3 HEZKUNTZA LEHEN Matematika · LEHEN Matematika 3 HEZKUNTZA Lehen Hezkuntzako 3. mailarako...

MatematikaLEH

EN

HEZ

KU

NTZ

A

3Lehen Hezkuntzako 3. mailarako Matematika liburua Zubia Editoriala, S.L.ren eta Santillana Educación, S. L.ren Hezkuntza Argitalpenetarako Sailean Joseba Santxo Uriarteren eta Teresa Grence Ruizen zuzendaritzapean sortu, taxutu eta gauzaturiko talde-lana da.

Liburu honen prestatze- eta argitaratze-lanean honako talde honek esku hartu du:

TESTUA ETA EDIZIOA José Antonio Almodóvar Herráiz Pilar García Atance Domingo Sánchez Figueroa Magdalena Rodríguez Pecharromán

IRUDIAK José Luis Ágreda Yécora Enrique Flores Eduardo Leal Uguina

EDIZIOAREN ZUZENDARITZA José Antonio Almodóvar Herráiz

PROIEKTUAREN ZUZENDARITZA Ainhoa Basterretxea Llona Domingo Sánchez Figueroa

LEHEN HEZKUNTZAKO ZUZENDARITZA ETA KOORDINAZIO EDITORIALA Joseba Santxo Uriarte Maite López-Sáez Rodríguez-Piñero Liburu honetako ariketak ezin dira inola ere liburuan bertan egin. Ariketetan proposatzen ditugun taulak, eskemak eta gainerako baliabideak ikasleak koadernoan egin beharrekoen ereduak

baino ez dira.

3

Proiektuaren aurkezpena

Egiten Jakin proiektuak lau urte bete ditu. Proiektu arrakastatsua da, baina hezkuntzaren errealitatea etengabe aldatzen ari denez, iritsi zaio eguneratzeko unea. Hori dela eta sortu da Egiten Jakin Zurekin.

Egiten Jakin Zurekin proiektuak irakasleek beren hezkuntza-jardunerako eskatu dizkiguten berrikuntza metodologiko eta pedagogiko garrantzitsuak hartzen ditu barnean, eta hortik datorkio izena. Proiektuaren helburu nagusia da ikasleei laguntzea XXI. mendeko herritarrek ezinbesteko izango dituzten gaitasunak garatzen.

Komunikazio-trebetasunak

Komunikazioa funtsezko ardatza da proiektu honetan. Hori dela eta, arlo guztietan landuko dira komunikazio-trebetasunak, zenbait programaren bitartez:

– Hitz egiteko gogoz. Mintzamena.

– Irakurtzeko gogoz. Irakurmena.

– Idazteko gogoz. Idazmena.

Pentsamendu-abileziak

Pentsatzen ikastea eta arrazoibide logikoa garatzea dira Egiten Jakin Zurekin proiektuaren beste bi ardatz garrantzitsu. Horretarako, ikaskuntza autonomoa eta eraginkorra lortzeko behar diren estrategiak eta errutinak lantzen dira, eta horiei esker, ikasleek goi-mailako pentsamendua lortzeko trebetasunak eskuratuko dituzte:

– Ulermena indartzea eta ideia garrantzitsuenak laburbiltzea.

– Informazioa barneratzea eta gogoratzea.

– Ezagutzak elkarrekin lotzea.

Estrategia eta errutina horiek barneratzea

lagungarria izango da pentsamendua kontrolatzeko eta ezagutza berriak eraginkortasun handiagoz aplikatzeko. Unitateetan, bada pentsamendua lantzeko atal bat, eta kapela urdin baten irudia erabili da atal hori nabarmentzeko.

Adimen emozionala

Emozioen hezkuntza ezinbestekoa da ikasleak osotasunean hezteko. Egiten Jakin Zurekin proiektuan proposatzen diren oinarrizko helburuetan, alderdi hauek jorratzen dira:

– Norberaren eta besteen emozioak identifikatzea.

– Emozioen autokudeaketa eta erregulazioa.

– Emozioak adieraztea.

– Gizarte-trebetasunak eta enpatia.

Proiektu honetan, kapela gorri baten irudia erabili da adimen emozionala berariaz garatzeko prestatu diren jarduerak eta proposamenak nabarmentzeko.

3

4

Azkenik, neurozientziaren azken aurrerapenak kontuan hartuta, Egiten Jakin Zurekin proiektuan GAMIFIKAZIO-proposamen bat dago, ikasleen emozioa eta jakin-mina pizteko; izan ere, garrantzitsuak dira ikaskuntza indartzeko elementu horiek. Proiektuan, jolasaren berezko dinamikak eskaintzen dira, eta horiei esker, ikasgela eraldatuko dugu, giro estimulatzailea eta motibatzailea sortuko baitugu.

Sormena

Irudimen bizia izatea da sormena, gai izatea testuinguru desberdinetara egokitzeko, bai eta ezusteko egoeren eta arazoen aurrean erantzun originalak emateko ere. Sormena garatze aldera, gure liburuetan, funtsean, gaitasun hauek lantzen dira:

– Estrategia pertsonalak eta berritzaileak bilatzeko gaitasuna.

– Adierazpenerako molde sortzaileak erabiltzeko gaitasuna.

Proiektu honetako materialetan, kapela berde batez daude nabarmenduta bereziki sormena lantzera bideratuta dauden jarduerak.

Lan kooperatiboa

Proiektu honetan, zenbait jarduera proposatzen dira ikasleak lankidetzan aritu daitezen eta, helburu bera lortzeko asmoz, elkarrekin lan egiteko gaitasunak gara ditzaten. Jarduera horiek egiteko, zenbait talde mota osatu beharko dituzte ikasleek:

– Bikoteak.

