119. alea ANTZA -...
24
Transcript of 119. alea ANTZA -...
ARGITARATZAILEA: Errenteriako Udala. Euskara ZerbitzuaEGILEA: Hik Hasi Euskal Heziketarako Aldizkaria (Arantxa Urbe)MAKETAZIOA: Antza komunikazio grafikoaILUSTRAZIOAK: Juan Luis LandaARGAZKIAK: Errenteriako Udal Artxiboa, Oarso, Udal Txistulari Taldea, Ereintza Dantza Taldea, Iraultza Dantza Taldea, Ikor Kotx, hibaiagorria, Luis Elberdin eta Hik HasiL.G: SS-989-2010Inprimatzailea: Antza komunikazio grafikoa
OHARRA: 6. eta 16. orrialdeko ilustrazioak Jon Gracia Arregik eginak dira
Gainerako irudiak: H. Wilkinson, Antonio Got Intxausti, Didier Petit de Meurveille, Leon Laurent eta Eduardo Legarda Haranburu
Marraztu zure auzoan gustuko duzun txokoa.
3
Nire auzoa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . da.
Horrelakoa da nire auzoa:
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Aipatu ezagutzen dituzun gainerako auzoak.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
�
�
�
4 HERRIA BIRRINDU
Gaztelako koroaren eta Frantziako ondorioz hainbat eraso jasan zituen
1476: Hondarribiasetiatu ondoren fran-tsesek su eman ziotengure herriari: 15 herri-tar hil zituzten.
1512: Frantziako guda-rosteek herria suntsitueta izugarrizko lapurre-tak egin zituzten. Hiruetxe besterik ez zirengeratu zutik.
1638: Frantsez armadak suteaeragin zuen: 300 etxe bainogehiago erre zituzten.Herria estrategikoki hobetobabestutako leku batean erai-kitzea erabaki zuten.
5HERRIA ERAIKI
erregeen arteko liskar ugarienherriak.
Gaztelako erregeak baimena eman eta hilabete eta erdira trazatu zituzten kaleak eta eliza.Inguruko zuhaitzak ere moztu zituzten.
1719an eta 1794an beste bi eraso izan zituzten. Basanoagako proiektua berriro aztertu zen arren ezzen egin: udalak dirurik ez zuelako eta donostiarrek beldurra zutelako...
Zeren beldur ote ziren donostiarrak?
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zein abantaila ikusten dizkiozu kokapen berriari?
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6 HERRIA HANDITUZ
Biztanleak ugaritzen ari ziren eta jada ezziren kabitzen harresien barruan. Herria handitu beharra zegoen eta garaihartan beste herri batzuetan egin zen beza-la, harresietatik kanpo zabaltzea erabakizuten.Baina norantz?
Horra zenbat biztanle zeuden urteko. Osatu alboko taula datuekin.
Eta zer gertatzen ari da azken urteetan?
Urtea Biztanleak1768 ......1.2941787 ......1.3811825 ......1.5431829 ......1.6201842 ......1.6511857 ......1.5431860 ......2.8001871 ......3.2231900 ......4.0911910 ......5.5271920 ......6.956
Urtea Biztanleak1930 ......8.9731940 ....10.1061950 ....12.7841951 ....12.8461952 ....12.9731957 ....16.1471960 ....18.6421970 ....34.6101975 ....46.3601981 ....45.7891986 ....43.676
Urtea Biztanleak1990 ....42.4411991 ....42.5901992 ....41.6661993 ....41.6251994 ....41.4181995 ....41.0331996 ....39.2031997 ....39.5791998 ....39.6861999 ....39.5582000 ....39.200
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 200938.580 38.301 38.134 37.872 37.884 38.416 38.763 38.921 39.145
Hainbat proposamen zituzten herritarrek.Eztabaida gogorrak izan omen ziren herriaalde batera zein bestera zabaldu nahi zutenenartean.Azkenean, Madalenako errebal aldera etaSanta Klara aldera zabaldu zuten.
