารณะรชดา สถานรถบขส.ขอนแกน และหนาศาลจงหวดขอนแกน - เดกเรรอนผหญง สวนหนงทเขาสการขายบรการทางเพศ จะเขาไปสงกดรานนวด รานคาราโอเกะ ทเรยกวาชมชนประตเหลก ในวนทคณะผสมภาษณ๑ลงเกบขอมล ไดลงไปสารวจวามรานเหลานเปนจานวนมาก และสวนมากเปนเดกผหญงทอายยงนอยอยเปนจานวนมาก (3) เดกเรรอนมาพรอมกบครอบครว กลมนมการยายถนกนบอย เพราะไมมทอยทแนนอน และสวนใหญจะมรถซาเลงขบตระเวนเกบขยะ เกบของเกา เดกกลมนจะพบกบความรนแรงในครอบครว โดยเฉพาะเมอพอแมทะเลาะกน พอจะเปนผกอความรนแรง เชน การเตะลก การตทรนแรง การถบ หร อปลอยเดกไวตามลาพงทาใหเดกเกดความกลว มตวอยาง ครอบครวหนง ทเปนครอบครวอาศยอยใกลกบตลาดสด มลกชาย 2 คน คนโตอาย 9 ป คนเลกอาย 6 ป เดกไมไดเรยนหนงสอเลย ลกของครอบครวนจะมหนาทในการเกบขยะ เกบของตางๆ ทพอจะขายได พอกบแมรบจางเขนรถในตลาด หรอรบจางแบกของตามทมผจาง เมองานเสรจครอบครวนกจะมารวมตวกนทรถซาเลง พอจะเปนคนเกบเงนของทกคนทได

มาก ใครตองการอะไรพอจะเปนฝายจดหามาใหแตตองหลงจากทพอเอาเงนไปซอเหลากอน อยางนอยวนละ 2-3 ขวดกนเองบางเลยงเพอนบาง เมยกบลกบางครงกไมไดกนอะไรเลย วนหนงพอเมามากบงคบเอาเงนกบลกเมย เมยโมโหมากเอามดอโตฟนคอสามเสยชวตทนท ภรรยาเดนไปมอบตวกบตารวจ เดกทงสองคนถกสงไปยงสถานสงเคราะห๑เดกชายหนองคาย สวนแมของเดกถกตดสนตดคกอยทเรอนจาขอนแกน แตเดกทงสองคนไดรบความกระทบกระเทอนดานจตใจเปนอยางมาก ตองการรกษาอยางตอเนอง พนทจงหวดนครราชสมา สถานการณเดกเรรอน ในจงหวดนครราชสมา ครอาสาสอนในเขตเมองนครราชสมา เดกทออกมาเรรอนในเมองเทศบาลนครนครราชสมา มหลายลกษณะดวยกน ไดแก (1) เดกเรรอนทอาศยอยกบพอแมผปกครอง หรอครอบครว ซงอาจมทอยถาวรหรอไมกได แตตวเดกออกมาทางานหาเลยงชพบนทองถนนหรอขางถนน ซงสวนมากจะเปนเดกทออกมาจาก 3 แหง คอ ชมชนสองขางทางไบเล ชมชนหลงจวนผวาราชการจงหวดนครราชสมา ชมชนประสบสข ซงในชวงตอนเยนคนในชมชนเหลานจะมพอแมเดกตงวงเหลา เลนการพนน และไมเหนความสาคญการศกษาของลก หลาน เชน จะใหเดกขาดเรยนเพอไปเขาแถวรบของเทกระจาด หรอการบงคบใหเดกนงรถชาเลงไปดวยในการตระเวนเกบของเกาขาย หรอบางครงกใหเดกขอทานตามตลาดตางๆ เปนตน เดกเหลานขาดการเอาใจใสจากพอแม ขาดความรก ขาดความอบอน บางครงกมการทารายเดกดวย ใชเวลาวางไมเกดประโยชน๑ เสยงตออบายมขและอาจสงผลใหเดกเหลานมพฤตกรรมกาวราว สภาพทอาศยข องเดกสวนใหญ จะไมถกสขลกษณะเนองจากอยในชมชนแออด และจะใชทพกอาศยเปนทเกบของเกาเดกหลายคน จงเปนโรคผวหนง เหา หด ไขหวด โรคทางเดนหายใจ หอบ หด เดกบางคนตอนกลางคนตองออกไปขายดอกกหลาบตามรานอาหาร ขายเรยงเบอร๑ เดกออกไปเชคกระจกรถยนตร๑ บรเวณสแยกไฟแดง ขายพวงมาลย ขายลกโปงสวรรค๑ หรอเดกออกไปรบจางเขนผกและทาความสะอาดตามตลาดสด (2) เดกทอยกบพอหรอแม หรอคนใดคนหนง หรออาศยกบลง ปา หรอคนเลยง ออกมาเรรอน หรอพอแมหรอผปกครองตระเวนเรรอนในชวงฤดกาล โดยยายไปตามจงหว ดตางๆ เชนมงานกาชาดขอนแกน ครอบครวนกตระเวนพาเดกไป หรองานสกการะทาวสรนาร งานประเพณสงกรานต๑ ประเพณลอยกระทง เทศกาลกนเจ ประเพณสงทายปเกาตอนรบปใหม เปนตน กพาลกตระเวนไปในเมองนครราชสมา กลมนจะไมมทอยทอาศยถาวร ไมใหลกของตนเองไดมโอกาสคยกบคนอนเลย ไมใหลกไดเรยนหนงสอ กรณทจะชวยไดคอพอแมถกจบ แลวเดกทโครงการครอาสาสอนในเขตเมองเทศบาลนครนครราชสมาชวยประสานงานสงตอไปยงสถานสงเคราะห๑ทเหมาะสม ใหมโอกาสไดเรยนหนงสอ ปรบพฤตกรรม พรอมทงไดทาเอกสารทางทะเบยนราษฎรใหแกเดกตอไป (3) เดกทไมไดอยกบครอบครว โดยทเดกหนออกมาจากบาน ถกไลออกมาจากบาน หนออกมาจากสถานสงเคราะห๑ หรอ เดกตามเพอนออกมา ซงเดกตองอาศยอยตามถนนหรอทสาธารณะ และหาเลยงชพ

ดวยวธการขอทาน เกบขยะขาย เปนเดกสงยา เดกขายยาบา บางคนเขาสวงจรการขายบรการทางเพศ เดกบางคนตดเชอโรคเอดส๑ และมการเคลอนยายของเดกเรรอนกลมนจานวนมาก สวนมากเปนเดกวยรน และมบางครงเปนนกเรยนทหนโรงเรยน เกดมความสมพนธ๑ทางเพศ โดยตงครรภ๑กอนวยอนควร เกดปญหากบพอแม แลวไมกลบบานอกเลยกม บางครงมเงนกเชาบานอยกน แตถาไมมเงนกจะหอบลกออกมาใชชวตขางนอก ครอาสาสอนในเขตเมองเทศบาลนครนครราสมา พบ เดกเรรอนในชวงป 2551-2552 เปนเดกทมอายนอยลง เชน เดกอาย 7 ป หนออกมาจากบานแลวไมยอมเขาบานอกเลย เดกสวนใหญเกยวของกบยาเสพตด เชน กาว ยาบา เปนตน เดกเรรอนหญงทออกมาบนถนน สวนมากเขาสวงจรการขายบรการทางเพศ หรอถกเพอนใหเปนนางนกตอหลอกไปใหเพอนผชายอกทอดหนง และเดกสวนมากปวยเปนจานวนมาก และมบางคนทตดเชอโรคเอดส๑ แตใหเหตผลกบครวาไมรวาเปนโรคอะไร พาไปหาหมอกไมยอมไป สถานทเดกเรรอนอาศยอยหรอพบเดกเรรอนเปนประจา ไดแก 1.บรเวณอนสาวรย๑ทาวสรนาร 2.บรเวณหอนาฬกา(ศาลากลางจงหวด) 3.บรเวณสถานรถไฟนครราชสมา(หวรถไฟ) 4.บรเวณตลาดสดในเขตเทศบาลนครนครราชสมา 5.บรเวณแหลงกอสรางในเขตเทศบาลนครนครราชสมา 6.บรเวณสวนเมองทอง 7.บรเวณวดตางๆในเขตเทศบาลนครนครราชสมา 8.บรเวณชมชนแออดในเขตเทศบาลนครนครราชสมา 9.บรเวณหางสรรพสนคาตางๆในเขตเทศบาลนครนครราชสมา เดกเรรอนเหลานททางครอาสาสอนในเขตเมองเทศบาลนครนครราชสมา ไดทากจกรรม ตลอดจนเดกเหลานหยดเรรอนแลว แตครอาสาสอนตองทากจกรรมตอเนองคอการไปเยยมเยยนตลอดการประสานโรงเรยนตดตามการเรยนของเดก กรณของนองอาร๑ต ในปจจบนนไดหยดเรรอน และไดไปโรงเรยน แตสงทพบคอเดกขาดพาหนะทจะเดนทางไปโรงเรยน ทางครอาสาสอนในเขตเมองเทศบาลนครนครราชสมา ไดประสานงานกบผใหญใจดเอาจกรยานเกามาซอมและมอบใหนองอาร๑ตถบไปโรงเรยน พนทจงหวดชลบร ดวยพทยาเปนแหลงทนกทองเทยวไทยและตางชาต ตางพงปรารถนาทจะมาชมความสวยงามของธรรมชาต และมาหาความสนกสนานกบสถานบนเทงจานวนมาก แตในขณะเดยวกนเดกเรรอนกมจานวนมาก และมหลายลกษณะดวยกน

(1) เดกเรรอนทเรรอนมาพรอมกบครอบครว ซงมจานวนมาก ทพอแมมาขายแรงงาน มาทางานเปนกรรมกรกอสราง ขายของทระลก ขายอาหารเร และเกบขยะ เกบของเกาขาย และมบางครอบครวทบงคบใหเดกออกไปขอทาน และมการทาราย และใชความรนแรงกบเดก พอแมเดกกลมนสวนมากตดยาเสพตด เหลา บหร ยาบา เปนตน เดกเองกขาดความรก ความอบอน ขาดการเอาใจใส ทาใหเดกรสกวาไมเปนทตองการของครอบครว บางครอบครวเอาลกตระเวนไปทตางๆไมยอมใหลกไดเรยนหนงสอ -เดกเรรอนสวนหนงทพอแมบงคบใหขอทาน ขายดอกไม ขายของเลนเรองแสง จะเปนทงเดกเรรอนไทย เดกเรรอนตางชาต ไดแก เดกเรรอนเขมร เดกเรรอนเวยดนาม เดกเรรอนปากสถาน เดกเหลานจะมกลมเอเยนต๑หรอคนคม เดกกลมนจะถกทารายจากคนคม ถาไมไดรายไดตามทกาหนด -เดกเรรอนวยรนหญงตางชาต เดกเรรอนหญงชาวเขมร ชาวเวยดนาม เอาพกไวตามบานรางหรอบานเชา เพอจะสงเดกเหลานเขาสถานบรการ สถานบนเทง เมอกลางเดอนตลาคม 2552 ตารวจไดมการทลายบานเชา สามารถชวยเหลอเดกเขมร เดกเวยดนาม ทมอายไมถง 18 ป จานวนถง 49 คน เอเยนต๑เตรยมจะสงเดกเหลานเขารานคาราโอเกระ (2) เดกเรรอนวยรนทใชชวตของตนเองแบบอสระ โดยเดกบางคนหนออกมาจากครอบครว เพอมาใชชวตกบเพอนทเรรอนดวยกน โดยเขาไปสวงจรการขายบรการทางเพศ - เดกเรรอนทอยอาศยอยซอยสนย๑ พทยาใต เปนสถานทใหบรการสาหรบกลมชายรกชายหรอกลม โมดฟาย ทมชอเสยงสาหรบชาวตางชาต มทงบาร๑เบยร๑ บาร๑อาโกโก และรานอนเตอร๑เนต ทแฝงไปดวยเดกเรรอนทคอยใหบรการลกคาอยประมาณมากกวา 50 ราน สวนมากจะเปนเดกชายวยรน อาย 10-20 ป สวนหนงเปนเดกเรรอนทเขาไปเกยวของกบยาเสพตด ยาบา กญชา เฮโรอน เปนตน -เดกเรรอนทใหบรการ วอล๑กกงสตรท มสถานบนเทงจานวนมาก โดยเดกเรรอนทนจะเปนเดกทสะอาด หนาตาด สภาพ เดกเรรอนทมาใหมบางคนจะถกนายหนาตอนใหเปนพนกงานของราน หรอบางคนกใชเวลานดแนะลกคากนเอง เดกกลมนจะเชาหองพกอย กนเองเปนหองๆ อาจจะอยกนประมาณ 4-5 คน หรอบางครงกใชหองเชาของลกคาเปนทพกชวคราวจนกวาลกคาจะกลบประเทศ - เดกเรรอนชายอกกลมหนงทคอยจบแขกเอง โดยการขายบรการทางเพศ เดกเหลานจะรวมตวกนอยบรเวณถนนเลยบชายหาด บรเวณหนาโรงแรมรอย ลการ๑เดน ทาเทยบเรอแหลมบาลไฮ ชมชนซอยบงกช พทยาใต ชมชนรอยหลง โพธสารนาเกลอ หาดจอมเทยน ซอย 7 เวลคม ชมชนซอยบวขาวจากพทยาใตถงพทยากลาง ชมชนเทพประสทธซอยดาแดง และชมชนกอไผ เปนตน - เดกเรรอนทขายบรการทางเพศ แลวถกหลอกใหมการถายวด โอ หรอการถายคลปวดโอลามกอนาจาร ซงสวนมากเปนชาวตางชาตทเปดบานเชาหรอโรงแรมอย ปจจบนกลมนทเปนชาวตางชาตถกดาเนนคดในการลวงละเมดทางเพศเดก คดอยในศาล ประมาณ 15-20 คด เดกกลมนบางคนเปนเดกทเคยเรยนหนงสอมากอน แตกจะมเดกเรรอนทไมเคยเรยนหนงสอหรอไมมเอกสารทางทะเบยนราษฎร เดกบางคนตดเชอโรคเอดส๑

- มเดกเรรอนทตองการมาเทยวพทยา เมอมาถงแลวบางรายไมมเงนใชจาย เมอพบกบชาวตางชาต ทอยากซอบรการจากเดก ทาใหเดกเรรอนกลมนขายบรการทางเพศซงมรายไดเลยงตนเอง แตมเดกเรรอนบางคนเกดการตดใจทสามารถหาเงนไดเรวจงตดสนใจอยทพทยาเลย ปญหาทตามมาเดกเรรอนกลมน ตดยาเสพตด บางรายตดเชอโรคเอดส๑ดวย - เดกเรรอนทตกเปนเครองมอการแสวงหาประโยชน๑จากผใหญ โดยเฉพาะพวกกลมสาว ประเภทสอง ลอลวงเดกชายจากสนามหลวง หวลาโพง สะพานพทธ แลวนาเดกเหลานนไปขายใหกบกลมรกรวมเพศ ทซอยสนย๑ โดยใหเดกเตนโชว๑โปเปลอย การนงดรงค๑กบแขก จนถงการขายบรการทางเพศ ปจจบนเจาของรานจะใหเดกผชายอยรอทชน 2,3 และชนลางท เปนหองโถงจะมแตผชายทเปนผใหญ เมอมชาวตางชาตทตองการกจะขนไปรอทชนบน ซงเปลยนรปแบบในการบรการของเจาของราน เพอหลบหนการถกจบ - เดกเรรอนตกเปนเหยอถกลวงละเมดทางเพศ โดยในแตละปมเดกเรรอนทเขาสการขายบรการทางเพศ ไมนอยกวา 900 คน เปนสถตทนากลวมาก โดยเกอบทงหมดตกเปนเหยอ ตองแยกออกเปน สองสวน เดกสวนใหญครงแรกทถกละเมดจะเปนการชกจงและลอลวงหรอพาไป แตเมอมครงแรกแลว ครงทสอง ครงทสาม เดกเรมปฏบตเอง เบองตนจะถกลอลวงทงหมด แตพอมรายไดดมอาชพกหนมาเดนตามกระแส (3) ชาวตางชาตผชาย จะเขาไปชวยเหลอครอบครวทแมเลยงเดยว หรอครอบครวเสยง ครอบครวทตองการความชวยเหลอ โดยเปนการสรางความไววางใจแลวทาตวเปนพอพระรบเดกผชายเหลานนเปนลกบญธรรม ดแลเดกเปนอ ยางด แตมการลวงละเมดทางเพศเดกผชาย ในขณะนทพทยามปรากฏการณ๑นจานวนมาก อยระหวางคด 5-8 คด แตชาวตางชาตบางคนกใชวธการจบเดกนกเรยนทมปญหาแลวดแลเดกเหลาน เพอตองการใหเดกตกเปนเครองมอการแสวงประโยชน๑ทางเพศกบเดก พนทจงหวดสงขลา สถานการณ๑เดกเรรอนทจงหวดสงขลา มการเคลอนทของเดกเรรอน และครอบครวเรรอน เพราะตวเมองสงขลาเปนศนย๑กลางการคาของจงหวดภาคใต 1.เดกเรรอนทมครอบครวสวนมากอยในชมชน เดกเหลานจะออกมาจากชมชน โดยการมาเกบขยะ เกบของเกา เกบขวดพลาสตก เกบเศษเหลกจากอาคารทกอสราง เมอไดเงนแลวเดกเหลานจะนาเงนไปเลนเกม หรอซอยาเสพตด ไมเรยนหนงสอ บางครงกกลบเขาไปนอนในชมชน บางครงกไปนอนทอนแลวแตสถานการณ๑ - แตมเดกบางคนทถกทางครอบครวบงคบใหออกไปเปนข อทานขายดอกไม ขายของทระลก ตามรานอาหาร หรอสถานบรการ หรอบางครงกออกมาทงครอบครวกม เดกเหลานมโอกาสทจะตดยาเสพตดสงมากเพราะในชมชนจะมการแพรระบาดของยาเสพตด และโรคเอดส๑

- มครอบครวตางดาว มาอาศยเชาบานอยในชมชน ทางานเปนกรรมกรกอ สราง รบจางทวไป และลกของคนตางดาวบางครอบครวตองทางานเกบขยะ เกบของเกา หรอรบจางกบพอแม มจานวน 1 ครอบครวเทานนทลกมโอกาสไดเรยนหนงสอ 2.เดกเรรอนทไมมครอบครว เดกกลมนมการเคลอนยายจากตางจงหวด โดยเดกใชชวตโดยการขอทาน เกบอาหารในหาดใหญหรอตวเมองสงขลา และเดกทเขาสการขายบรการทางเพศใหกบนกทองเทยวตางชาต และใชการเชาบานอยดวยกน บางคนอาศยในชมชน แตมบางคนทใชการปลกเพงอยดวยกนในทสาธารณะ และยงมกลมเดกนกเรยนทไมยอมเรยนหนงสอจบกลมกนอยตามสถานบรการพรอมทงมเดกตางดาวทโตเปนวยรนออกมาอยรวมกนเปนกลม 3.เดกทเรรอนพรอมกบครอบครวทเรรอน ไมมทอยแนนอน เดกกลมนเปนครอบครวทเรรอนไปเรอยๆ ตงแตภเกต มาหาดใหญ ไปสราษฏร๑ธาน เปนกลมทไมมบานไมมทอยแนนอน แตมบางครอบครวทปกหลกสรางเพงอยในทดนสาธารณะ อยรวมกนตงแต 7-10 ครอบครว ไมมไฟฟา นาใช เดกกลมนจะถกทารายจากครอบครวของเดกเองเปนสวนใหญ เพราะพอแมของเดกตดเหลา ยาบา หรอบางคนหมดไปกบการเลนการพนน เปนตน พนทจงหวดภเกต

เดกเรรอนพนทภเกต เปนเดกเรรอนทเขามาสการหารายไดในเมอง โดยการใหเดกเปนเครองมอในการหารายได เชน เดกเลก ใหออกไปขอทาน ขายดอกไม ขายสนคาตางๆกบกลมนกทองเทยวทงชาวไทยและชาวตางชาต สามารถพบไดตามทองถน นยามคาคน เดกและเยาวชนทใชชวตเรรอนเปนกลมทขาดทางเลอก ขาดการศกษา ทาใหถกแสวงหาประโยชน๑ทางเพศจากผใหญและเพอนรนพ จนกระทงเขาสขบวนการขายบรการทางเพศเพอใหมรายไดเลยงตนเอง

เดกและเยาวชนเรรอนยงมพฤตกรรมทางเพศทไมปลอดภย เชน การเปลยนคนอนบอยๆ การใชยาเสพตดประเภทตางๆ ดมเหลา การมเพศสมพนธ๑โดยไมใชถงยางอนามย ซงมสาเหตมาจากเดกและเยาวชนกลมนยงขาดความรความเขาใจทถกตองในเรองเพศศกษาและโรคทตดตอทางเพศสมพนธ๑ เดกเรรอนกลมน เสยงตอการเปนโร คเอดส๑ และไดพบเดกเรรอนทตดเชอเอดส๑ทยงใชชวตขายบรการทางเพศและมเพศสมพนธ๑กบเยาวชนกลมอนๆ เชน นกเรยน นกศกษา ทาใหมการแพรกระจายของโรคเอดส๑สเดกวยรนจานวนมาก

มเดกเรรอนบางคนทเขาไปเกยวของกบยาเสพตดในสถานบรการตางๆ โดยเฉ พาะทหาดปาตอง เดกเรรอนเขาไปเกยวของกบยาเสพตด และมบางคนทเกยวของกบอาชญากรรม เชน การจ ปลน วงราว ลกเลกขโมยนอย ชงทรพย๑สน ทเดกเขาสกระบวนการยตธรรม ในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชน หรอสเรอนจา แตเมอพนโทษออกมากยงใชชวตเหมอนเดม เพราะมไมเอกสารทางทะเบยนและไมถกการยอมรบจากสงคมหรอใหโอกาส จนกลายเปนผใหญเรรอน

ลกษณะของเดกเรรอน

-เดกเรรอนสวนใหญไมคอยไดเรยนหนงสอ หรอบางคนออกเรยนกลางคนไมชอบเรองการเรยน แตชอบกจกรรมทสนกสนาน งานศลปะ การแขงกฬา การเขาคาย

-เดกทมบคลกภาพมความเฉพาะตว ไมสนใจในเรองความสะอาดเทาทควร ผมยาว เลบยาว กลนตวจะรนแรง ยกเวนเดกเขาสกระบวนการขายบรการทางเพศ ทจะแตงตวดพอสมควร

-เดกจะมพฤตกรรมทพดจาหยาบคาย โกหก กาวราว โมโหงาย ชอบทะเล าะกบเพอน หรอขดใจกนเอง มความเปราะบางทางดานจตใจเปนอยางมาก ตองการความสนใจจากครกบเพอน

-เปนเดกทกลาเผชญ หรอชอบเสยง ชอบสงททาทาย ชอบความตนเตน เชน กระโดดนาทสะพานพทธ หรอวงไลกนขามถนนกบเพอนๆ ทงทรถกาลงวงอย หรอบางคนเขาไปนอนทตอมอทางดวน เปนตน

-เดกเรรอนบางคนผอมมาก หรอมสภาพการตดยาเสพตด โดยเฉพาะทนเนอร๑ กาว 3 เค บหร -เดกมความสนใจในเรองตางๆระยะสนๆๆ แตมความรสกไว ในเรองทตวเดกเองเสยใจ เชน เรอง

พอแม มครอบครวใหม หรอเลกกบแฟน -เดกจะรกกลมเพอนมาก และตดเพอนมากดวย ใชชวตแบบงายๆ ไมมแบบแผน ชอบความ

สนกสนานเมออยกนเปนกลม จากทไดกลาวมาขางตนนนทงลกษณะของเดกเรรอน และความหมายของเดกเรรอนซงมาจากหลายผทรงคณวฒและงานภาคสนาม ในงานวจยนจงให ความหมายของเดกเรรอน คอ เดกทไมอยเปนหลกแหลง อาศยหลบนอนตามทสาธารณะ หรอบางคนอาจมครอบครวอยแตไมตองการอยกบครอบครว หรอบางคนเชาบานอยกนเปนกลมตามชมชน เมอไมมรายได กจะออกมาทองถนนเพอประกอบอาชพ เชน

ขอทาน การเชคกระจกรถยนตร การขายพวงมาลย การรบจาง การขายบรการทางเพศ เขาไปเกยวของกบอาชญากรรม คาขายยาเสพตด เปนตน

ปญหาทเดกเรรอนตองเผชญ เมอเดกออกมาเรรอน เดกเหลานตองเผชญกบปญหาตาง ๆ คอ (1) เดกขาดปจจยส คอ ทอยอาศย อาหาร เครองนงหม และยารกษาโรค รวมทงเครองอปโภค

บรโภคทสนองความตองการขนตา (Basic minimum needs) ในฐานะทเปนมนษย๑ (2) เดกตองเผชญกบสงเลวรายตาง ๆ ในถนน เชน กลมมจฉาชพ กลมลอลวงเดก ,กกขงหนวง

เหนยว และลวงละเมลทางเพศ เดกถกทาราย ทารณกรรม รวมถงยาเสพตด และอน ๆ จะนาเดกไปสภยนตรายในรปแบบตาง ๆ

(3) เดกเสยงตอการเขาสอบายมข มจฉาชพ และอาชญากรรม อนจะนาไปสความเสยงของสงคม ซงจะทาใหสงคมตอง “มคาใชจาย” เพมขน นอกจากจะเสยทรพยากรมนษย๑ไปแลว

(4) เดกขาดการบรการดานการศกษาและการฝกอาชพ ซงจะเปนสวนสาคญในการพฒนาชวตของตน เพอใหชวยตนเองไดในอนาคต

(5) เดกไมมทพงทางใจ ทจะเสรมใหสามารถสรางบคลกภาพทพงประสงค๑ไดครบถวนในฐานะพลเมองดมคณภาพ

(6) เดกขาดกระบวนการ การพฒนาการตามปกต เชน ขาดผดแล แ นะนา ใหคาปรกษาทถกตองและเหมาะสมตามวย เดกเรรอนกบสทธทควรจะไดรบตามรฐธรรมนญ พ.ศ. 2550

ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 ไดระบใน มาตรา 4 ศกดศรความเปนมนษย๑ สทธ เสรภาพ และความเสมอภาคของบคคล ยอมไดรบความ

คมครอง มาตรา 52 เดกและเยาวชน มสทธในการอยรอดและไดรบการพฒนาดานรางกาย จตใจ และ

สตปญญาตามศกยภาพในสภาพแวดลอมทเหมาะสม โดยคานงถงการมสวนรวมของเดกและเยาวชนเปนสาคญ เดกและเยาวชน สตร และบคคลในครอบครว มสทธไดรบความคมครองจากรฐ ใหปราศจาก การใชความรนแรงและการปฏบตอนไมเปนธรรม ทงมสทธไดรบการบาบดฟนฟในกรณทมเหตดงกลาว การแทรกแซงและการจากดสทธของเดก เยาวชนและบคคลในครอบครว จะกระทามได เวนแตโดยอาศยอานาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย เฉพาะเพอสงวนและรกษาไวซงสถานะของครอบค รวหรอประโยชน๑สงสดของบคคลนน เดกและเยาวชนซงไมมผดแลมสทธไดรบการเลยงดและการศกษาอบรมทเหมาะสมจากรฐ

มาตรา 55 บคคลซงไรทอยอาศยและไมมรายไดเพยงพอแกการยงชพ ยอมมสทธไดรบความชวยเหลอทเหมาะสมจากรฐ

มาตรา 80 รฐตองดาเนนการตามแนวนโยบายดานสงคม การสาธารณสข การศกษา และวฒนธรรม ดงตอไปน (1) คมครองและพฒนาเดกและเยาวชน สนบสนนการอบรมเลยงดและใหการศกษาปฐมวย สงเสรมความเสมอภาคของหญงชาย เสรมสรางและพฒนาความเปนปกแผนของสถาบนครอบครวและ

ชมชน รวมทงตองสงเคราะห๑และจดสวสดการใหแกผสงอาย ผยากไร ผพการหรอทพพลภาพ และผอยในสภาวะยากลาบาก ใหมคณภาพชวตทดขนและพงพาตนเองได

(2) สงเสรม สนบสนน และพฒนาระบบสขภาพทเนนการสรางเสรมสขภาพอนนาไปสสขภาวะทยงยนของประชาชน รวมทงจดและสงเสรมใหประชาชนไดรบบรการสาธารณสขทมมาตรฐานอยางทวถงและมประสทธภาพ และสงเสรมใหเอกชนและชมชนมสวนรวมในการพฒนาสขภาพ และการจดบรการสาธารณสข โดยผมหนาทใหบรการดงกลาวซงไดปฏบตหนาทตามมาตรฐานวชาชพและจรยธรรมยอมไดรบความคมครองตามกฎหมาย

(3) พฒนาคณภาพและมาตรฐานการจดการศกษาในทกระดบและทกรปแบบใหสอดคลองกบความเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและสงคม จดใหมแผนการศกษาแหงชาต กฎหมายเพอพฒนาการศกษาของชาต จดใหมการพฒนาคณภาพครและบคลากรทางการศกษาใหกาวหนาทนการเปล ยนแปลงของสงคมโลก รวมทงปลกฝงใหผเรยนมจตสานกของความเปนไทย มระเบยบวนย คานงถงประโยชน๑สวนรวม และยดมนในการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรย๑ทรงเปนประมข

(4) สงเสรมและสนบสนนการกระจายอานาจเพอใหองค๑กรปกครองสวนทองถน ชมชน องค๑การทางศาสนา และเอกชน จดและมสวนรวมในการจดการศกษาเพอพฒนามาตรฐานคณภาพการศกษาใหเทาเทยมและสอดคลองกบแนวนโยบายพนฐานแหงรฐ

การกาหนดในรฐธรรมนญ พ.ศ. 2550 ไดกาหนดใหเดกทกคนไดรบสทธตางๆ แตเดกเรรอนในสงคมไทย ในเรองสทธตางตางๆเดกเรรอนยงเขาไมถงเปนจานวนมาก ตงแต

1.การเขาถงสทธทางการศกษา ถงแมจะมนโยบายอยางชดเจน ตงแต พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ .ศ. 2542 แกไขเพมเตม พ .ศ. 2546 และนโยบายทใหเดกเรยนฟร 15 ป แตเดกเรรอนกยงไมสามารถเขาเรยนหนงสอไดดวยเหตผลหลายประการดวยกน ตงแตคาใชจายทไมไดฟรจรงในเรองคาอาหาร คาพาหนะในการเดนทางไปเรยนหนงสอ เปนตน

2.การขาดซงเอกสาร เปนการยงยากสาหรบเรองคาหวของเดกทโรงเรยนตองไดรบ บางโรงเรยนมการปฏเสธเดก รวมถงความเขาใจ ทศนคตของครทมตอเดกเรรอน

3.สทธในการเขาถงบรการทางสาธารณสข ถงแมวาจะบอกวารกษาฟร แตละหนวยงานยงตองการเอกสารยนยนตวตนของเดกอย โดยเฉพาะเมอมการรกษาหายแลวเดกจะไปทางไหนใครจะดแลตอเนอง ทาใหเดกเรรอนบางสวนไมเขารบการรกษาถงแมจะปวยกตาม

4.สทธในการมบาน มมอถอ สทธการเปนเจาของ เดกเรรอนแทบไมมโอกาสเหลานน เพราะเมอไมมเอกสารแสดงตนกไมมสทธเปนเจาของสงใดทงนน

5.สทธในการเลอกงานทา เมอเดกไมมเอกสาร งานทรองรบเดกเรรอนไดดทสด คอ อาชพขอทา น อาชพรบจางทวไป รวมถงอาชพการขายบรการทางเพศ เพราะอาชพเหลานไมตองมเอกสาร ไมตองมใบประกาศนยบตรใดๆ ทงสน

จดก าเนดของครขางถนน ดวยปญหาเดกเรรอนมจานวนมากขน ซงมาจากการหนออกมาเรรอนชวคราว หรอกลมทเรรอนถาวรกบกลมคนอยากชวยเหลอเดกเรรอนเหลาน 1.โครงการเพอเดกเรรอน มลนธโกมลคมทอง ไดเรมงานดานเดกเรรอน เมอ พ .ศ. 2526 ระยะนนเปนกลมอาสาสมคร เรยกวา “กลมเกอกล” บคคลทเรมดวย คณสนทนา สนรงโรจน๑ ,คณวลลภ ตงคณานรกษ๑,คณมนตร สนทวชย พรอมกบกลมเพอน ฯลฯ

-ในป พ .ศ. 2527 เปด “โรงเรยนกลางแจง ” ณ บรเวณ สนามหลวง มกจกรรมนนทนาการ สอนหนงสอ และแกปญหาใหกบเดกเรรอน

-ป พ.ศ.2528 ไดขยายมโครงการบานปนรกเพอเดกเรรอน (เปนบานแรกรบสาหรบเดก สวนมากเปนเดกเรรอนทตดสารระเหย) ชวงอาย 8-12 ป

-ป พ.ศ. 2529 ไดเปดเปน “ชมชนเกอกล ท คลอง 15” โดยใชกระบวนการบาบดโดยธรรมชาตและครอบครว

งานภาคสนาม โดยมวตถประสงค๑ (1)เพอศกษารวบรวมขอมลของเดกเรรอนเพอนามารณรงค๑เผยแพรตอสงคม (2) เพอศกษาแนวทางในการพฒนาและแกไขปญหาของเดกเรรอนในพนทตางๆ (3) เพอใหรจกใชชวตและแกปญห า ในกรณทถกเอารดเอาเปรยบไดอยางเหมาะสม (4) เพอเขาชวยเหลอ ปกปอง และพทกษ๑สทธของเดกเรรอนและแนะนา อบรมแกกลมเดกเรรอน (5)เพอเตรยมเดกเรรอนบางสวนเขาสงานบานเปดและหมบานเดกสญจร

-งานภาคสนามคอการลงไปสมผสและสมพนธ๑กบกลมเด กเรรอนขางถนน หาขอมลความเคลอนไหวใหการสงเคราะห๑และชวยเหลอตามพฒนาการของเดกแตละคน การชวยเหลอเดกทถอวาประสบผลสาเรจกคอการสงเดกเขามาบานปนรก สวนวธอนๆประสบผลนอยมาก เชน เรองทางานเลกเสพสารระเหย เรองกามโรค การเรยน ทศนคตใหมๆ เปนตน สวนทไมประสบผลสาเรจนนกเพราะรานคายงไมเขาใจเดก มทศนคตทไมด รงเกยจเดกบาง บางรานคาขายยาเสพตดใหเดก หนวยงานของรฐจองจบเดก วถชวตเดกอยไมเปนท บคลากรไมสามารถตดตามไดตลอดเวลา ฉะนนความรความคดและทศนคตใหมๆ จงไมประตดประตอ เดกจงเรยนรจากกนเองมากกวา

งานภาคสนามทกลาวไดวาประสบผลสาเรจอยางมากนนกคอ (1) การเกบขอมลและคณะสงโตทใหเดกแหเชดขอเงน กกขงเดก และแจกสารระเหยใหทกวน จน

ไดขอมลมาเผยแพรและจบหวหนาคณะไดในทสด (2) การนาเสนอขอมลเดกเสพสาระเหยตามถนนซงมจานวนมากมายอยางตอเนอง มาเผยแพรอน

เกดพระราชกาหนดเกยวกบการดาเนนการเรองสารระเหยขนมาใช (3)การเกบขอมลกลมเดกชายขายตวยาน พฒนพงศ๑จนเปนขาวใหญโตในเวลาตอมา (4)การลงจดกจกรรมพบเดกเพงออกมาจากบานมาเทยวเรรอนขอเงน เมอจดกจกรรมไดระยะหนง

กสามารถทาใหเดกกลมนกลบเขาไปอยบานตามปกตได จงเปนการปองกนมใหเดกออกมาเรรอนนนเอง

งานบานปนรก เปนงานทสานตอกบงานภาคสนาม เพราะเดกจากบานปนรกมาจากงานภาคสนาม โดยมวตถประสงค๑ (1) เพอศกษาแนวทางในการพฒนา แกปญหาเดกเรรอนโดยใชลกษณะวถชวตอยรวมกนเปนครอบครวในแนวอตสาหกรรมเปนการพฒนาเดกเรรอน (2) เพอเปดโอกาสใหเดกเรรอนตามทองถนนไดมทางเลอกในการหนเหจากวถแบบเรรอนมาอยบานพกแบบครอบครวเปด (3)เพอปรบพฤตกรรมของเดกเรรอน และเตรยมความพรอมของเดกเหลานทงในดานอารมณ๑ จตใจ สงคม และทกษะทางดานอาชพ เพอกลบไปอยบาน ออกไปดารงชวตในสงคมอยางมความสข และไมเ ปนภาระหรอผลเสยตอสงคม (4) เพอเตรยมเดกเรรอนบางสวนทชอบดาเนนชวตในแนวเกษตรกรรมเขาสบานเดกสญจร กจกรรมประจาวนทจดใหกบเดกเรรอน เพราะเดกสวนใหญทเขามาบานปนรก เดกจะตดสารระเหยเปนสวนใหญ จงจาเปนตองมการวางระบบมากขน โ ดยเฉพาะการจดระเบยบชวงเชาแตตอมากลบมปญหาเลกนอย เมอเดกสวนใหญสนใจออกไปหาเกบเศษเหลกขาย มากกวาเขาหองเรยน แตกไดทาการตกลงกบเดกใหยดระยะเวลาการออกจากบาน หลงจากการเรยนเสรจแลว

ความสาเรจทงานบานปนรก ไดพยายามกระทานนพอสรปไดดงน (1) การปรบพฤตกรรมเดกเรรอนสกปรกมอมแมมใหสามารถอยตดบาน รจกรกษาความสะอาดขน

บาง (2) พยายามใหเดกลดการเสพสารระเหยจนสามารถเลกเสพไดบางคน (3) เดกบางสวนทออกจากบานเนองจากปญหาไมรนแรงกสามารถทาใหกลบบานได (4) เดกทตองการทางาน กไดตดตอใหเดกออกไปทางานได (5) เดกทมปญหา เมอมพฒนาการดขนกไดจดสงไปชมชนเกอกล งานชมชนเกอกล เปนงานบนไดสดทายของโครงการเพอเดกเรรอน เดกทไดรบพจารณาวาผานจาก

งานสวนนแลวถอวามคณภาพทางสงคม การจดกจกรรมของชมชนเกอกล จงเนนทงกจกรรมการเรยนการสอนและงานวชาชพ โดยมวตถประสงค๑ (1) เพอศกษาแนวทางในการพฒนาเดกเรรอนโดยใชลกษณะวถแบบครอบครวในชมชนและดาเนนชวตในแนวเกษตรเปนการพฒนาเดกเรรอน (2)เพอเปดโอกาสใหเดกเรรอนตามทองถนน ไดมทางเลอกในการหนเหจาก ชวตแบบเรรอนมาอยในหมบานเดกสญจรซงมสภาพแวดลอมและดาเนนชวตกบธรรมชาตและการเกษตรกรรม (3) เพอปรบพฤตกรรมของเดกเรรอนและเตรยมความพรอมของเดกเหลานไดทงในดานอารมณ๑ จตใจ สงคม และทกษะทางดานอาชพเพอกลบไปอยบานหรอดารงชวตในสงค มอยางมความสข และไมเปนภาระหรอผลเสยตอสงคม เนองจากเดกทอยในชมชนเกอกลมาจากบานปนรกและงานภาคสนาม (ชวงตนการดาเนนการ ) และมเดกวยโต (อาย 12-13 ป) และเดกเลก (10 ปลงมา ) กจกรรมทจดใหจงตองวางไวตางกน กจกรรมมทงการเรยนการสอนแ ละงานวชาชพ

ความสาเรจของงานทชมชนเกอกล ทไดดาเนนการ

1.การเรยนการสอนนอกระบบ สอนดวยความรสกของเดกทตองการเรยนร ตองการคดคนและไดทดลองดวยตนเอง จนสามารถวดพฒนาการไดเปน 4 ระดบ และสามารถนาเดกเขาไปเรยนหลกสตรการศกษานอกระบบโรงเรยนของกระทรวงศกษาธการไดทงหมด 9 คน

2.เดกโต (อาย 15 ปขนไป) สามารถออกไปทางานหาเงนเลยงตวเองและเขามาพกในชมชนบางคน นอกจากนยงมเดกอกหลายคนไดฝกงานจากสถานประกอบการนอกชมชนดวย

3.เดกในชมชนมพฒนาการทด ราเรง สดใส กลาแสดงออก สามารถคดและสร างสรรค๑งานออกมาใหเหนได ไดแก ศลปะ ดนตร ละคร ฟอนรา กฬา งานฝกทกษะ การแลกเปลยนความคดเหน เดกโตเปนพเลยงใหเดกเลก เดกโตเปนแกนนาจดงานเทศกาลตางๆ ตลอดจนจดวางลาดบรายการแสดง และคดการแสดงเอง เดกโตชวยงานผใหญหลายเรอง เปนตน

4.เดกจากบานปนรกทสงมาชมชนเกอกลนน บางคนเสพสารระเหยทาใหชมชนหนกใจพอสมควร แตในทสดเดกกสามารถหยดเสพสารระเหยไดอยางเดดขาดพรอมทงมสขภาพดขน

แตโครงการเพอเดกเรรอน มลนธโกมลคมทอง ไดยตการดาเนนกจกรรมกบเดกเรรอน ตงแตป 2533 เนองดวยงบประมาณในการดาเนนการ สถานทไมชดเจนไมมพนทเปนของโครงการเอง และปญหาเรองบคลากร 2.โครงการเพอเดกและเยาวชนเรรอนจรจด สภาเยาวชนคาทอลกแหงประเทศไทย ตระหนกถงปญหาเดกและเยาวชนเรรอนจรจด และตองการชวยใหเดกเหลานไดรบการสงเสรมและพฒนาไปสทางออกทดกวาและมความสข จงไดเรมดาเนนงานในป พ.ศ. 2528-2530 โดยเนนการศกษาเพอเขาใจสภาพปญหาและวธการทเหมาะสม ในการดาเนนงานเพอเดกและเยาวชนเรรอนจรจด ในขณะทใช “บานเซเวยร๑ ” ทอนสาวรย๑ชยสมรภม เปนทพบปะ นดหมายกบเดกเรรอนทเรรอนบรเวณใกลเคยงระหวางครอาสาสมครกบเดก แตปจจบนนไดยตบทบาทการทางานชวยเหลอเดกเรรอนไปแลว วตถประสงค๑ในการดาเนนโครงการ 1.เพอสงเคราะห๑และชวยเหลอสงเสรมพฒนาเดกและเยาวชนเรรอนจรจดไดมชวตทดขน สามารถแสวงหาและเลอกทางออกทเหมาะสม กบชวตทงในปจจบนและอนาคต 2.เพอสงเสรมพฒนาเดกและเยาวชนเรรอนจรจดใหไดรบการยอมรบในฐานะสมาชกของสงคม มสทธขนพนฐานตามปฏญญาสากลวาดวยสทธเดกและเยาวชน 3.เพอเผยแพรประชาสมพนธ๑ใหสงคม รบทราบรบรและเขาใจ จนกระทงตระหนกถงการเขามามสวนรวมรบผดชอบ ในการปองกนและแกไขปญหาเดกและเยาวชนตอไป 3.โครงการสรางสรรคเดกครขางถนน มลนธสราง สรรคเดก ไดเรมกจกรรมงานดานเดกและเยาวชนตงแตเดอน กนยายน 2529 และไดรบการจดทะเบยนเปนนตบคคล เมอ 1 พฤศจกายน 2531 เปนตน และไดเนนการทางานกบโครงการสรางสรรค๑เดกครขางถนน 3 โครงการทมการเชอมประสานกน ไดแก โครงการครขางถนน บานสรางสรรค๑เดก บานเดกใกลวด

โครงการครขางถนน ไดเนนการลงไปสมผสกบเดกเรรอนในสถานทตางๆทเดกอาศยอย โดยเนนการสรางความสมพนธ๑ทดกบเดก และการใชสออปกรณ๑ตางๆ เปนการใช “ใจตอใจ ในการทางานกบเดกเรรอน” มกจกรรมตงแตการจดเกม กลมสมพนธ๑ การเสรมการอาน การเขยน งานศลปะ การดแลสขภาพเดก การอาบนา การตดตามเยยมเยยน ปจจบนโครงการนเปนตนแบบใหกบหนวยงานตางๆ นาไปดาเนนการ โครงการบานสรางสรรค๑ เปนบานเปดทใหเดกเรรอน จะเขา-ออก เมอไรกไดตามความตองการของเดก โดยเนนสงทใหเดกมการปรบตวในการเรมทจะเขาบานอกครง มปจจยสใหเดก ตงแต อาหาร ทอยอาศย การรกษาพยาบาล การเรยนหนงสอตามความสามารถของเดก เสรมดวยการฝกอาชพ การเขาคายพฒนาตนเองและคายเสรมศกยภาพ กจกรรมผจญภย และการเยยมครอบครวเดก ปจจบนบานสรางสรรค๑เดก อยทคลอง 3 แวดลอมดวยธรรมชาต ใชชวตแบบเศรษฐกจพอเพยง มเดกอยในบานจานวน 86 คน เปนผชายลวน เดกทกคนเรยนหนงสอทงในระบบและนอกระบบโรงเรยน โครงการบานเดกใกลวด เปนโครงการตอเนองเนองจากการทไดนาเดกเรรอนไปบวชสามเณรทวดออย ทางวดใหใชพนทในการทากจกรรมกบเดกจดเปนทพกอาศยของเดก เดกเรรอนเองไดใชวถชวตแบบชาวบาน ตงแตการชวยงานวด การดแลแปลงเกษตร การศกษาธรรมะ ปจจบนโครงการนไดปดลง การทางานชวยเหลอเดกเรรอน เปนการทางา นทครบวงจรชวยเหลอเดกเรรอนได เพราะมทงโครงการในงานภาคสนาม บานพฒนาเดก และการสนบสนนกจกรรมทเสรมใหเดกคนสสงคมอยาง ประณต 4.บานอารมณ โครงการปฏบตการเรองเดกเรรอน สานกงานสงเสรมและประสานงานเยาวชนแหงชาต โดยกอตงขนเมอกลางเดอนมถนายน 2532 และโครงการนไดโอนใหรวมกบ โครงการบานบวขาว มลนธสงเคราะห๑เดกพทยา ซงมเดกเขาบานทงสน 11 คน พรอมเจาหนาท 2 คน เมอมถนายน พ.ศ. 2534 โดยมวตถประสงค๑หลกใหเดกเลกขายบรการทางเพศ เลกเรรอน และสามารถอยร วมกบสงคมได ปจจบนไดเปลยนเปนมลนธพอเรย๑ กลายเปนโครงการบานแรกรบและงานภาคสนามเพอเดกและเยาวชน 5.มลนธบานนกขมน ไดกอตงเมอป พ .ศ. 2532 โดยม Mr.Erwin Groebli เปนมชชนนารชาวสวตเซอร๑แลนด๑ ทานไดพบเดกเรรอนในยานรามคาแหง ดวยความรกและความสงสารจงเชาหองพกใหกลมเดกเรรอนไดพกผอนหลบนอน ตอมาเดกในกลมนไดชกชวนเพอนๆทเรรอนดวยกนเขามาอาศยมจานวนเพมมากขน จงเปนจดเรมตนมลนธบานกขมน โดยเนนการใหเดกเรรอนไดมครอบครว ปจจบนมทงหมดจานวน 17 ครอบครว ทอยในตางจงหวดและกรงเทพมหานคร 6.โครงการอาสาสอนเพอเดกเรรอนในเขตกรงเทพมหานคร กองสงเคราะห ส านกสวสดการ กรงเทพมหานคร โดยมการอบรมและเรยนรการทางานฝกงานภาคสนามกบ มลนธสรางสรรค๑เดก กบ คณะสงคมสงเคราะห๑ มหาวทยาลยธรรมศา สตร๑ โดยมการรบสมครครทจะไปทางานในพนทตางๆ ไดรบงบประมาณสนบสนนจากองค๑การทนเพอเดกแหงสหประชาชาต (ยนเซฟ ) เรมดาเนนการตงแตเดอนมถนายน 2534 เปนตนมา

ปจจบน ไดเปลยนชอของครททางานเปน เจาหนาทพฒนาสงคม และไดมการสรางเปน “ศนย๑สรางโอกาสเดก” จานวน 7 แหงดวยกน ในเขตกรงเทพมหานคร เจาหนาทมทงหมด 14 คน เปนเพยงแคลกจางชวคราว โดยไดเพมบทบาทของเจาหนาทพฒนาสงคมในการทางานกบชมชนเพมขน 7.องคกร PACT (แพค) แหงประเทศไทย ไดท างานรวม กบมลนธสรางสรรคเด ก ในการอบรมคนทางานดานเดกเรรอนในสวนงานภมภาคเพมขน ในป พ.ศ. 2534-2535 จงไดม โครงการสรางสรรค๑เดกอดรธาน โครงการสรางสรรค๑เดกสงขลา โครงการสรางสรรค๑เดกเวยงพงค๑ กลมพนธกจเพอสงคม ศนย๑สงเสรมการพฒนาบคคล โครงการเพอเดกเรรอน พนทสะพานพทธ กลมสอเพอเดกขางถนน โดยเนนกระบวนการทางานในพนท ทจะลงไปพบเดกในสถานทตางๆ พรอมทงเทคนควธการลงพดคยกบเดกเรรอน การสงตอเดกเรรอน การประสานงาน การแสวงหาทางเลอกใหเดก และสงสาคญคอกจกรรมเกม กลมสมพนธ๑ คายแล ะความผจญภย ในงานวชาการมการถายทอดองค๑ความรเรองพฒนาการของเดก จตวทยาของเดก การเรยนรการสนใจของเดกแตละชวงวย เปนตน 7.1 โครงการสรางสรรค๑เดกอดรธาน ไดดาเนนการในการชวยเหลอเดกเรรอนทจงหวดอดรธาน ซงมเดกเรรอนจานวนมาก ตอม า ไดดาเนนการ ตง เปน “มลนธเพอชวตเดก ” พรอมทงมหนวยงานตางๆทสนบสนนในการทางานบานเดกแสงตะวน และงานภาคสนาม เปนการชวยเหลอเดกเรรอนไดมาก แตเกดปญหาของเลขาธการมลนธเพอชวตเดก ละเมดทางเพศเดกผชาย เกดคดความตดคก และจาเป นตองยตมลนธเพอชวตเดก ตงแตป พ.ศ. 2542 เปนตนมา 7.2 โครงการสรางสรรค๑เดกสงขลา ไดดาเนนในการวเคราะห๑โครงการเดกเรรอนในอาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา โดยกลมททางานไดลงทางานภาคสนาม ซงไดรบงบประมาณจาก องค๑กรแพคแหงประเทศไทย เมอองค๑กรใหทนงบประมาณไดยตลง ทางโครงการสรางสรรค๑เดกสงขลา จาเปนยตโครงการลง แตบางโครงการยงดนรนของบประมาณหนวยงานภาครฐดาเนนกจกรรม 7.3 โครงการสรางสรรค๑เดกเวยงพงค๑ เรมตนจากการรวมตวของกลมบคคลทเหนปญหาเดกเรรอนและตระหนกถงปญหาทจะเกดกบ เดกเหลานในอนาคต และตองการหาคาตอบของ ปญหาทวาทาไม เดกเหลานจงออกมาเรรอน กลมบคคลดงกลาว คอ นายเรวต ยงยน นายถวล โชตวบลย๑ (บานรวมใจ ) นางสาวเกลดแกว สมมต และนายประสพชย เครอวงศ๑แกว (ครอ๏อด) ไดรวมจดตง “กลมสรางสรรค๑เด กเชยงใหม ” ขน โดยมนายเรวต ยงยน เปนหวหนากลม เมอเดอนสงหาคม 2535 และไดมการจดสงทมงานไปศกษาดงานทมลนธสรางสรรค๑เดก ในกรงเทพมหานคร เพอศกษาการทางานครขางถนน รวมทงแนวคดการทางาน “เชงรก” คอการรกเขาหาเดกเรรอนและเขาไปคลกคลกบเดกเรรอน “เชงรบ” คอการมสถานทรองรบเดกเขามาพานก เพอหาทางชวยเหลอในขนตอไป จากประสบการณ๑ทไดมานน เมอกลบมาทางกลมนจงไดดาเนนการจดเกบขอมลเดกเรรอนในจงหวดเชยงใหมเพอศกษาสาเหต ปญหา แนวผลกดนททาใหเดกเหลานอ อกจากบาน เขามาเรรอนในตวเมอง (เรมตลาคม 2535- มนาคม 2536) ในชวงตอมาไดมการเปลยนชอกลมททางานกบเดกเรรอนอกครง เปน “กลมสรางสรรค๑เดกเวยงพงค๑” และมการเปลยนมาเปน “กลมอาสาพฒนาเดก ”

และในปจจบนไดตงเปน “มลนธอาสาพฒนาเดก” ยงดาเนนการชวยเหลอเดกเรรอนอยางตอเนอง และใชงานวชาการมาปรบปรงการทางานใหเดกเรรอนคนสสงคมอยางประณต 7.4 โครงการสรางสรรค๑เดกเรรอนหญง สมทรปราการ ไดมการกอตงโครงการนไดเรมตนการศกษาสภาพปญหาของเดกเรรอนหญง และแนว ทางแกไขในระยะเวลาตงแตเดอนมถนายน 2535 ถง ตลาคม 2535 และไดดาเนนกจกรรมอยางตอเนอง ถงแมงบประมาณจากองค๑กรแพคแหงประเทศไทยจะสนสดลง และไดเปลยนชอกลม เปน “กลมพนธกจเพอสงคม ” โดยเนนการทางานครขางถนนโดยเนนพนทในจงหวดสมทรปราการสวนมากเปนเดกเรรอนหญงจานวนมาก โครงการบานเปด และโครงการบานพฒนาเดกเรรอน อยางตอเนอง ในปจจบนโครงการไดยตโครงการลงตงแต ป พ .ศ. 2550 เนองจากขาดแคลนงบประมาณในการดาเนนการ 7.5 ศนย๑สงเสรมการพฒนาบคคล เจาหนาทเมอร๑ซเซนเตอร๑ ไดลงมาฝกงานและศกษาการทางานในภาคสนามและไดดาเนนการในพนท ไดแก ตลาดคลองเตย พระโขนง บางนา แยกอ .ส.ม.ท. แยกสขมวทอโศก ซอยนานาเหนอ ไดมการดาเนนการ เปน “มลนธสงเสรมการพฒนาบคคล ” และไดมการงานทดาเนนการดานเดกเรรอนอยางชดเจน พรอมทงมบานพฒนาเดก และโครงการดแลผปวยเอดส๑ ปจจบนเปนมลนธไดขยายงานชวยเหลอเดกเรรอนและเดกดอยโอกาสทางสงคมหลายโครงการดวยกน มโครงการครขางถนนทลงพนทจานวน 3 ทาน ลงพนท 3 พนทดวยกน ไดแกพนทสะพานพทธ พนทแยกสขมวท อโศ ก แยก อ.ส.ม.ท. และถนนองรดนงต๑ แตกมการประสานงานกบเครอขายในการทางานกบเดกเรรอน 7.6 โครงการเพอเดกเรรอนพนทสะพานพทธ ผทรเรมการทางานและหางบประมาณในการดาเนนการมาตลอด คอ คณพชร หงษ๑พานช ทเปนครสอนโรงเรยนเอกชน และใชเวลาช วงเยนในการลงพนททางานกบเดกเรรอนสะพานพทธกวา 10 ป เปนแหลงการเรยนรของนกเรยน นกศกษา ตลอดจนประชาชนทวไปทสนใจการทางานชวยเหลอเดกเรรอน แตปจจบนไดยตโครงการ 7.7 กลมสอเพอเดกขางถนน เปนกลมทมาเสรมการทางานกบครขางถนน ในพนทตางๆทดาเนนการโดยใชงานศลปะ การประดษฐ๑ การทาผาบาตก มาคนหาศกยภาพของเดกเรรอน และเดกเรรอนกสามารถทากจกรรมเหลานอยางเตมใจเพราะเปนสงทเดกเรรอนชอบมาก แตปจจบนโครงการนไดยตแลว 8.เครอขายองคกรเพอเดกเรรอน เปนเครอขายททางมลนธสรางสรรคเดกไดรเรม โดยมสมาชกทงหนวยงานภาครฐและองค๑กรพฒนาเอกชน ไดเรมตนในเดอนมนาคม 2535 โดยหมนเวยนในการเปนประธานเครอขายองค๑กรเพอเดกเรรอน ปจจบนยงมการดาเนนตอเนองและมกจกรรมในการพฒนาเดก ไดแก โครงการสายใยรกพทกษ๑เดกเรรอน สาหรบครขางถนน ไดมการจดสมชชาคนทางานกบเดกเรรอน แตสวนมากเปนบคลากรของกรมพฒนาสงคมและสวสดการ กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย๑ 9.โครงการจดการศกษาแกเดกเรรอนจรจดในเขตเทศบาล กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย ไดเรมดาเนนการในการจดการศกษาตงแตป 2539 เปนตน ในขณะนนไดเรมจากเทศบาลทมความพรอมจานวน 9 แหง และไดเพมจานวน และเปลยนชอโครงการเปน “โครงการจดการศกษาแกเดกเรรอนในเขต

เมองเทศบาลนคร” สงกดกรมการปกครองสวนทองถน กระทรวงมหาดไทย แตมหนวยงานสงกดเทศบาลทดาเนนการตามโคร งการทงสนจานวน 32 จงหวด ซงมทงเทศบาลเมอง และเทศบาลนคร 39 แหง มตาแหนง “ครอาสาสอนเดกเรรอนในเขตเมอง” ซงเปนเพยงลกจางชวคราว แตยงไมไดบรรจเปนพนกงานของรฐ เพอใหการทางานชวยเหลอเดกสะดวกขน 10.โครงการครต ารวจขางถนน โดยกองบญชาการต ารวจนครบาล เปนการรเรมของทาน พล .ต.ต.สรศกด สทธารมณ๑ ไดดาเนนโครงการครตารวจขางถนน โดยใชตารวจชมชนสมพนธ๑ ทากจกรรมนรวมดวย จานวน 28 โรงพกดวยกนเรมดาเนนการตงแต วนท 1 กมภาพนธ๑ 2544 เปนตนมา โดยการทางานควบคกบองค๑กรพฒนาเอกชนในพนท เพอตองการใหเดกเรรอนมทพง และตารวจสามารถเปนทพงใหเดกไดดวย ลดความเสยงในการตกเปนเหยอของมจฉาชพ ยาเสพตด การตกเปนสนคาทางเพศและเปลยนพฤตกรรมของเดกเรอรนใหเปนไปในทางทดขน สามารถปรบตวใหอยในสงคมไดอยางป ลอดภย พรอมทจะกลบไปอยกบครอบครวหรอผอปการะไดตอไป ในปจจบนเหลอผปฏบตอยทสถานตารวจนครบาลบางซอ 1 แหงเทานน ควรทจะมดาเนนการอยางตอเนอง สาหรบโครงการครตารวจขางถนน กองตารวจรถไฟ ยงมการดาเนนการอยทสถานรถไฟหวลาโพง โดยใชตรถไฟเปนหองสมดและหองเรยนของเดกเรรอน 11.มลนธชวยเหลอเดก โดยไดเรมโครงการตงแตป 2545 เปนโครงการครสญจรทมาภายใตมลนธสรางสรรค๑เดก ตอมาเมอดาเนนการจดตงเปนมลนธชวยเหลอเดก จงเปนโครงการครเทาเปลา ทลงไปทางานกบเดกเรรอนในจงหวดขอนแกน และไดมโครงการบานลกรก ในการทชวยเหลอเดกอยางครบวงจร โดยเดกเรรอนเหลานไดกลายเปนสวนหนงของชมชน 12. โครงการจดการศกษานอกโรงเรยนเพอพฒนาทกษะชวตเดกเรรอน ของศนยสงเสรมการศกษานอกโรงเรยนส าหรบกลมเปาหมายพเศษ ส านกบรหารงานการศกษานอกโรงเรยน กระทรวงศกษาธการ เปนโครงการทดาเนนการชวยเหลอเดกเรรอนตามจงหวดตางๆ เรมดาเนนการตงแต ป 2546 เปนตนมา โดยเรมการจดการศกษาสาหรบเดกเรรอน 18 จงหวดดวยกน โดยการใชตาแหนง “ครพฒนาทกษะ ชวตเดกเรรอน” ลงไปทางาน และใหครเหลานไปสงกดกบ สานกการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยอาเภอเมอง ในจงหวดตางๆ แตสงทพบคอผบรหารขาดการใหความสาคญในการจดการศกษากบเดกเรรอน ซงเปนกลมหมายของสานกน 13.ศนยคมครองสวสดภาพและพฒนาเดก มลนธเอช เอช เอน เพอเดกไทย ไดดาเนนการเปดอยางเปนทางการ เมอวนท 10 ตลาคม 2552 โดยเนนโครงการงานภาคสนาม และบานพฒนาเดกสาหรบเดกเรรอน โดยการใชวถชวตของเดกเรรอนแบบเศรษฐกจพอเพยง จะเหนไดวาครขางถนนเปนงานทมทมาทไปอยางชดเจน แตละหนวยงานทใชรปแบบครขางถนนนนไปปรบเปลยนการการดาเนนการจดใหเหมาะสมกบพนทของแตละหนวยงานทรบผดชอบ ความส าคญของครขางถนน

ดวยการทางานกบเดกเรรอน บคคลทรจกเดกเรรอนและเดกเรรอนไววางใจเปนอยางมาก พรอมทจะเปดเผยชวตของตนเอง พรอมทจะมการเปลยนแปลงกบของการใชชวตเดกเรรอน เปนเดกปกตทวไป คนสครอบครว ชมชน และสงคม จดทสาคญอยท “ครขางถนน” 1.ครขางถนน เปนคนแรกทพบเดกเรรอน และใชกระบวนการทางจตวทยาใหเดกเรรอนยอมรบในตวครขางถนน 2.ครขางถนน ทางานกบเดกเรรอนดวยความเตมใจ ตงใจ ทมเท และมความจรงจงจรงใจกบเดกเรรอนทกคน 3.ครขางถนน เปนสะพานเชอมความสมพนธ๑ในการหาทางเลอกใหกบเดก พรอมกบเปนนกแสวงหาโอกาสใหกบเดกทกคน เปนคนทถากถางทางใหเดกเรรอนทกคน 4.ครขางถนน เปนบคคลทอดทนตอพฤตกรรมของเดก ขยนหมนเพยรลงไปไตถามสขทกข๑ของเดก พรอมทงเปดโอกาส ใหโอกาสแกเดกเรรอนทกคน 5.ครขางถนนเหมอนพอพระ เทวดา นางฟา ของเดกแตละพนท เพราะเดกเรรอนจะบอกกบแขกผไปเยอนวา ถาไมมครขางถนน พวกเขาทกคนไมมทยน ไมมใครหรอกนะทจะมานงคย นงกนขาว พาพวกผมไปเทยว ไปออกคาย ครจงสาคญกบพวกผมมาก เปรยบเสมอนกบ ATM เคลอนท เวลาผมหวกเหมอนมพระมาโปรด เวลาผมไมสบายครกเหมอนหมอมารกษาผม เวลาผมเหงาครกปลอบโยนใหมกาลงใจในการตอส เวลาพวกผมทะเลาะกนครเปนผหามมวยทดทสดและยตธรรมดวย ครจงเปนแกวสารพดนกใหผมตลอดเวลา 6.ครขางถนนเปนผททางานถงกลมเปาหมายทคนทวไปจะเขาไปคนหาช วตเดกเหลานไดยากมาก ครขางถนน เปนครทลยหาเดกทไมมใครตองการแลว แลวฟนฟจนเขากลบมาเปนคนดของสงคมได เปนครทสดยอดมาก 7.ครขางถนน เปรยบเสมอนผสรางโลกของเดกเรรอนใหเปนจรงมากขน เพราะครขางถนนเปนผชแนะ ชแจง แสวงหาทางเลอกใหกบเดกเรรอน ถงแมจะโตแคไหน ไปทางานทไหน เดกเรรอนกจะเรยกหาครขางถนนของเขาเสมอ คณลกษณะของครขางถนนทจะท างานกบเดกเรรอน 1.เปนคนทมความเมตตา ใจด เปนมตร 2.เปนผทมความคดสรางสรรค๑ คดคนหารปแบบ แสวงหาทางเลอก ในการชวยเหลอเดกเรรอน 3.เปนผทมอารมณ๑ขน สนกสนาน ราเรง เหนแลวอยากเขาใกล 4.เปนผทมมนษย๑สมพนธ๑ทดในทกระดบ 5.เปนผรบฟงทดของเดกเรรอน และเพอนททางานรวมดวย 6.เปนผทมความยดหยนตอการทางานได พรอมทงการปรบตวไดในทกสถานการณ๑ 7.เปนผทมความทมเทในการทางาน มความอดทน ความเพยร 8.เปนผทมความตงใจอยากชวยเหลอและใหโอกาสกบเดกเรรอน

9.เปนผทเปนทพงของเดกเรรอนไดตลอดเวลา 10.เปนผทมความพรอมในทกษะทจาเปนตอการทางาน การสงเกต การตงคาถาม การวเคราะห๑ การโนมนาวใหเดกเรรอนเหนความสาคญของตวเดกเอง 11.เปนผทเรยนร คนควา หาองค๑ความรตลอดเวลา 12.เปนผทมเครอขายในการทางานชวยเหลอเดกเรรอน ทงในระดบพนท ระดบหนวยงาน และประสานงานกบหนวยงานทเกยวของ 13.เปนผทมบคลกภาพทเปนแบบอยางทด

บคลกภาพของครขางถนนในการทางานกบเดกเรรอน (1) ครทมใจเพอพฒนาเดกเรรอนตอง “เกาะตด” มความปรารถนาดตอเดกเรรอน จากประสบการณ๑ทางานทผานมา พบวา ครบางคนมาทางานเพอ เปน “ทางผาน” เมอมตาแหนงไดรบการบรรจเปนราชการกจะจากไป (2) ครตองมหลกการทางานคอ การใหโอกาสและการไมคาดหวง พรอมทจะใหอภยแกเดกเรรอนเสมอ (3) คนทางานดานชวยเหลอเดกเรรอนตองเปนคนทมใจรกงาน รกเดก มความเสยสละ อดทนตอความไมนงของเดกเรรอน และตองมทกษะในการจดการกบปญหาของเดกเรรอน (4) ครตองสรางพนทการเรยนรโลกกวางใหกบเดกเรรอน เพอเปนการปองกนปญหา โดยเฉพาะเรองขอมลของเดกเรรอน (5) ครเดกเรรอนตองเปนคนทมใจในการทางาน ความรก ความศรทธาในงานททา อยทพ นฐานของการมคณธรรม จรยธรรม เปนตนแบบทด ตองมจตใจและวญญาณแหงความด (6) ครททางานกบเดกเรรอน ตองเปนคนทรจกการเชอมโยงกบหลายๆ สง โดยเฉพาะการตดตามเดกเรรอนอยางตอเนอง ตองใชความอดทน ใหโอกาสแกเดกเรรอน ใหอภย (7) การเปนครเดกเรรอน ตองทาใหเดกรสกวา ครเปนคนทเขาใจไมใชคนอน เปนพวกเดยวกบเดกเรรอน แลวดงเดกเรรอนเขามามสวนรวมในการแกไขปญหารวมกน ปฏบตตอเดกเรรอนไมเปลยนแปลง แมวาเดกเรรอนจะกระทาความผด เขา-ออกคก หรอสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชน ฯลฯ ครถงจะสามารถตกเตอนเดกเรรอนได เพราะรกดวยความแนบสนทใจ รกเหมอนลกหลาน ไมวาเดกเรรอนจะตกอยในสถานการณ๑ใดๆ (8) ครททางานกบเดกเรรอน ตองทางานภายในจตใจของเดกเรรอนดวย วาเดกเรรอนหมกมนในเรองอะไร ครตองคอยๆ เปดใจกบเดก เพอใหเดกเรรอนพรอมทจะรบสงดๆทครเรรอนเตรยมให แลวเดกเรรอนเปนผเลอกทางทเขาจะเดนเอง และครตองประคองในขณะทเขากาลงตดสนใจทดลองในการดาเนนชวตแบบใหม

(9) ครททางานกบเดกเรรอนตองทางานใหเปนวถชวต ทไมสามารถแยกออกจากชวตสวนตวได มนเปนอนหนงอนเดยวกน เมอครสามารถประสานเขาดวยกนไดจะรสกผอนคลายและสามารถทางานไดตลอด (10) ครตองทางานแนวคดกบผใหญทเกยวของดวย มมมองของผใหญทมตอเดก ไมใชวาเขาเปนเดกเรรอนทสรางปญหาให กบสงคม ใหมองวาเขาเปนเดกทควรไดรบโอกาสทดเหมอนลกหลานของเรา อยากใหผใหญมองเดกดวยความรก ความเขาใจ อยาไปมองวาเดกเรรอนเปนโจรเปนขโมย อยาตตราเดกเรรอนวาเปนคนเลว (เหมารวม) มนเปนแรงกดดน ทาใหเกดการแบงแยกในสงคมมากขน (11) ครเดกเรรอนตองเปนตวแบบใหกบเดกเรรอน คณตองพรอมทจะเปนแบบอยางทดใหกบเขา มความกระตอรอรน ขวนขวายในการทางานเพอใหมปญญาไลทนกบปญหาความตองการของเดกเรรอน ครขางถนนกบการท างานกบเดกเรรอน ศกษาเบองตน ทมความจ าเปนในการท างาน 1.ศกษาเอกสารงานวจย การทางานขอเขยน บทบนทก และกรณศกษา อยางกวางขวางเพอชวยใหเขาใจไดดถงสภาพชวต สาเหตการเรรอน ตลอดจนประสบการณ๑ของการทางานกบเดกเหลาน 2.พดคย แลกเปลยน เรยนรประสบการณ๑กบคนทางานดวยกนในแตละพนท เพอชว ยใหคนทางานทราบถงวธการทางาน การแกปญหา การชกจงโนมนาวตลอดจนถงความตงใจมนในการทางาน 3.ศกษาดงาน เยยมเยยนโครงการททางานกบเดกเรรอน และสมผสชวตของเดกเรรอนในพนทตางๆ วธนจะชวยใหไดเหนวถการดาเนนชวตตลอดจนพฤตกรรมของเดกเรรอนแตละพนททไมเหมอนกน อกทงยงชวยใหเหนวธการทางานของครขางถนนอยางเปนรปธรรม 4.เขาศกษางาน และสมผสกบเดกเรรอนในบานตางๆ ทเดกเขาไปอย ทงบานแรกรบ บานพฒนาเดกเรรอน วธนจะชวยใหไดสมผสกบเดกอยางใกลชดยงขน เพราะเดกเรรอนทยอมเขามาอยภายในบานตางๆสวนใหญจะไดรบการโนมนาว และพดคยจนเปนทเขาใจกนดพอสมควรแลว การเรยนรและการสมผสชวตเดกเรรอน 1.ตระเวนไปในทชมชนทเดกเรรอนมกอยอาศย ไดแก สวนสาธารณะ ศนย๑การคา ตลาดสด บานราง ตกราง ปายรถเมล๑ สถานบรการ วดใหญๆ ใตสะพานรมแมนา สถานขนสง สถานรถไฟหวลาโพงหรอทอนๆ ตามจงหวดตางๆ เปนตน 2.สงเกตและตดตามวถชวตของเดกเรรอน และสภาพแวดลอมอยางตอเนองหลายๆวน เพอทาใหเกดความคนเคยกบคนทวไป และคนเคยกบเดก จนเดกเหนเปนเรองปกตธรรมดา ถาวนใดครขางถนนไมมาเดกจะตองตงคาถามวา “ครหายไปไหน” 3.เมอพบเดก ในระยะแรกๆ ควรจะแสดงกรยาทกทาย เชน การยม ผงกศรษะ หรอพดคยแสดงถง ความรสกหวงใย ถามสารทกข๑สกดบวาเปนอยางไรในชวงทไมไดพบกน ซง แสดงถงปรารถนาดตอเขา เพราะพฤตกรรม เชนนเปนทตองการของเดกเรรอน

4.การสมผสชวตเดกๆ เหลานในพนทตางๆ ทเดกอาศยอย ควรไปดวยการแตงตวงายๆ สบายๆ ปกต แตเรยบรอย เหมอนชาวบานทวไป ทไมควรกคอ การแตงกายคลายตารวจ เพราะจะทาใหเดกกลวและหนไป 5.เมอรสกคนเคย และสงเกตเหนวาเดกไมกลวกเขาพดคยเปนกนเอง โดยใหอยในระดบสายตาเดยวกน เชน หากเดกนง ครขางถนนกควรนงคยกบเดก สงทสาคญกบเดกเรรอน คอการทางานทกอยางทเดกเขามสวนรวมดวย เชน การนงกนขาวกบพวกเขาในวงเดยวกน การเลนกฬาดวยกน เปนตน 6.การพดคยกบเดกควรเรมดวยเรองงายๆ และสอดคลองกบสถานการณ๑ในขณะนน เชน หากเดกกาลงเลนอยกควรพดคยในเรองทเดกเลน เรองการเจบไขไดปวยของเดกเรรอน เขาจะรสกวาครเปนหวงเขา 7.การคนเคยกบเดกหนงคน จะชวยใหสามารถสอถงเดกคนอนไดไมยาก เพราะเดกจะเปนตวกลางเชอมไปถงเดกคนอนๆ ในกลมเดยวกน 8.ภายในกลมเดก จะตองพยายามจาคาพดและศพท๑เฉพาะทเดกๆใชภายในกลม และใชใหเปนจะชวยใหการเขากลมเปนกนเองมากขน ทงทาใหเขาถงความรสกหรอโลกของพวกเขาได เมอครขางถนนไปอยในโลกของเขาได เดกเรรอนจะรสกวาครขางถนนเปนพวกเดยวกน จะเปดเผยความเปนตวตนของเขาใหกบครขางถนน 9.ตองจาชอเดกทกคนในกลมใหได จะชวยใหเปนกนเองมากขน และใชในการซกถามถงก นไดวาขณะนคนนน คนนไปอยทไหน เดกเรรอนจะเปนผสอสารใหครขางถนนไดทราบความเคลอนไหวของเพอนเรรอนดวยกน และสามารถชวยเหลอเพอนไดในยามทตองการความชวยเหลอเรงดวน เชน เดกปวยนอนโรงพยาบาล เดกเรรอนถกจบ เปนตน 10.การพดคยอยางเปนกนเอง จะทาใหไดรถงความเปนอยของเดกแตละคน วานอนทไหน เพอนสนทคอใคร กลมเพอนมใครบาง ชอบไปเทยวทไหน หาเงนมาไดอยางไร บานอยทไหน ควรจดจาสงเหลานและบนทกรายละเอยดไวในสมดเปนประจา

ขอพงระวง ! ไมควรจดบนทกตอหนาเดก 11.ในการปฏบตงาน ควรจะมจดนดพบ และเวลาทแนนอน เพอใหเดกรวายงมคนทเปนหวง และเดกสามารถพงพาได 12.ถาเปนไปได ควรลองใชชวตอยกบเดกดสกครง วาวนหนงๆ เขาดาเนนชวตกนอยางไร ถาทาไดถงขนาดน จะเปนการสรางความยอมรบและความไวเนอเชอใจอยางมากในกลมเดก

การท างานกบเดกเรรอนตองใสใจไวตลอด 1.ควรเลยงการใหเงนแกเดก แตใหในสงทจาเปนแกเขา เชน พาไปกนขาว ถาเดกหว พาไปหาหมอ

เมอเดกปวยทเกดอบตเหต พาไปเทยวเปนกลม หรอการจดทศนศกษา การเขาคายในประเดนตางๆ 2.การสมผส เชน การกอด การยอมใหเดกซบตก เปนการเสรมสงทเดกเรรอนขาดไดมาก นนคอ

การขาดความอบอน จนถงตองหนออกจากบานมาเรรอน

3.ถาเดกจบหรอกอดคร ไมควรปดมอหรอผลกเดกออก เพราะถาทาเชนนแล ว เดกจะเขาใจวาครรงเกยจหรอเสแสรงไมจรงใจกบเดกเรรอน

4.การวางตวใหเปนแบบอยางทด การทาใหเดกรกและศรทธา จะทาใหเดกเหนดเหนชอบกบคาชแนะของครขางถนน

5.จาไวเสมอ “คาสอนทางศลธรรม ” เชน ทาอยางนน อยางทาอยางนมนไมด และการใหระเบ ยบวนยมาก คอความลมเหลวแตแรกเมอรจกกน เพราะเดกถกสงสอนอยางนาเบอหนายมาจากครอบครวและโรงเรยนแลว

6.การรถงเบองหลงแทจรงของเดก จะตองเกบเปนความลบเพอหาทางแกไขชวยเหลอ อยาไดนาความลบและปมดอยของเดกมาใชลอเลยนกน เชน การขายบรการทางเพศ หรอใชคาพดทตรงไปตรงมา เชน ไอคอม ไอเป ไอต๏ด เปนตน

7.เมอเดกเลาหรอพดอะไรใหฟง จะตองสนใจและตงใจ แมจะรวาบางครงสงทเดกพดมานนเปนเรองโกหก หรอเปนเรองธรรมดาๆ กตาม โดยไมแสดงความเบอหนวยหรอรเทาทน เพราะค วามสนใจของครขางถนนจะชวยใหเดกรวาครยอมรบ และเปนเพอนกบเดกเรรอน ซงเปนสวนสาคญททาใหเดกเกดความเขาใจ และพดความจรง

8.ตองเขาใจวาเสอผาทเดกสวมใสอยนนแมจะสกปรก แตกมความหมายและคณคาสาหรบเดก อยางนอยกทาใหเดกเรรอนสามารถออกทางานหาเงนได เราไมมสทธและไมควรนาชดชองเขาไปทงจนกวาเดกเรรอนจะยนยอม หรอนาไปทงเสยเอง

9.การรบประทานอาหารรวมกบเดกในพนทเปนการสรางความเปนกนเอง ทาใหเดกเกดความอบอนเสมอนครอบครวหนง และเปนการทาใหเดกรสกวาเดกกบครเปนเหมอนครอบครวเดยวกน

10.จงจาไวเสมอ ตองพดแตความจรง และรกษาคาพดทใหไวกบเดก 11.จะตองไมลมวา บคคลทแวดลอมเดกเหลานนอย เชน พอคา แมคา พนกงานทาความสะอาด ยาม

ลวนแตเกยวของกบเดกทางใดทางหนง เพราะการทครขางถนนรจกกบคนเ หลาน จะทาใหครขางถนนไดรจกและเขาใจไดมากและเรวยงขน

การแสวงหาความในใจของเดกเรรอนใหพบ 1.การพบปะกนบอยครง และรวมกจกรรมอยางสมาเสมอกบเดกจะชวยใหเรารถงความในใจและ

ความตองการของเดกเรรอนทแสดงออกมาในรปแบบตางๆ เชนการพดคย การเลาถงความฝน การวาดภาพ การเขยนเรยงความ ตลอดจนการรบรเรองราวตางๆ กนจากเพอนในกลมเดยวกน ซงจะเรมตนดวยเรองงายๆในชวตประจาวน ไดแก การกนอย หลบนอน การไปเทยวเลนในสถานทตางๆ การเจบปวย ตลอดจนถงเรองทสาคญในชวตทมาเกยวของ ไดแก พอแม รวมถงคนทเกยวของในครอบครว โรงเรยน จนถงความตองการทแทจรงเมอโตขนเปนผใหญ

2.กจกรรมทสรางความสมพนธ๑จะชวยใหคนพบ “ทกษะพเศษ” เฉพาะตนในตวเดก เชน การชอบกฬา ศลปะ ชอบรองเพลง เตนรา เลนดนตร ชอบอปกรณ๑ตางๆ ตลอดจนถงมทกษะในขนสามารถกระทาได

คอ วาดภาพเกง รองเพลงเพราะ ประดษฐ๑สงของได อานหนงสอเกง คดเลขเรว เลานทานคลอง แสดงบทบาทไดด

การคนพบสงเหลานในตวเดก จะชวยใหสามารถจดกจกรรมและหาสถานททตอบสนองทกษะพนฐานและความตองการของเดกได

3.ตองหมนสงเกตและสนใจในเรองรายละเอยดตางๆของเดก เชน อาการทเหมอลอย นงซม นงรองไหคนเดยว นอนซม แสดงอาการกาวราวตางๆ การหายไปจากกลม เพราะการแสดงวาเดกกาลงประสบปญหาเหลานจะทาใหชวยเหลอเดกไดทนทวงท

หลกการสรางสรรคกลมสมพนธ 1.โดยปกตเดกเรรอนสวนใหญจะมกลมของตนเองอยแลว แตมกจะรวมกลมไปในทศทางตางๆ

เชน ยาเสพตด ลกเลกขโมยนอย หรอไมกตกเปนเครองมอผใหญในทางทผด เชน การใชแรงงานเดก การขายบรการทางเพศ การถกลอลวงใหถายภาพลามากอนาจาร การเกยวของกบยาเสพต ด เปนตน กจกรรมสาหรบกลมจงเปนเรองสาคญ โดยสามารถเรมไดจากการสรางความสมพนธ๑ดวยการนากลมไปทศนศกษา จดเกมและสนทนาการในกลมเนนความสนกสนาน จนถงกลมคายสมพนธ๑ และกจกรรมกฬาสามคค ทางานรวมกน เชน การพฒนาความสะอาด ตลอดจนการคดแกไขปญหารวมกน

2.กลมสมพนธ๑นน เราจะตองรวมเรยนรกบเดกโดยเฉพาะชวตและประสบการณ๑บนถนนของพวกเดกเรรอน ตลอดจนวธการแกไขปญหาในลกษณะตางๆ ทพวกเขาใชในชวตประจาวน เชน การอย การกน การนอน การหลบหนจากการถกจบกม การเรมลกษณะนจะชวยใหเกดการรวมคดแลกเปลยนกอใหเกดการเรยนรอยางเปนธรรมชาตของเดก โดยเฉพาะประสบการณ๑ใหมๆ ทจะเปนประโยชน๑ตอเดกทเขามาอยในกลมไมนาน

3.สงทตองตระหนกคอ การจดกจกรรมสาหรบกลมนน จะตองใหเดกๆ มสวนรวมในการแสดงความคดเหน โดยครใหคาปรกษาและใหขอมลเพมเตมในกรณทเดกตองการ ซงจะทาใหเดกเกดความรสกวาไดมสวนรวมในกจกรรม

4.เมอเกดเหตการณ๑ทะเลาะววาทขนภายในกลม ถาถงขนลงไมลงมอตอยกน จะตองเขายบยงทนทและไมดวนสรปวาใครผดหรอถก แตควรใหทงคหางจากกนจนอยในอารมณ๑ปกต ถงคอยพดคยกน อยาลมวา “เหตการณ๑เชนนมกเปนเรองทเกดขนอยเสมอๆ ภายในกลม” ซงเมอทะเลาะกนแลวไมนานเขากจะถกคอกนดเหมอนเดม คบกนอยางเดม

5.ปกตแลวแตละกลมจะมเดกคนหนงเปนผนา การสมพนธ๑ไดดกบผนา จะชวยใหสา มารถผลกดนกจกรรมไปในทศทางสรางสรรค๑ไดงาย เพราะผนาจะมอทธพลในการจงใจเดกคนอนๆ ไดงาย

หลกการเสาะหาและเยยมบานเดก การทางานกบเดกเรรอน การเสาะหาและการเยยมบานเดกเรรอน เปนอกวธการหนงทคนเดกเรรอน

สครอบครวดงเดมของเดก เปนการทางานกบครอบครวของเดกดวย โดยมวธการดงน

1.การเสาะหาบานเดกจนพบ จะชวยใหเรารจกเดกดขน และอยาลมวาคาพดของบานใกลเรอนเคยงนนจะชวยใหขอมลเกยวกบเดกชดเจนขน เพราะพอแมบางคนมกจะไมยอมพดถงขอบกพรองของตนททาใหเดกหนออกจากบาน สวนใหญมกจะกลาวโทษลงทเดก

2.การไปถงบานเดกจะทาใหขอมลกระจางขนในหลายๆ ดาน โดยเฉพาะจะไดนามาเปรยบเทยบกบขอมลทไดรบจากเดก ทาใหการทางานชวยเหลอและพฒนาเปนไปไดงายขน

3.การจะไปบานของเดกนนควรถามความเหนของเดกเสยกอนวาอนญาตหรอไม เพราะการทาเชนนแสดงถงการเคารพและใหเกยรตเดกดวย อกทงยงอาจจะไดขอมลเพมเตมขนจากเดกกอนทจะไปยงบานของเดกเรรอนอกดวย

4.เมอพบกบพอแม ผปกครองของเดก ครขางถนนจะตองสภาพและแนะนาตนเองดวยภาษางายๆและอยาพยายามพดจาวารายหรอกลาวหาวาเดกเปนตนเหต ทาใหเดกหนออกจากบาน แตควรรบฟงอยางสงบและเลาใหทราบถงความเปนอยของเดกในปจจบน เพอทจะไดสงเกตถงทาทของ พอแม ผปกครองเดกวาเปนอยางไร

5.หากพอแมของเดกคนใดทครขางถนนไปพบ แสดงความเสยอกเสยใจและราพ งถงลกดวยการรองไหฟมฟาย ควรทาตวใหสงบแลวหาโอกาสพดคยใหความหวงและกาลงใจ

6.ทกครงทกลบจากการเยยมบาน ควรเลาใหเดกรบรถงความรสกของพอแมโดยเฉพาะความหวงใยทพอแมมเดก แตจะตองไมสรางเรองโกหกขน เพราะจะเปนผลรายตอเดกไดในภายหลง ถาเปนไปไดลองพยายามชกชวนเดกไปเยยมบานดวย เมอสามารถทาความเขาใจและสมพนธ๑ทดกบบานเดกได

7.ควรหาเวลาไปเยยมเดกบอยครง จนสามารถเปนกนเองและคนเคยกนด และทกครงจะตองไมลมเลาถงความเปนอยและพฒนาการของเดกทเกดขน จะทา ใหพอแม ผปกครอง รวาลกอยในททปลอดภย จากนนคอยๆ เลยบเคยงถงความรสกของพอแม ผปกครองตอลก หากทาทและการยอมรบมมากขนกควรขออนญาตใหพอแม ผปกครองพาลกมาพบกบครขางถนนในโอกาสตอไป

8.การพาเดกไปเยยมบาน เพอใหเดกอนใจดวยการพดใหความมนใจ และรบรองในความปลอดภยของเดก และใหคามนสญญาดวยวาจะพาเดกกลบมาดวย ถาเดกยงไมตองการทจะอยบาน อาจจะใหเดกพาเพอนสนทของเขาไปดวยอกสก 1 หรอ 2 คน เพราะจะชวยสรางความเชอมนแกเดกไดมากขน

9.สงทจะตองระวงเปนพเศษในการเยยมบานเดก คอ การรบปากจะชวยเหลอทางวตถและการเงน หรอการสญญาแลวไมทาตามทใหไว จะทาใหขาดความเชอถอตอกนได

10.เมอเกดการยอมรบขนในพอแมของเดกแลวถงจะคอยๆ ชแจงใหเขาใจถงเหตผลทเดกตองหนออกจากบาน รวมทงวชาการโนมนาวและผกจตใจใหเดกรกบานและอยได

11.ในการพาเดกเยยมบาน ถาเปนไปไดควรนาเดกคนอนไปดวย รวมทงใหเดกรายทจะกลบบานมของตดไมตดมอไปดวย เพอสรางความผกพนกบครอบครวใหเปนอนด

12.ในการนาคนอนๆ ไปดวย จะเปนสวนสาคญในการชวยเหลอเดกคนอ น ใหหวนกลบสครอบครวไดอก

13.ทกครงทไปบานเดก อยาลมบนทกขอความตางๆ ทไดรบรและไดเหนดวย 14.ในรายทไมสามารถหาครอบครวพบ หรอเดกไมสามารถอยกบครอบครวได อยาลมวาญาตยง