– Taldetxoak.

– Ikastalde osoa.

Jarduera horiek adierazteko, zenbait ikono erabili dira.

Horrez gain, hiruhileko bakoitzaren amaieran, proiektu txiki bat erantsi dugu, Elkarlanean izenekoa. Atal horretan, ikaskuntza kooperatiboko zenbait teknika baliatzen dira.

Ikaskuntzaren autorregulazioa

Egiten Jakin Zurekin proiektuan, ikasleek eginkizun aktiboa dute ikasteko prozesuan, eta horretarako, norberak ikasitakoari buruzko gogoeta sustatu nahi dugu; hala, nork bere burua hobeto ezagutuko du, eta bere indarguneak eta ahulguneak hautemango ditu.

Unitateetan, errubrika labur batzuk daude. Errubrika horien bitartez, ikasleak zer ikasi duten ohartuko dira, eta hori nola egin duten ebaluatuko dute.

4

5

Has gaitezen! ............................................................ 9

1. unitatea. Lau eta bost zifrako zenbakiak ........... 14

2. unitatea. Batuketak eta kenketak ...................... 30

3. unitatea. Zuzenak eta angeluak ........................ 48

4. unitatea. Biderketa ............................................ 62

Elkarlanean ............................................................. 76

Hiruhilekoa amaitzeko ............................................ 78

5. unitatea. Biderketaren praktika ........................ 80

6. unitatea. Zatiketa .............................................. 94

7. unitatea. Zatiketaren praktika ......................... 112

8. unitatea. Irudi lauak ........................................ 128

Elkarlanean ........................................................... 144

Hiruhilekoa amaitzeko .......................................... 146

9. unitatea. Zatikiak eta hamartarrak ................. 148

10. unitatea. Neurri-unitateak ............................ 164

11. unitatea. Denbora neurtzea .......................... 182

12. unitatea. Gorputz geometrikoak .................... 196

Elkarlanean ........................................................... 210

Hiruhilekoa amaitzeko .......................................... 212

Gehiago jakiteko ................................................... 215

Orain ingelesez ..................................................... 222

Aurkibidea

6

Edukien taula

Unitateak Informazioa eta jarduerak

1. Lau eta bost zifrako zenbakiak

• Hiru zifrako zenbakiak • Zenbaki ordinalak• Lau zifrako zenbakiak • Hurbilketak• Bost zifrako zenbakiak

2. Batuketak eta kenketak • Batuketak • Batuketak eta kenketak iritzira kalkulatzea• Kenketak • Bi eragiketako buruketak

Informazioaren trataera. Laukien koordenatuak

3. Zuzenak eta angeluak • Zuzenkia. Zuzen motak • Angeluak neurtzea• Angeluak • Simetria eta translazioa

4. Biderketa • Biderkatzeko taulak • Biderketak bururakoekin• Biderketak bururakorik gabe

5. Biderketetan trebatzea

• Bi zifrako zenbakiez biderkatzea • Zenbait eragiketako buruketak• Biderketak iritzira kalkulatzea • Kalkulagailuaren erabilera

6. Zatiketa • Banaketak eta zatiketa • Zatiketaren proba• Zatiketa zehatza eta zatiketa osoa • Erdia, herena eta laurdena• Zatiketak kalkulatzea

Informazioaren trataera. Bi ezaugarriko barra-grafikoak

7. Zatiketetan trebatzea • Zifra bateko zatitzailea duten zatiketak • Zenbait eragiketako buruketak• Zatiduran zeroak dituzten zatiketak

8. Irudi lauak • Poligonoak • Poligonoen perimetroa• Triangeluen sailkapena • Azalera, unitatetzat laukia hartuta• Lau-aldekoen sailkapena • Zirkunferentzia eta zirkulua

9. Zatikiak eta hamartarrak

• Zatikiak • Zenbaki hamartarrak konparatzea• Unitate hamartarrak • Zenbaki hamartarren batuketa• Zenbaki hamartarrak • Zenbaki hamartarren kenketa

10. Neurri-unitateak • Metroa eta zentimetroa • Kilogramoa eta gramoa• Milimetroa • Litroa eta zentilitroa• Kilometroa

Informazioaren trataera. Grafiko linealak

11. Denbora neurtzea • Orratz-erlojua • Ordua, minutua eta segundoa• Erloju digitala

12. Gorputz geometrikoak • Poliedroak: prismak eta piramideak • Gorputz biribilak• Prismak eta piramideak: sailkapena

7

Buruketak lantzen

Buruzko kalkulua Egiten jakin Matematika manipulatiboa

• Buruketak ebazteko urratsak

• Batu hamarrekoak eta ehunekoak• Kendu hamarrekoak eta ehunekoak

• Publizitatea aztertzea

• Jolastu zenbakiekin

• Enuntziatua berridaztea

• Batu hamarrekoak bi zifrako zenbakiei• Kendu hamarrekoak bi zifrako

zenbakiei

• Hotelen datuak aztertzea

• Jolastu batuketekin eta kenketekin

• Enuntziatuak osatzea

• Batu 11 bi zifrako zenbakiei• Kendu 11 bi zifrako zenbakiei

• Plano batean bideak deskribatzea

• Jolastu angeluekin

• Enuntziatu batetik ondorioak ateratzea


• Prezioak kalkulatzea

• Jolastu biderkatzeko taulekin

• Zer datu falta den igartzea eta asmatzea

• Biderkatu zifra bateko zenbaki bat hamarrekoez, ehunekoez eta milakoez

• Bidaia bat antolatzea

• Jolastu biderketekin

• Zer datu dagoen sobera jakitea eta galdera bat asmatzea

• Biderkatu bi edo hiru zifrako zenbaki bat 10ez, 100ez eta 1.000z

• Biderkatu hamarrekoak eta ehunekoak hamarrekoez

• Banaketak planifikatzea

• Jolastu banaketekin

• Datuak ordenatzea • Kalkulatu bi zifrako zenbaki baten bikoitza

• Jarduerak antolatzea

• Jolastu zatiketekin

• Buruketa baten ebazpenetik datuak ateratzea

• Kalkulatu hamarrekoen eta ehunekoen erdia

• Forma geometrikoak deskribatzea

• Jolastu poligonoekin

• Erantzun daitezkeen galderak aukeratzea

• Kalkulatu zifra guztiak bikoitiak dituen bi edo hiru zifrako zenbaki baten erdia