XX. mendearen hasieran lantegiak ugaritzenhasi ziren herrian. Urte gutxitan asko hazizen biztanle kopurua eta haientzat guztien-tzat etxebizitzak eraiki behar ziren.Hala ere, bortitzagoa izan zen XX. mendeko60ko eta 70eko hamarkadetan izandako etor-kin uholdea. Herriak aldapan gora hazi behar izan zuen,zementuzko dorre tzarrak eraiki zituztennonahi. Horrela sortu ziren Alaberga, Itzieta,Olibet, Pontika, Agustinak, Galtzaraborda,Beraun eta Sorginzulo.
5.000
10.000
15.000
20.000
25.000
30.000
35.000
40.000
45.000
50.000
1768
1787
1829
1857
1871
1910
1930
1950
1952
1960
1975
1986
1991
1993
1995
1997
1999
37.500
37.000
38.000
38.500
39.000
39.500
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
BIZ
TA
NL
EA
K
URTEAK
7HERRIARI BERTSOTAN
Oraingo Errenderi
Orain berrogei urte
gure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
kasik esan liteke
etzala . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
urtetikan urtera
handitzen da . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ordutikan honera
Parisa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Orain berrogei urte
denen lagun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
gaur berriz kasik ez det
iñor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
askotan egoten naiz
gauza hori . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . :
orduko umorerik
ez det . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pello Zabaleta Lekuonak jarriak 1946anDoinua: Jaio al da ro? | Hamar urteko nintzan oteketan hasi
Errenderi dirudi ageri ari sentitutzen ezagutzen nintzen pentsatzen
Ipiniko al zenuke oin bakoitza bere lekuan?
Zergatik uste duzu...
Herriak Paris zirudiela?
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pellok ez duela inor ezagutzen?
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bertsolariak ez duela lehengo umorerik sentitzen?
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1
2
3
�
�
8 AUZOKA
NOR DA NONGOA?• Gure auzoa aldapatsua da.• Ez da ibaia pasatzen.• Komentu bat dago.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
• Auzoa txikia da.• Ibaia igarotzen da.• Hiltegi zaharra bertan dago
kokatuta.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
• Oiartzungo mugan dago.• Osasunetxea dago.• Touring-eko futbol-zelaia ber-
tan zegoen.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
• Gorena dagoen auzoa da.• Futbol-zelaia eta frontoia ditu.• Autopista pasatzen da.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
• Letrak dira kaleen izenak.• Trenbidearen beste aldean dago.• Jende gutxiena bizi den auzoa
da.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
• Nekazal auzoa da.• Nabigatzaile ospetsu baten
izen bera du.• Hainbat ikastetxe daude bertan.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
• Ibaiko ahateen etxea dago.• Gasolindegi zaharra dago.• Ibai ondoan dago.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
• Etxe altuak ditu.• Tren geltokia du.• Gaileta fabrika zegoen
haren lekuan.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
• Ubideak zeharkatzen du.• Errota bat dago.• Ibaiaren eta trenbidearen
artean dago.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
�
�
�
�
�
�
�
�
�
BERAUN
PONTIK
KAPUTXINOAK
ALABERGA
GALTZARABORDA
9ANTOLATUTA
Auzoak kaleka antolatuta daude. Gehienetan auzo bakoitzak gai baten gaineko izenak ditu. Zein gai dute eta zein auzokoak dira kale multzo hauek?
AstigarragaOiartzun
IrunHondarribia
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
JaizkibelMurumendi
ErnioMandoegiAitzgorri
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ZamalbideZubiaurreUranzu
Kristobal Gamon
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
KA GAZTAÑO
AGUSTINAK
FANDERIA
GABIERROTA
ERDIA
OLIBET
IZTIETA
ETXEBERRIETA
b5m
ort
ofot
oa 2
009.
Gip
uzko
ako
For
u A
ldun
dia
(b5m
.gip
uzko
a.ne
t)
10 GURE AUZOA
Auzoak ez du beti gaur egun duen itxura izan, aldatuz doa...
Zer ote zegoen hemen auzoa eraiki aurretik? Ikertu eta kontatu!Elkarrizketatu auzoari buruz dakien lagun bat.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Auzoan gertatu zen.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ,
Proposatu berriak:
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
AUZOKO KALEAK
.......................................... izenak�
�
�lehengo argazkia
�egungo argazkia
11GURE AUZOA
INKESTAGustura bizi al da jendea auzoan?