เปนทางออกหนงได ครขางถนนเปนผทไดพบเดกเรรอนกอน ใหเดกเหลานไววางใจแลวเดนตามครขางถนนเขาสการ

พฒนาในดานตางๆ ตงแตการเขาบานเปดขององค๑กรพฒนาเอกชน หรอการกลบคนสครอบครว การหางานทา เมอกระบวนการของครขางถนนดาเนนการ การสงตอเดกไปยงหนวยงานทเกยวของในการพฒนาเดกเรรอนตอไป

ตวอยางกรณศกษาทไดสมภาษณ กรณศกษาท 1 อดตเปนเดกเรรอน/มครอบครว/มงานทา/แตมาใชชวตทสวนลมพนเปนบางครง ชอ สธน (นามสมมต) อาย 22 ป สธน เปนอดตเดกเรรอน ทใชชวตการเรรอนตงแตอาย 8 ป พรอมกบพอเลยง อยทสวนล มพน มบานเปนเพงเลกๆ โดยใชรมคนใหญกนเปนทนอน และมทนอนพรอม ในตอนกลางวนจะเกบไวทปอมตารวจ แลวไปนอนเอาแรงทสวนลมพน เวลากางรมแลวจะไมมใครรวานคอบาน เวลานอนจะตองลอดเขาไป โดยพอเลยงจะรบจางโบกรถทมารบประทานอาหารหรอเ ทยวสถานบรการหลงสวน ตอนกลางวนรบจางทวไป ไมสามารถเลอกงานทาได เพราะไมมบตรประชาชน สวนแมไดเสยชวตมาแลวประมาณ 2 ป สธน เมอมาทสวนลมพนกจะมาทศนย๑สรางโอกาสตลอด และมาเยยมพอเลยงดวย สธน เคยชวตตงแตการขอทาน ไดเงนมากใหแมหมด แมจะเอาไปกนเหลา ซอขาวใหกนบางเปนบางครง ชวงนนอายประมาณ8-9 ป หลงจากนนสธน กใชชวตเกยวกบการเกบขยะ เกบขวดพลาสตก กระปองนาอดลมขาย โดยมแมกบพอเลยงขบรถไปเกบตามทตางๆ ไดมากมาซอขาวกน แมเรมไมสบาย แตแมกยงกนเหลาอย ในขณะนนผม ไมมเอกสารทางทะเบยนราษฎรใดๆๆทงสน จงไมมโอกาสไดเรยนหนงสอ ถงครบางคนพยายามทจะเอาผมเขาสถานสงเคราะห๑ เขาเรยนทมลนธฯตางๆ แตผมยงมแมอยทาใหผมไมอยากไปไหนทงนน ผมไมอยากจากแมผม ผมรบแมมาก แตสธน กเรมโต ทจะอยากเหมอนนก อยากทจะโบยบนแลวนะ โดยคดตามประสาเดกวาหาเงนไดแลว กลวทาไมตองอยกบแมดวย เรมตดเพอน ดมกาว แลวตอดวยตดยาเสพตด ยาบานะคร (แคทดลองเลนๆๆเทานน ไมจรงหรอก แลวกเรมยายทนอนไปนอนกบเพอนทใตสะพานเบลเยยม ตอนนนมเดกเรรอนทรวมกลมประมาณ 15-20 คนทนอนนน มความสขมากใครมเงนกไปซออาหารมากนกน คนทมแฟน(ถาผชายไปอยเพอนชายคนอนกไปรวมหลบนอนกบเมยเพอนได เรยกวาสลบคกนบอยมากเลย) ตอน

นนเมอ 10 กวาทแลว มครมาใหความรเรองโรคเอดส๑ แลว แตเพอนของผมไมมใครเชอ ทกคนบอก “กไมกลวโรคเอดส๑ แตกกลวอดมากกวา” ผมถกจบถกสงไปทสถานแรกรบบานปากเกรด ในชวงนนผมเกลยดพวกประชาสงเคราะห๑ พวกตารวจมาก ผมอยไดประม าณ สก 3 เดอน แมกไปรบผมกลบมา ตอนนนครสรพล (คร กทม . ดแลผม ปจจบนครพล ตายไปแลว) ผมกเรมประมาณ 14-15 ปแลว และผมกเรมตดการเลนเครองเลนตอนนนมรานเครองเลนมาตงทสวนลมพน ผมเลนทกวนเลย ผมไปใชชวตกบกลมทเคลอนยายเครองเลนไปตามสถานทตางจงหวดหลายแหงดวยกน บางครงกมเพศสมพนธ๑กบเดกผหญงบาง บางแหงกขอเปนเมย มลกดวย แตดวยความทผมอยไมนงสดทายกกลบมาทกรงเทพ กลบมาครงนแมผมตายเพราะกนเหลามาก เหลอแตพอเลยงทยงรบจางโบกรถราน อาหารอย บางครงพอกไปรบจางใชแรงงาน(ยกของ) พอเลยงไมมบตรประชาชน สธน ไดบอกถงความแตกตางระหวางการมบตรประชาชนกบไมมบตรประชาชน 1.ถาไมมบตรประชาชน เวลาถกจบตารวจจะเหมาเปนตางดาวทนท จะถกไปขงรวมท สวนพล กวาจะไดออกกหลายวน หรอบางครงกเปนเดอน 2.ถาถกจบใหตรวจฉ และถาเปนฉสมวง ไมมบตรประชาชน จะถกดาเนนคดทนท แตถามบตรประชาชน การดาเนนการจะเปนไปตามขนตอนทนทเหมอนกน 3.มบตรประชาชนเวลาเดนทางไปไหนมาไหนกสะดวกไมตองระวงวาจะถกจบ แตถาไมมบตรประชาชนจะไปไหนกกลวทจะถกจบ หรอไปไหนกตองระวงตวเปนอยางมาก 4.การไมมบตรประชาชนในเรองการรกษาพยาบาลจะไมไดรบความใสใจเทาทควร ปจจบน สธน มงานทาแลว เชาบานอยกบภรรยาซงกาลงทองอย ทางานเปนสาวโรงงาน แตถาเกดปญหาททางาน กจะออกมาอยทสวนลมพนจนกวาจะทาใจไดแลวถงจะกลบไป โดยใหเหตผลวา 1.มาทสวนลมพนแลว รสกวาไดกลบบาน ไดมาหาครทรจก อยากไดคาปลอบโยน 2.บางครงกไดมโอกาสชวยงานครทศนย๑สรางโอกาส ดแลนองๆ รสกวาตนเองมคณคามนองๆเชอฟง และทาใหรสกวาตนเองมทยนของตวเอง 3.ชวยทาความสะอาด ดแล ศนย๑สรางโอกาส อยเสมอ สธน ไดเลาตอวา เดกเรรอนสมยนมการเปลยนแปลงไปมาก อาชพแตกอนเชดกระจกรถ ขอทาน เกบขยะขาย เดยวนเดกเรรอนขายบรการทางเพศกนอยางเดยว ไมทางานอยางอนเลย เพอนรนเดยวกนตายเพราะโรคเอดส๑ไปแลว 4 คน ยงหาตวไมเจออก 2-3 คน และโรคเอดส๑แทรกดวยโรควณโรค ซงทาใหตายเรวขน เพราะเดกเรรอนไมคอยรกษาตว ประชดชวตเลย หมอไมใหกนเหลา เดกกลมยงกนเหลาหนกเขาไปอก สธน บอกกบเราวาแตกอนเดกเ รรอนทขายบรการจะไมถกการยอมรบจากเพอนทเรรอนดวยกน แตในปจจบนน เรองการขายบรการทางเพศเปนเรองปกตมาก โดยใหเหตผลวา 1.หาเงนไดงาย ไมตองทนลาบากเหมอนแตกอน

2.วฒนธรรมของเดกเรรอนเปลยนไป อยากไดมอเตอร๑ไซด๑ อยากไดเสอผาดๆ อยากมมอถอ อยากมอาหารการกนทแพงๆๆ อยากมทนอนในหองแอร๑ จงหนมาขายบรการทางเพศจงจะไดเงน 3.เพอนๆๆกทากน อยากมเงนไปเลนเกม เกมรนแรงจะเปนเกมทเดกเรรอนชอบมาก อยางมเงนเทยว อยากเลน HI 5 และแชทกบเพอนได จะไดไมตกยค เปนเดกเรรอนททนสมย เพอนผม ทเรรอนมาดวยกนตงแตเดกๆๆ ตอนน ตายไปเพราะโรคเอดส๑แลว 3 คน แฟนมนยงอยแลวกไปเปนเมยกบเพอนอกกลมหนง เรองยาเสพตด เดกทเขาสการขายบรการทางเพศ เกยวของกบยา ทงนนแหละคร เดยวนยาหางายมากเลยใหสถานบนเทง ผมยงมเพอนทตดคก คดตางๆหลายคนเลยคร เพราะมนออกมาแลวไมรจะไปทาอาชพอะไร เพราะวามนเปนคนทไมเอกสารใดๆๆทงสน สดทายมนกตองเขาไปอยในคกเหมอนเดม กรณศกษาท 2 อดตเปนเดกเรรอน/มครอบครว/มงานทาเชดกระจกทแยกสขมวท 21 (อโศก) ชอ ปย(นามสมมต) อาย 22 ป มลก 4 คน อาย 6,5,4,1 ป ปยเลาใหผสมภาษณ๑ฟงวา ครอบครวแตกแยก แมของปยตดคกอยทชมชนบาบดคลองไผ ทจงหวดนครราชสมา เปนคดเกยวกบยาเสพตด ปยมพนอง 2 คน นองชายของปยยงใชชวตเรรอนอย บางครงเหนพสาวหาเงนไมได ทจะเอาเงนไปเลยงหลานจานวน 4 คน นองชายกเอาเงนไปใหพสาว ซงเปนเงนมาจากการขายบรการทางเพศ ปยเลาใหเราฟงวา เปนเดกเรรอนมาตงแตอาย 12 ป เรยนหน งสอแค ประถมศกษาปท 5 เทานน ตอนนนครอบครวหยารางกน แมเลยงลกคนเดยว จงทางานทกอยางทจะหาเงนมาเลยงลก ซงปยไดเหนวาแมลาบากมาก แมเครยดและกลมใจมากเวลาหาเงนไมพอเลยงลก แมจงเขาไปเกยวของกบยาเสพตด ปยไมไดเหนหนาพอมานานแลว รแตวาเขาตายแลวเทานน ชวงทออกมาเรรอนแรกๆนน ยงเรยนหนงสออย ชวงกลางคนถงจะออกมาเชดกระจกรถยนต๑ทแยกอโศก สนกดวย ไดเงนดวย มเพอนทออกมาจากชมชนพรอมกนหลายคน แตกมเพอนบางคนทถกจบไปยงสถานพนจและคมครองเดก พอออกมาสวนใหญกเขาสการขายบรการทางเพศ หรอบางคนกไปกอคดลกทรพย๑ ปลน จ ไปอยยงเรอนจาหลายคน ในชวงหนงไดเขาไปอยทบานเมอร๑ซ ซงมเดกอยรวมกนเปนจานวนมาก แตเกดปญหาในเรองการสอสารระหวางหนกบคณครทดแล หนไมพอใจในเร องการลงโทษของคร จงหนออกมาใชชวตเรรอนเหมอนเดม แตความรสกของหน หนชอบศนย๑เมอร๑ซมากนะคะ เพราะมขนมใหกนมาก มอาหาร มทพกทสะอาด และมกจกรรมทสนกสนานบวกกบการโจทย๑ชวตทตองดาเนนการ ในชวงอาย 16 ป ปยเรมใชชวตเรรอนเตมตว เพราะแมถกจบไมมใครคอยดแล จงมแฟนซงเปนเดกเรรอนเหมอนกน และเขาไมมครอบครว เรมทองลกคนแรกตดกาวดวย แฟนขอรองใหเลกเสพยา แตตวเอง

ยงเลกไมได ยงเสพอย แฟนปยทางานรบจางททาเรอ ไดเงนเปนรายวน วนละ 160-200 บาท แลวแตสนคาทจะเขามา และในชวงกลางคนเขาจะเปนคนดแลลกทบาน ปจจบนนปยมลก 4 คน ลกคนเลก ครอรณ ถนอมธรรม(ครเซฟ) เปนผทตดตอกบโรงพยาบาล ออกคาใชจายในการคลอดใหทงหมด และหาขาวของเครองใชใหกบหนและครอบครว พ รอมทงยงอนเคราะห๑นมผงใหครอบครวอกดวย ครเขายงไปเยยมอยเปนประจา บางครงกเอาเครองใชสวนตวไปใหซงเปนการแบงเบาภาระเปนอยางมาก หนรกของครมากถาพวกหนไมไดครหนยงไมรเลยวาครอบครวหนจะเปนอยางไร เพราะครไดพาลกหนทง 3 คน ไปเรยนหนงสอทศนย๑พฒนาเดกเลก ของศนย๑เมอร๑ซ ปยรกครอบครวของเธอมาก ยอมทางานหนกทกอยางเพอใหลกของเธอมโอกาสไดเรยนหนงสอ และพฒนาในดานตางๆ ปยมาทางานทแยกอโศกประมาณ 1-2 ทมทกวน เลกงานประมาณ ตสาม กลบบานยงไมนอน ปยจะทาอาหารกวาด บาน ถบาน ปลกลกแตงตวไปโรงเรยน เธอจะไปสงลกทกวนแลวถงจะกลบมานอนพกผอน และประมาณ บายสามกจะเดนไปรบลกกลบบาน ทางานอาหารใหลกไดกนในตอนเยน แลวรอสามกลบมาจากททางานดแลลกตอ ปยถงจะออกไปทางาน คณะผศกษาตงคาถามกบปยวา ทาไมจะตองออกมาเรรอนทางานเชดกระจกตอนกลางคน สงทเธอบอกกบคณะผศกษาวา ทางานคนเดยวไมพอเลยงลก ไมพอคาเชาบาน คาอาหาร จาเปนตองออกมาหาเงนชวยเหลอครอบครว หนอยากใหลกหนเรยนหนงสอ มโอกาสทด ลกหนจะไดไมตองมาลาบากอยางหน และไมตองการใหลกมาใชชวตอยางนเหมอนชวตของแม เมอเดอนทแลว หนถกจบไปอยททณฑ๑สถาน คลอง 5 ประมาณ 1 เดอนเตม ครอบครวหนลาบากมาก ตองจางคนขางบานไปสง-รบลก ทกวน และเดยวนหนตองหาเงนไปใหคนขางบานทดแลลกให สงสารลกมาก หนลาบากแคไหนหนทนได เรองเอกสารทางทะเบยนราษฎร๑ของลกไดทาใหหมดทกคนแลว หนไปแจงเกดไปรบใบเกด พาเขาทะเบยนเองหมด ซงไดรบความรจาก ครเซฟ ซงพาหนไปทา ปยเองกเพงไดมชอในทะเบยนบาน มบตรประชาชน เมอ 2 ป ทแลว ทาใหหนไดรวาการไมมเอกสานใดๆๆเลยมนลาบากมาก จะไปหาหมอกลาบาก โรงพยาบาลไมอยากรบพวกเรารกษา การทปยออกมาเรรอนทกวนทาให ปยมความสขไดเจอพนองทยงมาเชคกระจกรวมกน แตมเดกผหญงบางคนกเขาไปสการขายบรการทางเพศ หรอแมแตเดกผชายกไปขายนา เพราะมรายไดดไม ตองมาลาบาก แตสงททาใหปยไมเขาสกระบวนการขายบรการทางเพศ เพราะมลง ปา นา อา ในตลาดทรจกแม และคอยตกเตอน เตอนสตหนอยเสมอและทสาคญมอะไรกฝากไปใหลกของหน เพราะทกคนรกลกมากไมอยากใหหนตองทาในสงไมด และยงมคนทเดนอยบรเวณนกเอาขนมเอาขาวมาใหพวกหน ทาใหชวตหนมความภาคภมใจ และชวตมคณคาททกคนแวดลอมหวงใยหนและครอบครวของหน โดยเฉพาะครทศนย๑เมอร๑ซ หนนนอยากเลกทางานเชคกระจกตามสแยก แตไมรวาจะไปทางานอะไรความรกไมม หางานยากมาก หนขอทางานนไปกอนจนกวาจะโตกวานแลวลกหนชวยเหลอตนเองได

กรณศกษาท 3 อดตเคยอยสถานสงเคราะห๑/เปนเดกเรรอน/ ปจจบนเปนพนกงานของราน ด.เดก ชอ วชต (นามสมมต) อาย 21 ป บานเดมของวชตไมทราบแนนอน เพราะถกสงเขาสถานสงเคราะห๑เดกชายเชยงใหมตงแตเลก และอยในสถานสงเคราะห๑อยางนอย 12 ป ซงไมเคยมครอบครวมาเยยมเลย การอยทสถานสงเคราะห๑ไดมโอกาสไดเรยนหนงสอ แตพอโตขนมความอดอดหลายประการดวยกน ตงแต ระเบยบททกคนตองทาเหมอนกนหมด เวลาถกลงทากถกลงโทษทกคนเหมอนกน ซงมนไมใชวธการน เดกโตสวนใหญกคอยทยอยหนออกมาใชชวตภายนอก หรอบางคนกไปสการขายยาเสพตด เกยวของกบกระบวนการคายา การคามนษย๑ วชตใชชวตกบเพอนทหนออกมาจากส ถานสงเคราะห๑ดวยกน ตงแตขอทาน เกบขยะขาย ขายดอกไม รบจางทวไป ซงมเงนบางไมมบางแลวแตหาได นอนทบานราง เพอนบางคนเกยวของกบยาเสพตด ขนแรกคอ กาว บางคนเมามากกเบลอเหมอนกนเดนไปเรอยๆบางครงกนอนตามถนนทใดทหนง วชตเองกตดกาวเปนระยะเรมแรกแตทาใหสภาพรางกายผอมโทรมเหมอนกน วชตมากบเพอนพบครนาทประตทาแพ ทลงมาทากจกรรมกบเดกตงแตการสอนเรองเพศศกษา ทากจกรรมศลปสาหรบเดก การสกรนเสอของตนเอง การทาผาบาตก พรอมทงมการชกชวนใหไปเรยนหนงสอทบานของมลนธอาสาพฒนาเดก ตอนแรกผมกลงเล พอถกชกชวนหลายครงกเขาบานของมลนธฯ พรอมกบเพอนๆหลายคน พออยไปเพอนกกลบไปใชชวตเดกเรรอน สการขายบรการทางเพศ และมเพอนตายเพราะโรคเอดส๑หลายคน เมอเขามาอยบาน วชตพบกบบรรยากาศบานซงตรง กนขามกบสถานสงเคราะห๑ วชตหยดการดมกาวได และมทอยทแนนอน วชตกลายเปนเดกทตงใจเรยน ดแลนองๆทเขามาอยบานดวยกน ทากจกรรมทหลากหลาย มอาชพทใหฝกทามากมาย พรอมกบเปนผทคอยดแลนอง เปนทงวทยากรกระบวนการใหนองในการทากจกร รมรวมกน พรอมกบมโอกาสไดมการแลกเปลยนเรยนรกบเพอนๆในรนเดยวกน ทากจกรรมอาสาตางๆ โดยเฉพาะการลงพนทนาความรเรองโรคเอดส๑ไปเผยแพรใหเดกทยงเรรอนอยไดรบรขอมล และสงทตองระมดระตวในการขายบรการทางเพศ ปจจบนวชตมาเปนพนกงานของ ราน ด.เดก ของมลนธอาสาพฒนาเดก เปนรานสนคาทผผลตเปนเดกของมลนธฯ ทาใหเกดความภาคภมใจทสนคาเหลานเปนฝมอของเดกเรรอน และเปนทตองการของลกคาทมทงคนไทยและคนตางชาต ผมเองภมใจมากทไดมโอกาสมาทางานน เพราะผมเปนเดกของมลนธฯมากอน และเมอตองมาขายสนคาหรอตอนรบแขกทาใหเหนวาทกคนใหความสาคญกบเดกทกคน ผมทาหนาททกอยางตงแตการจดเกบการวางสนคา การตอนรบแขก การรบออเดอร๑รายการของ บางครงกวงไปรบสนคาเอง เปนสงทผมทาแลวภมใจและดใจ สนคาทราน ด .เดก เปนสนคาทมาจากฝมอของเดกเรรอน นองๆเขากภมใจวาเปนงานทมฝมอ นองๆเองจะไดเหนแนวทางในการทางานในอนาคต

กรณศกษาท 4 เปนเดกชนกลมนอย/ออกมาเปนเดกเรรอน/ ปจจบนเปนพนกงานของราน ด.เดก ชอ วไล (นามสมมต) อาย 17 ป เปนเดกชนกลมนอยทมากบพอแม ซงพามาขายดอกไมท ถนนลอยเคราะห๑ แตขายไดประมาณ 2 อาทตย๑ พอกบแมถกจบเรองยาเสพตด ตดคกอยในเรอนจา แตจาไมไดวาพอแมอยทไหน ในขณะทเรรอนกบพอแมนน ตองอยทบานเชาทชมชนลอยเครา ะห๑ รายไดทงหมดมาจากพวกหนขายดอกไมตามสถานบนเทงทงสน ทางานตงแต 2 ทมจนถง ตสาม บางครงกไมไดนอนเลย แมจะพาไปซอดอกไมมาทาพวงมาลยตอในวนรงขน พอสายหนอยกออกไปเกบขยะกบพอโดยใชรถซาเลง มาครงกไดกนขาว บางครงวนทงวนไมไดกนขาวเลย เพราะพอกบแมเอาเงนไปซอยาเสพตดหมด ซอยาบาจากเพอนของพอแมขายใหในราคาทแพงมาก แตพอกบแมกตองใช เงนทหามาทงหมดจงหมดไปกบยาเสพตด บางครงกไมพอทจะเสพดวยอารมณ๑ทหงดหงดจงทารายลก ลกกตองหนไปนอนทอน หรอไปขอทานหาอ าหารกน แตหนโชคดทมเพอนบานคอยใหอาหารกนเปนบางมอกอนออกไปขายดอกไม การขายดอกไมแมจะไปนงเฝาเสมอเมอไดเงนมาแมเกบหมด กลมพวกนอยลงมาจากภเขาจานวนหลายครอบครวดวยกน แลวแยกยายกนไปอยตามญาตพนองทเคยลงมาอยกอน หรอบางครอบครวกอาศยบานราง ตกรางไปกอน จนกวาจะมเงนมาเสยคาเชาบาน

ตววไลเองกตองไปอยทสถานพนจและคมครองเดก จงหวดเชยงใหม อยไดประมาณ 1 อาทตย๑ กถกสงไปอยทสถานพนจและคมครองจงหวดระยอง อยทนนไดประมาณ 1 ป ครนากไปรบตวมาอยท บานของมลนธอาสาพฒนาเดก โดยไดมโอกาสเขาเรยนหนงสอ ฝกอาชพดวย เปนการเรยนรงานฝมอ แตหนเปนคนทมฝมอในการออกแบบกระเปา ตดเยบได เมอหนเรยนจบชนประถมศกษาปท 6 หนอยากเรยนตอการศกษานอกระบบโรงเรยนและการศกษาตามอธยาศย (กศน.) พรอมกบทางานไปดวย พอดกบทางราน ด.เดก เปดขายสนคาฝมอเดก จงไดมโอกาสมาทางานทน โดยมหนาท เชคสนคา ออกแบบสนคา พรอมกบเปนคนสงสนคา(สงของทตองใชในการฝกทา) หนตงใจในการทางานรานนมากเพราะรานนคอ “การชวยเหลอเดก เปนฝม อของเดกเรรอน ” และเปนทางออกหนงทลกคาเหนคณคาของฝมอของเดก ทาใหเดกเรรอนททางานนรสกภมใจและดใจมากทฝมอของเพอน นอง พเดกเรรอนทกคนเปนสวนหนงของรานแหงน ในรานนมการตกแตงทใชรปเดกในการทากจกรรมตางๆมาชวยเสรมร านทมเสนห๑มาก พรอมกบรปภาพทเดกกาลงทาสมดบนทก(สมดทามอ ) การทาผาบาตก การเยบถงใสของดวยการเยบมอ การวาดภาพ การถกสรอยขอมอ สรอยเทา สรอยคอ การสกรนเสอราน ด .เดก ทมหลายขนาดดวยกน พรอมทงรปภาพของเดกเชนการทากจกรรมภายในบ านตงแต ดแลตนเอง ดแหองนอน ทาอาหารรวมกน การดแลแปลงผก การเดนทางไปโรงเรยน การเขารวมกจกรรมของโรงเรยน เปนภาพของเดกทสดใสนารก

การทางานครงน ตองขอขอบคณครเอก ครนา และคณอากโกะ ฮาร ทชวยทางานใหรานมการจดการทด และทาใหหนไ ดเหนคณคางานฝมอของเดกเรรอนทกคนทมคณคาจากผลงานทแสดงออกมา พรอมทงสรางพนท ใหโอกาส กบเดกทกคน กรณท 5 อดตเดกเรรอน/ปจจบนกาลงศกษาชนปท 4 (ระดบปรญญาตร) ชอทว (เปนนามสมมต) อาย 24 ป

ทจรงเดกทมาเรรอนกมหลายสาเหตดวยกน ไมวาจะเปนครอบครวแตกแยกแลวกทาใหเดกไมมทางออกคอ ไมไดรบความรกจากครอบครวเทาทควรกเปนเหตใหตองออกมาหาขางนอก สาเหตทสองกคอทางครอบครวไมสามารถมรายไดกเลยรวมตวออกมาเรรอนทงครอบครวกม และอกประเดนหนงกเดกเปนผถกกระทา กคอถกหลอกหรอถกชกจงใหออกมาเรรอนโดยทครอบครวไมร สวนมากจะเปนเดกตางจงหวด

ถายอนกลบไปตอนทหนอายหกขวบอะไรททาให ทว ตองออกมาเรรอน? กในชวงเวลานนเปนชวงเวลาทครอบครวคอนขางมปญหาเนองจากผมเปนเหมอนลกหลงทเกดมา

ทามกลางพอเลยงแลวกโดนทารายรางกายอยบอยๆ กชวนแมหนจากพอเลยงคนเดมจากปราจนฯ ไปอยกบตาทอดรฯ แลวกอยกบพอเลยงคนใหม ซงพอเลยงคนนกเปนคนทหลอกผมใหมาขอทานทกรงเทพฯ ในชวงเวลาแรกขอทานอยกบเคาไดประมาณ 3 เดอนกวาๆ เมอรตววาโดนหลอกมากหาจงหวะทจะหน กเลยไดจงหวะกหนไปเรรอนคนเดยวแถวอนสาวรย๑ชยสมรภม

แลวระหวางทเราออกมาอยคนเดยวไมมใครปกปองคมครอง เราเจออะไรบาง? สงทเจอ ในชวงแรกเนองจากไมรพนทกรงเทพฯ แลวกไมรจกนสยของคนเปนยงไง ชวงหนงกถก

หลอก ถกจบ ไปใชแรงงาน ในขณะทยงนงเลนเกมกบเพอนๆ ในหางโรบนสนทอนสาวรย๑ชยฯ กมคนกลมหนงเดนเขามา เขากจะรวาเดกคนไหนเปนเดกเรรอนบางซงกจะแตกตางจากเดกปกตโดยชดเจน กมายอมาฉดแขนออกไปทามกลางคนเยอะแยะ กไดแตรองขอความชวยเหลอแตกไมมใครทจะกลาเขามา ไมมใครสนใจ ตางกหลกทางเหมอนกบ “เออรบเอาไปซะ ” ประมาณนน กเคากฉดขนรถไปแลวกขบไป ซงใชเวลานานจนกระทงไปถงท ทเขาใหทางานฝมอ เขาไปกมเดกทถกจบอยแลวนงทางานฝมออย พวกสรอยขอมอ กรวยกระดาษ อะไรประมาณนน แลวกบางคนนงจนเปนงอย ขาลบไปเลย ผมกเขาไปนงทาทหลงกไดแตรองไห เพราะกลว อยากจะหนเหมอนกนแตไมกลาเพราะวามเดกคนหนงทหนแลวถกจบไดเคากมาทาโทษตอหนาคนอนเหมอนกบวาใครหนกจะโดนแบบน สดทายกหนออกมาไดเพราะมเดกอกกลมหนงคอนขางเปนวยรนทโดนจบเขามาอยไมนานเคากรวมกลมกนแลวกเคาคดจะหนดวยกน ผมกเปนคนหนงทหนกบเคาดวยทงทไมกลาจะหน แตก ลกวงไปกบเคาดวย แตวงเรวกเลยรอดมาได เหนวาเคาวงไลตามใชหมาตวโตๆ กมคนคมอย 2 คน แลวกมสนขอย 3 ตว ตวใหญนะครบ แตอาจตอนนนผมตวเลกเลยดเปนตวใหญ กไดยนแตเสยงตามหลงมาเหมอนกบเสยงเดกโดนทบ แตกวงไมคดชวต ยงไดยนเสยงวงตามมายงเรงความเรว ไดแตรองตะโกนขอความชวยเหลอ แตไมมบานคนอยเลยแถวนน

แลวเขามากรงเทพฯ ไดยงไง

กในขณะทวงอยนนไดยนเสยงตามมากจรง กมเสยงทวา “รอดวย” ซงเปนเสยงเดกกเลยหนกลบไปมอง เปนเดกสองคนทวงตามมาคอนขางจะเปนรนเดยวกนกเลยหยดแลวกเดนมาดวยกนลดปาออกมาเจอทางรถไฟกเลยเดนตามทางรถไฟไปเลยๆ จนถงสถานเลยแอบขนรถไฟกลบหวลาโพง เลยเขากรงเทพฯ ได ไมรไปทไหนกอนสาวรย๑ชยสมรภม ชนทสดแลวกเลยไปอยทนน

ลมถามไปวาทาไมไมกลบอดรธาน กลบไมถกครบจาไมไดวามาทางไหนแลวตองกลบทางไหน คอไมรดวยวาบานจรงๆ ตวเองอยอดร

ฯ ดวยจาไดแตชอหมบานซงสาเนยงกไมคอยถกเทาไหร เพราะจรงๆ แลวหมบานทจากมาชอ “สาค” ผมจาไดแตวา “สาค”

มาเจอบานนกขมนไดยงไง? กหลงจากเรรอนมาเปนระยะเวลาหนงกวา 3 ป ในชวงเวลานนครอ๏อด ซงตอนนนเปนนกศกษารามฯ ป 2 ทเขามาเหมอนเปนอาสา ครอาสาขางถนน เขามากถามวาชออะไร มาจากไหน ทาไมมาเรรอน กมาถามเหมอนคนอนๆ ทเคยเขามา แลวกพยายามบงคบเราใหไปดวย แตครอ๏อดจะแตกตางเมอ เราตอบคาถามได แคชอตวเอง กบหมบานทจากมา อยางอนกจาไมไดแลว เค ากชวนวาไปอยบานนกขมนมย ในชวงแรกกปฏเสธ เนองจากถกหลอกมาหลายครงแลว แลวกมนมกาแพงหนงทหนามากกบคนทเรากลวและไมรจก แตวาครอ๏อดตางจากคนอนทเขามา เมอเราปฏเสธเคากไมบงคบเคาลกขนแลวกไป อกวนหนงกมาเยยมซอขาวซอขนมมาให แตไมใหตงค๑ซกบาทเลย เปนเวลาเกอบ 8 เดอน เมอสรางความสมพนธ๑ระดบหนงทานกเรมชวนอกครงหนงวา อยากเรยนหนงสอมย ไปทนนะมครอบครว มพอแม มเพอนๆ ดวยไปอยมย? กเลยเนองจากเรมเชอใจเคากเลยยอมทจะตามเคามา เพราะวาถาเคาจะหลอกเรากคงจะบงคบเราไปตงแตแรกแลว กเลยมาอย

บานนกขมน แลววนแรกทเขามาในบานนกขมน ชวยเลาบรรยากาศใหฟงหนอยวาเปนยงไงบาง กวนแรกทเขามา

กเปนเหตใหตดสนใจทจะอยบานนกขมนจนถงทกวนน เพราะวาเมอเขามากาวแรกพอบานในชวงเวลานนกเดนเขามาแลวกกอดผม ตองเขาใจวา 3 ปทผมเรรอนไมไดอาบนา แลวกสกปรกสดๆ แตการกอดของเคาทาใหผมสมผสถงความรกซงไมเคยเจอ ไมเคยสมผสแมจะเคยอยกบครอบครวชวงเวลาหนงกตาม นนไดใจผมไปในระดบหนง เมอกอดผมแลวเคากพาผมไปอาบนาให ขดขไคลให ทาทกอยางเหมอนเราเปนลกคนหนงของเคา ซงในใจลกๆ ของผมมนวาวนวามนเกดอะไรขน ฝนไปรเปลา แลวกพาผมออกมาตดผม ไดใสเสอผาใหม พาไปสมครเรยน ผมไมเขาใจ มนเปนอะไรทเกดอะไรขน มนอธบายไมถก มนเปนความรสกลกๆ ทไมเคยไดรบ กเปนเหตใหตดสนใจใหอยบานนกขมน แลวกเรยนรสงตางๆ ทเคาไดสอน

แลวแตละวนทเราอยในบานนกขมนเราตองทาอะไรบาง เมอเขามาในบานนกขมนเนองจากมเดกหลายคนจากหลายท กจะมกฎระเบยบใหเราอยรวมกนได

สวนมากกจะเปนกจกรรมทเพมทกษะใหเราชวยเหลอกน ซงในการดแลของบานนกขมนกจะแตกตางจากมลนธหรอสถานสงเคราะห๑ทผมเคยเขาไปอย กคอการดแลของเขาจะไมใชการสงใหทา แตเปนการลงมาทารวมกบเดก เมอเราผดพลาดกจะไมใชการดดา แตจะเปนการสอนวาอยางนไมใชนะ ทาอยางนดกวามย ซง

มนเปนการเรยนร และทาใหเราเปดใจรบกบสงใหมๆ ถงแมวาบางครงโดนด แตเรารวาเคาดเพราะรกเรา มนสมผสไดตงแตตอนตนแลว เพราะฉะนนกจกรรมททาในบานนกขมนกจะม เวรประจา ไมวาจะเปนการทาความสะอาดบาน ลางจาน ซกเสอผา กคอการดแลกจวตรประจาวนของตวเอง การตนนอน ทาการบาน อานหนงสอ ซงมนเปนบรรยากาศครอบครว ทผมไมเคยมซงมนรสกอบอนและมความสขมาก

ตอนไปโรงเรยนละคะ เจออะไรบางทโรงเรยน ชวงทไปโรงเรยนชวงแรกๆ เพอนกจะถามวามาจากไหน เปนคนทไหน ซงตอนแรกกไมกลาทจะ

ตอบเพราะวาเราไมชดเจน กจะบอกวามาจากบานนกขมน พอเคาไดยนวามาจากบานนกขมนเคากหวเราะเยาะเลย แลวจากนนกมการดถก ลอ เหยยดหยามวา เดกเรรอน เดกกาพรา เดกไมมพอไมมแม มนทาใหผมทรด แบบไมกลาทจะเจอหนาใคร ไมกลาทจะเลนกบใครเพราะ มนเหมอนกบอยคนเดยวเหมอนเขากบคนอนไมได กลบบานนกขมนกมโอกาสไดตอนนนกเรยกวาฟองพอ กเขาไปบอกพอบานวา ไปโรงเรยนผมโดนลอ ผมไมไปแลว ผมไมกลาไปแลว กลว อาย ซงสงหนงททาใหผมกลาไปโรงเรยนตอ กลายนในกลมเพอนๆ ได คณพอกหนนใจ บอกวาถาเพอนลออกก ตอบเคาไปวา “ลองไปบานเรามย ” ไปดวาพอ แม เราเปนใคร ในบานเราเปนครอบครวใหญนะ มพนองเยอะแยะ ใหเคามาดวาเรามบาน ใหเคามาดวาเรามพอมแมใหเคารวาเรามพนองทอยดวยกน ซงเมอผมไดยนคาแนะนาของคณพอตอนนน มนทาใหผมเปลยนทศนะ เปลยนความคด แลวกมองวาตอนนเราไมไดอยบนสะพานแลว ตอนนเราไมไดนอนอยตามปายรถเมล๑ แตเราอยในบาน เปนบานทไมไดมรวสง เปนบานทเราออกจากบานเลนกบคนอนๆ ได มนเปนบานทเชาตนนอนกนขาว วนหยดไปเลน เทยงกนขาว ซงมพอแมทากบขาวใหกน นงกนเปนวงใหญกนแลวกคยกนเปนยงไงบาง ซงมนเปนบรรยากาศครอบครว มนไมใชมลนธ กกลาทจะไปโรงเรยนและพดถงสงเหลานใหเพอนๆ ฟง กเรมไดการยอมรบจากกลมเพอนๆ มากขน

จดนนเปนจดทเราตงตนเปนคนใหมไดเลยรเปลา อาจจะไมใชซะทเดยว แตมนเปนจดเรมตนททาใหกลายนขนมาในระดบหนง แตในการอยบานนก

ขมนเหมอนกบถกสอนใหมกาลง ใหรวาตวเองไมไรคา แตตวเองมคาอะไรบางแตกตางจากคนอนอยางไร คณพอยงบอกวาดเดกคนนนสเราตางจากเคายงไง เคามแขนกแขน คอเคาสอนงายๆ ทเราเขาใจได วาจรงๆ เรากไมแตกตาง เคาเรยนไดมย เรยนไดครบ แลวลกเรยนไดมย เรยนไดครบ เคาทางนไดมย ไดครบ แลวลกทาไดมย ไดครบ มนเปนสงทบอกเราวาเคาอาจจะมองวาลกไมมครอบครวทสมบรณ๑ แตลกมความเปนคนเหมอนกบเคา มศกดศร ทาอะไรได บางทอาจทาอะไรไดมากกวาเคา ซงมนถกเตมถกสอนวาเราไมใชทาอะไรไมได เหมอนกบใหการสอนของบานนกขมนของคณพอ คณแม ทาใหเรากลาใชชวตอยางมศกดศรในหมเพอนๆ แลวกเมอเวลาผานไปมนไมใชจดออน แตมนเปนจดแขงทเวลาอยกบเพอนแลวเคาทงในตวเรา กมโอกาสพดถงชวตของตวเองใหกบเพอนๆ ฟง ชวงหลงๆ เพอนๆ เรมไมเชอวาผมเคยเรรอนมากอนแมกระทงคณครกไมเชอวาผมเคยเรรอนมากอน กเพราะวาสหนา อารมณ๑ ความรสก มนไมใช คอผมมความสข มความชนชมยนดอยเสมอ ซงมนตางจากเดกทมความเกบกดมากอน มนนาจะมสหนาท

หมนหมอง แตผมไมใช เพราะวาบานนกขมนทาใหผมเหนถงคณคาของตวเอง ทาใหผมกลาทจะยนในสงคมได ตรงนเปนจดททาใหทกวนนผมกลาทจะยน แลวกสอน แบงปน สงทดๆ ใหคนอนบาง

ชวยบอกสงททวไดทาหนอยวามอะไรบาง ทกวนนมสวนในการใหคาปรกษากบวยรนกคอ ผมอยในองค๑กรพนธกจสายดวนวยรนให

คาปรกษาผานทางโทรศพท๑ ในชวงเวลาการทางานกจะเปนชวง 6 โมงเยนถง 3 ทม ซงสวนมากทจะโทรเขามากจะเปนวยรนในชวงมธยมตนและมธยมปลาย ปญหาสวนมากกจะเปนปญหาหนมสาว ปญหาคมกาเนดยงไง ปญหาครอบครว ปญหาการเรยน เมอเคาไมมทปรกษาวาจะหาทางออกทางไหนไดเคากโทรเขามา บางทเคาคยตอหนาตอตาไดไมเตมท ไมกลาพดดวยทกเรอง แตเมอเคาคยโทรศพท๑กบเราเคาคยไดทกเรอง เมอเรารปญหาของเคาเรากมโอกาสทจะเลาใหฟงเรองประสบการณ๑ชวตของเราในบางชวงทเราเรรอนมากมโอกาสในแบงปนเคา สอนเคา หลายคนกโทรกลบมาแลวเหนผลเปลยนไปในครอบครว หลายคนเขาใจ วาพอแมไมเขาใจเคาคอยบนคอยวา กบอกเคาวาดแลวทมพอแมใหบนใหวา เพราะนนแสดงถงวาเคาหวงใยและรกเราอย แตถาพอแมไมบนไมวานนแสดงวาเคาไมสนใจเรา กมโอกาสไดแบงปนผานทางสายดวน แลวกเปนเหตใหตดสนใจทจะไปเรยนพระครสต๑ธรรมกรงเทพฯ เปนการเรยนพระคมภร๑ซงจะพดถงการใชชวตยงไงใหถกตองในสงคมทกวนน และสอนคนอนยงไงใหใชชวตใหถกจรยธรรม ใหรวาตวเองมศกยภาพ มคณคา มศกดศร เพอจะนาไปสอนคนอนได กตงเปาไววาอนาคตใกลจะจบแลวกจะมาทางานทโบสถ๑ครสตจกร แลวกจะกลบมาชวยนองๆ ในบานนกขมนกจะชวยสอนเคาใหเคาเหนถงศกยภาพของเคา ศกดศรของเคา ซงไมแตกตางจากคนอน คอใหเคาสามารถใชชวตไดเปนประโยชน๑ตอสงคมได ไมใชแคเปนประโยชน๑ แตใหเคาเรยนรทจะใหคนอนไดรเหมอนทตวเองมประ สบการณ๑มายงไง กจะกลบมาชวยนองๆ เหตผลทกลบมา หนง เหมอนกบตวเองเคยมประสบการณ๑อยางนมากจะเขาใจบรบทของนองๆ พวกนไดลกซงกวาพอบานแมบานทบางทรปญหา แตไมไดเขาใจถงความรสก ซงความรสกกสาคญไมนอยกวาปญหาทเคาเจอ เมอกอน กอนทจะมเปาหมายทชดเจนอยางนผมตงใจจะเรยนเพอจะทาธรกจสวนตว มชวตทด ซงมนเปนการอยเพอตวเอง การหาผลประโยชน๑เขาตวเองมากกวา แตจรงๆ แลวถาเราจะชวยสงคมจะชวยคนอนมนทาอยางนนไมได ซงการมเปาหมายการอยเพอตวเอง กบการอยเพอคนอนมนแตกตางกน แตกตางกนยงไง การอยเพอตวเอง กคอการหวงประโยชน๑ทจะเกดขนกบตวเองโดยไมสนวาคนอนจะเปนยงไง ถงแมวาเราทางานกบคน อยากจะพฒนาคน แตเปาหมายกคอเรายงอยเพอตนเองอย คนทเราทางานเพอจะชวยเคา เคากไดไมเตมท แลวการยอมรบมนกอยระดบหนง แลวมนกหายไปในเวลาแปบเดยว แตเมอทศนะความคดผมเปลยน ทกวนนไมไดอยเพอตวเอง แตการอยของผมกคอเพอคนอน การอยเพอคนอนแตกตางจากการอยเพอตวเองกคอ ตวเองจะเปนยงไง อาจใหความสาคญบางแตวาไมใชมาอนดบแรก แตวาสนใจวาคนอนจะเปนยงไง ไมวาจะเปนทงการวางตวของเรา การใชชวตของเรา ในทามกลางคนอนๆ ซงตอนนผมอยทามกลางนองๆ ซงถาผมสนใจแตตวเองไมสนใจนองๆ เลย ยากทนองๆ จะเขามาแลวคยกบผมไดทกเรอง แตเมอผมอยเพอนองๆ ถงแมวาตอนนจะเปนอาจารย๑อยแลว แตวานองๆ สามารถเลนหวเลนอะไรได ซงเราอยากใหนองๆ มความสข อยากใหนองๆ มความชนชมยนดอยเสมอ กคอลงไปกบเคา มคากลาวทวา

ถาเราอยากใหเคาสนก ในฐานะทเราเปนผนา อยากใหคนทเรานามความสข 100% เราตอง 2 เทา เราตองเปน 200% เชนเดยวกนถาผมอยากใหนองๆ โตขนมามศกยภาพทด 100% ผมตองสาแดงชวตของผมเอง 200% เพอใหเคาเหนและเปนแบบอยาง เหมอนกบใหเคามโมเดลชวต เพออยากโตมาอยากเปนเหมอนพทว ผมกตองขนาดนน เพอวาอะไร ? เพอวาเค านองๆ จะสามารถคยกบผมไดทกเรอง ผมจะไดสามารถรไดวานองๆ คดอะไร ทาอะไร อะไรทเคาสนใจ และสงนนมนจะมผลกลบมา มผลสะทอนกลบมาทหลงซงบางทไมรตว มนมการยอมรบเขามาบางทเราไมรตว บางทเราอยากใหคนอนเรยกเราวาคร หรอเรยกอาจารย๑ เ ราพยายามแสวงหามาเพอตวเอง แตกวาจะไดมา บางทเราไมพอใจ เพราะวาบางทใชเวลานาน และเราแสวงหาสงนน แตวาสงทผมทาทกวนนคอสอน แลวกอยกบนองๆ ในชวงแรกผมโดนวา โดนวาเพราะอะไรครบ โดนวาเพราะวาจะเปนอาจารย๑อยแลวยงใชชวตลงไปเหมอนเดก ทา อะไรเหมอนเดก ซงตองเขาใจวาเคายงไมรวาเปาหมายของผมคออะไร แตเมอเคาเหนผลทหลง เคาเรมเขาใจ แลวเรากไมตองเรยกรองใหเคาเรยกเรายงไง ซงตอนนยงเรยนไมจบ แตกบางคนกเรยกอาจารย๑เรยกครแลว ซงผมกตองวางตววางชวตใหสมกบทเคาเรยก ซงนนเปนการอยเพอคนอน เกยรตทไดมามนไมใชมาแคแปบเดยวแลวหายไป แตวามนจะอยนาน ทาไมถงอยนานเพราะวามนไมใชสงทเราแสวงหาเปนปจจยหลก แตวามนเปนชวตทเราทาอยทกวน

สงทฝากกบคนทางานชวยเหลอเดกเรรอน สาหรบผ ทจะทางานดานเดกหรอผทอยากจะชวยเหลอผอนในระดบไหนกตาม ไมวาจะเปน

ผสงอาย ถาเราอยากใหคนทเรามสวนในชวตเคามความสขและมชวตทดขน ผมวาปจจยหลกหรอสงทสาคญทสด เราตองเขาใจเคา ไมใชเขาใจตวเอง เราตองเขาใจเคาใหมาก ร วาสงทเคาตองการคออะไร สงทเคาตองการจรงๆ คออะไร อาหาร เวลา หรอวาปจจย 4 ทเคาตองการ ไมใชเลย เคากเปนมนษย๑เหมอนเรา สงทเคาตองการกเหมอนกบสงทเราตองการ มนษย๑ตองการความสขและเปนความสขทแทจรง ไมใชความสขทเขามาแปบเดยวแลวกหาย ไมใชความสขชวงเวลาหนง แตเปนความสขทเมอเคาอยทไหนกตามเมอเคามสงนเคากจะมความสขอย และนนเปนปจจยหลกเปนปจจยสาคญททาใหคนคนหนงทเหมอนไมมอะไรกลาทจะลกขนแลวพดตอหนาชมชนไดวาเคาผานชวงเวลานนมาไดแลว และผมวาถาเราไปทาอยางนนไดมนเปนสงทเราชนใจประทบใจมาก เพราะวาเราเปนสวนหนงในชวตเคาททาใหเคาลกขนมาได มผนาหลายคนทโตขนมาแลวเปนทยอมรบ แตเบองหลงเคาไมมใครรวาใครเปนคนสนบสน นขนมา จรงๆ คนทภมใจทส ดคอครหรอคนทมสวนในชวตเคา ผมวาสงนนมนทาใหเรารสกดมาก

บทท 3 รปแบบวธการทชวยเหลอเดกในหนวยงานภาครฐและองคกรพฒนาเอกชน

จาการดาเนนโครงการ “ถอดบทเรยนรปแบบการชวยเหลอเดกเรรอน : ในกรณของครขางถนนและบานพกสาหรบเดก” คณะผศกษาไดแบงการทางานชวยเหลอเดกเรรอนเปนดงน 1.รปแบบการใชกระบวนการครขางถนน ไดแก เจาหนาทพฒนาสงคม ศนย๑สรางโอกาส เดก กรงเทพมหานคร,โครงการพฒนาการจดการศกษานอกโรงเรยนเพอพฒนาทกษะชวตสาหรบเดกเรรอน ของสานกงานการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย กระทรวงศกษาธการ , โครงการจดการศกษาแกเดกเรรอนในเขตเมอง กรมสงเสรมการปกครองสวนทองถน กระทรวงมหาดไทย ,โครงการครตารวจขางถนน สานกงานตารวจแหงชาต,โครงการพเศษ (อรญประเทศ ) มลนธศภนมต ,สมาคมสรางสรรค๑กจกรรมอสระชน 2. รปแบบการใชกระบวนการบานแรกรบ ไดแก บานพกเดกและครอบครว 3. รปแบบการใชกระบวนการบานพฒนาเดก ไดแก มลนธบานนกขมน(ใชการดแลแบบครอบครว ซงมผนาครอบครวทาหนาทดแลเดกพรอมกบดแลลกตวเอง ) 4. รปแบบการใชกระบวนการครขางถนนและบานพฒนาเดก ไดแก มลนธสรางสรรค๑เดก มลนธสงเสรมเพอการพฒนาบคคล,มลนธชวยเหลอเดก จงหวดขอนแกน ,ศนย๑คมครองสวสดภาพและพฒนาเดก มลนธเอชเอชเอนเพอเดกไทย จงหวดชลบร,โครงการบานนานา จงหวดเชยงราย

5. รปแบบการใชกระบวนการครขางถนน บานแรกรบ และบานพฒนาเดก ไดแก มลนธพอเรย๑ จงหวดชลบร, มลนธอาสาพฒนาเดก จงหวดเชยงใหมและจงหวดเชยงราย

1.รปแบบการใชกระบวนการครขางถนน

1.1. โครงการครอาสาสอนเดกเรรอน ส านกสวสดการสงคม กรงเทพมหานคร ดวยกองสงคมสงเคราะห๑ สานกสวสดการสงคม กรงเทพมหานคร เปนหนวยงานทมหนาทในการจดสวสดการสงคม ไดตระหนกถงความสาคญของเดกและเยาวชนและโอกาสทเดกทกคนควรมสทธเทาเทยมกน ในการพฒนาดานรางกาย และจตใจตามวยของเดก และเหนวาเดกเรรอนเปนเดกทเสยงตอปญหาในดานตางๆ ไดแก 1. เดกเรรอน สวนใหญไมไดเรยนหนงสอ หรอไมจบการศกษาภาคบงคบ 2.เดกเรรอนมปญหาดานสขภพอนามยและดานโภชนาการ ทเหนไดชดคอ ปญหาโรคผวหนง โรคขาดสารอาหาร โรคระบบยอยอาหาร โรคพยาธ โรคฟน หวดเรอรง ความผดปกตของสมองและจ ตใจ ตลอดจนตดยาเสพตดชนดตาง ๆ

3. สภาวะความเปนอยของเดกเรรอน ทาใหเดกมจตใจ ทหยาบกระดาง เกเร หยาบคาย บางกรณจะมปญหาเรองเพศสมพนธ๑กอนวยอนควร ซงกอใหเกดปญหาตอเนอง คอลกนอกสมรส ความเสยงตอการตดเชอจากโรคเพศสมพนธ๑ โรคเอดส๑ และปญหาโสเภณเดกในทสด

จากความเสยงตอสภาพปญหาในดานตางๆ ดงกลาวของเดกเรรอน ทางกองสงคมสงเคราะห๑ สานกสวสดการสงคม กรงเทพมหานคร จงไดจดทาโครงการอาสาสอนเดกเรรอน โดยการสนบสนนงบประมาณจากองค๑กรทนเพอเดกแหงสหประชาชาต (UNICEF) ตงแต เดอน กรกฎาคม 2534 โดยไดรบความรวมมออยางดยง จากคณะสงคมสงเคราะห๑ศาสตร๑ มหาวทยาลยธรรมศาสตร๑ มลนธสรางสรรค๑เดก โดยมขนตอนการคดสรรครอาสาสอน ดงน

ขนตอนท 1 ประกาศรบสมครคร ทจะทาหนาทในโครงการครอาสาสอน และครสอนเดกในแหลงกอสราง

ขนตอนท 2 จดใหมการอบรมความรเกยวกบเดกเรรอน/การทางานลกษณะพเศษกบเดกเรรอน การทางานกบเดกลกกรรมกรกอสราง ขนตอนท 3 ฝกงานภาคสนามกบครขางถนน/ครศนย๑เดกกอสราง มลนธสรางสรรค๑เดก เปนเวลา 2 สปดาห๑ ทปฏบตงานจรงพรอมทงมการบนทกภาคสนาม ขนตอนท 4 คดสรรครอาสาสอน จานวน 6 คน จากทงหมด เพอลงมอปฏบตงานในพนท

ในระยะแรกการดาเนนการชวยเหลอเดกเรรอนในพนทกรงเทพมหานครมขนทงหมด 3 แหงไดแก ยานวงเวยนใหญ สแยก อ .ส.ม.ท. และยานรามคาแหง ตอมาไดขยายพนทเพมเตมขนอก 5 แหง คอ สนามหลวง สถานขนสงหมอชต(เกา) สแยกลาดพราว สวนลมพน และยานดาวคะนอง วตถประสงค๑ เพอพฒนาเดกในภาวะยากลาบาก ประกอบดวยเดกเรรอน ไดเรยนร และพฒนาตนเองใหสามารถดาเนนชวตในสงคมไดเหมอนเดกทวไป และปองกนปญหาสงคมซงมผลกระทบจากเดกเรรอนในเขตกรงเทพมหานคร ตลอดจนเปนการสงเสรมประสานความรวมมอระหวางภาครฐและเอกชนในการชวยเหลอเดกในรปการแกไข ปองกน พฒนา และฟนฟ

แตเนองจากสถานทพบปะระหวางเดกเรรอนกบครขางถนน (ซงตอมาไดเปลยนชอเปน “เจาหนาทพฒนาสงคม ” ) เปนทโลงแจงในทสาธารณะบางครงมแดดมฝน เปนอปสรรคตอการรวมกลมในการจดกจกรรม ทางกรงเทพมหานคร จงจดหาสถานททเหมาะสมกวา เพอเปนทนดพบ ในการศกษาหาความร การบาบดรกษาและฟนฟสภาพรางกายและจตใจของเดกเรรอน เปนอาคารชวคราวขนาดเลกมหลงคาและพนทจดกจกรรม เรยกวา “ศนย๑สรางโอกาสเดก” นบตงแตป 2541 เปนตนมา

การจดสวสดการในศนยสรางโอกาสเดก ปจจบนกรงเทพมหานคร มศนย๑สรางโอกาสเดกทงหมด 7 แหง ไดแก 1.ศนย๑สรางโอกาสเดกสวนจตจกร เขตจตจกร ครอบคลมพนทสวนจตจกร สถานขนสง (หมอชตใหม) ชมชนสวนผก ชมชนหนองจฬา และชมชนใกลเคยง

2.ศนย๑สรางโอกาสเดกสวนลมพน เขตปทมวน ครอบคลมพนทสแยกองรดนงต๑ ใตสะพานไทย-เบลเยยม ชมชนหลงสวนลมพน ชมชนพระเจน และชมชนใกลเคยง 3.ศนย๑สรางโอกาสเดกพระราม 9 เขตราษฎร๑บรณะ ครอบคลมชมชนแจงรอน แยกบางปะแกว สะพานขามคลองดาวคะนอง สแยกสขสวสด และชมชนใกลเคยง 4.ศนย๑สรางโอกาสเดกทงคร เขตทงคร ครอบคลมพนทประชาอทศ 76 และชมชนใกลเคยง 5.ศนย๑สรางโอกาสเดกสวนพฤกษชาตคลองจน เขตบางกะป ครอบคลมสวนพฤกษชาตคลองจน ชมชนบางระจน(รามคาแหง 105) ชมชนโรงนน สแยกรามคาแหงและพนทใกลเคยง 6.ศนย๑สรางโอกาสเดกพระปกเกลา เขตคลองสาน ครอบคลมพนทสนามหลวง สถานรถไฟบางกอกนอย รมคลองหลอด ชมชนหลงโรงแรมรตนโกสนทร๑ ชมชนศรอามาตย๑ พนทหนาพระลาน ปากคลองตลาดและพนทใกลเคยง 7.ศนย๑สรางโอกาสเดกพระราม 8 เขตบางพลด ครอบคลมพนทชมชนบานปน สะพานไม และพนทใกลเคยง ศนย๑สรางโอกาสเดกแตละแหงมเจาหนาทพฒนาสงคม แหงละ 2 คน บรการใหคาปรกษาชวยเหลอ สงเคราะห๑ฟนฟและพฒนาเดกเรรอนในดานตางๆ

กลมเปาหมายทใหบรการ กลมเปาหมายทไดรบการใหบรการจากศนย๑สรางโอกาสเด กของกรงเทพมหานคร ทง 7 แหง แบงเปน 2 ประเภท 1.เดกเรรอน เรรอนกาพรา ตดยาเสพตด ขอทาน คาประเวณ เดกถกปลอยปละละเลย ถกทารณกรรม และอนๆ เชน เดกตดเชอเอชไอว พการ เปนตน 2.เดกกลมเสยงและเดกในภาวะยากลาบาก ทเดกยงอาศยในครอบครว เดกในครอบครวยากจนในชมชน บดามารดา หยาราง หรอแยกกนอย เดกมหนาทเกนวยหรอตองหาเลยงครอบครว เชน ขายพวงมาลย ขายหนงสอพมพ๑ ขายกลวยแขก และเดกพการ เดกทตองอาศยอยกบผสงอายทยากลาบาก

กจกรรมของศนยสรางโอกาสเดก 1.กจกรรมการเยยมบาน ใหคาปรกษาแนะนากลมเปาหมาย และครอบครวเดกในภาวะยากลาบาก 2.กจกรรมใหความรนอกหองเรยน เชน ทกษะภาษาไทย/คณตศาสตร๑/ศลปะ เปนตน 3.กจกรรมการรบแจงขอมลเดกเรรอน เดกกลมเสยง เดกดอยโอกาส เดกในภาวะยากลาบาก 4.กจกรรมสงตอกลมเปาหมายเพอเขาพกพงชวคราว-ถาวร ในสถานสงเคราะห๑ 5.กจกรรมเสรมทกษะชวตใหความรเรองโรคเอดส๑ ยาเสพตดแกเดกและเยาวชนในชมชน 6.กจกรรมสนบสนนทนการศกษาแกครอบครวในภาวะยากลาบาก 7.กจกรรมนนทนาการแกเดกและเยาวชน เชน กฬา ดนตร ศลปะ ทศนศกษา คายพกแรม เปนตน 8.กจกรรมชวยเหลอสงเคราะห๑ เชน เครองอปโภคบรโภค อปกรณ๑การเรยน เปนตน

การปฏบตงานในพนทและชมชน

1.เยยมชมชนและกลมเปาหมาย 2.ตดตามปญหาเดก และ case ทไดรบความชวยเหลอ 3.ใหคาปรกษาแนะนา 4.ขอคาปรกษาแนะนาจากประธานชมชนในพนท 5.ชวยเหลอเครองอปโภคบรโภค

วธการด าเนนงาน 1.การสารวจพนท 2.สรางสมพนธภาพกบเดก ครอบครว และชมชนโดยพดคยกบเดก ผปกครอง และผนาชมชน เยยมบานเดก เยยมชมชน และจดกจกรรมเพอเสรมสรางความคนเคยกบเดก อาท กจกรรมนนทนาการ กจกรรมกฬา เชน ฟตบอล ตะกรอ เกม และกจกรรมในวนสาคญตางๆ เชน วนเดก เปนตน 3.รวมกลมเดก เพอใหเดกไดทาความรจกคนเคยและมความสามคคกน เพองายตอการทากจกรรมพฒนาเดกตอไป 4.จดทาประวตเดก เพอทราบขอมลพนฐานเบองตน และสะดวกตอการวางแผนใหความชวยเหลอ 5.ใหคาปรกษาแนะนา จดการเรยนการสอนตามความตองการ ความสนใจของเดกในเบองตน รวมทงการสอนทกษะชวตตางๆ 6.แกไขปญหาเฉพาะหนา เพอบรรเทาความเดอดรอนของเดกและครอบครว เชน ปญหาเรองทอยอาศย การศกษา ยาเสพตด สขภาพอนามย ความเจบปวยตางๆ เปนตน 7.จดกจกรรมนนทนาการในพนทและนอกพนท อาท เขาคายพกแรมแบบพกคาง และไมพกคาง วอล๑คแรลล ทศนศกษา กฬาตานยาเสพตด เปนตน 8.สงเดกเขารบการบาบดฟนฟจตใจ อารมณ๑ สงคม ตามสภาพป ญหาและความตองการของเดกแตละคน อาท สงเดกเขารบการบาบดยาเสพตด การฟนฟสขภาพจต การอบรมศลธรรม จรยธรรม คณธรรม ในสถาบนศาสนา และการบรรพชาหรออปสมบท 9.สงเดกเขารบบรการดานสขภาพอนามย และดานสาธารณสขทโรงพยาบาล และศนย๑บรการสาธารณสข เปนตน โดยสงเดกพบแพทย๑ นกจตวทยา และนกสงคมสงเคราะห๑ เพอรบการรกษาพยาบาลและรบคาแนะนาในเรองตางๆ 10.พบปะเครอขายททางานดานเดก เพอแลกเปลยนความคดเหน และประสานความรวมมอในการทางาน 11.สงเดกเขารบการศกษาหรอฝกอาชพตามความถนดและความสนใจ อาท โรงเรยนในระบบการศกษาของกรงเทพมหานคร การศกษานอกระบบและตามอธยาศย (กศน.) โรงเรยนการศกษาสงเคราะห๑ และโรงเรยนฝกอาชพ เปนตน 12.สงเดกกลบคนสภมลาเนาเดม โดยประสานใหการสนบสนนคาเดนทาง คาอาหาร และเครองอปโภคบรโภค ตลอดจนการประสานครอบครว

13.จดหาทนประกอบอาชพ ทนการศกษา และสงเคราะห๑อปกรณ๑การเรยนแกเดก 14.สงเดกเขารบการฝกอาชพและจดหางานใหเดก ตลอดจนฝกอาชพในศนย๑สรางโอกาสเดก 15.ตดตอประสานงานดานเอกสารสาคญตางๆ แกเดก อาท การสบคนสตบตรของเดก ทะเบยนบาน ทาบตรประชาชน ทาบตรประจาตวคนพการ และอน ๆ 16.ตดตอกบศาล อยการ เจาหนาทตารวจ และเจาหนาทคมความประพฤตของเรอนจา และสถานกกกนตางๆ เพอเยยมเยยนหรอรบรองความประพฤตเดก 17.นาเดกเขาใชบรการสถานบรการตางๆ ของภาครฐและเอกชน อาท ศนย๑เย าวชน หองสมด ฯลฯ ของหนวยงานตางๆทงภาครฐและเอกชน 18.ตดตามประเมนผล

บนทกภาคสนามเพอถอดบทเรยนครขางถนนสอนเดกเรรอน จากการ สนทนา กบเจาหนาทพฒนาสงคม ศนย๑สรางโอกาสเดก กรงเทพมหานคร (ศนย๑สราง

โอกาสเดก สวนลมพน) เมอวนท 19 ตลาคม 2552 และ วนท 26 ตลาคม 2552 มผใหขอมลเพอสมภาษณ๑เชงลก จานวน 2 คน ดงน

1.นายถวล แกวบญตา (ครแมน) ทางานทศนย๑สรางโอกาส จานวน 7 ป 2.นายวทธลกษณ๑ จนทร๑สมบต (ครโอเล) ทางานทศนย๑สรางโอกาส จานวน 2 ป สงทดาเนนการใหกบเดกเรรอน เดกดอยโอกาส ไดแก (1)การท างานชวยเหลอเดกเรรอน โดยมแนวทางการแกไขดวยวธการหลายรปแบบดวยกน และ

บทบาททแตกตางกนในแตละสถานการณ๑ คอ -เจาหนาทพฒนาสงคม ลงสารวจชมชน และสถานทสรางเปนศนย๑สรางโอกาส 7 แหงของ

กรงเทพมหานคร เปนสถานทตงรบ และมการตระเวนไปยงสถานทเดกอยบอยๆ เพอใหเดกรจกและสรางความไววางใจกบเดก

-การจดกจกรรมเสรมทกษะใหกบเดกเรรอน หรอเดกกลมเสยงในชมชน เปนการปองกนปญหาทตนทาง เชน การจดกระบวนการเรยนการสอนแบบงายๆ เขยนชอต วเองได งานศลปะ การฝกการอานหนงสอ การใชประสบการณ๑ชวตเปนบทเรยนใหกบตวเดกเอง และผอนดวย การเรยนรเรองเอดส๑ ความสมพนธ๑ทางเพศ

-การใหคาปรกษาแกเดก และการแนะแนวเรองการดาเนนชวตในขณะทยงใชชวตเรรอนอย ตลอดจนการสงตอหนวยงานทเกยวของ การสรางแบบอยางทด โดยเฉพาะใหเหนศกยภาพของตวเดกเอง เหนคณคาของตวเอง

-การสรางแนวทางเลอกใหกบเดก ในการเลอกการศกษา เชน การศกษานอกระบบและตามอธยาศย การประสานงานหางานใหเดก หรอการฝกอาชพตามหนวยงานตาง ๆ การบวชสามเณร การเขาคายตางๆ คายเสรมทกษะ การเขาคายธรรมะ เปนตน

-การประสานงานกบโรงพยาบาล ในกรณทเดกเรรอน ครอบครวเรรอนเจบปวย กรณทเดกเรรอนปวยเปนโรคเอดส๑ โรคตดตอตางๆ การคลอดลกของเดกเรรอนหญง หรอเกดอบตเหตสาหรบเดกเร รอน และหนวยงานทเกยวของในการสงตอบานพกเดกและครอบครวของกรมพฒนาสงคมและสวสดการ กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย๑

-การประสานงานฝายทะเบยนของ สานกงานเขตตางๆ ทเดกอาศยอย หรอบางรายขอตรวจสอบรายชอวามชออยในทะเบยนบานกลางหรอไม หรอในกรณทเดกตองทาเอกสารทางทะเบยนราษฎร๑ ตงแตการสารวจรายชอตกหลน การแจงเกดยอนหลง การยายทะเบยนบาน การเพมชอ การสบคนเอกสารของพอแม การทาบตรประชาชนใหกบครอบครวเรรอนและเดกเรรอน จานวน ไมนอยกวา 40 ราย

-ประสานงานกบพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย๑ จงหวดนครราชสมา และครขางถนนของ การศกษานอกระบบและตามอธยาศยอาเภอเมอง ในการลงพนทรวมกน และขอความอนเคราะห๑เครองอปโภค บรโภค พรอมทงเงนสงเคราะห๑ครอบครวทประสบปญหา

-การจดกจกรรมใหกบเดกเรรอน ไดแก การจดทศนศกษา การจดกจกรรมคายครอบครว คายปรบพฤตกรรม คายเสรมทกษะ คายจรยธรรม เปนตน

-การใหอาหารกลางวน และเครองอปโภค บรโภค สาหรบเดกเรรอน ครอบครวเรรอน และกลมเสยงทเขามาทศนย๑สรางโอกาส

(2) การท างานเปนเครอขาย ในการทางานพนท การ สรางความสมพนธ๑และการทางานเปนเครอขายมความสาคญมาก และภาคเครอขายทกระดบในการทางานชวยเหลอเดกเรรอน ตงแต แมคา ยาม คนดแลสวน เจาหนาทเทศกจ ตารวจ โรงพยาบาล ตลอดจนเจาหนาทขององค๑กรพฒนาเอกชน

-การสรางเครอขายในระดบหนวยงาน ไดแก เครอขายองค๑กรเพอเดกเรรอน ซงมสมาชกเครอขาย จานวน 19 องค๑กรทงหนวยงานภาครฐและองค๑กรพฒนาเอกชน

สงทนบเปนผลส าเรจในการทางานของเจาหนาทพฒนาสงคม กรงเทพมหานคร ไดแก 1.เรองการสงเดกเขาเรยนในโรงเรยนของ สงกดกรงเทพมหานคร และเดกเองไดรบความเอาใจใส

จากครทโรงเรยน ครอบครวของเดกบางคนใหความรวมมอในการกระตนใหเดกเรยนตอ 2.เรองการทาเอกสารหลกฐานทางทะเบยนราษฎรใหกบเดกเรรอนและครอบครวเรรอน เพอ

ประกอบในการรบบรการสาธารณสข การทางาน และการศกษาตอในระดบสง 3.การประสานงานสงตอกรณทเดกเรรอนปวยดวยโรคเอดส๑หรอบางคนตองรกษาตวอยางตอเนอง

ในโรงพยาบาลของรฐทกแหง ทใหการยอมรบในการรกษาเดกเรรอน 4.เดกเรรอนในพนทมคณภาพชวตดขน สามารถจดการชวตไดระดบหนง อยรวมกบผอนได เมอม

ปญหาหรอความสาเรจ เดกเหลานจะกลบมาเยยมครทศนย๑สรางโอกาส บางครงกแวะมาสงขาวเรองเพอนใหครไดรบทราบตลอดเวลา

5.การทางานแบบบรณาการรวมกนทงภาครฐ และองค๑กรพฒนาเอกชน ในการแกไขปญหาเดกเรรอน ในแตละกรณศกษา บางครงตองใชหลายหนวยงานเขามาชวยเหลอ

ปญหาอปสรรคในการท างาน 1.งบประมาณเรองอาหารกลางวนสาหรบเดกไมม ทาใหตองเปนภาระของเจาหนาทพฒนาสงคม

ประจาศนย๑สรางโอกาสเดกในการจดสรรหาใหเดกเรรอน 2.สวสดการและความมนคงในอาชพของเจาหนาทพฒนาสงคมททาหนาทลงไปสอน เดกเรรอน

เพอไมตองการใหมเปลยนครบอย และเมอตองเซนเอกสารรบรองเดกทางทะเบยนราษฎร เอกสารการเขาเรยน การรบรองเรองรกษาพยาบาล มความจาเปนอยางมาก เพราะไมอยางนนตองรอเอกสารจากผบรหารซงไมทนตอเหตการณ๑ทเกดขนกบเดกและเยาวชนเรรอน

3.ปญหาทเกดขนกบเดกเรรอน มการเกดปญหาทซบซอนมากขน เชนไปเกยวกบกบยาเสพตด กออาชญากรรม ทตองมการสงตวไปยงสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชน

ขอเสนอแนะตอหนวยงาน 1.เสนอใหแตงตง เจาหนาทพฒนาสงคม เปนขาราชการหรอพนกงานของรฐ เพอรกษาครทมใจเอาไว ใหมความมนคง มเบยยงชพพรอมคาพาหนะการเดนทางในการประสานงานหรอสงตอเดก กลบคนสครอบครว ชมชน หรอองค๑กรตางๆ สงทสาคญคอการมอานาจในการเซนรบรองเอกสารในการทาเอกสารทางทะเบยนราษฎร๑ การพาเดกเขาโรงเรยน การพาเดกเขารกษาพยาบาลในโรงพยาบาล ซงในปจจบนเมอตองรอตามระบบการเซนเอกสารเดกเรรอนไดหายตวไปแลว 2.ทางสานกพฒนาสงคม ควรมการจดสรรงบประมาณในเรองอาหารกลางวนสาหรบเดกเรรอน คาพาหนะ คากจกรรมทเสรมทกษะ ใหกบเดกเรรอนทมาทากจกรรมศนย๑สรางโอกาสเดก 3.มความตองการบานรองรบเดกเรรอน ทไมมบาน และเปนบานทางเลอกโดยการใชวถแหงเศรษฐกจพอเพยง และเปนบานสาหรบเดกเรรอนวยรน ตงแตอาย 14 ปขนไป เพราะไมมหนวยงานไหนทรบเดกเรรอนวยรนเขาไปดแล ทาใหเดกเรรอนวยรนและครอบครวยงใชชวตอยบนถนน และเสยงตอการกออาชญากรรม การตดยาเสพตด จดเดนของศนยสรางโอกาสเดก 1.เปนศนย๑สรางโอกาสเดกทใหทพกพงกบเดกเรรอนในชวงกลางวน มาอาบนา ทานขาว นอนพกผอน และทากจกรรม โดยเจาหนาทพฒนาสงคม ไดมโอกาสพดคยแลกเปลยน ดแลตดตามวาเดกเรรอนเหลานมความเปนอยอยางไรในพนท หรอถกจบไปแลว 2.เจาหนาท พฒนาสงคม ของศนย๑สรางโอกาสเดก เปนนกบรณาการทกดาน เชน เปนทพงหลกใหกบเดกเรรอนในยามทตองการความชวยเหลอและกาลงใจ เปนผใหขอมลทเปนจรงแกผทมาศกษาขอมลเพอนาไปใชในการศกษาและเผยแพร ประสานกบเดกเมอผบรจาคตองการนาส งของอปโภคบรโภคมาบรจาคใหกบเดก และมบทบาทการประสานกบเครอขายเพอใหการชวยเหลอเดก

1.2.โครงการพฒนาการจดการศกษานอกโรงเรยนเพอพฒนาทกษะชวตส าหรบเดกเรรอน ในพนทเปาหมาย 18 พนท ใน 17 จงหวด ของกระทรวงศกษาธการ

แนวคด การพฒนาการจดการศกษานอกโรงเรยนเพอพฒนาทกษะชวตสาหรบเดกเรรอน เปนภารกจของกรมการศกษานอกโรงเรยน ทมงเนนในการจดการศกษาใหกบกลมเปาหมายเดกทอยนอกระบบโรงเรยนและเปนเดกทดอยโอกาส เดกเรรอนเปนเดกกลมหนงทมวถชวตอย ในเมองใหญท วประเทศปจจบนมอยประมาณ 300,000 คน สวนใหญไมไดเรยนหนงสอ หรอเรยนจบไมเกนชนประถมศกษาปท 4 หรอ 6 มองวาเดกเรรอน มกมปญหาดานสขภาพอนามย เสอมโทรม เปนโรคผวหนง ขาดสารอาหาร เปนพยาธ หวดเรอรง มความผดปกตทางสมอง และจตใจ หยาบกระดาง รนแรง เกเร หยาบคาย ตดยาเสพตด และสงผลถงการอยากลองมเพศสมพนธ๑ ซงรายทสด คอ นาไปสการเปน “โสเภณเดก” และปญหาดานอาชญากรรมตางๆ จากการศกษา ปญหาพนฐานของเดกเรรอน ดงทไดกลาวมาแลวพบวา ปญหาสวนใหญเปนปญหาเฉพาะหนาทเดกเรรอนประสบอย เปนปญหาทเกยวของกบปจจยส ซงเปนพนฐานในการดารงชวต ดงนน การจดการศกษาใหกบเดกเรรอนในระยะเรมแรก จงตองเปนการจดการศกษาเพอพฒนาทกษะชวตทจาเปน เพอพฒนาคณภาพชวตของเดกเรรอน และเตรยมความพรอมใหกบเดกกอนทจะนาเดกเขาสระบบการศกษาปกต หรอกลบสครอบครว การจดการศกษาเพอพฒนาทกษะชวตสาหรบเดกเรรอน เปนงานทยงยากซบซอน จาเปนจะตองใชบคลากรทมความร ความเขาใจและมทศนคตทดตอการทางานกบเดก แ ละเนองจากงานลกษณะดงกลาวน กรมการศกษานอกโรงเรยนยงมประสบการณ๑ไมมากนก จงจาเปนจะตองเรยนรจากการทางานจรงและความรวมมอจากองค๑กรตางๆ ทมประสบการณ๑ เพอพฒนารปแบบการดาเนนงานและพฒนาบคลากรใหมประสทธภาพตอไป

ดงนน แนวความคดในการพฒนาการจดการศกษานอกโรงเรยนเพอพฒนาทกษะชวตสาหรบเดกเรรอน กลาวโดยสรปจะมดงน 1.เปนการจดการศกษาทอยในขอบขายของการพฒนาทกษะชวตสาหรบเดกเรรอน 2.กระบวนการในการดาเนนงานจะเปนการวจยเชงปฏบตการ โดยเนนการปฏบตจรงและพฒนาการดาเนนงานไปพรอมๆ กนกบการแลกเปลยนประสบการณ๑ในการทางานรวมกน 3.พฒนารปแบบการทางานกบเดกเรรอน โดยสรางวฒนธรรมของผปฏบตงานใหสอดคลองกบวถชวตของเดกเรรอน ซงตองทางานโดยไมยดเอาเวลาทางานราชการเปนหลก ผปฏบตงานตองมจตใจรกงาน ยดหยนในวธการทางานและทางานเชงรก การฝกอบรมบคลากรจะเนนการลงไปทางานจรง เพอใหไดรบประสบการณ๑ตรงจากการทางาน และนาสถานการณ๑จรงดงกลาวมาสรปบทเรยน วสยทศนของโครงการ กาหนดไววาภายในป 2551 กรมการศกษานอกโรงเรยนจะมความรและประสบการณ๑ เพอเปนผนาในการจดการศกษานอกโรงเรยน เพอพฒนาทกษะชวตใหกบเดกเรรอน โดยจะดาเนนการพฒนารปแบบการดาเนนงานเชงสรางสรรค๑ และปฏบตจรงใหเกดการมสวนรวมของหนวยงานและองค๑กรตางๆ

วตถประสงคของโครงการ 1.พฒนาเดกเรรอนในเรองทเกยวกบทกษะชวต กลยทธ๑

(1) การคนหาและกาหนดทกษะชวตทจาเปนสาหรบเดกเรรอน (2) ออกแบบกระบวนการเรยนรทงาย สะดวก สอดคลองกบวถชวตของเดกเรรอน (3) เนนทกษะชวตทจาเปนและสามารถนาไปใชประโยชน๑ในวถชวตของเดกเรรอน (4) สรางแกนนาอาสาสมครจากเดกเรรอน ผลผลต - เชงปรมาณ เดกเรรอนเขารวมกจกรรม พนทละอยางนอยละ 10 คน - เชงคณภาพ เดกเรรอนไดนาความรในเรองทกษะชวตไปใชชวตประจาวน ตวชวดความสาเรจ - มเดกเรรอนเขามารวมโครงการ - มขอมลพฒนาเดกรายบคคล ทชใหเหนถงการเปลยนแปลง กจกรรม

(1) การคนหาและกาหนดทกษะชวตทจาเปนสาหรบเดกเรรอน (2) การอบรมและพฒนาการออกแบบกจกรรมการเรยนรทกษะชวต (3) การจดเตรยมขอมล องค๑ความร เชงวชาการเพอสนบสนนการดาเนนชวต

2.พฒนาบคลากรในการท างานการจดการศกษาใหกบเดกเรรอน กลยทธ๑

(1) พฒนารปแบบการคดเลอกครอาสาสอนเดกเรรอน (2) พฒนารปแบบการพฒนาบคลากรทเนนการปฏบตจรง และความคดสรางสรรค๑ในการ

ออกแบบกจกรรมการเรยนการสอนแบบฉบพลนตามสภาพจรง และการสงเสรมการทางาน (3) จดเวทแลกเปลยนประสบการณ๑การเรยนรรวมกนระหวางบคลากรททางานและเครอขาย (4) พฒนาผบรหารใหรบทราบ/ตระหนก/สนบสนนในการดาเนนงาน ผลผลต

-เชงปรมาณ (-) ไดรปแบบการคดเลอกครทจะทางานในพนทได 1 รปแบบ (-) ไดครทผานการพฒนาแลวพนทละ 1 คน

-เชงคณภาพ (-) ครอาสาสอนเดกเรรอนและบคลากรมความร ทกษะ และประสบการณ๑ ในการจดการศกษาเพอการเดกเรรอน (-) มคณะทางานจดการศกษาเพอเดกเรรอนทเขมแขง ผลลพธ๑

ครอาสาสอนเดกเรรอนและบคลากรสามารถจดการศกษาเพอพฒนาเดกเรรอนไดอยาง เหมาะสมและสอดคลองกบวถชวต ตวชวดความสาเรจ

(1) ความพอใจของเดกเรรอนในการเขารวมกจกรรม (2) ความตอเนองของคนทเขารวมกจกรรม (3) เดกเรรอนมทกษะชวตทดขน (4) เครอขายทรวมดาเนนการใหความรวมมอเปนอยางด กจกรรม (1) กาหนดแนวทางการคดเลอกครอาสาสอนเดกเรรอน (2) การอบรมเชงปฏบตการ มงเนนการปฏบตจรงใหกบครและบคลากรผปฏบตงาน (3) จดทาเอกสารใหขอมลและความรแกผบรหารใหรบทราบนโยบาย (4) จดเวทแลกเปลยนประสบการณ๑ระหวางบคลากรในองค๑กรเอกชนและเครอขาย

3.พฒนารปแบบการจดการศกษาส าหรบเดกเรรอนทหลากหลายและเหมาะสม กลยทธ๑

(1) การมสวนรวมในการกาหนดรปแบบและวธการทางานจากผปฏบตงานในระดบพนท /กศน./เครอขาย/ตวแทนกลมเปาหมาย

(2) เนนรปแบบทเรยบงาย ยดหยน สามารถปรบใหใชไดในทนททนใด (3) ความเหมาะสมของรปแบบ ประเมนโดยภายในและภายนอกองค๑กรทจด (4) มความหลากหลายในเนอหาของทกษะชวตและกระบวนการเรยนร (5) ใชกระบวนการวจยและพฒนา(R&D) ในการพฒนารปแบบ ผลผลต -เชงปรมาณ -ไดรปแบบการจดการศกษาสาหรบเดกเรรอนในระดบพนทอยางนอย 10 พนท -เชงคณภาพ - รปแบบทพฒนาขน เปนรปแบบทผานการปฏบตจรงและไดรบการพฒนา โดยผาน การพจารณา ความเหมาะสม และมการดาเนนงานทจรงจงทงภายในและภายนอก องค๑กรทจดการศกษา ผลลพธ๑ (1) ไดรปแบบการจดการศกษาสาหรบเดกเรรอนทสามารถนาไปประยกต๑ เพอใชในพนทอนๆ

ได (2) บคลากรการศกษานอกโรงเรยน มความรและประสบการณ๑ในการจดการศกษาสาหรบเดก

เรรอน ตวชวดความสาเรจ (1) มรปแบบการจดการศกษาสาหรบเดกเรรอนอยางนอย 10 รปแบบ

(2) รปแบบทพฒนาขนไดนาไปปฏบตจรงและพฒนาอยางเปนระบบทแตกตางกน 10 พนท กจกรรม (1) การระดมพลงสมองในการคดและเสนอโครงการ ตลอดจนรปแบบในการดาเนนงาน (2) การปรบโครงการ/รปแบบการดาเนนงานในระหวางปฏบตการ (3) การตดตามและประเมนผลรปแบบทงภายในและภายนอก (4) จดเวทการนาเสนอผลงาน และวพากษ๑วจารณ๑การดาเนนงานจากผทรงคณวฒ (5) จดทาคมอการจดการศกษาสาหรบเดกเรรอน (6) การเผยแพรรปแบบการจดการศกษาสาหรบเดกเรรอน ดาเนนการตอเนองและขยายผล

แนวทางการจดการศกษาเพอพฒนาทกษะชวตของกลมเปาหมายเดกเรรอน 1.กาหนดพนทและการจดหากลมเปาหมาย 2.การศกษาภมหลงและการดาเนนชวตของกลมเปาหมายรายบคคล 3.คนหาและการกาหนดทกษะชวตทจาเปนของกลมเปาหมาย(ทงภาพรวมของกลมและรายบคคล) 4.การออกแบบกจกรรมการเรยนรเพอการพฒนาทกษะชวต(ทงภาพรวมของกลมและรายบคคล) 5.การจดเตรยมสอ อปกรณ๑สงเสรมการเรยนร (ทงภาพรวมของกลมและรายบคคล) 6.การจดหาและเตรยมความพรอมของครอาสาสอนเดกเรรอน (เนนการเปนนกออกแบบกจกรรม

การเรยนรและการเปนผมจตวญญาณในการเปนครอาสาสอนเดกเรรอน สาหรบเดกเรรอนโดยม การฝกปฏบตภาคสนาม จากกรณตวอยางในสถานการณ๑จรง) 7.การดาเนนการจดกจกรรมการเรยนร 7.1 การสรางความไววางใจของกลมเปาหมายทมตอครทดแลกลม 7.2 การจดกจกรรมการเรยนร(เนนการเรยนรเพอพฒนาทกษะชวตแบบเฉพาะหนาใน

ลกษณะของ Incidental Learning 7.3 การประเมนผลการเรยนรตามสภาพจรง(Authentic Assessment/Performance Based Assessment) บนพนฐานของแนวคดการประเมน 7.4 การพฒนา (Evaluation for Development not of Judgement) 7.5 การปรบปรงการจดกจกรรมการเรยนร (รปแบบ วธการ เนอหา และสอสงเสรมการเรยนร) 7.6 การสงเสรม การเรยนรอยางตอเนอง (ตามศกยภาพและความตองการในการเรยนรของแตละบคคลเพอการนาไปสการยกระดบการพฒนาทกษะชวตและการศกษาตอเนองตอไป)

8.การตดตามและประเมนผล 9.การสรปและการเผยแพรการจดกจกรรม พนทด าเนนการ ดาเนนการใน 18 พนท ใน 17 จงหวด

1. กรงเทพมหานคร กรงเทพมหานคร 1/ กรงเทพมหานคร 2 2. ภาคกลาง นครปฐม/สระบร 3. ภาคตะวนออก ชลบร/สมทรปราการ/สระแกว 4. ภาคเหนอ เชยงใหม/เชยงราย/ลาพน 5. ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ อดรธาน/ขอนแกน/นครราชสมา/อบลราชธาน 6. ภาคใต ยะลา/สงขลา/ภเกต/สราษฏร๑ธาน

ผลทคาดวาจะไดรบ 1.เดกเรรอน จะไดรบประโยชน๑จากการพฒนาคณภาพชวต การมชวตอยรอดในสงคม การเตรยมความพรอมเพอเขารบการศกษาขนพนฐาน การสงตอไปสเครอขายทเหมาะสม และกลบคนสครอบครวและสงคมไดอยางปกตสข 2.บคลากร ททางานในการจดการศกษาใหกบเดกเรรอนจะไดรบการพฒนาใหมความรและประสบการณ๑ดยงขน 3.ทาใหเกดรปแบบการจดการศกษานอกโรงเรยนเพอพฒนาทกษะชวตสาหรบเดกเรรอนทหลากหลายและเหมาะสม โครงการจดการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยเพอพฒนาทกษะชวตเดกเรรอน อดรธาน ส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบการการศกษาตามอธยาศยจงหวดอดรธาน หลกการและเหตผล การพฒนาทรพยากรมนษย๑เปนหวใจของการพฒนาประเทศ และการศกษาคอเครองมออนสาคญในการพฒนาศกยภาพของคน เพราะการศกษาเปนการใหความรเพอเปนอาวธทางปญญาสาหรบประชาชนในการนาไปพฒนาตนเอง พฒนาสงคม และพฒนาชาตบานเมองใหรงเรอง พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 กาหนดให “บคคลมสทธและโอกาสเสมอกนในการรบการศกษาขนพนฐานอยางทวถง และมคณภาพ” เพอใหเดกดอยโอกาสไดรบโอกาสทางการศกษาอยางเทาเทยมกบเดกทวไป มคณภาพชวตและความเปนอยทด สามารถอยรวมกบบคคลอนในสงคมไดอยางมความสข มอาชพเลยงตนเองและเปนกาลงสาคญในการพฒนาประเทศ ในการจดการศกษาสาหรบเดกดอยโอกาสตองจดบรการเปนพเศษ เนองจากกลมนมชวตความเปนอยตางจากเดกทวไป การจดบรการการศกษาเพอใหเกดความเสมอภาคทวถงและเปนธรรม จงตองมรปแบบการใหบรการทเหมาะสมและหลากหลาย สอดคลองกบการดาเนนชวตของเดกแตละกลมแตละประเภท สานกบรหารงานการศกษานอกโรงเรยน ไดกาหนดแนวคดและนโยบายการจดการศกษาเพอพฒนาทกษะชวตเดกเรรอน เพอจดการศกษาใหกบกลมเปาหมายเดกเรรอน ซงเปนเดกกลมหนงทดาเนนชวตอยตามถนน ใตสะพานลอย หรอทสาธารณะในเมองใหญๆทวประเทศพบวามปญหาสวนใหญเปนปญหาเฉพาะหนา ทเดกเรรอนประสบอย เปนปญหาทเกยวของกบปจจยส ซงเปนพนฐานในการดารงชวตทจาเปน

