· INGURUMEN PSIKOLOGIA

27
· INGURUMEN PSIKOLOGIA · Portafolioa 2020/2021 ikasturtea Saioa Echeguia Eizaguirre

Transcript of · INGURUMEN PSIKOLOGIA

Page 1: · INGURUMEN PSIKOLOGIA

· INGURUMEN PSIKOLOGIA ·  

Portafolioa 

2020/2021 ikasturtea

Saioa Echeguia Eizaguirre

Page 2: · INGURUMEN PSIKOLOGIA

1

AURKIBIDEA 1. Praktika………………………………………………………………………………………..……………...2.orr

. 2. Praktika…………………………………………………………………………………………..…………...2.orr

. 3. Praktika…………………………………………………………………………………………..…………...2.orr

. 4. Praktika……………………………………………………………………………………………..…………4.orr

. 5. Praktika……………………………………………………………………………………………..…………5.orr

. 7.   

Praktika…………………………………………………………………………………………..……………6.orr. 8.   

Praktika……………………………………………………………………………………………...…………7.orr. 9.   

Praktika………………………………………………………………………………………………..………10.orr. 10.   

Praktika…………………………………………………………………………………………...…………12.orr. 11.   

Praktika……………………………………………………………………………………………...………14.orr. 13.   

Praktika………………………………………………………………………………….……………………16.orr. 14.   

Praktika………………………………………………………………………………………………………18.orr.  Mintegia………………………………………………………………………………………….………………23.orr. 

Page 3: · INGURUMEN PSIKOLOGIA

2

1. PRAKTIKA:

Ingurumen Psikologian, inguruneak gizabanakoari eragiten dion moduan mintzo da. Batez ere ingurune naturalak zein industrializazio garaitik aurrera hedatu den zibilizazio hiritarrak garapen psikologikoan duen eraginaz. Naturaren gozarre egiten du halako ikerketak plazaratuz eta psikoEkologia bezalako adierak erabiltzen du hipotesi hori sustatzeko.

Beste modu batera esateko, hiria estresagarri eta neurotizismo askoren jatorritzat seinalatzen du eta naturaren inguruko praktikak hobetsi.

Horren erakusleiho diren hainbat ikerketa daude, adibidez: ongizatea eta bizi kalitatea hobetzeko promozio proiektuak, naturarekin kontaktuan egoteak antsietate sintomekin eta depresioarekin duen harremana zihurtatzen duen ikerketa enpirikoak, naturan jolasteak haurraren garapena sustatzen duela dioten ikerketak, bizilekuak ezaugarri indibual eta zoriontasunean duen eragina...

Aurretiaz aipatu moduan, ikerketa hauek natura inguru egoki batek gizakiaren ongizate prozesuan laguntzen duela sustatzen dute. Naturaren apologia egiten dute nahasmendu zein gogogabezia ororen oinarrian hiria jarriz. Baita ere, haurraren garapen naturala ingurune natural batek hobe elika dezakeelaren aldekoa da Ingurune Psikologia.

2. PRAKTIKA:

-Zeintzuk dira portaeran eragiten duten ingurumen-determinatzaileak?

Abiapuntutik helmugara dagoen distantzia, distantzia hori egiteko baliabideak, trafikoa eta presa...

-Zeintzuk dira mugikortasun-erabaki eta -jokabideek inguruneari dakarzkioten ondorioak?

Errepide urbanoek duten edo izan duten zentralitatea aldatzen saiatzeak beste ibilgailu batzuen eraikuntza dakar. Horretarako ordea, lekua ez dagoen tokian egin behar zaio leku. Hori mendiak zulatzen, ibaiak ibilbidez aldatzen edota belardi luzeak zapaltzen egiten da sarrien. Kontrobersikoa da nola gizakiaren “ongizaterako” ongizatean lagun dakioken natura suntsitu “beharra” daukan.