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Auzotarren iritzia oso garrantzitsua da. Haien proposamenek asko
lagundu dute auzoetako bizi kalitatea hobetzen.
Auzoa hobetzeko nire proposamenak:
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1
2
3
BAI
EZ10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
☺�Idatzi auzoan gustuko dituzun lekuak.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
�
!
12
A
C
INDUSTRIALDEA
KULTURAAZPIEGITURAK
13
BKIROL INSTALAKUNTZAKeta GOTORLEKUAK
2008. Blom (http://blompictometry.com) eta Gipuzkoako Foru Aldundia (http://b5m.gipuzkoa.net)
14 GURE BASERRIAKGarai batean baserriek garrantzi handia izan zuten. Gaur egun baserri haietako askoeraitsiak izan dira. Zenbaiten lekuan bere izena daramaten auzoak eraiki dituzte.
Hona hemen hainbat baserriren izenak. * ikurra dutenak eraitsiak daude.Koloreztatu itzazu beltzez.
1. Abringoikoa2. Aizpitarte3. Alaberga4. Aldura5. Añabitarte6. Argorri7. Artamugarribekoa8. Arramendi *9. Azarañeta *10. Basanoaga *11. Belabaratz12. Beraun *13. Bordondo14. Egiluzemendikoa15. Esnabide16. Fanderia *17. Frantzesillagazarra18. Gabirierrota *19. Galtzaraborda *20. Gamongoa21. Gaztañedo22. Gaztelutxo23. Intsusaga24. Iturralde *25. Lanterneta26. Lartzabal *27. Listorreta28. Loidi29. Maleo30. Markola *31. Masti *32. Morrontxo33. Otzazuloeta34. Lubeltza Zahar *35. Pontika *36. Salbatore *37. Sorginzulo *38. Susperregi39. Txirrita40. Versalles *41. Senperelarre42. Zamalbide43. Zentolenea
2839
511
134223
17
33
14
41
24
7
38
4
27
2
6
31
35
25 8
2122
30
16
43
18
26
36
132
20
29
1219
3
4010
3715
9
34
15INDUSTRIALDEAK
UDALA
Lantegiak industrialdeetan kokaturik daude. Herrian hiru industrialdeditugu.Izen hauen artean nahastu dira. Ea aurkitzen dituzun.
Barrengoloia Aizpitarte Txirrita/Maleo Lanterneta
Egiburuberri Azarañeta Lantegienea Egiluzemendikoa
Nekatuegi Loidi/Masti Perutxene/Sagasti Sagardiburu/Zentolen
UDALA
Udaletxean kokatuta dago
Zerbitzu hauek eskaintzen ditu Herritarrek ordaintzen dituzte
Osatzen dute
Bertan daude
• Zinegotziek• Udalbatza-aretoa• Langileek• Bulegoak• Alkateak
• Artxiboa• Errolda• Euskara• Giza Baliabideak• Gizarte Zerbitzuak• Herritarren Babesa• Hirigintza eta Ingurumena• Kultura, Hezkuntza eta Gazteria• Zergak
Ba al dakizu nola dagoen eratua udala? Osatu eskema hitz egokia aukeratuz.
16 PERTSONAIA
Juan IgnacioGamongoa1733ko uztailaren 29an jaio nintzen. Nire izenosoa, Juan Ignacio Gamongoa eta Etxeberriada, etxe oneko semea eta herriko familiezagunekoa naiz.
Betidanik historia zalea izan naiz, eta osogogokoa nuen idaztea. Herriko historia jasonahi izan nuen, Oiartzun etaDonostiarekin izan genituen liskarrak,zuek noizbait ezagut zenitzaten.Etxeko liburutegian genituen idatzizaharrak aztertu nituen horretarako.
Noticias Historicas de Renteria liburua idatzinuen, baina hil ondoren argitaratu zuten,1931n, udalak ez zuelako horretarakodirurik.Liburu horretan gure herriareneskubideak sutsuki defendatu nituen.
Apaiza izan nintzen, parrokian. Idazteazgain, abenturetarako astia ere izan nuen.
Hala, Konbentzioen gerra piztu zenean,1793an, Frantsesak herrian sartu aurretik,udal artxiboko paper zaharrak eta parrokikobitxiak hartu eta Santanderreko mendietaraihes egin nuen.Han ezkutatu nituen eta, horri esker, salbatuahal izan ziren.