การเรยนรชวตเพอพฒนาคณภาพชวตของเดกเรรอน ซงจะนาไปสการยตการเรรอน การมอาชพ และการพฒนาทกษะชวต จงหวดอดรธาน เปนเมองใหญทเปนศนย๑กลางดานเศรษฐกจ การคา การทองเทยว และเปนประตสกลมประเทศอนโดจน สภาพเศรษฐกจและสงคมมการเปลยนแปลงอยางรวดเรวอนเปนผลมาจากการพฒนาประเทศ วถชวตมการแขงขนมากขน นอกจากนภาวะเศรษฐกจบบคนทาใหพอแมตองออกมาทางานนอกบานและยายถนฐานเพอขายแรงงานในเมองใหญ หรอตางประเทศ จากสภาพปญหาดงกลาวทาใหเดกมปญหาครอบครว หนออกจากบานมาเรรอน สานกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยจงหวดอดรธาน ตระหนกและเหนความสาคญในการพฒนาทกษะชวตเดกเรรอนดงกลาว จงไดจดโครงการพฒนาการจดการศกษาเพ อพฒนาทกษะชวตสาหรบเดกเรรอน โดยมครการศกษาเพอพฒนาทกษะชวต สงเสรมการเรยนรดานอาชพทเหมาะสม พฒนารปแบการจดการเรยนรรายบคคล และประสานงานในการทางานรวมกบเครอขาย องค๑กรตางๆ ทเกยวของ เพอพฒนารปแบบการดาเนนงานการจดการศกษาเพอพฒนาทกษะชวตเดกเรรอนตอไป วตถประสงค 1.เพอพฒนาเดกเรรอนในเรองทเกยวกบทกษะชวตในดานตางๆ เชน ความปลอดภย สขภาพอนามย การเอาตวรอดในสงคม ดวยคณภาพชวต และการพฒนาอาชพทเหมาะสม 2.เพอจดกระบวนการเรยนรใหสอดคลองกบความตองการของเดกเรรอน โดยเนนผเรยนเปนสาคญ และการจดการเรยนรทหลากหลาย โดยมครเปนผอานวยความสะดวกในการจดกระบวนการเรยนร 3.เพอพฒนาบคลากรในการจดการศกษาเพอพฒนาทกษะชวตใหกบเดกเรรอน 4.เพอพฒนารปแบบการจดการศกษาสาหรบเดกเรรอนโดยใชกระบวนการเรยนรรายบคคล 5.มการประสานงานในการทางานรวมกบเครอขาย และองค๑กรตางๆทเกยวของ กลมเปาหมาย เชงปรมาณ

1. เดกเรรอนจงหวดอดรธาน จานวน 37 คน 2. เดกดอยโอกาสในชมชนแออดจงหวดอดรธาน จานวน 56 คน รวม จานวน 93 คน

เชงคณภาพ เดกเรรอนมคณภาพชวตทดขน สามารถนาความรไปพฒนาคณ ภาพชวตของตนเองทงดานสขภาพอนามย ความปลอดภย สงแวดลอม คณธรรมจรยธรรม การพฒนาอาชพทเหมาะสมเพอเตรยมความพรอมในการยตการเรรอน และอยในสงคมไดอยางมความสข

วธการด าเนนการ 1. ขออนมตโครงการ 2. แตงตงคณะกรรมการดาเนนการ 3. กาหนดพนทและการจดหากลมเปาหมาย 4. ประสานงานเครอขายทเกยวของ 5. สารวจขอมล ศกษาภมหลง และการดาเนนชวตทจาเปนของกลมเปาหมายทงภาพรวมและ

รายบคคล 6. วเคราะห๑สภาพปญหา และความตองการในการเรยนรของเดกเรรอน 7. การออกแบบกจกรรมการเรยนร และการจดทาแผนการเรยนรรายบคคลสาหรบเดกเรรอน 8. การจดเตรยมสอ อปกรณ๑สงเสรมการเรยนร 9. การจดหาและเตรยมความพรอมครจดการศกษาเพอพฒนาทกษะสาหรบเดกเรรอน 10. การดาเนนการจดกจกรรมการเรยนร

10.1 จดการศกษาเพอพฒนาทกษะชวต ดานตางๆดงน 1) ดานสขภาพอนามย ก.การดแลและพฒนาตนเองทงรางกายและจตใจ ข.การปองกนโรคภยไขเจบ ค.การพฒนาบคลกภาพ 2) ดานความปลอดภยในชวตและทรพย๑สน ก.การหลบหนจากการถกรงแก ข.การปองกนอบตเหต และอบตภย ค.การปองกนการถกลวงละเมดทางเพศ 3) ดานการอนรกษ๑ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ก.การใชทรพยากรอยางประหยดและคมคา ข.การจดการกบขยะ การรไซเคล ค.การปองกนมลพษ 4) ดานคณธรรม จรยธรรม และคณลกษณะทพงประสงค๑ ก.การตระหนกรคณคาของตนเอง ข.การพฒนาศกยภาพและการปรบตว ค.การแกปญหาและการตดสนใจ ง.การจดการกบอารมณ๑และจตใจ จ.การสรางสมพนธภาพกบบคคล ฉ.การเสรมสรางศลธรรมและจรยธรรมอนดงาม

ช.การบาเพญประโยชน๑แกผอนและสงคม 10.2 จดการศกษาเพอพฒนาทกษะอาชพ และการดารงชวต 1) การฝกทกษะการดารงชวต และแนวคดในเรองเศรษฐกจพอเพยง 2) พฒนาทกษะดานอาชพ เพอชวยพฒนา ฝกอบรม และจดการงานทเดกทาอย 3) การสงเสรมการฝกอาชพทเหมาะสมใหมงานทา และมรายไดเพอเลยงตนเองได

11.การประสานงานรวมกบเครอขายทเกยวของ 12.การจดทาแบบประเมนการจดการเรยนรรายบคคล บนทกการจดกระบวนการเรยนร และบนทก ผลการจดกจกรรมการเรยนร 13.การประเมนผลการจดกระบวนการเรยนร 14.การนเทศตดตามผล 15.การสรปผลการจดการศกษาเพอพฒนาทกษะชวตเดกเรรอน และเผยแพรการจดกจกรรมและ นทรรศการเดกเรรอน งบประมาณ งบประมาณแผนงานสรา งสงคมแหงการเรยนรตลอดชวต พฒนาคนใหมความรคคณธรรมและจรยธรรม การจดกจกรรมการศกษาเดกดอยโอกาส งานจดการศกษาตอเนอง งบดาเนนงานจากสานกบรหารงานการศกษานอกโรงเรยน ไดแก คาตอบแทนครและวสดใชสอย คาสมทบประกนสงคม คาบรหารจดการ เปนตน สถานทด าเนนการ ในเขตพนทจงหวดอดรธาน เครอขาย หนวยงานภาครฐและองค๑กรพฒนาเอกชน โครงการทเกยวของ 1.โครงการจดการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยเพอพฒนาทกษะชวตเดกเรรอน จงหวดอดรธาน 2.โครงการอบรมเอดส๑และเพศศกษาเดกเรรอน 2 3.โครงการซาเลงสชวตใหมเดกเรรอน 4.โครงการสงเสรมอาชพผดอยโอกาสจงหวดอดรธาน 5.โครงการรถปราชญ๑อดร 6.โครงการจกรยานเพอนอง 2 7.โครงการบานหวาง ดชนวดผลความส าเรจของโครงการ 1.มเดกเรรอนเขารวมโครงการ ไมนอยกวา 50 คน 2.มทะเบยนประวตเดกทกคนทงใหมและเกา สามารถคนประวตและขอมลเดกเรรอนได

3.มขอมลการพฒนาเดกรายบคคล ทชใหเหนถงความเปลยนแปลง 4.เดกเรรอนมความพอใจทเขารวมกจกรรมและเขารวมกจกรรมอยางตอเนอง 5.เดกเรรอนมคณภาพชวตทดขน มอาชพทเหมาะสมและสามารถเลยงตนเองได 6.มการเผยแพรรปแบบการจดการศกษาสาหรบเดกเรรอนอยางตอเนอง ผลทคาดวาจะไดรบ

1. เดกเรรอน ไดรบประโยชน๑จากการพฒนาคณภาพชวต การมชวตอยรอดในสงคม ก ารเตรยมความพรอมเพอเขารบการศกษาพนฐาน มอาชพทเลยงตนเองได การสงตอไปสเครอขายทเหมาะสม และกลบคนสครอบครวและสงคมไดอยางปกตสข

2. บคลากรททางานในการจดการศกษาใหกบเดกเรรอนไดรบการพฒนาใหมความรและประสบการณ๑ในการจดกระบวนการเรยนร ทหลากหลายและเหมาะสมกบกลมเปาหมาย

3. ทาใหเกดรปแบบการจดการศกษานอกโรงเรยนเพอพฒนาทกษะชวตสาหรบเดกเรรอนทหลากหลายและเหมาะสม

สรปผล ประเมนผล และรายงานผล 1.สงเกตพฤตกรรมรายบคคล 2.แบบศกษารายกรณ 3.แบบประเมนผลการจดกจกรรมการเรยนร 4.แบบบนทกผลการปฏบตงาน 5.แบบประเมนผลการจดการเรยนรรายบคคล 6.นเทศตดตามผลการจดกจกรรมทกษะชวตสาหรบเดกเรรอน 7.เวทนาเสนอผลงานและสรปผลการดาเนนงาน บนทกภาคสนามเพอถอดบทเรยนครขางถนนสอนเดกเรรอน

สนทนากลมคร การศกษานอกระบบและตามอธยาศย อาเภอเมอง จ งหวด อดรธาน (กลมงานสงเสรมการศกษาเพอผดอยโอกาสและกจกรรมพเศษ ) เมอวนท 21 ตลาคม 2552 เวลา 14.30-17.30 น. มผเขารวมดงน

1.นายพระวชญ๑ คาภระ(ครปน) เคยเปนเดกเรรอน 5 ป กลบมาเรยน การศกษานอกระบบ แลวเรยนตอจนจบปรญญาตร ทางานเปนครพฒนาทกษะชวตเดกเรรอนสอนเดกเรรอนตงแตป 2547-ปจจบน

2.นายมาณพ ศรจนทาพ (ครนพ) เคยทางานทเทศบาลตงแตป 2543-2550 แลวยายมาทางาน เปนครพฒนาทกษะชวตเดกเรรอน 3.นายภคพงษ๑ พระราช (ครต๐อง) เพงมาเปนครพฒนาทกษะชวตเดกเรรอนสอนเดกเรรอนได 2 ป

4.ครสมคร มความสามารถทางดานศลปวฒนธรรม เปนคร การศกษานอกระบบและตามอธยาศยสอนเดกพการ รบผดชอบดานการบนทกภาพ จดทาสอประชาสมพนธ๑

5.ครนก ทา งานดานการสอนเดกพการ ของ ศนย๑การศกษานอกระบบและตามอธยาศย มาชวยจ ดบนทกขอมลใหกบทางทมครพฒนาทกษะชวตเดกเรรอน

เดกเรรอนจานวน 2 คน ไดแก นองเหมอน นองเอก ทมารวมแลกเปลยนประสบการณ๑ ในการสนทนากลมไดมการแลกเปลยนเรยนรซงกนและกน ระหวางคณะผศกษากบ คณะครอาสาสอนในแตหนวยงาน

รปแบบการชวยเหลอเดกเรรอน 1.การสรางความไววางใจกบเดกเรรอน โดยการลงพนทเปนประจา และเนนการพดคยแลกเปลยนความเปนกนเองระหวางครกบเดก

2.การสงเคราะห๑เดกและครอบครวดวยเครองอปโภค บรโภค พรอมทงยารกษาโรค และบางครงตองเปนงบประมาณในการรกษาพยาบาล

3.การสอนกจกรรมทกษะชวต เพอเตรยมความพรอมในการเรยนรวม สอนเกยวกบวถชวต เชน การดแลสขภาพรางกาย สอดแทรกทกษะชวต กฬา รองเ พลง เลนดนตร อบรมเรองเอดส๑และเพศศกษา อยางนอย 2 ปตอครง (ไดงบจากงานของสาธารณสขจงหวด,AIDSNET, บานพกใจ) ในเรองเอดส๑และเพศศกษาน ครปนเลาวา เรมเรยนรในป 2547 ไปเขาอบรมกอนจากนนกพฒนาตนเองขนมาเปนวทยากรสอนเดกๆ ผลทไดรบ อยางนอยตอนนเดกเรมปองกนตนเอง ถามหาถงยางอนามยเพอใชปองกนตนเอง เดกๆ เรมเปนแกนนาเพอนชวยพดกรอกหเพอนดวยภาษาของเดกเรรอนทเขาสอสารกนเขาใจ

4.เราจดคายเอง จดกจกรรม เชน งานปใหม งานวนเดก (จดครงแรก ป 2551) ผลของการจดคาย เดกเรรอนทเปนเดกรนโต เขามาชวยจดกจกรรม บางกจก รรมเดกขอเปนผออกแบบกจกรรม ร วมทงการประสานงานและหาของขวญ ขออาหารจากทเดกเรรอนแตละคนไปทางานอยมารวมเลยงอาหารเดกเรรอนคนอนๆ ของขวญทไดมาจานวนมากมาจากเครอขายททางานรวมกนชวยสนบสนนเปนบางสวน

5.พาเดกไปเขาคายรวมกบหนวยงานอนทเขาจด เพอใหหดปรบตวเขากลม/สงคม ไดเพอนใหมเวลาไปคายเดกเรรอนเขาจะเปน “เดอะสตาร๑ ” ของชาวคายในฐานะทเปนตวแทนเดกเรรอนจงหวดอดรฯ เดกเรรอนเองไดเรยนรชวตของเดกคนอนดวย พรอมทงรจกครเรรอนของหนวยงานตางๆ

6.การฝกอาชพ การหาอาชพใหเดกเรรอน การทางานใหเปนอาชพ ทางคณะคร พฒนาทกษะชวตเดกเรรอนไดเรม เรองการทาโครงการฝกอาชพใหกบเดกเรรอน ซงเดมมการเลยงตวเองดวยการเกบขยะขาย และขายบรการ ชอโครงการ “ซาเลงสชวตใหม ” ไดรบงบสนบสนนจากหลายหนวยงาน ไดรถซาเลงมาทงหมด 6 คน ตอนนเหลอ 2 คน เพราะถกปลนบาง บางคนหายไปพรอมกบรถบาง ครตองไปซอรถคนมา เปนเพราะไฟในการขยนทางานตก ขายขยะไดเงนเยอะ กนเยอะ เสพตด และขเกยจ แตถงยงไงครกยงใหโอกาสเดกตลอดเวลา และไดบทเรยนจากการทาโครงการนวา ถาจะทาโครงการนอกจะปรบกลยทธ๑ใหม จะใชวธให ”ยม-คน เปนเวลา” เพอสรางการมสวนรวมเปนเจาของและรบผดชอบรวมกน งานเกบขยะของเดกเรรอนไมตองลงทนแตคณะครตองทากจกรรมกบเดกเหลานดวยการจดการชวต ตงแตการจดการเรองการ

แยกขยะในการขายซงราคาแตกตางกน การจดการเงนทไดมา รวมทงการใชจายในชวตประจาวน การรกษาของสวนรวมคอรถซาเลง ทตองฝกใหรบผดชอบรวมกน

7.การประสานงานสงตอเดก ทหนวยงานตางๆ ทเหมาะสมในการพฒนา หรอหนวยงานทมความพรอมในการพฒนาเดก

8.การประสานสงคนครอบครว คอ การทางานกบครอบครวเดก ลงไปเยยมเยยนพรอมทงการพดคย เกยวกบการรบเดกกลบสครอบครว

9.การประสานงานในการศกษาของระบบการศกษานอกโรงเรยน ครปนไดจดการศกษาใหกบเดกเรรอนโดย การสงเดกไปเขาเรยนรวมกบ ศนย๑การศกษานอกระบบและตามอธยาศย โดยจะระบวาเดกเราพเศษตองการวธการดแลทพเศษใหเหมาะสมกบเขาในสวนของการเรยนการสอนการศกษานอกระบบและตามอธยาศยสาหรบเดกเรรอน ครปนเปนครสอนทกษะชวต ตอนนมการประชมเพอวางหลกส ตรหลายครง(ในระดบของ 18 จงหวดทวประเทศ ) แลวแตยงไมนาไปสการป ฏบตจรง ระบบการศกษาของ การศกษานอกระบบและตามอธยาศย ม 3 ระบบ คอ 1.การศกษาตามอธยาศย 2.การศกษาพบกลม 3.การศกษาทางไกล ซงทางคร พฒนาทกษะชวตเดกเรรอน สอนเดกเรรอนทอด รธาน เลอกทาโดยการเตรยม ความพรอมดานทกษะชวต กอนสงไปเรยนชนประถมศกษาจนจบ ผลการดาเนนงานทผานมาสามารถยตการเปนเดกเรรอนไดแลว จานวน 4 คน โดยเรยนจบมธยมศกษาตน จานวน 2 คน และมธยมศกษาตอนปลาย จานวน 2 คน สามารถประกอบอาชพเลยงตนเองและครอบครวได

10.การทางานกบเดกดอยโอกาสในชมชน พรอมทงครอบครว ผสงอาย โดยมการจดกจกรรมทกษะชวตตางๆ ใหความรเรองเอดส๑ ยาเสพตด การเหนความคณคาของตนเอง และการใหความรโดยใชรถ MK (Mobile Knowledge) เปนหองสมดเคลอนท มความบนเทงสนกสนาน ซงพอทางานไปเรอยๆ ทางชมชนกเรมใหความสนใจ เลยบเคยงถามวาชวยแตเดกไมชวยผใหญบางหรอ จงไดมการฝกอาชพให พอ-แม

กลมเปาหมายของการชวยเหลอเดก 1.กลมเดกเรรอน 2.กลมเสยงทเปนเดกดอยโอกาสในชมชน โดยเนนไปทตวเดกและครอ บครว เนนกระบวนการ

ปองกนทจะไมใหเดกหลดออกมาเปนเดกเรรอน บคลกภาพของครพฒนาทกษะชวตเดกเรรอนเพอเดกเรรอน ควรเปนดงน 1.ครทมใจ เพอพฒนาเดกเรรอนอยาง “เกาะตด” ปรารถนาดตอเดก จากประสบการณ๑ทางานทผาน

มาพบวา บางคนมาทาเพอเปน ”ทางผาน” เมอมตาแหนงไดรบการบรรจทางราชการกจากไป 2.ครตองมหลกการทางานคอ การใหโอกาสและการไมคาดหวง พรอมทจะใหอภยแกเดกเรรอน

เสมอ 3.ครตองรอบรทางวชาชพ สามารถเปนวทยากรถายทอดความร/ทกษะชวตตางๆ ได

4. ครตองเป น “นกทกอยาง ” เปนพอ เปนแม เปนพ เปนนอง ตองเปนทกอยางทเดกตองการ สามารถดงความเกงของครมารวมกนใหสามารถดแลเดกแบบองค๑รวม มความสามารถรอบตว บรณาการเขาดวยกน สามารถประสานทกฝาย โดยทางานเชงรกวงเขาหาเดกเรรอนกอน

5.ทางานสไตล๑ NGO ไมจากดเวลาวาทางานเฉพาะในเวลาราชการเทานน ปญหาอปสรรคในการท างาน 1.ตวเดก ครตองเขาใจวาเดกเรรอนคอนขางจะมลกษณะพเศษไมเหมอนเดกทวไป ดงนน ไมวาจะ

ทาอะไรกบเดก ตองมการเตรยมความพรอมกบเดกกอน โดยการใหขอมลลวงหนา ตกลงกตกา และกาห นดนดหมายใหชดเจน

2. ปญหาในการตดตอราชการ เมอเจอปญหาเรองเดกขาดเอกสารรบรอง เรองใบเกด ทะเบยนบานบตรประชาชน ฯลฯ ทางหนวยงานภาครฐ ไมกลาฟนธงกบคร ไมเชอคร ในการทจะรบรองการมตวตนของเดก จากถนทอยของเดก ครพยายามทจะหาขอมลเพอสนบสนนชวยเหลอเดกใหไดบตรเพอรบรองสทธในดานตางๆ ทเดกควรไดรบ อยากใหมบตรประจาตวทมเลข 13 หลก รบรองวาคนนเปนคนไทยมตวตนอยจรง เพราะถาไมมบตร เดกจะประสบกบปญหาตางๆ มากมาย เชน เรองการเรยนของเดกเรรอน จบแลวไมไดวฒการศกษา ทาใหเดกไมมทางเลอกอาชพอนทดกวาน (ขายบรการทางเพศ ) เพราะไมมบตร สงทครทาเพอรองรบเพอเปนแนวทางในการแกปญหาเรองเอกสาร คอ การทาทะเบยนประวตเดก

3.มมมองของผบรหารทงภาครฐและทองถน ยงมความคาดหวงสงกบเดกเรรอน เชน คาดหวงวาทากจกรรมอะไรบางอยางแลวเดกจะตองมการเปลยนแปลงพฤตกรรมในทางทดขนอยางรวดเรว ซงไมเขากบลกษณะของเดกเรรอนทมปญหาซบซอน ไมคอยไวใจใครและตองการเวลา โอกาสและความเอาใจใสอยางตอเนองเพอใหมแรงจงใจในการเปลยนแปลงตนเอง ดงนน หากผบรหารเขาใจลกษณะของงานพฒนาเดกเรรอนแลวเหนความสาคญ ใหการสนบสนนและ เปดโอกาสใหครไดทางานอยางเตมท งานกจะไดผลอยางเปนรปธรรมชดเจน

4.ปญหาเรองการทม ครพฒนาทกษะชวตเดกเรรอนเขามาทางานสวนหนงจะม “เดกฝาก” มาเปนครพฒนาทกษะชวตเดกเรรอน สอนเดกเรรอน ทาใหการขบเคลอนงาน เปนไปไดยาก เพราะครไมไดมใจทอยากจะทางานพฒนาเดกอยางจรงใจ

ความภาคภมใจในงานของครพฒนาทกษะชวตเดกเรรอน -ไดรบการยอมรบจากหนวยงานตางๆ ทสนบสนนงบประมาณ ใหการยอมรบ การเชอม

ประสานงานในเรองกจกรรม เนอหาสาระ และงบประมาณในการดาเนนการ -เดกในชมชน ตงแตเกด แก เจบ ตาย ไมมใครสนใจเลย นอกจากคณะคร พฒนาทกษะชวตเดก

เรรอนทลงไปทากจกรรม ซงเดกๆ รกครทกคน และมการเปลยนแปลงในทางทดขน -ครไดรวธการเรยนรในการทางานกบเครอขาย และสหวชาชพเหนดวยและสนบสนนงบในการ

ทางาน โดยเราตองไปเรยนรเขากอนเพอสรางเครอขาย หนวยงานภาครฐยงตดขดเรองระเบยบ ผบรหาร(ดร.วเชยรโชต โสอบล ผอานวยการ การศกษานอกระบบและตามอธยาศย อาเภอเมอง จ งหวดอดรธาน ) เหน

ความสาคญทาใหงานเดกเรรอนเคลอนไปไดรวดเรว ไดมสวน “เตมไฟใหเพอน ” ครพฒนาทกษะชวตเดกเรรอนทขอนแกน

-ครไดใจเดก วดจากสถานการณ๑ททงศรเมอง เดกอนจากชมชนจะเขามา หาเรอง เดกปกปองครวา “สอยามายง นครก”

-ครพฒนาทกษะชวตเดกเรรอน ทางานหนาเดยว มเวลาคดงาน สามารถพฒนางานไดมากขน ครปนบอกวา ผมจะทาใหดกอน เพอวางรากฐานใหครพฒนาทกษะชวตเดกเรรอน

-งานของทมคร พฒนาทกษะชวต เดกเรรอน ทนเปนทฝกงานของนกศกษามหาวทยาลยราชภฎอดรธาน และนกศกษาระดบปร ญญาโท และเอก สาหรบการคนควาและขอมลภาคสนาม สาหรบทาวทยานพนธ๑

-การสรางเวทเรยนรแลกเปลยน รวมกนหาทางออกในการทางานทมสหวชาชพ พรอมทงคณะกรรมการของชมชน องค๑การบรหารสวนทองถน องค๑กรพฒนาเอกชนในจงหวด และหนวยงานภาคสนามทเกยวของ เรองการชวยเหลอเดกเรรอนรวมกน และแนวทางการทางานอยางเปนระบบ

ขอเสนอแนะตอหนวยงาน 1. ควรมครพฒนาทกษะชวตประจาทกอาเภอ โดยมคณสมบต คอ มใจรกในการทางานกบเดก

เรรอน และการศกษาจบปรญญาตร ทกสาขา 2. เสนอใหแตงตงพนกงานราชการตาแหนงครพฒนาทก ษะชวตเดกเรรอน ใหกบคร พฒนาทกษะ

ชวตเดกเรรอน เพอรกษาครทมใจเอาไว ใหมความมนคง (สงทเกดขนตอนนคอ ตาแหนงครเดกเรรอน ยงมชอเรยกแตกตางกน ควรมการปรบใหอยในกรอบเดยวกน โดยมงานวจยสนบสนนเพอใหเหนเนองานทชดเจน) มเบยยงชพ, คาเดนทาง สาหรบครพฒนาทกษะชวตเดกเรรอน

3. เรองเกณฑ๑อายของเดกเรรอน 18 ป ยงมปญหา เสนอวาควรจะเปน 18-24 ป เพอชวย ในการพฒนาเดกเรรอนใหประสบความสาเรจโดยการยตการเรรอน แตวาใครจะทา

4. ควรมการเพมทกษะการวจยใหครเดกเรรอนในภาคสนาม เพอสามารถดาเนนการเองพรอมทงการพฒนางานของแตละหนวยงาน

(2) สนทนากลมคร ศนยการศกษานอกระบบและตามอธยาศย อ าเภอเมอง จงหวดเชยงราย (กลมงานสงเสรมการศกษาเพอผดอยโอกาสและกจกรรมพเศษ) เมอวนท 1 ธนวาคม 2552 เวลา มผเขารวมดงน

1.นางธรกานต๑ คาแกน (ครจ๐ม) ทางานในตาแหนงครพฒนาทกษะชวตเดกดอยโอกาส ตงแตเรมป 2547 จนถงปจจบน

2.นางสาวนชาวรรณ ปญญา (ครโย)ในตาแหนงครพฒนาทกษะชวตเดกดอยโอกาส 3.นางสาวกนกวรรณ จนทร๑ฝาย (ครออม)ในตาแหนงครพฒนาทกษะชวตเดกดอยโอกาส 4.นายจกรกฤษณ๑ ศรโชต (ครตน)ในตาแหนงครพฒนาทกษะชวตเดกดอยโอกาส 5.นายวชระ หลวงโย (ครแจก)ในตาแหนงครพฒนาทกษะชวตเดกดอยโอกาส การจดการศกษานอกโรงเรยนใหกบเดกเรรอน

ตามโครงการจดการศกษานอกโรงเรยนเพอพฒนาทกษะชวตสาหรบเดกเรรอน เพอใหการจดการศกษาใหกบเดกเรรอนเปนไปอยางมประสทธภาพ สานกบรหารงานการศกษานอกโรงเรยนไดมอบหมายใหศนย๑สงเสรมการศกษานอกโรงเรยนกลมเปาหมายพเศษพจารณาจดทาโครงการท เหมาะสม โดยศกษาประสบการณ๑ในการจดการศกษาใหกบเดกเรรอนขององค๑กรพฒนาเอกชนและหนวยงานตาง ๆ และไดจดดาเนนงานโครงการจดการศกษานอกโรงเรยนเพอพฒนาทกษะชวตสาหรบเดกเรรอนขน

แนวคดและหลกการของโครงการพฒนาทกษะชวตส าหรบเดกเรรอน โครงการจดการศกษานอกโรงเรยนเพอพฒนาทกษะชวตสาหรบเดกเรรอน มแนวคดและหลกการ

ดงน 1. เปนการจดการศกษาทอยในขอบขายของการพฒนาทกษะชวตใหกบเดกเรรอนทกษะชวตเป น

การศกษาทจาเปนอยางยงสาหรบเดกเรรอน เพราะทกษะชวตจะเนนการใหความรแกเ ดกในเรองของการเรยนรเพอใหเดกสามารถอยรอดปลอดภยในสภาพการเสยงตาง ๆ ทงในเรองของการดแลสขภาพ เอดส๑ ยาเสพตด สงแวดลอม คณธรรม จรยธรรม ความคดในการพฒนาตนเอง เปนตน การพฒนาทกษะชวตเปนการเตรยมความพรอมใหกบเดกสาหรบการเรยนตอทสงขนตอไป

2. ใชครอตราจางทไดตกลงกบกระทรวงการคลงเปนผจดกจกรรมการเรยนการสอน 3. กระบวนการดาเนนงานจะเปนการวจยเชงปฏบตการ และจะปฏบตงานไปพรอมกบการพฒนา

รปแบบของการดาเนนงาน 4. เปนการพฒนารปแบบในการทางานกบเดกเรรอน โดยสรางวฒนาธรรมในการทางานใหม ให

ผปฏบตงานทางานสอดคลองกบว ถชวตเดกเรรอน ทางานโดยไมจากดเวลา ตองมจตใจรกงาน รกเดก ทางานเชงรก

5. ทางานรวมกบหลายหนวยงานทงภาครฐและเอกชนจะมารวมกนทางาน

รปแบบการจดกจกรรม การจดกจกรรมเพอพฒนาทกษะชวตใหกบเดกเรรอน มรปแบบการจดกจกรรมทมความหลากหลายในการดาเนนงาน ดงน 1. การสอนโดยครอาสาสอนเดกเรรอน เมอครผสอนลงไปปฏบตงานในพนทจะไปศกษาสภาพปญหาของเดกเรรอน แลวสอน “โดยการจดการศกษาแบบฉบพลน ”ทครอาสาสอนเดกเรรอนจะตองมวจารณญาณทจะตองนาเอาปญหาของเดกเรรอนมาเปนประเดนในการพดคยและใหคาแนะนาเพอการเรยนร เชน เดกเรรอนกาลงเกบขยะกเดนไปกบเดก คยกบเดก แนะนาเขาใหรจกความสะอาด 2. ใชกจกรรม เลนปนเรยน เชน การเลนเกมหรอเลานทานใหเดกเรรอนมความสนกสนาน และครอาสาสอนเดกเรรอนสอดแทรกเนอหาทกษะชวตเขาไป 3. สอนการประดษฐ๑ของเลกๆนอยๆ เชน จกจนเกดเสยง เพอใหเดกเรรอนมความคดรเรมสรางสรรค๑ 4. สอนแบบทาจรง เชน การสอนเรองการรกษาความสะอาดของผม ตองใหเดกสระผมดวย 5. การจดคายสาหรบเดกเรรอนดาเนนการในหลายพนท

กลมเปาหมาย กลมท 1 ครทประจากลมบานชาโลม นางธรกานต๑ คาแกน (ครจ๐ม )เปนกลมเดกหญงและเดกชายทไดรบผลกระทบจากโรคเอดส๑ซงบดาเสยชวตจากโรคเอดส๑

ซงสวนมากเปนเดกชนเผา และกาลงดาเนนการขอสญชาต สถานทจดกจกรรม บานชาโลม บานฟาร๑มสมพนธกจ หมท 19 ตาบลรมกก อาเภอเมอง จงหวดเชยงราย

กลมท 2 ครประจากลมบานนาลด นางสาวนชาวรรณ ปญญา (ครโย) เปนกลมเดกยากจนและเปนกล มชนเผาทไมไดรบสญชาต กาพรา และมปญหาทางครอบครว สถานทจดกจกรรม บานนาลด อ.เมอง จ.เชยงราย

กลมท 3 ครประจากลมบานไทยสมทร นางสาวกนกวรรณ จนทร๑ฝาย (ครออม) เปนกลมเดกตางดาว ไมมบตรประจาตว ซงอพยพมาจากประเทศพมา โดย มาทงครอบครวและรบจางทตลาดโชคเจรญ หรอเกบของเกาขาย สถานทจดกจกรรม หมบานไทยสมทร อา เภอเมอง จ งหวดเชยงราย

กลมท 4 ครประจากลมบานดอยซอย 3 นายจกรกฤษณ๑ ศรโชต (ครตน) เปนกลมเดกชนเผา ยากจน บางสวนขายพวงมาลย ขายดอกไมตามรานอาหาร รานหมกะทะ สถานทจดกจกรรม บานดอยซอย 3 อาเภอเมอง จงหวดเชยงราย

กลมท 5 ครประจากลมบานโปงฮง นายวชระ หลวงโย (ครแจก) เปนกลมเดกเสยงดานยาเสพตด ดานการลวงละเมดทางเพศ อบายมข สถานทจดกจกรรม บานโปงฮงซอย 7 อาเภอเมอง จงหวดเชยงราย

นอกจากการจดการศกษาเพอพฒนาทกษะชวตสาหรบเดกดอยโอกาสทง 5 กลมแลว กไดมการลงพนทในเขตอาเภอเมองเชยงราย และไดเขาไปจดการศกษาใหกบเดกขอทานทมากบครอบครว , เดกเกบขยะซงเปนเดกทเขามาจากประเทศเพอนบาน (พมา) โดยจดการศกษาในระดบผไมรหนงสอและเสรมดานทกษะชวตทจาเปนตอเดกกลมดงกลาว ซงจะจดครลงพนทสารวจขอมลในเขตกอสราง , ชมชนใกลแหลงทองเทยว เชน ไนท๑บาซาร๑ , งานเทศกาลตางๆ ทจดขนตามฤดกาล งานเทศกาลอาหา ร , งานดอกไมบาน , งานพอขนเมงรายมหาราช ซงจะจดขนทกปในฤดหนาว และจะมกลมเดกดงกลาวเขามาในพนท ทงเปนเดกทมาคนเดยว และมาทงครอบครว เพอเกบขอมล และวางแผนการจดกจกรรมกบเดกกลมดงกลาวตอไป นอกจากนแลวยงรวมกบเครอขายจดกจก รรมกบเดกกลมเปาหมาย เชน สานกงานพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย๑จงหวดเชยงราย ตามโครงการปองกนการใชแรงงานเดกในรปแบบทเลวราย นาเดกกลมเปาหมายเขารวมโครงการครอบครวอบอน และการรณรงค๑เพอปองกนการใชแรงงานในเดกกลมเปาหมายทง 5 กลม โดยเปนการลงพนทททางศนย๑การศกษานอกระบบและตามอธยาศย อาเภอเมอง จงหวดเชยงราย ไดเหนกระบวนการทางานทตนทาง และการลงในชมชน ทเดกอาศยอย เปนการทางานเชงรก โดยครนาความรและองค๑ความรไปแลกเปลยนเรยนร หรอบางครงกจดเปนกลมการเร ยนของเดกดอยโอกาส

(3)สนทนากลมคร ศนยการศกษานอกระบบและตามอธยาศย อ าเภอเมอง และอ าเภอกะท จงหวด

ภเกต (กลมงานสงเสรมการศกษาเพอผดอยโอกาสและกจกรรมพเศษ ) เมอวนท 14 ธนวาคม 2552 เวลา 15.00-17.00 น. และ 19.00-20.45 น. มผเขารวมดงน 1.นายสมชาต พรหมศร เปนผอานวยการศนย๑การศกษานอกระบบและตามอธยาศย อาเภอกะท จงหวดภเกต 2.นางสาวจรยา สาแดง (ครผง) ครพฒนาทกษะชวตเดกดอยโอกาส อาเภอกะท จงหวดภเกต 3.นางสาวกรรณกา สขเกอ (ครเบยร๑ ) ครพฒนาทกษะชวตเดกดอยโอกาส อาเภอเมอง จงหวดภเกต 4.นายสทธพร เพงคง (ครบาส) ครพฒนาทกษะชวตเดกดอยโอกาส อาเภอเมอง จงหวดภเกต โดยการเนนการสมภาษณ๑แบบเจาะลกในแตละชวงเวลาทแตกตางกน แตคาถามและประเดนคาถามเปนประเดนเดยวกน ในมมมองของผบรหาร 1.ผบรหารของศนย๑การศกษานอกระบบและตามอธยาศยอาเภอกะท ใหโอกาส และเปดนโยบายในการทางานของครพฒนาทกษะชวตเดกเรรอนอยางเตมท 2.สรางความเขาใจ และสรางเครอขายในการทางานเกยวกบเดกเรรอนใหทกหนวยงานในอาเภอไดรบทราบนโยบายรวมกน

3.เสรมสรางกาลงใจ พรอมสนบสนนทรพยากร อปกรณ๑ องค๑ความร พรอมทง สอตางๆ ให ครพฒนาทกษะชวตเดกเรรอน ไดทางานกบเดกเรรอนอยางเตมท

สมภาษณนางสาวจรยา สาแดง (ครผง) ครพฒนาทกษะชวตเดกดอยโอกาส อ าเภอกะท จงหวดภเกต รปแบบการท างานชวยเหลอเดกเรรอน (1)การสรางความไววางใจกบเดกเรรอน ครพฒนาทกษะชวตเดกเรรอน จะทางานก บเดกเรรอนรายบคคลหรอรายครอบครว โดยครจะทางาน กบเดกเปนราย กรณ และมการวางแผนในการทางานอยางตอเนอง โดยครเองจะใหความสาคญ และปญหาทเรงดวนทเกดขนกบเดกกอน แลวทากจกรรม หร อการประสานงาน

ตวอยาง เชนมนายไม กบ นางสาวเลก มลกเลก ซงทงคเปนเดกเรรอนทอยหาดปาตอง เมอมาอยดวยกนมลก ตางคนกเกยงกนรบผดชอบวาใครจะเลยงดลก ซงเงนทไดมาซอนมใหลกกนไมพอ เดกเรรอนคนอนกพยายามชวยเหลอ สวนครไดพยายามใหเดกไดรบการฉดวคซน และนมทเลยงเดก โดยครอบครวนครพยายามประสานงานกบบานพกเดกและครอบครวเพอใหทพกพง แตเดกไมยอมไปอย บอกวาเขาเลยงลกของเขาได และตองการ ความเปนอสระ เรองเอกสารของลกกยงไมไดแจงเกด มแคใบรบรองการเกดเทานนจากโรงพยาบาล เวลาไปคายครอบครว ครอบครวของไมจะเอาลกไปดวย เดกเรรอนคนอนๆกจะผลดเปลยนหมนเวยนกนมาชวยเลยงหลาน มเงนซอขนมใหหลาน และขาวของเครองใชเดก ซงไดเหนความรกความผกพนความหวงใยทเกดขนระหวางเดกเรรอนดวยกนเอง (2) การเสรมทกษะใหกบเดก เรองความรเกยวกบโรคทางเพศสมพนธ๑ ไดแก หนองใน โรค HIV /เอดส๑ เรองการรกษาสขภาพรางกายใหแขงแรง การกนอาหารทถกสขลกษณะ การทาความสะอาดทพกอาศย เพราะเดกเหลานจะไปปลกเพงกนอยตามทสาธารณะ กลางวนจะนอน กลางคนจะออกมาขายพล หรอขายบรการทางเพศ แลวแตลกคาจะซอ (3) การทานอาหาร หรอทากจกรรมรวมกนในวด บางครงกนดกนไปกวาดลานวด เสรจแลวพระกจะใหอาหารกนกน ทงครและเดกกกนอาหารดวยกนใตตนไม พอดมเศษใบไมหลนลงมาใสในถงกบขาว ความทเดกเรรอนมนาใจกบคร รกครมาก กลวครกนไมไดกรบเอามอหยบออก ครกไดแตมองเพราะมอดามากเลยยงไมทนลาง ครกตองกนเพราะเดกอตสาห๑มนาใจหยบออกให งานนวดใจครมากเลย หรออกครงหนงคอ ในถงมไขพะโล 2 ใบ แตมครและเดกอยดวยกนรวม 3 คน เดกเรรอนตกไขใบหนงใหคร แลวทเหลอแบงกนคนละ ครงใบ แลวกบอกกบครวา ผมรกครนะ ครมากนขาวกบพวกผมครไมอายใครเขาหรอ !!! (4) การประสานงานหาอาชพมาฝกใหกบเดกเรรอนวยรนทเปนโต บางครงกฝกจนสาเรจ บางครงกเกดการทะเลาะววาทกนเสยกอน โดยเฉพาะการฝกรอยพวงมาลย วนแรกขายไดหมดเดกรสกวาม

ความหวง แตพอวนหลงๆ เดกรอยไมสวยไมมคนซอ เดกกเรมไปขายบรการทางเพศ เพราะไดเงนเรวกวาไมตองเหนอยดวย (5) การประสานงานสงตอ บางกรณทเดกเพงออกมาเรรอน ครจะประสานไปยงหนวยงานขององค๑กรพฒนาเอกชน มลนธศภนมต ทมบานอย เปนบานสาหรบเดกกาพร าและเดกทไดรบผลกระทบจากคลนสนาม ทครอบครวเสยชวต และบานพกเดกและครอบครวเปนบางกรณ (6) การประสานงานสงเดกกลบสระบบโรงเรยน จะมเดกในชมชนบางคนทออกโรงเรยนกลางคนมาขายสนคา ทางครกพยายามทจะใหเดกกลบเปนเรยนอกครง สวนการทางานใหมาทาหลงเลกเรยน (7) ประสานงานฝายทะเบยนของอาเภอกะท เรองการขอสบคนเอกสารทางทะเบยน แกเดกเรรอน ตงแตการแจงเกดยอนหลง การทาบตรประชาชน การตอบตรประชาชน เปนตน (8) ประสานงานกบโรงพก หรอสถานตารวจ เมอเดกเรรอนในพนทหาดปาตอง หาดกะตะ ถกจบ บางครงกไปเยยมหรอบางครงกประกนตวออกมา ถาเรองลกทรพย๑เลกนอย (9) ประสานงานกบโรงพยาบาล กรณทเดกเจบปวย และกรณทเดกมอาการของวณโรคแทรกซอนขนมา เพราะเดกหลายคนเปนโรคเอดส๑แตไมยอมทจะรกษาหรอตรวจเลอด โดยใหเหตผล กบครวา ครบางอยางพวกเรากไมจาเปนตองรหรอก ตายเมอไรกเผาแลวแตครจดการกแลวกน ความส าเรจในการท างาน 1.ครพฒนาทกษะชวตของเดกเรรอน สามารถรจกเดกเรรอนเปนรายบคคล และจดการวางแผนการชวยเหลออยางตอเนอง 2.มเครอขายการทางานทเ ขมแขง และผบรหารเปดโอกาสในการทางาน พรอมสนบสนนงบประมาณ และทรพยากร ในการทางานเชงบรณาการ เชน บานเพอชวตเดก ใหยา ใหนม ใหถงยางอนามยในการทากจกรรม โรงพกเมอมเดกเรรอนถกจบ จะประสานงานทนท และหนวยงานตางๆกสนบสนนตามความสามารถของแตละแหง ความภมใจในการท างาน 1.ไดเรยนรชวตของเดกเรรอนจากประสบการณ๑ในทางานภาคสนาม ซงกปฏบตตอเดกเรรอนเหมอนเขาเปนลกหลานเราคนหนงเหมอนกน 2.ไดรบความไววางใจจากเดกเรรอน พวกเขาสามารถทบอกเรองราวของเขาไดอยางสบายใจ ไดรบความจรงใจจากเดก ถงแมจะเหนอยในแกไขปญหาชวตของเขารวมกบเรา 3.ประสานงานใหเดกเรรอนหญงมาคลอดทโรงพยาบาลจฬาลงกรณ๑ และไมเสยคาใชจาย ตลอดจนแมและเดกกลบคนสครอบครวเดมได ปญหาอปสรรคในการท างาน 1.การทางานกบครอบครวเดก ไมไดรบความรวมมอจากครอบครวและเดก เดกเรรอนทหาดปาตองสวนมากไมตองการกลบคนสครอบครว และทกคนมบาดแผลทางใจมาจากครอบครวทงสน

2.ทศนคตของประชาชนทมองเดกเรรอนในเชงลบ และบางครงกมองเหมอนผกอความเดอดรอน และความเสยหายทาลายภาพลกษณ๑ของหาดปาตอง โดยเฉพาะเทศกจ 3.อนตรายของคร เพราะครขาดทมงานในการทางาน มครเพยงคนเดยว และทสาคญการลงพนทตองลงตอนกลางคนถงจะพบเดกเรรอนจานวนมาก 4.ครขาดความมนคงทางอาชพ ควรทจะบรรจครพฒนาทกษะชวตเดกเรรอนเปนพนกงานราชการ คนทางานจะไดไมตองกงวลในความกาวหนาในอาชพ ขอเสนอแนะตอหนวยงาน 1.การทางานชวยเหลอเดกเรรอน จาเปนตองอาศยการทางานแบบเครอขายทกระดบตงแตชมชน อาเภอ และระดบจงหวด 2.การทางานตองอาศยองค๑ความรในการทางานทมการเปลยนแปลงตลอดเวลา ควรมการจดเวทแลกเปลยนเรยนร พรอมกบความรทเทาทนกบเดก 3.การจดสรรงบประมาณเพมมากขน โดยเฉพาะงบประมาณในการจดกจกรรมใหเดก 4.งานวชาการตองสนบสนนงานภาคสนามและทางานแบบเคยงบาเคยงไหลไปดวยกน

สมภาษณนางสาวกรรณกา สขเกอ และนายสทธพร เพงคง ครพฒนาทกษะชวตเดกดอยโอกาส (เดกเรรอน) อ าเภอเมอง จงหวดภเกต รปแบบการท างานชวยเหลอเดกเรรอน

1.การสรางความไววางใจในการทางานกบเดกในชมชน เดกเรรอน เดกลกกรรมกรกอสราง 2.เสรมทกษะในการทากจกรรมกบเดก ตงแตการจดการเรยนการสอน การวาดภาพ งานศลปะ

ดนตร การทาผาปดจมก การทานายาลางมอ เปนตน 3.การเสรมกจกรรมดวย การจดคายเดกเรรอน คายพฒนาทกษะชวต การจดทศนศกษา การจด

แขงขนกฬา หรอการพาเดกเรรอนเขารวมแขงขนกฬา เปนตน เปนการเปดโลกกวางใหกบเดก 4.การใหคาปรกษาแกเดกเรรอน เฉพาะบคคล หรอเปนกลม การแกไขปญหาเฉพาะหนาทเกด

ขนกบเดกเรรอน 5.จดกจกรรมเสรมความรใหกบเดกเรรอน เชนโรคตดตอทางเพศสมพนธ๑ โรคเอดส๑ การใชถงยาง

อนามย การวางแผนครอบครว การใชยาคมกาเนด ยาเสพตด เปนตน 6.การประสานงานสงตอโรงเรยน โรงพยาบาล และสถานฝกอาชพ ความส าเรจในการท างาน

1.ครพฒนาทกษะชวตของเดกเรรอน สามารถเขาถงกลมเปาหมายทดอยโอกาสไดอยางแทจรง ถอวาเปนงานทหนมาก แตครพฒนาทกษะชวตเดกเรรอนกทาได

2. การเปนครพฒนาทกษะชวตเดกเรรอน (กศน.) กวาจะไดรบการยอมรบจากเดกเรรอน เปนพวกเดยวกบเดกเรรอนไดนน ตองพสจน๑วาครมความจรงใจในการทางานกบเดกเรรอน เมอเดกเรรอนไววางใจเรยกวาคร นนแหละคอความสาเรจในการทางานกบเดกเรรอน

3.ครพฒ นาทกษะชวตเดกเรรอน (กศน .) เปนอาชพทมความภมใจ ทครสามารถผลตบคลากร โดยเฉพาะเดกเรรอนใหมความร และพรอมทจะปรบตวเปนคนด และเหนรอยยมของเดก ความภมใจในการท างาน 1.ไดเรยนรชวตของเดกเรรอนจากประสบการณ๑ในทางานภาคสนาม ซงไมมใ นตาราเรยน แตสงทไดมาคอ การทางานจากประสบการณ๑ทเราลงทางานกบเดกเรรอน คอยๆเรยนรกนไป 2.ไดรบความไววางใจจากเดกเรรอน พวกเขาสามารถทบอกเรองราวของเขาไดอยางสบายใจ ไดรบความจรงใจจากเดก เปนทพงของเดกเรรอนและครอบครวได ปญหาอปสรรคในการท างาน 1.งบประมาณในการทางานดานเดกเรรอนไมเพยงพอ ถงแมวาจะมงบพเศษเขามา 2.ปญหาของเดกเรรอนมความซบซอนมากขน ขอเสนอแนะตอหนวยงาน 1.การทางานชวยเหลอเดกเรรอน จาเปนตองอาศยการทางานแบบเครอขายทกระดบตงแตชมชน อาเภอ และระดบจงหวด 2.การทางานตองอาศยองค๑ความรในการทางานทมการเปลยนแปลงตลอดเวลา ควรมการจดเวทแลกเปลยนเรยนร พรอมกบความรทเทาทนกบเดก 3.การจดสรรงบประมาณเพมมากขน โดยเฉพาะงบประมาณในการจดกจกรรมใหเดก และกจกรรมทเสรมทกษะตางๆ (4) สนทนากลมคร ศนยการศกษานอกระบบและตามอธยาศย อ าเภอเมอง จ งหวดอบลราชธาน (กลมงานสงเสรมการศกษาเพอผดอยโอกาสและกจกรรมพเศษ) มผเขารวมดงน 1.นางสาวละไม โพธศร ครการศกษาพเศษเพอพฒนาทกษะชวตเดกเรรอน ศนย๑การศกษานอกระบบและตามอธยาศยอาเภอเมอง จงหวดอบลราชธาน 2.นางชรนทพย๑ โชตรตน๑ ครการศกษาพเศษเพอพฒนาทกษะชวตเดกเรรอน ศนย๑การศกษานอกระบบและตามอธยาศยอาเภอเมอง จงหวดอบลราชธาน รปแบบการด าเนนการในการชวยเหลอเดกเรรอน (1) ลงไปพบเดกดอยโอกาส เดกเรรอน เดกกลมเสยง เปนประจา เพอสรางความสมพนธ๑และความไววางใจในการทางานกบเดกและครอบครวเดก (2)การเสรมทกษะใหกบเดกเรรอน เดกดอยโอกาส กจกรรมททาใหเขาแสดงตวตน (คนหาความตองการของเดก ) เชนงานศลปะ เกม การสอนเร องเพศศกษา ยาเสพตด ความรเรองโรคเอดส๑ และการทางานอยางปลอดภย (3)การทากจกรรม เชน การเขาคายครอบครว คายกจกรรมทกษะชวตเดก คายกจกรรมยาเสพตด เพอเพมโอกาสใหเดกเรรอนไดมโลกทศน๑ทดยงขน

(4)การดแลเรองสขภาพของเดก ตงแตเสอผา อาหารการกน ความสะอาดของรางกายเดก หรอเมอเดกเจบปวยจาเปนตองประสานงานทโรงพยาบาล (5) ประสานงานเรองการทาเอกสารทางทะเบยนราษฎรใหเดก มความจาเปนอยางมากทตองใหเดกเรรอนไดรวาเขาเปนใครมากจากไหน และในอนาคตทเขาสามารถทางานไดจะไดมหางรานรบเขาทางาน (6) การลงเยยมเดกกรณพเศษ ทเปนกลมเสยงเราตองทางานตดตามอยางตอเนอง อยางเดกไปเรยนหนงสอทโรงเรยน ครอบครวใหการดแลมากนอยแคไหน ทโรงเรยนมปญหาอะไรหรอเปลา หรอบางครอบครวทไมใหเดกไปโรงเรยน หรอบงคบใหเดกออกเรยนกลางคนมาชวยครอบครวทางาน ครตองมการใชเครอขายกดดนใหพอแมทาตามกฎหมาย (7) การขยายงานลงไปยงองค๑การบรหารสวนตาบล ในเรองการดแลเดกดอยโอกาสใหไดรบการปกปองคมครองสทธ พรอมทงกระบวนการเสรมทกษะการเรยนรในกจกรรมกลมตา งๆ ท ทางองค๑การบรหารสวนตาบลมงบประมาณดาเนนการ และขยายแนวความคดไปยงชมชนในเขตเมองอกจานวนหลายชมชนดวยกน และไดเสรมเรองคายครอบครว คายเดกรจกคณคาในตนเอง

ความส าเรจในการท างานกบเดกเรรอน 1.เดกดอยโอกาส เดกเรรอน ไดรบโอกาสการเขาถ งบรการของรฐเพมขน เชน การเขาเรยนใน

โรงเรยน การรกษาพยาบาล การรวมกจกรรมตางๆ ทจดใหในการเสรมกระบวนการทางความคดเพอเปนตนทนชวตของเดก

2.ไดมเครอขายในการทางานทกภาคสวน ทงหนวยงานภาครฐ บานพกเดกและครอบครว ครอาสาสอนในเขตเมอง เทศบาลนครอบลราชธาน โรงเรยน โรงพยาบาล สานกพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย๑จงหวดอบล และองค๑กรพฒนาเอกชน ภาคธรกจ และประชาสงคม ชมชน

3.ไดขยายแนวความคดในการพฒนาเดกและเยาวชน ไปยงคณะกรรมการชมชน องค๑การบรหารสวนทองถน ทตองมแผนและกจกรรมดาเนนการตอไป

4.เปนแหลงการศกษาดงาน และศกษาขอมลในดานภาคสนาม และการทางานดวยจตอาสา โดยเฉพาะนกศกษาทตองการแลกเปลยนเรยนรในการทางานกบผดอยโอกาสทางสงคม ความภมใจในการท างาน 1.ไดเหนกระบวนการทางานเปนเครอขาย ในการชวยเหลอเดกดอยโอกาส เดกเรรอน อยางเปนระบบ และทางานดวยความทมเท และยอมรบซงกนและกนในการทางาน 2.ไดขยายแนวความคดในการทางานเกยวของกบเดกไปยง คณะกรรมการชมชนและองค๑การบรหารสวนทองถน จานวน 11 แหง ถอวาเปนการเพมตนทนชวตใหกบเดกรวมถงโอกาสในการทากจกรรมของเดกและเยาวชนดวย 3.ผปฏบตงานครพฒนาทกษะชวตเดกเรรอน ไดรบรางวล “สตรดเดนจงหวดอบลราชธาน ” ถอวาเปนตวอยางทดในการทางานททมเทใหกบเดกและเยาวชนอยางตอเนอง

ปญหาอปสรรคในการท างาน 1.ทศนคตของผบรหาร โดยเฉพาะผบรหารของศนย๑การศกษานอกระบบและตามอธยาศย อาเภอเมอง จงหวดอบลราชธาน ทยงไมเขาใจการทางานของ ตาแหนงครพฒนาทกษะชวตเดกเรรอน พรอมทงไมใหการสนบสนนงบประมาณและอปกรณ๑การเรยนการสอน 2.งบประมาณในการดาเนนกจกรรมทเกยวกบเดกดอยโอกาสและเดก เรรอนไมเพยงพอ ในการเสรมทกษะหรอการทางานรวมกบหนวยงานอนๆ ทเปนภาคในการทางานรวมกน 3.ครขาดความมนคงทางอาชพ ควรทจะบรรจครพฒนาทกษะชวตเดกเรรอนเปนพนกงานราชการ คนทางานจะไดไมตองกงวลในความกาวหนาในอาชพ ขอเสนอแนะตอหนวยงาน

1.มมมองของผบรหารทงภาครฐและทองถน ยงมความคาดหวงสงเกนไปกบเดกเรรอน เชน คาดหวงวาทากจกรรมอะไรบางอยางแลวเดกจะตองมการเปลยนแปลงพฤตกรรมในทางทดขนอยางรวดเรว ซงไมเขากบลกษณะของเดกเรรอนทมปญหาซบซอน ไมคอยไวใจใครและตองก ารเวลา โอกาสและความเอาใจใสอยางตอเนองเพอใหมแรงจงใจในการเปลยนแปลงตนเอง ดงนน หากผบรหารเขาใจลกษณะของงานพฒนาเดกเรรอนแลวเหนความสาคญ ใหการสนบสนนและ เปดโอกาสใหคร พฒนาทกษะชวตเดกเรรอน ไดทางานอยางเตมท งานกจะไดผลอยางเปนรปธรรมชดเจน

2.ควรมการเพมทกษะการวจยใหครเดกเรรอนในภาคสนาม เพอสามารถดาเนนการเองพรอมทงการพฒนางานของแตละหนวยงาน และองค๑ความรในเรองของกฎหมายตางๆ

3.อยากใหมครพฒนาทกษะชวตเดกเรรอน ในทกอาเภอเมอง ทกจงหวด ควรมครพฒนาทกษะชวตประจาทกอาเภอ โดยมคณสมบต คอ มใจรกในการทางานกบเดกเรรอน และการศกษาจบปรญญาตร ทกสาขา

เสนอใหแตงตงพนกงานราชการตาแหนงครพฒนาทกษะชวตเดกเรรอน ใหกบครพฒนาทกษะชวตเดกเรรอน เพอรกษาครทมใจเอาไว ใหมความมนคง (สงทเกดขนตอนนคอ ตาแหนงครเดกเรรอน ยงมชอเรยกแตกตางกน ควรมการปรบใหอยในกรอบเดยวกน โดยมงานวจยสนบสนนเพอใหเหนเนองานทชดเจน) มเบยยงชพ, คาพาหนะการเดนทาง สาหรบครพฒนาทกษะชวตเดกเรรอน

(5) สมภาษณคร ศนยการศกษานอกระบบและตามอธยาศย อ าเภอเมอง จงหวดขอนแกน (กลมงานสงเสรมการศกษาเพอผดอยโอกาสและกจกรรมพเศษ) นายฐนธรณ ศรมาพล (ครตม) ต าแหนงครพฒนาทกษะชวตเดกเรรอน

(1)การทางานชวยเหลอเดกเรรอนตองมแนวทางการแกไขดวยวธการหลาย รปแบบดวยกน และบทบาททแตกตางกนในแตละสถานการณ๑ คอ

-ครพฒนาทกษะชวตเดกเรรอนลงไปพบปะเดกเรรอนตามสถานทตาง ตงแตในชมชน จานวน 15 ชมชน สวนสาธารณะ สถานขนสง สถานรถไฟ

-การสรางความไววางใจ เสรมทกษะแกเดกเรรอนในการวาดภาพ การอาน เขยน แกเดกทสามารถเขากลมการเรยน

-การจดตงกลมการศกษาเดกดอยโอกาส มระดบประถม และมธยมตอนตนทเขามาเรยน มทงเดกเรรอน เดกดอยโอกาส เดกในชมชน เดกทเปนกลมเสยง

-การสรางความคนเคย และสรางความสมพนธ๑ กบผปกครองเดก พอแมเดก ในชมชน ใหเขาใจกระบวนการจดการเรยนการสอนของครพฒนาทกษะชวตเดกเรรอน

-ประสานหนวยงาน ทเกยวของในการทาเอกสาร หลกฐานทางทะเบยน สาหรบเดกเรรอนทขาดเอกสารทางทะเบยนราษฎร ซงไดแก การแจงเกดยอนหลง การทาบตรประชาชน การยายเขา- ยายออก ทะเบยนบาน การขนเกณฑ๑ทะเบยน การสบคนชอ-นามสกลจากทะเบยนบานกลาง เปนตน -การประสานงานกบพฒนาสงคมและควา มมนคงของมนษย๑ จงหวดขอนแกน องค๑กรพฒนาเอกชน เทศบาลนครชอนแกน ในการสารวจและสงเคราะห๑เดกเรรอน เดกดอยโอกาส กลมเดกทเปนกลมเสยงในชมชน ความส าเรจในการท างาน - สามารถจดตงกลมเดกดอยโอกาส และใหบรการการเรยนการสอนกบเดกเรรอน เดกในชมชน ทเขามาเรยน แตเปนการเรยนทครอาสาพฒนาทกษะชวตเดกเรรอน รกเขาไปหากลมเดกในพนท - ตวเดกและผปกครองใหความรวมมอในการจดกระบวนการเรยนการสอน ทาใหครไดรบกาลงใจเพมมากขน - การสรางเครอขายในการทางานในระดบจงหวดไดกาวหนาไปสวนหนง รวมถงการทางานเปนทมกบหนวยงานอนๆในจงหวด รวมทงหางสรรพสนคาใหลานเปนทพบปะกบเดกเรรอน และในอนาคตจะประสานงานใหเปนลานทากจกรรมรวมกน ความภมใจในการท างาน 1.สามารถชวยเหลอเคสทศาลหลกเมองได ซงเดกปวดทองมาก แตพอแมไมยอมใหลกไปหาหมอ เพราะครอบครวไมมเงนในการรกษา และตวเดกเองกไมยอมไปหาหมอ เพราะไมมเอกสาร คณครจงซอยาธาตมาใหรบประทานและบรรเทาอาการปวย พอแมและตวเดกเองขอบคณครเปนอยางมาก ทาใหรสกวาไดทาบญ และเปนบญทสมผสไดจรงๆ 2.สามารถนาความรทมเผยแพรใหกบเดกทดอยโอกาส พรอมทงแสวงหาทางเลอกใหกบเดก เดกจะเลอกหรอไมเลอกไมเปนไร แตครไดดาเนนเปดโอกาสใหกบเดกแลว ปญหาอปสรรคในการท างาน 1.ขาดทมงาน ทางานคนเดยว บางครงกไมสามารถเขากลมเดกเรรอนหญงได เพราะความเปนผชาย ทาใหกลมเดกเหลานไมไดบรการตามทเขาควรจะไดรบ

2.ทศนคตของผบรหาร โดยเฉพาะผบรหารของศนย๑ การศกษานอกระบบและตามอธยาศย อาเภอเมอง จงหวดขอนแกน ทยงไมเขาใจการทางานของ ตาแหนงครพฒนาทกษะชวตเดกเรรอน พรอมทงไมใหการสนบสนนงบประมาณและอปกรณ๑การเรยนการสอน 3.การขาดความมนคงของครพฒนาทกษะชวตเดกเรอง เรองการบรรจเปนพนกงา นราชการ ตลอดจนสวสดการใหกบคนทางาน ขอเสนอแนะตอหนวยงาน

1.อยากใหมครพฒนาทกษะชวตเดกเรรอน ในทกอาเภอเมอง ทกจงหวด ควรมครพฒนาทกษะชวตประจาทกอาเภอ โดยมคณสมบต คอ มใจรกในการทางานกบเดกเรรอน และการศกษาจบปรญญาตร ทกสาขา เสนอใหแตงตงพนกงานราชการตาแหนงครพฒนาท กษะชวตเดกเรรอน ใหกบคร พฒนาทกษะชวตเดกเรรอน เพอรกษาครทมใจเอาไว ใหมความมนคง (สงทเกดขนตอนนคอ ตาแหนงครเดกเรรอน ยงมชอเรยกแตกตางกน ควรมการปรบใหอยในกรอบเดยวกน โดยมงานวจยสนบสนนเพอใหเหนเนองานทชดเจน) มเบยยงชพ, คาเดนทาง สาหรบครพฒนาทกษะชวตเดกเรรอน

2.ตองการครพฒนาทกษะชวต เดกเรรอน ทมความรในดานกฎหมาย เพอใหขอมลและเปนทปรกษาแกเดกดานกฎหมายกบเดกเรรอน และครอบครวกลมเสยง

3.ตองการมการเพมศกยภาพใหกบครพฒนาทกษะชวตเดกเรรอน ในเรองการงานวจยภาคสนาม และงานวจยเชงสารวจ

4.ควรมการสรางทมการทางานเปนระดบเครอขายในการทางานชวยเหลอเดกเรรอน ดวยกนทกภาคสวน ซงมความจาเปนในการทางาน โดยเฉพาะ เทศบาลนครขอนแก น ชมชน องค๑กรพฒนาเอกชน โดยผบรการของศนย๑การศกษานอกระบบและตามอธยาศย อาเภอเมอง ตองเปนตวประสานงาน

5.ควรมการเวทในการเผยแพรผลงานของเดกเรรอน ในรปแบบการจดนทรรศการ “ผลงานภาพวาดของเดกเรรอน...จนตนาการทไมสนสด” หรอ “ศลปะเดกในสวน” กได เพอใหเดกไดแสดงศกยภาพของเขาทมอยใหปรากฏตอสาธารณะ

จดเดนของโครงการการจดการศกษาเพอพฒนาทกษะชวตเดกดอยโอกาสทางการศกษา 1.ในแตละจงหวดใชวธการลงไปทางานชวยเหลอเดกเรรอนทแตกตางกน บางจงหวดใชวธการ

ปองกนปญหาทตนทาง บางจงหวดใชรปแบบองค๑กรพฒนาเอกชน 2.การบรณาการทรพยากรทกดาน และการเปดเวทใหเดกเรรอนเขาไปรวมทากจกรรม เหมอนกบ

ลกษณะการ “เสนอหนา” เขาไปรวมทกหนวยงาน เมอหนวยงานตางๆ รจกกทางานประสานกนงายขนทงรปแบบกจกรรม และการทางานเปนเครอขาย

3.ครพฒนาทกษะชวตเดกเรรอนทางานกนอยางเตมทลงถงตวเดกเรรอน

1.3. โครงการ จดการศกษาแกเดกเรรอนในเขตเมอง กรมสงเสรมการปกครองทองถน กระทรวงมหาดไทย

แผนงานเดม การพฒนาสงคม อยในแผนงานหลก สงเสรมการศกษาและวฒนธรรมในชมชน แผนงานยอย การฟนฟ วฒนธรรม จรยธรรม แกประชาชน โครงการจดการศกษาแกเดกเรรอนจรจดในเทศบาล หลกการและเหตผล การพฒนาประเทศจากภาคเกษตรกรรมสภาคอตสาหกรรมและการบรหารกอใหเกดความ

เปลยนแปลงทางเศรษฐกจ สงคม ภายในประเทศอยางรวดเรว ประชากรในชนบทในตาง จงหวดไดอพยพถนฐานเขาสเมองมากขน ผคนในสงคมดนรนตอสกบความบบคนดานเศรษฐกจ ทาใหพอแมบางกลมไมมเวลาอบรมสงสอน เลยงดเดก กอปรกบลกษณะสงคมไทยไดแปรเปลยนจากระบบครอบครว เครอญาต มาเปนครอบครวเดยวมเพยงพอแม ลก จงไมอาจพ งพาสมาชกของครอบครวในการดแลเดก ตลอดทงเกดปญหาความแตกแยกของครอบครวอกสวนหนง เหลานลวนทาใหเดกขาดความรก ความอบอน ขาดทพง จงออกมาเรรอนเพมมากขนเปนลาดบ และสรางปญหาใหกบสงคมอยางมากมาย ทางกรมสงเสรมการปกครองทองถน กระทรวงมหาดไทย ไดเหนความสาคญตอการพฒนาเดกและเยาวชนในเทศบาล จงหวดตางๆ ทจะตองดาเนนการคมครอง ปองกน แกไข ฟนฟและพฒนาเดกและเยาวชนทอยในภาวะยากลาบากเปนพเศษอยางเชน เดกเรรอนตอไปอยางใกลชด

วตถประสงค 1.เพอฟนฟสภาพรางกาย จตใจ และปรบเปลยนพฤตกรรมเดกในแนวทางทถกตอง 2.เพอชวยเหลอและสงเดกเขารบการศกษาหรอฝกอาชพ 3.เพอมใหเดกมเวลาไปมวสมกบสงเสพตดกอใหเกดปญหาแกสงคม 4.เพอชวยเหลอสงคมทงระบบโดยสวนรวม เปาหมาย ดาเนนการคมครอง ปองกน แกไข ฟนฟและพฒนาเดกเรรอนในเขตเทศบาล วธการด าเนนการ 1.แตงตงคณะกรรมการดาเนนการในระดบกรม เพอสงงานตอไประดบพนท ในจงหวดตางๆ ให

เทศบาลแตละจงหวดตงเรองอนมตการดาเนนการพรอมกบการตงงบประมาณสนบสนนกจกรรม 2.เสนอโครงการเพออนมตในการดาเนนการ 3.สารวจเดกเรรอนจรจดในเทศบาล จานวน 9 แหงทวประเทศ 4.เตรยมความพรอมในทกดานทเกยวของ แลวสงผปฏบต(ครอาสาสอน) เขาดาเนนการในพนท 5.สงเดกเขาศกษาตอในหรอนอกระบบโรงเรยน หรอจดหางานในทองถนใหทาตามขด

ความสามารถของเดกแตละคน 6.รายงานผลและสรปผลการดาเนนการ

สถานทดาเนนการ เทศบาลในเขตเมอง 9 แหง ไดแก เทศบาลเมองชลบร...... งบประมาณ เบกจายงบประมาณอปกรณ๑การเรยนการสอน ป ละ 4,000 บาท นอกนนใหเบกจายกบ

งานแผนงานการศกษา งานกจการนกเรยน หมวดคาใชสอย ประเภทคาใชจายตามโครงการจดการศกษาแกเดกเรรอนจรจดในเขตเทศบาล แลวแตจะกาหนด โดยมหมวดคาตอบแทน คากจกรรม เปนตน

ระยะเวลาทเรมดาเนนการ ตงแตงบประมาณ ป 2539 ผลทคาดวาจะไดรบ 1.เดกเรรอนมสภาพรางกาย จตใจทด 2.เดกเรรอนไดรบการศกษาไดรบวชาชพ เพอใชกบชวตประจาวนไดดขน 3.ลดปญหาการมวสมการเสพตด และลดการกอปญหาแกสงคม แตเมอไดมการเปลยนแปลงชอโครงการการจดการศกษาแกเดกเรรอนในเขตเมองเทศบาลนคร โดย

สงกด กรมสงเสรมการปกครองสวนทองถน กระทรวงมหาดไทย และไดขยายการทางานไปยงหนวยงานทสงกดทมความพรอม จานวน 37 แหง ไดแก เทศบาลนครกาญจนบร เทศบาลนครนครราชสมา เทศบาลนครหาดใหญ เทศบาลนครอบลราชธาน เปนตน

การลงพนทของคณะศกษา ไดลงสมภาษณ๑ ครอาสาสอนเดกเรรอนในเขตเมอง จานวน 3 แหง คอ (1) โครงการจดการศกษาแกเดกเรรอนในเขตเมองเทศบาลนครนครราชสมา สมภาษณ๑ นางสาววรทยา จนทรตน๑ ครอาสาสอนเดกเรรอน เมอวนท 28 ธนวาคม 2552 (1)การทางานชวยเหลอเดกเรรอนตองมแนวทางการแกไขดวยวธการหลายรปแบบดวยกน และ

บทบาททแตกตางกนในแตละสถานการณ๑ คอ -ครอาสาสอนเดกเรรอนลงไปพบปะเดกเรรอนตามสถานทตางๆ เชน บรเวณอนสาวรย๑ ทาวสรนาร

บรเวณหอนาฬกา (ศาลากลา งจงหวด ) บรเวณสถานรถไฟนครราชสมา เปนตน โดยการตระเวนไปยงสถานทเดกอยบอยๆ ใหเดกรจกเพอสรางความไววางใจกบเดก

-การจดกจกรรมเสรมทกษะใหกบเดกเรรอน หรอเดกกลมเสยงในชมชน เปนการปองกนปญหาทตนทาง เชน การจดกระบวนการเรยนการสอ นแบบงายๆ เขยนชอตวเองได งานศลปะ การฝกการอานหนงสอ

-การใหคาปรกษาแกเดก และการใหคาแนะแนวกบเดก โดยเฉพาะเรองการเขาเรยน การกลบเขาไปเรยนหนงสอ ตลอดจนการสงตอหนวยงานทเกยวของ

-การประสานงานกบโรงเรยนทสงกดเทศบาลนครนครราชสมา ในเรองการรบเดกในชมชนเขาเรยน พรอมทงการประสานงานหาทนการศกษา ชดนกเรยน และอปกรณ๑การเรยน ของเดก พรอมทงการตดตามเรองการเรยนของเดก จานวนเดก 21 คน เขาเรยน 4 โรงเรยนดวยกน

-การประสานงานกบหนวยงานทฝกอาชพ โดยเฉพาะเดกเรรอนวยรนท มอายสงกวาการศกษาระดบพนฐาน จาเปนตองสงฝกอาชพทเหมาะสม

-การประสานงานกบโรงพยาบาล ในกรณทเดกเจบปวย กรณทเดกเรรอนเกดอบตเหต

-การประสานงานฝายทะเบยนของเทศบาลนครนครราชสมา ในกรณทเดกตองทาเอกสารทางทะเบยนราษฎร ตงแตการสารวจรายชอตกหลน การแจงเกดยอนหลง การยายทะเบยนบาน การเพมชอ การสบคนเอกสารของพอแม การทาบตรประชาชนใหกบครอบครวเรรอนและเดกเรรอน จานวน ไมนอยกวา 40 ราย

-ประสานงานกบพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย๑ จงหวดนครราชสมา และครขางถนนของ การศกษา นอกระบบและตามอธยาศยอาเภอเมอง ในการลงพนทรวมกน และขอความอนเคราะห๑เครองอปโภค บรโภค พรอมทงเงนสงเคราะห๑ครอบครวทประสบปญหา

-การจดกจกรรมใหกบเดกเรรอน ไดแก การจดทศนศกษา การจดกจกรรมคายครอบครว คายปรบพฤตกรรม คายเสรมทกษะ คายจรยธรรม เปนตน

(2) การทางานเปนเครอขาย ในการทางานพนทการสรางความสมพนธ๑และการทางานเปนเครอขายมความสาคญมาก และภาคเครอขายทกระดบในการทางาน ตวอยาง คณวรทยา จนทรรตน๑ ไดลงทางานกบเดกเรรอน และไดรจกกบนายโตง ซงทาการลอลวงเดก ผหญงทมปญหากบครอบครว ไปเปนภรรยา แลวหลอกเดกวาจะซอรถหรอสงของให แตไมเคยซอใหเดกเลย แตใชเดกเปนตวลอกบเพอนเดกหญง และมเดกตกเปนเหยอหลายคนดวยกน นายโตงใชวธการ คอ

-มาทาความสนทสนมกบครอาสาสอน โดยมการมาเลยงอาหารเดก ซอเสอผามาใหเดกเรรอนทมาเรยน

-เสนอโควตาพาเดกเรรอนผหญงไปฝกอาชพรานเสรมสวย โดยใชเดกหญงมาเปนเหยอ และโชว๑สงของทไดมาใหกบเพอนๆ

-เดกบางคนทไปแลว จะมกระบวนการชกจงเพอนใหมาอยกบนายโตง วธการท างานของครกบเครอขาย (1) ทางครอาสาสอนไดมการประสานตดตาม โดยประสานงานกบพฒนาสงคมและความมนคง

ของมนษย๑ วานายโตงเปนนายหนากระบวนการคามนษย๑หรอเปลา โดยสงรปภาพทอยกบเดก (2) ประสานงานกบตารวจในทองท (ตารวจกองสวสดภาพเดก) โดยการสบประวตนายโตง มาจาก

ไหน ทาอะไรอย (3) ครอาสาสอนพดคยกบเดกผหญงทเปนเหยอ เพอทราบรายละเอยด ความประพฤตของนายโตง

ในแตละวน วาทาอะไรบาง ผลการทางานเครอขาย ทาใหจบนายโตงและภรรยาเปนนายหนาคามนษย๑ไปคาประเวณทประเทศ

มาเลเซย และนายโตงเองมคดทละเมดทางเพศ 3 คดดวยกน สงทส าเรจในการท างานของครอาสาสอน 1.เรองการสงเดกเขาเรยนในโรงเรยนของเทศบาล และเดกเองไดรบความเอาใจใสจากครท

โรงเรยน ครอบครวของเดกบางคนใหความรวมมอในการกระตนใหเดกเรยนตอ

2.เรองการทาเอกสารหลกฐานทางทะเบยนราษฎรใหกบเดกเร รอนและครอบครวเรรอน เปนการยนยนวาพวกเขาเหลานมตวตนจรงทเกดในแผนดนไทย

3.กระบวนการจดการเรยนการสอนใหกบเดกเรรอน มการปรบเปลยนตลอดเวลา และในขณะนจาเปนตองใหความรเรองเพศศกษา โรคเอดส๑ เปนตน

4.เดกเรรอนในพนทมคณภาพชวตดขน สามารถจดการชวตไดระดบหนง อยรวมกบผอนได 5.เปนลกจางคนเดยวในเทศบาลนครนครราชสมาทเขารวมประชมกบผกาหนดนโยบายในการ

พฒนาเดกเรรอน และเดกดอยโอกาสทางสงคม ปญหาอปสรรคในการท างาน 1.งบประมาณทจดสรรใหนอยเกนไป ปละ 4,000 บาท เปนจานวนทไมเพยงพอในการจดกจกรรม

ในดานตางๆ 2.ควรมสวสดการและความมนคงในอาชพใหกบครอาสาสอนเดกเรรอน เพอไมตองเปลยนครบอย

และเปนการทางานเวลาทตองการเซนเอกสารรบรองเดกทางทะเบยนราษฎร เอกสารการเขาเรยน การรบรองเรองรกษาพยาบาล

3.ในแตละพนทของการลงไปทางานชวยเหลอเดกเรรอน ควรทจะมครอาสาสอนทางานดวยกนอยางนอย 2 คน เพอเปนเพอนรวมงาน คอยชวยเหลอซงกนและกน คอยปองกนอนตรายจากการถกทารายในการออกสารวจเดกเรรอนในพนทตางๆ

ขอเสนอแนะตอหนวยงาน 1.หนวยงานทกาหนดนโยบาย โดยเฉพาะกรมสงเสรมการปกครองทองถน กระทรวงมหาดไทย ม

ความชดเจนลงนามมายงเทศบาลนครเมองตางๆ ในการจดการศกษาแกเดกเรรอน 2.การคดเลอกคนเขามาทางานเปนครอาสาสอน ควรมการกาหนดคณสมบตใหชดเจนเพอใหไดคน

ทมคณภาพ เชนจบปรญญาตร สาขาการศกษา หรอมประสบการณ๑ทางานดานเดกมากอน เปนตน 3.ควรมการเพมศกยภาพ เพอพฒนางานดานเดกใหกบครอาสาสอนเดกเรรอนในเขตเมอง และเพม

ทศนคตวาการทางานของครอาสาสอนเหมอนหยอดกระปกความด 4.เสรมกระบวนการ รวมทงการเปดโลกทศน๑สาหรบเด ก ใหมความหลากหลาย ทงกจกรรมการ

เสรมทกษะ กจกรรมการปรบพฤตกรรม กจกรรมการแลกเปลยนเรยนร และการสมผสสงทเกดขนจรง เชนการจดทศนศกษาใหกบเดก

5.การบรณาการการใชทรพยากรรวมกน ในการจดกจกรรมใหกบเดกทกคนในเขตเทศบาล โดยการทางานเปนทมสหวชาชพ

(2) โครงการจดการศกษาแกเดกเรรอนในเขตเมองเทศบาลนครหาดใหญ สมภาษณ๑นาย ณฐนนท๑ สงหนกฤษ ครอาสาสอนเดกเรรอน เทศบาลน ครหาดใหญ เมอวนท 11

มกราคม 2553 จากการทางานทางหนวยงาน คอเทศบาลนครหาดใหญไดมากาหนดเปนโครงการของ

เทศบาลนครหาดใหญ อยในสานกการศกษา ปละ 20,000 บาท แตงบประมาณทนอกเหนอจากนใชวธการประสานงานหนวยงานทมทรพยากรโดยตรง

(1)การทางานชวยเหลอเดกเรรอนตองมแนวทางการแกไขดวยวธการหลายรปแบบดวยกน และบทบาททแตกตางกนในแตละสถานการณ๑ คอ

-การดาเนนการสารวจเดกเรรอนในเขตเทศบาลหาดใหญ พรอมจดทาขอมล และแยกกลมเดกทลงไปทางานดวย (เนนเดกกลมชวงอาย 6-11 ป เปนพเศษ เพราะเปนเดกทตองไดรบการศกษา)

-สรางความไววางใจใหกบเดกและญาตพนองของเดก ในกรณทเปนชมชน และเดกตางชาต เดกพมา และเสรมกจกรรมทกษะชวตใหกบเดก

-การใหคาปรกษาแกเดก และการใหคาแนะแนวกบเดก โดยเฉพาะเรองการเขาเรยน การกลบเขาไปเรยนหนงสอ ตลอดจนการสงตอหนวยงานทเกยวของ

-การประสานงานกบโรงเรยนทสงกดเทศบาลนครหาดใหญ ในเรองการรบเดกในชมชนเขาเรยน พรอมทงการประสานงานหาทนการศกษา ชดนกเรยน และอปกรณ๑การเรยน ของเดก พรอมทงการตดตามเรองการเรยนของเดก จานวนเดก 9 คน เขาเรยน 4 โรงเรยนในสงกดเทศบาลโดยตรง

-การประสานงานกบหนวยงานทฝกอาชพ โดยเฉพาะเดกเรรอนวยรนทมอายสงกวาการศกษาระดบพนฐาน จาเปนตองสงฝกอาชพทเหมาะสม และบางครงมการเคลอนทไปจดการฝกอบรมในกบคนในชมชนดวย

-การประสานงานกบโรงพยาบาล ในกรณทเดกเจบปวย กรณทเดกเรรอนเกดอบตเหต สวนมากเปนครอบครวเดกเรรอนชาวพมา ทอพยพมาอยในชมชน

-การประส านงานกบฝายทะเบยนของเทศบาลนครหาดใหญ ในกรณทเดกตองทาเอกสารทางทะเบยนราษฎร ตงแตการสารวจรายชอตกหลน การแจงเกดยอนหลง การยายทะเบยนบาน การเพมชอ การสบคนเอกสารของพอแม การทาบตรประชาชนใหกบครอบครวเรรอนและเดกเรรอน จานวนไมนอยกวา 40 ราย

-ประสานงานกบพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย๑ จงหวดสงขลา และครขางถนนของ การศกษานอกระบบและตามอธยาศยอาเภอเมอง ในการลงพนทรวมกน บางครงกมการสารวจเดกเรรอนเดกดอยโอกาสรวมกน และขอความอนเคราะห๑เครองอปโภค บรโภค พรอมทงเงนสงเ คราะห๑ครอบครวทประสบปญหา ครอบครวทยากจน หรอตองการใหลกรบการสงเคราะห๑ประเภทตางๆ

-การจดกจกรรมใหกบเดกเรรอน ไดแก การจดทศนศกษา การจดกจกรรมคายครอบครว คายปรบพฤตกรรม คายเสรมทกษะ คายจรยธรรมคณธรรม คายกฬาในรม คายวายนากลางว นสาหรบเดกในเขตเทศบาล จะโควตาสาหรบเดกเรรอนเปนกรณพเศษ เปนตน

(2) การทางานเปนเครอขาย ในการทางานพนทการสรางความสมพนธ๑และการทางานเปนเครอขายมความสาคญมาก และภาคเครอขายทกระดบในการทางาน ตวอยางของนายณฐนนท๑ สงหนกฤษ จะเนนกระบวนการทใหพอคาแมคา เปนสอในการชวยเหลอดแลเดก หรอบางคนสามารถทจะบอกรายละเอยด

ของเดกแตละคน และกจกรรมของเดกเรรอนไปทาอะไรทไหนมา แมคาสามารถใหขอมลแลวคณครลงไปตดตามไดทนท และชวยกนสอดสองและแจงขาวเมอเหนอะไรไมชอบมาพากล เชน ม เดกเรรอนมาใหมเขามาเรรอนในพนทกใหแจงครทราบทนท เปนตน

เครอขายในระดบจงหวดมความสาคญมาก เชน ชมรมคนรกหาดใหญ มลนธโรงพยาบาลสงขลานรนทร๑ หาดใหญ ซงมนายแพทย๑ธาดา ยบอนซอย เปนประธาน แสดงเจตนาทจะเขามาทางานรวมกน เพอตองการใหชมชนเขมแขง และตอยอดการทางานชวยเหลอคนพการในชมชน ปองกนประชาชนกลมเสยงทจะออกไปเรรอน และยตเดกเรรอน การทางานเครอขายสามารถชวยเหลอผดอยโอกาสไดมากขน

สงทส าเรจในการท างานของครอาสาสอน 1.การประสานงานจนทาใหผบรหารของเทศบาลเหนความสาคญของเดกเรรอน และเดกกลมเสยง

และไดเนนกระบวนการ ใหการศกษาทกระดบ “การศกษาเปนปญหาใหญของสงคม” เปนการศกษาสาหรบเดกทกคน ไมวาเดกคนนนจะเปนใคร แตอยางนอยเดกควรไดเรยนรภาษาไทย อานออกเขยนได

2.การประสานงานกบโรงเรยนในเขตเทศบาล ทรบเดกตางชาตเขาเรยน เชน เดกชาวพมา จานวน 5 คน และมการประสานเดกในชมชนกลมเสยงเขาเรยนจานวนไมนอยกวา 25 คน พรอมทงเรองทนการศกษา อปกรณ๑การเรยน ชดนกเรยน

3.การประสานงานในการทาเอกสารทางทะเบยนราษฎรใหกบเดกเรรอน ครอบครวเรรอน ตงแต การสารวจรายชอตกหลน การแจงเกดยอนหลง การยายทะเบยนบาน การเพมชอ การสบคนเอกสารของพอแม การทาบตรประชาชน

4.งานครอาสาสอน กลายเปนทยอมรบของเทศบาลนครหาดใหญ ทกหนวยงานเหนความสาคญและใหเกยรตครอาสาสอนเหมอนขาราชการทวไป และตวคร เองกมความสขในการทางานทน เพราะวา “อยางนอยเรากเปนคนดของสงคม”

ปญหาอปสรรคในการท างาน 1.งบประมาณทจดสรรใหนอยเกนไป ปละ 4,000 บาท เปนจานวนทไมเพยงพอในการจดกจกรรม

ในดานตางๆ 2.ควรมสวสดการและความมนคงในอาชพใหกบครอาสาสอนเดกเรรอน เพอไมตองเปลยนครบอย

และเปนการทางานเวลาทตองการเซนเอกสารรบรองเดกทางทะเบยนราษฎร เอกสารการเขาเรยน การรบรองเรองรกษาพยาบาล

3.ในแตละพนทของการลงไปทางานชวยเหลอเดกเรรอน ควรทจะมครอาสาสอนทางานดวยกนอยางนอย 2 คน เพอเปนเพอนรวมงาน คอยชวยเหลอซงกนและกน คอยปองกนอนตรายจากการถกทารายในการออกสารวจเดกเรรอนในพนทตางๆ

4.การเคลอนยายของครอบครวเรรอน เดกเรรอน หมนเวยนเปลยนไปเรอยๆ ตามทมงานทา แต เมอไมมงานกจะกลบมาทเดม

5.การใหความรวมมอของชมชนยงตองแลกเปลยนกบผลประโยชน๑ เวลาหนวยงานตางๆ ใหชมชนทาการสารวจคนดอยโอกาส ประธานชมชนมกจะสงรายชอลกหลานของตนเองเขามาแทน ทาใหเดกดอยโอกาสจรงๆ ไมมโอกาสไดรบบรการตางๆ จากรฐเลยเพราะไมมรายชอ

ขอเสนอแนะตอหนวยงาน 1.หนวยงานทกาหนดนโยบาย โดยเฉพาะกรมสงเสรมการปกครองทองถน กระทรวงมหาดไทย

ควรมความชดเจนโดยมคาสงลงนามมายงเทศบาลนครเมองตางๆ ในการจดการศกษาแกเดกเรรอน 2.การคดเลอกคนเขามาทางานเปนครอาสาสอน ควรมการกาหนดคณสมบตใหชดเจนเพอใหไดคน

ทมคณภาพ เชนจบปรญญาตร สาขาการศกษา หรอมประสบการณ๑ทางานดานเดกมากอน เปนตน 3.ควรมการเพมศกยภาพ เพอพฒนางานดานเดกใหกบครอาสาสอนเดกเรรอนในเขตเมอง และ

