4. Gaia. Sistematizazioa eraikuntza prozesuan.

4.1.-Probaren helburuen definizioa eta zehaztapena.4.1.1.-Helburuen definizioa

4.1.1.1.-Helburu intelektualak4.1.1.2.-Aldagai afektiboak

4.1.2.-Indikadoreen idazketa 4.2.-Neurtresnaren planifikazioa eta eraikuntzaren etapak.

EL BARBERO DEL REY. Erase una vez que el Rey de Pelolandia decidió afeitarse su barba. -Es un acontecimiento que atraerá atención y fama, por no mencionar a los turistas-, dijo. -Traer al Barbero Real-. -Pero Señor-, lamentó su consejero, -no tenemos ninguno. Nadie se ha afeitado en los últimos cien años-. -¡Peloladas!- estalló el Rey. -No me extraña que nosotros seamos tan visitados. Buscad al mejor de la comarca-. Se pusieron manos a la obra y cuando finalmente el barbero más famoso fue encontrado, fue enviado a los Tres Comités Reales para que le pasaran la Prueba Real. -Háblenos de la historia de la barbería-, preguntó el primer comité. El barberó contesto. -Háblenos acerca de la importancia de la barbería-, preguntó el segundo comité. El barbero contestó. -Háblenos de los instrumentos que usaría para afeitar al Rey-, preguntó el tercer comité. El barbero contestó. Después cubrieron su cuello con el Medallón del Aprobado y le enviaron ante el Rey. Sin pérdida de tiempo, el barbero preparó sus instrumentos y extendió el paño. Pero cuando cogió su navaja y comenzó a afeitar, accidentalmente cortó un pedazo de la oreja del Rey. -¡Maldición!- gritó el Rey. -Me habeís cortado mi Real Oreja!-. -Oooh-, corearon las nueve voces de los Tres Comités Reales. -¿Ooohs?- contestó asombrado el Rey. -Yo pedí un barbero

1

cualificado y me daís oohs?-. -Lo sentimos mucho-, se disculparon los Tres Comités Reales. -Debemos haber perdido la cabeza-. -Una idea genial- se regocijó el Rey y les envió a que las perdieran para siempre.

Y desde entonces y para siempre,cuelgan nueve cabezas en la Puerta Real.Este fue el destino de los Tres Comités...Y me puede pasar a mi ... o a tí.

Y la moraleja de esta fábula es:AQUEL QUE HACE PREGUNTAS INCORRECTAS PUEDE PERDER MAS QUE SU CARA.Mager,R.F. (1990). Measuring Instructional Results. London: Kogan Page.

4.1.-Probaren helburuen definizioa eta zehaztapena. Hezkuntzako eguneroko zereginetan ikasleen ezagutzak ebaluatzeko probak eratzen dira. Proba efikazak onak dira bai ikasleentzat (hezigaientzat) bai irakasleentzat (hezitzaileentzat).

Ikaslearentzat onuragarria izango da, ikasi duenari buruz pentsarazi eta hasunartu egingo baitio, dituen hutsuneei buruz ere konturatuko delarik. Bere lanean zentratzen eta bere ezagupenak proban jartzen ere lagunduko dio, proba ondo eratuta baldin badago.

Irakasleari termometroa bailitzan lagunduko dio, ikasleek ezagutzak zein puntutaraino asimilatu dituzten jakitea ahalbideratuko baitio. Proposatutako gutxieneko helburuak lortu ez badira, berrikusi egin beharko da, edo bitarteko batzuk jarri beharko dira aurrera joan aurretik. Irakasleak ikasle zehatz batzuek aurrera jotzen ez dutela ere ikus dezake. Ondo egindako proba baten bidez, ikasleen gabeziak detektatzeko aukera daukagu, eta horrez gain, arazoak zeintzuk diren eta zein edukinetan gertatzen diren arazo horiek ikus daiteke.

Pentsa dezagun, adibidez, Lehen Hezkuntzako 4. mailako ikasle batzuk zifra askotako biderketak eta eragiketa desberdin eta piloa duten arazoak argitzen hasten direla ikasturtea. Baina, aurreko ikasturteetan beharrezko ezagutzak lortu ez badituzte, kasu honetan biderketa taulak, edo beharrezko mekanismoak zenbaki berdinen batuketak biderketak direla ulertzeko, edo kalkuloaren automatismoak buruz ikasi badituzten arren, arazoen argiketara egokitzen ez jakitea; orduan,

2

irakasleak ikasleak gelditu zireneko puntutatik abiatu beharko du. Batuketen eta kenketen arazoekin hasi beharko du, eta hauek ondo ulertzen dituztenean, eta aplikatzen dakitenean kontu zailagoetara pasatuko da, eta ez lehenago. Baina zein puntutan dauden jakiteko, hots, hasierako ebaluazioa egiteko, probaren bat pasatu beharko zaie.

Proben helburua ikasleei gai zehatz batean garrantzitsuak diren ezagupenak, gaitasunak eta abileziak zeintzuk diren argitzea da.