• Terraza bat estaltzea

• Jolastu zatikiekin

• Kalkulu batzuk eginez erantzuten den galdera aukeratzea


• Bidalketak planifikatzea

• Jolastu neurriekin

• Buruketa bi eragi-ketarekin ebazteko galdera aukeratzea

• Batu 101, 201... • Kendu 101, 201...

• Ordu jakin bateko egural-dia asmatzea

• Jolastu orduekin

• Erantzun zentzuzkoena aukeratzea

• Batu 99, 199... • Kendu 99, 199...

• Forma onena aukeratzea

• Jolastu gorputz geometrikoekin

8

Liburu honetan erabilitako ikurrak

Koloretako kapelak

Ikur honek adierazten du jarduera horiek ikaskidearekin egin beharko dituzula.

Jarduera horiek egiteko, talde-lanean jardun beharko duzu.

Pentsamenduaren kapela da. Hausnartzeko eta ondorioak ateratzeko jantziko duzu.

Sormenaren kapela da. Kapela horrekin zure irudimena baliatuko duzu, ideia originalak proposatzeko.

Emozioen kapela da. Zer sentitzen duzun adierazteko eta besteen lekuan jartzeko erabiliko duzu.

PENTSAMENDUA

SORMENA

EMOZIOAK

Atera al duzu argazkirik udako oporretan? 100 baino gehiago edo gutxiago?

Erabili al dituzu zenbakiak egoeraren batean? Zenbat zifra zituzten zenbaki horiek?

Zein unetan erabili dituzu eragiketak? Gogoratzen al zinen nola egiten diren?

Zer ordutan jaikitzen zinen? Noiz joaten zinen lotara? Nola idazten dira ordu horiek?

Has gaitezen!

9

2 Idatzi zure koadernoan zein den zenbaki bakoitza eta nola irakurtzen den.

3 Ordenatu zenbakien multzo bakoitza, adierazitako moduan.

4 Jarri zenbakiak eta kalkulatu zure koadernoan.

1 Erreparatu adibideari; idatzi nola deskoposatzen eta irakurtzen den zenbaki bakoitza.

5 H 1 8 B 5 58 berrogeita hama…

… , … , … , … … . … . … . … . …

■ 267 ■ 573 ■ 615 ■ 734 ■ 802 ■ 940

TXIKIENETIK HANDIENERA HANDIENETIK TXIKIENERA

87 78

352

325

726 72

762 627672

495 1 123

678 2 321 325 2 52 705 2 687

547 1 36 674 1 216 1 35

5 H 1 8 B

9 H 1 3 B

6 E 1 8 H

125 5 ehuneko 1 1 2 hamarreko 1 5 bateko 5 100 1 20 1 5

125 ehun eta hogeita bost

1 E 1 2 H 1 9 B4 E 1 7 B

Has gaitezen!

10

5 Idatzi zenbakiak zure koadernoan eta egin biderketak.

■ 43 3 2■ 32 3 3

■ 52 3 4■ 71 3 5

■ 61 3 7■ 90 3 8

■ 321 3 3■ 102 3 4

6 Marraztu eta idatzi zatiketa.

■ Banatu 15 txintxeta zati berdinetan 3 kutxatan.

… : … 5 …

■ Banatu 24 gozoki zati berdinetan 4 pototan.

… : … 5 …

7 Zenbatu, eta idatzi poligono bakoitzaren alde eta erpin kopurua.

8 Idatzi gorputz geometriko bakoitzaren izena.

Aldeak …

Erpinak …

Aldeak …

Erpinak …

Aldeak …

Erpinak …

Aldeak …

Erpinak …

11

9 Marraztu zure koadernoan pertsona bakoitzak eman duen dirua.

■ Mirenek 2 euro eta 70 zentimo balio duen errotuladore bat erosi du. Zein txanpon eman ditu?

11 Kalkulatu zenbat zentimetro diren.

1 m eta 12 cm 5 … cm 1 … cm 5 … cm

■ Koldok 6 € ordaindu du zinemarako sarrera bat. Zer diru eman du?

10 Idatzi erloju bakoitzak adierazten duen ordua.

11 : 1502 : 30

1 m eta 12 cm 2 m eta 6 cm 3 m eta 24 cm 4 m eta 70 cm

1 kg baino gehiago

1 kg baino gutxiago

1 ℓ baino gehiago

1 ℓ baino gutxiago

12 Kalkulatu iritzira eta idatzi neurri onena.

12

13 Irakurri eta ebatzi zure koadernoan.

■ Igerileku batean 95 heldu eta 78 haur daude. Zenbat pertsona daude guztira?

■ Haur-parke batean, neskak 12 dira, eta mutilak, berriz, neskak baino 3 gutxiago. Zenbat neska eta mutil daude guztira parkean?