โอกาสในการแลกเปลยนเรยนรระหวางคนทางานชวยเหลอเดก เรรอนดวยกนอยางนอย ปละ 1 ครง ทงประเทศและทกหนวยงานทจดการศกษาใหกบเดกเรรอน รวมทงกฎหมายทเกยวของใหทนสมย

4.เสรมกระบวนการ รวมทงการเปดโลกทศน๑สาหรบเดก ใหมความหลากหลาย ทงกจกรรมการเสรมทกษะ กจกรรมการปรบพฤตกรรม กจกรรมการแลกเปลยนเรยนร และการสมผสสงทเกดขนจรง เชนการจดทศนศกษาใหกบเดก การเขาคายพกแรม คายครอบครว เปนตน

5.อยากใหมกองทนฉกเฉนของครอาสาสอน เพอใหสามารถใชเงนทนในการดแลเดกไดอยางทนทวงท ไมตองเสยเวลากลบมาทาเอกสารขออนเคราะห๑ทเทศบาลเพอใหผบรหารเซนอนมต โดยเฉพาะเดกทเกดอบตเหตรายแรง หรอตองรกษาพยาบาลอยางเรงดวน

จดแขงของครอาสาสอนเทศบาลนครหาดใหญ 1.ครอาสาสอนเองเปนบคคลทมใจรกในงาน ทมเท มประสบการณ๑ในการเปนครในระบบโรงเรยน

มากอน เขาใจธรรมชาตของคน และใหผบรหารเขามามสวนรวมทกขนตอนในการทางาน 2.ครอาสาสอนใชการบรณาการ และใหทกภาคสวนมสวนรวมในการดาเนนการ เชน การพาเดก

ตางดาวเขาเรยน กจะเชญฝายการเมองลงไปเยยมโรงเรยน และจดสรรงบประมาณเพมให ทางโรงเรยนกสามารถรบเดกเขาเรยนไดโดยไมขาดแคลนงบประมาณตามหวเดกทเขามา

3.การทางานทกครง ใหหวหนางานรสกวางานททานน พวกเราทกคนไดรบผดชอบรวมกน รวมทงเปนเจาของผลงานดวย ตวอยางเชน เวลาเดกเรรอนเจบไขไดปวย หวหนาผมซอกลองยาปฐมพยาบาลมาให บาดแผลเลกนอย ผมสามารถทาแผลไดและปฐมพยาบาลขนพนฐานได แตถาอาการหนกกจะใหหวหนาขอความอนเคราะห๑สงตอไปยงโรงพยาบาล

(3)โครงการจดการศกษาแกเดกเรรอนในเขตเมองเทศบาลนครอบลราชธาน สมภาษณ๑วาทรอยตรศภกษร สมลกษณ๑ (ครโจ) ครอาสาสอนเดกเรรอน ในเขตเมอง เทศบาลน คร

อบลราชธาน เมอวนท 22 ธนวาคม 2553 เพงมามาทางานในตาแหนงครอาสาสอนประมาณ 1 ป ซงมการเรยนรจากรนพทเขาบรรจเปนราชการแลว สงทไดดาเนนการ

(1)การทางานชวยเหลอเดกเรรอนตองมแนวทางการแกไขดวยว ธการหลายรปแบบดวยกน และบทบาททแตกตางกนในแตละสถานการณ๑ คอ

-การลงไปในชมชนทมครอบครวเรรอน เดกเรรอน อย เพอทาความรจก และสรางความคนเคยกบเดกเรรอนเหลาน

-ในชวงตอนเยนจะลงพนทตามตลาดสด และตลาดโตรง เพราะเดกจะออกมาขอทาน ออ กมาขายของ มารบจาง หรอบางรายกขายพวงมาลย โดยเดกจะอาศยจกรยานถบไปตามตลาดตางๆ

-การจดกจกรรมเสรมทกษะ ไดแก การอาน การเขยน เกม และงานศลปะ สาหรบเดก -การจดทศนศกษา ขนอยกบเทศบาล (แลวแตงบประมาณ) -การประสานงานนาเดกเรรอน และเดกกลมเสยง เขาเรยนในโรงเรยนเทศบาล ไมนอยกวา 21 คน

ทง 5 โรงเรยน -ประสานงานกบสานกทะเบยน เทศบาลนครอบลราชธาน เรองการทาเอกสารทางทะเบยนราษฎร

ใหกบครอบครวและเดกเรรอน จานวน 15 คน (2) การทางานเปนเครอขาย ในการทางานพนทการสรางความสมพนธ๑และการทางานเปนเครอขายมความสาคญมาก และภาคเครอขายทกระดบในการทางาน ในการทางานประสานกบการศกษานอกระบบและตามอธยาศยอาเภอเมอง และบานพกเดกและครอบครว ในการทางานเปนทม

สงทส าเรจในการท างานของครอาสาสอน 1.เทศบาลเปนหนวยงานเลกๆ ทสามารถเขาถงตวเดกไดมากกวาหนวยงานอน จากเดกทไมไดเรยน

หนงสอ ครอาสาสอนในเขตเมองสามารถนาเดกมาเขาเรยนในโรงเรยนเทศบาลได เปนการเปดโอกาสใหกบเดกเรรอน ( โรงเรยนในเขตเทศบาลมทงหมด 5 โรงเรยน ขนอยกบสาน กการศกษา เทศบาลนครอบลราชธาน) พรอมทงเรองทนการศกษา อปกรณ๑การเรยน ชดนกเรยน

2.การประสานงานในการทาเอกสารทางทะเบยนราษฎรใหกบเดกเรรอน ครอบครวเรรอน ตงแต การสารวจรายชอตกหลน การแจงเกดยอนหลง การยายทะเบยนบาน การเพมชอ การสบคนเอกสารของพอแม การทาบตรประชาชน เพอเปนเอกสารแสดงตวตนของเดก

3.งานครอาสาสอน เปนครทลงไปทางานกบชมชน เวลาไดพบผปกครองเดกเรรอน ครอบครวเดก หรอคนในชมชน เขาจะทกครอาสาสอน ทาใหครรสกภมใจทสามารถใหพวกเขาไววางใจ และเปนทพง ใหเขาได “ทาใหเดกเรรอนไดเขาถงการศกษา และลดเวลาของการเรรอนนอยลง”

ปญหาอปสรรคในการท างาน 1.งบประมาณทจดสรรใหนอยเกนไป ปละ 4,000 บาท เปนจานวนทไมเพยงพอในการจดกจกรรม

ในดานตางๆ

2.ควรมสวสดการและความมนคงในอาชพใหกบครอาสาสอนเดกเรรอน เพอไมตองเปลยนครบอย และเปนการทางานเวลาทตองการเซนเอกสารรบรองเดกทางทะเบยนราษฎร เอกสารการเขาเรยน การรบรองเรองรกษาพยาบาล

3.ในแตละพนทของการลงไปทางานชวยเหลอเดกเรรอน ควรทจะมครอาสาสอนทางานดวยกนอยางนอย 2 คน เพอเปนเพอนรวมงาน คอยชวยเหลอซงกนและกน คอยปองกนอนตรายจากการถกทารายในการออกสารวจเดกเรรอนในพนทตางๆ

4.ปญหาของครอบครวเดกเรรอน ไมเหนความสาคญทางการศกษาของเดก ผปกครองเดกบางสวนใหเดกหยดเรยนเพอออกไปเรรอนกบครอบครวมากกวา บางครงไ ปตางจงหวดเปนหลายเดอนทาใหเดกเรยนไมทน หรอบางรายกออกจากโรงเรยนไปโดยไมทราบสาเหต

ขอเสนอแนะตอหนวยงาน 1.หนวยงานทกาหนดนโยบาย โดยเฉพาะกรมสงเสรมการปกครองทองถน กระทรวงมหาดไทย ม

ความชดเจนโดยลงนามคาสงมายงเทศบาลนครเมองตางๆ ในการจดการศกษาแกเดกเรรอน 2.การคดเลอกคนเขามาทางานเปนครอาสาสอน ควรมการกาหนดคณสมบตใหชดเจนเพอใหไดคน

ทมคณภาพ เชนจบปรญญาตร สาขาการศกษา หรอมประสบการณ๑ทางานดานเดกมากอน เปนตน 3.ควรมการเพมศกยภาพ เพอพฒนางานดานเดกใหกบครอาสาสอนเดกเรรอนในเขตเมอง และ

โอกาสในการแลกเปลยนเรยนรระหวางคนทางานชวยเหลอเดกเรรอนดวยกนอยางนอย ปละ 1 ครง ทงประเทศและทกหนวยงานทจดการศกษาใหกบเดกเรรอน พรอมทงจตวทยาการดแลเดก

1.4. โครงการต ารวจครขางถนน ส านกงานต ารวจแหงชาต 1.4.1 โครงการต ารวจครขางถนน กองบญชาการต ารวจนครบาล สถานต ารวจบางซอ

หลกการและเหตผล การเปลยนแปลงของสงคมไทยอยางรวดเรวในกระแสโลกาภวตน๑ทรนแรง ไดกอใหเกดปญหาขนมากมายแกสถาบนในสงคมไทย ไมวาจะเปนดานครอบครว โรงเรยน การประกอบอาชพ การขยายตวของชมชนเมอง คานยมทางวตถ รวมไปจนถงความเสอมโทรมทางจตใจ สงตางๆทเปลยนแปลงไปเหลาน กอใหเกดผลกระทบทงโดยตรงและโดยออมกบเดก ปญหาเดกเรรอน เปนปญหาหนงซงไดรบผลกระทบมาจากสภาวะดงกล าวขางตน จากการศกษาเบองตนพบวา สาเหตหลกททาใหเดกตองหลบหนออกจากบานมาเปนเดกเรรอน คอครอบครว และสาเหตรองคอ โรงเรยน ตวอยางของปญหาดงกลาว เชน ครอบครวมฐานะยากจน บดาหรอมารดามคสมรสใหม เดกทเกดจากหญงโสเภณ ถกประจานความผดตอห นาเดกอนในโรงเรยน เปนตน ประกอบกบสภาพแวดลอมตางๆ ในสงคมปจจบนทเตมไปดวยสงยวย ไมวาจะเปนสอลามก สถานเรงรมย๑ โต๏ะสนกเกอร๑ ยาเสพตด สภาพตางๆ เหลานลวนเปนปจจยผลกดนใหเดกหนออกจากบานมาเปนเดกเรรอนมากขน การชวยเหลอเดกเรรอน ในระยะทผานมานบวาเปนแนวคดใหมทนาตดตามยง กลาวคอ รฐบาลไดเนนการ

ชวยเหลอในลกษณะของการพฒนา โดยสนบสนนใหสถาบนครอบครว ชมชน และภาคเอกชนเขามามบทบาทในการดาเนนงานดงกลาวมากขนตามลาดบ ซงในปจจบนมองค๑กรพฒนาเอกชนเขามามบทบาทในการสงเคราะห๑และพฒนาเดกดวยกนหลายองค๑กร กองบญชาการตารวจนครบาล ในฐานะทเปนหนวยงานหนงในสงคม ซงมหนาทในการรกษาความสงบเรยบรอยและบาบดทกข๑บารงสขใหกบประชาชนในพนทกรงเทพมหานคร เลงเหนความสาคญของปญหาดงกลาวและตองการเขาไปแกไขปญหารวมกบองค๑กรพฒนาเอกชนทดาเนนงานดานนอย ทงนเพอตองการใหเดกเรรอนมทพง สามารถปรบตวใหอยในสงคมไดอยางปลอดภยและลดความเสยงในการตกเปนเหยอของมจฉาชพ ยาเสพตด กามโรค และโรคเอดส๑ เพอใหเดกเรรอนเปลยนพฤตกรรมไปในทางทดพรอมทจะกลบไปอยกบครอบครวหรอผอปการะตอไป

วตถประสงค 1.เพอใหการสงเคราะห๑และพฒนาเดกเรรอน รวมกบองค๑กรพฒนาเอกชน 2.เพอลดความเสยงในการตดยาเสพตด การตกเปนสนคาทางเพศในกลมเดกเรรอน 3.เพอคมครองเดกเรรอนจากพวกมจฉาชพ 4.เพอใหเดกเรรอนกลบสครอบครวและมชวตไดอยางปกตสข ตลอดจนมอาชพเมอถงวยอนสมควร

กลมเปาหมาย 1.เดกเรรอนทชวตอยขางถนน สถานทกอสราง หรอสถานทสาธารณะ 2.ครอบครวทมเดกตกอยในภาวะเสยงตอการออกมาเรรอน

วธการด าเนนการ 1.สารวจขอมลจานวน สถานท ทเดกเรรอนอาศยอย 2.ตรวจสอบวามองค๑กรพฒนาเอกชนรายใดบางทเขาไปสงเคราะห๑ และพฒนาเดกเรรอนตามสถานทตางๆ 3.จดสงเจาหนาทตารวจชมชนสมพนธ๑ในสถานตารวจทรบผดชอบสถานทนน เขารวมกบองค๑กรพฒนาเอกชนในการใหการสงเคราะห๑และพฒนาเดกเรรอนดงน 3.1 หากมหนวยงานหรอองค๑กรพฒนาเอกชนเขาสงเคราะห๑ และการพฒนาเดกเรรอนแลวกใหจดเจาหนาทตารวจชมชนสมพนธ๑เขารวมโครงการดวยจานวน 2 นาย หรอตามความเหมาะสม 3.2 หากยงไมมหนวยงานหรอองค๑กรใดเขาไปดาเนน การ ใหเจาหนาทตารวจชมชนสมพนธ๑ ประสานงานไปยงหนวยงานหรอองค๑กรพฒนาเอกชน เพอรวมกนดาเนนการตอไป 4.เมอไดพนทและกลมเปาหมายแลว ใหตารวจชมชนสมพนธ๑รวมกบองค๑กรพฒนาเอกชน ดาเนนการสงเคราะห๑และพฒนาเดกตามขนตอน ดงน 4.1เขาคลกคลกบเดกจนรจกสนทสนมและเดกไวใจ โดยมเครองมอชวยเหลอ เชน หนงสอการ๑ตน ขนม

4.2รวบรวมขอมลพนฐานเกยวกบตวเดก ไดแก ชอ อาย ชอบดามารดา ผปกครอง ทอยอาศย ฐานะครอบครว ออกมาเรรอนเมอไร ดวยสาเหตอะไร เปนตน 4.3 ใหการศกษาแบบการสอนโดยไมมชน และการฝกอาชพเบองตน 4.4 วเคราะห๑ปญหาของเดกและครอบครว ตลอดจนหาแนวทางแกไข โดยสรางการยอมรบซงกนและกนของเดก และครอบครวใหเกดขน 4.5 สงเดกกลบคนครอบครว หรอครอบครวทดแทน

สถานทจดท าโครงการ บรเวณขางถนนหรอสถานทสาธารณะทเดกเรรอนอาศยอย โดยจดทาโครงการนารองในพนท สน .ลมพน และสน.บางยขน กอน แลวขยายผลออกสพนทอนๆตอไป

งบประมาณ 1.ใชงบประมาณตามโครงการชมชนและมวลชนสมพนธ๑ 2.จากการสนบสนนของภาคเอกชน

การประเมนผล จากการสมภาษณ๑เจาหนาทตารวจชมชนสมพนธ๑ เจาหนาทองค๑กรพฒนาเอกชน และเดกเรรอนทเขารวมโครงการ ตลอดจนการวดผลจากจานวนเดกเรรอนทกลบคนสครอบครว และครอบครวทดแทน หรอสถานสงเคราะห๑ตางๆ

ผรบผดชอบโครงการ กองบญชาการตารวจนครบาล

ผลทคาดวาจะไดรบ 1.จานวนเดกเรรอนตามขางถนน และสถานทสาธารณะลดนอยลง 2.เดกเรรอนไมถกใชไปในทางทผด เชน การขอทาน การขายบรการทางเพศ 3.เดกเรรอนมความเสยงตอการตดยาเสพตด กามโรค หรอโรคเอดส๑ลดนอยลง 4.เดกเรรอนทเขารวมโครงการมการพฒนาการทางการศกษาและอาชพมากขน 5.เสรมสรางภาพพจน๑ตารวจในการสงเคราะห๑พฒนาและสงเสรมสทธเดก

บนทกภาคสนามเพอถอดบทเรยนครขางถนนสอนเดกเรรอน การสนทนากบดาบตารวจสมศกด บญรตน๑ ครตารวจขางถนน โดยกองบญชาการตารวจนครบาล

ทปฏบตงานโครงการตารวจชมชนสมพนธ๑ สถานตารวจนครบาลบางซอ เมอวนท 15 มกราคม 2553 กจกรรมทดาเนนการใหการชวยเหลอกบเดกเรรอน 1.การลงพนทพบปะเดกในชมชน เปนการปองปรามไมใหเดกออกมาจากชมชน โดยการทา

กจกรรม “โครงการพจงนองเขาบาน จงลกหลานฟงธรรม”

2.เสรมทกษะใหเดกในชมชน เชน การอานหนงสอ การฟงนทาน งานศลปะ การจดทศนศกษาใหกบเดกในชมชน เปนตน

3.การลงพนทไปพบเดกเรรอนเปนครงคราวในพนท สะพานพทธ หวลาโพง สนามหลวง จตจกร แตไมมพนทชดเจน เพราะการลงบางครงนอกเหนอเวลาราชการ

4.การจดกจกรรมพาเดกเรรอน บวชสามเณร ในวาระตางๆ ทามาอยางตอเนอง 9 ป มเดกเรรอนทผานการบวชสาเณรจานวนไมนอยกวา 700 คน

5.การจดกจกรรมเสรมทกษะในเรองยาเสพตด คายคณธรรมจรยธรรม โรคเอด ส๑เรองเพศสมพนธ๑ ทเหมาะสมและปลอดภย ใหกบเดกเรรอนเปนครงคราว และการจดทศนศกษาสมผสของจรง เชน ผปวยเอดส๑ ทวดพระบาทนาพ เปนตน เพอเปนการปองปรามใหกบเดกเรรอน

ความส าเรจในการท างาน 1.เดกเรรอนมทางเลอกมากขน พรอมกบมองตารวจในเชงบวก สามารถพดคยกบตารวจได หรอ

บางครงกมาขอขาวกน หรอขอคาปรกษา 2.ตารวจเองกมการปรบเปลยนทศนคตทมตอเดกในแงลบ แตกลบมองเหนคณคาของตวตนเองเดก

มากขน 3.เดกเหนวาตารวจเปนทพงได เวลาเมอเดกเดอดรอน หรอสามารถสงกลบครอบครวของเดกได

เดกเองกเหนการทางานของตารวจทตองชวยเหลอประชาชนอกรปแบบหนง 4.เปนแหลงใหนกศกษา และนกวจยมาใชขอมลในพนท ทเปนเชงประจกษ๑ พาลงพนท โดยทาง

กลมทสนใจตองจายคาใชจายในการทากจกรรมกบเดก เชน คาอาหาร คาอปกรณ๑ในการทากจกรรม เปนตน ความภาคภมใจในการท างานชวยเหลอเดกเรรอน 1.การทางานชวยเหลอเดกเรรอน ในภาพพจน๑ของตารวจดดขน และสงผลใหไดรบรางวลตางๆหลายรางวลดวยกน และมความตองการจะคนสงทดงามทไดรบใหกบเดกเรรอน และเดกดอยโอกาส ตอไปจนกวาจะทาไมไหว 2.เปนงานททาทายความสามารถเปนอยางมาก เพราะสวนมากภาพตารวจกบเดกเรรอนไมดเลย แตกบเราทลงไปทางานดาย เดกเรรอนเรยก “พอดาบ” ทาใหเดกเหลานยอมรบไดถอวาหนมาก ปญหาอปสรรคในการท างาน 1.ไมมงบประมาณในการดาเนนการชวยเหลอเดกเรรอน หรอในการจดกจกรรมตางๆ 2.เดกเรรอนมการเปลยนแปลงวถชวตมากขน แตกอนจะเชอฟงคาพดคร แตปจจบนเดกไมยอมเชอฟง เชอมนในความคดของตนเอง และชอบทเสยงในพฤตกรรมตางๆ เชน การขายบรการทางเพศเพมมากขน 3.เดกเรรอนมแนวความคดในเรองการตดคกเปนเรองปกต ไมเสยหายอะไรทจะไปชวยราชการ เพราะเมอออกมาแลวไดเงนดวย 4.การทางานกบเครอขายองค๑กรเพอเดกเรรอน ไมคอยไดรวมเพราะมภารกจทตองลงชมชน แตกลบตองประสานงานกบเครอขายของคณะกรรมการชมชน และเครอขายยาเสพตด เปนตน

ขอเสนอแนะตอหนวยงาน 1.ขาดนโยบายทตอเนองในการทางานเกยวกบเดกเรรอน โดยเฉพาะโรงพกทเขารวมโครงการครตารวจขางถนน จานวน 28 โรงพก ทตองฟนฟขนมาใหม 2.การขาดงบประมาณในการดาเนนการชวยเหลอเดกเรรอน เชน คาอาหารเดก คาพาหนะเวลาตองสงเดกกลบตางจงหวด งบประมาณในการทากจกรรมเสรมทกษะใหเดก 1.4.2 โครงการครต ารวจขางถนน กองต ารวจรถไฟ ความหมาย “ ครตารวจขางถนน”

“ ครตารวจขางถนน” เปนโครงการทใหเจาหนาทตารวจทองทเขาไปทาหนาทเสมอน “คร” เพออบรม สงสอน เอาใจใส และชวยเหลอดแลเดกเรรอนดอยโอกาส หรอเดกๆ ซงสงคมเรยกกนตดปากวา “เดกขางถนน” ทอยในเขตทองทรบผดชอบเปนพเศษ บทบาทหนาทความรบผดชอบทมตอ เดกเรรอนดอยโอกาสของเจาหนาทตารวจดงกลาวขางตน จงรวมเปนความหมายของคาวา “ครตารวจขางถนน ” และความหมายในภาษาองกฤษจะใชคาวา “Street side Police Teachers Project”

ความเปนมาของโครงการ ในปพ .ศ. 2541 ศนย๑พทกษ๑เดก เยาวชน และสตร สานกงานตาร วจแหงชาต (ศพด.ตร.) โดยการเสนอแนะของ นายวลลภ ตงคณานรกษ๑(ครหยย)สมาชกวฒสภาและเลขาธการมลนธสรางสรรค๑เดก ซงเปนบคคลหนงในคณะกรรมการทปรกษา ศพด.ตร. ไดเสนอให ศพด.ตร. กาหนดนโยบายนาโครงการ “ครขางถนน ” มาใหเจาหนาทตารวจทดลองปฏบต เน องจากเหนวาองค๑กรพฒนาเอกชน (Non Government Organization -NGO) อยางเชน มลนธสรางสรรค๑เดก ศนย๑เมอร๑ซเซนเตอร๑ (Mercy Center)โครงการชวยเหลอเดกเรรอนคลองเตย สามารถนากระบวนการของ “ครขางถนน ” เปนสอในการเขาถงเพอใหการอบรมสงสอนเดกเรรอนในยานตางๆ ของกรงเทพมหานครมาแลวอยางไดผลในระดบทนาพอใจ แตการดาเนนการภายใตนโยบายของ ศพต.ตร นน ผททาหนาท “ครขางถนน” จะเปลยนจากครขององค๑กรพฒนาเอกชนมาเปนเจาหนาทตารวจแทน ซงกหมายถง การกาหนดใหเจาหนาทตารวจเขาไปสวมบทบาททาหนาทเปน “ครขางถนน ” แทนครทมาจากองค๑กรพฒนาเอกชนนนเอง สวนรปแบบการทาหนาทจะอยบนหลกการเดยวกน คอเจาหนาทตารวจจะใชบทบาทของความเปน “คร” เขาไปอบรม สงสอนและชนาการประพฤตปฏบตตนของเดกดอยโอกาสทเรรอนอยตามทองถนน แทนบทบาทของกา รใชอานาจรฐทเจาหนาทตารวจมอยไปเทยวไลจบเดกเหลานนมาเขาคายหรอสถานกกกนเพออบรมดดนสย ในเมอมการเปลยน “ครเอกชน” มาเปน “ ครตารวจ” นน เพอใหสมประโยชน๑กบการทาหนาทของตารวจไปดวยจงไดมการปรบประยกต๑รปแบบการทางานไปใหเหมาะสมกบบทบาทและเปาหมายของ ศพด .ตร. ดวย นนกคอ นอกจากการคนสสภาพครอบครวอนอบอนแลวยงตงเปาหมายเพอรณรงค๑ปองกนอาชญากรรมทอาจพฒนา

มาแตเยาว๑วยควบคกนไปดวย สงนเปนปฐมเหตของการกาหนดโครงการนารอง (Pilot project) “ครตารวจขางถนน” ของสานกงานตารวจแหงชาต ขนมา สถานทท ศพด.ตร. พจารณาใหมการดาเนนโครงการนารอง “ครตารวจขางถนน ” ถกกาหนดขนในพนทกรงเทพมหานครกอน เนองจากสะดวกตอการศกษาเรยนรวธการทางานจาก “ครขางถนน” ขององค๑กรพฒนาเอกชนทสวนใหญยงทาหนาทอยในเขตกรงเทพมหานคร ความพรอมจงยงไมอาจแผขยายไปยงตางจงหวดได เมอโครงการ “ครตารวจขางถนน” ถกกาหนดขนเปนนโยบายของสานกงานตารวจแหงชาต แลว ศพด.ตร. จงไดมอบหมายแนวนโยบายเปนภารกจใหสถานตารวจหรอหนวยงานทเปนเจาของทองทพจารณาดาเนนโครงการตอไปเองอยางเปนเอกเทศ ใหหนวยงานพจารณาเลอกสรรบคลากรจากกาลงพลทมอยในหนวยงานของตนเอง ไมมการเปดหลกสตรฝกอบรม ไมมการปฐมนเทศแนวทางการปฏบตงานแกผปฏบตงาน แตจะใหผปฏบตงานแตละสถานตารวจหรอหนวยงานทรบมอบหมายโครงการ “ครตารวจขา งถนน ” เปนผแสวงหาประสบการณ๑การทางานจากการศกษาและประสานการเรยนรจากประสบการณ๑ทองค๑กรพฒนาเอกชนตางๆ ไดดาเนนการอยกอนแลวเอาเอง หนวยงานตารวจทไดรบมอบนโยบายจาก ศพด.ตร. มากจะจดเจาหนาทตารวจเขาไปทาหนาท “ ครตารวจขางถนน” ลงไปทาหนาทตามแหลงพกพงของเดกเรรอนทถกกาหนดขนเปนเปาหมายของโครงการนารอง สถานทและหนวยงานตารวจทรบมอบหมายใหดาเนนการโครงการ “ครตารวจขางถนน ” มอยดวยกน 3 แหง 3 หนวยงาน ไดแก (1) ยานสถานรถไฟกรงเทพมหานคร (หวลาโพง) มกองตารวจรถไฟ รบผดชอบ (2) ยานสะพานพทธยอดฟาฯ(ปากคลองตลาด) มสถานตารวจนครบาลพระราชวง รบผดชอบ (3) ยานศนย๑การคาพาตา(ปนเกลา) มสถานตารวจนครบาลบางยขน รบผดชอบ เหตผลท ศพด.ตร. กาหนดยานทง 3 แหง ดงกลาวขางตน เปนพนทดาเนนการโครงการนารองของ ศพด.ตร. เนองจากบรเวณพนทดงกลาวมเดกเรรอนดอยโอกาสรวมตวอาศยอยในสาธารณะ มลกษณะเปนกลมเปนกอนจานวนมากพอสมควร และม “ครขางถนน” ขององค๑กรเอกชนเคยเขาไปทาหนาทดแล อบรมสงสอนเดกๆในบรเวณพนทดงกลาวมาบางแลว จงเปนความสะดวกท “ครตารวจข างถนน” ใหม จะไดประสานการปฏบตและเรยนรจากประสบการณ๑ “ครขางถนน” ทดาเนนการโดยบคลากรจากองค๑กรพฒนาเอกชนจากแหลงตนตอทมการดาเนนโครงการ “ครขางถนน ” อยกอนแลว จงเปนเหตผลท ศพด .ตร . พจารณาแลวเหนวาเปนการเหมาะสมทจะใชพนท ทง 3 ยานดงกลาวขางตนและหนวยงานตารวจเจาของทองท เปนผเรมตนและจดประกายความหวงของการดาเนนโครงการ “ครตารวจชางถนน ” ทมสานกงานตารวจแหงชาต เปนเจาของแนวนโยบาย ภารกจของตารวจรถไฟในโครงการ “ครตารวจขางถนน” เมอ พล.ต.ต. จรมพร สระมณ ไดรบการแตงตงใหมาดารงตาแหนง ผบงคบการกองตารวจรถไฟ เมอเดอนตลาคม พ.ศ. 2541 ทางคณะกรรมการบรหาร ศพด.ตร. ไดสงโครงการ “ครตารวจขางถนน ” มาใหกองตารวจรถไฟพจารณาและหารอถงความพรอมในการดาเนนโครงการ ดงกลาว ซงเปนโครงการนารองทยงไมมหนวยงานใดของตารวจทามากอน เมอทาง ศพด.ตร. ไดรบคายนยนถงความพรอมและความเตมใจ

จาก พล.ต.ต จรมพร สระมณ ผบงคบการกองตารวจรถไฟแลว ทาง ศพด.ตร.จงไดกาหนดเปนนโยบายใหกองตารวจรถไฟดาเนนโครงการ “ ครตารวจขางถนน ” ตงแตเดอน พฤศจกายน พ .ศ. 2541 เปนตนม า พนทท ศพด.ตร.ใหกองตารวจรถไฟเขาไปรบผดชอบดแลเดกเรรอนดอยโอกาส คอบรเวณแหลงพกอาศยของเดกเรรอนทอยในยานสถานรถไฟกรงเทพ(หวลาโพง) ในการรบนโยบายจาก ศพด.ตร. ครงน บคลากรของกองตารวจรถไฟทไดทาหนาท รสกเปนเกยรต ยนดและเตมใจ ทไดเปนหนวยงานแรกในความพยายามทจะสานตอนโยบาย พทกษ๑ ปกปอง และคมครองเดกเรรอนดอยโอกาส ของสานกงานตารวจแหงชาต ในเรองน กองตารวจรถไฟมองเหนวาเปนภารกจทจะสงผลประโยชน๑ในระยะยาวตอชาตบานเมอง ทงในดานเศรษฐกจ สงคม รวมทงเปนสงทเปนประโยชน๑แกงานในหนาทโดยตรงของตารวจอกดวย นนกคอ การปองกนอาชญากรรมในสงคม ในระดบพนฐานตงแตในวยเดก หรออาจเรยกไดวาปองกนอาชญากรรมตงแตรากเหงาของปญหาเลยทเดยว ความจาเปนทตารวจตองยนมอเขาชวยเหลอเดกเรรอน สาเหตทเดกหนออกจากบานและครอบครวของตนนน มหลายสาเหตเดกบางคนหนออกจากบานมาเพราะทนการกดขขมเหง ทบตทารายของคนในบานไมไหว จนทาใหรสกไมมนคงปลอดภยในความเปนอย หรอดวยเหตผลสวนตวตางๆจงเรรอนออกจากบานโดยหวงวาสงทอยขางหนายอมดกว าและกลายไปเปนเดกดอยโอกาส ขาดโอกาสดๆ อนพงจะไดรบจากครอบครวทมความปกตสขในวยเดก เพราะตองอยบนพนฐานของการดแล ชวยเหลอและพงพาตวเอง ตองตดสนใจเลอกทางเดนชวตเอง โดยคาดหวงวาสงคมนอกบานคงใหความสขและความปลอดภยไดมากกวาทจะอยกบครอบครวแบบเดมๆ แตสงคมไมไดเลศเลอหรอเมตตาตอผดอยโอกาสดงทพวกเดกๆไดคาดหวงไว เดกเหลานอาจตองมาพบกบภยนตรายนานบประการในชวตจรง ตองเผชญกบความโหดรายของสงคมอยางโดดเดยวเพยงลาพง ในขณะทตวเองยงเดกเกนไป การทผใหญใจบญโดยเฉพาะอยางยงหนวยงานตารวจจะยนมอเขาไปชวยเหลอดแลเดกดอยโอกาสเหลาน มความสาคญและจาเปนอยางยงตอชวตในอนาคตของเดกๆ กองตารวจรถไฟเปนหนวยงานแรกทยนมอเขามาดาเนนโครงการ “ ครตารวจขางถนน” อยางจรงจง ขอบเขตภารกจของกองตารวจรถไฟ การดาเนนกจกรรมของกองตารวจรถไฟ เกยวกบโครงการนจะทางานรวมกบองค๑กรพฒนาเอกชน(NGO) อยางสง เชน มลนธสรางสรรค๑เดก มลนธคมครองเดก ศนย๑เมอร๑ซเซนเตอร๑ รวมทงองค๑กรเอกชนตางๆ ทเกยวของกบงานสงคมสงเคราะห๑เพอเดกเยาวชน สตร อยางใกลชด รวม ทงประสานกบหนวยงานของรฐทมสวนเกยวของรบผดชอบเกยวกบเดกดอยโอกาส เชน กรมการศกษานอกโรงเรยน กระทรวงศกษาธการ กรมประชาสงเคราะห๑ รวมทงสถานตารวจทมทองถนทตอเนองหรอใกลกน ฯลฯ เปนตน การดาเนนโครงการ”ครตารวจขางถนน” ของกองตารวจร ถไฟมจดประสงค๑สาคญทกองตารวจรถไฟ ไดกาหนดไวเปนแนวนโยบายในการดาเนนโครงการน 5 ประการ ไดแก

ประการท 1 ดแลและใหความรแกเดกดอยโอกาสในการใชชวตอยรวมกบสงคม ประการท 2 สอนใหเดกพออานออกเขยนได ประการท 3 เปนเพอนเมอเดกตองการเพอนในสงคม ประการท 4 เปนทปรกษาเมอเหนวาเดกมปญหาหรอตองการคาแนะนา ประการท 5 เปนผประสานงานหาทพกพงหรอทเรยนใหเดก โดยพจารณาใหเหมาะสมกบสภาพปญหาและวยของเดกแตละคน สถานททเหมาะสมนนอาจเปนองค๑กรพฒนาเอกชนตางๆหรอหนวยงานของรฐกได ท าไมต ารวจมประโยชนตอโครงการทเกยวกบเดกเรรอน การทสงคมจะทอดทงใหเดกๆ ซงขาดความอบอนจากปญหาครอบครวเปนทนเดมอยแลว ตองมาดแลรบผดชอบตวเองภายใตสภาพแวดลอมของสงคมรอบตวดวยความคดอานและประสบการณ๑ของผทยงออนตอโลก โดยปราศจากผใหญทจะคอยชแนะใหเหน “ผด” หรอ “ถก” การเรยนรของเดกกจะเปนการเรยนรดวยสญชาตญาณ ถาเดกคนไหนโชคด มสานกดกรอดตวไป สามารถดารงตนอยในสงคมอยางปกตสข ไมกอปญหา ตอสงคม ไมเปนทรงเกยจ หรอถกกดกน แตสาหรบเดกทโชคไมด มจตใจออนแอไมเขมแขง โอกาสทจะรบเอาพฤตกรรมเบยงเบนจากทองถนนยอมเปนไปไดงาย เมอนนสงคมของผใหญ กจะมปญหาตามมาใหแกอกมากมาย ซงอาจรวมทงปญหาอาชญากรรมดวย การทตารว จ ซงมหนาทรกษากตกาของสงคมไดเขาไปถงตวเดกๆกอนทเขาหรอเธอจะซมซบพฤตกรรมอาชญากรรมหรอรบเอาพฤตกรรมเบยงเบนจากสงคมทองถนน เมอตารวจไดมโอกาสเขาไปปรบปรง แกไขพฤตกรรมเบยงเบนของเดก และสอดแทรกคาแนะนาสงสอนเพอปลกฝงใหเดกเหลานนเปนคนด รจกประพฤตปฏบตสอดคลองตามกตกาของสงคม จงเปนการลดปจจยเสยงตอการทเดกจะถกนาไปสความประพฤตทเสอมเสยแตเนนๆ กอนทจะสายเกนไป “ครตารวจขางถนน” เปรยบเสมอนผทจะทาหนาทแทน “พอแม” ทไมมเวลาใหแกลก เปน เพอน ” ยามทเดกหงอยเหงา เปน “คร” ยามทเดกจาเปนตองไดรบการอบรมสงสอนถายทอดความรและประสบการณ๑ทดให ผททาหนาท “ ครตารวจครขางถนน ” จะชวยกนหลอหลอมพฤตกรรมอนพงประสงค๑ทสงคมตองการใหกบเดกๆ ผดอยโอกาสเสยแตเยาว๑วย การท “ครตารวจขางถนน” สามารถเขาถงตวและจตใจของเดกไดกอนเชนน จงเปนโอกาสทจะเหนยวรง หรอยงยง และนาเดกๆ ผดอยโอกาสแตไมดอยปญญาเหลานใหพนจากการบมเพาะนสยและพฤตกรรมอนไมพงปรารถนาของสงคม ยงไปกวานนยงเปนการชวยสรางแรงดลใจใหเดกๆ รกทจะประกอบคณงามความดไดอยางมประสทธภาพ โครงการนนบไดวาเปนประโยชน๑ตอสงคมไทยอยางแทจรง การสรางทมงานชดปฏบตการ “ครตารวจขางถนน” คณลกษณะเฉพาะของ “ครตารวจขางถนน” เมอกองตารวจรถไฟรบเอาโครงการ “ครตารวจขางถนน” ตามนโยบายของศนย๑พทกษ๑เดก เยาวชน และสตร (ศพด .ตร .)มาปฏบต เพอยนมอเขาไปดแลและเสรมสรางโอกาสในสงคมใหแกเดกเรรอนในบรเวณสถานรถไฟหวลาโพง สงทสาคญทสดประการแรกคอ การสรางทมงาน หรอ ชดปฏบตการ “คร

ตารวจขางถนน” ของกองตารวจรถไฟ ขนมาเพอทาหนาทรบผดชอบดาเนนโครงการสาหรบ “ครตารวจขางถนน” นยงไมเคยมตนแบบการทาหนาทจากหนวยงานตารวจหนวยใดมากอน แตเนองจาก พล.ต.ต.จรมพร สระมณ ผบงคบการ กองตารวจรถไฟ ไดแลวพจารณาเหนวางาน “ครตารวจขางถนน ” นเปนงานทเกยวของกบการพฒนาสงคมและชมชน ซงมวตถประสงค๑สอดคลองใกลเคยงกบหลกการของงานชมชนและมวลชนสมพนธ๑ทกองตารวจรถไฟดาเนนการอย จงไดกาหนดเปาหมายทจะใชกาลงทแบงมาจากเจาหนาทตารวจชดชมชนสมพนธ๑ของ กองตารวจรถไฟ แตการกาหนดหรอสงการใหตารวจคน ใดมาทาหนาทเปน “ครตารวจขางถนน ” นนคงไมใชเรองยากเยน หากตงความหวงเพยงเพอขอใหไดดาเนนโครงการตามนโยบายผบงคบบญชาทสงการมาแลวโดยไมคานงถงผลสาเรจและประโยชน๑สงสดของโครงการ ในทางตรงกนขามกองตารวจรถไฟไดตงความหวงไวสง โดยตงใจวาตองการใหโครงการดาเนนไปไดอยางเรยบรอยราบรนมประสทธภาพ เกดประสทธผลตอตวเดกดอยโอกาส และเปนแบบฉบบของการดาเนนโครงการนโดยเจาหนาทตารวจ ดงนนสงสาคญประการแรกทจะตองคานงถงคอ ตว “บคลากร ” ทจะเขามาทาหนาท “ครตารวจขางถนน” เพราะนอกจากโครงการนจะเปนโครงการใหมทยงไมเคยมตารวจหนวยไหนทามากอนแลว ยงเปนงานทเกยวของกบเดกดอยโอกาสโดยทตวเดกเองกมปญหาหรอความไมปกตในทางครอบครวเปนทนเดมอยแลว จงจาเปนตองไดบคคลทมความ “รกเดก ” เปนพนฐานอนสาคญ ประกอบกบความมงหวงของกองตารวจรถไฟ ทจะใหเกดประสทธภาพและประสทธผลสงสดตอโครงการนน จะกาหนดชวงเวลาดาเนนโครงการรวมกบเดกเรรอนดอยโอกาสเฉพาะชวงระยะเวลาทาการตามปกตของทางราชการนนยอมเปนการสญเสยเวลาและโอกาสอนมคาทเดกควรจะไดรบการพ ฒนาไปอยางนาเสยดาย “ครตารวจครขางถนน” จงตองเปนผทสามารถ “ใหเวลา” หรอสามารถ “อทศตว” แกโครงการเพอเดกนไดทงในเวลาและนอกเวลาปฏบตราชการตามปกต และการอทศตวเชนนจะตองไมกลบกลายมาเปนตวสรางปญหาใหกบตว “ครตารวจ” หรอ ครอบครวของ “ครตารวจ ” ผทาหนาทเสยเอง ฉะนนกองตารวจรถไฟ จงไดสรางบคลากร “ครตารวจขางถนน” โดยวธการสรรหา “อาสาสมคร” จากเจาหนาทตารวจททาหนาทในชด “ชมชนและมวลชนสมพนธ๑ ” ของกองตารวจรถไฟใหเขามาทางานน จานวน 9 คน การกาหนดทมงานเปน 9 คน นกเพอประกอบกาลงเปนชด “ครตารวจขางถนน” จานวน 3 ชดๆ ละ 3 คน เพอจะไดสามารถจดเวรหมนเวยนทาหนาทไดตลอดทง 7 วน ในสปดาห๑ตลอดทงป โดยไมมวนเวน ดวยวธการคดตวจากกลมเจาหนาทตารวจททาหนาทชดชมชนและมวลชนสมพนธ๑ทสมครใจจากทมอยในขณะนน 15 คน กไดอาสาสมครเกนกวา 9 คน แตกคดไวเทาทจาเปนเพยง 9 คน เทานน ชดอาสาสมคร “ครตารวจขางถนน” ประกอบดวย ตารวจหญง 5 คน และตารวจชาย 4 คน ครตารวจขางถนนทมาจากการอาสาสมครและมใจรกงานเพอเดกนจะชวยสงผลตอพฒนาการในดานบคลกภาพและจตใจของเดกดอยโอกาสในอนาคตเพราะเดกๆ เหลาน นอกจากจะไดเรยนรดวยวธการอบรมสงสอนจากผทเตมใจอทศตวแลว เดกๆยงจะไดซมซบเลยนแบบอยางพฤตกรรมและบคลกจากบคคลทมความรกและปรารถนาดตอพวกเขา ซงยอมสะทอนออกมาในเชงบวกเส มอ เมอเตบโตขนเดกๆ จะพฒนาการทงดานความรทศนคตและบคลกภาพทดไปพรอมๆ กน

การสรางแรงดลใจในการท าหนาท ในการทาหนาท “ครตารวจขางถนน” เจาหนาทตารวจทง 9 คน ยงคงดารงสถานภาพเปนเจาหนาทตารวจชมชนและมวลชนสมพนธ๑ ของกองตารวจรถไฟ ตามตา แหนงททางราชการไดแตงตงมาเชนเดม ไมไดรบเงนเพมหรอสทธใดๆ จากทางราชการเพมเตมเปนพเศษแตกตางจากเจาหนาทตารวจคนอน ทงๆทเขาและเธอผทาหนาท “ ครตารวจขางถนน ” จะตองแบงเวลาสวนตวและเวลาหลงภารกจการทางานตามปกตมาใหกบภารกจน พล.ต.ต. จรมพร สระมณ ในฐานะหวหนาหนวยงานและผรบผดชอบโครงการ จงไดพยายามสรางแรงดลใจในการทาหนาท ดวยการใหความเชอมนกบอาสาสมคร “ครตารวจขางถนน ” กองตารวจรถไฟทกคนดวยสจธรรมของการประกอบคณงามความดวา “กรรมด ยอมไดรบการตอบสนองแตในสงทดงาม อยางนอยทสดกจะสงผลใหพวกเราสขใจ มความเปยมปตทไดท าใหผอนพนทกข และอานสงสแหงกรรมดนจะสงผลใหลก หลาน และคนทเรารกพนจากพษภยชวรายทแฝงเรนอยในสงคม เชน พษภยจากยาเสพตด พษภยจากอาชญากรรม” สถานภาพของ “ครตารวจขางถนน” เนองจาก “ครตารวจขางถนน ” เปนผททาหนาทชวยบรรเทาปญหาเบองตนใหกบเดกเรรอนดอยโอกาสทละทงบานและครอบครวของตนมา ดงนนภารกจประการแรกท “ครตารวจขางถนน ” จะกระทาและพยายามทานนกคอ การชกชวนใหเดกกลบไปสบานและครอ บครวทตนละทงมา แตถาหากเดกไมตองการหนกลบไปสครอบครวเดมอกหรอไมมครอบครวทจะไป “ครตารวจขางถนน ” กจะทาหนาทของ “ครตารวจขางถนน”ตอไปคอ การอบรม สงสอน เปนเพอน เปนผปกครอง และพยายามชวยแสวงหาชองโอกาสทดๆใหกบเดกแตละคน เชน โ อกาสทางการศกษา โอกาสทางสงคม ฯลฯ เพอเปนหลกในการทาหนาท “ครตารวจขางถนน” กองตารวจรถไฟไดกาหนดแนวการทาหนาทไวให “ครตารวจขางถนน ” โดยยดถอเปนแนวทางในการทาหนาทไวเปน สงเขป 4 สถานะ ไดแก 1) สถานะแรก คอ การทาหนาทเปน “ผปกครองหรอญาตผใหญ” คอยดแลใหความอบอน ใหความชวยเหลอชแนะ เพอเดกจะสามารถใชชวตในสงคมรวมกบผอนไดอยางปกตสข 2) สถานะทสอง คอ การทาหนาท เปน “คร” ผใหความรเทาทจาเปน อยางนอยทสด ใหเดกพออานออกเขยนได เพอจะนาความรไปใชประโยชน๑ในชวตประจาวน และหากเดกมแววกจะชวยขยายโอกาสทางการศกษาใหดวย 3) สถานะทสาม คอ การทาหนาท “ผปกปองคมครอง” มใหเดกตองตกเปนเหยอของแก๏งค๑อาชญากร นกเลงอนธพาล หรอผทเขามาบบบงคบรงแกเพอแสวงหาผลประโยชน๑ในทางมชอบจากเดก 4) สถานะทส คอ การทาหนาท “คมครองสงคมสจรตชน ” มใหถกรบกวนรงแกจากพฤตกรรมไมพงประสงค๑ของเดกดอยโอกาสทอยในโครงการ “ครตารวจขางถนน” การสรางความพรอมในการทาหนาท “ครตารวจขางถนน” เจาหนาทตารวจทงหญงและชายในชดปฏบตการ “ครตารวจขางถนน” ของกองตารวจรถไฟ ทกคนลวนสมครใจและอาสาเขารวมโครงการนทงสน จงเปนการงายทจะเรงเราและสราง “ศรทธา ” ในงาน

โครงการนภายใตการนาของ พล .ต.ต.จรมพร สระมณ ผบงคบการ กองตารวจรถไฟ “ครขางตารวจขางถนน” ทกคนและผเกยวของในโครงการนทกระด บชนจะถอเปนผรวมงาน จะไมมการนาระบบนายกบลกนอง มาใชในขณะทาหนาท “ครตารวจขางถนน” ครตารวจทงหญงและชายทกคนจงมอสระทงในดานความคดและการปฏบตในการเปนแมแบบปลกฝงคณงามความดใหแกเดกๆ ภายในกรอบนโยบายของโครงการ ท ศนย๑พทกษ๑เดก เยาวชน และสตร กาหนดไวอยางกวางๆ เพราะถอวา “ครตารวจขางถนน ” ของกองตารวจรถไฟทกคนมความสาคญเสมอภาคเหมอนกน ทกคนจงตองชวยกนทาหนาทระดมเสนอแนวความคดในการทางาน ตลอดจนรวมกนพจารณาแกไขปญหาตางๆ ดวยกน แรกเรมทกองตารวจรถไฟ ไดรบมอบหมายภารกจใหดาเนนการโครงการ “ครตารวจขางถนน ” ซงเปนโครงการนารอง (Pilot Project) ของศนย๑พทกษ๑เดก เยาวชน และสตร สานกงานตารวจแหงชาต โครงการนเปนเรองใหมทสานกงานตารวจแหงชาตยงไมเคยดาเนนการมากอน พล.ต.ต.จรมพร สระมณ ผบงคบการ กองตารวจรถไฟ จงไดเชญ “ครขางถนน ” จากมลนธสรางสรรค๑เดก มาแนะนาแนวทางการทาหนาท “ครขางถนน”ใหแกอาสาสมคร “ครตารวจขางถนน” ของกองตารวจรถไฟ ทางมลนธสรางสรรค๑เดก ไดสง ครสทธพร ธรรมเนยมงาม (ครมนท๑) และเพอนๆ ในฐานะผประสานงานของมลนธสรางสรร ค๑เดก มาเลาประสบการณ๑ และแนะแนวทางการดาเนนงานใหฟง ยงไปกวานน เพอใหเกดภาพทชดเจนกอนทจะทาหนาททไดรบมอบหมาย และไดใหเจาหนาทตารวจในทมงานชด “ครตารวจขางถนน ” ทกคนไปศกษาดงานการทางานชวยเหลอเดกเรรอนดอยโอกาส ณ สถานท หรอ “บาน” ขององค๑กรพฒนาเอกชน คอบานเมอร๑ซเซนเตอร๑ และบานคมครองเดก วธการด าเนนโครงการ การดาเนนโครงการ “ครตารวจขางถนน” ของกองตารวจรถไฟ ไดมการกาหนดแนวปฏบตไวเปนหลกการ โดยเรมตงแตการรบเดกเรรอนดอยโอกาสเขารวมมาสโครงการ กตกาการอ ยรวมกน และการสงเสรมเพอเพมโอกาสแกเดก โดยมแนวทางดาเนนงานดงน 1.1 การชกชวนเดกเรรอนเขารวมโครงการ ตามปกตแลว เดกเรรอนจะมองภาพตารวจไปในทางลบเสมอ ทงกลว ทงเกลยด ไมอยากสมผสหรอเขาใกลชด เพราะประสบการณ๑ในอดตทผานมาทงจากสงทไดประสบการณ๑มาดวยตนเอง หรอการบอกเลาจากเพอนเดกเรรอนดวยกน วาตารวจนเองคอตวเรงสาคญททาใหเดกเรรอนตองหมกตวมวสมตามแหลงทอโคจรตางๆ เพอหลกใหพนการจบกม การยดเยยดขอกลาวหาทไมเปนธรรมและการละเมดสทธในรปแบบตางๆ ดงนนจงเปนการยากทเจาหนาทตารวจจะเขาไปสรางความคนเคยกบเดกเรรอน เนองจากตวเดกเองไมเปดโอกาสให ทกครงเมอเหนตารวจ เดกๆ จะพากนวงหนกอน แตดวยความอดทนและจรงใจทมอยในตว “ครตารวจ ”ทกคน ทาใหสมพนธ๑ระหวาง “ครตารวจ ”กบเดกเรร อนยานหวลาโพงกระชบแนบแนนขนเปนลาดบ เรมจากการไมวงหน ยอมพดคย ยอมรบขนม และขาวของจาก “ครตารวจ ”เปนสงบงช

ให “ครตารวจ” มองเหนหนทางแหงความสาเรจ เกดกาลงใจในการทาหนาทชกนาใหเดกเขารวมโครงการ “ครตารวจขางถนน” ไดสมดงเจตนารมณ๑ของโครงการ 1.2 การทาประวตเดกทมาสโครงการ เดกทกคนทจะเขามาสโครงการ “ครตารวจขางถนน” จะตองผานการสมภาษณ๑และบนทกประวตสวนตวไวในสมดประวตของโครงการทกราย โดยจะมรายละเอยดเกยวกบภมหลงของเดกแตละคน สภาพครอบครว สาเหตทออกมาเรรอน เพอจะไดเปนขอมลนาเดกคนสครอบครว หรอนาไปสการแกปญหาของเดกแตละคนไดอยางตรงจดทสด เปนทนาสงเกตวาประวตทไดจากการสมภาษณ๑เดกแตละคนอาจจะเปลยนแปลงไปบางเมอเวลาผานไปหลงจากทไดมการตดตามสอบถามขอมลเพมเตมเปนระยะๆ เพ อทาการบนทกขอเพมเตมใหทนสมยยงขน ทงนเนองจากเมอเดกเขามาสโครงการแรกๆ เดกจะพยายามปดบงความจรงทเปนพนฐานของตนเอง อาจจะเพราะกลวจะถกสงกลบบานบาง หรอ อายไมอยากบอกความจรงกบคนทยงไมไววางใจ แตเมอเวลาผานไป เกดความผ กพนใกลชดกนขน เดกเหนวา “ครตารวจ ” มความจรงใจและมเมตตาตอพวกเขา ความจรงใหมๆกจะคอยๆเผยออกมา ซงขอมลเกยวกบตวเดกทไดมานจะนาไปใชใหเกดประโยชน๑ตอตวเดกทงสน นอกจากการบนทกประวตไวเปนขอมลแลว ทางโครงการยงไดมการบนทกภาพ วดสวนสง ชงนาหนกตวไวเมอแรกเขาดวย เพอจะไดเปรยบเทยบและดพฒนาการของเดกเมอเวลาเปลยนแปลงไป เชน ดพฒนาการดานการเจรญเตบโตทางรางกาย เพอจะไดนาขอมลตางๆทมอยมาชวยในการปรบปรง แกไข และสรางพฒนาการทดทสดสาหรบเดกเรรอนตอไป 1.3 กจวตรของ “ครตารวจขางถนน” ในระยะแรกของการดาเนนโครงการ “ครตารวจขางถนน” ตารวจรถไฟทงชายและหญงทเปน “ครขางถนน ” จะผลดเปลยนหมนเวยนไปพบปะเดกๆทมาอาศยพกพงอยในบรเวณสถานรถไฟหวลาโพงบรเวณชานชาลา 1 ซงมการจราจรของรถไฟทแลนเขา- ออกชายชาลาไมหนาแนนนก เดกๆเหลานจะมดวยกนหลายวย อายตงแต 5-17 ป “ครตารวจขางถนน” จะทาตวเปนเพอนยามทเดกตองการเพอน เดกบางคนกขอใหเลานทาน “ครตารวจขางถนน ” กจะนาหนงสอนทานทมผบรจาคมาอานใหฟง รวมทงการใหความรพนฐานตางๆ การสอนเขยนอานงายๆเชน ก.ไก ข .ไข ในโอกาสเดยวกนน “ครตารวจขางถนน ” จะสอน “วชาชวต ” คอ การดารงตนตามกตกาของสงคมใหกบเดกๆควบคกนไปดวย ในวนหนงๆเดกในโครงการประมาณ 8-10 คน จะมาพบ "“ครตารวจขางถนน” ทหนวยบรการของตารวจรถไฟ ภายในสถานรถไฟหวลาโพงในชวงบายๆ ของทกวนบางวนกมาหลายคน บางวนกมาเพยง 3-4 คน จานวนของเดกทพบกบ “ครตารวจ” ในแตละวนจะมจานวนไมแนนอนสมาเสมอ ทงนอยทความพรอมของเดกในแตละวนเปนสาคญ ถงแมเดกจะมานอยคนแต “ครตารวจ” กไมเคยปฏเสธการทาหนาท “ครตารวจขางถนน ” กบเดกๆโครงการนจะไมใชวธบงคบเดกใหมาพบ “ครตารวจขางถนน” แตจะใชวธการนดหมายเวลาและชกจงเดกๆการนดหมายเวลานมความมงหมายเพอสรางใหเดกมนสยรบผดชอบและตรงตอเวลาไปในตวดวย ตอมาภายหล งไดมการจดสราง “หองสมดรถไฟเยาวชน ” ขนมาเพอใชเปนทงหองเรยนและหองสมดหรอหองอานหนงสอของเดกในโครงการ และเปดใชเมอสงหาคม พ.ศ. 2542 จงไดมการปรบปรง

เนอหาการเรยนการสอนใหสอดรบกบความพรอมของสถานท และความสนใจของเดกๆ แตยงคงเนอห าสาระและปรชญาในการปลกฝงทศนคตของ “ครตารวจขางถนน” ทเคยดาเนนการในระยะแรกๆไวเชนเดม แนวการเรยนการสอนไดถกกาหนดออกเปน 3 ชวงวชา และกาหนดเปนตารางสอนประจาวนไวตามลาดบดงน (1) ชวโมง “พบครตารวจ ” ในแตละวนทเดกเขามาทโครงการ ซงกมกจ ะเปนชวงเวลากอนเวลาอาหารกลางวน เราจะจดใหมชวงเวลา “พบครตารวจ ” ไวใน ชวงแรกของแตละวนทพบกน เวลานถกกาหนดใหเปนชวโมงการพบปะเพอพดคย สรางความคนเคย ความอบอน รบฟงปญหา สรางสมพนธภาพระหวางกน และชวยแกปญหาตางๆ ทเกดขนกบเดก ในโครงการ อบรมสงสอนกลอมเกลาความประพฤตตามกฎระเบยบของสงคม ปลกฝงและเสรมสรางใหมทศนคตทดตอสงคม สอนเรองราวเกยวกบยาเสพตดรวมทงดาเนนกจกรรมเพอกระชบความสมพนธ๑ระหวางเดกดอยโอกาสกบ “ครตารวจ” (2) การเรยนภาควชาการ เนองจากในชวตจรง การรหนงสอเปนขอไดเปรยบของคนผทอยรวมกนในสงคม ผทมความรมากยอมไดเปรยบกวาในการแขงขนเพอความอยรอด โดยเฉพาะอยางยงในสงคมเมอง การเรยนรหนงสอจากตารบตาราจงเปนทางเจรญกาวหนาทางหนง ซงกไมเวนแมแตเดกเรรอนดอยโอ กาส ขอเพยงใหมโอกาสไดเรยนร ใหสมองไดมโอกาสแสดงศกยภาพของมนอยางเตมท ซงศกยภาพในความคดและการกระทามอยในเดกทกคน แตจะมากบางนอยบางแตกตางกนไป วชาการท “ครตารวจ ” มอบใหแกเดกจะแตกตางกนไปตามประวตพนฐานการศกษาทไดจากการสมภาษณ๑ เดกแตละคน เมอแรกเขารวมกบโครงการเดกบางคนไมเคยไดรบการศกษาในระบบโรงเรยนมากอน “ครตารวจ ”กจะเรมจากระดบพนฐาน เชน ก.ไก ข.ไข เลยทเดยว สาหรบเดกทเคยเรยนหนงสอมาแลว “ครตารวจ ” กจะเรมจากพนฐานระดบเดม หรอตากวาระดบเดมเลกนอยเ พอเคาะสนมรอฟนความทรงจาเกา ซงกจะทาใหเดกเรยนรตอไปไดงายขน “ครตารวจ” จะไมพยายามเรงรดหรอบงคบใหเดกตองเรงพฒนาตนเอง เพราะการทจะเรมตนดวยสงทเปนเรองยากสาหรบเดกเหลาน จะทาใหพวกเขาทอแทเสยแตเบองตน กระบวนการตอยอดการศกษาเพอเดกดอยโอกาสกจะพบกบอปสรรคตงแตเรมตน เชน เดกบางคนเคยเรยนในระดบชนประถมตน “ครตารวจ ” กอาจจะเรมทบทวนการอานงายๆ จากแบบเรยนระดบประถมตนของกระทรวงศกษาธการ รวมถงการเรยนรเรองการนบเลข การคดเลขงาย เพออยางนอยเขาเหลานนจะไดรจกใชเงนททามาหาไดไมวาจากการขอ หรอเกบของเกาขาย ไมถกเอารดเอาเปรยบ ความรพนฐานในการดารงชวตประจาวนท “ครตารวจ ”สอนนเดกๆจะใหความสนใจกนมาก กระบวนการตอยอดการศกษา จะมอยางตอเนองตอไป สาหรบเดกคนใดทมแววและสนใจจะศกษาตอในสถาบนการศกษาของรฐ “ครตารวจ ” จะสงเกตและไตถามความสมครใจจากเดก เชน เดกทมระดบการศกษาอยในเกณฑ๑เฉลยของอายเชนเดยวหรอใกลเคยงกบเดกในระบบโรงเรยนเรยน ทางโครงการ “ครตารวจขางถนน ” กจะประสานงานกบเครอขายองค๑กรพฒนาเอกชนใหชวยหาโรงเ รยนให แตถาเดกในโครงการมเกณฑ๑อายสงกวาเดกในระบบโรงเรยนทวๆไป เชน มอาย 16 ป แตเคยเรยนมาเพยงระดบชนประถมศกษาปท 6 ทางโครงการฯ กจะประสานงานและสงเรยนในระบบของ การศกษานอกโรงเรยน หรอ

กศน. (Non-formal education) ของกระทรวงศกษาธการ ทเปดโอกาสสาหรบการศกษาในระบบโรงเรยนผใหญ สาหรบทางเลอกประการหลงนไดรบความสนใจจากเดกสวนใหญ ทเขารวมในโครงการ (3) ฝกทกษะการเรยนดวยคอมพวเตอร๑ ในยคโลกาภวตน๑ เทคโนโลยคอมพวเตอร๑ไดถกกลาวถงและเขามามบทบาทตอชวตประจาวนของผคนทกระดบชน ซงกไมเวนแมแตในกลมเดกเรรอนดอยโอกาส การเรยนรและสมผสกบเทคโนโลยสมยใหมนนบเปนสงจาเปนอยางยงตอการอยรอดในสงคมยคใหม ยคสมยทตองมการแขงขนเพอความอยรอดกนรนแรงขนทกขณะ จงตองสรางแรงกระตนใหเกดความใฝ ใจทจะศกษาหาความรเพมเตมอยเสมอ จรงอยระบบคอมพวเตอร๑มไดหมายถงทกสงทกอยางทมอยในชวตประจาวน แตคอมพวเตอร๑ชวยใหชวตประจาวนสะดวกสบายขนมาก การจดหาอปกรณ๑คอมพวเตอร๑และการเรยนรเรองราวเกยวกบคอมพวเตอร๑ใน โครงการ “ครตารวจขางถนน” เพอเดกเรรอนดอยโอกาสน จงเปนอกโอกาสอนมคณคาทโครงการพยายามแสวงหาใหเพอเดกๆ การเรยนรคอมพวเตอร๑ในโครงการ “ครตารวจขางถนน” มใชเพอใหดโกเก๐ ทาใหโครงการดดดทนสมยกหาไม แต “ครตารวจ” มองเหนวาการทใหเดกไดเรยนร ไดสมผสกบคอมพวเตอร๑บางจะเปนการ “สรางแรงจงใจ ” ใหเดกๆอยากทจะเรยนรและคนหาสงแปลกใหมทเชอวามอยในคอมพวเตอร๑ และนนกคอการนาไปสกระบวนการศกษาหาความรทมอยในระบบการศกษาททางเลอกซงเปดกวางและรอรบการไขวควาจากผทสนใจตลอดเวลา การผสมผสานระหวาง “ครต ารวจขางถนน” และ “ครขางถนน” ตารวจรถไฟ ไดใชศกยภาพของความเปนตารวจ คอ “การปกปองคมครอง ” เปนจดเดนในการทาหนาท “ครตารวจขางถนน” เดกดอยโอกาสทเขามารวมในโครงการ “ครตารวจขางถนน” เหลานจะมนใจไดวา “ครตารวจขางถนน” สามารถใหความคมครอง ดแล และปกปองจากการเอารดเอาเปรยบจากผททาตวเปนนกเลงอนธพาลทเรยกวา “ขาใหญ” หรอผทพยายามจะเขามาแสวหาประโยชน๑ในรปแบบตางๆจากเดกเหลาน ไมวาจะเปนเรองการบงคบหรอลอลวงใหไปขอทาน หรอคาประเวณ หรอใหไปเกยวกบยาเสพตด สงนเปนจดเดนของ”ครขางถนน” ทมความเปน “ตารวจ”เขามาเสรมการทาหนาทคร ซง”ครขางถนน ” ขององค๑กรพฒนาเอกชนไมม แตขณะเดยวกน “ครขางถนน” ขององค๑กรพฒนาเอกชนซงดาเนนการมากอน แมจะขาดอานาจรฐทมอยในตว แตกมคณลกษณะของการทางานทปลอดพนจากการทางานตามขนตอนทไมจาเปนของระบบราชการ “ครขางถนน ” จากองค๑กรพฒนาเอกชน มทงความร “รความชานาญและประสบการณ๑” เกยวกบพฤตกรรมของเดกเรรอน ซงเปนสงท “ครตารวจขางถนน” ยงขาดอย “ครตารวจขางถนน” กองตารวจรถไฟ กตองอาศยความร และประสบการณ๑จาก “ครขางถนน ” ขององค๑กรพฒนาเอกชนเปนตนแบบมาสนบสนนการทาหนาท “ครตารวจขางถนน” ใหสมบรณ๑แบบยงขน เมอ “ครขางถนน ”และ “ครตารวจขางถนน” ตางกมสงทเปนจดเดนและขอดอยดงกลาวขางตนแลว ตอเมอทง 2 ฝายไดมาทางานรวมกนอยางใกลชดแลวกจะสามารถเตมชองวางของขอจากดทมอยไดสงผลตอประสทธภาพและประสทธผลของโครงการ “ครตารวจขางถนน ” ใหเกดเปนรปธรรมทชดเจน และกอเกดคณประโยชน๑แกสงคมไดอยางกวางขวางในระยะเวลาอนรวดเรว

บนทกภาคสนามเพอถอดบทเรยนครต ารวจขางถนนสอนเดกเรรอน สนทนากลมครตารวจขางถนน กองบงคบการตารวจรถไฟ สถานรถไฟหวลาโพง เมอวนท 15

มกราคม 2553 โดยมรายละเอยดดงน 1.ดาบตารวจ(หญง) กตมา อนธาศร 2.ดาบตารวจ(หญง)วงเดอน ศรภาพ 3.ดาบตารวจ บญเลศ เรองรมย๑ การทางานของครตารวจขางถนน กองบงคบการกองตารวจรถไฟ เปนการทางานเปนทม ใน

ตาแหนงชดปฏบตการชมชนสมพนธ๑ ในการชวยเหลอดแลเดกเรรอน ทสถานรถไฟหวลาโพง และตองทางานกบชมชน โดยมหวหนาชด คอ พนตารวจโท (หญง) เปรมใจ ขนวชย เปนหวหนาชดปฏบตการชมชนสมพนธ๑ โดยมชดปฏบตการทงสน 7 นายดวยกน

กจกรรมทดาเนนการชวยเหลอเดกเรรอน และเดกดอยโอกาส 1.รปแบบในการใหการชวยเหลอดแลเดกเรรอน ทพบสถานรถไฟหวลาโพง -คณะชดปฏบตการ ไดลงพนททหวลาโพง โดยในชดปฏบตการลงพนทวนละ 2 นาย(เขาเวร ) โดย

ม 1 นายลงพนททหวลาโพง โดยการดแลเดก เพอไมใหเดกถกหลอกไปลงเรอ เขาสวงจรการคาบรการทางเพศ หรอการคามนษย๑

-คณะชดปฏบตการทอยทตรถไฟ ไดจดกจกรรมเสรมทกษะใหเดก เชนการอานหนงสอ การเขยนชอตนเอง พรอมทงการเสรมทกษะตางๆ ดวยเกม การระบายส

-การใหเดกไดอาบนา กนอาหาร นอนพกผอน พรอมกบการใหคาปรกษาพดคย เพอใหทราบวาเดกมาจากไหน จะไปไหน มากบใคร เพราะเดกบางคนมาแลวพลดหลงกบครอบครว หรอเดกบางคนมาตามหาพอแม เพราะพอแมไมเค ยไปเยยมทบานตางจงหวดเลย ลกคดถงจงนงรถไฟฟรมาตามหาพอแมในกรงเทพมหานคร

-ประสานงานสงตอเดกไปยงหนวยงานภาครฐและองค๑กรพฒนาเอกชน เพราะถาใหเดกยงอยทหวลาโพง จะเกดอบตเหตหรอเหตการณ๑ทไมไดคาดคด หรอถกลอลวงไปยงทอนๆ เพอใ ชเดกเปนเครองมออาชญากรรม ตองรบสงกอนเพราะวาทตหองสมดรถไฟไมไดมทพกใหเดก หรอบางครงจาเปนตองฝากเดกเรรอนไวทโรงพก

-การดแลสขภาพเบองตน การรกษาพยาบาล ในกรณทจาเปนในการสงตอจะสงไปรกษาตวทโรงพยาบาลกลาง กรณของโรงพยาบาลเวลาสงขอใหครตารวจขางถนนแตงชดตารวจไปสงดวยเพอจะไดทราบวาเดกมผปกครอง เมอหายปวยจะไดตดตอใหไปรบตวกลบมา

-การสงเดกเขาฝกอาชพตามทเดกเรรอนตองการ เชน รานเสรมสวยจะเหมาะกบเดกเรรอนชายทเปนสาวประเภทสอง โรงเรยนสารพดชางทเหมาะกบเดกเรรอนชาย ในเรองชางไฟฟา ชางยนตร๑ ชางซอม ชางประปา เดนไฟ เปนตน

-การประสานงานหางานใหเดกทา สวนใหญเปนงานทใชแรงงานหนก เชน การเลยงฟาร๑มโคนม ทสระบร, ลพบร ตวอยาง ทเดกชายเรรอน ชอโอ๐ เปนเดกแบบ “บาแตวาไมโง ” คอเปนเดกทโตแตตว แตยงอยากเรยนร อยากเหน อยากทดลอง อยากทา และเปนคนททางานดมาก เปนทชนชมของเจาของฟาร๑ม รบผดชอบในหนาทด แตในชวงพกกลางวนขนไปขบรถแทรกเตอร๑ชนประตหนาฟาร๑ม แลวเดกกหนมเพราะกลวความผด แตจรงๆเจาของฟาร๑มโทรมาตามหลายหนใหกลบไปทางานอก ดวยเดกมความกลววาตนเองมความผดจงไมยอมกลบไป ทาใหเดกเสยโอกาสของตนเอง

-การประสานสงกลบบาน ในบางกรณทเดกมบานตางจงหวดหรอมญาตพนอง จะมการฝากรถไฟกลบคนสบาน โดยฝากตารวจรถไฟทปฏบตหนาทบนขบวนรถไฟชวยด แลเดก สงจนถงบานของเดก มจานวนไมนอยกวา 300 คน เปนการแกไขปญหาทตนทางและสกดกนไมใหเดกตองมาเปนเดกเรรอนในกรงเทพมหานคร -การประสานสงตอใหเดกไดเรยนหนงสอ ตอนนทางครตารวจขางถนน สงเดกเรยนอย 2 คน ททางครตารวจขางถนน ตดตามดแล พรอมทงประสานหาทนการศกษาใหเดกดวย - เปลยนการทางาน ลดขนตอนเรองเอกสาร ไมตองรอเอกสารหรอจดหมายเปนทางการ ประสานหาแนวทางชวยเหลอเดกกอน บางครงตองใชรถสวนตวไปสงเดกตามหนวยงานตางๆ

2.รปแบบการทางานกบชมชน โดยมผลดเปลยนกนไปทางานกบช มชน มการลงไปเยยมเยยน พรอมทงมชดอปกรณ๑เครองใชในชวตประจาวนมอบใหกบผดอยโอกาสในชมชน หรอครอบครวเสยง หรอเดกในชมชนทตองมการทากจกรรมรวมกน

-การจดกจกรรมเสรมใหกบเดกในชมชน เชน เกม กฬา การจดงานวนปใหม วนเดก วนสงกรานต๑ การเสรมทกษะ องค๑ความรเรองยาเสพตด เรองเพศสมพนธ๑ โรคเอดส๑ เปนตน

-การจดคาย หรอการจดทศนศกษา เชน การพาเดกไปถบจกรยานทสวนรถไฟ การพาเดกไปรวมคายตางๆ เชน สายใยรกพทกษ๑เดกเรรอน คายครอบครว เปนตน

ความส าเรจในการท างานของครขางถนน 1.ครขางถนนสามารถสงเดกเรรอนไดสงกลบคนสครอบครวไดไมนอยกวา 300 คน ตงแตการม

โครงการตารวจขางถนน และเดกเรรอนทสงกลบไปสวนมากไมมากลบอก สวนมากเดกคดถงพอกบแมเปนสวนใหญ

2.เปนโครงการทสกดเดกเรรอน เมอลงมาจากรถไฟ กจะพบครตารวจขางถนนทนท ชวยเดกเรรอนใหไมตองถกลอลวง หรอเปนเหยอทางอาชญากรรม

3.ลดขนตอนในการประสานงาน หรอการสงเดก เปนการเรยนรมาจากการทางาน ทาใหตองปรบรปแบบการหาแนวทางชวยเหลอโดยดวน อยาใหเดกเรรอนอยบนถนนนานเพราะจะเกดอบตเหตกบเดกไดเชน การถกรถชน การไปมสวนรวมในการปลน จ หรอการลกทรพย๑ ขโมย เปนตน

ความภมในในการท างานครต ารวจขางถนน

1.รสกดใจทไดลงมาปฏบตการในชดน ทาใหไดชวยเหลอเดกเรรอน เดกทหนออกมาจากบาน ทางโครงการไดชวยใหเขาฉกคดกอนทจะเตลดไปไกล คดวาเดกเหลานนคอลกหลานของเราทหนออกจากบานแลวมาเจอใครสกคนทชวยใหเดกไดคด ชวยใหคาแนะนา ใหคาปรกษาแกเขา และทาใหเดกรสกอยากกลบบาน อยากกลบไปเรยนหนงสอตอในโรงเรยน

2.คนทางานเองกรสกวาเปนงานททาทายและมคณคา ในการปองกนปญหาทจะเกดขน เปนสวนหนงในการแกไขปญหาสงคมของประเทศเรา

ปญหาอปสรรคในการท างานของครต ารวจขางถนน 1.เรองงบประมาณ ซงไมมหนวยงานไหนทจะจดสรรใหอยางตอเนองในการทากจกรรมกบเดก

เรรอน ตงแตคาอาหารกลางวน งบอปกรณ๑การเรยนการสอน หรองบประมาณในการปรบสภาพแวดลอมใหดดและเหมาะสมโดยเฉพาะตหองสมดรถไฟ

2.งบประมาณในการทากจกรรม เชน คายยาเสพตด คายสงแวดลอม คายทะเล คายครอบครว หรอคายปรบพฤตกรรมเดก

3.ปญหาเรองการสงเดกกลบบาน บางครงตองใชงบประมาณในบางเรอง แตไมมงบคนทางานจาเปนตองจายเอง ทาใหเปนปญหาอปสรรคในการดาเนนการ

ขอเสนอแนะตอหนวยงานทเกยวของ 1.ควรมการเพมศกยภาพคนทางานดานเดกเรรอน ใหมใจรก มความเสยสละ อดทนตอความไมนง

ของเดก และเพมทกษะในการจดการปญหาของเดก 2.ควรมการอบรมองค๑ความรเพมเตม ในดานจตวทยาสาหรบเดก และเดกวยรน ตลอดจนความร

เรองกฎหมาย ทเกยวของกบการปฏบตตอเดก 3.ควรมการจดสมมนาแลกเปลยนเรยนรในการทางานดวยกนของคนททางานดานเดก ทงหนวยงาน

ภาครฐและองค๑กรพฒนาเอกชน อยางนอยปละ 1-2 ครง เพอการประสานงานอยางมประสทธภาพมากขน และการเชอมโยงในการทางานเปนเครอขายรวมกน

1.5.โครงการเดกทตองการการปกปองพเศษจากการคามนษยตามแนวชายแดนไทย-กมพชา อ าเภออรญประเทศ จงหวดสระแกว มลนธศภนมตแหงประเทศไทย

เจตจ านงมลนธศภนมตแหงประเทศไทย "เรามงเนนการพฒนาเดก ครอบครว และชมชนสงเคราะห๑ เพอใหเกดการพฒนาเปลยนแปลงชวต"

มลนธศภนมตแหงประเทศไทย เปนองค๑กรครสเตยนเพอการพฒนาและสาธารณกศล ทดาเนนพนธกจดานตางๆ ในกระบวนการพฒนาคณภาพชวต ใหความชวยเหลอผยากไร ดอยโอกาสในสงคม และผทดาเนนชวตในภาวะยากลาบาก โดยมงเนนการพฒนาเดก ครอบครว ชมชน และผประสบภยพบตตางๆ

มลนธฯ จะปฏบตตามแบบอยางขององค๑พระเยซครสตเจา ในการสาแดงความรก ความเมตตา และการชวยเหลอสงเคราะห๑ เพอใหเกดการพฒนาเปลยนแปลงชวต และตอบสนองความตองการของพนองคน

ไทย ไมวาอยใกลหรอไกล ในเมองหรอชนบท ดวยการใหความชวยเหล อสนบสนน และรวมมอกบหนวยงานของรฐ เอกชน ครสตจกร สถาบนตางๆ และผมจตกศลทงหลาย เพอบรรลเปาหมายสงสดขององค๑กร

มลนธฯ ไดจดทะเบยนจดตงเปนองค๑กรสาธารณกศล เมอวนท 21 มกราคม 2517 เพอดาเนนพนธกจในทกภมภาคของประเทศไทย

พนธกจหลก มลนธศภนมตมงมนทจะดาเนนพนธกจอยางบรณาการและครบถวนสมดลดงน 1.การพฒนาดวยการเปลยนชวตอยางครบบรบรณ๑ โดยมชมชนเปนศนย๑กลางการทางาน และใหบง

เกดผลทยงยน โดยมงเนนความตองการของเดกเปนสาคญ 2.การบรรเทาทกข๑ฉกเฉน ทจะชวยเหลอประชาชนทประสบทกข๑ภยจากความขดแยงหรอวนาศภย 3.การสงเสรมความยตธรรม ทจะหาทางเปลยนแปลงโครงสรางทางสงคมทไมเปนธรรม อนม

ผลกระทบตอผยากไรทเราทางานดวย 4.การรวมพนธกจกบครสตจกร ทจะชวยครสตจกรในการดาเนน พนธกจการเปลยนแปลงชวตฝาย

วญญาณและสงคม 5.การสรางจตสานกเพอสาธารณะ ทจะนาไปสความรความเขาใจทถกตองในการให การมสวนรวม

และการอธษฐาน 6.การเปนพยานถงองค๑พระเยซครสต๑เจา ดวยการดาเนนชวต การปฏบตการพด และหมายสาคญ ท

จะจงใจใหประชาชนตอบสนองตอพระกตตคณของพระองค๑ คณธรรมหลก เราเปน ครสตชน เรามภาระตอผยากไร ยอมรบวาทกคนมคณคา เราเปนผรบใช เราพรอมทจะตอบสนอง เราเปนเพอนรวมพนธกจ

การด าเนนงาน ปจจบน มลนธศภนมตดาเนนโครงการพฒนาชมชนเปนพนทแบบพงตนเองและยงยน และโครงการพเศษ 88 โครงการ ในพนทปฏบตงาน 47 จงหวดทวภมภาคของประเทศ มเดกในความอปการะทงสน 119,478 คน (ขอมล ณ วนท 1 พฤศจกายน 2552) โครงการเดกทตองการการปกปองพเศษจาการคามนษยตามแนวชายแดนไทย-กมพชา อ าเภออรญประเทศ

จงหวดสระแกว ( Children in Need of Special Protection from Human Trafficking along Thai-Cambodia Border Project, Aranyaprathet-Srakaew: CNSP Aran)

โครงการสาหรบเดกทตองการความชวยเหลอเปนพเศษจากปญหาการคามนษย๑ในบรเวณชายแดนไทย-กมพชา ไดรบเงนสนบสนนจาก World Vision Hong Kong ดาเนนการระหวางป พ .ศ. 2551-2554 โดยมเปาหมายทจะปองกนปญหาการคามนษย๑ใหกบเดกกลมเสยงในบรเวณชายแดนไทย- กมพชา ใน

จงหวดสระแกว โครงการนจะชวยพฒนาคณภาพชวตของเดกและครอบครว อกทงยงสนบสนนพฒนาในชมชนใหเกดความยงยนและเสรมสรางความแขงแรงของครอบครวและเครอขายชมชนเพอปองกนตนเองจากการคามนษย๑ โครงการนทางานรวมกบหลายๆ องค๑กร หนวยงาน ภาครฐ ฐานชมชน และประชาชนในชมชนทอาศยในบรเวณตลาดโรงเกลอ อาเภออรญประเทศ จงหวดสระแกว รวมทงประเทศตนทางในฝงกมพชา ความเปนมา ชาวกมพชาทพบในตลาดโรงเกลอ อาเภออรญประเทศจากพนทปอยเปต ซงตงอยบรเวณชายแดน ไทย-กมพชาในจงหวดบนเตยมนเจย ประเทศกมพชา ทกวนจะมชาวกมพชาเดนทางขามชายแดนประมาณ 6,000-10,000 คน ชาวกมพชาสวนใหญเขามาทาการคาขามชายแดนเลกๆนอย ๆ ในจานวนชาวกมพชามเดกประมาณ 400 ถง 800 ทเขามาทางาน เชน ขอทาน กางรมใหนกทองเทยว เขนรถ เกบขยะ และมประมาณ 50 คนอาศยตลาดโรงเกลอเปนทนอน เดกเหลานดาเนนชวตอยในสภาพแวดลอมทไมปลอดภย ซงเสยงกบการทจะถกหลอกใชประโยชน๑ในทางทผดกฎหมาย เชน การถกทารายรางกายหรอนาไปขาย บางคนกเคยโดนหลอกไปเปนขอทาน ทกรงเท พมหานคร หรอเปนโสเภณทพทยา ทกวนเดกเหลานทางานทชายแดนในฝงไทยโดยทไมมโครงสรางทางสงคมหรอความชวยเหลอใดๆมารองรบและไมไดรบความคมครองในกรณฉกเฉน จนถงปจจบนในฝงไทยมเพยงตารวจไทยเทานนทเขามาเกยวของและมนกสงคมสงเคราะห๑ของกมพชาไมกคนททางานอยตรงบรเวณชายแดน เพอเปนการปกปองเดกททางานในตลาดโรงเกลอและเพอเปนการปองกนเดกเหลานจากการถกนาไปใชประโยชน๑ในทางทผดกฎหมายและถกทารายรางกาย มลนธศภนมตแหงประเทศไทยจงไดจดทากจกรรมหลายอยาง เชน ใหความชวยเหลอฉกเฉนแกเดกและสงเสรมใหเดกไดเขารบการศกษาในประเทศกมพชา โดยมการดาเนนงานตามขนตอนดงตอไปน 1.สรางเครอขายขามแดน 2.สรางศนย๑พกชวคราวเพอชวยใหเดกๆทตกอยในสถานการณ๑ลาบากทตลาดไดรบความชวยเหลอพนฐานจากนกสงคมสงเคราะห๑ 3.จดตงระบบสงตวกลบอยางมประสทธภาพสาหรบเดก ๆทอยระหวางฝายไทยและกมพชาเพอใหแนใจวาพวกเขาจะสามารถกลบไปกมพชาไดอยางปลอดภยภายใตโครงสรางความชวยเหลอทเหมาะสม

วตถประสงคทวไป เพอลดจานวนเดกทถกลกลอบนามาขายหรอถกใชประโยชน๑ตามแนวชายแดนไทย-กมพชา วตถประสงค๑จาเพาะ เพอปกปองสทธและและพฒนาคณภาพชวตของเดกทตองการการปกปองเปนพเศษ

กลมเปาหมาย เดกชาวกมพชาทหยดเรยนและทางานในบรเวณตลาดโรงเกลอ ตาบลปาไร อาเภออรญประเทศ จงหวดสระแกว

กจกรรมโครงการ ศนยพกชวคราว

1.ศนย๑พกชวคราวเปดทกวนตงแตเวลา 8.00-17.00 น. มเดกมาใชบรการวนละ 30-40 คน และประมาณ 250 คนตอเดอน บรการทจดใหสาหรบเดกทศนย๑ 2.การจดสอนหนงสอนอกระบบ เชน ภาษาไทย กมพชา คณตศาสตร๑ ศลปะ เกม ทาสวนและการใหคาปรกษาเบองตน เรองโรคเอดส๑ การคามนษย๑ ทกษะชวต การดแลรางกายอน ๆ 3.อาหารกลางวนและอาหารวาง 4.ปฐมพยาบาลเบองตน

ผลกดนเดกเขาสระบบการศกษา ทางโครงการไดจดตงระบบสงเดกใหกบ 3 องค๑กรไปปอยเปต เพอทจะสงไปเรยนและแนใจวาพวกเขาจะสามารถกลบไปกมพชาไดอยางปลอดภยภายใตโครงสรางความชวยเหลอทเหมาะสม ระบบสงกลบมดงน 1.ตามหาครอบครวของเดก 2.ประเมนครอบครวของเดก 3.ตดตามผลการเรยนของเดก

การเฝาระวง เจาหนาทภาคสนามมการออกตรวจตราพนทในบรเวณตลาดโรงเกลอ 3 ครงตอวน เพอเฝาระวงเหตการณ๑ทเกดขนในตลาด การทารายรางกายหรอการกระทารนแรงตอเดกและสามารถชวยเหลอเดกไดทนเหตการณ๑ สรางความตระหนกใหกบเดก ผปกครองและชมชนในเรองการคามน ษย๑และสงเสรมใหเดกไปโรงเรยน

อาสาสมคร โครงการ ไดจดการอบรมอาสาสมครทกเดอน อาสาสมครจะไดรบการอบรมเรองการเฝาระวงเหตการณ๑ทเกดขนในตลาด การทารายรางกายหรอการกระทารนแรงตอเดกและสามารถชวยเหลอๆไดทนเหตการณ๑และรายงานใหเจาหนาทโครงการทราบเพอชวยเหลอในลาดบตอไป

การรณรงคประชาสมพนธเพอสรางจตส านก ประชาสมพนธ๑ขอมลผานทางสอและวธการตางๆเพอสรางจตสานกในสทธเดกและการปกปองเดกรวมทงสรางจตสานกของกลมเปาหมายทมตอความตองการของเดก

จดประชมเครอขายขามแดน สรางยทธวธและเครอขายขามแดนรวมกบหนวยงานกบทางภาครฐและเอกชนทงในประเทศไทยและกมพชาเพอจดตงกลมทางาน รวมกนในการแกไขปญหาและสนบสนนการเปลยนแปลงนโยบาย บนทกภาคสนามเพอถอดบทเรยนครขางถนนสอนเดกเรรอน