Gehienetan hezkuntza eraikitzen diren probek memorizazioa gehiegi neurtzen dute, ulermena albo batera utziz. Honen arrazoia sortzen diren proben izaeran datza. Honela, ikasleek kontzeptuak buruz ikasten dituzte, liburuan edo apunteetan agertzen diren bezala.

Adibidez, ibaiak eta hiriburuak buruz ikastea, eta mapa batean kokatzen ez jakitea.

Bestalde, irakaslearen subjektibotasuna ekidin behar da, probak modu objetiboan zuzentzea beharrezkoa baita (adibidez selektibitateko probetan gertatu beharko litzatekeena) eta kasu hauetan proba objetiboak egotea beharrezkoa da.

Lehen Hezkuntzako irakasleekin egindako ikerketa batean, naturako azterketa batzuk eman zitzaizkien modu independientean. Azterketak berrikustean, irakasleen kalifikazioak kasu askotan oso desberdinak zirela ikusi zen. Batzuentzat azterketa batek nahikoa kalifikazioa merezi zuen bitartean, beste batzuentzat bikaina kalifikazioa merezi zuen. Hau irakasleen arteko irizpideen desberdintasunagatik gertatu zitekeela pentsa daiteke, baina ikerketa ez zen hor bukatzen. Denbora pasa ondoren, berriro eman zitzaizkien azterketa berdinak irakasleei bigarren aldiz zuzentzeko. Oraingo honetan, kalifikazioek desberdinak izaten jarraitzen zuten, irakasle berdinen hasierako eta bigarren zuzenketak ere oso aldakorrak zirela. Hau da, hasierako momentuan nahikoa kalifikazioa jasotzen zuen azterketa batek, bigarren momentu batean bikaina izatera heldu zitekeela ikusi zen. Irakasleen arteko eta irakasle barneko alde hauek orokorrak izan ziren.

Bai aurreko adibidean aipatutako ikerketak, bai beste batzuek hezkuntzan eraikitzen diren proba gehienak ez direla balidoak erakutsi dute, eraikuntzan errore batzuk sartzen direlako:

1.-Ez dituzte proposatutako edo aipatutako helburuak batzen. Adibidez helburuak idazterakoan, sintesiaz eta aplikazioaz hitz egiten da, baina probak eraikitzerakoan ezagupenen gogorapena eskatzean gelditzen gara, subjektuaren oroimena besterik ez neurtuz.

2.-Kasu gehienetan neurtu nahi den prozesu mentala edo edukina ez da batzen.

3

3.-Askotan galderak anbiguoak izaten dira, eta ikasleak zer

eskatzen ari den asmatu behar du.Errore mota hauek proba ondo eginak ez daudelako egiten dira.

Proba bat ondo egina egoteko, lehenengo eta behin hezitzaileak helburuak operazionalki definitu behar ditu. Horrela jakin dezakegu zeintzuk helburu neurtu behar dituen probak, eta edukin guztiak batu, eta gero edukin eta helburu bakoitzari ematen diogun garrantzia erabaki beharko da. Alegia, zehaztasun-koadroa eraiki beharko genuke:Lehen Hezkuntzako 6. mailako matematikako Zehaztasun-koadroa:

ARITMETIKA GEOMETRIA ESTATISTIKAKALKULOA -4 zifretako

zenbakien erro karratua kalkulatzen du....

... ...

ULERMENA ... ... -Maiztasun absolutuko eta erlatiboko kontzeptuak bere hitzekin azaltzen ditu....

APLIKAZIOA ... -Poligonoen areak eta euren formulak oinarriak direneko arazoak argitzen ditu. ...

...

Beti ez dira erabiltzen hau bezain elboratuak diren eskema hauek (beranduago azalduko dena dela), baizik eta beste batzuetan probak eratzeko (batez ere errendimenduzko probak ez direnetan) beste prozedura batzuei jarraitzen zaie:

-Neurgaia den atributoan edo jarreran subjektu altua edo baxuaren ezaugarrien deskribapen orientatzailea. Normalean behin behineko hasierako definizioa (konplexutasun aldakorra izan dezakeena) eskaintzen da, neurtresnaren eraikuntzan aurrera joaten garen heinean osatzen joaten dena.

-Autore baten teoriatik abiatuz, tresna eraikitzen da bere 4

jarraibideak kontutan hartuz.

-Neurtu nahi den ezaugarri bera neurtzen duten beste tresna batzuetatik abiatuz, neurtresna berria egiten da.

4.1.1.-Helburuen zehaztapenaProba eratzeko lehenengo pausua izango da. Horretarako

zehaztapen-taula edo prozesu eta edukinen (edo jokabideen eta jarreren) koadroari jarraituko zaio. Edukinak gobernu bakoitzak ezartzen dituen kurrikuletan zehaztuta egongo dira. Eraiki nahi den proba zentro batera (batzuetara) egokitua egongo bada, zentro hauetako programak ere kontutan hartu beharko ditugu. Buru-prozesuak zehazteko taxonomia bati jarraitzea komeni da. Kasu honetan taxonomia zabalduenari jarraitzea gomendatzen da: helburu intelektualetarako Bloom-en taxonomia eta eremu afektiborako Krathwohl-en taxonomia.