Page 4: · INGURUMEN PSIKOLOGIA

3

3. PRAKTIKA:

-Pentsatu zuen portaeran eta identifikatu ingurumenari begira jasangarriago izateko hobetu dezakezuen bat.

-Zeintzuk dira jokabide zehatz horren ingurumen-determinatzaileak?

Etxetik unibertsitaterako bidean dagoen trafikoa, kotxeen azkartasuna eta presa.

-Zein da ingurumenean duen eragina?

Estresa zabaltzen da eta errepidea ez da segurua.

-Nola egin dezaket jasangarriagoa?

Goizago jaiki eta haietako bat ez bilakatzen.

Page 5: · INGURUMEN PSIKOLOGIA

4

4. PRAKTIKA: Mapa kognitibo errealak aztertzen

1.Adierazi Appleyardenzein estilo kognitibori dagokion. Idatziz deskribatu.

Nondik datorren sekuentziala da, ez dagoelako osotasunaren ikuspegi panoramikorik, interkonektatutako mugarrien eragiketa “integratzaile” batean oinarritzen da. Hala ere, mapa bera espaziala dela esan daiteke, paperezko mapa bati zoom egingo bagenio bezala irudikatzen ahalegindu baita.

2.Identifikatu Lynchenelementuak zure ikaskidearen mapetan, eta markatu nola edo hala bere mapan. Idatziz azaldu.

Bideak: behatzaileak normalean edo noizean behin jarraitzen dituen bideetan zebrabideak marraztu dituela esatera ausartzen naiz. Errepideak ere horrela identifikatzen dituela ulertu dut, bertatik oinez ez ibili arren, zebrabideak gurutzatzerakoan esaterako kontuan hartzen dituelako eta erreferentzia puntutzat dituelako. Bere bidearekin estuki harremanduta dago alegia, nahiz eta zuzenki bere gainean ez ibili.

Mugak: behatzaileak erabiltzen ez dituen elementu linealak dira, bide bezala ikusten ez dituenak. Mapa honetan, mugak, Aularioaren horma, Musikeneko eraikinaren amaiera edota Campusaren belardia izan daitezke.

Barruti edo auzoak: behatzailea “bere baitan” sartzen den hiriko atalak edo zonalde konkretuak dira, identifikatzen dituen izaera komuna izango balute bezala ezagutu daitezkeenak. Kasu honetan Campusaren beraren ideiarekin lotuko nuke eta horren parte egin dituen Aularioko eraikina, EHU izenez izenpetu duen eraikina (HEFA I eta Psikologia izango zirena) eta tarteko bidea eta belardia.

Nodoak: behatzaile bat hiri batean sartzeko gune estrategikoak dira, eta abiapuntu edo helmuga izan daitezkeen foku intentsiboak dira. Ez dut identifikatu honako ezer dagoekin marrazkian.

Mugarriak: beste erreferentzia-puntu mota bat dira, baina kasu honetan behatzailea ez da horietan sartzen edo horietan ibiltzen, kanpo-erreferentzia puntuak dira, helburu praktiko guztietarako norabide konstante bat sinbolizatzen dute. Alazneren mapan zehazki, biribilgunea, Europako bandera eta bide-gorria izan daitezkeela esango nuke.

OHARRA: nire ikaskideari ez zion denborarik eman Donostia osoko mapa egiteko eta etxetik unibertsitaterainoko bidearena egin ahal izan zuen.

Page 6: · INGURUMEN PSIKOLOGIA

5

3. Bilatu irudikapen horietan dauden sesgo eta distortsioen adibideak, Donostiako maparekin alderatuta. Marrazkian markatu eta idatziz azaldu.

Sesgo Euclidiarra: kaleak paraleloak egiteko joera, angelu zuzenak ez diren kale-gurutzeak honela marrazteko joera eta bihurgune leunak zuzenak bezala agertzeko joera.

Distortsioa: etxetik ateratakoan egiten duen bidea ez du marraztu (zuri une bat dago etxearen lokalizaziotik unibertsitaterako biderako zati batera arte). Baina erreferentzia puntutzat jarri duen lekua (bizilekua edo garraioaren puntua) tamaina ertainekoa da.