Ordutik urte batzuk gehiago bizitu nintzen,1814ko otsailaren 4 arte, hain zuzen.
Juan Ignacio Gamongoak lan handia egin zuen herriaren alde.
Beste Gamon batzuk ere ezagunak izan ziren. Haien denen oroimenezhainbat leku izendatu dituzte. Ea zenbat ezagutzen dituzun!
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
�
17MUSIKA
BERTSOLARITZA
Ezagutzen al duzue herriko musika talde, musikagile edo musikaririk?
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zuetako batzuk koruren bateko kantariak zarete, akaso. Ba al dakizu zein korudauden herrian?
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ezagutzen al duzu gure herriaz hitz egiten duen kantu edo bertsorik?
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Betidanik musikarako eta kanturako zaletasun handia izan da herrian.
Aspalditik, urte luzeetan, parrokiako organoa izan zen musika-tresnarik garrantzitsuena, haren itzaleansortu baitziren herriko koru, konposatzaile eta musikari gehienak.
Udalak txistulariak zituen herritarren gozamenerako. Oraindik ere, igandero, Udal Txistulari Taldeakherrian barrena itzulia egiten du.
XIX. mendetik aurrera, Udal Musika Banda sortu zen eta koruak osatuz joan ziren. Garaian garaikomusika talde eta kantari ospetsuak izan ditugu.
Maiatzean, Euskal Herrian sona handia duen MUSIKASTE ospatzen da, musikari eskainitako astea.
Bestalde, Euskal Herriko musikarien lanak gordetzeko eta zabaltzeko artxiboa dago herrian: ERESBIL.
Kantuan aritzen ziren beste batzuk bertsolariak ziren!
Bertsolari asko izan ditugu, baita ezagunak ere: Patxi Bakallo, Xenpelar, Panderi, Frailia, Txirrita, Txintxua,Saiburua, Telleri-txiki, Taberna, Salaberria, Zapiaindarrak, Urrutia, Zabaleta anaiak, Xamarbide eta XabierOlaskoaga, Jon Ansa, Aitor Albistur, Arkaitz Oiartzabal eta Josu Oiartzabal, besteak beste.
Hainbat bertso-saio izaten dira urtean zehar, baita Xenpelar Bertso Paper Lehiaketa ere.
Badugu bertso eskola ere, Xenpelar Bertso Eskola.
18 ANTZERKIA
DANTZA
Garai batean oso ohikoa zen antzerkia ikustea. Askotan, Zumardi txikian egiten ziren funtzioak.
Reina Victoria eta On-Bide aretoetan ere emanaldi ugari egiten ziren.
Gaur egun Xenpelar Arte Plastikoetako Udal Lantegian bada Haurrentzako Antzerki Tailerra,eta herrian badira antzerki talde gutxi batzuk.
Aspalditik ditugu dantzariak herrian. 1573an, 15 laguneko dantzari taldeak herriko eta elizako fes-tetan parte hartu zuen.
Bi dantza talde garrantzitsu izan ditugu herrian: Ereintza eta Iraultza.
Udal Dantza Eskolan euskal dantzak eta dantza klasikoa ikasteaz gain, dantza garaikidea eta klakle ikas liteke.
Ereintza 1958an sortu zen. Iraultza 70eko hamarkadan sortu zen.
Ikusi al duzu antzerki lanik inoiz? Non?
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bildu taldeka eta prestatu antzerki lanen bat lagunei eskaintzeko.
Hala ere, badaude beste dantza mota batzuk lantzen dituzten taldeak. Ezagutzenal dituzu?
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Oso dantzazaleak izangara. Igande arratsaldetandantzaldia izaten zenZumardian. Mutilek dan-tza eskatzen zieten neskeieta handik sortu zirenbikote ugari urte askotan.Galdetu etxean!
19KULTURA AZTERTZEN
Eta zuk, egiten al duzu kultura jardueraren bat: zein?
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zure etxekoak kultur talderen bateko partaide al zarete?
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Joan al zara inoiz ikuskizunen batera? Edo kultura emankizunen bat ikusi alaentzun al duzu?
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zein kultur jardueratan gustatuko litzaizuke parte hartzea?