สมภาษณ๑เชงลก นางสาวจตรา ป ลองทอง ผประสานงานโครงการพเศษอรญประเทศ จงหวดสระแกว เมอวนท 11 พฤศจกายน 2553 กจกรรมททางโครงการพเศษอรญประเทศจดใหกบเดก ไดแก (1) มคณะครทลงไปเยยมเดกตามตลาดตางๆเพอการพดคย แลกเปลยน และวธการสรางความสมพนธ๑ ความไววางใจ เมอเจอเดกเรรอนหรอครอบครวเดก กสามารถใหคาปรกษาไดทนท เปนการปองปรามหามเอาเปรยบเรองการใชแรงงานเดก แรงงานผหญงเกนกฎหมายกาหนดไว โดยใชรถจกรยานถบรอบไปตามตลาด 6 ตลาดในโรงเกลอดวยกน (2) ทางโครงการพเศษฯมตกแถวทเชาอย เปนทงสานกงานในการประสานตดตอ และเปนสถานททกลมเดกเขาจะเขามาพบปะกบกลมคร โดยจะมกลมเรรอนเขมร หลายกลมดวยกนทมาทากจกรรมตงแต 9.00 น.เปนตน แตเดกแตละกลมจะมาเพยง 2-3 ชวโมงเทานน - เดกทมาแตละกลมจะตรงดงไปทหองอาบนา เปล ยนเสอผาใหม โดยทางโครงการเตรยมเครองอาบนาไวใหเดก ไดแก สบ ยาสระผม ยาสฟน แปรงสฟน แปง เปนตน - เดกเลนของเลนททางโครงการฯจดไวให แตเมอเลนเสรจแลวตองเกบเขาทเดมอยางเปนระเบยบ เปนการสรางกตกาใหเดกเรรอนไดเรยนร - เดกเรมการเรยนโดยการระบายส การเขยนตวหนงสอภาษาเขมร การอานหนงสอ การฟงนทานจากครทสอน ตลอดจนการใหเดกไดเขยนถงความรสกในเรองตางๆ - การใหคาปรกษาเวลาทเดกเรรอนและครอบครวมปญหาเรองถกจบ การโกงคาแรง หรอการถกนายจางทบตหรอการทารายกนของเดกเรรอนกบเดกเรรอนกนเอง - การใหความรเรองยาเสพตด เรองเพศสมพนธ๑ โรคเอดส๑ โดยการผานสออปกรณ๑ เกม บางครงกทากจกรรมกลมดวยกน ใชเวลาประมาณ 30 นาท ตองทาซาบอยๆ - การรกษาพยาบาลกรณทเดกเจบปวยเลกนอย แตถาเดกม ปญหาเรองการเจบปวย ตองนอนโรงพยาบาล จาเปนตองสงโรงพยาบาล อาเภอ หรอโรงพยาบาลจงหวด ทางมลนธศภนมต จะเปนเจาของคนไขเอง เพอจายคารกษาพยาบาล ไมอยางนนทางโรงพยาบาลจะไมรกษาให -บนทกประวตเดกเรรอน และครอบครวเรรอน ทมารบบรการ เพราะอยางนอยเวลาเกดปญหากจะมเอกสารรปถายยนยนวาเปนกลมเดกทไปกอปญหาหรอไม พรอมทงเดกททางานอสระเพราะเดกกลมนจะพบปญหาเรองนายจางเอาเปรยบคาจาง เสมอหรอบางครงกมการลวงละเมดทางเพศโดยเฉพาะกลมเดกผหญง เดกอกกลมหนงกลมทเปนเดกวยรน เดกหญงทรบจางกางรมใหกบนกทองเทยว บางกลมนกเขาสการคาประเวณ (3) ประสานงานกบหนวยงานทเกยวกบสานกงานตรวจคนเขาเมอง ดานอรญประเทศ จงหวดสระแกว โดยเฉพาะกลมกรมศลกากร ตารวจอรญประเทศ สาธารณสขจงหวด กรม แรงงาน พฒนาสงคมและความมนคงของมนษย๑จงหวดสระแกว เรองมมมองและทศนคตทมองเดกเรรอนและครอบครวเรรอน

เขมร และนโยบายของจงหวดรวมทงการหาแนวปฏบตรวมกนในการปฏบตตอเดกเรรอน และครอบครวเรรอน ไปสเรองการปองกนการคามนษย๑ (4)การสรางเครอขายในการทางานทงฝงไทย และองค๑กรพฒนาเอกชนปอยเปต ซงมเครอขายในการทางานจานวนไมนอยกวา 30 องค๑กร ในการชวยเหลอเดกและครอบครวชาวเขมร หรอตองการความชวยเหลออยางเรงดวน ตลอดจนการสงกลบเหยอจากกรงเทพมหานคร กรณการคามนษย๑อยางเรงดวน เปนตน (5)การทางานกบอาสาสมคร ทงไทยและชาวตางชาต ทมาเรยนรวถชวต และรปแบบการทางานของโครงการพเศษฯทชวยเหลอเดกเรรอนและครอบครวเรรอน ความส าเรจในการท างานของโครงการพเศษฯ 1.หนวยงานทเปนเครอขายไดเขาใจในการทางานกบเดกเรรอน และครอบครวเรรอนมากขน โดยไมไปทารายหรอทบตเดก 2.เดกเรรอนและครอบครวเรรอน เมอมเรองเดอดรอนมา จะมาพงทโครงการพเศษฯทนท โครงการเปนทพงทกเรองกบเดกเรรอน และเขาจะเดนมาหาเราเอง หรอบางครงกวงมาทโครงการฯขอความชวยเหลอ ความภมใจในการท างานของโครงการฯ 1.เวลาทครลงพนทในตลาด รสกภมใจมาก ท “เดกเรรอน และครอบครวเรรอน” ตางเรยก คร กนดงลนตลาด ใคร ใคร กมอง และนอบนอมกบครเปนอยางมาก และคณะทางานของโครงการฯไดมโอกาสเผยแพรงานโครงการฯใหกบเดกเรรอนคนอนๆไดรบทราบ 2.พอแมเดกเองเวลาเดกหายไปอยทโครงการฯ สก 2-3 ชวโมง พอแมกจะรสกวาลกปลอดภย ไดอาบนา เปลยนเสอผา ไดเลนกจกรรมตางๆ พรอมกบอานหนงสอไปดวย ทาใหพอแมอนใจเปนอยางมาก

ปญหาอปสรรคในการท างานของโครงการฯ 1.ความขดแยงระหวางโครงการฯ กบนโยบายของจงหวดทเนนเรองเศรษฐกจอยางเดยว ในขณะนทางโครงการฯ หามเลยงอาหารกลางวน และขนมเดก เพราะจะเปนการสงเสรมใหมเดกเรรอนเพมมากขน 2.มมมองและทศนคตระหวางหนวยงานภาครฐและองค๑กรพฒนาเอกชน ในการใหความชวยเหล อยงมองคนละมม 3.ปญหาทตวเดกเอง เวลาเดกทเขาไปเกยวของกบยาเสพตด ทางโครงการฯจะถกมองไปดวย ถาเดกคนไหนผดกใหมการดาเนนการตามกฎหมาย ขอเสนอแนะตอหนวยงานทเกยวของ 1.ควรมการปรบนโยบายอยาเนนแตเรองเศรษฐกจอยางเดยวควรทจะเนนเรองดานสงคม และสทธมนษยชนดวย 2.กระบวนการทมการเอาเดกและครอบครวของเดกไปเปนเหยอในกระบวนการคามนษย๑ คาแรงงาน หรอการใชอยางแรงงานทาส ควรมการดาเนนการอยางจรงจง

3.หนวยงานภาครฐทเกยวของควรมการไววางใจในการทางาน อยาคดวาองค๑กรพฒนาเอกชนจะทาใหเสยหนาเรองขอมล แตควรมาทางานแบบเคยงบาเคยงไหลรวมกนอยางจรงใจ และจรงจง 4.ควรมการพฒนาบคลากรคนทางานอยางตอเนอง พรอมเสรมกาลงใจ กระตนความอยากทางาน พรอมทงมการพบปะพดคยกบสมาชกเครอขายททางานดวยกน

1.6. สมาคมสรางสรรคกจกรรมอสรชน สมาคมสรางสรรค๑กจกรรมอสรชน เรมจากการกอตงในรปแบบของ กลมอสรชน เกดจากการ

รวมตวของนกพฒนาททางานในองค๑กรตางๆทเกยวของกบเดกและเยาวชนดอยโอกาสตงแตปลายป พ .ศ. 2539 โดยในชวงแรกเปนการทางานไมเตมเวลา สวนใหญใชเวลาวางหลงจากการทางานประจา หาเวลารวมตวกนพบปะพดคย และทากจกรรมกบเดกในพนทตางๆจนกระทงป 2542 ไดพฒนารปแบบการดาเนนงานขนเปน ศนย๑กจกรรมอสรชน เปนองค๑กรทางานแบบอาสาสมคร ดาเนนกจกรรมพฒนาทกษะชวตแกคนดอยโอกาสและผยากไรในชวงวกฤตเศรษฐกจ โดยเนนกลมเปาหมายหลกคอเดกเรรอน เดกดอยโอกาส และเดกทอยในภาวะวกฤต มงใหความรในเรองของทกษะชวต ยาเสพตด และความรเรองเอดส๑ ตลอดจนโรคตดตอทางเพศสมพนธ๑ โดยไดรบการสนบสนนจากหนวยงานตางๆทงภาครฐและภาคเอกชนในการใหการสนบสนนงบประมาณตางๆตลอดมา และไดรบความสนใจจากผสนใจทวไปเขามาทางานในฐานะอาสาสมคร รวมกบศนย๑กจกรรมอสรชน จนมาถงในป พ .ศ. 2548 ไดยนจดทะเบยนเปนสมาคมกบ สานกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต ในชอ “สมาคมสรางสรรคกจกรรมอสรชน ” เมอวนท 7 มกราคม 2548 ตามหนงสออนญาตเลขท ต.001/2548 โดยใชชอยอวา “สกอ” และใชชอในภาษาองกฤษวา “ Voluntary Activity Creation Association” ใชชอยอภาษาองกฤษวา “VACA” สมาคมสรางสรรค๑กจกรรมอสระชน หรอ VACA เปนหนวยงานทเปรยบเสมอนสะพานแหงโอกาสทเชอมตอระหวางอาสาสมครทเปนประชาชนทวไปในสงคมทตอง การมสวนรวมในการทาสงทดๆเพอสงคมและคนทขาดโอกาสและประสบภาวะวกฤตตางๆมาเจอกนเพอทากจกรรมแลกเปลยนเรยนรสรางกระบวนการสมพนธ๑ตอกนและกน

วตถประสงคการท างานของสมาคมสรางสรรคกจกรรมอสรชน 1.เพอสงเสรมอดมคตคนหนมสาว ใหเปนคนมจตใจอาสาสมครในการรบใชสงคม 2. เพอทาการศกษาวจยและพฒนา นวตกรรมทางสงคม 3. เพอสงเสรมใหชมชนทองถน มการรวมกลมในการพฒนาและแกไขปญหาของชมชนไดอยาง

เขมแขงดวยตนเอง 4. เพอสงเสรมสงคม ชมชน มสขภาวะทด 5. เพอสงเสรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศในการพฒนาสงคม 6. เพอสงเสรมดานการศกษาและพฒนาการเรยนรของเดก เยาวชน และ ชมชน 7. เพอสงเสรมการคมครองสทธมนษยชน

8. เพอสรางจตสานกการอนรกษ๑ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 9. เพอสงเสรมการดารงอยของความหลากหลายทางวฒนธรรม 10. เพอสงเสรมและสรางระบบเศรษฐกจชมชนใหเขมแขง 11. เพอประสานงานรวมมอกบองค๑กรสาธารณประโยชน๑อนในการสงเสรมและ พฒนาสงคม 12. เพอสงเสรมวฒนธรรม 13.ไมยงเกยวกบการเมอง วธการในการจดการเรยนร ใชกจกรรมนาเขาสบทเรยนแลวตามดวยวชาการ ใชวธการเลน และบทบาทสมมต แสดง เลา

ประสบการณ๑ชวตจรง วเคราะห๑จากสถานการณ๑จรง สอ วดโอ และเหตการณ๑จากหนงสอพมพ๑ หรอการเขาไปหาขอมลจากกลมเปาหมาย ศกษาในพนทจรง แลวคอยสรปบทเรยนอกท

บนทกภาคสนามเพอถอดบทเรยนครขางถนนสอนเดกเรรอน

สมภาษณ๑เชงลก นายนท สรวาร (ครเอ๏กซ๑) นายกสมาคมสรางสรรค๑กจกรรมอสระชน สมภาษณ๑ นางสาวอจฉรา อดมศลป ผประสานงานภาคสนามสมาคมสรางสรรค๑กจกรรม

อสรชน รปแบบในการเขาถงกลมเปาหมายในพนทสนามหลวง และบรเวณใกลเคยง 1.รปแบบการหวกระเปาเขาไปในชมชน แนะนาตนเอง แนะนาโครงการใหกบผนาชมชน แลวกคย

กบเดกเยาวชน โดยเรมจากกระเปาใบเดยว ต๏ก ๆ แทกซ แลวเรมมอปกรณ๑เพมขนตามทไดเรยนรจากกลมเปาหมายทเขาไปคยดวย แลวนามาจดกจกรรมตามทกลมเปาหมายตองการหรออยากจะม การเปดพนทใหกลมเปาหมายไดแสดงออก เรมจากอปกรณ๑ทมแผนพลก เขาไปคยกลมยอยธรรมดาดวยแผนพลก และพฒนามาเปนแผนใส ใชสไลด๑ การใหความรผานเกม จนกระทงมาถงการใชละครหน ฉายหนงเร ซงเรมมาจากโครงการ “สโมสรขางถนน ” ซงไดรบเงนสนบสนนจาก World Bank นามาสรปหลกสตร ครงแรกมาทดลองใชในพนท

1.1 “สอสรางสานเสรมสข ” ทมตวละคร จก แกละ โก๏ะ เปย ลงไปเลนละครหนใหกบเดก ๆ เรมตดตอโครงการครขางถนน กทม. ในป 2546 ทไทยพาณชย๑ปาร๑ค ซงตอนหลงกพฒนามาส

1.2 “หองสมดสขภาพสญจร” โดยมการฉายแผนใส ฉายหนง ผานโทรทศน๑ 14 นว และหลงจบการฉายหนงกมการจบกลมสนทนาเพอใหเดก ๆ ไดคด และมกจกรรมทเสรมสรางกระบวนการเรยนรทผานการเลน ซงในภายหลงไดพฒนามาเปน

1.3 “โรงหนงเรสญจร” ทขยายการฉายหนงจากจอโทรทศน๑มาเปนการฉายผาน LCD กบโรงหนงทมขยายใหญ โดยการเยบจอหนง เพอเปนการข ยายการทางานทมกลมเปาหมายทมการขยายการเขารวมกจกรรมมากขน

1.4 จนลาสดในป 2551 สมาคมฯไดรบบรจาค รถโมบาย จากองค๑การ Action AIDS แหงประเทศไทย และไดพฒนาโครงการมาเปน โครงการ อาสาพานองผดอยโอกาสไปสคณภาพชวตทเปยมสข ททารถโมบายเปนหองสมด ศนย๑การเรยนรเคลอนท ทนาสอการเรยนรตาง ๆ รวบรวมอยในรถโมบ าย เมอไปจอดในพนทสาธารณะกจะกางรถโมบายออกทงสองขางเพอเปดใหเดกเขามาเรยนร มาเลน ทากจกรรมตางๆ บนรถ หรอรอบ ๆ เพอพฒนากระบวนการเรยนรของตนเอง และสดทายกจะปดทายดวยการฉายหนง ซงทาใหเขาถงกลมเปาหมายไดมากขน กลมเปาหมายไดพฒนาตนเองมากขน

กจกรรมเปนตวสรางกระบวนการเรยนร เพอใหเดกและผเขารวมกจกรรมไดนาไปคดและไปคนหาคาตอบดวยตนเอง และอกสวนการเรยนรหนงทเปดโอกาสใหอาสาสมครเขามาเรยนร ในการรวมกจกรรม หรอทเรยกวา “โรงเรยนขางถนน” เพราะคาวาโรงเรยนขางถนนของทางสมาคมไมใชการทอาสาสมครเขาไปสอน แตเปนการทอาสาสมครเขาไปเรยนรรวมกนกบกลมเปาหมาย โดยถอกลมเปาหมายเปนคร ไปเรยนรวาเขาอยอยางไร กนอยางไร ประสบอะไรมาถงมาอยทตรงน ซงในอกมมทเราไดคอ เขาได พฒนารวมกนทงอาสาสมครและตวกลมเปาหมายเราเอง เพราะกลมเปาหมายกจะสนใจทจะเรยนรอาสาสมคร และเกดการพฒนาตนเอง เชน กรณ ทมนกศกษาแพทย๑ลงไปเรยนรรวมกนทาใหเหนพฒนาการทวาเมอนกศกษาแพทย๑เหลานมาเปนหมอเขาจะไดรกษาคนอยางไมรงเกยจห รอเลอกปฏบต ในการรกษา และตวกลมเปาหมายเองกจะรจกพฒนาตนเอง มกระบวนการคด เปนการสรางแรงบนดาลใจใหกลมเดกดงกลาวทสนใจหรอมความฝน ใหเปนความหวงและทาฝนใหเปนจรง Good practice ของกจกรรมโมบายทกษะชวต

สามารถปรบเปลยนและยดหยนไดตามกลมเปาหมาย ปรบไดตลอดเวลา ทาไดตงแต 1 วน ถง 3 คน 2 วน หรอ 4 คน3 วน ถาในลกษณะการเปนฐาน สามารถทาไดตงแต 4 ฐาน ถง 16 ฐาน แลวแตความจาเปนและความเรงดวนของกลมเปาหมาย ความวกฤตของกลมเปาหมาย ความจาเปนในเรองของสถานท ระยะเวลา งบประมาณ ซงกลมเปาหมายอาจจะเปนกลมทอยในขนวกฤต กลมทเสยง กลมทเปนแคเตมความร ทสมบรณ๑คอ 4 คน 3 วน เดกสามารถทจะคดวเคราะห๑ทงตนเองและเปนกลมได สามารถตงทมทางาน สรางแกนนาใหเพอน ๆ ได Best practice ของกจกรรมโมบายทกษะชวต

1.การเขาถงและดงศกยภาพของกลมเปาหมายออกมาเพอแกปญหาของตวกลมเปาหมายเอง การสรางแกนนาผานกระบวนการแลวเขาไปทากจกรรมกบกลมเปาหมาย วธการเขาถงและดงศกยภาพของกลมเปาหมายออกมา การปรบและพฒนาหลกสตรภายใตการมสวนรว มของกลมเปาหมายตลอดเวลาสมาเสมอ

2.ไมทางานคนเดยวแตจะประสานงานรวมกบองค๑กรในพนท ทงภาครฐ องค๑กรชาวบาน องค๑กรพฒนาเอกชนในพนท ชาวบาน คนในชมชน ครอบครวในชมชน 2.การบรการประชาชน ผดอยโอกาส เดกเรรอน ครอบครวเรรอน และบคคลไรบาน โดยใชรถ โมบาย มสงของทงหมด

- ตงแตการทาแผล หรอการบาดเจบเลกนอย - การประสานงานสงตอเวลาเดกและครอบครวไมสบายในการรกษาตวทโรงพยาบาลกลาง โดย

ทางสมาคมจะทาหนงสอแลวใหคนไรบานหรอผปวยถอหนงสอไปประสานกบโรงพยาบาลเอง -การประสานงานกบสานกงานเขต ในเรองการทาเอกสารทางทะเบยนราษฎร ไดแกการสบคนหา

เอกสาร การแจงเกดยอนหลง การทาบตรประชาชน การเปลยนบตรประชาชน เปนตน -การใหคาปรกษาแกเดกเรรอน ครอบครวเรรอน คนไรบาน ในเรองการฝกอาชพ การหางานทา

ตลอดจน หรอในเรองการศกษาของเดก ซงตองชมเชยหนวยงานโรงเรยนทวดมหาธาตทเปดโอกาสใหเดกเรรอนไดเรยนหนงสอเหมอนเดกปกตทวไป

-การแสวงหาขอมลในภาคสนาม นายกสมาคมฯไดลงสมผสชวตคนสนามหลวง โดยใชวถชวตเชนเดยวกบเดกเรรอน ครอบครวเรรอน และคนไรบาน เชนในฤดฝนพวกเขานอนกนอยางไร ฤดหนาวเขาใชชวตอยางไรในการใหหายหนาว เปนตน เพอการเขาใจชวตของคนสนามหลวงและเปนพวกเดยวกบเขา และมอะไรเราสามารถเปนทปรกษาใหได

-เปนภาคสนามใหนกเรยน นกศกษา นกขาว มาเรยนรประสบการณ๑ชวตของคนทใชวถ ชวตทเขาเลอก และตองเคารพในการตดสนของทกคนทอยบนถนนดวยการเหนคณคา ศกดศรของเขา พรอมทกระตนใหเหนความสาคญของครอบครว และเกดแรงบนดาลใจอยากกลบบาน คดถงลกหลานในวยเดก เพอลดชองวางระหวางวยและความคด

-มเวทแลกเปลยนพดคยกบทกกลมทแวะเวยน ทกทาย หรอหยอดเงนทรถโมบายของสมาคมฯ เปนการมารบบรการหรอใหสงของทตนเหลอใชเพอไปใหคนอนตอ หรอมาบนใหฟงวาเกดอะไรขนบางในชวงแตละวน

ความส าเรจในการท างานของสมาคมสรางสรรคกจกรรมอสรชน 1.เปนการทางานทเชอมประสานงาน กบหนวยงานภาครฐ ไดแก กระทรวงการพฒนาสงคมและ

ความมนคงของมนษย๑ ในการมทางเลอกใหกบกลมผดอยโอกาสทางสงคม กลมทเลอกจะไปใชบรการบานพกของกระทรวง

2.การประสานงานสงตอ กบทางกรงเทพมหานคร ในเรองการทาบตรประชาชน หรอเอกสารทางทะเบยนราษฎรแกเดกเรรอน ครอบครวเรรอน กลมผดอยโอกาส

ความภมในการท างานของสมาคมสรางสรรคกจกรรมอสรชน 1.สมาคมฯไดทางานกบผดอยโอกาส จนเปนสวนหนงของสนามหลวง และสนามหลวงคอสนาม

ชวตในการเรยนรอยางไมมวนจบสน ทาใหมชวตทมคนอยากมาเรยนรเพมมากขน 2.การทางานกบหนวยงานภาครฐและองค๑กรพฒนาเอกชน ไดทางานรวมกนอยางเคยงบาเคยงไหล

ดวยกน พรอมทงแลกเปลยนเรยนรรวมกน ปญหา /อปสรรค

1. การสอสารระหวางบคลากร กลมเปาหมาย ผนาชมชน ภาครฐ ปญหาเรองของบคลากรทไมเขาใจการทางานกบกลมเปาหมาย ทศนคตในการทางาน

2. ความรวมมอขององค๑กรและผนาชมชน ซงแตละชมชนจะมไมเหมอนกนตองอาศยความไวเนอเชอใจ

3. การยายถน เคลอนยายไปตามครอบครว แลวกกลบสทเดม โดยเฉพาะกลมเดกเรรอ น ทาใหเดกขาดโอกาสทางการศกษา

4.การบรการของรฐทไมเขาถงกลมเปาหมาย การปร ะกาศของรฐใหทาจรงแตเขาไมถ งกลมเปาหมาย

5.ผรบบรการไมมขอมลทแทจรง ไมสามารถทจะเขาถงขอมลไดอยางแทจรง 6.เดกออกมาเรรอนตงแตอาย 14 ยงไมมบตรประจาตวประชาชน ไมสามารถเขาถงโอกาสทางการ

ศกษาทภาครฐเปนผจดให มาสรางครอบครวในพนท เมอมบตรกไมทราบขอมลทจะนาลกเขาถงการศกษาทภาครฐเปนผจดให หรอไมมกาลงพอทจะพาลกเขาสระบบการศกษา เพราะไมมบตร ไมมหลกฐานใด ๆทจะแสดงความเปนคนไทย ทาใหขาดสทธตาง ๆ มากมาย

7.งบประมาณในการทางานดานอปกรณ๑ทขาดแคลน ขอเสนอแนะตอหนวยงานทเกยวของ 1. สรางกระบวนการเรยนรใหตามความเหมาะสม เรมจากการเขาไปพบปะพดคย สรางความคนเคย

แลวเสนอทางเลอกให เชน กลบบานดวยตนเอง ทางาน เปนตน 2.สรางกระบวนการเรยนรทางเลอก คอ ใชสงแวดลอมทอยรอบ ๆ ตว ใหกลมเปาหมายเปน

ศนย๑กลาง มกจกรรมใหเดกไดทาตามใจตนเอง 3. ภาครฐควรนาเทคโนโลยตาง ๆ เขามาเสรมชวยเพมประสทธภาพการดาเนนงานในสวนตาง ๆ

เพราะ เทคโนโลยสารสนเทศมความสาคญมาก 4.ตองการใหมการรวบรวมขอมลใหทนสมย และมความกาวหนาตลอดเวลา พรอมทงขอมลนมการใชงานไดจรง และทกคนสามารถใชขอมลรวมกนได ขอเสนอแนะเชงนโยบาย 1.เรองการมแผนยทธศาสตร๑รวมกนในการแกไขปญหาเดกเรรอน ครอบครวเรรอน คนดอยโอกาส ททกภาคสวนมสวนรวม แลวทกหนวยงานตองนาไปปฏบต 2.การบงคบใชกฎหมายทเกยวของตองมการปฏบตทเปนจรง ตง พระราชบญญตการศกษา พ .ศ. 2542 ทใหเดกทกคนเรยน พระราชบญญตคมครองเดก พ .ศ. 2546 ซงมการกาหนดหม วดการสงเคราะห๑เดกเรรอนอยางชดเจน แตทางปฏบตตดขด ซงตองมการประชมและหาแนวทางการปฏบตใหเปนจรง

2. รปแบบการใชกระบวนการบานแรกรบ ไดแก บานพกเดกและครอบครว 2.1 บานพกเดกและครอบครว กรมพฒนาสงคมและสวสดการ กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย๑ เรมดาเนนการ สงกด กองคมครองสวสดภาพเดก กรมประชาสงเคราะห๑ ป พ.ศ. 2536

หลกการและเหตผล ในปจจบนความรนแรงของปญหาสงคมทเกยวของกบครอบครวและเดกนบวนจะเปนปญหาใหหนวยงานทงภาครฐและเอกชน ตองชวยกนดแลแกไขใหความชวยเหลอมากขน ไมวาจะเปนปญหาเดกทถกกระทาทารณดานตางๆ นบตงแตถกกระทาทารณทางเพศ การบงคบคาประเวณ ถกกระทาทารณทางดานแรงงาน การกกขงหนวงเหนยวใชแรงงานโดยทารณ แมกระทงการกระทาทารณทา งดานรางกายและจตใจ ในเดกทอยตามครอบครว โดยบดา มารดา ญาตพนองหรอผปกครอง นบเปนภาระของสวนราชการทเกยวของ ตลอดจนองค๑กรพฒนาเอกชน แมจะไดมการประชมหารอ กาหนดมาตรการสงเคราะห๑คมครอง พรอมทงการแกปญหาของฝายตางๆอยแลว โดยเฉพาะองค๑กรพฒนาเอกชน ซงมความคลองตวในการปฏบตงาน การดแล และไดรบการยอมรบจากประชาชนหรอทางราชการแลวกตาม ภาระในการคมครองดแลเดกและผตกทกข๑ไดยากประสบปญหาในครอบครวดงกลาวยงเปนหนาทโดยตรงของรฐทจะตองรบผดชอบ ขณะเดยวกนยงไมมหนวยงานของรฐทดาเนนการอยางมความคลองตวและสามารถแกปญหาเฉพาะหนาในชนตนโดยตรง จงจาเปนอยางยงทจะตองกาหนดใหมหนวยงานทมความคลองตวรบผดชอบดแลเรองน โดยเฉพาะอยางมประสทธภาพ มความคลองตว และเปนทพงของผเดอดรอนไดตลอด 24 ชวโมง

วตถประสงค 1.เพอเปนศนย๑รบแจงขาวสาร และใหคาแนะนาปรกษาแกเดก เยาวชน และครอบครว ทประสบปญหาความทกข๑ยาก เดอดรอน ตามความจาเปนและเหมาะสมในกรณรบดวน 2.เพอเปนศนย๑ประสานงานและปฏบตการ กรณปญหาเดก เยาวชน หรอครอบครวทประสบปญห าความทกข๑ยากเดอดรอน ใหมทพกพงชวคราว เพอแกปญหาเฉพาะหนากอนสงกลบภมลาเนา หรอพจารณาตามความประสงค๑ของเดก เยาวชนและครอบครว 3.เพอเปนศนย๑ประสานความรวมมอระหวางภาครฐและภาคเอกชน

ลกษณะโครงการ เปนโครงการทสงเสรมภารกจหลกทดาเนนก ารอยอนจะเปนผลสนบสนนในทางปฏบตใหตอบสนองบรการแกผประสบความเดอดรอนไดโดยสะดวกและรวดเรวยงขน

พนทโครงการ ครอบคลมพนทในเขตกรงเทพมหานคร โดยมศนย๑ปฏบตการอยในบรเวณสถานสงเคราะห๑เดกหญงราชวถ และไดดาเนนการเปดบานพกเดกและครอบครวในทกจงหวดทวประเทศ

กลมเปาหมายเดม

1.เดกทประพฤตตนไมสมควรแกวย ตามประกาศของคณะปฏวตฉบบท 294 ซงไดมการยกเลก และไดใชพระราชบญญตคมครองเดก พ.ศ. 2546 แทน 2.เดกกาพรา อนาถา ทประสบความทกข๑ยาก เดอดรอนตงแตแรกเกดถงอาย 18 ป บรบรณ๑ 3.เดกและสตรทประสบปญหาถกลอลวง ขมขน และคาบรการทางเพศ ไมวาจะถกบงคบหรอ สมครใจ 4.ครอบครวทอยในระหวางการตดตามเดกหาย หรอพลดหลง แตขาดแคลนทพกพงและทนทรพย๑ในการเดนทาง 5.เดกทถกใชเปนเครองมอแสวงหาประโยชน๑โดยมชอบ เชน ถกทารณกรรม ถกใชแรงงานอยางผดกฎหมาย

วธด าเนนงาน 1.เปนศนย๑ปฏบตการ 24 ชวโมง โดยจดขาราชการและเจาหนาท ผลดเปลยนหมนเวยนปฏบตงานในเวลาราชการ เปนการปฏบตงานตามปกตนอกเวลาราชการเปนการปฏบตง านพเศษ โดยไมมวนหยดเจาหนาทปฏบตงานประจาศนย๑ฯ ไดแก นกสงคมสงเคราะห๑ หรอขาราชการตงแตระดบ 3 ขนไป จานวน 2 คน และพนกงานขบรถ 1 คน หมายเลขโทรศพท๑เปนการเชอมตอระหวางททาการกองคมครองสวสดภาพเดก(ปจจบนไดเปลยนโครงการขนอยกบกรมพฒนาสงคมและสวสดการ) กบททาการศนย๑ฯ เพอรบแจงไดตอเนอง แตประหยดงบประมาณนอกเวลาราชการใชปฏบตงานทศนย๑ ในเวลาราชการใชปฏบตงานทกองคมครองสวสดภาพเดก ยกเวนวนหยดราชการ 2.ดาเนนการใหการสงเคราะห๑และคมครองสวสดภาพ ตามทระบในกลมเปาหมาย ผลทคาดวาจะไดรบ 1.เปนศนย๑ทสามารถใหความชวยเหลอและแกไขปญหาเฉพาะหนาแกประชาชนผประสบปญหาความเดอดรอน ไดอยางรวดเรวและทนตอเหตการณ๑ 2.เปนศนย๑กลางประสานความรวมมอ ในการชวยเหลอแกไขปญหาเดกและเยาวชน และครอบครว ทประสบปญหาความเดอดรอน ระหวางภาครฐและภาคเอกชน ทงในสวนกลางและสวนภมภาค 3.สามารถสรางภาพพจน๑ทดเกยวกบการใหบรการของรฐทเปรยบเทยบกบเอกชน

บานพกเดกและครอบครว(สถานแรกรบ) สงกดส านกปองกนและแกไขปญหาการคาหญงและเดก กรมพฒนาสงคมและสวสดการ กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

ประวตความเปนมา กรมพฒนาสงคมและสวสดการมภารกจเกยวกบการใหบรการสวสดการสงคม การสงคมสงเคราะห๑แกผดอยโอกาส ผยากไร คนไรทพง และผประสบปญหาในรปแบบสถานแรกรบ และการประสานสงตอหน วยงานทเกยวของ รวมทงสงเสรมสนบสนนใหทองถนจดสวสดการสงคม เพอให

กลมเปาหมายทประสบปญหาทางสงคมสามารถดารงชวตและพงตนเองไดอยางไรมศกดศรของความเปนมนษย๑ ปญหาทเดกและครอบครวประสบ นบวนทวความรนแรงและซบซอนมากยงขน เพ อใหการปกปองคมครอง และชวยเหลอผประสบปญหาความเดอดรอนเปนไปอยางรวดเรว ทนตอเหตการณ๑และมประสทธภาพ กรมพฒนาสงคมและสวสดการ โดยสานกปองกนและแกไขปญหาการคาหญงและเดก จงไดจดตงบรการ บานพกเดกและครอบครว สาหรบเดก สตร และบคคลในครอ บครวทประสบปญหาความเดอดรอนในรปแบบสถานแรกรบ โดยเปนศนย๑บรการทเปดดาเนนการตลอด 24 ชวโมง

วสยทศน(Vision) เปนองค๑กรในการจดสวสดการแกกลมเปาหมายใหไดรบการคมครองสวสดภาพ ฟนฟ พฒนาและปองกน ใหสามารถดารงชวตในสงคมไดอยางมศกดศร โดยการมสวนรวมของทกภาคสวน

พนธกจ 1.พฒนาระบบการชวยเหลอ คมครอง บาบด ฟนฟ กลมเปาหมายใหมประสทธภาพ 2.จดสวสดการและพฒนาศกยภาพกลมเปาหมายใหสามารถพงตนเองได 3.สงเสรมและสนบสนนพฒนากลไกความรวมมอกลมภาค เครอขาย ทงองค๑กรภายในประเทศและระหวางประเทศ 4.พฒนาระบบการบรหารจดการ

บทบาท 1.เปนสถานแรกรบตามกฎหมาย พระราชบญญตคมครองเดก พ.ศ. 2546

2.เปนสถานรบตวชวคราวตามกฎหมาย 3 ฉบบ (1) เปนสถานรบตวชวคราวตามพระราชบญญตคมครองเดก พ.ศ.2546 (2) เปนสถานรบตวผเสยหายชวคราว ตามพระราชบญญตคมครองผถกกระทาดวยความรนแรง

ในครอบครว พ.ศ.2550 (3)เปนสถานรบตวผเสยหายชวคราวตาม พระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย๑ พ.ศ. 2551 3.เปนศนย๑ประสานผทาหนาทนกจตวทยา /นกส งคมสงเคราะห๑ ตาม พระราชบญญตประมวลกฎหมายพธพจารณาความอาญา(ฉบบท20) พ.ศ. 2542

หนาท 1.ใหสถานทพกพงชวคราวสาหรบกลมเปาหมายทประสบปญหา 2.ใหการชวยเหลอคมครองสวสดภาพ และจดบรการสวสดการสงคมแกกลมเปาหมาย 3.พฒนากระบวนการคมครอง ฟนฟ เยยวยา กลมเปาหมาย เพอสงกลบหรอคนสสงคม ในรปแบบทมสหวชาชพ

4.เปนศนย๑แจงเรองรองทกข๑ รองเรยน แจงเบาะแส ใหคาปรกษา แนะนา และแกไขปญหาตางๆตลอด 24 ชวโมง (ศนย๑ประชาบด สายดวน 1300) 5.สงเสรมสนบสนนและพฒนาองค๑กรเครอขายในการจดสวสดการสงคมแกกลมเปาหมาย 6.บรณาการและปฏบตงานรวมกนกบหนวยงานทเกยวของในดานสวสดการ

การใหบรการของบานพกเดกและครอบครว 1.การรบแจง 1.1 มชองทางการรบแจง ไดแก ทางโทรศพท๑ (1300 ) ปจจบนเปนเบอร๑โทรศพท๑ ของศนย๑ประชาบด แลวแจงประสานกลบไปทบานพกเดกและครอบครว /การแจงดวยตนเอง/มหนวยงานนาสงหรอประสานสงตอ/พลเมองดแจง 1.2 รายงานการรบแจง ตองทาบนทกรายงานการรบแจงตอหวหนาบาน

2.การรบตวผทประสบปญหา 2.1 สอบขอเทจจรงเบองตน (ตามแบบฟอร๑ม ) ภายในเวลาทกาหนด หรอความพรอมของผประสบปญหา 2.2 การประเมนสภาวะเบองตน ผประสบปญหาบางรายจาเปนตองมการตรวจรางกาย/ บางกรณกไมจาเปนตองตรวจรางกาย/บนทกรองรอยการบาดเจบ แลวแตกรณ 2.3 เมอผประสบปญหาเขาบานพกเดกและครอบครว ตองมการปฐมนเทศ เพอแจงสทธทผประสบปญหาพงจะไดรบ/การแนะนาบรการ / ขอควรปฏบตของผรบบรการทบานพกเดกและครอบครว /การตรวจสอบทรพย๑สนและเอกสาร/การบนทกภาพลงทะเบยน/ลงทะเบยนในสมดบนทก ทะเบยนประวต 3.การจดทาทะเบยนประวตอยางละเอยด เรมตงแตการจดทาแฟมประวตรายบคคล /การเยยมบานการสบเสาะพนจ/การตดตามหลกฐานทางทะเบยนราษฎร๑หรอเอกสารทางราชการ เปนตน 4.แนวทางการชวยเหลอผทประสบปญหา โดยการประเมนเชงลก ตงแตการประเมนทางดานรางกาย จตใจ สงคม และครอบครว เพอคนหาสาเหตตลอดจนการหาแนวทางชวยเหลอ 5.การนากรณศกษาประชมทมสหวชาชพ ทงภายในและภายนอกหนวยงาน โดยเฉพาะหนวยงานทเกยวของกบผทประสบปญหา 6.นาขอมลทไดมาตงแตการจดทาทะเบยนประวต/การประเมนเชงลก/การประชมทมสหวชาชพ มาวางแผนการใหความชวยเหลอ ในดานสงคมสงเคราะห๑/ดานการแพทย๑/ดานกฎหมาย/ดานการศกษา เปนตน 7.การสงตอหนวยงานทมความพรอมในการพฒนา ฟนฟ แกไข โดยเนนกระบวนการเชยวชาญเฉพาะดาน 8.การตดตามประเมนผล

ในกรณทผรบบรการตองพกทบานพกเดกและครอบครว

บานพกเดกและครอบครวมงเนนใหการชวยเหลอเพอบรรเทาความเดอดรอนแกผประสบกบวกฤตการณ๑ ในการดาเนนชวตใหสามารถชวยเหลอตนเอง พงตนเอง มความมนใจและมนคงในชวตโดยใหบรการ - ทพกอาศย -อาหาร - เครองใชจาเปนสาหรบชวต - ใหบรการดานสงคมสงเคราะห๑อยางเปนกระบวนการ ไดแก การรกษาพยาบาลโดยประสานขอความอนเคราะห๑จากโรงพยาบาลเกยวกบคาใชจายในการรกษา รวมถงการใหความรในเรองตางๆ ทเกยวของ ใหคาแนะนาปรกษาในการแกไขปญหาความเดอดรอน โดยนกสงคมสงเคราะห๑และนกจ ตวทยา เปดดาเนนการตลอด 24 ชวโมง - เยยมบาน หรอประสานหนวยงานทเกยวของ เพอตดตามหาญาตและสงกลบภมลาเนาเดม - จดกจกรรมกลม และนนทนาการตางๆ - สงตอสถานสงเคราะห๑ หรอหนวยงานอนๆ ตามความจาเปนและเหมาะสม - ประสานหนวยงานทเกยวของในการสงเคราะห๑คมครองสวสดภาพ

กลมเปาหมาย -เดกกาพราขาดผอปการะ เรรอน/ขอทาน/เดกถกทอดทงหรอพลดหลง/เดกพการ - เดก/สตรถกทารณกรรม/ตงครรภ๑ไมพงประสงค๑ -เดก/สตรทตกเปนเหยอการคามนษย๑ - เดก/สตรถกลอลวงชกจงคาบรการทางเพศ - เดกท ผปกครองไมสามารถอปการะเลยงดไดดวยเหตใดๆ เชน ถกจาคก กกขง ยากจน พการ ทพพลภาพ เจบปวยเรอรง เปนผเยาว๑ หยาราง ถกทงราง เปนโรคจตหรอโรคประสาท -เดกทไดรบการเลยงดโดยมชอบ ถกใชเปนเครองมอในการกระทาหรอแสวงหาประโยชน๑โดยมชอบ - เดก/สตรตดเชอเอดส๑ - เดกทประพฤตตนไมเหมาะสม - เดก/สตร/ครอบครวทประสบปญหาสงคม อนๆ

งานสงเคราะหและคมครองสวสดภาพ ใหการสงเคราะห๑และคมครองสวสดภาพเดกตามพระราชบญญตคมครองเดก พ .ศ. 2546 (สถานแรกรบ) โดยใชกระบวนการในรปแบบทมสหวชาชพ เพอหาวธการสงเคราะห๑และคมครองสวสดภาพทเหมาะสมแกเดก

งานบ าบดฟนฟ

ใหการบาบดฟนฟเดกและครอบครวทเขาอยในความดแล เพอแกไขปญหาสขภาพกาย สขภาพจต พฤตกรรม และพฒนาการทผดปกต รวมถงบคคลในครอบครว มงขจดปจจยเสยงทจะกอใหเกดปญหาตอเดกและมงเนนใหเดกสามารถกลบสครอบครวไดอยางปลอดภย และไดรบการเลยงดอยางอบอนเหมอนเดกปกตทวไป

งานรณรงคปองกน เสรมสรางความร ความเขาใจใหครอบครว ชมชน องค๑กรตางๆ ทม สวนในการปกปองดแลเดกในสงคมโ ดยตระหนก ในปญหา เดก สตร และครอบครว ใหเขามามสวนรวมชวยเหลอในรปแบบตางๆ โดยเฉพาะการสรางเครอขายเขามารองรบการชวยเหลอตลอดจนการสงเสรมโครงการกจกรรมปองกนและแกไขปญหาเดกเชงรกในชมชน กรมพฒนาสงคมและสวสด การ เปนศนย๑กลางในการรบแจงปญหาสงคมพรอมทงใหคาปรกษา แกไขปญหา และประสานงานไปยงหนวยงานทเกยวของ ไมวาทานจะประสบปญหาหรอพบเหน - ความรนแรงในครอบครว - การลอลวง ละเมดทางเพศในเดก/สตร/คนชรา - เดก,คนชรา,คนพการถกทอดทง โทรแจง 1300 หรอบานพกเดกและครอบครวทวประเทศ 76 แหง ตลอด 24 ชวโมง บานพกเดกและครอบครวจงหวดสระแกว(สถานแรกรบ) สมภาษณ๑ นางสาวสมพร ทคาม นกสงคมสงเคราะห๑ สถานการณเดกในอาเภอเมอง จงหวดสระแกว สภาพปญหาของเดกเรรอน ทเกดขนในอาเภอเมอง จงหวดสระแกว มไมมาก เดกเรรอนสวนใหญทพบคอ เปนเดกเรรอนทมาจากจงหวดอน แตสงทพบคอในจงหวดคอ ผสงอาย ออกมาจากครอบครวเพราะเกดความรนแรงขน เดกสวนใหญทพบเปนกลมเสยง ไดแก เดกทมพฤตกรรมกาวราว เดกทมเพศสมพนธ๑ กอนวยอนควร เดกหญงทตงครรภ๑ไมพงประสงค๑ เดกทถกทอดทงใหอยกบตายาย หรอบางครงเปนเดกกาพรา การเลยงดไมเหมาะสม เดกเขากระบวนการคามนษย๑หรอเขาสการเปนแรงงานเดกตามตะเขบชายแดน มเดกบางคนทไปขายแรงงานตามสวนสนกเคลอนท เชน มา หมน ชงชา หรอเวทลกโปง ) เดกเหลานไมมโอกาสไดเรยนหนงสอ เดกบางคนเขาไปเกยวของกบอาชญากรรม การพนน เปนผทกอการกระทาความผด ไดแก ลกขโมยทรพย๑สน ลวงละเมดทางเพศ เปนตน แนวทางการท างานของบานพกเดกและครอบครว จงหวดสระแกว

1.บานพกเดกและครอบครวไดสบประวตของเดกแตละคน พรอมทงทาเอกสารวาเดกแตละคนมาจากทไหน ใครคอพอแม มญาตพนองหรอไม อาศยอยกบใคร ฐานะทางครอบครวเปนอยางไรบาง 2.ในกรณทเดกหาครอบครวไมพบ เดกจะสามารถอยในบานพกไดเพยงแค 21 วนเทานน ตองมการสงตอเดกไปยงหนวยงานทเกยวของหรอสถานสงเคราะห๑

สงททางบานพกเดกและครอบครวจดให คอ - จดอาหารใหเดกเรรอนหรอเดกดอยโอกาส ทานวนละ 3 มอ - จดหาสถานทใหพกอาศยแกเดกตามจานวนวนทบานพกเดกและครอบครวกาหนด หรออาจจะนอยกวานนหากสามารถประสานงานหนวยงานทเกยวของไดรวดเรวกวา -จดกจกรรมเสรมทกษะชวต กจกรรมเกม ในการพฒนา IQ, EQ ของเดก พรอมทงการปรบตวสาหรบเดกเพอใหเขากบผอนได - ใหคาปรกษาแกเดก ใหคาแนะนา พรอมขอเสนอแนะทเปนประโยชน๑ของเดกเอง - ประสานงานกบหนวยงานทเกยวของในการสงตอ หรอหนวยงานสถานสงเคราะห๑ - การลงพนทเยยมเยยนครอบครวของเดก หรอการสงเดกคนสครอบครว - การสงเคราะห๑สงของอปโภค บรโภค หรอ เงนสงเคราะห๑ประกอบอาชพ เงนสงเคราะห๑ครอบครวละไมเกน 2,000 บาท เปนตน ความภาคภมใจ 1.การทางานชวยเหลอเดกดอยโอกาส ผดอยโอกาส ตองทางานกนเปนแบบเครอขาย ในระดบจงหวด และระดบพนทการทางานชมชน ตาบล และอาเภอดวย 2.การทางานเปนการทางานเชงรกเขาไปหากลมเปาหมายในพนท 3.การทางานกบผดอยโอกาสทกกลมเปาหมาย ทงกลมเดก กลมครอบครว ตองทางานแบบเกาะตดสถานการณ๑ทกปญหาทเกดขน 4.บานพกเดกและครอบครว เปนสถานทรองรบผดอยโอกาสใหมทางเลอกมากขน ปญหาอปสรรคในการท างาน 1.เดกทมาอยในบานพกเดกและครอบคร วนาน ไมสามารถสงตอหนวยงานทรบผดชอบได เชนกรณเดกหญงตงครรภ๑กอนวยอนควร และเดกทตองรอการขนศาลเนองจากการถกลวงละเมดทางเพศ 2.ปญหาเรองเดกหญงตงครรภ๑ไมพงประสงค๑ มแนวโนมสงขนเรอยๆ โดยเฉพาะเดกในระบบโรงเรยน และการหนเรยนของเดก 3.ปญหาในการทางานทมสหวชาชพ โดยเฉพาะทมงาน ยงมความคดเหนทแตกตางกน และเกดความลาชาของคด บานพกเดกและครอบครวจงหวดภเกต(สถานแรกรบ) สมภาษณ๑ นางจรนนท๑ เจยมเจรญ หวหนาบานพกเดกและครอบครวจงหวดภเกต

กจกรรมทด าเนนการในบานพกเดกและครอบครว 1.รบผทตองการความชวยเหลอเขามาอยในบานพกเดกและครอบครว ในกรณทตองการบานพกชวคราว หรอตองมการพทกษ๑คมครองเดกและครอบครว 2.เปนผไกลเกลยหรอจดเวทในการแกไขปญหาเดกทเกดขน หรอการหาแนวทางแกไข ตวอยาง เชน มเดกชายจ๐าย ไมไปโรงเรยน เพราะตดเกม กอความเดอดรอนใหโรงเรยน เชน การยกพวกตกบเพอนในโรงเรยน ขายสนคาเกมใหกบเพอน จนตองถกไลออกจากโรงเรยน ทางบานพกเดกและครอบครวจดประชมการแกไขปญหา เรองนถง 4 ครงดวยกน

สงทไดจากการทนกสงคมสงเคราะห๑สบประวตเดก อยางชดเจนคอ แมกบพอเดกเลกกน แมอยทจงหวดอดรธาน เดกชายจ๐าย อยกบป ยา ซงมอาย ประมาณ 65 ป ซงทงสองทานไมคอยไดออกไปไหน ใชแตหลาน และใหเงนหลานไปโรงเรยนเปนประจา เดกชายจ๐ ายตดเกม และเจาของรานเกมใหเดกชายจ๐ายชกชวนเพอนมาเลนเกม และขายเกมใหกบเดกเปนกลม และพยายามใหมการรวมกลมเพอใหไปหาลกคาในโรงเรยน กรณเดกชายจ๐ายตดเกมและตกเปนเหยอของเจาของรานเกม จงตองจดการกบรานเกมดวย และใชกลยทธในการจดการโดยใชทประชมของคณะกรรมการคมครองเดกจงหวดมาจดการกรณ เดกไดรบความคมครองในการทไมตองถกไลออกจากโรงเรยน กรณทสอง เดกผหญงกบเดกผชายเปนแฟนกน ซงอายทงคยงไมถง 18 ป แมของเดกผชาย สงเดกผหญงมาทบานพกเดกและครอบครว ทางนกสงคมสงเคราะห๑ไดลงไปเยยมครอบครว ทาใหทราบวาทงพอและแมของเดกผหญงตดเชอเอดส๑ทงค จงตองประสานงานหาทอยใหกบครอบครวในการดแลตนเอง และตองทางานตดตามอยางตอเนอง กรณทสาม เดกในชมชนมการละเมดทางเพศกน โดยพชายของเดกเปนผกระทานอง เปนผลมาจากพซงแอบดซดโปของพอกบแม และบางครงกเหนพอแมมเพศสมพนธ๑กน ทาใหเดกอยากทดลอง ในการแกไขปญหาครงนตองใชทมสหวชาชพลงมาทางานกบทางบานพกเดกและครอบครว 3.ทาบทบาทการเผยแพรขาวสารขอมลในการเขยนบทความหรอการออกขาวทางวทย และรายการโทรทศน๑ เพอใหความรในประเดนเรองการเลยงดเดกทเหมาะสมแตละชวงวย การมเพศสมพนธ๑ รวมทงการไปเผยแพรกจกรรมในโรงเรยนเปนแนวทางปองกนไวกอน และหนาทของบานพกเดกและครอบครว ในการชวยเหลอเดก และ ผดอยโอกาสในจงหวดภเกต ความส าเรจในการท างาน 1.ทมงานมความกระตอรอรนในการทางานเปนอยางมาก พรอมทจะเรยนรงานไปรวมกน มการวางแผนในการทางานแบบเคยงบาเคยงไหล 2.ในการตดตามเคส บานพกเดกและครอบครวจงหวดภเกต จะตดตามอยางตอเนอง และเคสแตละเคสสามารถพงตนเองไดในระดบหนง ความภาคภมในในการท างาน

1.ภมในในสงททาใหกบผดอยโอกาส (ทงทมงาน ) และภมใจในวชาชพของตนเองทเลอกทางานดานสงคมสงเคราะห๑ และครอบครวกทางานไปดวยกน ปญหาอปสรรคในการท างาน 1.หนวยงานราชการบางหนวยงาน โดยเฉพาะตารวจไมใหความรวมมอในกรณทผตองการความชวยเหลอ แจงความ หรอการตดตามผทกอความรนแรง(โดยเฉพาะเรอง ความรนแรงในครอบครว) 2.งบประมาณในการดาเนนงานของบานพกเดกและครอบครว มจากด แตสงทมเคส ซาซากมาขอเปนประจา หรอเรยกวา “พยาธปากขอ” ทชวยแลวตองชวยอก ไมชอบชวยตนเองจะมเคสเหลานพอสมควรท ทางบานพกเดกและครอบครวตองจดการ 3.การไมมการกาหนดโซนนงของสถานบรการ ทาใหสถานบรการเกดขนมากม าย และสงผลกระทบตอเดกและเยาวชน เพราะเปนการดงเดกสแหลงอบายมข ขอเสนอแนะ 1.นโยบายระดบจงหวดควรมการกาหนดการพฒนาสงคมกบการพฒนาดานเศรษฐกจ แบบไปดวยกน และใหความสาคญเทากน ควรมการกาหนดโซนนงของสถานบรการ และสถานบนเทง ไมอยางนนทกเรองทเปนอบายมขเตมไปหมดในจงหวดภเกต 2.การจดสรรงบประมาณ ควรทองค๑การบรหารสวนทองถน ตองเขามามบทบาทในการจดสรรงบประมาณใหกบผดอยโอกาสในสงคม ในทองถนของตนเอง บานพกเดกและครอบครวจงหวดอบลราชธาน(สถานแรกรบ) สมภาษณ๑ นางสาววภารตน๑ วงสทธสมศร นกสงคมสงเคราะห๑ นายวทยา รวยทรพย๑ นกสงคมสงเคราะห๑ และพนกงานเจาหนาท ป.วอาญา กจกรรมทด าเนนการในบานพกเดกและครอบครว 1.บานพกเดกและครอบครว เปนงานตงรบ เมอมเคสทสงมายงบานพกเดกและครอบครว ภายใน 7 วน ตองพยายามตรวจสอบใหแลวเสรจภายใน 7 วน (ใชอานาจแยกเดกได โดยสงไปบาบด การดแล รกษาเยยวยาจตใจ ดานสงคม กฎหมายในเรองสทธตางๆ)พนกงานเจาหนาทเปนผประสานงาน ในบางครงตองมการประชมทม เพอจดการเคสรายกรณ นกกจกรรม ทากระบวนการเยยวยากบเดกเปนเบองตน นกจตวทยา ตองดแลเคสทไดรบผลกระทบ นกสงคมสงเคราะห๑ตองออกไปเยยมเคส เพอใหไดขอมลทเปนขอเทจจรง และทาใหครบกระบวนการภายใน 3 เดอน 2.เมอมการจดการเคสเสรจแลว ตองมการรายงานตรงตอคณะกรรม การคมครองเดกจงหวดอบลราชธาน ทมผวาราชการจงหวดเปนประธาน มพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย๑จงหวด เปนเลขานการ

3.ทมงานบานพกเดกและครอบครว ตองมกระบวนการทางานเชงรก โดยใชทมสหวชาชพ อบรมเดกทตนทางในกระบวนการทางานกบโรงเรยน เรองตวฉนของฉน การดแลและปองกนตนเองจากการถกลวงละเมดทางเพศ 4.การประสานงานในการทาเอกสารใหเดก หรอครอบครวของเดก ในเรองสถานะบคคล เอกสารทางทะเบยนราษฎร๑ ตงแตการขอใบรบรองการเกด การแจงเกดยอนหลง หรอหากไมมเอกสารใดๆเลย จาเปนตองสงเดกเขาสถานสงเคราะห๑ เพอเปนการเพมชอ และเปนเครอขายใหกบทกหนวยงานทมปญหาเรองเอกสารทางทะเบยน เพราะบานพกเดกและครอบครวมบานเลขททสามารถใหเดกเขาทะเบยนได และทสาคญคอการเปนหนวยงานราชการ สามารถเซนรบรองเอกสารทางราชการได 5.รบเรองรองเรยนทประชาชนทวไป แจงไปทศนย๑ประชาบด 1300 ในแตละจงหวดทจะโอนมาทบานพกและครอบครว ความส าเรจในการท างานของบานพกเดกและครอบครวจงหวดอบลราชธาน 1.การสรางเครอขายในการทางานในระดบจงหวดเรมมความเขมแขง และทางานแบบบรณาการกบทกภาคสวน เชน อยการ ตารวจ คณะกรรมการชมชน ศนย๑การศกษานอกระบบและตามอธยาศย เทศบาลนครอบลราชธาน จตแพทย๑ เปนตน 2.ความตนตวของเจาหนาทในบานพกเดกและครอบครวเอง เปนสวนกระตนใหมการทางานอยางครบถวนและรอบดาน และสรางองค๑ความรในการทางาน ความภมใจในการทางานของบานพกเดกและครอบครวจงหวดอบลราชธาน 1.การทางานทลงคลกคลในงานภาคสนาม เมอเดกพนจากบานพกเดกและครอบครว มเอกสารทางทะเบยน รวมทงสามารถดาเนนชวตตามปกตไดเหมอนเดกทวไป 2.การทางานการเปนเครอขายถอวาบานพกเดกและครอบครวมความสาคญเปนอยางมาก ปญหาอปสรรคในการทางานของบานพกเดกและครอบครวจงหวดอบลราชธาน 1.มปญหาเรองงบประมาณในการดาเนนการทยงไมพอเพยง 2.เวลาทมผตองการความชวยเหลอ ทตองเขารบบรการบานพกเดกและครอบครว การจดการในแตละพระราชบญญตมความแตกตางกนในการจาแนก บางครงไมสามารถจาแนกผทตองการชวยเหลอทนท ทาใหตองคางอยทบานพกเดกและครอบครวนานเกนไป 3.การขาดขอมลเบองตนของผทตองการความชวยเหลอทเปนเดกเรรอน ครอบครวกลมเสยง เพราะไมมครขางถนนลงทางานในภาคสนาม 4.การขาดการสงตอเรองขอมลทเปนจรง ของผทมาขอความชวยเหลอ ทาใหการดแลไมเปนไปตามความตองการ ขอเสนอแนะตอหนวยงาน 1.ตองการบคลากรดานจตเวช และจตวทยา เพมขน เพราะทางบานพกเดกและครอบครว ตองการในกรณทเดกตองมการประเมนสขภาพจต

ขอเสนอแนะเชงนโยบาย 1.กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย๑ ตองมนโยบายทชดเจนของบานพกเดกและครอบครว วาจะใหใชพระราชบญญตไหนในการปฏบตตอเดกเรรอน 2.การทางานทบานพกเดกและครอบครว ควรม การสงการแบบขนตอนเดยว และตองมการวางยทธศาสตร๑การทางาน แกไขในระยะยาวในการจดการปญหา ใหรอบดานและยงยน อยาทางานตามกระแส บานพกเดกและครอบครวจงหวดสงขลา(สถานแรกรบ) สมภาษณ๑ นางณชาพชฌ๑ เพชรพนธ๑ หวหนาบานพกเดกและครอบครวจงหวดสงขลา เมอวนท 12 มกราคม 2553 กจกรรมทบรการของบานพกเดกและครอบครว 1.เมอรบเดกและครอบครวเขาบานพกเดกและครอบครว จะสงนกกจกรรมทากจกรรมเสรมทกษะกอน เพอไมตองการใหเดกเครยด 2.เมอมการจาแนกเดกทเขามา ถาเปนกาพราหรอเดกดอยโอกาส กตองมการประสานงานสงไปยงสถานสงเคราะห๑ ถาเปนเดกเรรอนไมมครอบครวกจะไปประสานงานสงตอไปยงสถานแรกรบปากเกรด(บานภมเวท) เปนบานของเดกเรรอนโดยตรง 3.บานพกเดกและครอบครวพรอมบรการปจจย 4 เรองทพกอาศย อาหาร ยารกษาโรค และการเสรมกระบวนการทางความคด ในเรองการจดการชวตของเดกเอง 4.การรกลงพนทกบการทางานทมสหวชาชพมความจาเปนในการจดการเคส ทตนทางเพอเดกเรรอน และครอบครวเรรอนไดมโอกาสเขาถงบร การของรฐ ตวอยาง มครอบครวเรรอนม ลก 5 คน ทตระเวนเกบขยะขาย ในเขตเทศบาลสงขลา ไมมทพกแนนอน ทางบานพกเดกและครอบครวทางานรวมกบทาง ศนย๑การศกษานอกระบบและตามอธยาศย ไดทางานรวมกน โดย - เนนกระบวนการพดคย และลงไปเยยมครอบครว ททพกของเดกและครอบครว เปนเพยงเพงเลกๆทไมเหมาะสมในการดแลเดก และเดกทง 3 คนเรมโตเปนสาว และควรทจะไดมโอกาสเขาเรยนหนงสอ - พาครอบครวนไปดทสถานสงเคราะห๑เดกบานสงขลาวาเดกจะอยอยางไร มโอกาสอะไรบาง และทสาคญมโอกาสไดเรยนหนงสอ ทพอแมไมมโอกาสไดเรยนหนงสอ และไมมเอกสารทางทะเบยนราษฎร๑ และเดกเองกไมมดวย เปนหนทางเดยวททาใหได - พอแมพรอมเจาหนาทบานพกเดกและครอบครว ไดทาเรองประสานเดกเขาสถานสงเคราะห๑เดกบานสงขลา และพอแมกมโอกาสไปเยยมเดกตลอด ปจจบน เดกทงสามคน ไดเพมชอและมชอในทะเบยนของสถานสงเคราะห๑ ในอนาคตคอลก อก 2 คนทตองสงเดกเขาสถานสงเคราะห๑เหมอนกน และคอยทางานกบครอบครวเรองการเปลยนอาชพของพอและแม รวมทงสถานทปลกบาน ตอไป ถามการทางานเปนทม และรกเขาไปในกลมผดอยโอกาสทาใหเดก และครอบครวมโอกาสทด ตลอดจน การทางานของบานพกเดกและครอบครวเปนการปองกนปญหาทเกดขนในอนาคต

5.การทางานเปนเครอขายมความสาคญเปนอยางมาก ถาทมงานเครอขายมความกระตอร อรน และการทางานทชวยเหลอเกอกลกน และแชร๑การทางานรวมกนตงแตขอมล การดาเนนการ การรบความดความชอบรวมกน ตลอดจนการประเมนผล และตดตามงาน ความส าเรจในการท างานของบานพกเดกและครอบครวจงหวดสงขลา 1.ทมงานของบานพกเดกและครอบครวพรอมทงการทางานเชงรก และตงรบ จนเปนบคคลทมฝมอในการทางาน เขาใจเนอหา รจกระบบการสงตว และวธการขนตอนการทางานแตละกลมเปาหมาย สามารถทางานประสานเครอขายไดด แบบมออาชพ 2.การประชมทมงานของสหวชาชพในการแกไขปญหา เปนสวนทสาคญ และเปนแลกเปลย นเรยนรของเจาหนาทในการทางาน 3.มการประสานงานกบเครอขาย เกดการเรยนรรวมกน ทงหนวยงานภาครฐ และองค๑กรพฒนาเอกชน เชน มลนธเพอนหญง มลนธศนย๑พทกษ๑สทธเดก มลนธพทกษ๑สตรแหงประเทศไทย และการดงคณะกรรมการชมชนเขามามสวนรวม และการสรางทมประสานงานจากหนวยงานทเกยวของ ความภาคภมใจในการทางานบานพกเดกและครอบครวจงหวดสงขลา 1.เปนการแกไขปญหาทตนทาง เมอใหแตละจงหวดสามารถทางานแกไขปญหาทตนทางได กจะเกดการมสวนรวมในการแกไขปญหารวมกน ตงแต ครอบครว ชมชน สงคม เปนสงทด ปญหาอปสรรคในการท างาน 1. เรองขอมลของเดกเรรอน ครอบครวเรรอน ไดจากตวเคสยากมาก หรอบางครงกวาจะไดขอมลทเปนจรงกนานมาก 2.งบประมาณในการดาเนนงานไมเพยงพอกบปญหาทเกดขน 3.การทางานกบกลมเดกดอยโอกาส ครอบครวกลมเสยงตองมเทคนควธการทแตกตางกน ขอเสนอแนะตอหนวยงาน 1.เรองการทางานกบครอบครวเดก คนทางานตองมความรและใหคาแนะนากบครอบครวเดกได โดยเฉพาะการกนขนมถงของเดก ซงมแตผงชรส การลงชมชนของเจาหนาทบานพกเดกและครอบครวพบเดกทขาดสารอาหารจานวนมาก และเมอเจาหนาททมครอบครวมลกแลว ควรปฏบตตวเปนตวอยางทดในเรองการรบประทานอาหารของลก เชน ใหเดกทานไขดกวาการกนขนมกรบกรอบ 2.ตองมการเพม การพฒนาศกยภาพคนทางานตลอด โดยเฉพาะความรเรองกฎหมายทตองมกลวธในการทางานปฏบตตามกฎระเบยบตางๆ เพอปรบตวใหทนตอเหตการณ๑ทเกดขน 3.ควรจดเวทแลกเปลยนเรยนรในการทางานชวยเหลอเดกเรรอน ครอบครวเรรอน เพอเปนการแกไขปญหาไปในทศทางเดยวกน พรอมทงหาแนวทางปองกนไมใหเดกรนหลงกลายเปนเดกเรรอน

3. รปแบบการใชกระบวนการบานพฒนาเดก ไดแก มลนธบานนกขมน (โดยการใชการดแลแบบครอบครว ซงมครอบครวเขามาดแลเดกพรอมกบลกตวเอง )

ความส าคญของบานนกขมน บานหรอครอบครวเปนตวแปลทสาคญยงทนามาซงปญหาสาคญตางๆ ทไดเกดขนเกยวของกบเดก ซงเปนผลจากครอบครวแตกแยก เกดหยาราง เดกขาดรก ขาดความอบอนในครอบครวพอแมไมมเวลาดแลบตรหลาน อนเนองจากสภาพเศรษฐกจในครอบครวยาแย สภาพครอบครวเหลานเปนตนเหตและทมาของปญหาเรองเดกกาพรา, เดกเรรอน, เดกถกชกจงเขาสขบวนการคามนษย๑ ในรปแบบของเดกทถกบงคบใหขอทาน ถกบงคบใหคาประเวณ ถกกดขดานใชแรงงาน การกออาชญากรรมและรวมถงการกระทาทผดตอกฎหมายของบานเมองอกมากมาย เปนเหตผลสาคญของการกอตง “บานนกขมน ” โดยลกษณะของการดแลจะเป นในรปแบบของ “ครอบครว” มเจาหนาททเปนคสาม-ภรรยา มาทาหนาทเปนพอแม คอยดแลใสใจ ใหความรกความอบอน คอยปลกฝงคานยมทถกตอง ทงในดานคณธรรม จรยธรรมสงเสรมใหเดกๆ ไดใชชวตอยอยางพอเพยง สงเสรมใหเดกๆ ไดรบโอกาสในทกๆ ดาน ท งในดานการศกษาใหเทาเทยมกบเดกทวไปในสงคมและฝกฝนดานวชาชพใหกบเขาโดยมงหมายเพอใหเดกๆ เหลานสามารถดารงชวตอยในสงคมอยางมคณภาพเปนประโยชน๑ตอสงคมและประเทศชาตอยางภาคภมใจตอไปในภายภาคหนา

ปรชญาในการด าเนนการ โดยนาเอารปแบบของสถานสงเคราะห๑ในการดแลเดก และรปแบบการทางานขององค๑กรพฒนาเอกชนมาปรบใชรวมกน โดยกระบวนการเตมเตมซงกนและกน ในกรณทเดกทกคนตองการทจะมครอบครว มพอแม หรอจะเปนเพยงครอบครวทดแทน กมสวนสาคญของชวตเดก เพราะเดกรสกวาเขามใครสกคนทอยเคยงขางเขาบนโลกใบน วตถประสงคการด าเนนงาน 1.ชวยเหลออปการะเลยงดเดกและเยาวชนทมปญหาในครอบครว 2.ใหการศกษาแกเดกและเยาวชน โดยรวมมอกบโรงเรยนรฐบาล 3.สนบสนนใหการฝกอาชพตามความสามารถ ความถนดและความสนใจ 4.อบรมและพฒนาคณภาพชวต แกเดกและเยาวชน 5.ดาเนนงานเพอสาธารณประโยชน๑ หรอรวมมอกบองค๑การการกศลอน ๆ รปแบบการบรหารจดการ ระดบนโยบาย สวนกลางจะเปนผกาหนดนโยบายของมลนธ โดยกรรมการดาเนนงาน และผอานวยการเปนผดแลนโยบาย สงตอสระดบปฏบตงาน ซงจะแยกเปนสานกงานประจากรงเทพฯ สานกงานภาคใต ภาคเหนอตอนลาง และภาคเหนอตอนบน ระดบปฏบต แบงออกเปน 2 ภารกจ คอ

1.ภารกจภาคสนาม ทาหนาทหาเดกเรรอนและชกชวนใหเขามาอยทมลนธบานนกขมน และภารกจภาคอปการะ ซงมรปแบบเหมอนครอบครว 2.รปแบบการดแลเดก เนนลกษณะระบบครอบครวในชนบท คอ มพ อแม และลกหลายคน โดยบานนกขมนในปจจบนมทงสน 17 หลง ทวประเทศ แตละหลงจะมเจาหนาทชาย และหญง ซงเปนสาม ภรรยากน และทาหนาทเปนพอแมของบาน ทจะตองดแลเดกๆ ประมาณ 10 คน เหมอนดแลลกจรงๆ ทงการดแล อบรม และใหการศกษา ทกวนอาทตย๑สมาชกทกคนในมลนธบานนกขมนจะมการพบปะกนทโบสถ๑เพอสวดมนต๑ และรองเพลงรวมกน ทกวนศกร๑แรกของเดอน จะมการประชมของสานกงานประจากรงเทพฯ เพอใหแตละครอบครวไดมาทากจกรรมรวม และมการประชมรวมทกสานกงานปละ 1 ครง ในรปแบบของการจดคาย ใหเดกและเจาหนาททกคนไดทาความรจก แลกเปลยนประสบการณ๑กน เงอนไขความส าเรจ 1.รปแบบการดแลเดกทใชระบบครอบครว ทาใหเดกไดรบความรกและความอบอน ทาใหเดกเตบโตไปในทางทถกตอง โดยเนนกระบวนการใชชวตแบบครอบครว ตงแตตนนอน การทาความสะอาดภายในบาน งานตางๆในบานรวมกนทา รบประทานอาหารรวมกน ไปโรงเรยนในแตละโรงเรยน มพอแมไปสง แลวพอแมของแตละบานกจะออกไปทางานในแตละครอบครวทเลอกได หรอบางครอบครวกเขามาทางานทสวนกลาง เมอเดกเลกเรยน พอแมกจะไปรบลกทโรงเรยน มาทาการบานดวยกน ทาอาหารเยน รบประทานอาหารเยนรวมกน พกผอนตามอธยาศย ในบานหลงเดยวกน 2.ความเชอและความศรทธาในศาสนา 3.มผใหการสนบสนนอยางตอเนอง อาท กลมครสเตยนทมจตศรทธา ทงในและตางประเทศ องคความรจากการด าเนนงาน 1.การใหความรก ความเขาใจ และการจดสรรกจกรรมในยามวางใหกบเดกๆ และ การใหอสระในการดาเนนชวต จะทาใหเดกไมคดทจะหนไปไหน บรเวณบานจงไมตองมรวเพอปองกนเดกหนออกไปเหมอนกบสถานสงเคราะห๑ทอนๆ 2.การจดกจกรรมยามวางทเปนประโยชน๑ เพอหลกเลยงกจกรรมมอมเมาเยาวชน เชน กจกรรมกฬา ดนตร และวชาชพเขามาเสรม เปนรปแบบทเปนบานพฒนาเดก ทใชครอบครวจรงมารวมดแลเดก เนนกระบวนการความเปนครอบครวในการทางานชวยเหลอเดกเรรอนใหเปนคนดคนสสงคม เดกทบานผานทมความสาเรจไมนอยกวา 100 คน ทสามารถมครอบครว และดแลครอบครวของตนเองได บนทกภาคสนามเพอถอดบทเรยนชวยเหลอเดกเรรอนบานนกขมน

สมภาษณ๑เจาะลก นายสรชย สขเขยวออน (ครอ๏อด ) พอของครอบครวเดกบานนกขมน และ ผอานวยการมลนธบานนกขมน เมอวนท 3 พฤศจกายน 2552

กระบวนการในการท ากจกรรมในบาน 1.สาม-ภรรยา ทรบเปนผดแลเดก จะตองมครอบครวจรงของตนเอง คอมลกของตนเอง 1-2 คน และ

รบเดกของมลนธบานนกขมนเขาไปอยดวยอกประมาณ 10 คน โดยการดแลลกอยางไรกตองปฏบตตอเดกเหมอนกน เชน การแบงหนาทกนรบผดชอบงานในบานตงแตแม ตองดแลเรองอาหาร เรองเสอผา คาใชจายของลก พอตองดแลการซอมบารงทเกดขนในบาน เชน การซอมเครองไฟฟา พดลม ตลอดจนการดแลสวนทบานดวยกน การเลนกฬากบลกชายลกสาว แลวแตความถนดของแตละคน ส วนลกๆกตองมหนาทของตนเอง ไดแก ชวยทาความสะอาดในบาน กวาดบาน ถบาน เชดบานซกผา ฝกความรบผดชอบดวยกน ฝกการใชชวตแบบครอบครวพนอง พคนโตชวยดแลการอานการเขยนของนอง หรอแบงเบาภาระงานในบานของแม เชนการจายตลาด การซอขาวของเครองใชเขาบาน เพอเปนการฝกการจดการครอบครว

2.การรบประทานอาหารตอนเชา ตอนเยนรวมกนกบลกภายในบาน เปนสรางความสมพนธ๑และความอบอนรวมกน และใชหลกทางศาสนาเขามาในการแกไขปญหานองทเพงเขามาใหม กลอมเกลาจตใจ นสย และพฤตกรรมของลกในบาน

3.วนเสาร๑- อาทตย๑ หรอการปดภาคเรยน ครอบครวแตละครอบครวจะใชกจกรรมใหลกแตละครอบครวทากจกรรมรวมกน เชน การไปเทยวหางสรรพสนคา การรบประทานอาหารนอกบาน การไปเยยมญาตผใหญของพอหรอแม

4.ทกวนตอนเยนหลงจากรบประทานอาหารดวยกนแลว กอนนอนจะมการพดคยสารพนปญหา คอความดของพนองทไดรบคาชมเชย หรอพอแมตองมพดคยวางแผน หรอการแกไขปญหาทลกๆไปกอไว เชน การขาดเรยนหนงสอของลกจนไมมสทธสอบ หรอไมยอมเขาเรยนเพราะหนโรงเรยนไปเลนเกม ซงเหลานตองมาเลาสกนฟงในสมาชกครอบครวของเรา และเปนการเรยนรแลกเปลยนซงกนและกน

5.พอ แม ตองมความอดทนสงมาก ใหอภย ใหความรกแบบไมมเงอนไข และความยตธรรมกบลกทกคนในครอบครว พรอมทงเปดโอกาสใหกบลกทกคน เมอลกทาอะไรผดพลาด ใหคาปรกษาแกลกทกคน ทกเวลา

6.ทกวนศกร๑ ครอบครวทกครอบครวจะมทากจกรรมรวมกน และมากนขาวรวมกน และในแตละป จะมาจดคายรวมกนทกครอบครว ทงหมด 17 ครอบครว

7.ทกวนอาทตย๑ ครอบครวแตละครอบครวจะพาลกเขาโบสถ๑ ทากจกรรมอธษฐาน รองเพลงรวมกน อานพระคมภร๑ ปฏบตตามคาสอน ตลอดจนการเสรมสรางจรยธรรม พอแม-ลกอยดวยกน

8.การแบงปนความรก ความเอออาทร ภายในบาน โดยจะใชพสอนนองและเปนตวอยางใหกบนองๆ ทกคน โดยอาศยจากประสบการณ๑ของพททงประสบความสาเรจ หรอบางคนประสบความลมเหลวเปนประสบการณ๑ชวตทเกดขนจรงนามาพดคยแลกเปลยนกน

9.การสรางความเชอมนวาพอแม คอครอบครวของพวกเขาจรงๆ รกพวกเขามาก อะไรททาใหพอแมชนใจ ทผดหวงกมความเปนพอแมของเรา เมอความรกของพอแมไมมเงอนไขทาใหทะลายกาแพงของเดกเรรอนได

ความส าเรจในการท างานของมลนธบานนกขมน 1.เปนสรางมตในการทางานดแลเดกเรรอน เดกดอยโอกาส ทใชความเปน “ครอบครว ” ในการ

สรางแรงขบทเดกเหนคณคาของตนเอง เหนศกยภาพ มองเหนโอกาสทพอแมให และไดรบความรก ความอบอน ใหอภย แบบไมมเงอนไข

2.เดกไดรบตนแบบ แบบอยางทด ในการดา เนนชวตทเปนแบบครอบครว ทาใหเดกรจกคาวา “ครอบครว” พรอมกบคณธรรม จรยธรรม การปฏบตตนตามศาสนา

ความภมใจในการทางานของมลนธบานนกขมน 1.ลกและเดก เปนสมาชกในบาน เปนครอบครวใหญ ทมพอแมพนอง อยดวยกน เปนวถชวตในการ

ดาเนนชวต ทงพอและแมไดทาบทบาทหนาทของตนในครอบครว 2.เดกทผานบานและเตบโตขน สามารถดาเนนชวตเชนเดยวกบเดกปกตทวไป และมการศกษา ปญหาอปสรรคในการทางานมลนธบานกขมน 1.ปญหาเดกเรรอนมปญหาซบซอนในตนเองมาก มการเปลยนแปลงไปจากเดม เดกเรรอนเองอยาก

ไดสวสดการ แตไมขอเปลยนหรอทาตามกตกาของบานหรอขอตกลง 2.หนวยงานภาครฐทเกยวของทงโรงเรยน มหาวทยาลย สถาบนการฝกอาชพ และหนวยงานการ

ปกครองเรองการทาเอกสารทางทะเบยนราษฎร ทยงไมเขาใจบทบาทขององค๑กรพฒนาเอกชนททางานพฒนาเดก

3.เรองผบรจาค ใหกบทมลนธบานนกขมน ยงอยากเหนการเลยงเดกเรรอน เดกดอยโอกาสในเชงปรมาณจานวน มากกวาเชงคณภาพของเดก แตทางมลนธฯไมสามารถตอบสนองผบรจาคได

4.แนวการปฏบตระหวางหนวยงานสถานสงเคราะห๑ กบมลนธบานนกขมนยงมการทางานแบ บ 2 มาตรฐาน เชน การแจงเกดเดกได การพาเดกเขาโรงเรยนตองเปนประธานมลนธฯเทานนทเซน หรอเปนผปกครองเดก

5.เรองเดกไมมเอกสารทางทะเบยนราษฎร ยงเปนปญหาในการทางานกบเดก การทไมมเอกสารนนทาใหไมมโอกาสทางการศกษา การรบบรการสาธารณสข การมงานทา ทางมลนธบานนกขมนยงพบปญหาทเดกไมมเอกสาร สงทเดกจะไดเอกสารมาโดยไมตองรองขอ คอ การตดคก (เมอเดกพนโทษออกมาแลว จะไดรบใบบรสทธเปนหลกฐานยนยนตวตนของเดก)

ขอเสนอแนะตอหนวยงานทเกยวของ 1.การลดขนการใหการทาเอกสารทางทะเบยนราษฎรใหกบเดก หรอคาตรวจ DNA มคาใชจายสง

เกนกวาทหนวยงานองค๑กรพฒนาเอกชนจะดาเนนการได 2.เรองระเบยบการปฏบตในเรองการลดหยอนการเสยภาษ ทองค๑กรพฒนาเอกชนจะสามารถออก

ใบเสรจใหกบผบรจาค นาไปลดหยอนภาษได ควรมระเบยบเฉพาะในการปฏบต

3.กระบวนการเรยนสอนในโรงเรยน ขาดการสอนการวางแผนการคดในการจดการ การใชชวตในอนาคตของเดก กระบวนการสอนใหเดกวเคราะห๑ความมเหตมผล ขาดการแนะแนวทางชวตของเดกวาถาเกดปญหาขนควรมการจดการอยางไร และทศนคตของครทสงผลกระทบตอการเรยนเดก

4.ปญหาอบายมขทมมาก ไมมการจากดพนท และสภาพแวดลอมทดงเดกออกนอกบาน เดกตดเกมในรานอนเตอร๑เนตคาเฟ พอแมเดกขาดการสอสารระหวางเดก ตลอดจนเรองการปรบอารมณ๑ของเดก

5.ควรมการกาหนดการชวยเหลอครอบครว ในการสรางความเขมแขง โดยเฉพาะครอบครวเสยง และครอบครวทตองการความชวยเหลอ เชน กลมครอบครววยรน กลมพอหรอแมเลยงเดยว เปนตน

6.ตองมการพฒนาบคลากรคนทางาน เสรมองค๑ความรในเรองพฒนาการเดกในแตละชวงวยตลอดเวลา ความเทาทนสอสารมวลชนในการเสนอขาวสาร ทางอนเตอร๑เนต ตลอดจนความรในดานกฎหมาย ระเบยบใหมๆ ทออกมาพรอมทงแนวทางการปฏบต

7.ทศนคตของประชาชนในการมองการคนทางานองค๑กรพฒนาเอกชน เชน ครขางถนน ควรมการพฒนาใหเปนทางเลอกในการประกอบอาชพ และเปนอาชพ “นกพฒนาเดกและเยาวชน”

8.รฐและหนวยงา นทเกยวของ ควรมการสนบสนนงบประมาณในการชวยเหลอเดกกบองค๑กรพฒนาเอกชนททาถกตองตามระเบยบของหนวยงาน

4. รปแบบการใชกระบวนการครขางถนนและบานพฒนาเดก ไดแก มลนธสรางสรรคเดก มลนธสงเสรมเพอการพฒนาบคคล,มลนธชวยเหลอเดก จงหวดขอนแกน ,ศนยคมครองสวสดภาพและพฒนาเดก มลนธเอชเอชเอนเพอเดกไทย จงหวดชลบร,โครงการบานนานา จงหวดเชยงราย 4.1 มลนธสรางสรรคเดก

ความเปนมา มลนธสรางสรรค๑เดก ประกอบไปดวยคณะกรรมการและบคลากรททมเทและมประสบการณ๑การทางานพฒนาเดก แหลงสลม แหลงบานพกกรรมกรกอสราง และชนบทหางไกลมาเปนเวลานานหลายป ทมจตสานกรวมกนในอนทจะสรางสรรค๑งานเพอชวตทดขนของเดกทกคน มลนธสรางสรรค๑เดก คอจดรวมใจและสานกทตรงกนเพอใหการปองกน คมครอง ชวยเหลอ ฟนฟและพฒนาเดกไทยทประสบภาวะทกข๑ยากลาบากและถกทอดทงอยในสงคม มลนธสรางสรรค๑เดก ไดรบการจดทะเบยนเปนนตบคคล จากกระทรวงมหาดไทย ตามนยหนงสอเลขท มท 0402/14146 ลงวนท 2 พฤศจกายน 2531 โดยมโครงการทเปดดาเนนการขนทงสน 10 โครงการ ไดแก “บานอปถมภ๑เดก” “บานสรางสรรค๑เดก” “บานเดกใกลวด” “ศนย๑เดกกอสราง” “รถความรเคลอนทสชมชน” “ครขางถนน” “บานคมครองเดก ” “ทนการศกษาเพอเดกชนบท ” “ตดตามและชวยเหลอเดก ”และ “ศนย๑ขอมลและวจยเพอเดก”

วตถประสงค 1.เพอสงเสรม สนบสนนและพทกษ๑สทธเดกตามปฏญญาสากลวาดวยสทธเดก สหประชาชาต 2.เพอชวยเหลอ พฒนาเดกทถกทอดทงและดอยโอกาสใหเตบโตอยางสมบรณ๑ ทงรางกายจตใจ สตปญญาอารมณ๑และสงคม 3.เพอการศกษาและแสวงหารปแบบการสรางสรรค๑เดกใหเตบโตขนอยางมคณภาพและสรางคณคาทดตอสงคม 4.เพอประสานงานและรวมมอกบบคคล องค๑กรและหนวยงานรวมกนสรางสรรค๑และเกอกลเดกในสงคม 5.ไมแสวงหากาไรและไมเกยวของกบการเมอง ความมงมนเพอเดกทกคน สถานการณทเดกๆ จ านวนมากประสบอย ตงแตปญหาพนฐานของการเปนโรคขาดสารอาหาร และไมมอาหารกนครบมอ จนถงการทเดก ๆถกทารณกรรม ถกขมขน ถกขายมาเปนทาสแรงงาน เปนโสเภณ รวมทงเดกพการ เดกเรรอน เดกตดยาเสพตด เหลานคอ สภาพความเปนจรงของชวตเดก ๆท มลนธสรางสรรคเดก มความมงมนอยางเตมเปยม ในอนทจะเปนสวนหนงของสงคม เขาแกไขชวยเหลอ ปกปองคมครองเรอยไปจนกวา “เดกของชาตบานเมอง”จะอยรอดปลอดภย สมบรณแขงแรงมพฒนาการสมวย และเปนอนาคตของชาตไดอยางแทจรง วลลภ ตงคณานรกษ(ครหยย) หลกการทมงมน

1.เปนมลนธฯทเนนการปองกนเดกทตนทางชนบท เพอใหเดก ๆปลอดภย และไดรบโอกาสพฒนาตนททองถน

2.เปนมลนธฯทเนนการทางานเชงรก เขาถงเดกทประสบปญหาเพอชวยเดกใหพนจากสภาพเลวรายออกมาใหเรวทสด

3.เปนมลนธฯทเนนการทางานควบคไปกบสวนตางๆ ของสงคมทงภาครฐ ธรกจ องค๑กรการกศลและบคคลทวไปเพอรวมกนสรางสรรค๑เดกในสงคมไทย

4.เปนมลนธฯ ทอยไดดวยการสนบสนนจากคนไทยมากกวาอาศยงบประมาณจากตางประเทศ 5.เปนมลนธฯ ทพฒนาเดกดอยโอกาสเพอใหเดกเหลานนขนมาเปนบคคลททางานชวยเหลอเดกใน

อนาคต การท างานชวยเหลอเดกเรรอนของมลนธสรางสรรคเดก ดวยสภาพสงคมไทยทประสบปญหาทกดาน ทงเศรษฐกจ สงคม และการเมอง ทาใหเกดปญหาตางๆ มากมายขนกบเดกและเยาวชน โดยทรฐบาลเนนการพฒนาเศรษฐกจมากเกน จงสงผลกระทบตอเดกและเยาวชน โดยเฉพาะปญหาเดกเรรอน ทหนออกจากบาน เหมอนกบนกขมนเหลองออน คาไหนนอนนน ไมมการวางแผนอนาคต ดารงวถชวตไปเรอยๆไมมทอยทแนนอน เรรอนตามสวนสาธารณะ ตลาด ปาย

รถเมล๑ ดารงชวตใหอยรอดๆไปวน โดยการขอทาน รบจางเกบขยะขาย เกบเศษเหลก ลางจาน เปนตน ชวตของเดกเหลานขาดการพฒนาทกดาน ไมมโอกาสเรยนหนงสอ ไมมการเขารบบรการจากรฐ เพราะเดกบางคนขาดเอกสารใบเกด ทะเบยนบาน สงผลใหเดกเหลานบางสวนเขาไปเกยวของกบยาเสพตด อาชญากรรม และธรกจบรการทางเพศ ทางมลนธสรางสรรคเดก ไดรเรมโครงการครขางถนนขน โดยเปน “ การท างานเชงรก หมายถงรกเขาไปยงกลมเปาหมาย ไมใชการตงรบรอใหเขามาหาเรา ซงผมมองวาการท างานกบเดกดอยโอกาสในเชงรบนนไมมทางทจะชวยเหลอเขาไดเลย เพราะเดกเหลานนเขาไมไดเดนมาหาเรา นคอความเปนจรง เพราะกวาเขาจะหนออกมานอนขางถนนนกเปนชวงทเขาเรยนรมาวาสงคมนไมมใครใหความรกตอเขา ไมมใครใสใจดแลเขา เพราะแมกระทงพอแมของเขา ยงท ากบเขาจนตองหนออกมาจากบานคนทเขาควรไวใจทสดกลบกระท ากบเขาถงขนาดน ฉะนนโลกนเขาจะไวใจใครไดอก ครขางถนนจงตองท างานกบเดกเรรอนกลมนในเชงรก คอเขาไปหาเขาถงพนทพดคยท าความรจกดวยมตรภาพและความจรงใจ ใหเขารวาครตงใจจะมาชวยจรงๆ ไมใชเขามาเพอน าเขาไปเปนเครองมอในการหาเงน” โครงการครขางถนน ครขางถนนตองทางานกบกลมเปาหมายเดกและครอบครว ตองหากลวธชวยเหลอเดกเร รอน โดยมหลกการในการทางาน คอ 1.โครงการครขางถนน มลนธสรางสรรค๑เดก ไดกาหนดพนททเดกเรรอนสวนใหญจะรวมตวกนอย เชน สวนสาธารณะ ทารถ ทาเรอ ตลาด ศนย๑กลางยานกลางคา เพอกระจาย “ครขางถนน ” รกเขาทางานพบปะ ทาความรจก คลกคล กระทงเดกยอมรบและเขาใจวาครหวงดตอพวกเขา ดงตวอยางพนทกาหนดในการทางาน - พนทหวลาโพง จะมเดกเรรอนจานวนมาก และเดกอยในพนทชวง 12.00-20.00 น. เพราะทสถานรถไฟหวลาโพง มรถไฟขบวนตางๆ ทยอยเขามาจากตางจงหวด จงเปนชวงทเดกเรร อนสามารถขนไปเกบขวดบนขบวนรถเพอนาไปขายได ครขางถนนหวลาโพงจ งตองไปพบเดกในชวงเวลาดงกลาว แตในปจจบนมโครงการครตารวจรถไฟรบผดชอบอย และมททาการโดยใชตรถไฟเปนททาการเรยนการสอน - พนทพฒนพงษ๑ เรมกจกรรมตงแตเวลา 20.00 น. – 03.00 น. เปนเวลาของความพลกพลานดวยผคนและสสนในสถานแหงนน เดกเรรอนพฒนพงษ๑ กดารงชวตอยในพนทแหงนตามเวลาดงกลาว เพอขอทาน ขายตว สงยาเสพตด หลงจากพฒนพงษ๑ปด เดกเรรอนเหลานจะกลบเขาไปนอนทใตสะพานไทย- เบลเยยม ซงพนทตรงนนจะเปนสถานทเดกเรรอนมานอนรวมอยดวยกน และมตอมอขนาดใหญทสามารถนอนกนไดหลายคน ซงจะหลบฝนไดมาก เปนพนททตองทางานนอกเหนอมตเวลาราชการ - พนทบางแค ศาลเจาพอเสอ ยานนผคนจะพลกพลานระหวางเวลา 12.00 น.- 20.00 น. เดกเรรอนกตองเคลอนไหวตาม เพอใหดารงชวตอยไดดวยการขอทาน ขายของ เกบขยะขาย เปนตน โดยสวนใหญในพนทนเดกเรรอนจะใชชวตหลบนอนทน เพราะจะมฉายหนงตลอด ซงจะมคนแวะเวยนมาแกบน เดกเรรอนไดอาหารจากการแกบนปะทงชวต