4.1.1.1.-Bloom-en helburu intelektualetako taxonomiaHezitzea prozesu kualitatiboa da non adimenaren garapenari egiten

zaion aipamena. Honek zera suposatzen du: subjektuaren trebakuntza buru-eragiketa desberdinetan, horien menperaketa lortu arte. Bru-eragiketa hauek zailtasun maila desberdina dute. Beraz, eragiketa hauek programatu beharko dira subjektuaren garapen intelektuala kontutan hartuz. Bloom eta laguntzaileek eragiketa horien sailkapena edo taxonomia eratu zuten. Bloom-en taxonomia, edo eragiketen sailkapena, programen materiaren barruan egongo da, zeren eta prozesuen eta edukinen helburuek subjektuaren beharrei erantzun behar diete, adina eta garapen-maila kontutan hartuz. Hortaz, edozein materia baloratu nahi denean Bloom-en taxonomiak markatzen dizkigun pausuei jarraitu behar zaie:

-Ezagupena-Ulermena-Aplikazioa-Analisia-Sintesia-Ebaluazioa

Sei prozesu edo eragiketa mental hauek suposatzen duten zailtasun maila kontutan harturik sailkatuta daude, ezagupena prozesu mental sinpleena izanik, eta ebaluazioa konplikatuena. Hau sailkapen sinpleena da, ikertzaile hauek prozesu hauetako bakoitza azpiprozesuetan sailkatzen baitituzte, eta hauek ere azpiprozesuetan. Guk egingo dugun taxonomiaren erabilpenerako nahikoa da lehenengo mailan gelditzea, hau da, sei prozesu hauetako bakoitzaren ulermena azpibanaketarik egin gabe.

5

A. EzagupenaEzagutza edozein daturen asimilazio memoristikoa da. Neurtu nahi dugun prozesu

psikologikoa oroimena da, gogorapena.

EZAGUPENA adierazten duten hezkuntza helburuen adibideak:-Zenbait termino zientifiko definitu euren atributoak, propietateak edo erlazioak nabarmenduz.-Gaur egungo gizarteari buruzko benetako informazioaren ezagutza.-Hizkuntzaren eta idazkeraren forma eta erabilpen zuzenen ezagutza.-Puntuaketa arauen ezagutza.-Ikasketan parte hartzen duten oinarrizko printzipioen ezagutza.

6

Ezagupena neurtzen duten itemen adibideak:Estatu Batuetako zein portzenataia dedikatzen da nekazaritzara gutxi gora behera? A. %10 B. %20 C. %35 D. %50 E. %60Polo magnetikoak normalean honela deitzen dira: A. Gehi eta gutxi B. Gorria eta urdina C. Ekialdea eta mendebaldea D. Iparra eta hegoa E. Anodoa eta katodoaTximeleta baten bizitzako aldien ordena hauetako batean gertatzen dira: A. larba-arraultza-krisalida-heldua B. krisalida-larba-arraultza-heldua C. krisalida-arraultza-larba-heldua D. arraultza-larba-heldua-krisalida E. arraultza-larba-krisalida-helduaZientzia-gizonak aurkikuntza berriak egiten ditu: A. Aristoteles-en lanak begiztatuz B. probabilitate zenbakiei buruz hausnartzen C. behaketa zorrotz batzuk eramanez eta esperientziak eginez D. bere lagunekin intereseko gaiak eztabaidatuz E. Darwin-en lanetara itzuliz

Zientzia-gizon batek arazo batekin topo egiten duenean, orokorrean konpontzeko lehen urratsa zera izango litzateke: A. tresna bat egin edo erostea B. esperientzia bat egin C. konklusio batzuk deduzitu D. beste zientifiko batzuk gonbidatu iretenbidea bilatzen laguntzeko E. materiaren inguruko beharrezko informazioa pilatzea

B. UlermenaUlermena izango da seguruenik eskolan gehienetan erabiltzen

7

dugun gaitasun intelektuala. Hau da, ikasle batek zerbait ikasten duenean, komunikazio hori integratua izan dela suposatzen da, eta gero ikasitako materiak eta ideiak manipulatzeko gauza izango dela. Adimeneko ariketa bat da, eta mezu bat harrapatzen denean gertatzen da. Kategoria honetan subjektuak jaso duen informazioa antolatu eta transformatu behar du. Hau ez zen gertatzen ezagupenean. Ulermena maila desberdinetan gerta daiteke:

-Ikasitakoa beste hizkuntza batean espresatzea.-Mezuak, gertaerak interpretatzea ikuspegi pertsonal batetik

esangura berria emanez.-Emandako informaziotik konklusioak ateratzea.

ULERMENA adierazten duten hezkuntza helburuen adibideak:-Hitz teknikoetan edo abstraktoetan idatzitako arazo bat beste hitz zehatzagoetan edo ez hain abstraktoetan idazteko gaitasuna ("arazoa ezagunak zaizkisun hitzetan jarri").-Hizkuntza batetik bestera itzultzeko gaitasuna.-Datuen multzo batean ukaezinak diren konklusioak, zalantzagarrietatik edo kontrajarrietatik desberdintzeko gaitasuna.-Zenbait pronostikotako zuzentasunik ezan eragiten duten faktoreak erraz detektatzeko gaitasuna.