■ Mirenek aginte bat erosi du eta 5 euroko 7 billeterekin eta euro bateko 3 txanponekin ordaindu du. Zenbat balio zuen aginteak?

■ 95 helduetatik, 34 gizonak dira, eta gainerakoak, emakumeak. Zenbat emakume daude igerilekuan?

■ Markelek 74 izozki saldu ditu, bakoitza 2 euroan. Zenbat diru lortu du izozki horiek guztiak salduta?

Has gaitezen!

13

20 1 70

50 1 30

400 1 300

200 1 600

700 1 200

500 1 300

40 1 60

70 1 50

Kendu hamarrekoak eta ehunekoak

40 2 20

50 2 30

600 2 200

800 2 400

70 2 50

80 2 60

400 2 100

900 2 500

Buruketa xumeak

Kalkulatu buruz

1. Biltegi batean, 800 kutxa madari zeuden. Gaur, kamioi batek 500 kutxa eraman ditu. Zenbat kutxa geratu dira?

2. Autobus batean, 40 pertsona zihoazen. Lehen geldialdian, 10 jaitsi eta beste 20 pertsona igo dira. Zenbat pertsona doaz orain autobus horretan?

Zenbaki bat, zenbait batuketa edo zenbait kenketa

Idatzi hiru batuketa eta hiru kenketa, emaitza hauetako bakoitzerako:

■ 60 ■ 30 ■ 500 ■ 600

Buruzko kalkulua

Batu hamarrekoak eta ehunekoak

Ondo hasteko

1 Osatu zure koadernoan.

■ 2 hamarreko 5 … bateko

■ 9 ehuneko 5 … bateko

2 Zenbat bateko dira?

■ 2 H eta 8 B ■ 5 E eta 7 H

■ 6 H eta 4 B ■ 9 E eta 1 B

Bateko 1 1 B

1 bat irakurtzen da.

Hamarreko 1 1 H 5 10 B

10 hamar irakurtzen da.

Ehuneko 1 1 E 5 100 B

100 ehun irakurtzen da.

E H B

1

E H B

1 0

E H B

1 0 0

Zer dakizu honetaz?

Batekoak, hamarrekoak eta ehunekoak

70 1 60 5 130

300 1 600 5 900

70 2 20 5 50

800 2 300 5 500

14

Hitz egiteko gogoz Zenbat metro luze da Arina itsasontzia?

Eta Izurdea?

Zein itsasontzik dute 70 m-tik gorako luzera?

Zein itsasontzi da luzeena? Eta laburrena?

Erabili hamarreko eta bateko hitzak, eta azaldu zer alde dagoen Arina eta Badia itsasontzien luzeren artean.

1

EGITEN JAKIN

Publizitatea aztertzea.

Lau eta bost zifrako zenbakiak

ARINA Luzera: 58 m

BADIA Luzera: 78 m

IZURDEA Luzera: 95 m

15

ADIBIDEA

Ikasturtearen hasiera ospatzeko, ongietorri-festa egiten ari dira Mikelen ikastetxean. Guztira, 253 pertsona daude.

253 zenbakiak hiru zifra ditu.

253 5 2 E 1 5 H 1 3 B

253 5 200 1 50 1 3

253 berrehun eta berrogeita hamahiru irakurtzen da.

1 Osatu zure koadernoan.

2 Begiratu adibideari eta deskonposatu abako bakoitzean adierazitako zenbakia.

346 5 … E 1 … H 1 … B

346 5 … 1 … 1 …

… 5 … E 1 … H

… 5 … 1 …

E H B

E H B

4 E 1 2 H1 3 B

4 0 0 1 2 0 1 3E H BE H BE H B

E H B

Hiru zifrako zenbakiak

Hiru zifrako zenbakiek ehunekoak, hamarrekoak eta batekoak dituzte.

E H B

2 5 3

16

Izendatu 0tik 9ra arteko zenbaki bakoitza hitz batekin. Ondoren, idatzi zenbakiak, esaldi bat osatzeko moduan.

SORMENA

750 819 513

916

609

3 Kopiatu zenbakiak zure koadernoan eta inguratu.

8 zifraren balioa batekotan 8 da.



4 Idatzi zenbaki bakoitza letraz edo zifraz.

Buruketak

5 Irakurri eta ebatzi.

Lagun batzuk autobus-geltokira joan dira. Anek zazpiehun eta berrogeita hamar zenbakiko autobusa hartu behar du; Gorkak, seiehun eta bederatzi zenbakikoa; Marenek, bederatziehun eta hamasei zenbakikoa; eta Unaik, zortziehun eta hemeretzi zenbakikoa.

485770

806

615

595929

Berrehun eta hirurogeita hamabi.

Bostehun eta laurogeita hamazazpi.

Zortziehun eta berrogeita hamar.

Bederatziehun eta zortzi.

Zer koloretakoa da lagun bakoitzak hartu behar duen autobusa?

Zer zenbaki du geltokian dagoen beste autobusak? Idatzi nola irakurtzen den.

846 798

381 680

578 812

0 Zuri 1 Izar 2 Handia …

102 Izar zuri handia

ADIBIDEA

17

1

1 Kopiatu eta osatu zure koadernoan.

■ 30 ehuneko 5 … milako




2 Idatzi zenbat bateko diren eta nola irakurtzen diren.

■ 2 milako.

■ 3 milako.

■ 5 milako.

■ 6 milako.

■ 8 milako.

■ 9 milako.

ADIBIDEA

4 milako 5 4.000 B 4.000 lau mila irakurtzen da.