- พนท บางกะป เรมกจกรรมตงแต 10.00 น.- 18.00 น. พนท รงสต จะมเดกเรรอนจานวนมากทมาลงรถทตลาดรงสต กจกรรมจะเรมตงแตเวลา 13.00 น.-21.00 น. และยงมอกหลายพนททครขางถนนลงไปทางานหรอพบปะกบเดกเรรอน ซงในปจจบนนจะม มลนธสงเสรมการพฒนาบคคลทลงพนทสะพานพทธ สามยาน ถนนองรดนงต๑ สแยกอโศก ซอยนานาเหนอ เปนตน สาหรบสานกสวสดการสงคม กรงเทพมหานคร ไดมพนทปฏบตงานศนย๑สรางโอกาสเดก 7 แหงดวยกน เชน ศนย๑สรางโอกาสเดกสวนลมพน ศนย๑สรางโอกาสเดกสวนจตจกร เปนตน -พนทรงสต เปนการลงพนทประจา โดยเดกเรรอนสวนมากเปนเดกเรรอนทออกมาจากชมชนมาใชชวตใตตอมอ ใตสะพาน และตามมมตลาด โดยเปนเดกเรรอนกลมวยรนทโตออกมาใชชวตแบบอสระ ใชการนอนเปนสวนใหญ พรอมกบการใชกาวในการสดดม เดกเหลานจะมการเคลอนยายมาจากสถานทตางๆ แตบางครงกจะมเดกในเขตปทมธานมาขอทาน รบจางเขนผกในตลาดสด พอเสรจแลวกไมอยากกลบไปพกทเดม จงมาใชทนอนกบเดกเรรอน แลวกกลายเปนเรรอนในทสด จงเปนพนททมการแวะเวยนมาของเดกเรรอน 2.กาหนดการรกเขาพบปะเดกเรรอน ตามสถานการณ๑จรงทไดกลาวมาขางตน และตามสถานทเดกเรรอนใชชวตอย โดยแตละพนทลงตามเวลาทจะมโอกาสไดพบเดก เพอตองการใหเดกพบเรามากทสด และสรางความคนเคย ความไววางใจ โดยการทครขางถนนลงไปพบเดกบอย ครขางถนนท กคนจะไดรบการฝกอบรมเปนอยางดในเรองจตวทยา หลกการสอน การสงเกต การสมภาษณ๑ การจดกจกรรม การจดเกม กลมสมพนธ๑เพอสรางสรรค๑พฒนาการทดใหกบเดก 3.ครขางถนนทกคนจะม “กระเปาสะพาย” ทบรรจอปกรณ๑เพอสรางความสมพนธ๑และสรางสรรค๑พฒนาการเดก ซงเปนอปกรณ๑จะประกอบไปดวย “เครองเขยน” “หนงสอ” “เครองมอศลปะ” “เครองดนตร” “เกม” “เครองกฬา” และยงม “ยาสามญประจาบาน ” “คมอการใชยา ” รวมทง “อาหาร ขนม และของวาง ” สาหรบเดก

4.การจดกจกรรมในพนทเปนสงทสาคญ ทงการออกกาลงกาย การเลนเกม แตเดกเรรอนยงมความตนตว ชอบสงแปลกใหม ทาทาย ดงนนการพาไปทศนศกษา และออกคายพกแรม การแขงกฬา จะจดใหเดกบอยๆ โดยเฉพาะการผจญภย ทนาตกเอราวณ เปนสถานทโปรดปรานของเดกเรรอน นอกเหนอจากการจดกจกรรม 4 ขอขางตน “ครขางถ นน” ยงจะตองทางานเฉพาะกจขนอกตงแตการพาเดกปวย หรอไดรบอบตเหต ไปโรงพยาบาล และการตดตามเยยมเยยนเดกทถกจบไปยงสถานพนจและคมครองเดก ผลจากการสรางความสมพนธ๑ จนเกดความไววางใจจากเดก จะนาไปสกจกรรมมากมาย เพอใหเดกมทางออกสาหรบชวตทดขน ตามวงจรดงตอไปน

บานอปถมภเดก

ฝกอาชพในงาน

ตางๆ

บวชสามเณร

เดกเขาโรงเรยน

วงจรทเปนทางออกสาหรบเดกเรรอน จะเปนตามความตองการของเดก โดยครขางถนน จะเปนผประสานงานกบสวนตางๆ และผลกดนใหสงทเดกตองการเปนจรงได โดยเฉพาะการ “ กลบสครอบครว” ทจะเปนจดเนนทสดในการทางาน เพอใหโอกาสกบเดกและครอบครว บานพฒนาเดกเรรอน บานสรางสรรคเดก มลนธสรางสรรคเดก เมอเดกเรรอนหยดเรรอนลง หรอบอกกบครขางถนน วาตอง การ เขามาอยในบานตางๆ ของหนวยงานภาครฐหรอองค๑กรพฒนาเอกชน บานเปดสาหรบเดกจงเปนทางออกทางหนงทจะทาใหเดกเรรอนหยดเรรอนอยางถาวร บานสรางสรรค๑เดก จงเปนบานทตองเปดใหเดกเขา-ออกไดตลอดเวลา โดยเดกเรรอนชาย จะเขาไปอยทบานสรางสรรค๑เดก สาหรบเดกเรรอนหญงจะสงเขาบานอปถมภ๑เดก วตถประสงคของบานสรางสรรคเดก 1.เพอชวยเหลอเดกเรรอนและเดกทหนออกจากบานไดมบานพกอาศยอยางมความสข รวมถงการมทพกทางดานจตใจ 2.เพอใหการศกษาทอานออกเขยนได หรอเดกบางคนสามารถกลบไปเรยนหนงสอตอในระดบสง การฝกอาชพตามความสนใจของเดก ตลอดจนการปรบตวและการพฒ นาตนเองตามทกษะชวตของเดกแตละคน 3.เพอชวยเหลอเดกและพฒนาเดกๆใหมโอกาสทางานตามวยอนควร รวมทงการมบานพกทเปนหลกแหลง

4.เพอชวยพฒนาเดกในการปรบเปลยนพฤตกรรมใหเหมาะสมตอการอยรวมกนในสงคม พรอมทงการพฒนาตนเองตามความสามารถของเดกแตละคน บนทกภาคสนามเพอการถอดบทเรยนครขางถนน สมภาษณ๑เชงลก นายสทธพร ธรรมเนยมงาม (ครมนท๑ ) ผประสานงานโครงการครขางถนน มลนธสรางสรรค๑เดก กจกรรมทดาเนนการชวยเหลอเดกเรรอน 1. มโครงการครขางถนนทลงรกเขาไปในพนท โดยมการประสานงานกบเครอขายในการลงพนทใหครอบคลมทวกรงเทพมหานคร พรอมทงการเสรมการทางานรวมกนทกหนวยงาน และพนทดาเนนการไมมการทบซอนกนในการลงชวยเหลอเดกเรรอน 2.มการประสานงานแบบเครอขาย แลกเปลยนการทางานรวมกน โดยเคารพความเปน หนวยงานตนสงกด และการมพนททตองทางานภาคสนาม แตการขบเคลอนเพอใหเดกเรรอนมทางเลอกมากขน จงใชกระบวนการใหทกภาคสวนมสวนรวมในการดาเนนการรวมกน เชน การจดคายสายใยรกพทกษ๑เดกเรรอน การจดทศนศกษารวมกน และจดกฬาเดกเรรอน เปนตน 3.การลงไปทางานในพนท ครขางถนน ตองมทกษะการจดการ สงทครจะดาเนนการสอนใหกบเดกเรรอนนน ตองเรมตนตงแต - ครขางถนนพกนามบตรแจกเดก เมอเวลาพบเดกเรรอนบนทองถนน เพราะเวลาทเดกเรรอนเดอดรอนจะตดตอทางครขางถนนหรอทางมลนธสรางสรรค๑เดก - กระบวนการสอนเรมจากการสรางความไววางใจแกเดกกอน สงทจะใหเดกเรรอน เรองความรเกยวกบยาเสพตด เรองการมเพศสมพนธ๑ โดยการใชถงยางอนามย โรคเอดส๑และโรคทจะตามมาหลงจากการมเพศสมพนธ๑ทไมสะอาดและไมปลอดภยสาหรบเดก การสอนตองฉบพลนทนท ดวยทาททสภาพนมนวล แตแฝงดวยความเอาจรงเอาจงตลอดเวลา - การสอนทกษะ การ “หลบภย หนรอนพงเยน” การสอนการเอาตวรอดแตตองไมเอาเปรยบเพอนฝง แบงปนใหเพอนฝง เชน อาหารการกน ทพก เพราะเมอเราเดอดรอน เพอนจะชวยเราไดโดยการไปบอกครวาเราอยไหน ตรงไหน ตองการความชวยเหลอเรองอะไร - การสอนเดกเรรอน อยาเทยวพราสอน แตสงทควรสอนคอการเปนตนแบบ หรอตวอยางทดใหเดกเหน ตงแตการดาเนนชวต การแตงกายทสะอาด รกษาสขภาพของคร เดกมองแลวอยากทาตาม อยากอาบ นา แปรงฟน หรอบางคนอยากเปลยนเสอผา - เปนนกประสานงานหรอสงตอขอมลระหวางหนวยงานกน เชนมคนโทรมาแจงวาพบเดกเรรอนทพระโขนง ทางโครงการฯจะใชวธการประสานงานไปท มลนธสงเสรมการพฒนาบคคล ทมครขางถนนดาเนนการอยในพนท แลวกจะลงไปดาเนนการใหความชวยเหลอ แลวทางโครงการกจะโทรไปยงผแจง ใหมการตดตามเดกเรรอนทครขางถนน ของมลนธสงเสรมการพฒนาบคคล โดยการทางานของโครงการฯ

ใหเกยรตเจาของพนทดาเนนการอยเปนประจา หรอมผแจงวาพบเดกเรรอนทสถานขนสงหมอช ต ทางโครงการกจะดาเนนการประสานงานกบ เจาหนาทพฒนาสงคม ศนย๑สรางโอกาสเดกจตจกร ของสานกพฒนาสงคม กรงเทพมหานคร ใหลงไปดวาเดกมาจากทไหน หรอพลดหลง ทางเจาหนาทพฒนาสงคมกจะมการดาเนนการตอ เชน สงเดกเขาบานพกเดกและครอบครว กรมพฒนาสงคมและสวสดการ กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย๑ - การประสานงานกบโรงพยาบาล ในกรณทเดกเจบปวย หรอตองรกษาทโรงพยาบาล ทางโครงการฯจะไปดาเนนการขอความอนเคราะห๑ในการรกษา หรอตองมการตดตามดแลระยะยาว ทางโครงการจะประสานสงตอเดกเขายงบานสรางสรรค๑เดก มลนธสรางสรรค๑เดก - การจดกจกรรมในพนท เชน เกมเสรมทกษะชวต กฬา คายเดกเรรอน หรอการใหเดกเรรอนมาทากจกรรมสาธารณะกศล เชน การทาส การเกบขยะ การกวาดลานวด การทาความสะอาดวด กจกรรมทเดกเรรอนทาได เปนการดงศกยภาพ ของเดกออกมา พรอมทงใหเดกเรรอนไดแสดงความสามารถทมอยในตนเอง เปนตน พรอมทงไดรบอาหารหรออาหารแหงไวใหเดกไดกน และเดกไดเหนทางเลอกเมอตองการยตการเรรอน - การใหโอกาสกบเดกเรรอน ตองใหบอยมากเทาทโอกาสจะใหเขา ดวยเดกเรรอนเปนผมความเปนผอจฉรยะในดานบางดาน เชน การเอาตวรอด มความรกเพอนฝง แตขาดสมาธในการเรยนร การอดทน หรอการมองดวยสายตาทไมเหนคณคาของมองเขา เดกเรรอนจะหลกหนไมออกมาพบปะนนเทากบวาหมดโอกาสในการชวยเหลอเดกเรรอน -การประสานงานคนเดกกลบสครอบครว การทางานตองมความระมดระวงเปนอยางดเหมอนกน ครขางถนนตองทางานกบครอบครว ไมอยางนนจะทาใหเดกบาดเจบเพมขนอก เมอครอบครวเหลานนปฏเสธเดก มนเปนการตอกยาเดกวาไมเปนทตองการของใครเลย ตวอยางเช น เดกชาย ท อาย 12 ป อยทบานซบตะเคยน อาเภอกบนทร๑บร จงหวดสระแกว เปนเดกเรรอนอยหวลาโพงหลายป เดกไมอยากเลาเรองครอบครว แตวนหนงอยากกลบไปหาเยยมป (มตงค๑แลว ไปขโมยเขามาได ) เดกบอกครวา “ครไป ดวยนะครบ ผมอยากใหครไปเปนเพอน” จงนงรถไฟกนไปท อรญประเทศ ตลอดการเดนทางเดกชายไมเคยอยนงเลย เดนไปเดนมา หวอะไรเมอไรกขอเขากน ไปไหนกขอฟรหมด หรอกลกเอา เมอไปพบป สงทสรางความสะทอนใจใหกบเดกอกครง เมอรวาครอบครวไดแยกยายกนไปอยตามทตางๆ เดกเองไดทราบวานองชายคนเลกอยกบป แตสงหนงททาใหครขางถนนทไปดวยไดขอมลเพมเตมคอ คนในชมชนไมรบเดกคนนเหตผลคอเปนเดกทลกขโมยมาตลอด ทาใหเขาอยในชมชนไมได แตเดกบอกกบครวาไดแคมาเยยมกดแลว แตบางครอบครวทเร าพาเดกเรรอนกลบไปเยยมครอบครว พอเดกตบหนาเดกตอหนาคร ครขางถนนทพาไป ชวยเหลอเดกไมไดเพราะมนเปนเรองในครอบครว เพราะฉะนนในการทางานกบครอบครวจงเปนเรองละเอยดออนมาก และตองทาความเขาใจกบครอบครวเดกกอน กอนทเดกจะไปพบอกครง แตเดก

โดยสวนใหญจะเลาถงความรกของพอกบแมทเคยใหเขามากอน แตสงทสาคญจะเลาถงความดความรกของแมเปนประการสาคญ อยากไดการกอดเหมอนตอนสมยเดกๆ ความส าเรจในการท างานของโครงการครขางถนน 1.โครงการครขางถนน เปนโครงการแรกเรมทดาเนนการชวยเ หลอเดก และไดขยายแนวการชวยเหลอเดกไปยงหนวยงานตางๆ เชน โครงการสรางสรรค๑เดกเวยงพงค๑ (ปจจบนไดตงเปน มลนธอาสาพฒนาเดก) โครงการสรางสรรค๑เดกอดรธาน (ตอมาไดเปนมลนธเพอชวตเดก ปจจบนไดยตการดาเนนการ) โครงการสรางสรรค๑เดกสง ขลา กลมพนธกจเพอสงคม มลนธชวยเหลอเดก และยงไดขยายงานไปยงหนวยงานราชการเชน กรงเทพมหานคร สานกงานตารวจแหงชาต กระทรวงศกษาธการ กระทรวงมหาดไทย เปนตน โดยครขางถนนเปนผถายทอดประสบการณ๑ในการทางานและ ไดใหคาแนะนาคาปรกษาแกทมงานครขางถนนในหนวยงานตางๆ

2.โครงการครขางถนน ไดรเรมการนดจดประชม เครอขายองค๑กรเพอเดกเรรอน ตงแต ป พ.ศ. 2535 เปนตนมา ทางเครอขายการทางานยงดาเนนการอยางตอเนองในกจกรรม โดยมแผนการพฒนาบคคล การพฒนาองค๑ความร การใหรางวลแกคนททางานอยางทมเท แผนการแกไขกฎระเบยบตางๆ โดยเฉพาะเดกทไมมเอกสารทางทะเบยนราษฎร๑เขาเรยน รวมกบโครงการศนย๑เดกกอสราง และเครอขายองค๑กรทางานดานเดกลกกรรมกรกอสราง ในการตอรองกบกระทรวงศกษาธการ และสานกการศกษา กรงเทพมหานคร ทใหรบเดกทกคนเขาเรยนหนงสอ ตามมตคณะรฐมนตร “ระเบยบวาดวยหลกฐาน วน เดอน ปเกด ในการรบนกเรยน นกศกษาเขาเรยน ในสถานศกษา พ.ศ. 2535 และแนวปฏบตในการจดการศกษาส าหรบเดกทไมมหลกฐานทะเบยนราษฎร และเดกทไมมสญชาตไทย ” แกไขเพมเตมเปน “ระเบยบกระทรวงศกษาวาดวยหลกบานในการรบนกเรยนนกศกษาเขาเรยนในสถานศกษา พ.ศ. 2548” 3.การสรางคนทางานดานเดกเรรอนเพมมากขน ตงแตโครงการอาสาสมครพทกษ๑เดกเรรอน จนมาถงปจจบนนเปนโครงการเยาวชนสรางสรรค๑ ทใหเดกนกเรยนไดมโอกาสเรยนรเ รองจตอาสา และไดเรยนรชวตเดกเรรอนบนทองถนน ทยงใชชวตอย เพอเปนการปองกนเดก และไมตองการใหทงโอกาสทดทางการศกษา และพรอมกบชกชวนเดกเรรอนใหหนกลบมาคดในการดาเนนชวตของตนเองอกครง ความภมใจในการท างานของโครงการครขางถนน 1.เปนการทางานชวยเหลอคนดวย พรอมกบเปนอาชพหนงในการหาเลยงครอบครว ซงเปนอาชพ “นกพฒนาเดกและเยาวชน” ททางานดวยไดทาบญดวย 2.เดกเรรอนหลายคนทเราไดใหคาแนะนาแกเขา ปจจบนนเขาสามารถดาเนนชวตทด จบการศกษาในระดบปรญญาตร มอาชพททามาหากนได เลยงครอบครว ดแลครอบครวไดในระดบหนง และมเดกบางคนทไดกลบมาเปนเจาหนาทของมลนธสรางสรรค๑เดก 3.ทาใหเวลาทเกดความทอแทในการทางาน แตยงมตวอยางทดและประสบความสาเรจในการดาเนนชวต และครขางถนนเองกตองการพฒนาองค๑ความรตลอดเวลา ปญหาอปสรรคในการท างานของโครงการครขางถนน

1.ปญหาความซบซอนของเดกเรรอน มปญหาเพมขนจากเดมมาก รวมทงตวเดกเองในเรองพฤตกรรม บางครงเดกอยากไดรบสวสดการตางๆ แตเดกไมยอมทจะมการเปลยนแปลงตนเอง 2.ปญหาสงแวดลอมในสงคม เนนการบรโภค โหมกระหนาดวยการโฆษณา หรอการตดตอทางอนเตอร๑เนต แหลงอบายมขมจานวนมากทดงเขาไปมวสมและใชบรการ หรอบางสวนเดกเรรอนเหลานกเขาไปสอาชพการขายบรการทางเพศ 3.กฎระเบยบตางๆ ทออกมาใชดหมด แตการปฏบตไมไดเ ปนจรงตามกฎหมายออกมา หรอการขาดการบงคบใชกฎหมาย เชน พระราชบญญตคมครองเดก พ.ศ. 2546 เปนตน ขอเสนอแนะตอหนวยงานทเกยวของ 1.จากเครอขายทคณะทางานไดดาเนนการมาอยางตอเนอง สงทขาดหายไปคอ การจดกจกรรมอยางตอเนอง โดยมครขางถนนทกหนวยงานเขารวม แตขาดซงงบประมาณในการดาเนนการ ควรทจะมการจดในพบปะครขางถนนอยางนอยปละ 1 ครง 2.ครขางถนนควรมการประชมเพ อหาแนวทางแกไขปญหาเดกเรรอนรวมกน ในเรองการเปลยนแปลงของเดกเรรอน วถการเขาสบรการทางเพศ การตกเปนเหยอในการคามนษย๑ และคาประเวณ หรอการถกลวงละเมดทางเพศเปนตน เทคนคการทางานกบเดกเรรอนวยรน การแกไขปญหายาเสพตดกบเดกเรรอน การศกษาทเหมาะสมกบเดกเรรอนทเปนจรง หลกสตรทเหมาะสมของเดกเรรอน เปนตน อยางนอยมการประชมรวมกน พรอมทงใหรางวลคนทางานดานเดกเรรอน ปละ 1 ครง 3.การศกษาของเดกเรรอน ควรตองมการทบทวน ในกรณทเดกไมสามารถเขาเรยนในระบบได จาเปนทตองเรยนการศกษานอกระบบและตามอธยาศย ควรทตองมการยกเวนกฎระเบยบทจะเออใหกบเดกเรรอนเขาเรยน ไดแก “การเรยนไมมรอบ สอบไมมรน ” เดกเรรอนพรอมเมอไรสอบไดทนท แตตองแกกฎหมาย การศกษาเหลานจงยงไมตอบสนองเดกเรรอน 4.เรองการเรยนควบคการฝกงานสาหรบเดกเรรอนยงมความจาเปนอยางมาก โดยโรงเรยนเฉพาะหลกสตร เรยนไปดวยทางานไปดวย และเปนการฝกงานทเนนการปฏบตควบคกบมรายไดเปนรายวน เชนการฝกชางยนต๑ ชางไฟฟา ชางประปา เปนตน เมอเดกสามารถหารายไดพง ตนเองไดแลวจากนนคอยจงใจใหเรยนดานวชาการทปลกฝงเรองคณธรรมจรยธรรมเพอใหเดกมการพฒนาทยงยนมนคง สามารถเทยบวฒบตรใหเดกเรรอนนาไปใชไดในอนาคตตอไป 4.2 มลนธสงเสรมเพอการพฒนาบคคล ผกอตงและประธานของมลนธ มลนธสงเสรมการพฒนาบคคล กอตงขน โดยคณพอ โจเซฟ เอช ไมเออร๑ ซงเปนบาทหลวงคณะพระมหาไถ ไดบาเพญตนเปนนกบวชของโบสถ๑คาทอลก แหงหนง ใกลกบโรงฆาสตว๑ ในยานคลองเตย อยทามกลางคนยากไรในเขตคลองเตย กรงเทพมหานคร ตงแตป พ.ศ. 2515 ไดใหความชวยเหลอ คนยากจนในชมชนแออด โดยไมเลอก ชนชน ชาต ศาสนาใดๆทงสน ตอมาป พ .ศ. 2517 ไดเรมดาเนนการจดตงศนย๑

สงเสรมการพฒนาบคคล ขนท เลขท 3757 /15 ถนนพระราม 4 แขวงพระโขนง เขตคลองเตย กรงเทพมหานคร ไดขยายงานออกสชมชนอนทตองการความชวยเหลอ ทวกรงเทพมหานครและปรมณพล และการจดตงศนย๑เดกปฐมวยกอนวยเรยนในชมชน (โรงเรยนวนละบาท ) ทางานเกยวกบสงคมสงเคราะห๑ทวไป ใหการสนบสนนทนการศกษาแกเดกทมฐานะยากจน เปดคลนก “สามคคสงเคราะห๑คลนก ” มแพทย๑ประจาดแลตรวจรกษาดานสขภาพแกผ ยากไร และเมอป พ .ศ. 2541 ศนย๑สงเสรมการพฒนาบคคล ไดรบอนญาตใหจดทะเบยน จดตงเพอใหมสถานะเปนนตบคคล หมายเลขทะเบยนลาดบท กท 765 ลงวนท 25 กนยายน 2541 โดยใชชอวา “มลนธสงเสรมการพฒนาบคคล ” และมชอภาษาองกฤษวา “Human Development Foundation” โดยมบทหลวง โจเซฟ เอช ไมเออร๑ เปนประธานมลนธ มลนธสงเสรมการพฒนาบคคล ดาเนนงานภายใตจตตารมย๑ของพระวจสารทกลาววา “การดาเนนงานตางๆ ไดมการประสานงาน กบคณะกรรมการชมชนตางๆ เพอพฒนาชมชน ใหมความเปนอยทดขน ในทกๆ ดาน โดยไมคานงถงชนชน ชาต หรอศาสนาใดๆทงสน” วตถประสงคของมลนธฯ 1.เพอสงเสรมพฒนาชวตและความเปนอยของประชาชนในชมชนแออด จดบรการและชวยเหลอตามความจาเปน 2.เพอสงเสรมความรความเขาใจในการดารงชวต 3.เพอสงเสรมพฒนาการศกษาในชมชนแออดในกรงเทพมหานครและปรมณฑล 4.เพอชวยเหลอแนะนาและสงเสรมสวสดภาพทางรางกายและจตใจแกเดกและเยาวชน 5.เพอสงเคราะห๑ ชวยเหลอใหทพกพง ทอยอาศยแกเดกผยากไร ขดสน ไรทพง เดกกาพรา เดกเรรอน เดกทถกบดามารดาหรอครอบครวทอดทง เดกทตกอยในภาวะยากลาบาก ตลอดจนเดกซงไดรบจากศาลเดกและเยาวชน กรมประชาสงเคราะห๑ สถานพนจ โรงพก และหนวยงานอนๆโดยไมจากดชาต ศาสนา 6.เพอสงเคราะห๑ชวยเหลอบาบด รกษาใหทพกพงและทอยอาศยแกบคคลผไดรบเชอเอชไอว/เอดส๑ 7.เพอรวมมอสงเสรมและประสานงานกบองค๑กรการกศลอน ทงในและนอกประเทศเพอดาเนนการตามวตถประสงค๑ของมลนธฯน และเพอสาธารณะประโยชน๑อนๆ 8.เพอรวมมอประสานงาน กบกรมประชาสงเคราะห๑ ศาลเดกและเยาวชนกลาง สถานพนจ โรงพก หนวยงานราชการ และหนวยงานอนๆทเกยวของ 9.เพอสงเสรมและดาเนนการใหเดกทกคนมชวตทมนคงและผาสกในครอบครวของตนเอง และจดหาครอบครวทดแทนใหแกเดกซงไมอาจอยกบครอบครวของตนเองได 10.เพอสงเสรมและจดใหบรการรบบตรบญธรรมโดยดาเนนการอยางถกตองตามกฎหมายและตามหลกวชาการสงคมสงเคราะห๑ 11.เพอสงเสรมความร แนะนา ฝกสอนงานฝมอ หตถกรรมในครอบครวแกชมชน รวมทงจาหนายจายแจกฝมอหตถกรรมในครอบครวดงกลาว 12.เพอดาเนนการหรอรวมมอกบองค๑กรการกศลอนๆเพอสาธารณประโยชน๑

13.ไมดาเนนการเกยวของกบการเมอง งานของมลนธสงเสรมการพฒนาบคคล(ศนยเมอรซ)

หวใจสาคญของมลนธสงเสรมการพฒนาบคคล คอ ศนย๑เมอร๑ซ ซงตงอยในชมชนคลองเตย ศนย๑บรการแหงนประกอบดวย 1.สถานสงเคราะห๑และบานพกเดก 5 แหง มเดกๆ จานวน 220 คน 2.บานพกสาหรบแมและเดกทตดเชอเอชไอว/เอดส๑ สถานพกฟนผตดเชอเอดส๑ทเปนผใหญ 3.ศนย๑เดกปฐมวยทมนกเรยนถง 500 คน มศนย๑เดกปฐมวยสาหรบเดกในชมชนแออด จานวน 33 แหง 4.โครงการครขางถนน 5.สานกงานของโครงการใหความชวยเหลอและใหการศกษาแกชมชน งานบรการชมชน - ดานทพกอาศย ใหบรการกอสรางบรณะ บานเรอนในเขตชมชนแออด ตลอด 30 ปทผานมา ใน ปจจบน กระทาเสรจสนไปแลวกวา 10,000 หลงคาเรอน - เหตการณ๑ฉกเฉน-อคคภย อนามยชมชน และเรองราวรองทกข๑ตาง ๆ - โครงการกองทนออมทรพย๑และเงนกของกลมสตรคลองเตย - โครงการเพอผพการ มอบความชวยเหลอทางดานการเงน และชวยในการจดตงธรกจขนาดเลก สาหรบผพการและครอบครว -การกฬา –ดแลการกอสรางและดแลรกษาสนามเดกเลนปลอดยาเสพตด

ผลการด าเนนงาน 1.ใหบรการบานพกฟนสาหรบผปวยเอดส๑ชวคราว ทไมสามารถชวยเหลอตวเองได จานวน 25 เตยง 2.ใหบรการบานพกฟนสาหรบแมและเดกตดเชอ HIV/AIDS จานวน 60 เตยง 3.ใหบรการปรกษาปญหาเอดส๑ทางโทรศพท๑ แกประชาชนทวไปทกวน 4.เยยมบานใหความชวยเหลอผตดเชอ HIV/AIDS ในชมชนกรงเทพมหานครและปรมณฑล ปจจบนมผตดเชอ HIV/AIDS ทอยในความดแล ทงกรงเทพมหานครและปรมณฑล จานวน 457 ราย 5.ใหบรการดานการศกษา ศนย๑เดกปฐมวยกอนวยเรยน จานวน 31 แหง ทงกรงเทพมหานครและปรมณฑล ปจจบนมเดก จานวน 3,838 คน 6.โรงเรยนยานสคอร๑ซคแหงอาเซยอาคาเนย๑ ภายใตมลนธสงเสรมการพฒนาบคคล ใหการศกษาแกเดกทเกดจากครอบครวแตกแยก เดกยากจน เดกทมพฒนาการชา เดกทยงไมเคยเรยนหนงสอมาก อน หรอเดกทเคยเรยนมาแลว แตไมตอเนอง เดกทไมมเอกสารทางราชการ เชน ใบเกด ทะเบยนบาน เดกทมอายเกนเกณฑ๑การเรยน ตามระเบยบโรงเรยน เดกทมอายระหวางเกณฑ๑การเรยน ใหเรยนในระดบประถมศกษา และสวนเดกทมอายเกนเกณฑ๑การเรยน จะใหเรยน ในระบบการศกษานอกโรงเรยน ปจจบนมนกเรยนและนกศกษารวมจานวน 144 คน

7.ศนย๑พทกษ๑และคมครองสทธเดก ใหบรการปรกษาเกยวกบดานกฎหมาย แกประชาชนผทไดรบความเดอดรอนทางดานคดตางๆ โดยเฉลย 65 ราย/เดอน และใหบรการตดตามชวยเหลอสบสวนคดต างๆโดยเฉลย 45 รายตอเดอน 8.ครขางถนน ใหบรการชวยเหลอเดก สบคนประวต เอกสารทางราชการ โดยเฉลย 20 ราย/เดอน เยยมและสอนเดกเรรอนในพนทตางๆ ทวกรงเทพมหานครและปรมณฑล โดยเฉลย 65 รายตอเดอน 9.โครงการบานพกใหความชวยเหลอทพกพงแกเดกเรรอนและเดกดอยโอกาส จานวน 6 บาน ปจจบนมเดก จานวน 139 คน 10.งานดานสงคมสงเคราะห๑ใหความชวยเหลอในดานตางๆ แก คนยากจน คนชรา ผพการ ในชมชนกรงเทพมหานครและปรมณฑล มากกวา 1,000 รายตอเดอน 11.โครงการสหกรณ๑เครดตยเนยน (กลมแมบานรวมใจ ) ปจจบนใหบรการแกสมาชก มสมาชกทงหมด 596 คน 12.โครงการทนการศกษา ใหการสนบสนนทนการศกษา แกเดกยากจน ในชมชนกรงเทพมหานครและปรมณฑล ปจจบนไดใหความชวยเหลอดานทนการศกษาจานวน 421 ราย และชวยเหลอครอบครวเดกทไดรบความเดอดรอน จานวน 30 ครอบครว และชวยเหลอดานวสดและอปกรณ๑การเรยนแกเดกภาคใตทยากจนในชนบท 3 จงหวด ไดแก จงหวดภเกต จงหวดพงงา และจงหวดระนอง จานวน 415 ราย โครงการครขางถนน มลนธสงเสรมการพฒนาบคคล จากสถานการณ๑ประเทศไทยทประสบปญหาดานเศรษฐกจ นนส งผลกระทบโดยรวมสประชากรทกชนชน ทาใหเกดสภาพของปญหาสงคมทมอยทวความรนแรงยงขน โดยเฉพาะกลมคนทยากจนและดอยโอกาส ทมอยทวทกภมภาคของประเทศ ดองดนรนตอสเพอความอยรอด อพยพเขามาแสวงหางานทาในเมองใหญ เชน กรงเทพมหานคร จงเกดความหลากหลายของปญหา สวนใหญอาศยอยยานชมชนแออด รมคลอง รมทางรถไฟ ใตสะพาน สะพานลอย ทสาธารณะ สถานขนสง เปนตน เดกเรรอน และครอบครวเรรอน กลมเหลานเพมจานวนขนอยางรวดเรวเปนปญหาสงคม กลาวคอ มพฤตกรรมในการดาเนนชวตทเสยงและเกยวพนกบเรองการแพรระบาดยาเสพตด โรคเอดส๑ มวสมอบายมขตางๆ เปนกลม ชอบความเปนอสระ หรอบางครงตอตานสงคม จากพฤตกรรมดงกลาวกเพอใหไดมาซงปจจยพนฐานในการดารงชวต จงเกดปญหาตอสงคมดงกลาว รวมทงการขาดความร ดอยโอกาสทางการศกษ า ตลอดจนมปญหาจากครอบครวแตกแยก ขาดความรกความอบอน สภาพปญหาเดกเรรอนทเปนปญหาสงคมอยในปจจบน ถงแมวาปจจบนมองค๑กรทงภาครฐและภาคเอกชน มโครงการทใหความชวยเหลอ คมครองสวสดภาพเดกเรรอนบางแลวกตาม แตวาจานวนของเดกเรรอน ยงมไดลดลงหรอลดนอยลงไป กลบพบวาเดกเรรอนเหลาน มการวมกลมกนเพอเอาตวรอดในพนทขางถนน จนสามารถสรางวงจรชวตอยางสมบรณ๑ในพนท แตละวนของการดาเนนชวต ซงขาดจากกระบวนการขดเกลาจากครอบครว สถานศกษา ชมชนและสงคม

จากการดาเนนงานในทางปฏบตการของโครงการครขางถนน ของมลนธสงเสรมการพฒนาบคคล ดาเนนการใหการสงเคราะห๑ ชวยเหลอและคมครองสวสดภาพเดกและเยาวชน สาหรบเดกเรรอนอยเปนจานวนมาก ไดแกพนท สะพานพทธ พนทสะพานพระปกเกลา พนทสะพานพระปนเกลา พนทสนามหลวง พนทหวลาโพง พนทอโศก พนทสลม-สาทร พนทยานถนนสขมวท ซอยนานา ชมชนหลงโรงเรยนศกษานาร ชมชนตางๆ ในเขตคลองเตย และชมชนทมศนย๑เดกปฐมวยของมลนธฯดาเนนการเรองการศกษาในเขตตางๆ ของกรงเทพมหานคร ซงโครงการครขางถนน ไดทางานเชงรก เขาถงตวเดกเรรอนและเดกดอยโอกาส เพอสรางเครอขายปองกนเดกใหเปนศนย๑กลางของการปองกนและการพฒนาเดกและเยาวชนตอไป

วตถประสงคของโครงการครขางถนน 1.มงชวยเหลอเดกกลมเสยงโดยเฉพาะเดกเรรอนทออกมาใชชวตอยบนทองถนนหรอตามสถานท

ตางๆ ทไมเหมาะสม 2.ปกปองชวยเหลอในสทธพนฐานของตวเดก โดยครอบคลมทงดานสตปญญารางกายและจตใจ 3.แนะนาแนวทางทดใหแกเดก โดยเปดเปนทางใหเลอก ทงการศกษา อาชพ และสทธดานอนๆ

เปนสาคญ 4.สบคนประวตทแทจรงของตวเดก เพอใหเดกมเอกสารท างราชการทถกตอง พรอมทงสบคน

ประวตครอบครวของเดก 5.ประสานงานในเรองตางๆทมความสาคญเกยวกบตวเดก เพอใหเดกไดรบประโยชน๑สงสดในการ

ดารงชวตอยในสงคม 6.เนนการทางานเชงรกในระบบการปองกน และการพฒนาเดกและเยาวชน ไมใหเดกและเยาวชน

ออกจากชมชน บนทกภาคสนามเพอการถอดบทเรยนครขางถนน

สมภาษณ๑เชงลก นายอรณ ถนอมธรรม(ครเซฟ) เจาหนาทพทกษ๑เดก ศนย๑พทกษ๑คมครอง มลนธสงเสรมการพฒนาบคคล สมภาษณ๑เชงลก นางสาวนรศราภรณ๑ อสพงษ๑(ครนาง) เจาหนาท พทกษ๑เดก ศนย๑พทกษ๑คมครอง มลนธสงเสรมการพฒนาบคคล กระบวนการท างานภาคสนามของครขางถนน 1.ครขางถนนจะลงไปใหคาปรกษาแนะนาเดกๆ ในเรองการดาเนนชวต เชน การใหคาปรกษาในเรองดานการศกษา การใสใจสขภาพตวเอง การปองกนยาเสพตด การปองกนการแพรระบาดของโรคเอดส๑ การไปฝกอาชพ เปนตน

- ชวยเหลอดานอาหารและยารกษาโรคใหกบเดกเรรอนในพนท - ชวยเพมชอเขาทะเบยนบานและชวยใหเดกมใบสตบตร,บตรประชาชน - ชวยเดกเรรอนทปวยเปนโรคเอดส๑ และปวยดวยโรคอน ๆ เขารบการรกษาทโรงพยาบาล

- ตดตามเยยมบานและสบคนประวตทจรงของเดกเรรอน - ชวยในเรองการศกษา เชน ใหเงนทน,อปกรณ๑ทใชในการศกษาหรอสถานทเรยน - ชวยนาเดกกลบสครอบครว - ชวยสงเคราะห๑ครอบครว เรอง เสอผา นม ของใชอน ๆ - ชวยนาเดกเรรอนและเดกกลมเสยงเขาบานเมอร๑ซหรอสถานสงเคราะห๑ทงภาครฐและเอกชน - ชวยครอบครวทประสบปญหาใหมทพกทปลอดภย เชน สงบานพกทงภาครฐและเอกชน - ชวยสงเคราะห๑ฌาปนกจศพเดกเรรอน - ตดตามและเยยมเดกเรรอนทอยสถานสงเคราะห๑หรอสถานพนจ - เยยมผปกครองเดกเรรอนทตดคกในเรอนจา - นาเดกเรรอนทปวยดวยโรคเอดส๑เขารบบรการทแผนกสขอนามยชมชนของศนย๑เมอร๑ซ - นาเดกเรรอนเขารบการฝกอาชพ ณ สถานฝกอาชพทงภาครฐและเอกชน - ชวยเดกเรรอนไดเขาทางานตามสถานประกอบการตางๆ 2. จดทาประวตเดกเรรอน จดทาประวตเดกเรรอน ในพนทปฏบตงานซงประกอบดวยขอมลตางๆ เชน ชอ -สกล เพศ อาย

ระดบการศกษา สภาพครอบครว สาเหต สภาพปญหา ความเปนอยในปจจบน และความตองการ ซง สารวจเปนรายบคคล และความเคลอนไหวตาง ๆ ตามแผนการสารวจ

3. รวมทางานกบครอบครวในชมชนพนทปฏบตงาน เพอเฝาระวงปญหาเดกเรรอน โดยการอบรม ชวยเหลอ แนะนา ใหสมาชกในครอบครวทพกอาศยในชมชนทปฏบตงาน เชนผปกครองเดกศนย๑เดกปฐมวย 31 แหง ผนาชมชน อาสาสมคร ใหเกดความร ความเขาใจ มสวนรวมในการเฝาระวง ไมใหเดกและเยาวชนในชมชนออกสถนนหรอเรรอนไปตามทสาธารณะตาง ๆ

4. ใหความชวยเหลอกบครอบครวของเดกและเยาวชนในชมชนทปฏบตงาน โดยเยยมเยยน ใหคาปรกษา

5.จดกจกรรมสนทนาการ และคายพกแรมโดยจดกจกรรมคายเตรยมความพรอมและดานการอบรมความร โดยคดเลอกกจกรรมทเหมาะสมกบเดกและเยาวชน เชน กจกรรมคายพกแรม กจกรรมกฬา ทศนศกษา และกจกรรมอนๆ

6.จดสงเดกและเยาวชนเรรอนคนสครอบครว สบคนเอกสารประจาตวเดกและเยยมครอบ ครว อยางสมาเสมอกอนนาเดกคนสครอบครว ปรบพฤตกรรมหรอสงตอหนวยงานทเกยวของ

7.ประสานความรวมมอ ระหวางหนวยงานตางๆ ประสานความรวมมอ ระหวางหนวยงานตางๆ ทเกยวของดานเดก หรอ เครอขายเฝาระวงขององค๑กรภาครฐและองค๑กรพฒนาเอกชน เพอชว ยจดการศกษาใหกบเดกและเยาวชนในพนท

8. ใหการพทกษ๑และคมครองสทธเดก ตามพระราชบญญตคมครองเดก พทธศกราช 2546 การท างานในพนทของครขางถนน

ครขางถนน จะลงไปใหคาปรกษาแนะนาเดกๆในเรองการดาเนนชวต เชน การใหคาปรกษาในเรองดานการศกษา การใสใจสขภาพตวเอง การหางไกลยาเสพตด การปองกนการแพรระบาดของโรคเอดส๑ การไปฝกอาชพ เปนตน

การใหความชวยเหลอเดกเรรอนในดานตางๆ 1. นาเดกไปอาศยอยยงบานเปด ทงของภาครฐ และภาคเอกชนตามความตองการของตวเดก 2. นาเดกไปโรงพยาบาล เมอเดกเจบปวย 3. นาเดกไปรวมก จกรรมคายพกแรมรวมกบเครอขาย องค๑กรเพอเดกเรรอน ทงของภาครฐ และ

ภาคเอกชน 4. จดกจกรรมศลปะใหกบเดกเรรอนในพนทนนๆ 5. จดกจกรรมกฬาใหกบเดกเรรอนในพนทนน 6. จดหาอ ปกรณ๑ของใชทจาเปนใหเดก เชน สบ ยาสฟน อาหาร ยารกษาโรค เปนสงทจาเปน

สาหรบเดกเรรอนเปนอยางมาก เดกเรรอนจะรอคอยเวลาทครขางถนนนาอปกรณ๑มาให เพราะจะไดอาบนาอยางเตมท ไดทาความสะอาดรางกาย

7. นาเดกเรรอนทตดเชอ HIV เขามาพกรกษาตวทแผนกสขภาพอนามยชมชน ของมลนธ สงเสรมการพฒนาบคคล และเมอเดกเรรอนเสยชวต จะมการทาศพทวด ทผานมาเผาศพเดกเรรอนทตดเชอโรคเอดส๑ไมนอยกวา 15-20 ศพ

8. นาเดกเรรอนทมความประสงค๑จะมาพกยงบานเมอร๑ซ เขามาพกอาศยยงม ลนธสงเสรมการพฒนาบคคล ตดตามเยยมบานเพอประเมนสถานการณ๑ และเกบขอมล เกยวกบตวเดก ครอบครว

10. นาเดกกลบคนสครอบครว เปนการทางานทกบครอบครวเดกกอน ไมอยางนนเดกกลบไปทบานแลวจะเกดความเจบปวด เมอครอบครวเหนวาเดกเปนสวนเกนของบาน และเดกเองกรสกวาตนเองไมมคณคาทาใหทบานยอมรบ

11.การประสานงานเรองเอกสารทางทะเบยนราษฎรสาหรบเดกเรรอน มความจาเปนมาก เพอใหเดกเรรอนมสถานะบคคลของตนเอง บางกรณในการทาเอกสารยงไมทนเสรจแตเจาของไดตายไปแลวกม

-ขนตอนการสบคนเอกสารและพยานในการทจะทาใหกบเดกเรรอนแตละคน กวาจะไดชอจรง ทอยอยางแนชด บางคนใชเวลา 3-5 ป การไดมาของเอกสาร เดกเรรอน 1 คน ถาจะทาใหมนสนกกสนกมาก แตสงทแรกทตองไดจากเดก คอ ชอจรง นามสกลจรงของเดก ขนท สองนาชอพรอมนามสกลไปทสานกงานเขตหรออาเภอเพอขอสบคนวามชออยหรอเปลา(ตรวจสอบททะเบยนบานกลาง) ขนทสามเมอรทอยแนชดแลวกตามไปทบานเดก บานดงเดมกอน หรอบางครงกดาเนนการเอกสารของพอแมกอน พรอมตวเดกดวย กอนทจะมา(สบประวตเดก/หาคนรบรอง เชน ญาตพนองทยงอย ,ผใหญบาน,กานน) ขนทส พาไปอาเภอสอบปากคากบนายอาเภอหรอปลดอาเภอ กวาจะคนหาญาต ขน 1-2-3 (ใชเวลาเฉลยในการทจะไดเอกสารมาแสดง ประมาณ 3-5 ป ถงจะเสรจทกขนตอน)

-คาใชจายในการไดมาซงเอกสารแสดงตวตนของเดก ใชงบประมาณบางครอบครว บางกรณ ถง 2-5 หมน ในการขนลอง เดนทางแตละครง ซงคาใชจายตรงน องค๑กรพฒนาเอกชนตองจาย ซงเปนงบประมาณทสงมาก

-ในกรณทเดกไมเคยมชอใดๆเลย อกวธหนงกคอ สงเดกเขาสถานสงเคราะห๑และเพมช อในสถานสงเคราะห๑ กเปนอกวธการหนงเหมอนกน แตตองมประวตเดกแนบไปดวย

-อกรปหนงทใชในชมชน คอเมอเดกถงเกณฑ๑เขาโรงเรยนแลว นาเดกไปฝากเรยนทโรงเรยน โดยการทาบนทกเขาเรยน เพอใหโรงเรยนมหลกฐาน “ระเบยบวาดวยหลกฐาน วน เดอน ปเกด ในการรบนกเรยน นกศกษาเขาเรยน ในสถานศกษา พ.ศ. 2535 และแนวปฏบตในการจดการศกษาส าหรบเดกทไมมหลกฐานทะเบยนราษฎร และเดกทไมมสญชาตไทย ” แกไขเพมเตมเปน “ระเบยบกระทรวงศกษาวาดวยหลกบานในการรบนกเรยนนกศกษาเขาเรยนในสถานศกษา พ.ศ. 2548”

แนวทางการท างานและใหการชวยเหลอของครขางถนนกบชมชน 1. ประสานงานกบประธานชมชน คณะกรรมการชมชน ศนย๑เดกประถมวยชมชน 2. ประสานความชวยเหลออนๆ เชนสงเคราะห๑ ในเรองปจจยส ตามความเหมาะสม ของครอบครว

นนๆ 3. ตดตอประสานงานใหกบเดกทยงไมไดรบการศกษาใหไดรบการศกษาทเหมาะสมและตอเนอง 4. ดาเนนการขอเพมชอเขาทะเบยนราษฎร เชน นาเดกไปตดตอทาบตรประจาตวประชาชน, ตดตอ

เรอง เอกสารสตบตร, บตรประกนสขภาพ(บตรสามสบบาท) เปนตน 5. เยยมเดกทตองหาคดในสถานพนจ (บานเมตตา) และสถานพนจอนๆ 6.ประสานความชวยเหลอ รบ สงตอ เยยมบาน สงเดกกลบคนสครอบครว โดยจะประสานงานกบ

เจาหนาทในสวนทเกยวของ(ทมเยยมบานเดก) 7.ศกษาสภาพปญหาและอปสรรคทเกยวของกบเดกและเยาวชน เพอนาไปปรบปรงแกไขในครง

ตอไป และนามาปรบใชใหเขากบสถานการณ๑ปจจบน 8. ตดตามเยยมครอบครวเดก/บาน/โรงเรยน/ชมชน หรอสถานทอนๆ ทเดกเคยอยอาศย หรอสถานท

ทเดกอางถง เพราะงานทตนทางของชมชน เปนการทใหเดกไดรจกในการจดการชวตเดกเอง พรอมกบจะตองม

การตดตามเดกวาอยทไหน ทาอะไร และตองเรยนหนงสอ ความส าเรจในการท างานครขางถนน 1.ครขางถนนชวยเหลอเดกเรรอนหนงคน ชวยใหเดกเรรอนหลดพนจากการ ยาเสพตด เดกเรรอน

ไมยงเกยวกบยาเสพตด แลวกลบมาเรยนหนงสอ โตขนเปนเดกด เรยนจบปรญญาตร เปนคนดเปนตวอยางใหกบนองๆรนตอไป

2.เดกเรรอน เพยงแค 1 คน รอดชวตการไมตดเชอเอดส๑ มนกเปนความสาเรจมหาศาลมาก

3.การเรยนรการทางานเครอขาย สงผลใหเวลาทางาน ครขางถนนหาทางออกใหเดกมากขน มแนวทางทหลากหลายใหเดกเรรอนไดเลอก ตามความตองการของเดก

4.การทาเอกสารทาทะเบยนราษฎร การแสดงสถานะของเดกเรรอน และครอบครวของเดกเรรอน จานวน 10 กวาคน แตใชเวลานานมาก

5.การไดรบการยอมรบในการประสานงานเรองการรกษาพยาบาลเดกเรรอน โดยเดกเรรอนปวยจะเรมจากการพาไปศนย๑สาธารณสขสะพานมอญกอน ถาเกดอาการหนกมากกจะมการประสานสงตอไปยงโรงพยาบาลกลาง โดยการตดตอขอความอนเคราะห๑คารกษาพยาบาล

6.ประสานงานแนวทางเลอกในเรองอาชพใหกบเดกเรรอน เมอเดกเรรอนเลอกทจะประกอบเชนรบจาง ยาม หรอพนกงานสงของ ฯลฯ หรอเปนเรองทเขามครอบครวทดแลกน ครขางถนนถอวาไดสรางชวตใหมใหกบเดกเรรอน และเปนตนแบบทยตการเรรอนได

ความภมใจในการท างาน 1.การทางานกบเดกเรรอน เมอเดกเรรอนมความสข คนทางานกมความสขดวย ยงทเวลาเดกเรรอน

เตบโตมครอบครวของตนเอง เมอโทรมาหาครขางถนนหรอมาเยยมครกมความภมใจเปนอยางมาก ทครขางถนนไดใหโอกาสแกเดกเรรอนเหลาน

2.ไดมโอกาสสมผสชวตเดกเรรอน เหมอนไดเรยนรชวตจรงจากประสบการณ๑ในการทางาน ซงไมมในตาราเรยนของมหาวทยาลยไหน แตเปนมหาวทยาลยชวตเดก

ปญหาอปสรรคในการทางานของครขางถนน 1.เดกเรรอนมอารมณ๑แปรปรวนมาก บางครงอยากยตการเรรอน บางครงกไมยอมทาอะไรตามทตก

ลงกนไว บางครงกดออยากทดลองใชชวตของตนเอง จงทาใหการทางานกบเดกเรรอนเปนปญหาอยางมาก 2.ทศนคตของประชาชนมองเดกเรรอนไมมคณคา เวลาไปโรงพยาบาล หรอประสานงานเรอง

เอกสารตางๆ เดกเรรอนจะถกมองแบบเมน ทาใหเดกเรรอนไมอยากทจะเปลยนแปลงตนเอง 3.การศกษาสาหรบเดกเรรอน ไมไดเออใหกบเดก บางครงเมอเดกเรยนจบ ไปขอใบรบรอง แตทาง

โรงเรยนไมใหเหตผลเพราะตอนทเดกเขาเรยนไมมเอกสาร มแคใบวาเดกไดเรยน ทาใหเดกเอาไปประกอบการสมครงานไมได

ขอเสนอแนะตอหนวยงานทเกยวของ 1.ควรมการสรางเวทใหเดกเรรอนไดแสดงความสามารถเชน งาน “ศลปะเดกเรรอน ” เพราะเดก

เรรอนหลายคนมความสามารถทางงานศลปะ 2.การทจะทาใหเดกเรรอนหยดการเรรอนได ตองมการทางานรวมกนทกองค๑กร โดยเนนไปทการ

ประสานงานเครอขาย และตองทาใหเครอขายองค๑กรเพอเดกเรรอนเกดความมนคง และยงยน ในเรองการทากจกรรมอยางตอเนอง

3.ขอจากดงบประมาณในการแกไขปญหาเดกเรรอน รฐตองสนบสนนองค๑กรพฒนาเอกชน หรอกลมคนทมความตงใจในการทางาน เรองการสงเดกคนครอบครว บางครงจาเปนทตองสนบสนนในเรองทนการศกษาใหเดก

4.การทางานตอยอดจากการเขาคาย “โครงการสายใยรกพทกษ๑เด กเรรอน ” เรองการพาเดกเขาคายแลว เมอเดกหลายคนยตการเรรอนมการประสานงานสงตอไปยงสถานสงเคราะห๑ในกรมพฒนาสงคมและสวสดการ สถานสงเคราะห๑เหลานนจะตองมการปรบเปลยนวธการดแลเดก เมอเดกเรรอนทนความรนแรงไมไหวกจะออกมาเรรอนอกครง เปนเหตทเดกจะไมเชอครอกแลว ครขางถนนจะทางานยากมาก 4.3 มลนธชวยเหลอเดก ความเปนมา เดกๆในชนบท และเดกชมชนแออดในเมองจานวนมาก กาลงประสบปญหาตางๆ ในสงคมทจาเปนจะตองไดรบการชวยเหลอปกปองคมครอง ฟนฟ และไดรบการพฒนา มเชนนนแลว เดกๆทเปนอนาคตของประเทศชาตเหลาน จะหลกหนไมพนวงจรเลวราย ทนาพวกเขาไปสสภาพการเปน "แรงงานเดก เดกเรรอน โสเภณเดก เดกตดยาเสพตด เดกถกทอดทง ถกทารายทารณกรรม ทงรายกาย จตใจและทางเพศ " ทตกอยในความทกข๑ยากลายาก มลนธชวยเหลอเดก จงเกดขน ภายใตความเขาใจ ความศรทธา ความรวมมอ รวมแรง รวมใจ ของบคคลทตระหนกตอประเทศชาตและสวนตาง ๆ ทตองการเหนอนาคตทดของเดกไทย จงไดจดทะเบยนขอรบใบอนญาตท ต .496/2544 ณ วนท 24 ตลาคม พทธศกราช 2544 โดยสานกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต และไดรบบญชมลนธ หรอหนงสอใหอานาจจดตงเปลยนแปลงมลนธ (แบบ ม .น.2) เลขหมายทะเบยนลาดบท ขก.60 วนท 8 พฤศจกายน พ.ศ.2544 โดยกระทรวงมหาดไทย

วตถประสงค 1. ชวยเหลอปกปองคมครองและใหการพฒนา แกเดก และเยาวชนทประสบภาวะยากลาบาก ทงในเขตชนบทและในเขตเมอง 2. สงเสรมสนบสนนและพทกษ๑สทธเดกตามหลกปฏญญาสากลวาดวยสทธเดกแหงสหประชาชาต ตลอดจนสนบสนนสงเสรมการศกษา การศาสนา 3. สงเสรมสนบสนนใหครอบครว ผปกครองและชมชน เขามามสวนรวม และมบทบาทในการชวยเหลอปกปอง คมครอง พฒนาเดกและเยาวชน 4. ประสานงานและรวมมอกบบคคล องค๑กร สถาบนการศกษา ทงภาครฐและเอกชน ตลอดจนสนบสนนการศกษา คนควาวจย ทเกดประโยชน๑ตองานพฒนาเดก-เยาวชน สตร-ผสงอาย และชมชน 5. สงเสรมงานวฒนธรรม งานสงแวดลอม และงานเกษตรธรรมชาต แกเดก-เยาวชนและชมชนเพอการยงชพและชมชนมความเขมแขง

6. ดาเนนการเพอสาธารณะ หรอรวมมอกบองค๑การ การกศลอนๆ เพอสาธารณประโยชน๑ 7. ไมดาเนนการเกยวของกบการเมองแตประการใด

ลกษณะการด าเนนงานของมลนธ 1. ดานการสงเคราะห๑ - ชวยเหลอบรรเทาแกไขปญหาเรงดวนโดยตรง ในโครงการอาหารสาหรบเดกนอยดอยโอกาส ทตกอยในภาวะความทกข๑ยากลาบาก - ชวยเหลอปจจยส ในเรองทจาเปนตอการดารงชพ เชน ทนการศกษา ยารกษาโรค เครองนงหม แนะนาความรขนพนฐาน เรองตางๆแกผปกครอง เดกและชมชน 2.ดานการพฒนาชมชน มลนธชวยเหลอเดก ดาเนนการ โดยรวมมอกบชาวบานและชมชน ในการพฒนาชมชนใหเขมแขง เพอใหเกดความรวมมอของชมชนพฒนาชวตความเปนอยและสรางทศนคตทถกตอง ตรงกบการพฒนาเดกและชมชน โดยเนนในกลมเปาหมาย ทมบทบาทในการพฒนาชมชนดวยตนเอง อยางมประสทธภาพในสงคม ผนาชมชน พระสงฆ๑ ประชาชนทวไป คร องค๑กรทองถน เดกและเยาวชน กจกรรม/การใหบรการ 1. การปองกนปญหา ไดแก 1.1 โครงการครเทาเปลาเพอใหความรเกยวกบเดก ชมชนและครอบครวสขสนต๑ 1.2 ศนย๑พฒนาเดกเลกบานลกรก ในชมชนแออดรมทางรถไฟขอนแกน และในชมชนบท ถน ทรกนดารจงหวดเลย 1.3 บานลกรกเพอเดกกาพรา เดกถกทอดทง เดกเรรอนจรจด เดกทถกกระทาทารณกรรมทาง รางกายและจตใจ 2.การชวยเหลอแกไข ฟนฟและพฒนา 2.1 ใหทนการศกษาเดก ตงแตระดบอนบาลถงระดบปรญญาตร 2.2 ใหความชวยเหลอคมครอง เดกทมปญหา เชน เดกเรรอนจรจด เดกถกทอดทง เดกถกละเมด ทางเพศ และเดกถกทารณกรรม 2.3 ใหความชวยเหลอพฒนาศกยภาพและภาวะผนา 2.4 สนบสนนสงเสรมอาชพแกเดก-ครอบครวเดกยากไร เดกดอยโอกาส 3. ประสานความรวมมอกบเครอขาย ทงภาคเอกชน และภาครฐ กจกรรม/พนทด าเนนการ 1. ศนย๑พฒนาเดกเลก บานลกรก ชมชนแออดเทพารกษ๑ 5 รมทางรถไฟ ขอนแกน จานวนเดก 50 คน 2. ศนย๑พฒนาเดกเลก บานลกรก ชมชนแออดทงทองดอนพฒนา รมทางรถไฟ จงหวดขอนแกน

จานวน 50 คน 3. ศนย๑พฒนาเดกเลก บานลกรก ชมชนชนบท ถนทรกนดาร ชมชนหนองจาน ตาบลผาสามยอด อาเภอภกระดง จงหวดเลย จานวนเดก 40 คน 4. บานลกรก เพอเดกกาพราถกทอดทง เดกทถกกระทาทารณกรรมทางกายทางใจ เดกเรรอนจรจด ท สานกงานมลนธชวยเหลอเดก อาเภอเมอง จงหวดขอนแกน จานวนเดก 20 คน 5. โครงการทนการศกษา สาหรบเดกยากไร ดอยโอกาส ใน อาเภอหนองเรอ อาเภอชมแพ อาเภอภเวยง อาเภอเมอง จงหวดขอนแกน อาเภอภกระดง จงหวดเลย จานวน 150 คน 6. โครงการครเทาเปลา รกใหความรฝกฝนวชาชพแกเดก-เยาวชน แมบาน ทงชมชนเมองและชมชนชนบท 7.ทมงานครเทาเปลากบเดกเรรอน บนทกภาคสนามเพอถอดบทเรยนครขางถนนสอนเดกเรรอน

สมภาษณ๑เชงลก นางอทศ พทธสด สมใจ ผกอตงและเลขาธการมลนธชวยเหลอเดก สมภาษณ๑เชงลก นายสรยา สมใจ หวหนาโครงการครเทาเปลา มลนธชวยเหลอเดก

จดเรมตนในการท างานครขางถนน มลนธชวยเหลอเดก เกดจากการทมลนธสรางสรรค๑เดกไดมการสรางเครอขายการทางานดานเดกเรรอนไปยงจงหวดตางๆ และมการอบรมครขางถนน ครสรยา สมใจ ซงเปนเจาหนาทของมลนอทศเพอเดกไทยในชนบท เขามารบงานครขางถนน ทางานกบเดกเรรอนในจงหวดขอนแกน และไดลงมาฝกงานดานเดกเรรอน พรอมการเรยนรการปฏบตงานในภาคสนาม ทมลนธสรางสรรค๑เดก ลงพนทในตอนกลางคนตลอดแลวกลบมาเปนครขางถนนเตมรปแบบนามาพฒนาโดยเรมจากการทครเขาไปสอนเดกในพนทของเดกเรร อนกอน จากนนแลวจงพฒนาสการมบานพฒนาเดกเรรอน ในป 2543 ทางโครงการชวยเหลอเดก ขอเขาไปสงกดอยภายใตมลนธสรางสรรค๑เดก โดยเรมตนจากครสญจร ไปสครขางถนน และมการปรบเปลยนชอเปนครเทาเปลา -เนนกระบวนการทางานครขางถนน โดยลงพนทกลางคน ทสวนสาธารณะรชดา ซงเปนแหลงหลบมมของเดกเรรอน ขายบรการทางเพศ เดกเรรอนเสพยาเสพตด - พนท ทารถ บขส. จงหวดขอนแกน จะมเดกเรรอนทมาจากตางจงหวด จานวนมาก เนนกจกรรม การสรางความรจกคนเคยกบเดกเรรอน ใหอาหารการกนแกเด ก ชวยเหลอปจจย 4 ขนพนฐานใหกบเดกกอน การใหคาปรกษาพรอมทงคาแนะนาเรองการปองกนตนเองจากยาเสพตด การตรวจสขภาพใหแกเดกเรรอน พรอมทงการดแลสขภาพเรองการอาบนา สระผม แปรงฟน เปนตน ในป 2544 ทาง นางสาวอทศ พทธสต ไดขยายงานจากโครง การชวยเหลอเดก มาเปนการจดทะเบยนตงเปน มลนธชวยเหลอเดก และมงานเดกเรรอนเปนโครงการหนงในการดาเนนงานของมลนธชวยเหลอเดกเปนตนมา

ในป 2546 หลงจากทไดทางานกบเดกเรรอน ในโครงการครเทาเปลา มเดกเรรอนจานวนมากทตองการทจะเขามาอยกบ ครขางถนนทบาน จงไดใชพนทของครอบครวลมแมนาช ทาเปนบานเปดชอวาบานรมช เปนบานสาหรบเดกเรรอนทอยดวยกน 50-70 คน ซงมการแยกเดกหญงจะอยทบานของครหนอย สวนบานเดกชายจะอยทรมช โดยมกระบวนการดาเนนกจกรรม - เปนทพกของเดกเรรอนผชายจานวน 50 กวาคน โดยการสรางเปนบานแบบเพง อยรวมกนเปนหลงใหญ มหองครว หองนา มลานทากจกรรม สนามกฬา และทสาคญคอมแมนา ทเดกเรรอนจะชอบมากในเรองการเลนนา เสมอนวารบาบดเหมาะสมกบเดกเรรอน - เปนบานทเต มความรกในฐานะของพอแม พ นอง และเดก เดกกนเอง โดยทางานเกษตรในการเลยงตนเอง ทาเกษตรแบบเศรษฐกจพอเพยง ทาแปลงผกเอง เดกปลกผกเอง เกบเอง ขายเอง (จากบางสวนทเหลอจากการทาอาหารเลยงเดกในบาน) - การทางานกบชมชน ปกตเดกเรรอนจะปฏเสธความสมพนธ๑ก บชมชน หรอบางแหงชมชนกปฏเสธเดกเรรอน เพราะกอความเดอดรอนใหแกชมชน เชน เสยงดงมาก ทงเสยงทะเลาะกน คาดาทอกนเองของเดก คาหยาบ และมเดกบางคนลกขโมย + หรอบางครงกมเพอนฝงอยในชมชน แตทชมชนแหงน เดกเรรอนเปนผบรการรบ-สงคนเดนทางระหวางแมนาช กบหมบาน เวลามปลาจานวนมากกนาไปแลกเปลยนกบชมชน หรอผกทปลกออกมามากกนาไปแลกกบขาวสารหรอขนม เวลาทมงานวดในชมชน เดกทบานพกรมชจะไปเสรฟนา ลางจาน ชาม เดกๆ จงเปนทรกใครของคนในชมชน ถงหนาเกบเกยวขาว บานไหนทตองแรงงานชวยเสาร๑- อาทตย๑ เดกทบานพกรมชกจะไปชวยเกบเกยวให ไดสงตอบแทนมาคอขาวเปลอก เดกๆ จะนามาทาเปนขาวกลองไวรบประทานกนทบาน ชมชนบานผอ ยอมรบเดกเรรอนกลมนเปนลกหลานในชมชน มงานอะไรกขอแรงเดกไปชวยงาน - เดกทกคนตองเรยนหนงสอดวย บางคนทมความสามารถเรยนในระบบโรงเรยนไดกไปเรยน แตเดกทยงไมมความพรอมกจะเรยนทบาน โดยมนกศกษามาทากจกรรมกบเดกตลอด - การเรยนรวถงานเกษตร เชน การเชาทนาทานา ฝกเดกทานา เลยงไก ปลกผก เลยงปลาในกระชงทลมแมนาช เพาะเหด ปลกถวฝกยาว คะนา ใบโหระพา พรก ขา ตะไคร เปนตน - สภาพแวดลอมของบานพกรมนาช มแมนา ปาไผ เดกเลนอยางสนกสนาน กจกรรมททากเปนสงททายทายความสามารถเดกเรรอน ทชอบอยแลว ในการมสงแปลกใหมใหครกบเดกทาดวยกนตลอด - ในสวนของบานพกรมชของเดกเรรอนชาย ซงอยใกลชดกบธรรมชาต และมญาตพอนองของครหนอย และมการเตรยมชมชนวาจะมเดกกลมนมาอยดวย ในขณะเดยวกนคณะครกมการเตรยมเดกดวยเหมอนกน แตกเกดเรองจนได มเดกของเราไปลกปลาในกระชงชาวบาน และไปปลดทกข๑ในแองนาดมของชาวบาน ชาวบานไมพอใจเปนอยางมาก ตองแกปญหาโดยครพาเดกไปขอขมาชาวบาน และเมอชาวบานตองการแรงงานกมาบอกพวกครและเดกๆจะยกทมกนไปชวย

- เดกผหญงของมลนธชวยเหลอเดก มการฝกวฒนธรรมทองถน ในการรา การเซงตา งๆ เมอหมบานหรอทวดมงาน กจะเชญเดกๆของเราไปราตอนรบ และชาวบานเองยอมรบเดกๆของมลนธชวยเหลอเดกเปนสมาชกคนหนงของชมชน เปนลก เปนหลานของพวกเขา - จากการทางานของมลนธชวยเหลอเดกอยางตอเนอง จนกลายเปนแหลงเรยนรของชมชน พอแมเดกในชมชนกลบหนมาดแลลกหลานของตนเองมากขน หรอบางครอบครวกพาลกมาเลยงอาหารทมลนธชวยเหลอเดก หรอบางครอบครวกใหเดกมาทากจกรรมกบเดกทมลนธชวยเหลอเดกได -เดกเรรอนบางคนทโต รบผดชอบตนเองได ไปเปนวทยากรใหกบเดกๆในโรงเรยน โดยก ารเลาประสบการณ๑ของตนเอง เพอเปนการปองปรามไมใหเดกหนออกมาครอบครว รวมทงการปองกนกลมเสยงเกยวกบยาเสพตดตางๆ ทสงผลกระทบตอการดาเนนชวตของตนเอง ทาใหพลาดโอกาสทดในชวตหลายเรองดวยกน ปจจบนเดกเรรอน และทางมลนธชวยเหลอเดกได ยตบานพกรมช มาสรางบานเปนศนย๑ลกรก พรอมใชระบบการเรยนการสอนแบบการศกษาทางเลอก เหตผลทตองจดการศกษาแบบนคอ 1.ครในระบบโรงเรยนขาดทกษะในการจดการแกไขปญหาของเดกเรรอนทเขาไปเรยนในโรงเรยน 2.ครในระบบโรงเรยนมทศนคตในการมองเดกเรรอนในดานลบ ใชวธการเหมารวม ครลงโทษเดกใหเดกถอดกางเกงแลวตกน มการดาประจานวาเดกเรรอนกลมนเปนเดกทไมมพอไมมมาหนาเสาธง ทาใหเดกไมอยากไปโรงเรยน ส าเรจของมลนธชวยเหลอเดกในการท างานกบเดกเรรอน 1.เดกเรรอนทอยมลนธชวยเหลอเดก เปนสมาชกคนหนงของชมชน ไดรบการยอมรบเหมอนเดกปกตทวไป 2.เดกเรรอนสามารถทจะเลอกการเรยนรวถชวตชาวบาน และเลอกใหเหมาะสมในการพฒนา ตนเองได พรอมทงไดแสดงศกยภาพของเดกเรรอนเองใหคนในชมชนไดเหน เชน การชวยงานวด การฟอนรา การอนรกษ๑ประเพณ เปนตน 3.มลนธชวยเหลอเดกไดกลายเปนแหลงเรยนรใหพอมาไดหนกลบมาดแลลกของตนเองมากขน พรอมกบพาลกมาแลกเปลยนเรยนรวถชวตทศนย๑ลกรก รวมทากจกรรมดวยกน รบประทานอาหารดวยกน เปนตน และเปนศกษาดงานและฝกงานของนกศกษาในมหาวทยาลยตางๆ ภมใจในการท างานชวยเหลอเดกเรรอน 1.ไดมโอกาสทางานทเปนงานชวยเหลอคนอยางแทจรง โดยเฉพาะเดกดอยโอกาสทเขาสามารถพฒนาตนเองเปนคนทมคาในสงคม และยงไดไปชวยครอบครวของเขาเองในอนาคต ไมเปนภาระตอสงคม 2.การทางานกบเดกเหมอนกบการดแลลกของตนเอง พรอมกบเดกๆไปดวย ไดเรยนรไปรวมกน เปนพเปนนองในครอบครวเดยวกน ในมลนธเดยวกน 3.เดกแตละคนมพฒนาการทดขน โดยเดกแตละคนมความถนดและความสามารถในแตละเรองทเดกมความสนใจและความตองการ

ปญหาและอปสรรค 1.จดออนขององค๑กรพฒนาเอกชน คอเรองงบประมาณในการดาเนนการทยงขาดแคลนอย 2.มกฎหมายทดเลศ แตการปฏบตยงไมเกดเปนรปธรรม กฎหมายบางฉบบยงใชกบเดกไมได 3.เกณฑ๑มาตรฐานของพระราชบญญตคมครองเดก พ.ศ. 2546 ยงเปนสงทสวยหร แตองค๑กรพฒนาเอกชนนาไปปฏบตไมได ขอเสนอในการพฒนาเดกเรรอน 1.ควรมสถานทรองรบดานอาชพ เพอความมนคงทางรายได มงานทา และเปนทยอมรบทางสงคม ไมตตราเดกทเคยเรรอน ควรมมาตรการดานนทชดเจนเพอตดวงจรเดกเรรอน โดยเฉพาะเดกเรรอนทเขาสาวยรน 2.บานสาหรบเดกเรรอนวยรน ทตองการหยด แตปจจบนไมมสถานทไหนรบเดกเรรอนวยรน ควรทจะมบานหรอสถานทใหเดกเรรอนวยรนไดทากจกรรม ขอเสนอแนะตอหนวยงายทเกยวของ

1.ควรมกระบวนการถายทอด การทางานชวยเหลอเดกเรรอนและเดกดอยโอกาสจากคนรนเกา ถายทอดกลยทธ๑วธการใหกบคนรนใหม พรอมทงการเสรมทกษะในการดแล และจดการเดกเรรอนวยรน หรอครอบครววยรนทใชชวตบนทองถนน

2.อยากใหหนวยงานททางานเกยวของกบเดกเรรอน โดยเฉพาะหนวยงานภาครฐทางานเชงรกดวย และเมอรบเดกเขาไปดแลแลว ตองเขาใจความเปนมาเปนไปของเดกเรรอน อยาใชวธการดแลแบบเหมารวม ซงไมตรงกบพฤตกรรมหรอความสนใจของเดกเรรอน ทงในสถานสงเคราะห๑ โรงเรยน เปนตน

3.การทางานชวยเหลอเดกเรรอน ตองทางานเปนเครอขาย และตองเปนเครอขายจรงๆ อยากใหมการเปดใจในการทางานเขาหากน ใหคานงถงผลประโยชน๑ของเดกเรรอนเปนตวตง เพอใหเดกหลดพนการเปนเดกเรรอนและครอบครวเรรอน

4.ในแตละจงหวด ขาดการบรณาการชวยเหลอเดกเรรอน โดยแตละหนวยงานกจะดาเนนการเฉพาะหนาทของหนวยงานตนเอง เชน ผวาราชการจงหวด จะเนนวาเปนเมองทองเทยว ไมควรมเดกเรรอนในพนท ตารวจกคอมหนาทปราบปรามใชความรนแรง องค๑กรพฒนาเอกชนทอยในพ นทตองคอยพยายามเปนตวเชอมอย แตการประสานงานทาไดในบางสวนเทานน

5. การเสรมทกษะคนทางานเพอเดกเรรอน ตองมอยางตอเนอง และตองเทาทนกบปญหาทเกดขน เชน การทาประวตเดก พรอมกบการเตรยมการตอสงประวตเดก ประวตครอบครวเดกเทาทจะหาได โดยมการใชเทคโนโลยเขามาจดการ พรอมกบการเผยแพรงานการทางานชวยเหลอเดกเรรอน ทางอนเตอร๑เนต

6.การประสานงานเรองขอมลของเดกเรรอน กบทกหนวยงานเปนสงทสาคญ เพอหาทางออกใหเดก ในเรองการมเอกสารทางทะเบยนราษฎร การเขาเรยน พรอมทงการเชอมขอมลในการชวยเหลอเดกอยางแทจรง ไมใชลงแคทากรณเดกเรรอนแคเขยนรายงานสงตอองค๑กรใหทนเทานน แตองค๑กรทรบเดกดแลตอในระยะยาวไมไดรบงบประมาณในการดแลเดก

4.4 โครงการศนยคมครองสวสดภาพและพฒนาเดก มลนธเอชเอชเอนเพอเดก ความเปนมา เดกเรรอนทลงมาอยในพทยาสวนมากเปนเดกเรรอนมา จากทกจงหวดของประเทศ พทยาจงเหมอนกบศนย๑รวมของปญหา โดยเฉพาะเดกเรรอนทเขาสการขายบรการทางเพศ และเดกเรรอนทเปนเหยอของถกลอลวงมา และถกละเมดทางเพศจากคนไทย และคนตางชาต ทางศนย๑ คมครองสวสดภาพและพฒนาเดก มลนธเอชเอชเอนเพอเดก จงเปรยบเสมอนบานหลงใหมของเดกเรรอนทนอกจากจะใหการศกษาแลว ยงใหทกษะในการดารงชวตอยางพอเพยงแกเดกๆ ทางศนย๑คมครองสวสดภาพและพฒนาเดก มลนธเอชเอชเอนเพอเดก ใหการดแลเดกทถกกระทาตางๆ ทารณกรรม (ทางเพศ ทงเดกชายและเดกหญง เพ อใหเดกๆไดมโอกาสปรบเปลยนโครงสรางชวตทดกวา ใหการสนบสนนดแลเรองความปลอดภย สขอนามย กจกรรม สนทนาการ ฯลฯ

ในบรรยากาศสงแวดลอมทสงบสข ทซงเดกๆจะไดรบการศกษา การฝกทกษะ ในการดารงชวต ภายใตการดแลของผชานาญการดานงานคมครองเด ก นอกเหนอจากการดแลเอาใจใสเบองตนดงกลาวมาแลว ทางศนย๑คมครองสวสดภาพและพฒนาเดก มลนธเอชเอชเอนเพอเดก ยงใหการสนบสนนดแลดานอารมณ๑ ความรสกเปนพเศษ เพอใหเดกเหลานสามารถกลบไปดารงวถชวตเชนเดกทวไป และเพราะเราประจกษ๑ถงภาระสาคญดงกลาว เจาหนาทภาคสนามจงพยายามสรางความสมพนธ๑และความเชอมนในกลมเดกทอยตามทองถนน เพอชวยใหเดกเหลานไดรบในสงทจาเปนทขาดหายไป และทาการรวบรวมเกบสถตเหลานไวเปนขอมล ในขณะเดยวกนนกสงคมสงเคราะห๑ของเรากจะใหการศกษาเกยวกบอนตรายของการใชชวตสมเสยงขางถนน การคามนษย๑ ยาเสพตด อาชญากรรม และการถกลวงละเมดทางเพศ

ในทายทสดของการฝกอบรมและการเปนสถานทพกพงอนปลอดภยแกเดกๆ เหลานแลว เราหวงทจะนาเอาศกยภาพและชกจงใหเดกๆซงเคยใชชวตเรรอน ใหกลบสภาวะพงตนเอง ไดอยางพอเพยง อนจะเปนการปองกนไมใหพวกเขากลบสวถชวตขางถนนอกตอไป

วตถประสงค 1. เพอปองกนมใหมเดกเรรอน ขอทาน ขายบรการทางเพศ ใชยาเสพตด เกบขยะ เพม ในพนท

เปาหมาย 2.เพอใหเดกเรรอน ขอทาน ดอยโอกาสอนๆ เกบขยะ ทมอยในขณะนไดรบการบรการ การศกษา

ขนพนฐานและการพฒนาเดกดานอน ๆตามวย 3. เพอดาเนนการชวยเหลอเดกทถกลวงละเมดทกประเภท 4. เพอใหหนวยงานตางๆ เชน ครอบครว ชมชน ภาครฐ ภาคเอกชน สถาบนของสงคม ภาคธรกจ

เอกชน สอมวลชน และภาคประชาชนมสวนรวม ในการปองกน และชวยเหลอ คมครอง และแกปญหาเดกเรรอน และดอยโอกาส

กจกรรมทด าเนนการชวยเหลอเดก

1. โครงการพฒนาเดกเรรอน (ครขางถนน- DROP-IN CENTER) แนวคดหลกของโครงการคอ เดกเรรอนสมควรมสทธไดรบการพฒนาเชนเดยวกบเดกอน ๆ และถา

ไมไดรบการพฒนากจะมโอกาสเปนตวถวงการพฒนาสงคม ทศทางการทางาน/แนวทาง -ฝกอบรม ครอาสา ครขางถนน เพอแสวงหารปแบบ นวตกรรม การจดการศกษาทหลากหลาย

รวมทงวธการเรยนการสอนทเปนนวตกรรมใหแกเดกเรรอนทไมสามารถเขาสระบบโรงเรยนปกตได หรอมขอจากดอน ๆใหไดรบการศกษา

-จดนนทนาการและกจกรรมเสรมการพฒนาเดก และใหการหนนชวยเรองปจจยส อาหาร ยารกษาโรค เครองนงหม ตลอดใหทพกเพอรอวนเวลาคนสครอบครวทอบอน

-สงนองกลบบาน อยางมความสข -คลายกฎ ระเบยบตาง ๆทอนญาตใหเดกไมมทะเบยนบาน สตบตรไดเขาเรยน โดยไมมเงอนไข เมอ

จบการศกษาแลว ควรใหใบสทธหรอวฒบตร เพอใหไดเรยนตอ หรอทางานตอไป 2. โครงการ เยาวชนพงตนเอง (Youth for Self Reliance) แนวคดหลกของโครงการคอ เปนศนย๑ทใหเดกและเยาวชนเขามาปรบเปลยนพฤตกรรมทจะ ลด

,ละ,เลก ทจะเรรอน และหนกลบมาใชชวตเหมอนกบเดกปกตโดยทวไป เนนเรองการพงพาตนเอง เรยนรดานงานอาชพ การเกษตร ความรรอบตว อาชพเสรมอนๆ และใหเดกไดเรยนรดานการมสวนรวม ของสงคมและตงอยบนพนฐานทวาปญหาทกปญหามทางออก ทางออกมหลายทางแตละทางมขอด ขอเสย เราสามารถเลอกปฏบตในสวนทไมกระทบกบใคร เราไมเดอดรอน เขาไมเดอดรอน และสามารถอยรวมกนได

ทศทางการทางาน/แนวทาง -พฒนาแนวคดแนวทางปฏบตของเดกในลกษณะครอบครวดมสข โดยเจาหนาทของศนย๑ฯ ทเขาไป

สงเสรมใหเดกเปนหลก และรบผดชอบในการดแลและพฒนาสมาชกของบาน /ศนย๑ ทงทางดานตาง ๆเชนความรบผดชอบ การ มสวนรวมในการพฒนาศนย๑ฯ รวมทงการรณรงค๑ลดละเลกอบายมขตาง ๆ

-สงเสรมใหเดกเรรอน เด กขอทาน เดกดอยโอกาส เดกภาวะเสยงทางสงคมไดรบการศกษาขนพนฐาน อาน ออก เขยน ได ทงในระบบ และนอกระบบการศกษา และสอตาง ๆ ตามอธยาศย ใหกลมเดกเปาหมาย สามารถมองปญหา ความตองการ และธรรมชาตของเดกใหไดมากขน

-สงเสรมใหชมชน และองค๑กรชมชนมสวนรวมเฝาระวงเดกในพนทของตนเองในเรองการศกษา และปญหาครอบครวมใหเดกตกอยในกลมเสยง

-จดทาแผน ดานการพฒนาเดกและเยาวชน อยางเปนระบบ โดยองค๑กรชมชน และองค๑กรทางดานศาสนาทอยในพนท เขามามสวนรวม

-จดกจกรรมตางๆ ตามเทศกาลและประเพณไทย รวมถงกจกรรมนนทนาการทเนนครอบครวและการพฒนาเดก ความรก ความเขาใจ เปนแกนหลก

-จดใหมการบรการ พฒนา/สงเคราะห๑ ดานตางๆ จากภาครฐเขามาบรการใหองค๑ความร แกเดกและเยาวชนภายในศนย๑ฯ ดานตางๆ

-สงเสรมให สอมวลชน และองค๑กรธรกจ เอกชน มบทบาทสาคญในการพฒนาครอบครวของ เดกกลมเปาหมาย โดยรอบดาน

3.โครงการคมครองสวสดภาพเดกเรรอนและเดกถกลวงละเมดทกประเภท (Just walk in : ขอเพยงแคเดนมาหา อมทอง อมใจ และคลายอารมณ๑)

แนวคดหลกของโครงการคอ การคมครองเดกเปนเรองทจาเปน เดกเหลานขาดผปกครอง อาจตกเปนเหยอของการลวงละเมด และความกาวราวรนแรงตาง ๆ รวมทงการใชอานาจของรฐหรอสถาบน หรอบคคลทเกนขอบเขต หากเดกไมไดรบการคมครองดแลอยางถกตอง

ทศทางการทางาน/แนวทาง -พฒนาบคลากรทเกยวของกบเดกเรรอนใหสามารถทางานไดผล โดยเฉพาะงานทคมครองเดกโดย

นกสงคมสงเคราะห๑ นกจตวทยา คร ผบรหาร ผแนะแนว และตารวจ ใหปฏบตตอเดกดวยความรก และเมตตาเปนพนฐาน

-เปดบาน ใหการดแล และชวยเหลอเดกเรรอน ใหพนจากวงจรมจฉาชพ และพฤตกรรมเสยงตาง ๆ ภายในศนย๑ฯ จะมมมตาง ๆ เชน มมความร มมอาหาร มมคลายปญหา เมอเดกเขามาในศนย๑ฯแลว ขอเพยงแคเดนมาหาเรา อมทอง (มอาหารใหรบประทาน) อมใจ (เดกสามารถระบายความทกข๑กายทกข๑ใจปญหาตางๆ ) และคลายอารมณ๑ (เมอเดกไดระบายปญหาตาง ๆ ออกมาและไดทางออกทพอใจ เดกกสบายใจ) ดาเนนการชวยเหลอเดกทตกเปนเหยอในการถกลวงละเมด โดยเฉพาะดาเนนคดกบผทละเมดเดก

-รณรงค๑ใหประชาชน หนวยงานทเกยวของ หรออยในพนท แจงเบาะแส รายงาน ในกรณทเดกเรรอนถกละเมดทางเพศ ถกเอารดเอาเปรยบ หรอถกทารายทารณ

-รณรงค๑ใหสอมวลชน เปนกระบอกเสยงในการสนบสนนชวยเหลอเดกเรรอน ใหประชาชน ใหครอบครว เขาใจ รวมกนปองกนและแกปญหาเดกเรรอน

-หามาตรการชวยเหลอเดกเรรอนทไมมสญชาต หรอเดกตางดาว ตางชาต ดวยความร วมมอทกภาคสวน และรวมมอกบประเทศทเปนภมลาเนาของเดก

บนทกภาคสนามเพอถอดบทเรยนครขางถนนสอนเดกเรรอน สนทนากบผอานวยการศนย๑คมครองสวสดภาพและพฒนาเดก มลนธเอชเอชเอนเพอเดกไทย นาย

ศภกร โนจา (ครจา) เมอวนท 4 ธนวาคม 2553 รปแบบการทางานของศนย๑คมครองสวสดภาพและพฒนาเดก มลนธเอชเอชเอนเพอเดก ไทย

รปแบบการทางานมการเปลยนแปลงไป เนองมาจากปญหาของเดกเรรอนเปลยนแปลง บรบทของเดกเรรอนมปญหาซบซอนขน รวมทงเดกเรรอนเปนทงเหยอและผกระทาเขาดวย วธการ ชวยเหลอจาเปนตองมการปรบปรงใหเทาทนตอสงทเกด

-การทางานกบเดกเรรอนทสาคญประการแรกคอ ตองเอาหวใจของครทางานกบเดก แลวถงจะไดหวใจของเดกดวย โดยเฉพาะหามผดนดกบเดกเดดขาด ถาผดนดหรอผดสญญากบเดก เดกจะไมเชอถอครเลย และไมไววางใจในตวครดวย