Ulermena neurtzen duten itemen adibideak:Aztertzaile talde bat hezkuntzako helburuen taxonomia bat idatzi nahian dabil. Eguneroko lengoaian adierazi nahiko bagenu, zer egiten dute pertsona hauek?. A. Hezkuntzaren aurrerapenak ebaluatu B. Irakaskuntzako helmugak sailkatu C. Programa bat prestatu D. Ikasketa ariketak eginTxiro batek eskean egotea justifikatu nahian, gizarteak bizitzeko bitartetko bat zor diola dionean, zer egiten dago: A. Psikotiko gisa jokatzen B. Sintoma paranoikoak erakusten C. Eldarnio baten menpe D. Benetako ume batek bezala jokatzen E. Bere jokaera justifikatzen"Milton!, Momentu honetan bizi beharko zenuke: Ingalaterrak behar

8

zaitu: Ur zikinak dituen putzu bat baino ez da". - Wordsworth.Metafora honek "ur zikinak dituen putzu bat",zera esan nahi du, Wordsworth-en iritziz, Ingalaterra zen (edo zegeoen): A. Pantano antzeko lurra B. Urduritasun edo agitazio jarraiaren menpe C. Geldialdi kulturaekol edo politikoko egoeran D. Korrupzio orokorreko egoeranCierto científico cultivó una gran colonia de bacterias productoras de enfermedades. De ellas extrajo una materia libre de bacterias a la que denominó substancia X. Después, inyectó una amplia dosis de substancia X a cada uno de los animales de un grupo (grupo A). Al poco tiempo, estos animales evidenciaron ciertos síntomas provocados normalmente en la infección por dichas bacterias. Al observar este hecho, el científico fue inoculando una serie de inyecciones de pequeñas dosis de la substancia X a cada uno de los animales de otro grupo (grupo B). Tres semanas después de esta serie de inyecciones, que se prosiguieron a lo largo de dos años, se logró que este grupo de animales (grupo B) adquiriera la enfermedad inyectándole un número de bacterias millares de veces superior al que bastó para matar a los animales que no fueron sometidos al tratamiento.Subraye el espacio correspondiente detrás del número de la cuestión en la hoja de respuestas: A. Si los datos que se acaban de exponer demuestran, sin lugar a dudas, que la cuestión responde correctamente a cuanto se ha afirmado en los precedentes párrafos. B. Si los datos aducidos no demuestran decisivamente que la cuestión responde a lo expuesto en dichos párrafos.(Ha de procurar que sus juicios se emitan teniendo presentes los datos expuestos en la descripción de la experiencia).

C. AplikazioaGertatzen da legeak edo arauak egoera berrietara aplikatzen

direnean. Adibidez, arazo baten soluzioa bilatzea legeak edo printzipioak ezagutzen direnean. Hau da eskolan lantzen direnetako kategoriarik inportanteenatako bat.

APLIKAZIOA neurtzen duten hezkuntza helburuen adibideakSoziologiako kontzeptu orokorrak eta dedukzioak gaur egungo gizarte arazoetara aplikatzeko gaitasuna.

9

Zenbait arazotako soluzioen bilaketan, prozedura esperimentalen aplikapena.Zenbait printzipio psikologikoen aplikapena gizarte egoera berri baten ezaugarriak deskubritzeko.

Aplikazioa neurtzen duten itemen adibideak X eta Y 15 egunetan lan bat egin dezakete. 6 egunetan elkarrekin lan egiten dute; orduan, Xek Y uzten du eta Yk 30 egun gehiagotan bukatzen du. Zenbat egun beharko zituzkeen Yk berak bakarrik lana egiteko? Azaldu jarraina egindako eragiketa guztiak. A. 30 B. 40 C. 50 D. 60 E. Aurrekoetako bat ere ez

Zelai laukizuzen baten luzaerak bere zabalerak baino 20 m gehiago ditu. Dimentsio biak 20 metrotan handitzen badira, zelaiaren azalera bikoitzen da. Kalkula ezazu hasierako zelaiaren alde txikiena, egindako eragiketak zehaztuz. A. 20 B. 30 C. 35 D. 40 E. Aurrekoetako bat ere ez

10

D. AnalisiaAnalisian eskatzen dena da elementuen arteko erlazioak aurkitzea

haien antolaketa ulertzeko. Ulermenaren eta ebaluazioaren artean egongo litzateke. Analisia maila desberdinetan gerta daiteke:

-Elementuen analisia, non aurkezten den materia bere ataletan banatzen den. (Testu baten aditzak aurkitu, hipotesiak...).

-Erlazioen analisia, non aldez aurretik identifikaturik dauden elementuen arteko erlazioa bilatu nahi den. (Kausak eta ondorioak desberdindu, edo perpausa nagusia menpekoetatik desberdindu).

-Egituratze-arauen analisia, non aurrean dugun gertaera edo informazio baten irizpideak, edo antolatze edo egituratze arauak bilatu nahi diren. Adibidez, autoreek idazterakoan ez digute estaen zeintzuk irizpide jarraitu dituzten testua egituratzeko; aurkitzea analisia egitea litzateke. (Idazki baten joera politikoa ulertzea).