3 Deskonposatu zenbaki bakoitza eta idatzi nola irakurtzen den.

ADIBIDEA

1.483

M E H B

1 4 8 3

1.483 5 1 M 1 4 E 1 8 H 1 3 B

1.483 5 1.000 1 400 1 80 1 3

1.483 mila laurehun eta laurogeita hiru irakurtzen da.

■ 3.987■ 2.050■ 4.103■ 6.320

Gaur, zirku-emanaldi berria estreinatu dute, eta izugarrizko arrakasta izan du. Zenbat sarrera saldu dituzte guztira?

10 ehuneko 5 Milako 1 5 1.000 bateko 1.000 mila irakurtzen da.

Lau zifrako zenbakiak

10 ehuneko 5 Milako 1

10 E 5 1 M

1 M 5 1.000 B

1.000 mila irakurtzen da.

M E H B

1 0 0 0100

100100

100100

100

100

100

100 100

18

4 Idatzi zenbakiak letraz edo zifraz.

Letraz ■ 2.786 ■ 4.915 ■ 6.098 ■ 8.590 ■ 9.206 ■ 9.009

Zifraz ■ Hiru mila berrehun eta hogei. ■ Zazpi mila eta zazpiehun.

■ Zazpi mila bostehun eta hogeita bi. ■ Bederatzi mila eta berrogeita hiru.

5 Konparatu zenbaki pare bakoitza eta idatzi dagokion ikurra.

EGIN HONELA

Konparatu 1.483 eta 1.490

1 5 14 5 48 , 9

1.483 , 1.490

M E H B

1 4 8 3

1 4 9 0

■ 3.987 eta 4.002

■ 7.140 eta 7.129

■ 8.392 eta 8.397

■ 5.296 eta 5.301

■ 6.357 eta 6.341

■ 9.035 eta 9.053

Buruketak

6 Ebatzi.

■ Landerrek material berria jaso du gaur bere liburu-dendan:

2 1.000 paper-zorroko kutxa bat eta 100eko 2 kutxa.2 1.000 arkatzeko kutxa bat eta 100eko 6 kutxa.2 1.000 kartoi meheko 2 kutxa eta 100eko 3 kutxa.2 1.000 klipeko 3 kutxa eta 100eko 2 kutxa.

Gauza bakoitzetik zenbat ale jaso ditu?

■ Gimnasio bat egiteko, adreilu hauek eraman dituzte: 9 edukiontzi, bakoitza 1.000 adreilukoa; 8 edukiontzi, bakoitza 100 adreilukoa; eta 7 edukiontzi, bakoitza 10 adreilukoa. Zenbat adreilu eraman dituzte guztira?

7 Pentsatu eta erantzun.

Igogailu batean sar daitekeen pisu maximoa 1.450 kg baino handiagoa da, eta 1.455 kg baino txikiagoa. Pisu maximoaren zifren batura 13 da. Zenbat kilo sar daitezke, gehienez, igogailuan?

19

1

Itsasontzi batean 10 edukiontzi sartu dituzte, bakoitza 1.000 kilokoa.

10 milako 5 Hamar milako 1 5 10.000 bateko

10.000 hamar mila irakurtzen da.

Bost zifrako zenbakiak

1 Deskonposatu zenbaki bakoitza eta idatzi nola irakurtzen den.

ADIBIDEA 25.785

HM M E H B

2 5 7 8 5

25.785 5 2 HM 1 5 M 1 7 E 1 8 H 1 5 B

25.785 5 20.000 1 5.000 1 700 1 80 1 5

Hogeita bost mila zazpiehun eta laurogeita bost.

■ 26.789 ■ 32.650 ■ 80.010 ■ 20.600 ■ 45.003 ■ 70.090

2 Idatzi zenbakiak zifraz.

■ Hamabi mila ehun eta bat. ■ Hirurogeita bi mila eta hamahiru. ■ Laurogeita lau mila eta bi.

3 Konparatu eta idatzi dagokion ikurra.

EGIN HONELA

Konparatu 23.567 eta 20.165

2 5 2

3 . 0 23.567 . 20.165

■ 18.920 eta 32.560

■ 34.780 eta 39.000

■ 48.980 eta 48.760

■ 60.700 eta 61.000

■ 53.651 eta 53.650

■ 85.605 eta 85.650

■ 90.210 eta 90.201

■ 74.999 eta 75.002

10 milako 5 Hamar milako 1

10 M 5 1 HM1 HM 5 10.000 B

10.000 hamar mila irakurtzen da.

HM M E H B

1 0 0 0 0

20

Zenbait ikastetxek lasterketa bat antolatu dute. Begiratu zer ordenatan iritsi diren lehen 20 ikasleak.

Zenbaki ordinalek ordena edo posizioa adierazten dute.

Zenbaki ordinalak

1 Begiratu taulari eta idatzi zure koadernoan nola idazten den zenbaki ordinal bakoitza.

■ 4.a ■ 8.a ■ 10.a ■ 11.a ■ 12.a ■ 14.a ■ 17.a ■ 19.a ■ 20.a

2 Irakurri eta erantzun zure koadernoan.

Saioa hamahirugarren solairuan bizi da. Lagun bat, Leire, hiru solairu gorago bizi da, eta beste lagun bat, Endika, bi solairu beherago. Zer solairutan bizi da Leire? Eta Endika?

3 Begiratu kartelari eta ebatzi.

■ Zenbat sari eman zituzten ipuin-lehiaketan?

■ Maiderrek 50 €-ko sari bat irabazi zuen. Zer bi postutan geratu ahal izan zen?

■ Zer postutan geratu ziren 20 €-ko saria jaso zuten lau pertsonak?

■ Zer postutan geratu ziren 10 €-ko saria jaso zuten bost pertsonak?