-การทางานชวยเหลอเดกเรรอน กตองทางานเชงรกดวย ตองรกเขาไปในชมชนทเดกเคยอย เขาไปในโรงเรยนทเดกคอเรยน เพอสรางแกนนาของเยาวชนเปนการปองกนเดกคนอนๆดวย พรอมทงหาขอมลมาประกอบในการหาแนวทางชวยเหลอเปนกรณ แตละกรณไป -การทางานชวยเหลอเดกเรรอนทตกเปนเหยอการลวงละเมดทางเพศ ตองทางานแบบบรณาการกบทมสหวชาชพ ถาเดกจาเปน ตองมทพกปลอดภย ทางศนย๑จะประสานงานกบบานพกเดกและครอบครว หรอเดกจาเปนตองรอการขนศาล กตองหาหนวยงานรองรบเดก เปนการพกแบบชวคราวกอน - การทางานเปนกรณ ถาเปน Case ทไมสลบซบซอนมากนก ทางศนย๑กจะดาเนนการเองหมด แตถาเปนชาวตางชาตตองใชทมสหวชาชพชดใหญระดบจงหวดเขามา แตเจาหนาทศนย๑ฯ จะทาบทบาทการคนหาขอเทจจรง และการเยยมบาน Case พรอมทงการหาขอมลแวดลอมประเดนตางๆ - การทางานเปนทมในการชวยเหลอเดกเรรอน และเดกกลมเสยง มความจาเปนเปนอยางมาก โดยแตละหนวยงานมความพรอมทแตกตางกน และตองมการประสานงานแบบบรณาการ การจดสรรใชทรพยากรรวมกน เพอประโยชน๑สงสดลงไปทตวเดก - การสงเดกคนสครอบครว ตองทางานกบครอบครวทจะยอมรบเดกกลบ โดยอาศยกลไกของคณะกรรมการชมชนใหเขามามสวนรวมดวย และเพอเปนเครอขายเปนหเปนตาในการปกปองคมครองเดกจากในพนทของเขาดวย กระบวนการพฒนาเดกในบาน 1.เดกในบานทกคนไดรบปจจยขนพนฐานทกประการ และอยอยางปลอดภยจากอนตราย และสงแวดลอมทเหมาะสมสาหรบการพฒนาเดกและเยาวชน 2.กระบวนการฝกหดใหเดกไดใชชวตเหมอนเดกไดอยบานตนเอง ตงแต เดกทกคนตองหงขาว ทากบขาวเปนทกคน เดกซกเสอผาเอง ตลอดจนการดแลหองนอน หองนา บรเวณรอบบานและรอบศนย๑ 3.สรางกระบวนการใหเดกมความรกบานของตวเอง ตงแตการมสวนรวมในการสรางหองครว หองประชม ปลกตนไม เพอใหเดกเปนเจาของบานรวมกน 4.การสรางทมใหเดกรกทกคนภายในบาน และใหเดกเขามจดการในเรองช วตประจาของเรา ใหเหมอนเขาไดอยบานจรง 5.เดกทกคนในบานไดมโอกาสเรยนหนงสอ ทงไปเรยนในระบบทโรงเรยน โรงเรยนศกษาสงเคราะห๑ หรอราชประชานเคราะห๑ 6.เดกโตจะเนนกระบวนการฝกอาชพ เพราะถาเดกมอาชพ เมอตองออกไปเรรอนอกครงจะอายและไมอยากไปอยบนทองถนน เดกโตจะสงเขาฝกอาชพทศนย๑สรนธร และเรยนการศกษานอกระบบและตามอธยาศยในชวงวนเสาร๑-อาทตย๑

7.ตองสรางกจกรรมใหเดกภายในบานทกวน เพอใหเดกมกจกรรมตลอด เปนสวนหนงทเดกจะไดไมมเวลาวาง แตตองเขากระบวนการคด กระบวนการวางแผน หรอเดกคดกจกรรมดวย 8.กลมเดกทตองดแลเปนพเศษ คอชวงอาย 10-15 ป เปนชวงวยรนกาลงอยากรอยากเหน และอยากทดลอง สามารถทาเรองตางๆได เชน การพากนหนโรงเรยนไปเลนเกมส๑ การไปเทยวหางสรรพ สนคา จงตองมการประสานกบครทโรงเรยนและทากจกรรมรวมกน ความส าเรจของศนย๑คมครองสวสดภาพและพฒนาเดก มลนธเอชเอชเอนเพอเดกไทย 1.เดกทเขาสบานของศนย๑แลวไมหนออก เพราะทนไมมรว ไมมประต เดกทบานพจะดแลนองดวยความรกความเขาใจ และกอนนอนเดกทกคนสวดมนต๑ได 2.เดกรจกการทางานแบบวถชวต พงตนเองได หาปลา ทาอาหารเอง ทางานเกษตร เลยงสตว๑ เลยงวว เลยงหม 3.เดกไดรบการยอมจากโรงเรยนทงคา เปนอยางมากโดยไมรงเกยจเดกเรรอนเลย โรงเรยนมกจกรรมอะไรใหเดกเรามสวนรวมตลอด พรอมทงทางโรงเรยนมเรองอะไรทจะทางศนย๑ฯชวยเหลอทางศนย๑ฯยนดทจะทา 4.การทางานเปนทมเปนหวใจ และมเครอขายในระดบภาคตะวนออกทมการประสานงานกนเปนอยาง ตงแต ตารวจ พนกงานอยการ นกสงคมสงเคราะห๑ นกจตวทยา บานพกเดกและครอบครว ทมกระบวนบวนการทางานรวมกน ความภาคภมใจในการทางาน 1.เปนการทางานทลดทฐของตนเอง แลวสามารถทางานกบทกหนวยงานไดผล ผลประโยชน๑อยทเดกและเยาวชนเปนพอใจ 2.บรรลวตถประสงค๑ทเคยตงไววา ตวครเคยเปนเดกดอยโอกาสมากอน แตวนน เปนผทชวยเหลอเดกเรรอน เดกทถกลวงละเมดทางเพศได พรอมทงเปนปากเปนสยงแทนเดก 3.การทางานกบเพอนแบบเครอขาย และสอมวลชนเขาใจในการทางานชวยเหลอเดกเรรอนมากขน ทาใหเดกไดมโอกาสมาก ปญหาอปสรรคในการท างาน 1.บคลากรในการทางานไมพอ และหาคนทางานดานนยากมาก 2.ปญหาเรองเอกสารทางทะเบยนราษฎร๑ของเดกเรรอน หรอเดกดอยโอกาสเปนปญหามาก ในกรณทเดกตองไปทางาน หรอศกษาตอในหนวยงานอน ๆ ในกรณของการพสจน๑ DNA เปนการพสจน๑ทเสยคาใชมาก สงถง จานวน 9,500 บาท ตอคน ไดมการพสจน๑ทโรงพยาบาลภมพล มาแลว 1 คน 3.เรองการประสานงานเรองขอมล ยงไมมการประสานแบบชดเจน แตละองค๑กรนบเดกเรรอนทเขามารบบรการซากนเปนจานวนมาก ขอเสนอแนะตอหนวยงานทเกยวของ

1.ตองมการเสรมองค๑ความรใหกบครททางานกบเดกเรรอน เดกดอยโอกาส ตลอดเวลา และการเสรมกระบวนทางความคดเกยวความคดเชงบวก 2.มการแลกเปลยนเรยนรกบคนทางานดวยกนอยางนอยปละ 1 ครง เพอเปนกาสรางเครอขายการทางานอยางไมเปนทางการ เพราะเวลาประสานเปนทางการมากไปการทางานกตงเกนไป หรอบางหนวยงานตองการหนงสอรบรองจากหนวยงานกอน เดกคอยไมไดหรอก 3.การเสรมกระบวนการในการดแลเดกเรรอนในบานแบบวถชวต นาจะเปนโอกาสทดของเดก พรอมทงการใชพทธศาสนาเขามาเกยวของในการดาเนนชวตแตละวนของเดก และการเปนตวอยางทดของครทดแลเปนปจจยทสาคญ เดกจะยดเปนแบบอยาง 4.คนทางานควรตองมเวทแลกเปลยนเรยนรในกระบวนการดแลเดกวยรนเรรอน ทยงอยบนถนน จะตองหาแนวทางแกไขรวมกน เพราะถาปลอยเดกเหลานไปอนาคตคอครอบครวเรรอนไปตลอดจะแกไขปญหาทยากมาก 5.การเชอมตอในการประสานงาน หรอการสงตอ ถาผบรหารของหนวยงานราชการมการโยกยายสบเปลยนตลอดทาใหการทางานลาบากขน ไมมการถายทอดเชอมโยงกน ทาใหตองเรมตนประสานงานกนใหมกวาจะเขาใจเวลาไมนอยกวา 1 ป 4.5 โครงการบานนานา จงหวดเชยงราย

หรอศนย๑ทางเลอกการเรยนรสการพฒนาและปองกนชวตเดก (Alternative Education for Development and Prevention for child life)

ความเปนมา ปญหาเดกเรรอนในพนทแมสายซงมมานาน และมววฒนาการ ของปญหาทเตบโตขนเรอยๆ ตามกาลเวลาของกลมเดกเรอยมา จากกลมเดกถายภาพกบนกทองเทยว มาสกลมเดกขอทาน และเขาสเดกเรรอนเตมรปแบบ และมการเคลอนยายเขาสตวเมองชนในเรอยๆ เชยงราย- เชยงใหม –ลาปาง และมงหนาสกรงเทพมหานคร และเนองจากเปนปญหาทเกดขนมาแลวนานวน ไมไดรบการเอาใจใสแกไขอยางถกวธ หรอจดการอยางเตมรปแบบ ซงมหลายองค๑กรใหความสนใจทจะทางานกบกลมเดกเรรอนทงในกรงเทพมหานคร และปร มณฑลทมกลมเดกเรรอน เปนลกษณะการจดบานพกฟนฟ ซงเปนงานดานการสงเคราะห๑ มการจดเตรยมบานพกในรปแบบตางๆเพอรองรบปญหาทเกดขนมาแลว และอยางตอเนอง แตกไมสามารถ แกไขปญหาทเกดมาอยางตอเนองใหหมดไปได เพราะนบวนกยงคงมเดกเ รรอนออกมาเรอยๆ และไมมวนหมดไปจากสงคม

ในการวางแผนของบานนานา จงวางแผนอยางครอบคลม และไดกาหนดยทธศาสตร๑การทางาน ทงงานทตงรบ และเชงรก คองานดานการสกดกนรณรงค๑ ใหความร และงานดานสงเคราะห๑ และกระบวนการตดตามชวยเหลอคมครอง เกบงานอกข นหนง พรอมทงศกษาสถานการณ๑ เพอใหการทางานเปนไปในทศทางทเหมาะสม

วตถประสงค

เนองแมสายเปนเมองชายแดนและจดเรมตนของปญหาใหญๆ จงเกดขนอยางซบซอน จนยากตอการแกไข อกทงเปนพนททมความหนาแนนของปญหา ทงยาเสพตด การขนคามนษย๑ ผอพยพลภย หลบหนเขาเมอง แรงงานตางดาว(เถอน) ปญหาผไมมสญชาต ไมปรากฏสถานะ ปญหาคนวางงาน ปญหาผตดเชอ HIV/AIDS ปญหาการสรบตามแนวชายแดน ระหวางชนกลมนอยและปญหากลมเดกเรรอน หรอแมแตปญหาทเกดขนโดยคนไทยเอง กมไมนอย ทงเรอง การศกษาทยงไมพอเพยง และปญหาความยากจน กลมแก๏งมจฉาชพ พนทแมสายนบวาเปนจดยทธศาสตร๑ใหญทตองทาการศกษาคนควา ววฒนาการของปญหาเพอเรยนรและสรางความเขาใจรวมกนหลายๆองค๑กร เพอหาแนวทางแกไข ปจจบนมหนวยงาน ภาคเอกชน (NGOs) ทเกดขนในพนทแมสาย เพอทาการแกไขปญหาตางๆในหลายๆดาน แตถงแมจะมองค๑กรทเกดขนอกเปนสบองค๑กร กไมเพยงพอตอปญหาทเกดขน หากตราบใดทรฐยงไมสามารถควบคมเสนทางการเขาออกระหวางชายแดนไดทกจด อกทงแตละองค๑กรทงภาครฐและภาคเอกชน ยงไมเอออานวยความสะดวกในการทางานซงกนและกน หรอไมพยายามเรยนรเพอใหเกดองค๑ความร รวมกนและไปในทศทางเดยวกน ซงในการจดทาศนย๑การเรยนรดวยตนเองนน มความมงหวงทจะใหเกดกระบวนการตางๆดงน 1.เพอใหกลมเดก หรอบคคลทพนเกณฑ๑ ไมอยในวสยทจะตองเรยนในโรงเรยน ไดมโอกาสเขามาศกษาหาความรพนฐานและเปนแนวทางการพฒนาตนเอง 2.เพอแบงเบาภาระหนวยงายภาครฐ โดยเฉพาะสถานศกษาของรฐ ซงตองจดการเรยนการสอนใหกบกลมเดก และแบกภาระในการจดการศกษาให 3.เพอแบงเบาภาระหนวยงานภาครฐ โดยการจดการศกษาใหกบเดกกลมเปาหมาย 4.เพอสกดกนสภาพปญหาทตนทางกอนทปญหาจะทะลกเขาสเมองชนในซงยากตอการชวยเหลอแกไข 5.เพอตดตามชวยเหลอเดกและการศกษาพฒนาการของปญหาเดกทเกดขนตามแนวตะเขบชายแดน 6.เพอถอดประสบการณ๑การทางานเพอในรปแบบของการทางานดานแกไขสภาพปญหาเดกตามแนวตะเขบชายแดนไทยพมาไปใช กบการแกไขปญหาในแนวตะเขบชายแดนไทยกมพชาซงมสภาพปญหาทใกลเคยงกนในอนาคตอนใกลน วสยทศนการท างาน การแกไขปญหาของกลมเดกดอยโอกาส นาจะแกไขไดดวยการศกษาซงเปนรากฐานทสาคญทสดแหงชวต ดงนนการใหการศกษาขนพนฐาน การปลกฝงความคดทด การจดกจกรรม การอบรม และการเรยนรทกษะดานวชาชพเพอใหเดกเหลาน สามารถพงพาตนเองไดเมอเตบโตขนและเพอเปนการตดวงจรปญหาการกลายเปนเดกเรรอน –ขอทานซงยากทจะแกไขเยยวยา แมกลมเปาหมายของโครงการฯจะเปนเดกไรสญชาตหรอผลภยแตพวกเขาควรไดรบการศกษาขนพนฐานตามพระราชบญญตการศกษา พ .ศ. 2542 และตามอนสญญาวาดวยสทธเดกแหงสหประชาชาต เพอใหพวกเขาสามารถเรยนรและพฒนาตนเองไดตลอดจนเขาใจขนบธรรมเนยม-ประเพณ- วฒนธรรมและ

สงคมไทย ซงทาใหพวกเขาเตบโตเปนประชากรทไมสรางปญหาและเปนรากฐานในการพฒนาประเทศได นอกจากนยงกอใหเกดการอยรวมกนอยางสงบสข โดยมไดมพรมแดน เชอชาต ภาษาหรอศาสนาเปนตวขวางกนความสนตสขของหมมวลมนษยชาต กลมเปาหมาย 1.กลมเดกเรรอน-ขอทานบรเวณพรมแดนไทยพมา 2.กลมเดกทอาศยอย กองขยะเขตเทศบาลแมสาย 3.กลมเดกทอาศยเฝาสวนทอยหางไกลชมชน 4.กลมเดกทตกอยในภาวะเสยงและถกกดดนจากครอบครว หรอชมชน หรอตกเปนเหยอจากการคามนษย๑ 5.กลมเดกกาพราไรทพงพง การด าเนนการทงหมดมดงน 1.โครงการบานพกฟนฟ เปนสถานททจดเตรยมไวสาหรบกลมเดกเรรอน กลมเดกเสยงทถกแสวงหาประโยชน๑ เปาหมายโดยใหความชวยเหลอฟนฟ สงเสรม พรอมกบ ปจจยในการดารงชวตขนพนฐานแกเดก ทเสรมสรางพฒนาการทางดานรางกาย จตใจ อนจะนาไปสการปรบเปลยนพฤตกรรมของเดกใหอยในภาวะปกต อกทงยงมการจดรปแบบกจกรรมเพอพฒนาศกยภาพเดก โดยมกจกรรมพฒนาคณภาพชวตตางๆ เชน - กจกรรมเพอสรางผนาเยาวชน - กจกรรมสรางความมนคงทางอาหาร/เกษตร/พชผกสวนครว/ปยชวภาพ/เพาะเลยงไก เปด หม กบ /การเลยงปลาในบอ/กระชง - กจกรรมการฝกอบรมอาชพระยะสนและระยะยาว เชน ศลปะหตกรรม (บาตก /silk screen) ซอมเครองยนต๑ งานบรการในรานอาหาร ชางยนต๑เลก ชางยนต๑ใหญ ชางไม และเฟอร๑นเจอร๑ - ฝกอบรมทกษะชวตตางๆ เชน คายสรางสขสภาวะ การอบรมทาแชมพ /นายาลางจาน /นายาทาความสะอาดสขภณฑ๑ สบเหลว/จดสวนถาด 2.โครงการบานแรกรบ บานแรกรบมลกษณะฉกเฉนเพอรองรบเดกทไดรบแจงวาถกทาราย เดกเสยงในรปแบบตางๆทพบในขณะลงพนทหรอรบแจงเดกทตดสารเสพตดตางๆ เชน กาว บหร สาระเหย ยาสามญประจาบาน ฯลฯ ซงนบวาเปนสถานทเพอบาบดฟนฟสภาพจตใจเดกเปนขนแรก กอนเกบขอมลเชงลกเพอทาการสงตอหรอใหความชวยเหลอขนตอไป 3.โครงการขยายโอกาสทางการศกษา เปนโครงการทตอเนองจากการปรบพฤตกรรมเดกจนมความพรอมแลว จะใหโอกาสทางเลอกทางการศกษาเพอพฒนาคณภาพชวตเดกตามอนสญญาวาดวยสทธเดก ซงเดกพงไดรบ คอทสงเสรมการศกษาในรปแบบตางๆไดแก - การศกษาสายสามญ/ทงในระบบและนอกระบบ - การเรยนดานวชาชพ

- การศกษาทางเลอก โดยศนย๑ฯไดจดการเรยนการสอนเองแบบอธยาศยเพอใหเหมาะสมกบกลมเปาหมายตามความตองการของเดก 4.โครงการตดตามชวยเหลอและคมครองเดกพลดหลงเขามาในประเทศไทย เปนโครงการเชงรกอกหนงโครงการซงขยายผลมาจากโครงการบานพกฟนฟ เนองจากบานพกฟนฟไมสามารถรองรบกลมเดกทงหมดได เพราะสภาพปญหาทเกดขนมายาวนานและแนวโนมรนแรง ของปญหาเดกในประเทศเพอนบานกยงคงมากขนทกๆ ป ดงนนการตดตามชวยเหลอคมครองเดกจงเปนผลพวงซงเกดจากปญหาดงก ลาว เมอมกลมเดกทออกมาเปนเดกเรรอน- ขอทาน จะมการดาเนนการตดตามคมครองตลอดจนเกบขอมลเพอหาแนวทางในการชวยเหลอทเหมาะสมตอไป นอกจากนยงมการตดตามจานวนประชากรและแนวโนม วถการดาเนนชวตในวงจรชวตของเดกทกาลงเขาสวงจรตางๆ หรอแมแ ตภยมดทางสงคมทกาลงจะเขาสตวเดก ซงจากการพยายามทางานในประเดนน จาเปนจะตองประสานงานทงหนวยงานภาครฐ ภาคเอกชน เพอใหเกดความรวมมอในการแกไขปญหาอยางเหมะสมครอบคลมทกสภาพปญหาเพอใหเกดประโยชน๑สงสดตามอนสญญาวาดวยสทธเดกแหงสหประชาชาต 5.โครงการสกดกนกลมเดกขามชาต (ทาขเหลก พมา ) โครงการนเปนงานเชงรก เพราะนอกจาก “บานนานา” ไดดาเนนตามโครงการบานพกฟนฟ เพอใหเดกไดมบานทปลอดภย มโครงการบานแรกรบ ทเปนเสมอนบานพกฉกเฉนในการบาบดฟนฟเบองตน เพอห าแนวทางทเหมาะสมในการชวยเหลอในขนตอไป มโครงการการศกษาเพอพฒนาใหเดกสามารถดาเนนชวตไดอยางเหมาะสมไมกลบมาเปนปญหาสงคม และมโครงการตดตามชวยเหลอและคมครองเดกพลดหลงเขามาในประเทศไทย เพอตดตามชวยเหลอและเกบขอมลเดกเพอปกปองคมครองในกรณทเดกมแนวโนมทจะกลายเปนเดกขอทาน หรอกรณทมแนวโนมจะกลายเปนเดกเรรอน หรอกลายเปนเดกเรรอนไรทพกพง จากโครงการทงหมดทกลาวถงนนยงไมสามารถสกดกนปญหาเดกทเกดขน และพบวามแนวโนมทสภาพปญหาจะยงคงดาเนนอยตอไป ดงนนการดาเนนงานตามโครงการสกดกนกลมเดกขามชาต(ทาขเหลก พมา) ถอเปนงานทตองรกเขาในพนทจงหวดทาขเหลก(ประเทศพมา) ในหมบานทเปนแหลงตนของปญหา คอ หมบานหญาบอยายา ตาบลปงถน ซงเปนพนททมเดกออกมาเรรอนขอทานเปนสวนใหญ ซงงานดานการสกดกนไดเรมดาเนนการไปแลวคอ การทาศนย๑การเรยนรใหกบเดกในชมชน และฝกอบรมอาชพใหกบพอแมของเดก และรณรงค๑เผยแพรความรตางๆ เพอใหพอ แม เดกไดตระหนกถงพษภยทเกดขนกบเดก ทงยาเสพตด อนามยเจรญพนธ๑ หรอภยคกคามตางๆ องคกรแนวรวม (Partner) 1.โรงเรยนบานสนโคง โรงเรยนในสงกดสานกคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ 2.ครสตจกรอนโดจนแมสาย และครสตจกรพนธมตรแมสาย 3.Hope for life Association Germany 4.Global Youth (UK)

5.International Justice Mission (IJM) บนทกภาคสนามเพอถอดบทเรยนครขางถนนสอนเดกเรรอน

สนทนาผกอตงและผอานวยการโครงการบานนานา นายกรรจร เจยมรมย๑ (ครเหงา ) เมอวนท 2 ธนวาคม 2553 ณ โครงการบานแรกรบ

สงททางโครงการบานนานาใหบรการแกเดก โดยเรมจาก โครงการเดนสารวจเดกทมาเรรอน ขอทาน ตดตามพอแมมาเกบขยะในฝงไทย ไดแก

-การสรางความสมพนธ๑ ความคนเคย ความเปนกนเอง ตลอดจนการสรางความไววางใจ แกเดกเรรอน และครอบครวเรรอน

-การสงเคราะห๑เครองอปโภค บรโภค และปจจย 4 ทจาเปนในการดารงชวต -การดแลรกษาพยาบาล เชน การทาแผลให การสงตอรกษาตวทโรงพยาบาลกรณทเจบปวยหนก

หรอใหพกทบานแรกรบกอน จนกวาจะหายปวย -การประสานงานกบตารวจ สานกงานตรวจคนเขาเมอง กรณทเดกเรรอนมาเรยนกบโครงการแลว

ถกจบ และบางครงกรบเดกเรรอนจากสานกงานตรวจคนเขาเมองสงมาทโครงการ -เดกเรรอนทอยากหยดเรรอน และตองการใชชวตเหมอนเดกปกตทวไป หรอเดกบางคนทอยกบ

ครอบครวแลวเสยงหรอเอาเดกไปใชในเรองสงยาเสพตด หวของเถอน หรอเปนเหยอทางอาชญากรรม ทางโครงการขอแยกเดกออกจากครอบครวแลวสงเดกเขาศนย๑ทางเลอกการเรยนรการพฒนาและปองกนชวตเดก(บานนานา) กจกรรมทศนยทางเลอกการเรยนรการพฒนาและปองกนชวตเดก(บานนานา) ทใหกบเดกทเขาสบาน

-การใหปจจย 4 แกเดกทกคน ไดแก มทพกอาศยใหเดก ใหการดแลเมอเ ดกเจบไขปวยรกษาพยาบาล เดกเรรอนทเขาบานนนสวนมากปวยทงโรคผวหนงเรอรง ขาดสารอาหาร มปญหาระบบทางเดนหายใจ และใหการศกษา ตลอดจนการเสรมทกษะในเรองตางๆ

-ใหเดกทกคนไดมโอกาสเรยนหนงสอตามความถนดของเดกแตละคน บางคนกไปเรยนหนงสอทโรงเรยนสนโคง ในระบบโรงเรยน แตบางคนทยงไมพรอมกจะเลอกเรยนทศนย๑ฯตามหลกสตรของ การศกษานอกระบบและตามอธยาศย

-ไดรบการฝกอาชพตามความถนดของเดกแตละคน และพงตนเองคอการทานาขาวไวรบประทานทโครงการบานนานา โดยเดกรวมกบผใหญทกคนในโครงการฯ เปนเจาของรวมกน

-กจกรรมการเสรมทกษะใหกบเดก วฒนธรรม ประเพณดงเดม ทโครงการฯพยายามใหเดกดารงไว พรอมกบอนรกษ๑สงทดงามและเพมเตมใหเดกไดฝก

ความส าเรจของโครงการบานนานา 1.เปนการเปลยนการดาเนนชวต และวธคด และจตวญญาณ ใ นการทางานเพอคนอนของตว

นายกรรจร เจยมรมย๑ เองเปนอยางมาก

2.โครงการบานนานา แตกอนตองรอขอบรจาค แตปจจบนพงตนเองไดโดยเฉพาะการทางาน มขาวสารของตนเอง และเปนการฝกเดกทอยในโครงการฯ ตลอดจนการแลกเปลยนเรยนรกนดวย เรองการเกษตรทฤษฎใหม และหลกเศรษฐกจพอเพยง

3.การประสานงานกบโรงเรยนบานสนโคง ทเดกเรรอนไปเรยนหนงสอ พรอมทงเปนผนาของโรงเรยน ทากจกรรมสรางชอเสยงใหโรงเรยนและโครงการบานนานา เปนการเปดโอกาสใหเดกเขาสระบบการศกษาอกครงหนง

ปญหาอปสรรคในการทางาน 1.โครงการบานนานายงขาดแคลนงบประมาณในการดาเนนการ และอยในชวงการดาเนนการจด

ตงเปน “มลนธ” 2.บคลากรของโครงการบานนานา มจานวนนอยมากไมพอ กบจานวนเดกทอยในปจจบน จง

จาเปนตองใหพชวยดแลนอง 3.ขาดหนวยงานทเปนเครอขาย ยงไมถกการยอมรบจ ากหนวยงานของราชการ โดยเฉพาะพฒนา

สงคมและความมนคงของมนษย๑จงหวดเชยงราย พบกนเวทไหนกตองทะเลาะกนเรองการดแลเดก 4.ความทผบรหารเปนผชาย ความหยงในศกดศร มมาก เวลาจะขอบรจาคจากทไหนรสกวาอาย

หนวยงานทจะไปขอ หรอไมขอเลยจะดกวา บางครงทาใหเดกเกอบไมมอาหารกนเลย 5.การทของบประมาณจากตางประเทศ ทาใหคนทางานเรมไมมความสขเลย คอ การตองทารายงาน

และเปนภาระอยางยง ทาใหไมมเวลาอยกบเดก ขอเสนอแนะตอหนวยงานทเกยวของ 1.ตองการรจกคนทางานดานเดกเรรอน พรอมกบการอบรม ศกษาดงาน และการเพมศกยภาพของ

คนทางานตลอดเวลา 2.หนวยงานราชการควรมทศนคตทด ตอองค๑กรพฒนาเอกชนททางาน แถบ อาเภอแมสาย เพราะ

เปนตะเขบชายแดน ถาปองกนไมใหเดกเหลานออกนอกพนทกไมตองกงวลทจะไปเพมเดกเรรอนทกรงเทพมหานคร เปนการสกดกนทตนทางการเคลอนยาย

3.หนวยงานราชการควรมการสนบสนนงบประมาณในการดาเนนการชวยเหลอเดกดอยโอกาส กบหนวยงานทดาเนนการอยางจรงจง พรอมทงการกระจายทรพยากรใหเทาเทยมกนทงสวนกลางและตางจงหวด พรอมทงมาทางานแบบเพอนรวมอดมการณ๑เดยวกน

5.รปแบบใชกระบวนการครขางถนน บานแรกรบ และบานพฒนาเดก ไดแก มลนธพอเรย จงหวดชลบร, มลนธอาสาพฒนาเดก จงหวดเชยงใหม,เชยงราย 5.1 มลนธพอเรย

ความเปนมา

คณพอเรย๑ เปนบาทหลวงชาวอเมรกน เชอสายไอรช เกดวนท 7 ธนวาคม 1932 (พ.ศ.2475) ณ เมองชคาโก มลรฐอลนอยส๑ ประเทศสหรฐอเมรกา คณพอเรย๑ เบรนนน เดนทางมาปฏบตภารกจ ณ ประเทศไทย เปนครงแรก เมอป 1961 (พ.ศ 2504) เพอสอนศาสนาในฐานะนกบวชคณะพระมหาไถ คณพอเรย๑ไดเรมงานดานสงคมสงเคราะห๑ประมาณป 2513 เมอตอนททานรบอปการะเดกกาพราคนแรก จากนนคณพอเรย๑ไดขยายงานดานสงคมสงเคราะห๑ ตางๆ คอโรงเรยนสอนเดกพการทางสายตา โรงเรยนอาชวะพระมหาไถ และบานสงเคราะห๑สาหรบเดกดอยโอกาสและไรครอบครว แมคณพอเรย๑จะสนชวตเมอป พ.ศ. 2546 แตงานดานสงคมสงเคราะห๑ของคณะพระมหาไถ ทพทยา ในนามมลนธพอเรย๑ ยงดาเนนอยตอไป ทกวนนเราใหความดแลผพการและเดกทอยในโครงการรวมทงสน 850 คน เปนงานทใหความรกและชวตใหมแกผดอยโอกาสอยางแทจรง ปจจบนงานสงคมสงเคราะห๑ในเครอพระมหาไถพทยา มดงน 1.โรงเรยนสอนคนตาบอดพระมหาไถ พทยา กอตงขนในป 2529 โดยมวตถประสงค๑เพอใหการศกษาในระดบประถมศกษา และมธยมศกษาแกเดกพการทางสายตา นกเรยนทนจะไดรบการสอนใหเกดความชานาญ คนเคย มความร ทกษะ ในการดารงชวตอยางเปนอสระในสงคม ปจจบนมนกเรยนทจบการศกษาไปแลวกวา 400 ราย 2.โรงเรยนอาชวะพระมหาไถ พทยา กอตงขนในป 1984(พ.ศ.2527) และตอมากไดรบอนญาตใหจดตงเปนโรงเรยนสาหรบคนพการเมอป 1988(พ.ศ. 2531) โดยมวตถประสงค๑เพอใหการศกษาแกน กเรยนพการทางรางกาย โดยพจารณาจากผพการทยากจน ใหไดมโอกาสรบการศกษา โดยมหลกสตรการเรยนการสอนเปนลกษณะของการฝกอาชพโดยเนนดานคอมพวเตอร๑ และอเลกโทรนกส๑ ทงระดบปฏบตการ ผเชยวชาญ และโปรแกรมเมอร๑ ในปจจบนไดเพมหลกสตรคอมพวเ ตอร๑และการจดการธรกจ (ภาคภาษาองกฤษ) แตละหลกสตรตองใชเวลาในการเรยนการสอนเปนระยะเวลาสองป มนกเรยนพการรางกายทงชายและหญงในปจจบน รวมทงสน 230 คน นกเรยนพการทสนใจเขาเรยน ในโรงเรยนอาชวพระมหาไถ ตองมอายอยางตา 17 ป นกเรยนทจบ การศกษาทงหมดมงานทาและมความมนคง โรงเรยนไดชอวาเปนสถาบนฝกอบรมวชาชพใหแกผพการทดทสดแหงหนงในภมภาคน มนกเรยนทจบการศกษาไปแลวกวา 2,000 คน 3.บานเดกพระมหาไถ (เดมชอ บานเดกเรรอน) กอตงขนเมอป 1990 (พ.ศ. 2533)โดยมวตถประสงค๑ เพอใหการชวยเหลอเดกเรรอน ขางถนน ใหไดมทพกพง อาหาร และการศกษา ตลอดจนชวยสงกลบสครอบครว และสามารถดาเนนชวตอยในสงคมไดอยางมคณภาพ โดยตดตอประสานงานกบหนวยงานตางๆทงภาครฐ และเอกชน ในการแกปญหาเดกและเยาวชนรวมกน ปจจบนมเดกชายหญงในการอปการะจานวน ทงสน 150 คน และมแนวโนมเพมขน 4. บานแรกรบและงานภาคสนามเพอเดกและเยาวชนพระมหาไถ เปดเมอป พ.ศ. 2547 ซงมลกษณะเปนสถานทพกพงชวคราวในการชวยเหลอเดกเรรอนทวไป เหตผลเพราะเมองพทยาเ ปนเมองทอดมสมบรณ๑ดานเศรษฐกจ เดกๆ หลายคน ทหนออกมาจากบาน ในทสดกใชถนนในเมองพทยาเปนศนย๑รวม

ดวยความหวงวาจะไดพบกบชวตใหมทดกวาเดม เดกบางคนกลกขโมย เสพยา ขอทาน และหลายคนกถกบงคบใหเขาไปอยในวงวนของธรกจทางเพศ ถกบงคบใหเขาทากจกรรมหรอการแสดงทไมใชกจกรรมของเดก แตกจาเปนตองทาเพราะถาขดขนกจะถกทารายเฆยนต 5. หมบานเดกคณพอเรย๑ เรมเปดเมอวนท 6 กนยายน 2551 เพอรบเดกกาพรา เดกทถกกระทาทารณกรรม และเดกดอยโอกาส อาย ตงแตแรกเกดถง 12 ป เขามาอยในบานและครอบครว โดยเดกๆ จะพกอยในบาน โดยมเพอนดวยหลงละ 5-10 คน ภายใต การดแล ปกครองอยางใกลชดจาก “คณแม” ทไดรบการฝกอบรมมาอยางด หมบานแหงนจะมบานทง 20 หลง เดกๆ จะไดรบการฝกใหรจกการใชชวตกบครอบครว และอยในสงคม เหมอนเชนครอบครวปกตทวไป 6.ศนย๑พฒนาเดกเลกพระมหาไถ พทยา เรมดาเนนการเมอวนท 11 กนยายน 2551 เพอใหบรการดแลเดกเลกอาย 2-6 ป โดยเปนเดกทมาจากฐานะยากจน เดกทมาจากชมชนแออด ซงชมชนแออดเปนสถานทไมเหมาะสมกบเดก และไ มปลอดภยตอเดกเลก โดยเฉพาะในระหวางชวโมงการทางาน บางครอบครวมฐานะยากจน ผปกครองไมมทางเลอก ตองปลอยเดกๆ ทงไวตามลาพง ศนย๑พฒนาเดกเลกพระมหาไถ พทยา ภายใตการอปถมภ๑ของมลนธพอเรย๑ จะใหความชวยเหลอ โดยทางศนย๑ไดจดหารอาหาร การดแลสขภาพ สถานทปลอดภย อบอนดวยความรกความหวงใย แกบรรดาเดกๆ และพรอมทงการเตรยมความพรอมสาหรบการศกษาในระดบประถมศกษาตอไป

บานแรกรบและงานภาคสนามเพอเดกและเยาวชนพระมหาไถ ความเปนมา บานแรกรบและงานภาคสนามเพอเดกและเยาวชนพระมหาไถ พทยา ภา ยใตการบรหารงานของมลนธพอเรย๑ เปดดาเนนงานเมอเดอนกมภาพนธ๑ พ .ศ. 2547 โดยมวตถประสงค๑เพอใหเดกและเยาวชนทประสบกบสภาวะยากลาบากในสถานการณ๑ตางๆ เพอใหเดกและเยาวชนเหลานนไดรบการคมครอง สวสดภาพ รวมถงไดรบการพฒนาทกษะชวตในทกดาน อนจะทาใหพวกเขาสามารถดารงชวตอยในสงคมไดอยางปกตสขและเปนอนาคตทดของประเทศชาตตอไป เดกๆ เหลานคอใคร เดกเขารบการอปการะสวนใหญเปนกลมเดกวยรนตอนตนและวยรนตอนปลายทชกชวนกนมาทองเทยวในเมองพทยา เดกบางคนหนออกจากบานเนอ งจากถกทารณกรรมจากบคคลใกลชด บางคนถกทอดทงและอกหลายคนมฐานะทางบานยากจน ซงเดกเหลานคดวาการเดนทางมาทพทยาอาจจะไดรบโอกาสทด มชองทางหาเงนไดงายและมอสระในการดาเนนชวต ดวยความออนดอยประสบการณ๑และอยในชวงวยทสามารถชกจงไดงาย เดกๆ เหลานจงมกจะตกเปนเหยอและกลายเปนเครองมอในการหาแสวงหาประโยชน๑จากผทไมหวงด โดยเดกๆ อาจพลาดพลงเขาไปสกระบวนการการคามนษย๑โดยไมรตว เชน ถกหลอกใหขายบรการทางเพศ อาจถกหลอกใหขอทานอยตามขางถนน หรอแมกระทงเดนสงยาเสพตดใหกบพอคายา เปนตน

หนวยงานใหการดแลเดกๆ ในดาน บานแรกรบและงานภาคสนามเพอเดกและเยาวชน เปนบานทอบอนสาหรบเดกๆทตองการความชวยเหลอ โดยเดกทกคนจะไดรบการดแลในดานตางๆดงน 1.เดกจะมทพกอาศยทปลอดภยและอยในสภาพแวดลอมทด 2.เดกจะไดรบการดแลดานสขภาพอนามย 3.เดกจะไดรบอาหารทถกหลกโภชนาการ 4.เดกจะไดรบการศกษารวมถงการฝกอาชพตามความถนดของตน 5.เดกจะไดรบการใหคาปรกษาและแนะแนวในดานตางๆ จากนกวชาชพทปฏบตงานในบานแรกรบและงานภาคสนามเพอเดกและเยาวชน สขภาพอนามย กลมเดกๆทเราใหความชวยเหลอน สวนใหญมกจะใชชวตเร รอนอยตามสถานททไมเหมาะสมมาเปนเวลานาน และไมไดรบการดแลดานสขภาพอนามยเทาทควร ดงนน เพอใหเดกทอยความดแลมสขภาพทด เราจงจดใหมพยาบาลวชาชพมาคอยใหคาปรกษ าและดแลดานสขภาพอนามยแกเดกและเจาหนาทเปนประจาทกเดอน เดกจะอยในความอปการะนานเทาใด 1.บานแรกรบและงานภาคสนามเพอเดกและเยาวชนพระมหาไถ เปนศนย๑พกพงชวคราว โดยจะใหการดแลอปการะเดกๆประมาณ 3-6 เดอน ซงจะมนกวชาชพรวมกนวางแผนเพอ หาวธการในการใหความชวยเหลอทถกตองเหมาะสมแกเดกแตละราย 2.ในกรณทเดกสามารถกลบสครอบครวได เจาหนาทจะทาการเยยมบานเพอประเมนความพรอมกอนนาเดกคนสครอบครว โดยจะมการตดตามและประเมนผลทก 3 เดอน จนกวาจะมนใจวาเดกไดรบการดแลอยางดและอยในสภาพแวดลอมทปลอดภย 3.สาหรบเดกทตองการศกษาตอหรอฝกอาชพ ทางบานแรกรบและงานภาคสนามเพอเดกและเยาวชนพระมหาไถ จะดาเนนการตดตอสถาบนหรอสถานศกษาทเหมาะสม สวนในกรณทเดกสามารถกลบเขาสระบบการศกษาภาคปกต เดกจะถกสงตวเขาร บการอปการะในบานเดกพระมหาไถหรอองค๑กรอนทเหนสมควรตอไป

บานเดกพระมหาไถ ประวตความเปนมา

คณะทางาน สยช .(คณะกรรมการสงเสรมและประสานงานเยาวชนแหงชาต ) ปจจบนเปน สท .(สานกงานสงเสรมสวสดภาพและพทกษ๑เดก เยาวชน ผดอยโอกาส คนพการ และผสงอาย ) ไดเขามาศกษาปญหาเดกในเมองพทยาเมอป พ.ศ. 2532 ตอกยาความมนใจวา จาเปนตองเรงชวยเหลอ และแกปญหาเดกเรรอนและดอยโอกาส ไมเชนนน พวกเขาจะกลายเปนปญหาเรอรงของสงคม ทงในปจจบนและอนาคต เดกเรรอนและดอยโอกาสคอใคร

คอเดกทละทงครอบครว เพราะสาเหตหลายประการ เชน ถกผปกครองทารณกรรมกกขง ถกพอเลยงขมขน ถกใชงานหนกเกนความสามารถเดกทจะทาได สาเหตจากความยากจนพอแมไมสามารถเลยงดและใหการศกษาลกๆได ฉะนนเพออสรภาพและความอยรอดจงตองออกจากบาน และเรรอนไปตามเมองใหญ และเมองทองเทยวตางๆ เชน กรงเทพมหานคร เชยงใหม เมองพทยา เปนตน เพอหาเงนหางานเลยงชพ เพราะคดวาจะหาเงนตราไดงาย ความเขาใจอนบรสทธเชนนจงหนไมพนคนทรอแสวงหาผลประโยชน๑จากพวกเขาดวยเลห๑กลลวงจนถอนตวออกจากวงจรอบาทว๑นนไดยาก จงกลายเปนคนทตองทางานกอนวยอนควร งานอะไรกได จะตองเปนสนคาทางกามารมณ๑กยอมเพอมกนมอยไดในแตละวน วตถประสงค 1.เพอชวยเหลอเดกเรรอนและดอยโอกาสในขนพนฐานทงในและนอกโครงการ 2.เพอจดสถานทพกอาศย อาหาร ใหก ารดแลอบรมและการศกษาแกเดก รวมทงปรบเปลยนพฤตกรรมใหเดก ลด ละ เลกทจะเรรอน และใชชวตอยางปกตมความปกตสขอยในสงคมทวไป 3.เพอดาเนนการตดตามเดกใหกลบไปยงภมลาเนาของตนเอง 4.เพอกระตนใหผทเกยวของทกฝาย ทงภาครฐและภาคเอกช น เลงเหนความสาคญของปญหาเดก พรอมทงใหการสนบสนนโครงการตอไป วธการและบรรยากาศ 1.เปนบานพฒนาเดก ยนดรบเดกเรรอนและเดกดอยโอกาสทกคน ทกเวลา ดวยอธยาศยไมตร 2.สรางบรรยากาศความไวใจ ความเอาใจใสและความรกดงครอบครว 3.สรางความมนใจในตวเดกวา คนเราเลอกเกดไมไดแตเลอกทจะใชชวตอยางมคณคาได 4.เจาหนาทออกเยยมเยยนเดกเปนประจาเพอทาความรจกและชกชวนดวยความหวงด 5.ตดตอกบครอบครวและสรางสายสมพนธ๑ทดระหวางผปกครองกบเดก 6.ปลกฝงใหเดกเรยนรประสบการณ๑ทจาเปนเพอชวยเหลอตนเอง สรางวนยและการมสวนรวมในสงคม บรการทบานเดกพระมหาไถ พทยา จดใหกบเดก 1.กระบวนการรบเดกเรรอน เดกดอยโอกาส คอการจดทาประวตแรกรบของเดก เอกสารหลกฐานทางทะเบยนราษฏร๑ ใบเกด (สจบตร) ทะเบยนบาน และบตรประชาชน ตลอดจนบตรสขภาพแกเดกทกคน ทเขามาอยในบาน 2.งานดานความเปนอยในบานเดกพระมหาไถ จดใหเดกมทพกอาศยอยางเพยงพอ เหมาะสม (แยกบานเดกชาย บานเดกหญงอยางชดเจน ) ปลกฝงใหเดกรกความสะอาด ดแลรางกายขอ งตนเอง การเสรมสรางสขลกษณะนสยทด รวมถงการแบงหนาทความรบผดชอบใหกบเดกในการรวมมอกนทาความสะอาดบาน โรงอาหาร และบรเวณบาน 3.งานดานการศกษา จดเตรยมความพรอมของเดกเพอเขารบการศกษาตงแตอนบาลจนถงระดบอดมศกษา โดยการประสานโรงเรยนในการนาเดกเขาเรยน พรอมทงการรวมแกไขปญหาพฤตกรรม

ของเดกในขณะทเรยนหนงสอ ตลอดจนการเสรมกจกรรมในการเรยน การสอนเสรมใหกบเดก การประสานเดกเรยนฝกอาชพหรอการเรยนวชาชพ ปจจบนเดกเรยนในโรงเรยนตางๆ จานวน 17 โรงเรยน ไดแก โรงเรยนดาราสมทร ศรราชา , โรงเรยนบางละมง ,โรงเรยนเมองพทยา 1,โรงเรยนเมองพทยา 2,โรงเรยนเมองพทยา 5,โรงเรยนเมองพทยา 6,โรงเรยนเมองพทยา 7,โรงเรยนเมองพทยา 11,โรงเรยนวดบญสมพนธ๑,โรงเรยนบานเนนพลบหวาน,โรงเรยนสทธาวาส,โรงเรยนบา นซากนอก ,โรงเรยนวดเขาโพธทอง ,โรงเรยนบานมาบประชน,โรงเรยนบานทงกลม,โรงเรยนชมชนหนองปรอ และวทยาลยอาชพบางละมง 4.งานสงเสรมพฒนาการดานตางๆใหกบเดก มการอบรม แนะแนว และใหคาปรกษากบเดกในบาน เปนประจาสปดาห๑ รวมทงการแกไขปญหาตางๆ ของ เดกโดยรวมและเฉพาะราย โดยครและเจาหนาททรบผดชอบและดแลเดกโดยตรง การวางแนวทางแกไขเพอปรบเปลยนพฤตกรรมของเดก พรอมทงเสรมกระบวนการการมสวนรวมของเดก เชน การมสภาเดกในบาน รวมถงกาหนดเงอนไข ตลอดจนระเบยบปฏบตรวมกน และกจกรรมทเสรมใหเดกในบาน เชน กจกรรมการทศนศกษา การเขาคายครอบครว คายเปลยนแปลงพฤตกรรมของเดก บนทกภาคสนามเพอถอดบทเรยนครขางถนนสอนเดกเรรอน

สมภาษณ๑เชงลก นางสาวจรนทร จนบารง ผอานวยการบรหารงานกองกลางมลนธพอเรย๑ นายอทย นาหอคา(ครเป) เจาหนาทบานแรกรบและงานภาคสนามเพอเดกและเยาวชนพระมหาไถ กระบวนการในการทางานนน ไดมการกาหนดตวชวดความสาเรจของการหยดเรรอน 1.เมอทมงานพบเดกเรรอนในสถานทตางๆ สงแรกคอการพดคย การใหคาปรกษาแกเดก เรมทจะ

ใหเดกเรรอนมอาชพทแนนอนถาวรเลยงตนเองได และสดทายเขาจะหยดเรรอน 2.ครขางถนน มทกษะในการเขาถงเดก ทาใหเดกเรรอนศรทธาคร (เกดการเปลยนแปลงตวเอง ) ม

ความรสกวาเปนสวนหนงของใครบางคน และมทกษะในการจดการชวต วางแผนชวต คดเรมชวตใหม 3.เดกเรรอน เดกดอยโอกาส ทเขามารบบรการทบานแรกรบและงานภาคสนามเพอเดกและเยาวชน

พระมหาไถ สงทแรกทตองคนหาใหเดกเหลาน คอเรองของเอกสารทางทะเบยนราษฎร๑ 4.การศกษาของเดกเรรอน ตองมทงในระบบและนอกระบบโรงเรยนและตองฝกควบคไปกบก าร

ฝกอาชพ สงทมลนธกาลงดาเนนการใหกบเดกเรรอน 1.การจดกระบวนการ ตลอดจนการหาแนวทางแกไข พรอมทงใหเดกเรรอน เดกดอยโอกาส ม

โอกาสในการใชบรการบานแรกรบและงานภาคสนามเพอเดกและเยาวชนพระมหาไถ มากทสด 2.สงทกาลงดาเนนการอย คอการจดศนย๑การเรยนร และบานเตรยมความพรอม แตสงทจาเปน คอ

ตองใหเดกเรรอน เดกดอยโอกาส พรอมทจะตองดแลตวเอง จดการตวเองได ตลอดจนพรอมทจะเรยนรเปลยนแปลงตวเอง และดาเนนชวตเหมอนคนปกตทวไป

3.บานแรกรบและงานภาคสนามเพอเดกและเยาวชนพระมหาไถ เปนการคดกรองของผทเขามารบบรการ เจาหนาทของบานแรกรบและงานภาคสนามเพอเดกและเยาวชนพระมหาไถ ตองประสานงานสงตอไปยงหนวยงานภายในของมลนธพอเรย๑กอน และประสานงานไปยงหนวยงานทเกยวของ เพอใหผทเขามารบบรการไดประโยชน๑สงสด และมทางเลอกแบบหลากหลาย 4.งานภาคสนามมความจาเปนอยางมาก ทจะลงไปพบเดกเรรอนตางๆ และรกเขาไปหาเดกเหลานนในพนท แลวใชกระบวนการของครขางถนนในการจบใจเดก แลวเดกเดนตามเรามาเขาบาน 5.ในบานแรกรบและงานภาคสนามเพอเดกและเยาวชนพระ มหาไถ ไมมงบประมาณในเรองการศกษา ตองใชวธการของบประมาณในสวนบานพฒนาโดยตรง แตแรกรบและงานภาคสนามเพอเดกและเยาวชนพระมหาไถ ตองดแลผทเขามาขอความชวยเหลอ 6.ทมงานของบานแรกรบและงานภาคสนามเพอเดกและเยาวชนพระมหาไถ ตองสรางงานในการทางานไปในทศทางเดยวกน ตองดแลผทเขามารบบรการอยางมออาชพ เปนนกประสานงาน นกจดการ และการใหคาปรกษา คาแนะนาอยางมออาชพ ตลอดจนการเคารพการตดสนใจของผมารบบรการดวย 7.การทางานกบเดกเรรอน เดกดอยโอกาส กลมทเสยง ตองมการทางานอยางโปรงใส เชน จะสงเดกไปอยทไหนตอ จะใหเขาไปอยในความดแลของใคร เพราะสงเหลานเดกจะตองมการปรบตว การปรบตวของเดกแตละครงตองใชพลงการตอสสงมาก

ความส าเรจในการทางานของบานแรกรบและงานภาคสนามเพอเดกและเยาวชน พระมหาไถ 1.เปนบานทผตอ งการความชวยเหลอรจกและมารบบรการ เพอจดการหรอประสานงานใหได

เอกสาร โดยเฉพาะกรณเดกทไมมเอกสารทางทะเบยนราษฎร 2.ทมทางานพรอมทจะเรยนรการทางาน ถงแมจะเปนทมงานทใหม และตองอาศยการแลกเปลยน

เรยนร ตลอดจนการศกษาดงาน อบรม สมมนา เสวนา การประชมกลมเพอหาแนวทางออกรวมกน 3.การขยายงานของบานแรกรบและงานภาคสนามเพอเดกและเยาวชนพระมหาไถ ใหเปน “ศนย๑

การเรยนร” โดยใหการศกษานอกระบบมารวมในการทางานดวย โดยการใชเครอขายในพนท เปนการทางานแบบบรณาการรวมกน

ความภมใจของบานแรกรบและงานภาคสนามเพอเดกและเยาวชนพระมหาไถ 1.เดกทเราทางานดวยมคณภาพชวตทดขน เดกไดรจกการรกทไมมเงอนไข โอกาส และเขากเรมท

จะมการวางแผนชวตของพวกเขาเอง เชอมนในศกยภาพของตนเอง ทเปลยนแปลงได เชอฟงคาตกเตอนของเจาหนาทในบานมากขน

2.การสอสารระหวางเดกเรรอน กบเจาหนาทบานแรกรบและงานภาคสนามเพอเดกและเยาวชนพระมหาไถ ไปในทศทางเดยวกน พรอมทจะแลกเปลยนเรยนรรวมกน พดคยกน ทากจกรรมรวมกน เชน การจดคาย จดกฬา เปนตน

3.เดกเรรอน ครอบคร วเรรอน เปนผเลอกทางเลอกเองในการทากจกรรม หรอในการทจะยตการเรรอน เพอเรมตนชวตใหม โดยเปนการตดสนใจบนขอมลหลายดานดวยกน

ปญหาอปสรรคในการทางานของบานแรกรบและงานภาคสนามเพอเดกและเยาวชนพระมหาไถ 1.งบประมาณการดาเนนการนอย แตปญหาเพมขนมาก และการของบประมาณกบหนวยงานของ

ทองถน กลบไมเหนความสาคญในการใหงบประมาณดาเนนการ แมจะทางานเปนแบบเครอขายดวยกน 2.การสงเดกสวนหนงเขาสถานสงเคราะห๑ ตามพระราชบญญตคมครองเดก พ .ศ. 2546 แตการ

ปฏบตของเจาหนาทยงใชวธการแบบเดมๆ เจาหนาทใชความรนแรง ใชคาพดดาทอ ไมเชอมนวาเดกพรอมทจะปรบตว ขาดทกษะการสอสารเชงบวก ทาใหเดกทเขาไปอย ตองหนออกมา การปฏบตตอเดกใชวธการแบบเหมารวม ขาดนกจตวทยา และนกสงคมสงเคราะห๑ ในการพดคยกบเดก และสงทสงผลกระทบตอเดกเปนอยางมาก คอเจาหนาท “เก๐า” ไมสนใจในการดแลเดก

3.ในเขตพทยา มองค๑กรพฒนาเอกชนทเกดขนมาใหมจานวนมาก แตเกอบทกองค๑กรไมมบานในการรองรบเดก องค๑กรใชวธการลงพนท ถายรปประวตเดก แลวสงไปหางบประมาณตางประเทศ แล วสงเดกเหลานมายงมลนธพอเรย๑ หรอบางองค๑กรนาขาวสาร อาหารแหง มาแจกเพอดงเขาบานแลวเปลยนศาสนาทนท

4.ฐานขอมลของเดกในพทยา มการนบซากนเปนจานวนมาก เดก 1 คน อาจรบบรการ ถง 3-4 แหง แลวกมชอในองค๑กรแตละแหง เวลานบกจะใชการรบบรการ 1 ครง คอการนบเปน 1 คน และทสาคญขาดการแชร๑เรองขอมล หรอการสงตอขอมลของเดกแตละคน เมอเดกตองไปอยในทแหงใหม เปนตน ในขณะน ทางหนวยงานราชการไดจางใหมหาวทยาลบบรพา มาจดเกบขอมล แตขาดการประสานงานขอมลทเปนเอกสาร ยงใชขอมลชดเดมอย

5.การทางานเปนเครอขาย ในบางครงบานแรกรบและงานภาคสนามเพอเดกและเยาวชนพระมหาไถ รสกวาไวใจใครไมได(ถกหกหลง) จากหนวยงานททางานดวยกน

ขอเสนอแนะตอหนวยงานทเกยวของ 1.หนวยงานของราชการ ทตองดแลเรองเดกเรรอน ในพทยา ยงไมไดทางานไปในทศทางเดยวกน

หรอเนนประโยชน๑สงสดลงไปทเดก แตคานงถงเฉพาะองค๑กรตนเองเทานน ควรทจะมการเชอมประสานงานกน ตลอดจนการพดคยแลกเปลยนวธการทางานรวมกน

2.การจดสรรงบประมาณของเทศบาลเมองพทยา ควรมการกระจายงบประมาณไปยง หนวยงานทเปนเครอขายในการทางานรวมกน

3.การมพระราชบญญตตางๆ ทเกยวของกบเดกและเยาวชนดมาก แตสงทสาคญยงมปญหาเรองการปฏบต หรอการบงคบใชกฎหมาย กฎระเบยบเหลานน เปนตน ควรมการบงคบใชใหเปนไปตามสงทกาหนด ประโยชน๑สงสดถงจะไดลงไปทเดก 5.2 มลนธอาสาพฒนาเดก

ประวตองคกร

มลนธอาสาพฒนาเดก เปนองค๑กรพฒนาภาคเอกชนทดาเนนงานใหการชวยเหลอเดกพฒนาเดกเรรอนในจงหวดเชยงใหม เรมกอตงเมอตนป 2540 โดยกลมผสนใจปญหาดานเดก โดยทางานและมประสบการณ๑ในการฝกอบรม และฝกภาคปฏบตจรงจาก มลนธสรางสรรค๑เดกและเครอขายองค๑กรเพอเดกเรรอน โดยการสนบสนนจากองค๑กรแพท แหงประเทศไทย ตงแตป 2535 และไดทางานกบกลมสรางสรรค๑เดกเวยงพงค๑ โดยมลนธอาสาพฒนาเดกไดใชชอเมอเ รมกอตงวา “กลมอาสาพฒนาเดก ” ไดดาเนนงานชวยเหลอและพฒนาเดกเรรอนมาอยางตอเนอง ในป พ.ศ. 2548 ทางกลมอาสาพฒนาเดกไดยนจดทะเบยน กระทงวนท 15 พฤศจกายน 2548 จงไดรบอนญาตใหจดตงเปนมลนธและไดเปลยนชอเปน “มลนธอาสาพฒนาเดก” The Volunteer for Children Development Foundation วตถประสงค 1.ลดพฤตกรรมเสยงกลมเดกเรรอนและเดกดอยโอกาส 2.พฒนาคณภาพชวตกลมเดกเรรอนและเดกดอยโอกาส 3.ประสานความรวมมอกบหนวยงานภาครฐและเอกชนในการชวยเหลอเดกเรรอนและดอยโอกาส 4.สงเสรมงานวฒนธรรม 5.เพอดาเนนการหรอรวมมอกบองค๑กรการกศลอนเพอสาธารณประโยชน๑ 6.ไมดาเนนการเกยวของกบการเมองแตประการใด โครงการทด าเนนงาน 1.บานพกฟนฟเดกเรรอน สนบสงเสรมใหเดกไดรบการศกษาทงในระบบและนอกระบบโรงเรยน สงเสรมดานทกษะ เกษตร หตถศลป 2.ศนย๑ใหบรการเดกและเยาวชน 3.กจกรรมปองกนโรคเอดส๑กลมเดกและเยาวชน 4.จดหา ประสานงาน ผอปถมภ๑ดานการศกษาใหกบเดก 5.ลงพนทพบปะสรางความสมพนธ๑กบเดกเรรอน 6.ฝกทกษะอาชพดานเกษตรและศลปหตถกรรม 7.เปดรานจาหนายผลงานศลปหตถกรรมของเดกเยาวชน ชอราน “ด. เดก” บนทกภาคสนามเพอถอดบทเรยนครขางถนนสอนเดกเรรอน

สมภาษณ๑เชงลก นายอนชน หวลทรง (ครเอก ) 3 เลขาธการมลนธอาสาพฒนาเดก เมอวนท 2 ธนวาคม 255

โครงการทด าเนนการชวยเหลอเดกเรรอน คอ 1.งานภาคสนาม โดยทางมลนธฯไดมโครงการครขางถนน ลงไปพบปะกบเดกเรรอนทวไป ในเขต

เทศบาลนครเชยงใหม ตามตลาด สวนสาธารณะ ศนย๑การคา สถานบนเทงเรงรมย๑ ลงทางานคลกคล ทา

ความรจกกบเดกเรรอน สรางความสมพนธ๑ ใหเกดการยอมรบ ตลอดจนการใหความชวยเหลอกรณเรงดวน โดยการใชกระบวนของทกษะชวตในการลงไปทากจกรรมตางๆ กบกลมเดก จนเดกไดเลงเหนถงทางเลอกทเดกมงหวงไว เชน กลบคนครอบครว เขาเรยน การฝกอาชพ หรอเลอกทจะไปอยกบหนวยงานใดหนวยงานหนง

-เสรมทกษะเรองความรเรองโรคเอดส๑ เรองเพศศกษา โรคยาเสพตด และสทธเดก คณคาของตวเดกเอง ตลอดจนศกยภาพทตองการพฒนาเดกทซอนอย เปนตน

-การจดคายกจกรรมตางๆใหกบเดกเรรอน เชน คายเสรมความรเรองโรคเอดส๑ คายทกษะชวตเดก คายเสรมสรางคณภาพชวตเดกเรรอน เปนตน

-การจดทศนศกษาในกบเดกเรรอน ไดมโอกาสเรยนรโลกกวางมากขน ตลอดจนการนาพาไปศกษาดงานในเรองอาชพ การฝกอาชพ ตลอดจนการเตรยมเดกทจะประกอบอาชพอยางสจรต

2.งานบานเปดส าหรบเดกเรรอน อยใกลวดพวกชาง เปนบานทรองรบเดกเรร อนชวคราว ทกาลงอยในชวงของการตดสนใจวาจะหยดเรรอนหรอจะยงใชชวตเรรอนตอไป บานเปดนเดกเรรอนสามารถเขา-ออกได โดยมอาหารการกน มทอาบนา มทหลบนอนให ในขณะเดยวกนครประจาบานจะเสรมทกษะในการตดสนใจใหกบเดก ในเรองกระบวนการวางแผนในอนาคต

-เสรมกจกรรมเกม ดนตร และงานศลปะเดก ตามความตองการของเดก -เสรมกระบวนการทางทกษะความคดใหกบเดก ในเรองการวางแผนชวต และขนตอนการดาเนน

ชวตของคนแตละคนวามการดาเนนชวตอยางไร ในแตละชวงวยรน เปนการกระตนทอยากใหเดกเขาหยดเลอกทจะเขาบานหรอกลบสครอบครว

-เสรมเรองการอานการเขยน อยางนอยเดกแตละคนสามารถเขยนชอตวเองได และรจกชอของตนเอง

3.งานบานพก และบานพฒนา ส าหรบเดกเรรอน เปนบานทจะรองรบเดกและเยาวชนเรรอน ตอเนองจากงานบานแรกรบและงานภาคสนามอกครงหนง เดกเรรอนสวนใหญทอยบานนตดสนใจทจะยตการเรรอนอยางถาวร เปนบานทพรอมใหการพฒนาเดกทกรปแบบ ตงแต

-บานมปจจย 4 ใหกบเดกทกคน มทพกอาศย ยารกษาโรค การศกษา และกจกรรมภายในบาน -บานเรมมกตกาตางๆในการทจะพฒนาเดก เชน การตนนอน การกนขาว การรกษาความสะอาดใน

บาน การทากจกรรมกบเพอน พดคย แลกเปลยนเรยนรซงกนและกน การปรบแนวความคด การปรบพฤตกรรมของเพอนและเดกทกคน เปนตน

-เดกทอยในบานทกคน ไดมโอกาสเรยนหนงสอ ไปเรยนหนงสอทโรงเรยน หรอบางคนเลอกทจะฝกอาชพตางๆ อยทบาน

-การฝกอาชพ และสงเสรมงานศลปหตถกรรม ดวยการฝกหดการทาผาบาตก การปกผาแบบชนกลมนอย การทาสมดทามอ โดยใหเดกผลตและสงไปจาหนายท ราน “ด.เดก” ทตงอยบรเวณใกลว ดพระสงห๑ดานหนา ซงมกจะมการจดตลาดนดถนนคนเดนในชวงวนหยดเสาร๑-อาทตย๑

-มครทปรกษา ดานจตวทยา และนกสงคมสงเคราะห๑ ใหความรกความอบอนแกเดกทกคนในบาน พรอมกบการเสรมกระบวนการทางความคดและ เนนเรองวางแผนชวตของเดก เนนเรองการศกษา ก ารเรยนรตลอดชวตแกเดกทกคนภายในบาน

-การประสานงานกบฝายทะเบยนราษฎร เรองการสบคน หาเอกสารทางทะเบยนใหกบเดกเรรอน ดอยโอกาส อยางนอยตองทาประวตเดกทกคนอยางชดเจนเพอการยนขอเอกสารในอนาคต

4.โครงการเสรมทกษะ กจกรรมโรคเอดส และโรคเพศสมพ นธ โดยเนนการใหแกนนาของเดกเรรอนทเปนวยรนในการถายทอดกจกรรมยงไปเยาวชนวยรน ดวยกน ทไมใชเดกเรรอน แตเปนกลมทเขาไปเกยวของกบการขายบรการทางเพศ กลมนกเรยน นกศกษา ทอยดวยกนเปนครอบครวตามหอพก หรอตามสถานเรงรมย๑ เปนอกวธการหนงทใหเดกเรรอนวยรนรจก และเหนคณคาของตนเอง และนาความรทตนเองมไปเผยแพรใหกบผอนดวย

-การเอาความผดกบนกทองเทยวทมาซอบรการ หรอลอลวงละเมดเดกชายเรรอน เพราะเวลาพาเดกไปคายทกษะชวตเดก เดกจะเปนผเลาใหฟง พรอมทจะไปเปนพยาน

-การทาเรองการ “ปกปองคมครองเดก” ไมใหมการลอลวง หรอลวงละเมดทางเพศ หรอเดกตกเปนเหยอการคามนษย๑

-การทางานปองกน ,เสรมสรางทกษะชวต ในการปองกนตวเอง จากโรค HIV/ เอดส๑ โดยการแนะนาใหใชถงยางอนามยปองกนเมอมเพศสมพนธ๑ และเนนกระบวนการเรยนรเรองอนามยเจรญพนธ๑

5.โครงการ ศลปหตถกรรมเพอเดกเรรอน แกลลอร “ด.เดก” เกดขนตงแต 2550 เพอรองรบแนวคดในการพงตนเองเพอแกปญหาเดกเรรอนดงกลาว เรมตนดวยการพาเดกและเยาวชนไปศกษาดงานตามสถานทตางๆ เชน ถนนคนเดน หอศลปวฒนธรรม หรอตามแหลงผลต เพอใหเดกไดเรยนร และนามาพดคยแลกเปลยนกน เชญวทยากรมาสอนตามความสนใจของแตละกลม พรอมทงใหฝกฝนจนเกดทกษะ สามารถสรางสรรค๑งานออกมาตามความคดและศกยภาพของเดกแตละคนได

ในชวงแรก เดกยงไมมนใจวาชนงานทผลตจะขายได แตเมอเปดแกลลอร “ด.เดก” ทอาเภอเมอง จงหวดเชยงใหม และมคนมาซอ ประกอบกบทางมลนธฯ มเครอขายตางประเทศ เชน ชมรมกรณา ประเทศญปน จงสงผลงานเดกไปใหทางชมรมชวยจาหนายดวย ทาใหเดกๆเกดกาลงใจ ภมใจทสามารถหารายไดดวยตนเอง โดยแบงรายไดออกเปน 3 สวน คอ 30 % ใหกบเดกโดยตรงตามผลงานของเขา อก 30 % เขากองทนเพอการศกษาและอาชพ สวนทเหลอ 40 % ใชเปนทนหมนเวยนเพอความยงยนของราน สวนกองทนเพอการศกและอาชพนน ยงเปดโอกาสใหเดกเขาไปเปนคณะกรรมการรวมดวย ถาใครอยากไดทนการศกษากตองเขยนจดหมายเขามา ชแจงใหทราบถงเหตผลความตองการ แลวคณะกรรมการกองทนจะรวมกนพจารณาวามความจาเปนจรงหรอไม มากนอยแคไหน สมควรไดรบหรอไม เปนตน หวใจสาคญของโครงการศลปหตถกรรมเพอเดกเรรอน คอการบาบดฟนฟจตใจของเดก ทาใหพวกเขามองเหนคณคาและความสามารถของตวเอง มความคดรเรมสรางสรรค๑ รจกการใหและแลกเปลยน ไมใชคอยรบเพยงอยางเดยว ตลอดจนใชเวลาวางใหเกดประโยชน๑ แทน ทจะฟงซาน คดและทาในลกษณะทสม

เสยงตอไป และเปนเรองทนาทงมากทพบวาเดกบางคนสามารถผลตผลงานศลปะออกมาไดอยางงดงาม เดกเลกบางคนทคดวายงทาไมได กสามารถแกะบลอก หรอมดยอมผาบาตกไดเปนอยางด ความส าเรจในการทางานของมลนธอาสาพฒนาเดก

1.พฒนาเดกเรรอน ในเรองการศกษา การใหองค๑ความร พรอมทจะนาประสบการณ๑ชวตไปเผยแพรใหกบเดกรนใหม และปจจบนเปนเจาหนาทของมลนธ และมแกนนาเยาวชนทสรางความรความเขาใจ โดยเผยแพรความรเหลานไปยงเดกเรรอนรนใหม

2.จากกลม “อาสาพฒนาเดก” ททางานกบเดกเรรอนมาตลอด จนเปนทยอมรบและไดจดทะเบยนเปน “มลนธอาสาพฒนาเดก” หนวยงานภาครฐและองค๑กรพฒนาเอกชนยอมรบในการทางาน

3.งานภาคสนามของมลนธอาสาพฒนาเดก เปนการเรยนรของนสต นกศกษา นกวจย และคณะวชาการจากสถาบนตางๆ ทลงมาศกษาสภาพความเปนจรง

4.เปนมลนธอาสาพฒนาเดก ทใชฐานวชาการทางานควบคกบงานภาคสนาม โดยเฉพาะประเดนเดกเรรอน ดอยโอกาส และเดกกลมเสยงการคามนษย๑

ความภาคภมใจในการทางานของมลนธอาสาพฒนาเดก 1.เดกเรรอนทเคยผานกระบวนการคาย เสรมทกษะชวตเดก สวนใหญมความรความเขาใจ มากขน

และเกดการมสวนรวมของเดก 2.โรงเรยนในสงกด กระทรวงศกษาธการ ไดรบเดกเรรอนเขาเรยนจานวนมากขน 3.หนวยงานของสาธารณสข เชนโรงพยาบาล ศนย๑สาธารณสข ไดใหการดแลเดกเรรอนมากขน

และเดกเรรอนไดรบการรกษา ดแล โดยเฉพาะมการเปลยนแปลงทศนคต ปญหาอปสรรคในการทางานของมลนธอาสาพฒนาเดก 1.เรองงบประมาณในการดาเนนงาน ของมลนธอาสาพฒนาเดก 2.เรองโครงการมบานพกสาหรบเดก เหนวามสวนสาคญมาก แตมลนธฯจะเปดดาเนนการกขน

ตอเมอมงบประมาณกถงจะทา แตถาไมมงบสนบสนนกจาเปนตองปดชวคราว ขนอยกบงบประมาณทไดมา

3.ปญหาเรองยาเสพตด (กาว ยาบา )ในพนท มการระบาดหนกมาก ทาใหเจาหนาทลงไปทางานภาคสนามตองสมเสยงตอความปลอดภยในการทางานกบเดกเรรอน เชน เดกสงยา เปนตน

4.สถานการณ๑เรองโรคเอดส๑ ยงมการแพรระบาดในกลมเดกเรรอนวยรน เดกวยรนทวไป และเดกเรรอนวยรนทเรมเขาสวงจรการขายบรการทางเพศเปนกลมทเสยงมาก จงจาเปนตองมการใหขอมลและพฒนาทกษะในการปองกนตนเองจากเชอโรคเอดส๑ทางเพศสมพนธ๑ เปนตน

ขอเสนอแนะคอนโยบายของรฐ 1.นโยบายมแตปฏบตไมได เขาไมถงตวเดก เชน พระราชบญญตคมครองเดก พ .ศ. 2553 ทตอง

สงเคราะห๑ดแลเดกเรรอน แตเมอสงเขาสถานสงเคราะห๑ ทศนคตของเจาหนาทยง เปนแบบเดม ทาใหเดก

เรรอนอยไมได ตองหนออกมาเรรอนเหมอนเดม และหนวยงานภาครฐเองกตองทางานเชงรกเขาหาเดกดวย เชน การลงเยยมเยยนเดกตามพนทตางๆ หรอการลงพนทรวมกบองค๑กรพฒนาเอกชน เปนตน

2.กรอบแนวความคดเกยวกบเดกเรรอนแบบเด มยงแคบเกนไป โดยเฉพาะเรองชวงอายของเดกเรรอน เปนชวงวยรนเพมมากขน ซงมจานวนมากและตองอาศยกลไกในการชวยเหลอ ถาปลอยไปจะเปนปญหาในอนาคตกบสงคม

3.การทางานชวยเหลอเดกเรรอน มความจาเปนทตองมการสรางเครอขายในการทางานรวมกน ทงหนวยงานระดบชมชน จงหวด และระดบประเทศ และตองมการเปดใจเขาหากน ใหคานงถงผลประโยชน๑ของเดกเปนตวตง และแตละหนวยงานจะเออการทางานอยางไร

สมภาษณเชงลก นางสาวนชนารถ บญคง ผจดการโครงการมตรขางถนน มลนธอาสาพฒนาเดก โครงการมตรขางถนน จงหวดเชยงราย เปนอกโครงการหนงทไดขยายไปยงตนทางของเดกและ

ครอบครว เปนโครงการทเกดขนจากแนวคดทตองการสกดเดกเรรอน ขอทาน จากแนวตะเขบชายแดน อาเภอแมสาย จงหวดเชยงราย ซงถอเปนตนทาง ไมใหเขาไปเรรอน ขายบรการทางเพศ หรอเปนกล มเสยงตดยาเสพตด ในพนทจงหวดเชยงใหม การดาเนนงานในชวงแรก จงเนนไปทการชวยเหลอ คมครอง กลมเดกเรรอน โดยใชรปแบบการสงเจาหนาท หรอพเลยง ทมประสบการณ๑ ลงพนทเขาไปพดคยกบเดก เพอใหการชวยเหลอเบองตน เชน ปฐมพยาบาลเม อบาดเจบ พรอมทงสรางความไววางใจ เปนการปทางชวยเหลอ และแกไขปญหาเดกกลมนในระยายาว เมอดาเนนกจกรรมไดระยะหนง กพบรากเหงาของ ปญหาเดกเรรอนขอทาน มาจากปญหาดานสทธมนษยชน เดกไรสญชาต จงไมไดรบสทธขนพนฐาน ทงในฝงไทยและฝงพมา พอโตขนกมเอเยนต๑มาซอตวไปทางานตามสถานบรการตางๆ ซงมธรกจคาประเวณแอบแฝง ขณะทแมซงเปนผพาเดกมาขอทาน กขาดความรเรองสทธเดก และสทธมนษยชน มคานยมในการผลตลกเพอใชแรงงาน ทงในชวตประจาวน กมกจะถกสามทตดยาเสพตด ทาทารณกรรมตวเองและลกอยเสมอ ทางโครงการฯ จงดาเนนงานเพอปองกนและแกไขปญหาดงกลาว โดยจดตง

1.ศนย๑บรการเดกและเยาวชน (Drop in Center) เพอเปนพนทปลอดภยสาหรบเดกและแม โดยจะเปนทพกพง อาบนา รบประทานอาหาร พกผอน เลนเกม มพเลยงคอยใหคาแนะนาปรกษา ฝกทกษะชวตแกเดก สวนแมจะมการฝกอาชพ เพอใหเกดรายไดทดแทนการขอทาน ถอเปนการสรางความภาคภมใจ และมองเหนคณคาชวตอกแนวทางหนง

2.บานพกฟนฟเดก ทอาเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย ไวรองรบเดกและเยาวชนเรรอน ดอยโอกาส ซงกจกรรมในบานพก จะมการบาบดฟนฟเดกทถกละเมด ทงดานรางกาย จตใจ รวมทงสงเสรมใหมการเรยนหนงสอตงแตระดบอนบาล ชนมธยมศกษาตอนปลาย และฝกอาชพ เชน งานศลปหตถกรรม และงานเกษตร ควบคกนไป

-เดกทกคนทอยในบานพกฟนฟเดก ตองไดรบการศกษาทงในระบบและนอกระบบการศกษาและตามอธยาศย

-ฝกอาชพภายในบาน เพอลดคาใชจาย เชน ฝกเดกใหทานายาลางจาน ผงซกฟอก ยาสระผมเอง หรอทาการเกษตรเพอมาเปนอาหารใหเดก เชน การเลยงไก เลยงหม ปลกกลวย ปลกผกปลอดสารพษ โดยใหเดกนาผลผลตมาจาหนายในรปแบบของสหกรณ๑ และทางโครงการเอาเงนบรจาคมาซอสนคาจากเดก เปนตน

-การพฒนาเดกใหมกระบวนการคด และการเสรมทกษะใหเดกมสวนรวมในการเปนเจาของบานรวมกนทกคน และทนกคอบานของพวกเขาอกหลงหนงเหมอนกน เปนบานท พวกเขาไดออกแบบในการจดสรรกจกรรมภายในบานทงหมด เชน มการประชมในบานทกสปดาห๑ ใหเปนบานปลอดความรนแรง

-คนทางานของโครงการมตรขางถนน สวนมากเตบโตมาจากเดกทโครงการเคยใหความชวยเหลอมากอน จงจาเปนทตองพฒนาแนวความคดของพวกเขาทกคน เนนเรอง ความรก อยกบเดกได เลนกบเดก เนนความเขาใจ และใหอภยเดก ควบคมอารมณ๑ตนเองไดด

เปาหมายของโครงการ 1.เพอชวยเหลอปกปอง คมครอง เดกเรรอน ดอยโอกาส ใหไดรบสทธขนพนฐาน 2.เพอพฒนาคณภาพชวต สรางโอกาสการเรยนรใหแกเดกเรรอน ดอยโ อกาสตามแนวตะเขบ

ชายแดน 3.เพอใหเดกเรรอน ดอยโอกาส ตระหนกถงคณคาของชวต และมความภาคภมใจในตวเอง 4.เพอปองกนเดกเรรอน ดอยโอกาส จากการถกแสวงหาผลประโยชน๑ ทางเพศ หรอถกชกจงใหคา

และเสพยาเสพตด ความส าเรจของโครงการมตรขางถนน ดานปรมาณ -แตละเดอนจะมเดกและเยาวชนเรรอน ดอยโอกาส เขารบบรการทศนย๑บรการเดกและเยาวชน

จานวน 30-80 คน -ปจจบนมเดกและเยาวชน ททางโครงการมตรครขางถนนสงตอมายงบานพกฟนฟเดก 150 คน ใน

จานวนน เปนเดกเรรอน ขอทาน 70 คน เดกถกลวงละเมดทางเพศ ประมาณ 20 คน เปนเดกในกลมเสยงถกคามนษย๑ประมาณ 30 คน และเดกทถกพอแมขาย 8 คน

ดานคณภาพ -เดกและเยาวชนเรรอน ดอยโอกาส ไดรบสทธในการคมครอง เกดทกษะชวต มโอกาสในการศกษา

และพฒนาตนเอง ตระหนกถงคณคาของชวต และกลบสครอบครว โดยไมออกมาเรรอนอก -ลดจานวนเดกและเยาวชน ทเปนกลมเสยงในธรกจทางเพศ และเกยวของกบยาเสพตด -จานวนเดกเรรอนบนทองถนน ในเขต อาเภอแมสาย จงหวดเชยงราย ลดลง จากเดมในชวงเรมตน

โครงการฯ พบประมาณ 300 คน ปจจบนเหลอแค 30% ทยงเรรอน -เดกทถกลวงละเมดสทธ หรอลวงละเมดทางเพศ มทพงพง และบาบดฟนฟทงทางรางกาย และ

จตใจ

-ปรมาณเดกเรรอน ดอยโอกาส จากพนทตะเขบชายแดนดานอาเภอแมสาย จงหวดเชยงราย เคลอนยายสจงหวดเชยงใหม ลดลงอยางเหนไดชด โดยตลอดชวง 8 ป ตงแตเรมโครงการ มเดกจากพนท อาเภอแมสาย หลดเขาไปเรรอนในจงหวดเชยงใหม ไมถง 10 ราย

-กลมมารดาเดกเรรอน ขอทาน เกดความภาคภมใจในตวเอง และตระหนกถงสทธความเทาเทยมระหวางชาย-หญง นาไปสการปกปองคมครองลกใหปลอดภยจากการลวงละเมดดานตางๆ มากขน

-เกดเครอขายพนธมตร ในการทางาน เชน องค๑กรปกครองสวนทองถน และหนวยงานทงภาครฐ และเอกชน ททางานเกยวของกบเดกและเยาวชน

เงอนไขความส าเรจ -เจาหนาท และทมพเลยง ผานการอบรม และมประสบการณ๑ทางาน โดยพเลยงสวนหนง มาจาก

เยาวชนเรรอน ดอยโอกาส ทไดรบการชวยเหลอฟนฟ จนสามารถพฒนาตนเองใหเกดความเขมแขง พรอมทจะชวยเหลอเดกรนนองตอไป

-คนทางาน ทาดวยใจ และพรอมจะทมเทกบงานอยางเตมท -เดกเรรอน ดอยโอกาส และมารดา เกดความไวเนอเชอใจ และใหความรวมมอในการดาเ นน

กจกรรมของโครงการ -การเผยแพร และใหความรเรองสทธเดก แกองค๑กรตางๆ ทงภาครฐและเอกชน ในพนททางาน ทา

ใหหนวยงานททาหนาทดานปองปราม เชน ตารวจ ใหความรวมมอในการทางานของโครงการมากขน บทสงเคราะหความรจากโครงการ -สทธเดก และสทธมนษย ชน สาหรบคนชายแดน ยงเปนสงทจบตองไมได เปนแครางหรอต๏กตา

เทานน ทาใหการชวยเหลอ และแกไขปญหาเดกเรรอน ดอยโอกาส เปนไปไดดวยความยากลาบาก -การเปดเผยปญหาเดกสสาธารณชน มกจะทาใหเดกถกกดขขมเหง จากเจาหนาทของรฐทอยตาม

แนวตะเขบชายแดนทง 2 ฝงมากขน -บทลงโทษการคามนษย๑ในประเทศไทย ยงออนแอ ทาใหขบวน การคามนษย๑ไมเกรงกลว หรอเขด

ขยาด -รฐบาลไทยเนนแกไขปญหาเกยวกบเดกและเยาวชนไมถกจด เพราะมงปราบปราม จบกมปลายทาง

มากกวาเขามาปองกน หรอสกดทตนทาง -รฐบาลควรใหมการสารวจเดกเรรอนทไมไดสญชาต โดยรวมมอกบองค๑กรพฒนาเอกชนท

เกยวของ แลวจดทาระเบยบประวต เพอนาไปสการใหเอกสารใดๆ ใหเดกมตวตนในสงคม และพรอมทจะไดรบการพฒนา เตบโตเปนประชากรทมคณภาพของประเทศ

-หากไมมการชวยเหลอ และปองกนปญหาเดก และเยาวชน ตามแนวตะเขบชายแดนอยางจรงจง ปญหาโรคเอดส๑ จะกลบมาระบาดหนกอกครง

ความส าเรจของโครงการมตรขางถนน 1.เปนโครงการทแกไขปญหาเดกเรรอนทตนทาง และตะเขบชายแดน

2.เปนโครงการทสามารถเนนกระบวนการพงตนเองของเดกๆ โดยให เดกไดมสวนรวม ปฏบตตนเหมอนอยกบบาน ในการชวยเหลอดแล ทกอยางภายในบานดวยกน เนนกระบวนการสรางความรก ความอบอนในบานอยางชดเจน

3.เดกเรรอน และแม ทเคยถกสามทาราย ทกครอบครวสามารถยนไดดวยตนเอง และพรอมทจะถายทอดประสบการณ๑ใหกบคนอนๆ

ความภมใจในการทางานของโครงการมตรขางถนน 1.การทไดมโอกาสทางานทแมสาย ตรงน เปน “ชายแดน ” จะบอกวาหนกกหนกแตทาแลว เรา

สามารถ “ดกเดกได” จากตนทาง เหนไดชด อยางนอยเดกถงมอหนวยงานแลว โครงการฯสามารถชวยเหลอเดกใหรอดได

2.ไดเหนเดกทโครงการฯชวยเหลอมาเตบโต และมพฒนาการดขน สามารถชวยเหลอตนเองและนองๆ รนตอไปได และทสาคญเขาไดสทธเหมอนเดกคนอนๆ มตวตน มทยนในสงคม

ปญหาอปสรรคในการทางานของโครงการมตรขางถนน มลนอาสาพฒนาเดก 1.เรองแนวความคดของหนวยงานของภาครฐ ตดกรอบมากเกนไป กฎหมายหรอพระราชบญญต

คมครองเดก พ.ศ.2546 ยงไมเออในการพฒนาเดก หรอใหโอกาสแกเดกตามพระราชบญญต และสงทสาคญคอการใชกฎระเบยบมาตรฐานขนตาในการดแลเดกกบโครงการฯหรอกลมบคคลทอยากชวยเหลอ

2.ทศนคตของครในโรงเรยนกบเดกเรรอน เดกทถกลวงละเมดทางเพศ หรอกลมเดกทเสยงตอการคามนษย๑ มองเดกไมดเลย และไมใหโอกาสแกเดกดวย ซงเปนสวนหนงททาใหเดกไมอยากไปเรยนหนงสอ หรอปฏเสธในการเรยนร

3.เรองการบรหารจดการ ของโครงการฯ ผจดการเองสวนมากเปนนกปฏบตทาใหงานบรหารเองบางอยางขดของไป เชน การประสานหาทน งบประมาณ เปนตน

ขอเสนอแนะของโครงการมตรครขางถนน มลนธอาสาพฒนาเดกนโยบายตอรฐ 1.การทางานของคนในองค๑กรพฒนาเอกชน จะทาอยางไรใหเปนมออาชพ ในก ารดแลพฒนาเดก

อยางมองค๑ความร และเปนผเชยวชาญในการจดการปญหาใหเดก 2.สรางเวทใหเดกเรรอน ดอยโอกาส ไดมการพบปะกนทงประเทศ เชน งานจดนทรรศการ จดคาย

เดกเสรมทกษะ งานแสดงผลตภณฑ๑ฝมอของเดก ตลาดนดความสามารถของเดกเรรอน 3.เรองนโยบายเรองสทธเดก ควรตองมการกาหนดใหชดเจนเดกทกคนตองเรยนรเรองสทธเดก และ

หนาทของพวกเราควบคในการเรยนในโรงเรยนดวย 4.การปลกฝงจตวญญาณในการทางาน จาเปนอยางยงทตองมการอบรมเผยแพร กระตนใหกบ

คนงานอยางตอเนอง 5.งานวจยเปนสวนทจาเปนในการทางานภาคสนามดวย เพอมการเกบขอมลอยางเปนระบบ และ

เสรมการทางานภาคสนามดวย ตลอดจนเจาหนาทขององค๑กรพฒนาเอกชนตองมการปรบเปลยนกระบวนการทางานเสรมงานวชาการ

บทท 4 สงทคนพบจากการถอดบทเรยนและนโยบาย

จากการดาเนนโครงการ “ถอดบทเรยนชวยเหลอเดกเรรอน : ในกรณของครขางถนนและบานพกสาหรบเดก เดกเรรอนไดมการเปลยนแปลง สงทคนผลจากการถอดบทเรยน 1.การเปลยนวถชวตของเดกเรรอน จากการลงพนท จานวน 15 หนวยงาน 27 พนท วถชวตของเดกเรรอนมการเปลยนแปลงไปจากเดมมาก หลายประการดวยกนคอ 1.1 ความหมายของเดกเรรอน คอ เดกทไมอยเปนหลกแหลง อาศยหลบนอนตามทสาธารณะ หรอบางคนอาจมครอบครวอยแตไมตองการอยกบครอบครว หรอบางคนเชาบานอยกนเปนกลมตามชมชน เมอไมมรายได กจะออกมาทองถนนเพอประกอบอาชพ เชน ขอทาน การเชคกระจกรถ การขายพวงมาลย การรบจาง การขายบรการทางเพศ เขาไปเกยวของกบอาชญากรรม คาขายยาเสพตด เปนตน 1.2 เดกเรรอน : จดหกเหในการออกมาใชชวตเรรอน 1.2.1 ปจจยท 1 ปจจยดานเศรษฐกจ จากการ ลงไปถอดบทเรยนหนวยงานททางานชวยเหลอเดกเรรอนทงหนวยงานองค๑กรพฒนาเอกชน และหนวยงานของรฐ พบ วาปญหาสวนใหญมาจากปญหาครอบครว ไมวาจะเปนการหยารางของพอแม การใชความรนแรง การทะเลาะกน การแตงงานใหมข องพอแมฯลฯ ปญหาตางๆเหลาน ตางสรางความกดดนใหเดก ดงความสนใจของพอแมไปจากตวเดก ทาใหเดกขาดความรกความอบอนเดกจงตองออกมาเรรอน เพอใหพนจากสภาพความอดอดดงกลาว จงตองยอมรบวาปญหาครอบครวเปนปญหาททาใหเดกออกมาเรรอนปญหาหนง ครอบครวทไมตอง การลกมจานวนมาก หรอบางครอบครวใชแรงงานเดก บงคบใหเดกขอทาน ขายเรยงเบอร๑ ขายดอกไม ขายพล ขายของทระลก ขายยาเสพตด ขดรองเทา รบจางขนของระหวางชายแดน เขญรถ รบจางถอรมใหกบนกทองเทยว รบจางถายรปกบนกทองเทยว เปนต น (พบเปนกลมชนกลมนอย จงหวดเชยงใหม ,จงหวดเชยงราย จงหวดภเกต จงหวดสงขลา และจงหวดสระแกว ) สาหรบกรงเทพมหานคร จะมเดกเรรอนชวคราว ทเรขายพวงมาลยดอกไมตามสแยก เชดกระจกรถยนต๑ และเดกเรรอนวยรนจะเขาไปเกยวของกบการขายบรการทางเพศ 1.2.2 ปญหาจากตวเดกเอง เดกเรรอนบางคนเรมเขา วยรนกาลงอยากรอยากเหน และอยากลอง ตองการความเปนอสระ ตองการหาประสบการณ๑แปลกๆใหมๆ ชอบฝาฝนกฎเกณฑ๑ระเบยบตางๆ รวมทงตองการมกลม มพวกพองเพราะการมพวกพองเปนวถใหเดกไดรบตอบสนองความต องการหลายประการ เชน ความรสกอบอนใจ การไดรบการยกยอง ความรสกวามผเขาใจตน รวมทกข๑รวมสขกบตน จงเปนผลใหเดกเลอกใชชวตอยนอกบานกบเพอนมากกวาอยกบพอแมและรสกวาถกบงคบใหทาสงตางๆตามความตองการของพอแม และสงแวดลอมภายนอกทดงเดกเขาสอบายมข เชน การเลนเกม ปจจบนเดกเรรอนบาง