ANALISIA adierazten duten hezkuntza helburuen adibideakHipotesi inplizitoak antzemateko gaitasuna.Ondorioa premisetatik desberdintzeko gaitasuna.Paragrafo batzuen ideien interrelazioak ulertzeko gaitasuna.Argudiaketa baten zeharreko errore logikoak detektatzeko gaitasuna.Gertaera historiko baten kausalitate erlazioak, eta funtsezko eta bigarren mailako detaileak detektatzeko gaitasuna.Bere lanen bitartez, autore baten helburuak, iritziak eta ezaugarri kognoszitiboak eta sentsitiboak deskubritzeko gaitasuna.Limurtze-tekniketan (iragarkietan, propagandan,...) erabilitako prozedurak deskubritzeko gaitasuna.Autore batek zientziaz, filosofiaz, historiaz edo bere ekoizpen artistikoaz duen kontzeptoa deduzitzeko gaitasuna, praktikan nola proiektatzen duenetik abiatuz.

E. Sintesia.Elementuekin jokatzen dugu osotasuna eratzeko. Atal guztiekin

jokatzea zerbait globala lortzeko litzateke. Sortzeko gaitasuna mugiarazten du.

SINTESIA adierazten duten hezkuntza helburuen adibideak.Idazketan gaitasuna, kontzeptuen eta esaldien egituratze bikaina aplikatuz.

11

Hipotesien konprobazioko prozedurak asmatzeko gaitasuna.Datu espezifiko batzuei jarraituz, etxe baten zirriborroa egiteko gaitasuna.Zenbait esperientzia burutzeko aparagailuak diseinatzeko gaitasuna.

Sintesia neurtzen duten adibideakSe invitó a diversas autoridades aparticipar en un coloquio de mesa redonda sobre el problema de la delincuencia juvenil. Se les dio a conocer los siguientes datos sobre la ciudad X y sobre las tres colectividades A, B y C, pertenecientes a la indicada ciudad X.Porcentaje de delincuencia Ciudad Colectiv. Colectiv. Colectiv.juvenil (detenciones anuales X A B Cpor 100 personas entre 5 y 4,24 18,1 1,3 4,119 años).Ingresos medios por mes $60 $42 $100 $72Mortalidad infantil 52,3 76,0 32,1 56,7(por 1.000 nacimientos)Nacimientos 15,5 16,7 10,1 15,4(por 1.000 habitantes)Se les manifestó, además que en la colectividad A los delitos contra la propiedad (robos, etc) constituían la causa de que la proporción del total de la delincuencia juvenil fuera relativamente más elevada que en las colectividades B y C, a pesar que en estas últimas eran más numerosos los delitos contra las personas (asaltos, etc.).1º ¿Cómo explicaría usted las diferencias que se observan en la delincuencia juvenil all estudiar los datos precedentes? (Puede recurrir a alguna de las teorías o explicaciones que le fueron expuestas durante el curso).2º Teniendo en cuenta su interpretación de los datos, ¿qué propondría usted para aminorar el número de delitos juveniles en cada una de las tres colectividades?.

F. Ebaluaketa.Balio-judizioak sartzen direnean.

12

EBALUAKETA adierazten duten hezkuntza helburuen adibideakHigieneari buruzko iritziak era kritiko batean ebaluatzeko gaitasuna.Kultura espezifikoetako teorien, kontzeptu orokorren eta gertakizun espezifikoen analisi konparatiboa.Lanaren berediktu justua emateko irizpide jakin batzuk (barne araudian oinarrituta) aplikatzeko gaitasuna.Argudiaketa baten sofisma logikoak antzemateko gaitasuna.

Ebaluaketa neurtzen duten itemen adibideakJane se enfrenta con el problema de elegir la tela más apropiada para su traje de la escuela. El traje habrá de usarse continuamente y habrá también de lavarse con mucha frecuencia. ¿Qué tela le será más conveniente?. (En la prueba habrán de incluirse diversos modelos de telas, entre ellas algunas muestras de rayón. Con ello se podrán dar más explicación a las cuestiones que se ofrecen a continuación).De las cualidades que exponemos a continuación, ¿cuáles cree usted que son las más convenientes para el vestido de Jane?.A. La tela no pierde color con el lavado.B. La tela no se arruga.C. El encolado de la tela es mínimo o nulo.D. La tela se conserva fácilmente.E. La tela es suave y se plancha con facilidad.F. El tejido es sólido, apretado y suave.G. La tela no se destiñe a la luz del sol.H. En la tela apenas se notan las manchas.I. El dibujo está estampado en la fibra.

Bloom-en taxonomiari eginiko kritikak.Bloom-en taxonomiak kritika ugari jaso ditu, batik bat bere

kategoriak elkarren baztergarriak ez direlako, hau da, askotan mugak ez dira oso ondo desberdintzen. Ulermenaren zati batzuk sintesiaren barnean egon daitezke, eta analisiaren zati batzuk sintesiaren barnean egon daitezke, e.a. Ez dago muga garbirik esateko non bukatzen den bat eta non hasten den bestea.