IPUIN- LEHIAKETA

120 €-ko sari bat50 €-ko 2 sari20 €-ko 4 sari10 €-ko 5 sari

1.a. Lehena. 2.a. Bigarrena. 3.a. Hirugarrena. 4.a. Laugarrena. 5.a. Bosgarrena. 6.a. Seigarrena. 7.a. Zazpigarrena. 8.a. Zortzigarrena. 9.a. Bederatzigarrena.10.a. Hamargarrena.

11.a. Hamaikagarrena.12.a. Hamabigarrena.13.a. Hamahirugarrena.14.a. Hamalaugarrena.15.a. Hamabosgarrena.16.a. Hamaseigarrena.17.a. Hamazazpigarrena.18.a. Hamazortzigarrena.19.a. Hemeretzigarrena.20.a. Hogeigarrena.

21

1

Bidegorri batean, mugarri bat dago 100 metrotik behin. Julen irteeratik 327 metrora dago. Non du mugarririk hurbilena?

Hurbildu 327 ehunekorik hurbilenera

1. Begiratu zer ehunekoren artean dagoen 327.

327 zenbakia 300 eta 400 ehunekoen artean dago.

300 310 320 330 340 350 360 370 380 390 400

2. Konparatu hamarrekoen zifra 5ekin.

327 2 , 5 Aukeratu ehuneko txikiena: 300.

327 zenbakitik hurbilen dagoen ehunekoa 300 da.

Julenek irteeratik 300 metrora du mugarririk hurbilena.

Hurbilketak

1 Begiratu aurreko zuzenari eta hurbildu zenbaki bakoitza ehunekorik hurbilenera.

ADIBIDEA

368, 300en eta 400en artean dago.

6 . 5 Aukeratu ehuneko handiena: 400.

368tik hurbilen dagoen ehunekoa 400 da.

2 Begiratu zuzenari eta hurbildu zenbaki bakoitza ehunekorik hurbilenera.

100 200 300 400 500 600 700 800 900

■ 138 ■ 374 ■ 512 ■ 785

■ 243 ■ 460 ■ 691 ■ 825

327

Begiratu zer ehunekoren artean dauden zenbakiak eta zer hamarreko duten.

KONTUZ HONEKIN

368

335 370 391

389 345

100200 300

400

500

22

3 Hurbildu zenbaki bakoitza milakorik hurbilenera.

EGIN HONELA

Hurbildu 2.329 milakorik hurbilenera

1. Begiratu zer milakoren artean dagoen 2.329 zenbakia.

2.329 zenbakia 2.000 eta 3.000 milakoen artean dago. 2.329

2.000 2.100 2.200 2.300 2.400 2.500 2.600 2.700 2.800 2.900 3.000

2. Konparatu ehunekoen zifra 5ekin.

3 , 5 Aukeratu milako txikiena: 2.000.2.329tik hurbilen dagoen milakoa 2.000 da.

■ 2.420

■ 2.932

■ 4.890

■ 5.179

■ 6.321

■ 8.936

■ 7.790

■ 9.210

■ 8.624

Buruketak

4 Behatu irudiari eta erantzun.

■ Endika Eloran dago eta 300 km ingurura dagoen herrirako trena hartu du. Zer herritara doa Endika? Eloratik zenbat kilometrora dago?

■ Eloratik zenbat kilometrora dago Armea, gutxi gorabehera?

■ Nahiak hegazkina hartu du Eloran eta 2.000 km inguruko bidaia egin du. Zer hiritara joan da Nahia? Eloratik zenbat kilometrora dago?

ELORA360 km

295 km

1.290 km

1.670 km

ARMEA

IZUGA

GAUNTZAAMESA

PENTSAMENDUA

Zer zenbaki da? Irakurri eta idatzi letraz.

Berdin irakurtzen da ezkerretik eskuinera eta eskuinetik ezkerrera.

Milakorik hurbilena 5.000 du.

3.553

5.6654.904

5.115

23

1

1 Deskonposatu zenbakiak.

148 5 1 E 1 4 H 1 8 B 5 5 100 1 40 1 8

ADIBIDEA■ 194 ■ 328 ■ 2.576 ■ 5.792

■ 207 ■ 460 ■ 3.609 ■ 4.850

2 HITZ EGITEKO GOGOZ. Azaldu nola kalkulatzen duzun zifra baten balioa zenbaki batean, zer posiziotan dagoen kontuan hartuta.

3 Idatzi zenbaki bakoitzaren zifra gorriaren balioa batekotan.

ADIBIDEA 459 4 E 5 400 B■ 289 ■ 618 ■ 3.603 ■ 5.291

■ 476 ■ 812 ■ 7.532 ■ 6.974

4 Idatzi.

5 Ordenatu zenbakien multzoak.

Txikienetik handienera:

■ 345, 456, 289 eta 190

■ 1.618, 3.861, 2.189 eta 1.980

Handienetik txikienera:

■ 516, 816, 618 eta 880

■ 5.489, 7.984, 7.893 eta 8.943

6 Idatzi zenbaki bakoitza.

■ 1 HM 1 2 M 1 5 E 1 6 H 1 8 B

■ 2 HM 1 6 M 1 8 E 1 9 H

■ 4 HM 1 1 M 1 3 E 1 6 B

■ 8 HM 1 7 M 1 9 H 1 8 B

7 Idatzi zifraz, eta ondoren, ordenatu zenbakiak handienetik txikienera.

■ Hamabost mila berrehun eta hogeita bost.

■ Hogei mila bederatziehun eta hirurogeita hamabi.

■ Hirurogeita zortzi mila eta berrogeita hamasei.

■ Laurogeita hamar mila zazpiehun eta laurogeita hamar.