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Eta zure gelako lagunek zer egiten dute? Galdetu eta bete taula.
Zein da gehienok egiten duzuen jarduera?
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zer da gutxienok egiten duzuena?
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Lagunen batek egiten al du jardueraren bat herritik kanpo? Zein eta non.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24
MUSIKA
KANTUA
DANTZA
ANTZERKIA
ESKULANAK
20 GURE JAIAK
Inauteriak
Azeri dantza1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
San Marko egunean (apirilaren 25a),amandreek beren besoetakoei oparitzen dieteopila. Hemen errezeta!
San Marko opilaOSAGAIAK
3 arrautza, 100 gr. irin, 100 gr. azukre, koloratzailea, siropea(ura, azukrea, koloratzailea eta rona) eta glass azukrea.
Nola prestatu
Arrautzak eta azukrea nahastu, harrotu arte. Ondoren, irinagehitu eta orea xuabe-xuabe nahastuko dugu.
Gurinaz busti dugun moldera botako dugu egindako orea.Labean sartu 20 minutuz 190-200 gradutan.
Opila labetik atera eta ura, marmelada, eta rona berotuzeginiko siropearekin bustiko dugu. Apaintzeko gozokiak,anisak, txokolatea ipini eta glass azukrea bota.
Ez ahaztu koloretako arrautzak, lumak eta txita. On egin!
Entzun azalpenak eta ipini bakoitzari bere ezaugarriak
Sardinaren ehorzketa1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Diana1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
”“
21GURE JAIAK
San Joan sua
Madalen jaiak Xiiiiiiiiiiiiii Pun!
Gure arbasoek antzinatik ospatzen zutenudako solstizioa urteko gau motzenean.
Herriko plazan lizar enbor luze batjartzen da. Goian dagoen ikurrinahartzen duenak saria omen du.
Gauez, dantzariek haren inguruan dantzatzen dute SanJoaneko Soka Dantza. Amaitzeko, sua piztu eta harengainetik salto egingo dute.
Aurretik, beltzez jantziriko emakume misteriotsu batzukhauxe abesten dute:
Uztailaren 21ean arratsaldeko 7:00etan izaten da txupinazoa. Udal Musika BandakCentenarioa jotzen du eta Maialen eta Xanti, Demonioa, Indioa, Beltza, Xaku eta Lepoburuhandiak kaleetan zehar abiatzen dira.
SAN JUANGO ITURRIEN DAGO URA BERDE
AMURAITXO FRESKUAK HANTXEN DIRADE
LEMIZKO ESKUAK ETA GERO MUSUAK
SAN JUANGO ITURRIAREN FRESKUA.
SAN JUAN GARAGARRILLIAN DENBORA GALANTIAN
MAIZIK ETA GARIK EZ DAGONIAN ETXIAN
ORAIN ARTE BEHAR HEMENDIK AURRERA GARI!
Nola ospatzen duzue San Joan gaua zuen auzoan?
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ba al dakizu jaietako zein une diren hauek?
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
�
EKAINAK
23Sortu 06:00Sartu 22:15
Sortu 22:00Sartu 04:30
UZTAILAK
2125
�
22 JAKINGO OTE ZENUKE...
Zer da?
ERESBIL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
NIESSEN KULTURA GUNEA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
XENPELAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ZAMALBIDE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
TXIRRITA/MALEO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ARRAMENDI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
MUSIKASTE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
MARKOLA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zuzena dena aukeratu
Aipatuko al zenituzke herrian ospatzen diren kultura-jarduerak?
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Non pentsatu zuten herria berre-raikitzea erasoetatik babesteko?
San Markon
Basanoagan
Fanderian
Nolakoa izan zen herriaren hazkundea?
Bat-batekoa
Pixkanaka joan zen handitzen
Beti izanda horrelakoa
Hauetatik zein ez da auzo izena?
Lartzabal
Olibet
Masti/Loidi
Noiz hasten dira Madalen jaiak?
Ekainaren 23an
Uztailaren 21ean
Abuztuaren 15ean
Nor ginen
Itsas bazterrean
Handituz
Gure altxorra
Orain, gu!
Etorriko direnak
123456
Herriaezagutzen
www.ondarea-errenteria.net
Errenteriako Udala