คนนอนกนในรานเกมเลยกม เงนทหามาไดหมดไปกบการเลนเกม พบมากในจงหวดอดรธาน ขอนแกน เชยงใหม เชยงราย ชลบร ภเกต และกรงเทพมหานคร 1.2.3 ปญหาจากโรงเรยน หรอออกมาจากสถานสงเคราะห๑ หรอจากหนวยงานองค๑กรพฒนาเอกชน ปญหาจากโรงเรยนเปนตวผลกดนใหออกมาเรรอนดวย โดยเดกกลาววา บางครงถกครลงโทษโดยไมมเหตผล ถกทาใหไดรบความอบอายทโรงเรยน ถกประณามวาเปนเดกไมด เปนคนเลว ทาใหเดกตองการเปนคนเลวไปจรงๆ ไมสมควรทจะเรยนหนงสอ หรออยบานอกตอไป จงเปนเหตใหเดกหนออกมาเรรอน และมเดกบางคนทหนออกมาจากสถานสงเคราะห๑ ซงเดกตองการมาใชชวตอสระบนทองถนน ไมมการบงคบ ไมตองการอยในกฎเกณฑ๑ หรอระเบยบ และมเดกบางคนออกจากมลนธหรอหนวยงานองค๑กรพฒนาเอกชน เพราะทาผดระเบยบของหนวยงาน 1.2.4 ครอบครวไมพรอม และเกดความรนแรงในครอบครว บางครงทเดกออกมาจากครอบครวดงเดมของตนเองมาจากการใชความรนแรงของคนในครอบครวเองหรอการใชคาพดทดดาหยาบคาย ทาใหเดกคดวาพอแมไมรกไมสนใจ เปนสวนเกนของครอบครว จงอยากออกมาใชชวตภายนอก หรอบางคน ครอบครวกสงผลกระทบใหเดกหนออกมา - ครอบครวแตกแยกเพราะความยากจน พอแมไปหางานทา ทงเดกไวกบญาต บางครอบครวพอแมของเดกไมเคยสงเงนคาเลยงดกลบไปเลย ทาใหเกดการอตคด อาหารการกน เงนไมมเลยงดลกหลาน และสงผลกระทบกบเดกทอยในบาน - ครอบครวไมพรอมทจะมลก เมอมลกแลวนาไปฝากคนอนเลยงหรอบางคนทงไปเลย เปนลกของโสเภณ หรอหมดนวด ทถกทงไวกบญาต หรอผรบจางเลยง - ครอบครวหยาราง มการทะเลาะ หรอบางครอบครวมพอหรอแมทมครอบครวใหม เมอเดกไมอยดวยเดกกลายเปนสวนเกนของครอบครวใหม หรอบางครอบครวพอไมยอมทางาน เจบปวยเรอรง บางครอบครวพอเมาอาละวาด ดรายทารายเมยกบลก จนเดกทนอยไมไดตองออกมาใชชวตบนถนน - ครอบครวฐานะปานกลาง ททาใหเดกออกมาเรรอนไดเพราะพอแมตางมงมนทางานมากเกนไป จนไมมเวลาใหกบลก หรอบางครอบครวกเขมงวดกบลกมากเกนไป ทาใหเดกเกดความเบอหนาย ไมมความสข คดเพอนพงยาเสพตดประชดชวตโดยใชชวตบนทองถนน - เดกบางคนเปนภาระของครอบครว ครอบครวพยายามไลใหออกจากบาน หรอเดกทถกบงคบหรอสนบสนนใหออกมาเลยงชพดวยตนเอง เพอไมใหเปนภาระของครอบครว - ครอบครวซงเปนครอบครวเรรอนอยแลว เมอมลกออกมากใชแรงงานของลกใหขายของ ขอทาน หรอขายดอกไม เมอเดกโตทจะเลยงตนเองได เดกเรรอนเหลานจะมาอยกบเพอนแลวหารายเลยงตนดวยวธการตางๆ 1.2.5สาเหตอนททาใหเปนเดกเรรอน เชน การพลดหลงจากพอแม ถกลอลวง ถกชกจงมาทางานกลายเปนแรงงานเดก หรอบางคนถกสงเรอประมง หรอบงคบใหขอทาน หรอคมแก๏งค๑ขอทาน เปนตน

1.3 อาชพของเดกเรรอนทสามารถดารงชวต

1.3.1 เดกขอทาน เกบขยะขาย ขายเรยงเบอร๑ สวนมากเปนเดกเรรอนทอายนอย สวนมากเรรอนมาพรอมครอบครว เดกเหลานจะใชการขอทาน และเก บขยะ เปนกา รหารายไดเลยงครอบคร วทางานพรอมกบครอบครว สวนมากจะเปนครอบครวเรรอนทงครอบครว

1.3.2 เดกขายดอกไม ขายพวงมาลย ขายพล เขนรถรบจางขนของระหวางชายแดน รบจางกางรมใหนกทองเทยว รบจางถายรปกบนกทองเทยว สวนมากเปนเดกเรรอนทพอแมใชเดกมาขาย พบมากในจงหวดเชยงใหม เชยงราย ภเกต

1.3.3 เดกเรรอนขายบรการทางเพศ เดกเรรอนทเขาสการขายบรการทางเพศ เรมเปนเรรอนวยรน ทสามารถขายตวได มการแตงตวทสะอาด สวนมากคนทตองการ เปนชาวตางชาต และชายไทย เดกเรรอนชายเรมทเขาสบรการทางเพศ เพราะการทางานสบาย ไ ดเงนจานวนมาก และตองการไดเงนมาดแลเพอนเพอใหเปนทยอมรบของกลมเพอน หรอบางคนหาเงนมาเพอดแลครอบครวของตนเอง สวนมากไมมการปองกนเอดส๑และโรคตดตอทางเพศสมพนธ๑ 1.4 เดกเรรอนทเกยวของกบอาชญากรรม เดกเรรอนทโตเปนวยรน จะทาง านหาอาชพทเปนหลกแหลงนนไมม บางคนเขาไปเกยวของกบการขายยาเสพตด เปนตวแทนสงยา หรอเกยวของกบการลกทรพย๑ ปลน ขโมย และการขายซดเถอน สนคาเถอน เดกเรรอนวยรนสวนมากเขา- ออก สถานพนจและคมครองเดกในแตละจงหวด คนละหลายครง ในขณะนทพบเดกกลมน ทจงหวดอดรธาน ขอนแกน สะพานพทธ และสวนลมพน เปนตน 1.5.เดกกบยาเสพตด การดมกาว เปนสวนใหญ ของ สารเสพตด เดกเรรอนสวนใหญเคยมประสบการณ๑การใชยาเสพตด ทงกาว ยาบา กญชา หรอ แมกระทง เฮโรอน มากอนทจะทาอาชพ น ทงโดยเพอนชกชวน และ ความอยากลองของตนเอง ทงๆ ทเดกทราบถงผลรายของสารเสพตดเปนอยางด และเมอไดทาอาชพน เดกทกคนพงพายาเสพตด ซงตามคาบอกเลาของเดกบอกวา เวลาดมกาวจะมอาการดงดาว คอเขามองเหนหนาแมอยบนดาวดวงนน จงเออมมอควาใหแมมาอยใกลๆ

1.6 เดกกบความเจบปวย 1.6.1.เดกเรรอนทปวย โรคผวหนง สภาพรางกายออนแอ มแผลพพองเตมตว หรอบางครงยงกกดเตมตวไปหมด 1.6.2.เดกทปวยเปนโรคทางเดนหายใจ บางคนเปนหวดตลอดป เพราะสภาพทนอนสกปรกมาก หรอไมไดทาความสะอาดเลย แมแตหองนอน ทเคยซกหวนอนกเชนกน 1.6.3..เดกเปนโรคเอดส๑ ทมจานวนเพมมากขน ในชวง 4-5 ป น เกดจากการขา ยบรการทางเพศ และเกดจากการสาสอนทางเพศกนเอง ระหวาง เดกวยรน และบางคนตดมาจากการไปขายบรการทางเพศใหกบชาวตางชาต หรอคนไทยดวยกนเอง กรณศกษา ทเดกเรรอนมการเปลยนคนอนบอยมากคอ พนทสวนลมพน พนทสะพานพทธ จงหวดเชยงใหม ภเกต พทยา เปนตน

1.7 วฒนธรรมการกนอย อาหารการกน เรองอาหารการกนนจากการศกษาเรองความแตกตางเรองของอาหารการกน โดยเดกบางรายจะกนอาหารดๆ เมอ ตนมเงนมาก แตเมอมเงนนอยกสามารถกนของราคา

ถกๆได หรอ ถาบางครงเดกไมมเงนตดกระเปาเลย เดกจะใชวธขอเงนจากเพอนหรอคนทรจกมาซออาหารกน

1.8 สถานทอยอาศยของเดกเรรอน 1.8.1.ครอบครว เดกเลก สวนมากจะนอนตามทสวนสาธารณะ เชน พนทสนามหลวง สถานทพกอาศย เดกเรรอนไมไดใหความสาคญกบทพกอาศยเลย เนองจากสามารถอยทไหนกได เดกบางคนพดไดเตมปากวา สวนลมพน คอบานของผม เดกเรรอนแทบจะไมใหความสาคญกบอปกรณ๑เครองนอนเลย เดกสามารถลมตวลงนอนไดทกสถานท ไมวาทนนจะมทนอน หรอ ผาหม หรอไม บางครงเดกจะใชศนย๑สรางโอกาสเดกเปนทนอนในตอนกลางวน และไปทางานในตอนกลางคน 1.8.2.เดกวยรนทโตขน จะเชาบานอยรวมกน 5-6 คน ตอ 1 หองเชา คาเชาคนละ 50 บาท หรอเชาเปนรายเดอนแลวใชเฉลยคาใชจายของเดกแตละคน กลมนจะมความรสกวามบาน เวลาไปทากจกรรมทไหนมากจะพดวาไดกลบบานแลวนะ แตสภาพบานพกไมมการจดการใหสะอาด เปนแคทหลบนอนชวคราว เทานน เปนเพยงทซกหวนอน 1.9 การใชจายเงน ถงแมเดกได เงนจากการทางานเปนจานวนมาก แตเดกยงคงใชชวตเรรอนตามเดม อยอาศยแบบเดม แตงกายแบบเดม ทงๆ ทเดกนาจะมเงนเกบเพอใชจายความสบายใหแกตนเอง ไมวาจะเปนเรองทอยอาศย อาหารการกน หรอ การแตงกาย แตจากการศกษาพบวา เดกหมดเงนไปกบการ เทยว การเลยงเพอน สารเสพตด การพนน และการเลนเกม เดกไมรจกการออมเงนเพราะเดกคดแควาวนน วนพรงนเปนอยางมาก เพราะเขาคดวาอยางไรเขากไดเงนจากการทางานอยเรอยๆ ฉะนนจงไมจาเปนตองออมเงนไวนนเอง

1.10 การเทยว การพกผอน ในเรองของการเทยวเดกเรรอน แบงเปน 3 ลกษณะ คอ 1.10.1.เดกทใชเงนของตนเองในการเทยว เมอเดกทางานไดเงนมาในแตละคน เดกจะนาเงนนนไปใชจายในหลายๆ สง รวมทงการเทยวดวย โดยสถานทเทยวนนสวนใหญจะเปน เธค ผบตางๆ ซงเดกใหเหตผลวา สนกด และเดกจะมการไปเทยวตางจงหวดบางเปนครงคราว ในสถานทใกลๆ เชน พทยา 1.10.2.เดกไปเทยวกบลกคา ไปเทยวในลกษณะนไมตองใชเงนของตวเอง การไปตามทตางๆ พรอมกบลกคา สาหรบเดกถอวาเปนการไปเทยว ซงสถานทไปเทยวกมหลายแหง ทงตางจงหวด ไดแก เชยงใหม เชยงราย กรงเทพมหานคร ภเกต พทยา เปนตน และสถานทหรหรา ตางๆ เชน ตกใบหยก ภตตาคารตางๆ หางสรรพสนคา สยามพารากอน เปนตน 1.10.3.เดกไปเทยวกบคร เดกสวนใหญทรจกคร และคนเคยกบครแลว ครจะพาไปเทยวตามสถานทตางๆ เชน ทะเล นาตก สวนสตว๑ พพธภณฑ๑ เขาคายเขาใหญ คายนาตกเอราวณ กาญจนบร เปนตน

1.2 ทศนคตและความสมพนธตอสงคมรอบขาง

1.2.1 ทศนคตตอความรสกตอตนเอง โดยสวนใหญเดกจะมความรสกดานลบกบตวเอง มกจะประณามตวเองอยบอยครงสงเกตจากคาพดทพดออกมา เชน ผมมนไมด ผมมนเลว แตบางคนกมความรสก

เฉยๆ กบตวเอง เพราะไมเคยไดมองดหรอสารวจความรสกตวเองเลย รสกตอยตา บางรายคดวาตนเองเปนคนชนลางของสงคม เพราะรวาตนเองถกเรยกวา คนจรจด คนเรรอน แตทแนนอนกคอ เด กไมรถงพลงและศกยภาพของตนเองเลย เดกแทบไมรวาตนเองมความสามารถทจะทาสงใดไดบางเนองจากขาดผแนะนา ทจะทาใหเดกไดมพฒนาการตามวยอยางถกตอง 1.2.2 ทศนคต ความรสก และความสมพนธ๑กบครอบครว ครอบครวของเดกสวนใหญลมสลายหรอแตกแยกออกไป จงทาใหเดกรสกไมดตางๆ นานา เดกรสกวาตวเองไมผกพนกบครอบครวมากนก เดกคดวาตวเองเปนสวนเกนของครอบครว บางรายททะเลาะกบแม รสกวาแมไมรก บางรายคดวาตวเองไมมความสาคญอะไรตอครอบครวเลย ไมวาจะหายไปยงไง กไมมใครคดทจะตามหาเดกไมมความคดกลบไปสครอบครวเลย เพราะเดกคดวาการอยนอกบานสามารถตอบสนองความตองการของตนไดมากกวาและความรสกการอยกบเพอนนน รสกอบอนมากกวาการอยกบครอบครวทลมสลาย

1.2.3ทศนคต ความรสก และความสมพนธ๑กบกลมเพอน - กลมเพอนททางานอาชพเดยวกน กบเพอนกลมน จะมความสมพนธ๑กนแบบผวเผ น ในลกษณะเพอนรวมงาน จะพดค ยเฉพาะเรองงาน และไมผกผนกนในเชงลก เดกมทศนคต ตอเพอนกลมนเพยงแคเปนเพอนกน แตอยางไรกตามเดกกยงคบกนอย เนองจากวงการอาชพเดยวกน ยงคงพบเหนกนตลอดเวลา - เพอนท กน อย หลบนอนดวยกน กบเพอนกลมนเดกจะใหความสนทสนม พดคยมากกวา มอะไรจะแบงปนกน ไมวาจะเปนเงนหรออาหารและจะอาศย กน อย หลบนอนดวยกน มความสมพนธ๑กนในเชงลก ชวยเหลอเกอกลกน ซงสวนใหญแลวเพอนในกลมนของเดกจะมอาชพทแตกตางกนออกไป ซงเดกเหลานจะไมมความรงเกยจกน - ทศนคต ความรสก และความสมพนธ๑สงคมเดกสวนใหญมกบอกวาตนเฉยชากบสงคม เพราะตนเองสามารถดารงชวตอยไดโดยลาพงและสงคมไมเคยชวยเหลอเกอกลอะไรกบตวเอง แต ในบางรายกบอกวารสกสะเทอนใจบางเวลาทถกคนรอบขางดถก เหยยดหยาม ทงวาจา ทเรยกพวกตนวา เดกเรรอน เดกจรจด และทงทางรางกาย โดยการทากรยาทาทาง แสดงความรงเกยจ ดถก ทาใหเดกแสดงพฤตกรรมโตตอบ ดวยการใชคาพดหรอคาดาทหยาบคายตางๆ รวมถงการทาพฤตกรรมกาวราว เชน การกระแทกสงของ การตะโกนดา - ทศนคต ความรสกตอการศกษาและโรงเรยน เดกทกคนยอมรบวาการศกษามความสาคญกบการดารงชวต คอ มองเหนวาการไดรบการศกษาจะทาใหตวเองสามารถนาวชาความรตางๆไปทางานทดกวาน หรอมชวตทดกวาน แตเดกสวนใหญไมคดทจะกลบมาเรยนหนงสออก ท งๆทมคนคอยใหโอกาส โดยใหเหตผลวา ตวเองหวไมด เปนคนเกเร ทงนอาจเปนเพราะเดกหางหายจากการเรยนมานานมาก จนไมคดวาตวเองจะกลบไปเรยนไดอก - ทศนคต ความรสก ตอสถานสงเคราะห๑จากการทเดกบางสวนไดเคยเขาไปอยในสถานสงเคราะห๑แลวนน สวนใหญทศนคตดานลบ ไมตองการเขาไปอยในสถานสงเคราะห๑ แมวาจะมสวสดการหลายๆสง

ตอบสนองความตองการของเดกได โดยเดกมองวาสถานสงเคราะห๑มกฎเกณฑ๑มากเกนไป ไมมอสระ บางคนมองวาเจาหนาทในสถานสงเคราะห๑เขมงวดเกนไป รวมทงไมอยากอยรวมกบกลมคนแปลกหนามากๆ เพราะเดกรสกวนวาย จนมการทะเลาะกนบอยครง ในทสดเดกเลยหนออกมา เพราะทนความอดอดไมไหว

-ทศนคต ความรสกทางเพศ และการบรการทางเพศ เดกมความสมพนธ๑ทางเพศกบคนรกของตนเองในดานบวก โดยเ ดกสวนใหญจะมประสบการณ๑ทางเพศกบคนรกของตนเองกอนมาทาอาชพขายบรการทงนน สวนทางดานการขายบรการทางเพศนน กอนทเดกจะเขาสอาชพนจะรสกวาอาชพนนาอาย ไมเปนทยอมรบของสงคม ไมกลาทจะทา แตเพราะความจาเปนบางประการ จงยอมทาอาชพน บางคนบอกวาอาชพนเปนงานงาย ไมเหนอยและไดเงนมางายๆ บางรายอาจบอกวาททางานนเพราะวาอยากมเงนไปซอของแพงๆ มยหอ เหมอนกบของคนอนบาง จงไดตดสนใจขายบรการ - ทศนคต ความรสก และความสมพนธ๑กบตารวจ เดกกบตารวจมความสมพนธ๑กนคอนขางค นเคยกนพอสมควร มการเผชญหนากนบอยๆ เดกมความรสกไมดก บตารวจ เนองจากมตารวจบางคนมาไถเงนจากพวกเขา บางครงเดกไมไดทาผดอะไร แตกถกจบไปโดยอาจเสยคาปรบหรอหากสนทกน ตารวจกอาจใหทาความสะอาด สน. กเปนได หรอบางคนกมการรบจางตดคกแทน โดยเฉพาะเรองการขายซด - ทศนคต ความรสก และความสมพนธ๑กบคร เดกเรรอนทกคนจะรกครทสอนเปนอยางมากพรอมทจะชวยเหลอครในบางเรอง และจะตองขอความชวยเหลอทกดานเมอเกดปญหาขนมา เพราะครของพวกเขาถอวาเปนเทวดา หรอเทพธดานอยเลย เพราะโทรหาครไดทกเมอ เดกจะจาชอและเบอร๑โทรศพท๑ของครได

1.3. การด าเนนชวตในแตละวน พบวามลกษณะคลายๆ กน คอ นอนตนสาย เมอตนแลวกจะเสพสารเสพตดหรอไมกเลนการพนน จากนนกจะกนอาหาร แลวนอนตอถงประมาณ 19.00 น. กจะออกไปทางาน จะมเพยงรายเดยวทตนสายๆ แลวไปชวยงานคนรจกจนถงเยน บางวนกไดนอน บางวนกไมไดนอน พอตกเยนกจะไปทางานตอทหนาหางโรบนสนสลม วถชวตของเดก จะเปลยนแปลงไปบางเมอมลกคาประจามาพกอยดวยกน นนกคอ เดกตองตนตามเวลาของลกคา และจะตองออกไปตามสถานทตางๆ พรอมลกคาตลอดเวลา เดกเกอบจะไมมเวลาสวนตวเลย เมอเดกตองการเวลาสวนตวบาง บางครงกจะถกลกคาวาหรอแสดงความไมพอใจใสเดก ซงเดกกไมสามารถตอบโตได เนองจากตองพงพาลกคาอย การเขาออกคก ไมใชเรองเสยหาย เดกเหลานแทบทกคนเคยเขาไปอาศยนอนในคกมาแลว ทงเรองคดทอยอาศย ยาบา สารระเหย การกอความไมสงบ รบจางขายซดเถอน แตแปลกทเดกไมเคยถกจบเรองคดการขายบรการทางเพศ เดกเรรอนจะบอกวาไปชวยราชการตามสถานตารวจตางๆ “อสระ ” เปนคาทเดกมกเอยเสมอๆ เราพบวาความหมายเหลานในความคดของเดกกวางกวาความหมายในความคดผใหญบางคน อสระในความคดของเดกนน หมายความวา ตองไมมกฎเกณฑ๑หรอขอจากดใดๆ เลย ขนอยกบความพอใจของเดกเทานน เดกเรรอนบางคนถงมครอบครวทตองดแลแล ว

บางครงกมานอนทสวนลมพน หรอมบางเรองทไมสบายใจกจะกลบมาใชชวตเรรอนเปนบางครง แตถามคนคอยกระตนในเรองทตองรบผดชอบเดก จะกลบคนสครอบครวเปนบางครง การทเดกเรรอนกลบมาทพนทเดม เดกเรรอนบอกวาอยทนเขารสกวาเขาเปนคนทมคา เปนผชวยครได เพอนทกคนใหการยอมรบ และบางครงมนกศกษามาดงานเดกเรรอน เขาสามารถบอกเลาวถชวตใหฟง เปนเสมอนฮโร แตเมอใดทเขาตองไปอยในกฎเกณฑ๑ของบรษท หรอททางานทาใหเขาเหนอยมาก บางครงกทอ

1.4 .ความคาดหวงในอนาคต เมอพดถงเรองความคาดหวงในอนาคต ครงแรกๆ เดกจะบอกวาไมเคยนกถง แตเมอไดพดคยกนมากขน พบวา เดกตางมความคาดหวงในเรองอนาคตแตกตางกน เชน 1.4.1. สวนใหญมความตองการจะเลกอาชพขายบรการทางเพศ เนองจากรสกเบอหนาย และอายไมอยากเสยศกดศรไปมากกวานแลว และไดเหนเพอนในกลมทขายบรการทางเพ ศดวยกนตายไปตอหนาจานวนมาก ทาใหอยากทจะเลก ตวอยาง เดกเรรอนทอดรธานทออกไปขายบรการทาง เพศตงแตอดรธาน ขอนแกน นครราชสมา และลงไปพทยา กลบมาปวยทอดรธาน (ครปน)ตองทาศพให 1.4.2. บางคนกอยากเลกเปนเดกเรรอนเพราะคดวาจะกลบไปเรยน หรอไมกหางานทาอาชพใหม เพราะคดวายงยนกวาและทาใหตวเองมชวตทดขน แตมบางครงทกลบมาเยยมครทสอน หรอบางครงกพากลมเพอนมาทากจกรรมกบนองๆ ทยงเรรอนอย 1.4.3. บางรายอยากกลบบานคนสครอบครว เพราะวาคดถงบาน คดถงพอแม 1.4.4. บางคนกบอกวาไมเคยคาดหวงหรอวางแผนชวตในอนาคตวาจะเปนอยางไร เพราะไมรวาจะคาดหวงอะไร บอกวา คดเพยงแตวาวนนหรอพรงนจะกนอะไร จะทาอยางไรใหอยรอดไปวนหนงๆ เทานน 1.4.5. บางคนอยากเลกยา อยากกลบตวใหม ไมทางานนอก เพราะทาใหแมเสยใจมาก แตทงนพบวาเมอมผชแนะแนวทาง คอยใหคาปรกษา คอยชวยเหลอเดกในเรองตาง ๆ เดกดขนในสวนทคดวาจะเลกขายบรการทางเพศ แลวหนไปประกอบอาชพอนแทน ซงแสดงใหเหนถงความตองการความมนคงในชวตระดบหนง แตในสวนทเดกไมพฒนาขนตามความคด ความคาดหวง หรอสงทตองการในอนาคต กคอ เดกไมมความเพยรพยายามในการทาทกสงทบอกใหเปนความจรงตามตองการเลย อาจเพราะขาดแรงจงใจ ขาดแรงกระตน ใหเดกมความตองการจะทาอนาคตใหดขน สงเกตจากพฤตกรรมของเดกแลว กยงคงเรอยเปอยเหมอนเดม ใชชวตไปวนๆ เทานนเอง

1.5. สวสดการทเดกตองการ เดกเรรอนยงตองการสวสดการ 1. ตองการเรยนหนงสอ ซงเปนทใฝฝนของเดกทกคน ไดเหนตวอยางจากรนพทเรยนหนงสอระดบสง หรอ ฝกอาชพ เพอพฒนาตนเองใหดขน 2. ตองการผใหคาแนะนาปรกษา เปนกาลงใจกบการดาเนนชวตนอกบาน เพอจะมแนวทางทดในทางดาเนนชวต

3. อยากมทอยอาศยเปนหลกแหลง แตไมอยากกลบบาน หรอกลบสครอบครวเดม เพราะทกวนนมกถกขบไลจากเจาหนาทของรฐอยเสมอ 4. ตองการขาวของเครองใช เพอใชในชวตแตละวน เพอชวยลดภาระทางการใชจายของตนเอง 5. อยากไดยารกษาโรค เพอใชรกษาโรคดวยตนเอง 6. อยากใหเจาหนาทจากหนวยงานตางๆ เขามาดแลและใหความสาคญกบปญหาของพวกเขาอยางใกลชด 2.บคลกภาพของครขางถนนในการท างานกบเดกเรรอน 2.1 ครทมใจเพอพฒนาเดกเรรอนตอง “เกาะตด” มความปรารถนาดตอเดกเรรอน จากประสบการณ๑ทางานทผานมา พบวา ครบางคนมาทางานเพอ เปน “ทางผาน” เมอมตาแหนงไดรบการบรรจเปนราชการกจะจากไป 2.2 ครตองมหลกการทางานคอ การใหโอกาสและการไมคาดหวง พรอมทจะใหอภยแกเดกเรรอนเสมอ 2.3 คนทางานดานชวยเหลอเดกเรรอนตองเปน คนทมใจรกงาน รกเดก มความเสยสละ อดทนตอความไมนงของเดกเรรอน และตองมทกษะในการจดการกบปญหาของเดกเรรอน 2.4 ครตองสรางพนทการเรยนรโลกกวางใหกบเดกเรรอน เพอเปนการปองกนปญหา โดยเฉพาะเรองขอมลของเดกเรรอน 2.5 ครเดกเรรอนตองเปนคนทมใจในการทางาน ความรก ความศรทธาในงานททา อยทพนฐานของการมคณธรรม จรยธรรม เปนตนแบบทด ตองมจตใจและวญญาณแหงความด 2.6 ครททางานกบเดกเรรอน ตองเปนคนทรจกการเชอมโยงกบหลายๆ สง โดยเฉพาะการตดตามเดกเรรอนอยางตอเนอง ตองใชความอดทน ใหโอกาสแกเดกเรรอน ใหอภย 2.7 การเปนครเดกเรรอน ตองทาใหเดกรสกวา ครเปนคนทเขาใจไมใชคนอน เปนพวกเดยวกบเดกเรรอน แลวดงเดกเรรอนเขามามสวนรวมในการแกไขปญหารวมกน ปฏบตตอเดกเรรอนไมเปล ยนแปลง แมวาเดกเรรอนจะกระทาความผด เขา-ออกคก หรอสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชน ฯลฯ ครถงจะสามารถตกเตอนเดกเรรอนได เพราะรกดวยความแนบสนทใจ รกเหมอนลกหลาน ไมวาเดกเรรอนจะตกอยในสถานการณ๑ใดๆ 2.8 ครททางานกบเดกเรรอน ตองทางานภ ายในจตใจของเดกเรรอนดวย วาเดกเรรอนหมกมนในเรองอะไร ครตองคอยๆ เปดใจกบเดก เพอใหเดกเรรอนพรอมทจะรบสงดๆทครเรรอนเตรยมให แลวเดกเรรอนเปนผเลอกทางทเขาจะเดนเอง และครตองประคองในขณะทเขากาลงตดสนใจทดลองในการดาเนนชวตแบบใหม

2.9 ครททางานกบเดกเรรอนตองทางานใหเปนวถชวต ทไมสามารถแยกออกจากชวตสวนตวได มนเปนอนหนงอนเดยวกน เมอครสามารถประสานเขาดวยกนไดจะรสกผอนคลายและสามารถทางานไดตลอด 2.10 ครตองทางานแนวคดกบผใหญทเกยวของดวย มมมองของผใหญทมตอเดก ไมใชวาเขาเปนเดกเรรอนทสรางปญหาใหกบสงคม ใหมองวาเขาเปนเดกทควรไดรบโอกาสทดเหมอนลกหลานของเรา อยากใหผใหญมองเดกดวยความรก ความเขาใจ อยาไปมองวาเดกเ รรอนเปนโจรเปนขโมย อยาตตราเดกเรรอนวาเปนคนเลว (เหมารวม) มนเปนแรงกดดน ทาใหเกดการแบงแยกในสงคมมากขน 2.11 ครเดกเรรอนตองเปนตวแบบใหกบเดกเรรอน คณตองพรอมทจะเปนแบบอยางทดใหกบเขา มความกระตอรอรน ขวนขวายในการทางานเพอใหมปญญาไลทนกบปญหาความตองการของเดกเรรอน 3.รปแบบการท างานชวยเหลอเดกเรรอน 3.1 รปแบบใชกระบวนการครขางถนน ไดแก เจาหนาทพฒนาสงคม ศนย๑สรางโอกาส กรงเทพมหานคร,โครงการพฒนาการจดการศกษานอกโรงเรยนเพอพฒนาทกษะชวตสาหรบเดกเรรอน ของสานกงานการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย กระทรวงศกษาธการ , โครงการจดการศกษาแกเดกเรรอนในเขตเมอง กรมสงเสรมการปกครองสวนทองถน กระทรวงมหาดไทย ,โครงการครตารวจขางถนน สานกงานตารวจแหงชาต,โครงการพเศษ (อรญประเทศ ) มลนธศภนมต ,สมาคมสร างสรรค๑กจกรรมอสรชน รปแบบกจกรรมทดาเนนการ ไดแก

1.การสรางความไววางใจใหกบเดกเรรอน โดยการลงพนทเปนประจา และเนนการพดคยแลกเปลยนความเปนกนเองระหวางครกบเดก ซงแตละพนทไดใชเทคนคและกระบวนการทแตกตางกนตามความเหมาะสมกบพนท

2.การสงเคราะห๑เดกและครอบครวดวยเครองอปโภค บรโภค พรอมทงย ารกษาโรค และบางครงตองใชงบประมาณในการรกษาพยาบาล

3.การสอนกจกรรมทกษะชวต เพอเตรยมความพรอมในการเรยนรวม สอนเกยวกบวถชวต เชน การดแลสขภาพรางกาย สอดแทรกทกษะชวต กฬา ดนตร รองเพลง เลนดนตร อบรมเรองเอดส๑ เพศศกษา ยาเสพตด ตลอดจนเรองการจดการชวต การวางแผนในการใชชวต การใชเงนทหามาได บางครงตองพาไปศกษาดงาน เรองโรคเอดส๑ หรอไปเขาคายทกษะชวตหางไกลโรคเอดส๑

4.การจดทาประวตเดก เพอทราบขอมลพ นฐาน และเพอนามาวางแผนในการชวยเหลอเดกอยางครบวงจร ตลอดจนการประสานครอบครวหรอหนวยงานทเกยวของ

5.การแกไขปญหาเฉพาะหนา เพอบรรเทาความเดอดรอนของเดกเรรอน ขณะทลงพนท เชน การใหคาปรกษาเรองสขภาพอนามย ถาปวยมากจะตองมการสงตอไปยงโรงพยาบาล การศกษา เรองการฝกอาชพ ยาเสพตดทเขามาเกยวของ เดกเรรอนถกจบกระทาความผด เปนตน

6.การจดคาย จดกจกรรมเอง เชน งานปใหม งานวนเดก ผลของการจดคาย เดกเรรอนทเปนเดกรนโต เขามาชวยจดกจกรรม บางกจกรรมเดกขอเปนผออกแบบกจกรรม รวมทงการประสานงานและหาของขวญ ขออาหารทเดกเรรอนแตละคนไปทางานอยมารวมเลยงอาหารเดกเรรอนคนอนๆ ของขวญทไดมาจานวนมากเพราะเครอขายททางานรวมกนเปนบางสวน

7.พาเดกไปเขาคายรวมกบหนวยงานอนทเขาจด เพอใหหดปรบตวเขากลม /สงคม ไดเพอนใหม เดกไดปรบตวเองเมอตองเขาไปเรยนรกบเดกกลมอนๆ หรอบางครงชวตของเดกเรรอนกเปนกรณศกษากบเดกกลมอน ในการปองปรามการใชชวต

8.การฝกอาชพ การหาอาชพใหเดกเรรอ น โดยครเนนกระบวนการปร ะสานหนวยงานทฝกอาชพโดยตรง หรอบางครงกพาเขาไปเรยนการฝกอาชพระยะสน หรอการเขาคายโครงการสายใยรกพทกษ๑เดกเรรอน แลวใหเดกเลอกอาชพ

9.การประสานงานสงตอเดก ไปยงหนวยงานตางๆ ทเหมาะสมในการพฒนา หรอหนวยงานทมความพรอมในการพฒนาเดก

10.การประสานสงคนครอบครว คอการทางานกบครอบครวเดก ลงไปเยยมเยยนพรอมทงการพดคย การรบเดกกลบสครอบครว

11.การประสานงาน ในเรองการศกษา เดกเรรอนทสนใจทจะเรยนทางครเรรอนจะประสานสงตอไปยงหนวยงาน ระบบการศกษานอก โรงเรยน การศกษาในระบบ ไดแก โรงเรยนทสงกดกรงเทพมหานคร โรงเรยนสงกดสานกงานการศกษาขนพนฐาน โรงเรยนศกษาสงเคราะห๑หรอราชประชานเคราะห๑ กระทรวงศกษาธการ เปนตน

12.การประสานงานตดตอกบกรมพนจและคมครองเดก ศาล อยการ เจาหนาทตารวจ เจาหนาทคมประพฤตของกรมคมประพฤต เจาหนาทคมประพฤตของเรอนจาสถานกกกนตางๆ เพอเยยมเยยนรบรองความประพฤตเดก การประกนตวเดก เปนตน

13.การตดตอ ประสานงานทาเอกสารทสาคญสาหรบเดก เชน การคนหาใบรบรองการเกดในโรงพยาบาลตางๆ การแจงเกดยอนหลง การยายชอเดกเขาทะเบยนบาน การทาบตรประชาชน การขอขนทะเบยนทหาร การทาบตรประจาตวคนพการ หรอตองเซนรบรองเอกสาร เปนตน

14.การใหปรกษาชวตแกเดก พรอมกบการกระตนใหเดกรสกอยากเรมตนชวตใหม โดยเฉพาะเดกเรรอนวยรน และครอบครวเดกเรรอนทมลกเลก ตลอดจนการใหคาแนะนาการเลยงดหรอใหไปขอความชวยเหลอคาแนะนาจากหนวยงานสาธารณสข ขออนเคราะห๑นมผงเลยงเดกเลก

15.การทางานกบเดกดอยโอกาสในชมชน พรอมทงครอบครว ผสงอาย โดยมการจดกจกรรมทกษะชวตตางๆ ใหความรเรองเอดส๑ ยาเสพตด การเหนคณ คาของตนเอง และการใหความรโดยใชรถ MK (Mobile Knowledge) เปนหองสมดเคลอนท มความบนเทงสนกสนาน ซงพอทางานไปเรอยๆ ทางชมชนกเรมใหความสนใจ เลยบเคยงถามวาชวยแตเดกไมชวยผใหญบางหรอ จงไดมการฝกอาชพให พอ-แม

16.ประสานงานสงตอเดก ทตองการบาบดรกษายาเสพตด เพอการฟนฟ สภาพจตใจของเดกในดานอารมณ๑ สงคม สตปญญา หรอการรกษาเรองสขภาพจต

17.การอบรมศลธรรมใหกบเดกเรรอน เชน การบวชสามเณรภาคฤดรอน การบวชสามเณรเฉลมพระเกยรตพระเจาอยหวครองราชย๑ครบ 60 พรรษา หรอว นทสาคญ และมเดกเรรอนบางสวนทตงใจบวชสามเณรและตงใจศกษาธรรมะ และเรยนหนงสอในระบบการศกษา

18.การจดงานศพใหกบเดกเรรอนทเสยชวต เดกเรรอนทตายจากอบตเหต เชน รถชน ตกนาตาย เปนตน และมเดกเรรอนทมเชอโรคเอดส๑ตาย หรอตายเพราะเปนวณโรค

หนวยงานทจดกจกรรมใหกบเดกเรรอน แตยงมขอเสนอทควรดาเนนการใหการปฏบตงานของคร

ขางถนนมประสทธภาพประสทธผล และชวยเหลอเดกไดอยางจรงจง 1. ศนยสรางโอกาส ส านกพฒนาสงคม กรงเทพมหานคร จดเดน 1.เปนศนย๑ทใหทพกพงกบเดกเรรอนในชวงกลางวน มสถานทแนนอนในการพบปะกบเจาหนาท

พฒนาสงคม 2.เจาหนาทพฒนาสงคมทปฏบตงาน เปนนกบรณาการชวยเหลอเดกเรรอนทกดาน ขอเสนอแนะทจะท าใหการปฏบตงานของเจาหนาทพฒนาสงคมไดดยงขน

1.เสนอใหแตงตงเจาหนาทพฒนาสงคม เปนราชการหรอพนกงานของรฐ เพอรกษาครทมใจเอาไว ใหมความมนคง มเบยยงชพ, คาพาหนะการเดนทางในการประสานงานหรอสงตอเดก กลบคนสครอบครว ชมชน หรอองค๑กรตางๆ สงทสาคญคอการเซนต๑เอกสารรบรองในการทาเ อกสารทางทะเบยน การพาเดกเขาโรงเรยน การพาเดกเขารกษาพยาบาลในโรงพยาบาล เมอตองรอตามระบบการเซนต๑เอกสารเดกเรรอนไดหายตวไปแลว 2.ทางสานกพฒนาสงคม ควรทตองมการจดสรรงบประมาณในเรองอาหารกลางวนสาหรบเดกเรรอน ทมาทากจกรรมศนย๑สรางโอกาสเดก 3.อยากมบานรองรบเดกเรรอน ทไมมบาน และเปนบานทางเลอกโดยการใชวถแหงเศรษฐกจพอเพยง และเปนบานสาหรบเดกเรรอนวยรน ตงแตอาย 14 ปขนไป เพราะไมมหนวยงานไหนทรบเดกเรรอนวยรนเขาไปดแล ทาใหเดกเรรอนวยรนและครอบครวยงใชชวตอยบนถนน

2.ส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย กระทรวงศกษาธการ จดเดน 1.ในแตละจงหวดใชวธการลงไปทางานชวยเหลอเดกเรรอนทแตกตางกน บางจงหวดใชวธการปองกนปญหาทตนทาง บางจงหวดใชรปแบบองค๑กรพฒนาเอกชน

2.การบรณาการทรพยากรทกดาน และการเปดเวทใหเดกเรรอนเขาไปรวมทากจกรรม เหมอนกบลกษณะการ “เสนอหนา” เขาไปรวมทกหนวยงาน เมอหนวยงานตางๆ รจกกทางานประสานกนงายขนทงรปแบบกจกรรม และการทางานเปนเครอขาย 3.ครพฒนาทกษะชวตเดกเรรอนทางานกนอยางเตมทลงถงตวเดกเรรอน

ขอเสนอแนะทจะท าใหการปฏบตงานของครพฒนาทกษะชวตเดกเรรอนไดดยงขน 1.อยากใหมครพฒนาทกษะชวตเดกเรรอน ในทกอาเภอเมอง ทกจงหวด ควรมครพฒนาทกษะชวตประจาทกอาเภอ โดยมคณสมบต คอ มใจรกในกา รทางานกบเดกเรรอน และการศกษาจบปรญญาตร ทกสาขา

เสนอใหแตงตงพนกงานราชการตาแหนงครพฒนาทกษะชวตเดกเรรอน ใหกบครพฒนาทกษะชวตเดกเรรอน เพอรกษาครทมใจเอาไว ใหมความมนคง (สงทเกดขนตอนนคอ ตาแหนงครเดกเรรอน ยงมชอเรยกแตกตางกน ควรมการปรบใหอยในกรอบเดยวกน โดยมงานวจยสนบสนนเพอใหเหนเนองานทชดเจน) มเบยยงชพ, คาพาหนะการเดนทาง สาหรบครพฒนาทกษะชวตเดกเรรอน

2.ในการพฒนาเดกเรรอนใหประสบความสาเรจโดยการยตการเรรอน ใครจะทา และเรองเกณฑ๑อายของเดกเรรอน 18 ป ยงมปญหา เสนอวาควรจะเปน 18-24 ป

3.ควรมการเพมทกษะการวจยใหครเดกเรรอนในภาคสนาม เพอสามารถดาเนนการเองพรอมทงการพฒนางานของแตละหนวยงาน

4.งบประมาณวสดอปกรณ๑ของครขางถนนนอยเกนไป ควรมการจดงบประมาณใหเพยงพอ และเงนทากจกรรมกบเดกเรรอน เชน คายเดกเรรอน คายศ ลปะ คายครอบครว คายยาเสพตด เปนตน หรอการจดทศนศกษาใหกบเดกเรรอน

5.การขาดทมงาน ในการทางานชวยเหลอเดกเรรอน แตละจงหวดควรทจะมครสอนเดกเรรอน จงหวดละ 2-3 คน เพอทางานอยางมประสทธภาพและประสทธผล

6.มมมองของผบรหารทงภาครฐและทองถน ยงมความคาดหวงสงเกนไปกบเดกเรรอน เชน คาดหวงวาทากจกรรมอะไรบางอยางแลวเดกจะตองมการเปลยนแปลงพฤตกรรมในทางทดขนอยางรวดเรว ซงไมเขากบลกษณะของเดกเรรอนทมปญหาซบซอน ไมคอยไวใจใครและตองการเวลา โอกาสและความเอาใจใสอยางตอเนองเพอใหมแรงจงใจในการเปลยนแปลงตนเอง ดงนน หากผบรหารเขาใจลกษณะของงานพฒนาเดกเรรอนแลวเหนความสาคญ ใหการสนบสนนและ เปดโอกาสใหครไดทางานอยางเตมท งานกจะไดผลอยางเปนรปธรรมชดเจน

3.ส านกประสานและพฒนาการจดการศกษาทองถน กรมสงเสรมการปก ครองสวนทองถน กระทรวงมหาดไทย

จดเดน 1.ครอาสาสอนเดกเรรอนในเขตเมอง สามารถพาเดกเรรอน เขาเรยนในโรงเรยนทสงกดเทศบาลได

2.หนวยงานของเทศบาลแตละแหงมความพรอมทกดานทจะชวยเหลอคนดอยโอกาสและเดกเรรอนไดเปนอยางด และครบวงจร

3.เปนหนวยงานทองถนทสามารถเขาถงเดกเรรอน ครอบครวเรรอน ตามหลกการกระจายอานาจสทองถน

ขอเสนอแนะทจะท าใหการปฏบตงานของครอาสาสอนเดกเรรอนในเขตเมองไดดยงขน 1.ตองมการกาหนดการสงเสรม สนบสนน ใหความสาคญ ในการทางานเดกเรรอนในเขตเมอง เปน

นโยบายทชดเจนตงแตกระทรวงมหาดไทย กรม และเทศบาลทกแหง 2.นโยบายของหนวยงาน เรองการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย ควรมนโยบายท

ชดเจนตงกรมสงเสรมการปกครองสวนท องถน ในเรองการปรบตาแหนงครอาสาสอนเดกเรรอนในเขตเมอง ใหเปนพนกงานจางตามภารกจทงหมดใหครบทกเทศบาล พรอมใหมสวสดการ คาตอบแทนครอาสาสอน และพฒนาความกาวหนามนคงในวชาชพครอาสาสอนเดกเรรอน

3.เรองอานาจในการเซนต๑เอกสารรบรองเดกเรรอนในเรองการเขาโรงเรยน เรองการทาเอกสารทางทะเบยน การรกษาตวของเดกเรรอนทโรงพยาบาลควรทจะใหครอาสาสอนมอานาจในการเซนต๑ เพราะจะไดชวยเหลออยางทนทวงท ไมอยางนนจะชวยเหลอเดกเรรอนไมทนอาจตองตายกอนเพราะรอเอกสาร

4.การชวยเหลอเดกเรรอ นในเขตเมองควรทจะมศนย๑บรการอยางนอยเทศบาลละ 1 แหง เพอเปนสถานทไดนดพบปะกบเดกเรรอน มสถานทในการจดกจกรรม เพอใหเดกเรรอนไดมจดพก (Drop in) การสอนทกษะชวต การเลนกฬา ตลอดจนการใหคาปรกษาแนะนาในการใชชวตหรอตองการความชวยเหล อโดยดวน

5.งบประมาณในการจดสรรใหกบครอาสาสอนในเขตเมอง เปนงบประมาณในเรองวสดอปกรณ๑ทมจานวนเพยง 4,000 บาทตอป ซงนอยมาก ควรมการจดสรรงบประมาณใหเพยงพอในเรองวสดอปกรณ๑ พรอมทงการจดกจกรรมในการทางานกบเดกเรรอน คาอาหารเดกเรรอน ค ารกษาพยาบาลฉกเฉน หรอมนโยบายทชดเจนใหเทศบาลจดสรรงบประมาณอดหนนอยางชดเจน

6.ควรมการบรณาการ การใชทรพยากรของเทศบาลในการใหการพฒนากบเดกเรรอน เพราะวาแตละเทศบาลมหนวยงานครบทกดาน ตงแตโรงเรยน สาธารณสข ฝายทะเบยน เปนตน เพราะมพรอม ทงงบประมาณและวสดอปกรณ๑ หรอการเปดโอกาสเดกเรรอนใหเขารวมกจกรรมของเทศบาล

7.ควรมกองทนฉกเฉน สาหรบเดกเรรอนในแตละเทศบาล เมอเวลาทเดกเรรอนหรอครอบครวเกดเจบปวยกะทนหน จะไดชวยเหลอเดกเรรอนไดทนทวงท โดยไ มตองรอการอนมตท ตองใชเวล าและการผานผบรหารอกหลายระดบดวยกน เดกเรรอนบางคนตายกอนทจะไดรบอนมต

4. ส านกงานต ารวจแหงชาต จดเดน 1.โครงการครตารวจขางถนน เมอพบเดกเรรอนสามารถใชวธการสงเดกกลบบานไดทนท เพราะ

ใชบรการของรถไฟ และใหตารวจบนรถไฟดแลจนถงบานของเดก

2.ครตารวจขางถนนเปนทเคารพของเดกเรรอน จะบอกกบทกคนวา ผมมพอแมเปนตารวจ 3.การประสานงานกบหนวยงานตางๆไดดและชวยเหลอเดกไดทนท ขอเสนอแนะทจะท าใหการปฏบตงานของครต ารวจขางถนนไดดยงขน 1.ควรมนโย บายทชดเจนของสานกงานตารวจแหงชาต ซงมโครงการอยแลว และควรทจะได

ดาเนนโครงการครขางถนนอยางตอเนอง ทงนครบาล โรงพก ในจงหวดตางๆ และตารวจบงคบการรถไฟ เพราะปจจบนใชตารวจชมชนสมพนธ๑ โครงการนเปนการปองกนเดกออกมาเรรอนได พรอมทงการสงตอเดกเรรอนคนสครอบครวเดก ตารวจทาไดดเพราะมความนาเชอถอ เปนการปองกนปญหาทตนทาง

2. งบประมาณ ควรมการจดสรรใหกบครตารวจขางถนน ใหทางาน เชน งบประมาณคาอาหารเดกเรรอน คารกษาพยาบาล เดกกรณเดกเกดอบตเหต การมคารถสงกลบคนบาน งบประมาณในการทากจกรรม เชน อปกรณ๑การเรยนการสอน การจดทศนศกษา การจดกระบวนการความรเรองยาเสพตด คาสงของทนาไปทากจกรรม เชน สบ ยาสระผม ยาสฟน แปรงสฟน เปนตน

5.องคกรพฒนาเอกชน จดเดน 1.ทกหนวยงานขององค๑กรพฒนาเอกชนไดทางานเตมท ทมเทในการทางาน 2.มวธการของแตละหนวยงานทปรบใช และมวธการของหนวยงานตนเองเปนความถนดและความ

เชยวชาญในแตละเรอง ขอเสนอแนะทจะท าใหการปฏบตงานของครขางถนนไดดยงขน 1.ควรมกระบวนการถายทอด การทางานชวยเหลอเดกเรรอนและเดกดอยโอกาสจากคนรนเกา

ถายทอดกลยทธ๑วธการใหกบคนรนใหม พรอมทงการเสรมทกษะในการดแล และจดการเดกเรรอนวยรน หรอครอบครววยรนทใชชวตบนทองถนน

2.อยากใหหนวยงานททางานเกยวของกบเดกเรรอน โดยเฉพาะหนวยงานภาครฐทางานเชงรกดวย และเมอรบเดกเขาไปดแลแลว ตองเขาใจความเปนมาเปนไปของเดกเรรอน อยาใชวธการดแลแบบเหมารวม ซงไมตรงกบพฤตกรรมหรอความสนใจของเดกเรรอน ทงในสถานสงเคราะห๑ โรงเรยน เปนตน

3.การทางานชวยเหลอเดกเรรอน ตองทางานเปนเครอขาย และตองเปนเครอขายจรงๆ อยากใหมการเปดใจในการทางานเขาหากน ใหคานงถงผลประโยชน๑ของเดกเรรอนเปนตวตง เพอใหเดกหลดพนการเปนเดกเรรอนและครอบครวเรรอน

4.ในแตละจงหวด ขาดการบรณาการชวยเหลอเดกเรรอน โดยแตละหนวยงานกจะดาเนนการเฉพาะหนาทของหนวยงานตนเอง เชน ผวาราชการจงหวด จะเนนวาเปนเมองทองเทยว ไมควรมเดกเรรอนในพนท ตารวจกคอมหนาทปราบปรามใชความรนแรง องค๑กรพฒนาเอกชนทอยในพนทตองคอยพยายามเปนตวเชอมอย แตการประสานงานทาไดในบางสวนเทานน

5.ควรมการเปลยนแปลงคานยาม เดกเรรอนใหม เพราะการทสภาพปญหาของเดกเรรอนเปลยนแปลง วธการดาเนนชวตของเดกเรรอน ทเกยวของกบรายไดเดกมวธหาเงนมาเลยงตนเองและ

ครอบครวเปลยนไป จนสภาพแวดลอมทอยอาศยของเดกเรรอนมการเปลยนแปลงไป ตลอดจนวธการทางานชวยเหลอเดกเรรอนแตละหนวยงานเปลยนแปลงไป

6.การเสรมทกษะคนทางานเพอเดกเรรอน ตองมอยางตอเนอง และตองเทาทนกบปญหาทเกดขน เชน การทาประวตเดก พรอมกบการเตรยมการตอสงประวตเดก ประวตครอบครวเดกเทาทจะหาได โดยมการใชเทคโนโลยเขามาจดการ พรอมกบการเผยแพรงานการทางานชวยเหลอเดกเรรอน ทางอนเตอร๑เนต

7.การประสานงานเรองขอมลของเดกเรรอน กบทกหนวยงานเปนสงทสาคญ เพอหาทางออกใหเดก ในเรองการมเอกสารทางทะเบยนราษฎร๑ การเขาเรยน พรอมทงการเชอมขอมลในการชวยเหลอเดกอยางแทจรง ไมใชลงแคทากรณเดกเรรอนแคเขยนรายงานสงตอองค๑กรใหทนเทานน แตองค๑กรทรบเดกดแลตอในระยะยาวไมไดรบงบประมาณในการดแลเดก 3.2 รปแบบการใชกระบวนการบานแรกรบ ไดแก บานพกเดกและครอบครว การชวยเหลอเดกเรรอน สาหรบบานพกเดกและครอบครว กรมพฒนาสงคมและสวสดการ กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคง บทบาทของบานพกเดกและครอบครว 1.เปนสถานแรกรบตามกฎหมาย พระราชบญญตคมครองเดก พ.ศ. 2546

2.เปนสถานรบตวชวคราวตามกฎหมาย 3 ฉบบ (1) เปนสถานรบตวชวคราวตามพระราชบญญตคมครองเดก พ.ศ.2546 (2) เปนสถานรบตวผเสยหายชวคราว ตามพระราชบญญตคมครองผถกกระทาดวยความรนแรง

ในครอบครว พ.ศ.2550 (3)เปนสถานรบตวผเสยหายชวคราวตาม พระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย๑ พ.ศ. 2551 3.เปนศนย๑ประสานผทาหนาทนกจตวทยา /นกสงคมสงเคราะห๑ ตาม พระราชบญญตประมวลกฎหมายพธพจารณาความอาญา(ฉบบท20) พ.ศ. 2542

หนาทของบานพกเดกและครอบครว 1.ใหสถานทพกพงชวคราวสาหรบกลมเปาหมายทประสบปญหา 2.ใหการชวยเหลอคมครองสวสดภาพ และจดบรการสวสดการสงคมแกกลมเปาหมาย 3.พฒนากระบวนการคมครอง ฟนฟ เยยวยา กลมเปาหมาย เพอสงกลบหรอคนสสงคม ในรปแบบทมสหวชาชพ 4.เปนศนย๑แจงเรองรองทกข๑ รองเรยน แจงเบาะแส ใหคาปรกษา แนะนา และแกไขปญหาตางๆตลอด 24 ชวโมง (ศนย๑ประชาบด สายดวน 1300) 5.สงเสรมสนบสนนและพฒนาองค๑กรเครอขายในการจดสวสดการสงคมแกกลมเปาหมาย 6.บรณาการและปฏบตงานรวมกนกบหนวยงานทเกยวของในดานสวสดการ

ในกรณทผรบบรการตองพกทบานพกเดกและครอบครว บานพกเดกและครอบครวมงเนนใหการชวยเหลอและบรรเทาความเดอดรอนแกผประสบกบวกฤตการณ๑ ในการดาเนนชวตใหสามารถชวยเหลอตนเอง พงตนเอง มความมนใจและมนคงในชวตโดยใหบรการ - ทพกอาศย -อาหาร -เครองใชจาเปนสาหรบชวต - ใหบรการดานสงคมสงเคราะห๑อยางเปนกระบวนการ ไดแก การรกษาพยาบาลโดยประสานขอความอนเคราะห๑จากโรงพยาบาลเกยวกบคาใชจายในการรกษา รวมถงการใหความรในเร องตางๆ ทเกยวของ ใหคาแนะนาปรกษาในการแกไขปญหาความเดอดรอน โดยนกสงคมสงเคราะห๑และนกจตวทยา เปดดาเนนการตลอด 24 ชวโมง - เยยมบาน หรอประสานหนวยงานทเกยวของ เพอตดตามหาญาตและสงกลบภมลาเนาเดม - จดกจกรรมกลม และนนทนาการตางๆ - สงตอสถานสงเคราะห๑ หรอหนวยงานอนๆ ตามความจาเปนและเหมาะสม - ประสานหนวยงานทเกยวของในการสงเคราะห๑คมครองสวสดภาพ กลมเปาหมาย -เดกกาพราขาดผอปการะ เรรอน/ขอทาน/เดกถกทอดทงหรอพลดหลง/เดกพการ - เดก/สตรถกทารณกรรม/ตงครรภ๑ไมพงประสงค๑ -เดก/สตรทตกเปนเหยอการคามนษย๑ - เดก/สตรถกลอลวงชกจงคาบรการทางเพศ - เดกทผปกครองไมสามารถอปการะเลยงดไดดวยเหตใดๆ เชน ถกจาคก กกขง ยากจน พการทพพลภาพ เจบปวยเรอรง เปนผเยาว๑ หยาราง ถกทงราง เปนโรคจตหรอโรคประสาท -เดกทไดรบการเลยงดโดยมชอบ ถกใชเปนเครองมอในการกระทาหรอแสวงหาประโยชน๑โดยมชอบ -เดก/สตรตดเชอเอดส๑ -เดกทประพฤตตนไมเหมาะสม -เดก/สตร/ครอบครวทประสบปญหาสงคม อนๆ จดเดนของบานพกเดกและครอบครว 1.มบานพกเดกและครอบครวทกจงหวด ขอเสนอแนะ

1. ภาระของงานบานพกเดกและครอบครวมหนาทหลายดานมาก ทาใหงานบางเรองใหความสาคญนอยลง โดยเฉพาะเดกเรรอน สวนมากเปนเพยงแคตงรบปญหาเมอมการประสานงานมา เดกเรรอนจะพกไดประมาณ 3 สปดาห๑ทตองหาแนวทางสงตอหนวยงานทดแลโดยเฉพาะ ควรมนโยบายทชดเจนในการทางานกบเดกเรรอน

2.ทางบานพกเดกแ ละครอบครวไมมครขางถนน หรอครอาสาสอนโดยตรง จงตองทางานประสานงานเปนหลก ทาใหขาดขอมลทใชเปน Data-based ควรมการทาขอมลรวมกนระหวางองค๑กร

บรหารสวนทองถน และเทศบาลทกแหง และใชขอมลรวมกนอยางเปนทางการ และมการสารวจเดกทกคนในชมชน เพอเปนขอมลของจงหวด 3.3 รปแบบการใชกระบวนการบานพฒนาเดก ไดแก มลนธบานนกขมน (โดยการใชการดแลแบบครอบครว ซงมครอบครวเขามาดแลเดกพรอมกบลกตวเอง ) คาสาคญของบานนกขมน บานหรอครอบครวเปนตวแปลทสาคญยงทนามาซงปญหาสาคญตางๆ ทไดเกดขนเกยวของกบเดก ซงเปนผลจากครอบครวแตกแยก เกดหยาราง เดกขาดรก ขาดความอบอนในครอบครวพอแมไมมเวลาดแลบตรหลาน อนเนองจากสภาพเศรษฐกจในครอบครวยาแย สภาพครอบครวเหลานเปนตนเหตและทมาของปญหาเรองเดกกาพรา, เดกเรรอน, เดกถกชกจงเขาสขบวนการคามนษย๑ ในรปแบบของเดกทถกบงคบใหขอทาน ถกบงคบใหคาประเวณ ถกกดขดานใชแรงงาน การกออาชญากรรมและรวมการกระทาทผดตอกฎหมายของบานเมองอกมากมาย เปนเหตผลสาคญของการกอตง “บานนกขมน ” โดยลกษณะของการดแลจะเปนใ นรปแบบของ “ครอบครว” มเจาหนาททเปนคสาม-ภรรยา มาทาหนาทเปนพอแม คอยดแลใสใจ ใหความรกความอบอน คอยปลกฝงคานยมทถกตอง ทงในดานคณธรรม จรยธรรมสงเสรมใหเดกๆ ไดใชชวตอยอยางพอเพยง สงเสรมใหเดกๆ ไดรบโอกาสในทกๆ ดาน ทง ในดานการศกษาใหเทาเทยมกบเดกทวไปในสงคมและฝกฝนดานวชาชพใหกบเขาโดยมงหมายเพอใหเดกๆ เหลานสามารถดารงชวตอยในสงคมอยางมคณภาพเปนประโยชน๑ตอสงคมและประเทศชาตอยางภาคภมใจตอไปในภายภาคหนา วตถประสงคการด าเนนงาน 1.ชวยเหลออปการะเลยงดเดกและเยาวชนทมปญหาในครอบครว 2.ใหการศกษาแกเดกและเยาวชน โดยรวมมอกนโรงเรยนรฐบาล 3.สนบสนนใหการฝกอาชพตามความสามารถ ความถนดและความสนใจ 4.อบรมและพฒนาคณภาพชวต แกเดกและเยาวชน 5.ดาเนนงานเพอสาธารณประโยชน๑ หรอรวมมอกนองค๑การการกศลอน ๆ เงอนไขความสาเรจ 1.รปแบบการดแลเดกทใชระบบครอบครว ทาใหเดกไดรบความรกและความอบอน ทาใหเดกเตบโตไปในทางทถกตอง โดยเนนกระบวนการใชชวตแบบครอบครว ตงแตตนนอน การทาความสะอาดภายในบาน งานตางๆในบานรวมกนทา รบประทานอาหารรวมกน ไปโรงเรยนในแตละโรงเรยน มพอแมไปสง แลวพอแมของแตละบานกจะออกไปทางานในแตละครอบครวทเลอกได หรอบางครอบครวกเขามาทางานทสวนกลาง เมอเดกเลกเรยน พอแมกจะไปรบลกทโรงเรยน มาทาการบานดวยกน ทาอาหารเยน รบประทานอาหารเยนรวมกน พกผอนตามอธยาศย

ในบานหลงเดยวกน 2.ความเชอและความศรทธาในศาสนา 3.มผใหการสนบสนนอยางตอเนอง อาท กลมครสเตยนทมจตศรทธา ทงในและตางประเทศ องค๑ความรจากการดาเนนงาน 1.การใหความรก ความเขาใจ และการจดสรรกจกรรมในยามวางใหกบเดกๆ และการใหอสระในการดาเนนชวต จะทาใหเดกไมคดทจะหนไปไหน บรเวณบานจงไมตองมรวเพอปองกนเดกหนออกไปเหมอนกบสถานสงเคราะห๑ทอนๆ 2.การจดกจกรรมยามวางทเปนประโยชน๑ เพอหลกเลยงกจกรรมมอมเมาเยาวชน เชน กจกรรมกฬา ดนตร และวชาชพเขามาเสรม เปนรปแบบทเปนบานพฒนาเดก ทใชครอบครวจรงมารวมดแลเดก เนนกระบวนการความเปนครอบครวในการทางานชวยเหลอเดกเรรอนใหเปนคนดคนสสงคม เดกทบานผานทมความสาเรจไมนอยกวา 100 คน ทสามารถครอบครว และดแลครอบครวของตนเองได

รปแบบการใชกระบวนบานพฒนาเดก มลนธบานกขมน

ใชครอบครวจรงดแลแบบเดกครอบครว

ดแลแบบวถครอบครว พอแมลก ดแลบานดวยกนทกคน

ท าอาหารรวมกน มอ พรอมกบการท าอาหารและแบงหนาทของลกในบาน

ใหความรกความอบอน เอาใจใส ดแล

การพาเดกไปโบสถมกวนอาทตย

ใหการศกษา การฝกอาชพ ตามความถนดของเดก

การใหการรกษาพยาบาลเดกเมอป วยไข

ลกในบานทกคนไปเรยนหนงสอทโรงเรยน

การท ากจกรรมรวมกน ตงแต การท าสวนครว การพกผอน

3.4 รปแบบการใชกระบวนการครขางถนนและบานพฒนาเดก ไดแก มลนธสรางสรรค๑เดก มลนธสงเสรมเพอการพฒนาบคคล,มลนธชวยเหลอเดก จงหวดขอนแกน ,ศนย๑คมครองสวสดภาพและพฒนาเดก มลนธเอชเอชเอนเพอเดกไทย จงหวดชลบร,โครงการบานนานา จงหวดเชยงราย กระบวนการครขางถนน ใชกระบวนการเดยวกนกบศนย๑สรางโอกาส กรงเทพมหานคร ,โครงการพฒนาการจดการศกษานอกโรงเรยนเพอพฒนาทกษะชวตสาหรบเดกเรรอน ของสานกงานการศกษานอก

ระบบและการศกษาตามอธยาศย กระทรวงศกษาธการ, โครงการจดการศกษาแกเดกเรรอนในเขตเมอง กรมสงเสรมการ ปกครองสวนทองถน กระทรวงมหาดไทย ,โครงการครตารวจขางถนน สานกงานตารวจแหงชาต ,โครงการพเศษ (อรญประเทศ ) มลนธศภนมต ,สมาคมสรางสรรค๑กจกรรม อสรชน ทไดกลาวไวขางตน เมอเดกเรรอน เลอกทจะเขาบานไปยงหนวยงานตางๆ จะมการประสานงานสงตอเดก กระบวนการบานพฒนาเดก โดยแตละหนวยงานภาครฐและองคกรพฒนาเอกชน ไดเนนกระบวนการ วตถประสงค๑ในการมบานพฒนาเดก

เดกเรรอน

บานในองคกรพฒนาเอกชน

การดแลสขภาพเดก

บวชสามเณร

หนวยงานบ าบดฟนฟ ยาเสพตด/สขภาพจต

สถานสงเคราะห หนวยงานภาครฐ

เดกเขาเรยนในระบบ/นอกระบบ

การฝกงาน/หางานท า/เขาท างานในหนวยงานตางๆ

กลบคนสครอบครว

1. เพอชวยเหลอเดกเรรอนและเดกทหนออกจากบานไดมบานพกอาศยอยางมความสข รวมถงการมทพกทางดานจตใจ 2.เพอใหการศกษาทอานออกเขยนได หรอเดกบางคนสามารถกลบไปเรยนตอหนงสอในระดบสง การฝกอาชพตามความสนใจของเดก ตลอดจนการปรบตวและการพฒนาตนเองตามทกษะชวตของเดกแตละคน 3.เพอชวยเหลอเดกและพฒนาเดกๆ ใหมโอกาสทา งานตามวยอนควร รวมทงการมบานพกทเปนหลกแหลง 4.เพอชวยพฒนาเดกในการปรบเปลยนพฤตกรรมใหเหมาะสมตอการอยรวมกนในสงคม พรอมทงการพฒนาตนเองตามความสามารถของเดกแตละคน กจกรรมทดาเนนการในบานพฒนาเดก การสรางบรรยากาศภายในแตละหนวยงานมความจาปนมาก โดยอาศยสงแวดลอมทเอออานวย ซงไดแกความรมเยนของตนไม สระนาทเดกๆ สามารถลงไปเลนไดตลอดเวลา งานเกษตรเพอปรบชวตตามหลกเศรษฐกจพอเพยง ตลอดจนสถานทเหมาะสมในการจดกจกรรม และใหการพฒนาเดกในดานตางๆ ตงแต (1) ครภายในบาน จะเปนครทมาจากการคดเลอกและฝกอบรมแลวเปนอยางดในเรองการเขาใจตามหลกการพฒนาการ เรองมนษย๑สมพนธ๑ จตวทยาเดก พฤตกรรมของเดกในแตละชวงวย และคนทางานรวมกน โดยเนนการทางานเปนทม เนนกระบวนการใหคาปรกษา เพอจะไดเปนสงแวดลอมเบ องตนทเดกสมผสไดถงความรก ความเมตตา ความอบอน ความเขาใจกบเดกทกคน (2) มมความรในบาน พฒนาเดก โดยแบงออกเปนมมตางๆ ตงแตหองสมด ประกอบไปดวยหนงสอหลากหลายประเภททมความร ตามความสนใจของเดกแตละคน เครองเลนภาคสนาม สนามกฬาในกฬาตางๆ ไดแก ฟตบอล วอลเลย๑บอล เปนตน รวมถงการเลนนาทเปนทสนกสนานของเดกเรรอนเหลาน เพอเปนการสงเสรมพฒนาการทางสตปญญาของเดก พรอมทงการปรบอารมณ๑ หรอบางหนวยงานมหองสมด หรอหองเรยนของเดกในบานพฒนาเดก (3) กจกรรมภายในบานพฒนาเดกเนนความหลากหลายทผสมผสาน ทงใหเกดการพฒนาแกเดก และใหเดกมความสนกสนาน เชน การสอน หนงสอ กจกรรมสมพนธ๑ กจกรรมผจญภย กจกรรมกฬา กจกรรมการศกษาดงานการฝกอาชพ กจกรรมทางศาสนา พรอมทงการเสรมทกษะกระบวนการจดการอารมณ๑ กระบวนการตดสนใจ กระบวนการจดการความขดแยง เปนตน (4) การประสานนาเดกไปสทางออกทดสาหรบชวตเดก เปนจดเนนทจะทางานรวมกบครขางถนนและสวนตางๆในสงคมทงภาครฐและเอกชน โดยทาตงแตการตดตามประวตทแทจรงของเดกการตดตามหาครอบครวเดก การเยยมครอบครวเดก การสรางความสมพนธ๑กบครอบครวเดก เชอมสมพนธ๑ใหครอบครว

กบเดกยอมรบซงกนและกน จนสามารถอยรวมกนได ขณะเดยวกนกทาหนาทในทกว ธทางใหเดกไดมทางออกอนๆ ไมวาจะเปนการเขาโรงเรยน การฝกงานและฝกอาชพ การบวชเรยนเปนส ามเณร การทางานเมอถงวยอนควร การมครอบครวทดแทนทสมบรณ๑ เปนตน (4.1) การทางานประสานงานกบโรงเรยน รวมทงการทากจกรรมโรงเรยนทเดกเรรอนไปเรยนหนงสอ โดยสงครประจาบานพฒนารวมในการไปสอนในโรงเรยนทเดกเรรอนเขาเรยน หรอบางหนวยงานใชกระบวนการคณครบานพฒนาเดกและครทโรงเรยนทาตารางการจดกจกรรมรวมกนพฒนาเดก เชน โรงเรยนวดเขยนเขต โรงเรยนวดกลางคลองส โรงเรยนวดหลกส เปนตน เพอเปนการทางานรวมมอในการพฒนาเดกเรรอนรวมกบครทโรงเรยน และเพอใหเดกเรรอนไดมการปรบตวในการเรยนการสอน การใชชวตรวมกบเดกคนอนๆ และการทจะชวยเหลอเดกคนอนดวย ตงการการใหทนการศกษา ทนเสอผา หรอบางครงทนเรองอาหารกลางวนสาหรบเดกทกคน และการทากจกรรมรวมกนระหวางโรงเรยนกบบานสรางสรรค๑เดก เชน การพาเดกแขงขนฟตบอล การเขาคายยาเสพตด การฝกอาชพ เปนตน (4.2) การทางานกบทางโรงพยาบาลหรอหนวยงานสาธารณสข ทตองการใหการดแลเรองสขภาพอยางตอเนอง เพราะเดกเรรอนสวนใหญมปญหาเรองสขภาพ ทตองมการวางแผนในการรกษา (4.3) การประสานงานกบหนวยงานภายนอก ทจะมการจดกจกรรมรวมกนหรอการจดทศนศกษา ตลอดจน ใหเดกเรรอนไดไปเรยนรหนวยงานอนๆดวย เพอเปนทนทางปญญาใหกบเดกเรรอน เชน การเขยนขาว การเขาคายสทธเดก การรวมงานวนเวทสทธเดก เปนตน 3.5 รปแบบใชกระบวนการครขางถนน บานแรกรบ และบานพฒนาเดก ไดแก มลนธพอเรย๑ จงหวดชลบรมลนธอาสาพฒนาเดก จงหวดเชยงใหม,เชยงราย กระบวนการครขางถนน ใชกระบวนการเดยวกนกบศนย๑สรางโอกาส กรงเทพมหานคร ,โครงการพฒนาการจดการศกษานอกโรงเรยนเพอพฒนาทกษะชวตสาหรบเดกเรรอน ของสานกงานการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย กระทรวงศกษาธการ, โครงการจดการศกษาแกเดกเรรอนในเขตเมอง กรมสงเสรมการปกครองสวนทองถน กระทรวงมหาดไทย ,โครงการครตารวจขางถนน สานกงานตารวจแหงชาต ,โครงการพเศษ (อรญประเทศ ) มลนธศภนมต , สมาคมสรางสรรค๑กจกรรม อสชน ทไดกลาวไวขางตน บานแรกรบส าหรบเดกเรรอน เปนบานทอบอนสาหรบเดกๆ ทตองการความชวยเหลอ โดยเดกทกคนจะไดรบการดแลในดานตางๆ ดงน 1.เดกจะมทพกอาศยทปลอดภยและอยในสภาพแวดลอมทด 2.เดกจะไดรบการดแลดานสขภาพอนามย 3.เดกจะไดรบอาหารทถกหลกโภชนาการ 4.เดกจะไดรบการศกษารวมถงการฝกอาชพตามความถนดของตน

5.เดกจะไดรบการใหคาปรกษาและแนะแนวในดานตางๆ จากนกวชาชพท ปฏบตงานในบานแรกรบและงานงานภาคสนามเพอเดกและเยาวชน เดกจะอยในความอปการะนานเทาใด 1.บานแรกรบสาหรบเดกเรรอนเปนศนย๑พกพงชวคราว โดยจะใหการดแลอปการะเดกๆ ประมาณ 3-6 เดอน ซงจะมนกวชาชพรวมกนวางแผนเพอหาวธการในการใหความชวยเหลอทถกตองเหมาะสมแกเดกแตละราย 2.ในกรณทเดกสามารถกลบสครอบครวได เจาหนาทจะทาการเยยมบานเพอประเมนความพรอมกอนนาเดกคนสครอบครว โดยจะมการตดตามและประเมนผลทก 3 เดอน จนกวาจะมนใจวาเดกไดรบการดแลอยางดและอยในสภาพแวดลอมทปลอดภย 3.สาหรบเดกทตองการศกษาตอหรอฝกอาชพ ทางบานแรกรบและงานภาคสนามเพอเดกและเยาวชนพระมหาไถ จะดาเนนการตดตอสถาบนหรอสถานศกษาทเหมาะสม สวนในกรณทเดกสามารถกลบเขาสระบบการศกษาภาคปกต เดกจะถกสงตวเขารบการอปการะในบานพฒนาเดกห รอองค๑กรตางๆ ทเหนสมควรตอไป บานพฒนาเดกส าหรบเดกเรรอน 1.กระบวนการรบเดกเรรอน เดกดอยโอกาส คอ การจดทาประวตแรกรบของเดก เอกสารหลกฐานทางทะเบยนราษฎร๑ ใบเกด (สตบตร) ทะเบยนบาน และบตรประชาชน ตลอดจนบตรสขภาพแกเดกทกคน ทเขามาอยในบาน 2.งานดานความเปนอยในบานเดกพฒนาเดกเรรอน จดใหเดกในบานพฒนาเดก มทพกอาศยอยางเพยงพอ เหมาะสม(แยกบานเดกชาย บานเดกหญงอยางชดเจน) ปลกฝงใหเดกรกความสะอาด ดแลรางกายของตนเอง การเสรมสรางสขลกษณะนสยทด รวมถงการแบงหนา ทความรบผดชอบใหกบเดกในการรวมมอกนทาความสะอาดบาน โรงอาหาร และบรเวณบาน 3.งานดานการศกษา จดเตรยมความพรอมของเดกเพอเขารบการศกษาตงแตอนบาลจนถงระดบอดมศกษา โดยการประสานโรงเรยนในการนาเดกเขาเรยน พรอมทงการรวมแกไขปญหาพฤตกรรมของเดกในขณะทเรยนหนงสอ ตลอดจนการเสรมกจกรรมในการเรยน การสอนเสรมใหกบเดก การประสานเดกเรยนฝกอาชพหรอการเรยน 4.งานสงเสรมพฒนาการดานตางๆ ใหกบเดก มการอบรม แนะแนว และใหคาปรกษากบเดกในบาน เปนประจาสปดาห๑ รวมทงการแกไขปญหาตางๆ ของเดกโดยรวมและเฉพาะราย โดยครและเจาหนาททรบผดชอบและดแลเดกโดยตรง การวางแนวทางแกไขเพอปรบเปลยนพฤตกรรมของเดก พรอมทงเสรมกระบวนการการมสวนรวมของเดก เชน การมสภาเดกในบาน รวมกนกาหนดเงอนไข ตลอดจนระเบยบปฏบตรวมกน และกจกรรมทเสรมใหเดกในบาน เชน กจกรรมการทศนศกษา การเขาคายครอบครว คายเปลยนแปลงพฤตกรรมของเดก

รปแบบใชกระบวนการครขางถนน บานแรกรบ และบานพฒนาเดก

เดกเรรอน

ครขางถนน

บานแรกรบเดกเรรอน

บานพฒนาเดก

เดกหยดเรรอน

เขาบานตางๆ

เรยนหนงสอ

ฝกอาชพ มงานท า

มครอบครว

ครอบครวเรรอน

ไมหยดเรรอน

เกยวของอาชญากรรม

ขายบรการทางเพศ ตด HIV

ตาย

ในกรณของบานแรกรบเดกเรรอน และบานพฒนาเดก จะตองลงไปถอดบทเรยนในรายละเอยดตอไปในอนาคต เพราะมเนอหา กจกรรมของแตละบานซงแตกตางกน ขอเสนอแนะตอหนวยงาน 1.ขอเสนอแนะเชงนโยบาย 1.1 ควรมการกาหนดยทธศาสตร๑ในการทางานกบเดกเรรอนเปนองค๑รวม และทกหนวยงานตองเขามารวมกนดาเนนการ และนาไปปฏบตเปนแผนยทธศาสตร๑ระดบประเทศ ตงแตนกวชาการ องค๑กรพฒนาเอกชนททางาน หนวยงานราชการ ไดแก กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย๑ กระทรวงศกษาธการ กระทรวงมหาดไทย สานกงานตารวจแหงชาต กรงเทพมหานคร เปนตน

1.2 หนวยงานทรบผดชอบดแลครอบครว สงเสรมพฒนา โดยเฉพาะครอบครวทประสบปญหา เชน กระทรวงมหาดไทย กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย๑ กระทรวงศกษาธการ กระทรวงวฒนธรรม ตองรบเขาไปชวยเหลออยางทนทวงท พรอมทงตองใหความรกบครอบครวรนใหมในการดแลเดก เรองเศรษฐกจของครอบครว การมอาชพทมนคง การมทนสารองกบครอบครวเสยง

1.3 ควรมการจดสรรงบประมาณใหกบองค๑กรทเกยวของในการชวยเหลอเดกเรรอน และครอบคลมในการดแลเดกเรรอนทกดาน ตงแตดานการศกษา ทอยอาศย อาหาร การรกษาพยาบาล เปนตน อยางจรงจง และใหงบประมาณอยางเตมท

1.4 การบรรจครขางถนน ครอาสาสอนในเขตเมอง เจาหนาทพฒนาสงคม ครพฒนาทกษะชวตเดกเรรอน ซงสงกดในหนวยงานของกระทรวงศกษาธการ กระทรวงมหาดไทย กรงเทพมหานคร เปนพนกงาน

ของรฐ เพอใหมความมนคง สรางขวญกาลงใจในการปฏบตหนาท และเพอใหการปฏบตหนา ทไดชวยเหลอเดกเรรอนไดทนท เชนการรบรองเอกสารทางทะเบยนราษฎร การรบรองในการรกษาพยาบาลของเดกเรรอน การรบรองในการเขาเรยนในโรงเรยน เปนตน

2.ขอเสนอในการพฒนาครขางถนน 2.1 ควรจดใหมการแลกเปลยนเรยนรทกองค๑กรททางานเกยวกบการทางานชวยเหลอเดกเรรอน

อยางนอยป 2 ครงเพอไดมโอกาสในการเรยนร พรอมกบการเปนกาลงใจซงกนและกน 2.2 ควรมการเสรมทกษะในการทางาน กลวธการทางาน พรอมทงความรในเรองกฎหมายท

เกยวของกบเดกและเยาวชน โดยเฉพาะ เรองระเบยบ กฎเกณฑ๑ เงอนไขใหมๆ ในการทางาน อยางนอยปละ 1 ครง และเทาทนกบปญหาทเกดขนเปลยนแปลงอยางรวดเรว

2.3 เสรมทกษะการเกบขอมล และการทางานวจยภาคสนามเรมตนจากการเขยนเรองเลา เพราะทกพนทมประสบการณ๑ทางานทไมเหมอนกน

2.4 ควรมการเพมศกยภาพ เพอพฒนางานดานเดกเรรอนใหกบครอาสาสอนเดกเรรอน และการเสรมทศนคตวาการทางานของพวกเราเหมอนหยอดกระปกความด

2.5 การเสรมกระบวนการทางานกบเดกวยรนทเรรอนมเพศสมพนธ๑กอนวยอนควร การทา งานกบพอแมวยรนทเปนเดกเรรอน ไมยอมหยดเรรอน การเลยงดเดก เรองอาหาร เรองนม การฉดวคซน พรอมทงทศนคตในการดแลเดกเลก เปนตน

2.6 การเสรมทกษะกระบวนการใหกบครอาสาสอนเดกเรรอน ครขางถนน ในเรององค๑ความรเรองเอดส๑ การมเพศสมพนธ๑กอนวยอนควร การทาผดกฎหมายในเรองตางๆ ของเดกเรรอน เปนตน

2.7 การเสรมทกษะในเรองการทาเอกสารทางทะเบยนราษฎร๑ ตงแตการแจงเกดยอนหลง การเพมชอ การทาบตรประชาชน การขนทะเบยนทหาร เปนตน ใหกบครขางถนน ครอาสาสอน เพราะจะพบเดกเรรอนทไมมเอกสารจานวนมาก

3.ขอเสนอตอการพฒนาเดกเรรอน 3.1 หนวยงานทเกยวของในการทางานกบเดกเรรอน ตองหาสถานทรองรบเดกเรรอนทเปนวยรน ท

ยงไมสามารถหยดเรรอนได ตองมบานหรอสถานทจดใหกบกลมเดกวยรน ไดมโอกาสในการพฒนาตนเอง หรอครอบครวของเดกวยรน

3.2 ตองมการหาทางออกเรองการฝกงานเพอใหเดกเรรอนมอาชพทแนนอน เพอคว ามมนคงทางดานรายได มงานทา และเปนทยอมรบทางสงคม โดยมมาตรการทชดเจนเพอตดวงจรเดกเรรอนกอนกลายเปนครอบครวเรรอน

3.3 เรองเอกสารทางทะเบยนราษฎร๑ของเดกเรรอนมความจาเปนมาก ทตองทาใหเดกเรรอนไดแสดงตวตนของเดก หนวยงานทเกยวของตองดาเนนการใหเดกเรรอนและครอบครว

4.ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป 4.1 ควรมการถอดบทเรยนบานแรกรบเดกและบานพฒนาเดกเรรอนทใหการพฒนาเดกเรรอนแลว

หยดการเรรอนวาใชกระบวนการอะไร มปจจยความสาเรจ บรรยากาศในบาน การดแลของเจาหนาท พรอมทงวธการดแลเดก

4.2 ควรมการถอดบทเรยน โรงเรยนทรบเดกเรรอนเขาไปเรยนหนงสอรวมกบเดกปกตดวย วามการใชกจกรรม หรอกระบวนการอะไรทเดกเรรอนสามารถอยในโรงเรยนและเรยนหนงสอไดในระดบทเดกเรรอนสามารถเรยนได

4.3 ควรมการถอดชวตของเดกเรรอนทประสบความสาเรจทางดานการศกษา ดานมอาชพเลยงตนเองได มครอบครวทตองรบผดชอบ และกลมเดกเรรอนทยงใชชวตเรรอนอย

............................................................................................

เอกสารอางอง

การศกษานอกโรงเรยน, กรม กระทรวงศกษาธการ.2539 นโยบายการจดการศกษานอกโรงเรยนส าหรบเดก ดอยโอกาส.(เอกสารอดสาเนา) กนกกฤษณ๑ รกษาพราหมณ๑. 2550 การพฒนาการจดการศกษานอกระบบแกเดกเรรอนในเขต กรงเทพมหานคร.วทยานพนธ๑ สงคมสงเคราะห๑ศาสตรมหาบณฑต คณะสงคมสงเคราะห๑ มหาวทยาลยธรรมศาสตร๑. กณฑพร เวชพาณชย๑. 2546 แนวทางการใหสวสดการแกเดกเรรอนในเขตเทศบาลนครอดรธาน. สารนพนธ๑ สงคมสงเคราะห๑ศาสตรมหาบณฑต คณะสงคมสงเคราะห๑ มหาวทยาลยธรรมศาสตร๑ ภาวนา บญมสก.2551 พฤตกรรมสขภาพและความตองการการดแลดานสขภาพของเดกเรรอนวยรน. วทยานพนธ๑ พยาบาลศาสตรมหาบณฑต คณะพยาบาลศาสตร๑ มหาวทยาลยธรรมศาสตร๑. รงกานดา พงศ๑ธรกลพานช.2549 สภาวการณเดกเรรอนและปจจยทมผลตอความส าเรจในการใหความ ชวยเหลอเดกเรรอนกรงเทพมหานคร. สานกพฒนาสงคม กรงเทพมหานคร. วลลภ ตงคณานรกษ๑.2540 เดกเรรอน ปญหา และทางออก. กรงเทพมหานคร ศนย๑ขอมลและการวจยเพอ เดก มลนธสรางสรรค๑เดก สมพงษ๑ จตระดบ.2540 วฒนธรรมเดกเรรอนในทองถนน. กรงเทพมหานคร : สานกพมพ๑แหงจฬาลงกรณ๑ มหาวทยาลย สมพงษ๑ จตระดบ.2550 กรงเทพมหานครเมองสเทาของเดกและเยาวชน. กรงเทพมหานคร : สานกพมพ๑ แหงจฬาลงกรณ๑มหาวทยาลย สมพงษ๑ จตระดบและคณะ.2550 แผนยทธศาตรการแกไขปยหาเดกเรรอน(พ.ศ.2550-2552) กรงเทพมหานคร : สานกพมพ๑แหงจฬาลงกรณ๑มหาวทยาลย สานกงานการสงเคราะห๑และสวสดการสงคม สานกพฒนาสงคม กรงเทพมหานคร.2552 คมอปฏบตงาน ดานเดกเรรอน ตามพระราชบญญตคมครองเดก พ.ศ. 2546.กรงเทพมหานคร โชตส ดไซน๑ จากด อนชน หวลทรงและคณะ.2544 โครงการพฒนาเครอขายความรวมมอขององคกรในการชวยเหลอเดกเรรอน และเดกดอยโอกาสของจงหวดเชยงใหม. สนบสนนโดยสานกงานกองทนสนบสนนการวจย อนตา นพคณ และคณะ2535. องคการหลกภาคเอกชนทพฒนาเดกเรรอนในประเทศไทย.สภาองค๑การ พฒนาเดกและเยาวชน