8 Idatzi letraz edo zifraz.

■ 13.a ■ 18.a ■ 17.a ■ 19.a ■ Hamabigarrena ■ Hamaikagarrena ■ Hamabosgarrena

9 Hurbildu.

■ Ehunekoetara: 232, 579, 816. ■ Milakoetara: 3.410, 8.790, 9.230.

AURRERA NOA!

369 eta 384 zenbakien arteko zenbakiak.

2.778 baino handiagoak eta 2.793 baino txikiagoak diren zenbakiak.

24

Buruketak

10 Ikastetxe batean, koloretako txartelak saltzen dituzte, zenbait sari zozketatzeko.

■ Kolore horiko txartelek izan al dezakete 1.450 zenbakia? Eta 1.550 zenbakia?

■ Norak 1.278 zenbakia duen txartela erosi du. Zer koloretakoa izan daiteke?

11 Gorkaren familiak autoa erosi nahi du.

■ Zenbat balio du autorik merkeenak? Eta garestienak?

■ Zein modelok balio dute hamaika mila eurotik gora?

12 Begiratu zer adierazten duten seinaleek eta erantzun.

■ Zein kamioi igaro daitezke zubitik? Azaldu zergatik.

12 t

1

IKASITAKOA. Erantzun zure koadernoan.

Ba al dakit lau eta bost zifrako zenbakiak irakurtzen eta idazten?

Ba al dakit zenbaki ordinalak irakurtzen eta idazten?

Hurbiltzen al ditut zenbakiak ehuneko edo milako hurbilenera?

Jarri nota bat unitate honetan egin duzun lanari.

A modeloa 10.250 € B modeloa 9.990 €C modeloa 18.300 €D modeloa 14.990 €

13 tonatik gorako pisua duten ibilgailuak igarotzea debekatzen du.

13 tona 5 13.000 kilo13 t

12.680 kg 11.990 kg 13.100 kg11.950 kg

1etik 1.000ra arteko zenbakiak

1etik 1.500era arteko zenbakiak

1etik 2.000ra arteko zenbakiak

■ Zer adierazten du seinale bakoitzak?

15 t 17 t

25

Publizitatea aztertzeaSarak eta haren familiak itsas bidaia bat egin nahi dute. Bidaia-agentzian, zenbait eskaintza dituen liburuxka bat eman diete. Sarak itsasontzi batzuen datu garrantzitsuenak irakurri ditu.

1 Zenbat metro luze dira itsasontzi horiek? Deskonposatu zenbaki bakoitza, eta adierazi letraz.

333 5 3 E 1 … Hirurehun …Matxitxako

2 Ordenatu lau itsasontzi irizpide hauen arabera:

■ Jatetxeko eserleku kopuru handienetik txikienera.

■ Zinemako eserleku kopuru txikienetik handienera.

■ Entzunaretoko eserleku kopuru handienetik txikienera.

3 Erantzun ikaskidearekin batera.

Beste liburuxka batean, beste itsasontzi bat zegoen, bigarren itsasontzi luzeena baino laburragoa eta hirugarren itsasontzi luzeena baino luzeagoa. Zer luzera izan ditzake?

MatxitxakoLuzera:

333 metro.Jatetxeko eserlekuak:

1.626 lagun.Zinemako eserlekuak:

1.762 lagun.Entzunaretoko eserlekuak:

1.346 lagun.

BizkorraLuzera:




1.371 lagun.

DeltaLuzera:


680 lagun.Zinemako eserlekuak:

640 lagun.Entzunaretoko eserlekuak:

990 lagun.

BidaideLuzera:




1.350 lagun.

EGITEN JAKIN

26

Jolastu zenbakiekinMateriala: Zenbakizko taula. Errotuladore bat.

Jokalari kopurua: 5

Jolasaren arauak:

Txandaka, parte-hartzaile batek, besteek ikusi gabe, ehunekoak eta milakoak idatziko ditu zenbakizko taulako zenbaki batean. Ondoren, taulako 10 zenbaki ezabatuko ditu.

Gainerako parte-hartzaileek zer zenbaki ezabatu dituen asmatu behar dute, eta beren koadernoetan idatzi, txikienetik handienera. Lortzen dutenek puntu bat jasoko dute.

Irabazlea: 6 puntu lortzen dituen lehenengoa izango da irabazlea.

1 Lauki hauek zenbakizko taula batekoak dira. Kalkulatu zer zenbaki dagokion irudi geometriko bakoitzari.

Matematikako erronkakBikoitiak ezabatzea

Egutegi baten orrialde batean, martxoko egun guztiak agertzen dira. Gutxienez zifra bat bikoitia duten zenbakiak ezabatzen badituzu, zenbat egun geratzen dira?

1MATEMATIKA MANIPULATIBOA

4.132

Zenbakizko taula

00 01 02 03 04 05 06 07 08 09

10 11 12 13 14 15 16 17 18 19

20 21 22 23 24 25 26 27 28 29

30 31 32 33 34 35 36 37 38 39

40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

50 51 52 53 54 55 56 57 58 59

60 61 62 63 64 65 66 67 68 69

70 71 72 73 74 75 76 77 78 79

80 81 82 83 84 85 86 87 88 89

90 91 92 93 94 95 96 97 98 99

3. 5

27

Buruketak lantzen

Irakurri arretaz buruketa bakoitza, eta ebatzi, lau urratsak eginez.

1 Ordenagailuko joko batean, Aritzek 125 puntu lortu zituen. Arrebak 74 puntu gehiago lortu zituen Aritzek baino. Zenbat puntu lortu zituen Aritzen arrebak?