Bestalde, egin zaion beste kritika bat da gizabanakoaren heldutasunez ez digula informaziorik ematen, eta guk badakigu edozein programaketa subjektu hezgarriaren egoera errealean oinarrituta egon behar duela, eta egoera hau adinarekin aldatzen dela.

13

Hau egia da, baina hartzen baditugu Bloom eta Piaget aldi berean,

izango dugu, alde batetik, eginbehar batek suposatzen duen zailtasuna eta berau burutzeko eginm behar diren pausuak, eta bestetik, zein adinetan subjketua eginbehar hori edo eginbehar konkretu bat egiteko gauza den. Gaur egun hurrengo koadroa erabiltzen da seinalagarri gisa:Bernard, Maynar,J.PIAGET-EN GARAPENEKO ALDIAK

ADINA BLOOM-EN PROZESU INTELEKTUALEN TAXONOMIA

I Sentsomotore Aldia O - 2 .......................................................

II Eragiketa Konkretuen Aldia.- Aurreoperazional Azpialdia 7

EzagupenaUlermena

-Eragiketa Konkretuen Azpialdia 10

AplikazioaAnalisiaSintesi arruntak

III Eragiketa Formalen Aldia

15 SintesiaEbaluaketa

4.1.1.2.-Krathwohl-en taxonomia aldagai afektiboetarako .A. Harrera.

Estimulu baten edo batzuen aurrean subjektuak duen sentsibilizazioa, alegia, jaso behar ditu eta atentzioa jarri behar du. Maila desberdinetan gerta daiteke:

-Kontzientzia, subjektua gauzen egoeraz jabetzen da, konstziente egiten da.

-Harrerarako aurredisposizioa, estimulu konkretu bat onartzeko subjektuaren jokabidea da (tolerantzia). Posizio neutrala da (lagun batek hitz egiten duenean, adi egotea).

-Atentzio kontrolatua edo selektiboa, estimuluak desberdindu. Atentzioaren kontrola gerttzen da, eta interesatzen zaigun estimuluari besterik ez diogu erreparatzen. (Adibidez, musika irakaslea, ikasleak pelikula ikusten ari direla, hauek fondoko musikan fijatzea nahi duenean).

HARRERA adierazten duten hezkuntza helburuen adibideak.Gai baten inguruan iritzi asko eta denak zuzenak izan daitezkeela onartzea.

14

Musika mota desberdinei izpiritu irekiaren lorpena.Ezagunak zaizkigun pertsonen arrazako eta kulturako desberdintasunen ulermena.Gertakizun politiko eta sozial nagusiaren informazioa edukitzeari behar bezalako inportantzia ematea.Aurkezten zaizkion pertsonen izenak oroimenean gordetzen ahalegintzea.

Harrera neurtzen duten itemen adibideak.Aisialdian irakurketari buruzko galderak.B galderari erantzuna baiezkoa dela adierazten du.Z zalantzagarria delaE ezezkoa dela.Nahiko zenuke denbora gehiago izatea irakurtzeari dedikatzeko?.Baduzu buruan momentu hurbil batean irakurtzea atsegingo zenukeen liburu baten izenburu bat edo bi?.Bada oporretan irakurtzea atsegingo zenukeen literaturako lan famaturik?.Ezinezkoa zaizu irakurtzen ordubetez jarraian egotea aspertu gabe?.Erantzun A ados bazaude, I indiferente bazaude, eta D desados bazaude.Alderatu eta analisatu era kritiko batez zenbait alderdi politikoren programak eta propaganda.Zenbait arazo politiko eta sozialen inguruko irratitsaioak eta elkarrizketak entzutea.Gertakizun edo arazo nazional edota nazioartekoen garapenari buruzko berriak egunero jarraitzea.Beste herri batzuetan gertatzen diren gauzen zirkunstantzien eta hauek sortu direneko kausei buruz korrespontsal atzerritarrek egiten dituzten kronikak arretaz irakurtzea.

B. Erantzuna.Gertakizunei arreta jarri ondoren, ematen zaien erantzuna litzateke.

(Adibidez, higieneko arauak edo arau moralak betetzea). Erantzun hau hiru mailatan gerta daiteke:

-Erantzunaren onarpena, kasu honetan erantzuna ematen da, hau egin beharreko beharra oso argi izan gabe. Obedientzia, sumisioa litzateke. (Joku batn arauak betetzea).

15

-Erantzunaren aurredisposizioa, kasu honetan bere jokabidea

erakustea onartzen du, baina ez beharrekotzat jotzen den gauza bat balitz bezala hartuz, baizik eta motu propioz egina. Gauza bat motu propioz egiteko aurredisposizioa litzateke norbera aukeratzen duena delako. (Lan baten ardura onartzea).

-Erantzuna ematean satisfazkzioa, erantzuna emozionala da, gustora egotearena normalean. (Ondo pasatzea norberak aukeratutako lan batean).

ERANTZUNA adierazten duten hezkuntza helburuen adibideak.Besteen ihadueretan parte hartzeko gogoa.Higieneko arauak betetzeko gogoa.Etxerako eraman den eginbeharra burutzea.Gomendutako lanak irakurtzea.Motu propioz haur aldizkariak eta egunkariak irakurtzea.Positiboak diren eskolatik kanpoko ekintzetan konpromezu bolondresa artesa. Familiako beste kideekiko eginbeharrez arduratzea.Aisialdian irakurtzen gozatzea.Musika ona atseginez entzutea.

16

ERANTZUNA adierazten duten itemen adibideak.Irakurketa aisialdian. Erantzun Bai, Zalantzatan edo Ez.Irakurtzen duzu inoiz espezializazio lanik, testu eskolarretan sartzen direnez gain?.Fijatu zara ea udako oporraldian ikasturteko denboraldi ekibalente batean baino liburu gehiagorik irakurtzen duzun ala ez?.Jo duzu irakurgai osagarrietara edo beste pertsona batzuengana irakurri berri duzun liburu batean komentatutako tokiei, denborari, edo gertakizunei datu gehiago jakiteko?.Zainketa pertsonalari buruzko ebaluaketa. Erantzun 1 batekin ekintza agindu edo gogorarazi gabe egiten baduzu. 2 batekin ekintza agindu edo gogorarazi egiten dizutenean besterik ez baduzu egiten. 3 batekin ez baduzu ekintza hori egiten.Haginlariarengana joatea urtean behin.Bota altuak edo gomazko zapatak janztea euria ari duenean edo hotz egiten duenean.Erantzun ekintza burutzen duen ala ez.Neskentzat:Lagundu etxean janaria egon dadin.Lagundu garbiketan otorduen, eta plateren garbiketa eta lehorketaren ostean.Lagundu etxeko norbait txango baterako prestatzen.Mutilentzat:Etxe inguruan zenbait lan burutu, argirako tutuak jarri, belarra moztu,...Lagundu altzairuak lekuz aldatzeko edo berrantolatzeko.Lagundu amari erosketak dendatik etxerako bidean eramaten.Irakurketari buruzko galde-sorta. Erantzun Bai, Zalantzatan edo Ez.Irakurtzen duzu maiztasunez liburuen kritika atala aldizkarietan edo egunakrietan?.Komentatzen duzu zure lagunekin zeintzuk diren arrakasta handieneko liburuak, liburu baten editorialeko arrakastaren kausa zein den, eta horrelako kontuak?Arraroa da zugan liburuak, aldizkariak edo egunkariak irakurtzea autoreei eta lanei buruz datu gehiago lortzeko asmo bakarrarekin?.Oso gutxitan bilatzen dituzu, berez, autore baten bizitza bati buruzko datuak bere liburu bat irakurri ondoren?.

17

C. Balorizazioa.

Modu batez jokatu, baina ez behartuta, hartutako konpromezu batengatik baizik. Hiru mailatan gerta daiteke:

-Balio baten onarpena: gauza espezifiko edo uste konkretu bati balioa ematea.

-Balio baten preferentzia: jokabidearen onarpenaren eta konpromezua edo ustearen artean dagoen barneratze maila da. (Adibidez, ikuspegi desberdinak aztertzea kontuei buruz iritzia izateko).

-Konpromezua: Ikuspegi bat onartzen da inolako zalantzarik gabe.

BALORIZAZIOA adierazten duten hezkuntza helburuen adibideak.Ahoz eta idatziz zuzen adierazteko beharrezko gaitasunak lortzeko desio konstantea.Osasun-egoera ona lortzeko desioa.Normalean taldean oso partizipatiboak ez diren subjektuak elkarrizketan parte harte dezaten ahaleginak egitea.Egunkarietara berarentzat garrantzitsuak diren gaiei buruzko eskutitzak idaztea.Fideltasuna partaidea deneko taldeei.

BALORIZAZIOA neurtzen duten itemen adibideak.Irakurketagatiko interesa. Erantzun Bai, Zalantzatan edo Ez.Saiatu zara inoiz imitatzen, alderdi batzuetan behintzat, miresten dituzun irakurketaren pertsonaiak?.Badago zure liburuetan zure lagunak bezain ondo ezagutzearen zirrarra ematen dizun pertsonairik?.Behin liburua irakurriz gero, berari buruz idazten diren kritikak irakurtzeko ohiturarik baduzu?.Saiatu zara inoiz azaltzen nola hobetu litekeen, zure irudikoz, lan literario bat?.Oso gutxitan konparatzen dituzu bi liburu edo gehiago eta bakoitzaren meritoez kritikarik egin?.Gutxitan egiten duzu lan batetaz duzun judizioa beste pertsona batek egindakoaz konparatu?.Pentsatzen duzu liburuen irakurketak zure buruaren eta zure arazo pertsonalen ulermenerako laguntza gutxi eskeintzen dizula?.