2 Liburutegian, 250 liburu zeuden. Gaur, 59 liburu eraman dituzte maileguan. Zenbat liburu geratzen dira liburutegian?

3 Paulak 38 untxi erosi zituen baserrirako. Ondoren, oiloak erosi zituen: untxiak baino 90 gehiago, hain zuzen. Zenbat oilo ditu Paulak baserrian?

Buruketa lau urratsetan ebatziko dugu.

Atzo, 640 lagun etorri ziren film bat ikustera. Gaur, berriz, 95 lagun gutxiago etorri dira. Zenbat lagun etorri dira gaur filma ikustera?

1. Ulertu.

Datuak Atzo, 640 lagun etorri ziren film bat ikustera.

Gaur, berriz, 95 lagun gutxiago etorri dira.

Galdera Zenbat lagun etorri dira gaur filma ikustera?

2. Pentsatu zer egin behar den.

Gaur, 95 lagun gutxiago etorri direnez, 95 kendu behar zaio atzo etorritako pertsona kopuruari.

3. Kalkulatu.

6 4 02 9 5

5 4 5 Erantzuna: Gaur, 545 lagun etorri dira.

4. Egiaztatu.

Berrikusi ea ondo egin duzun guztia.

Buruketak ebazteko urratsak

28

HONAINOKO BERRIKUSKETA

1 Deskonposatu zenbakiak.

E H B

3 4 8

E H B

2 9 0

E H B

6 9 5

E H B

8 0 7

2 Idatzi zifraz.

■ Hogeita bost. ■ Hogeita hamalau. ■ Berrogeita hamazazpi. ■ Laurogeita hamasei.

■ Laurehun eta hogeita hamazortzi. ■ Zortziehun eta hirurogeita hemeretzi.

3 Idatzi beste bosna zenbaki.

■ 0, 5, 10, 15, … ■ 10, 20, 30, 40, … ■ 50, 45, 40, 35, … ■ 100, 90, 80, 70, …

4 Jarri zenbakiak eta kalkulatu.

5 Berrikusi taulak eta osatu zure koadernoan.

4 3 2 5 …

7 3 2 5 …

5 3 3 5 …

6 3 3 5 …

8 3 3 5 …

9 3 3 5 …

2 3 4 5 …

3 3 4 5 …

7 3 4 5 …

9 3 4 5 …

Buruketak

6 Ikastetxeko jolastokian, 48 haur zeuden jolasten. Haietako 18 saskibaloian ari ziren. Zenbat haur ez ziren ari saskibaloian?

7 Enekok banillazko 49 izozki saldu ditu, eta txokolatezkoak, berriz, banillazkoak baino 9 gehiago. Txokolatezko zenbat izozki saldu ditu?

8 Pintura-erakusketa batera 94 gizon, 87 emakume eta 43 haur joan ziren. Zenbat pertsona joan ziren guztira?

9 Nekanek, bere urtebetetzea ospatzeko, tarta bat erosi du 18 €-an, eta pastelak 21 €-an. Zenbat gehiago kostatu ziren pastelak tarta baino?

48 1 16 82 2 2854 1 17 90 2 1667 1 9 75 2 9

29 1 5 1 15 14 1 32 1 68 1 12 1 36 15 1 22 1 10

1

29

Zer dakizu honetaz?Bi zenbakiren batuketa bururakoekin

Egin 387 1 65 batuketa.

1. Jarri zenbakiak.

2. Batu batekoak: 7 eta 5 berdin 12; idatzi 2, eta gorde 1 bururako. Batu hamarrekoak: 1, 8 eta 6 berdin 15; idatzi 5, eta gorde 1 bururako. Batu ehunekoak: 1 eta 3 berdin 4.

E H B3 8 7

1 6 5

4 5 2

batugaia batugaia

batura edo guztizkoa

Kenketa bururakoekin

Egin 574 2 283 kenketa.

1. Jarri zenbakiak.

2. Kendu batekoak: 3tik 4ra 1 dago. Kendu hamarrekoak: 8tik 17ra 9 daude, eta gorde 1 bururako. Kendu ehunekoak: 2 eta 1 berdin 3; 3tik 5era 2 daude.

E H B5 7 4

2 2 8 3

2 9 1

kenkizuna kentzailea

kendura

Kendu hamarrekoak bi zifrako zenbakiei

32 2 20

61 2 50

53 2 30

85 2 70

Buruketa xumeak

Kalkulatu buruz

1. Diru-zorroan 65 € nituen. Liburu bat erosi dut, 30 €-an. Zenbat diru geratzen zait?

2. Tren batean 44 bidaiari zeuden. Lehen geltokian, beste 30 lagun igo dira. Zenbat bidaiari daude orain trenean?

Ondo hasteko

26 1 70 5 96

47 1 80 5 127

24 1 60

68 1 20

29 1 80

46 1 70

52 1 60

84 1 90

49 1 30

71 1 20

Buruzko kalkulua

Batu hamarrekoak bi zifrako zenbakiei

89 2 40 5 49

1 Kalkulatu zure koadernoan.

■ 54 1 87 ■ 329 1 643 ■ 95 1 475 ■ 61 2 27 ■ 482 2 164 ■ 293 2 58

Zenbaki bat, zenbait batuketa edo zenbait kenketa

Idatzi hiru batuketa eta hiru kenketa, emaitza 57 dutenak.

30

3 HEZKUNTZA LEHEN Matematika · LEHEN Matematika 3 HEZKUNTZA Lehen Hezkuntzako 3. mailarako...

Documents

Transcript of 3 HEZKUNTZA LEHEN Matematika · LEHEN Matematika 3 HEZKUNTZA Lehen Hezkuntzako 3. mailarako...