18

Zuk irakurritako libururen batek zuk aukeratutako lanbidean berebiziko eraginik izan al du?.Arraroa da zugan irakurtzen duzunaren bitartez besteek eguneroko bizitzan aurkitzen dituzten arazoen ulermen hobea lortzea?.Gizarte arazoengatiko kezka. Erantzun ekintza egiten duzun ala ez.Bilera publikoetan parte hartzea zure iritziz injustua den zerbaiten kontra protestatzeko.Zenbait arazo edo gertakizun politikoa edo sozialei buruzko iritziak argitaratzea, adibidez, Kongresuak aprobatutako legeei buruz, iraultzei buruz,...Gaur egungo arazo politiko eta sozialen bilakaera historikoa aztertzea sortu zituzten kausak aurkitzeko, eta iraganean konpontzeko egin zena ikusteko.

D. Organizazioa.Balioak antolatzea, haien artean gertatzen diren interkoerlazioak

zehaztuz. Bi mailatan gertatzen da.-Balio baten kontzeptualizazioa, balio bat banantzea berarekin

erlazionatuta dauden beste batzuetatik. (Adibidez, guztiek miresten duten objektu baten ezaugarriak definitzen saiatzea).

-Balio-sistemen antolaketa, elkarren artean erlaziorik ez duten balioen ordenazioa egitea. (Adibidez, lanaldiak eta atsedenaldiak bateratzeko plan prestatzea).

ORGANIZAZIOA adierazten duten hezkuntza helburuen adibideak.Gizarte baliabide eta baliabide materialen zaintzan gizarteak duen erantzunkizunari buruzko judizioak egitea.Biografien eta beste lan aukeratuen irakurketaren bitartez, bere arau etikoak eta bere helburu pertsonalak baieztazten saiatzea.Gizarte ekintzak baloratzea ongizate publikoaren eskakizunak aintzakotzat hartuz, eta ez talde konkretu baten araberako interes ziztrinak kontutan harturik.Gizarte demokratikoaren kontzeptua eta giza baliabide eta baliabide materialaren zaintzaren arteko erlazioa deszifratzen saiatzea.

19

ORGANIZAZIOA neurtzen duten itemen adibideak.Irakurketagatiko interesa. Erantzun Bai, Zalantzatan edo Ez.Ditudan ideietan eta iritzietan bakarrik ez nagoela konbentziturik nago.Nik ditudan arazo eta zailtasun berdinak beste batzuek ere baditzuztela konprobatzeak estimulatzen nau.Autoreak idatzitako bizitzako arauak ulertzera ailegatu nahiko nuke, hala nola bizitu zituzten pertsonei gertqazten zitzaiena.Aurkitu nahiko nituzke ideia batzuk nire bizitzako filosofian integratu nitzakeenak.

4.1.2.-Indikadoreen idazketaGehienetan helburuak eta indikadoreak txarto idazten dira. Helburu

operatiboak idazterakoan, hainbat puntu kontutan hartu behar dira:1.-Ikasleen jokabideen araberako terminoetan idatzi behar dira.2.-Aditz aktibo batekin hasi behar dira, edukina lortzeko martxan jarri behar den subjektuaren jokabidea.

Adibidez: "Idatzi beharrezkoak diren eragiketak planteatutako arazoa argitzeko".3.-Behagarriak diren terminoetan jarri behar dira. Adibidez:

"Askotan taldetik kanpogelditzen da".Ezin dut beti esan, momentu oro behatzea ezinezkoa izango baita.4.-Zehaztasunez idatzi behar dira, esangura desberdinak dituzten hitzak erabili gabe. Adibidez:

"Elkarbizitzako arauak ulertzen ditu".Zer esan nahi du: ulertzen du?. Esango banu: Elkarbizitzako arauak seinalatzen ditu", helburua zehatzago geldituko litzateke.5.-Erlazioa izan behar du neurtu nahi ditugun jokabideekin eta ezin dira oinarritu subjektuaren eskura gelditzen ez diren edukinetan. Adibidez: "Drogomenpekotasunaren arrazoiak ulertzen ditu".Nork ulertzen ditu menpekotasunaren arrazoiak?.

4.2.-Neurtresnaren planifikazioa eta eraikuntzaren etapak.Behin helburuak definiturik, probaren edukinak zehaztu beharko

ditugu. Edukina oso garrantzitsua da bere bitartez helburuak lortzen baititugu.

Hezkuntza arloan, edukinak ministerioko programa orokorretatik, Eusko Jaurlaritzako programetatik, zentruko programetatik, komunitate

20

terapeutikoetaik eta testuliburuetatik aterako ditugu.

Behin edukinak eta helburuak ditugula, probaren prestakuntzarekin has gaitezke. Erabiliko dugun test mota ere zehaztu beharko dugu, eta itemen kopurua. Itemen kopurua alderdi batzuen funtzioan dago:

-item mota.-helburuen eta edukinen kopurua-denbora-ikasleen maila eta adina-ikasleen gaitasun maila

Pisu espezifikoa eman behar zaio prozesuetako eta edukinetako koadroan agertzen diren buru-eragiketa eta edukin bakoitzari, eta gero kalkulatu lauki bakoitzerako itemen zenbakia itemen kopuru osotik abiatuz.

ORTOGRAFIA %25

SINTAXIA %50

HIZTEGIA %25

EZAGUPENA%30 12

3

6

3

ULERMENA%30 12

3

6

3

APLIKAZIOA%40 16

4

8

4

10 item 20 item 10 item

21