5. PRAKTIKA: Orientaziorako eta nabigaziorako laguntzak eta zailtasunak identifikatzea

1.Diseinuaren zer aspektuk errazten dute orientatzea eta lekuan zehar mugitzea?

Bi noranzkoko eskailerak edukitzea, solairu bakoitzeko espazio-zatiak ezberdinak izatea (kolore ezberdinetako hormak edukitzea esaterako), leku bat identifikatzeko behar duguna begi-bistan edukitzea, argitasun maila egokia eduki eta “erakargarria” izatea (lekua ilun badago edo zikin dagoela iruditzen bazaigu adibidez, ez gara bertan mugitzen ausartuko).

2.Diseinuaren zer aspektuk zailtzen dute orientatzea eta lekuan zehar mugitzea?

Leku antzekoak egotea eremu ezberdinetan, argibide oso orokorrak eta seinalizatu gabeak egotea, laguntzeko inor ez egotea etab.

3.Zer orientazio-laguntza identifika ditzakegu (adibidez, mapak, sinbologia, zenbakiak, koloreak, etab.)?

“Zu hemen zaude” gisako mapak, norazkoa markatzen duten geziak, ate edo hormek kolore ezberdinak izatea solairu bakoitzean...

Page 7: · INGURUMEN PSIKOLOGIA

6

Orientazio-bide egokiak izatea ezinbestekoa da eraikin publiko batean jarduera egokia eman dadin. Kasu konkretu honetan Ibarrako Kultur Etxera gerturatu naiz bertoko instalazioetarako irisgarritasuna neurtzeko. Zerogarren solairuan jada informazio-gune bat izatea adibidez oso lagungarria da edozein zalantza baduzu berton galdetzeko. Hala ere, bere ondoan solairu eta bulego bakoitzeko azapenak ematen ditu.

Page 8: · INGURUMEN PSIKOLOGIA

7

Gainera, sute bat egotekotan eman beharreko ebakuazio planeko mapan “hemen zaude” gisako kokapena emateak asko errazten du. Aipatu beharra dago ere Covid-19aren testuingurua dela eta, seinalizazio geziak hainbat direla eta hau oso lagungarria dela.

7. PRAKTIKA: Berriztapen edo errestaurazio psikologikoa 

Zugarramurdiko leize honek Kaplanen espazio natural izaten duen izaera berriztatzailearekin bat egiten du. Lehenik eta behin, bateragarritasunagatik. Leku mitologiatsu honek kutsu lasaia dauka eta ingurune garbian egoteko lasaitasuna eta freskotasuna atxikitzen dizu. Leizeetan isiltasuna da nagusi edota ur-soinu zirraragarria eta haizearen brisa hotz baina kitzikagarria.

Liluratsua da bestetik. Nahi gabeko arreta erakartzen du eta paisaia miresten duzu. Estetiko oso ederra da. Zoko guztietatik ibiltzeko gogoa sartzen dizu eta pasagune ezkutuak bilatzeko gogoa. Ordu luzez esploratzeko gogoa pizten dizu.

Being away edo urruntasunari dagokionez berriz, ez dago leizea eta atzean duen istorioa apur bat ezagutu besterik. Herri honen airean sorginkeria eta magia apur bat usaintzen dira

Page 9: · INGURUMEN PSIKOLOGIA

8

edozein lekutara zoazela. Eta leizeak dira magia horren gordailu nagusia. Garai mitologikoenetara bidaiatzen duzu.

Hedadura nahikoa du, leizeak aski handiak dira eta bat amaitu orduko bistaratu dezakezu beste bat. Misterioak eta jakinminak aldi beretik tiratuko balizuke bezala da. Ikusmena toki urrunetara iritsi daiteke. Lasaitasunaren iturri emankor bat dira Zugarramurdiko leizeak.

8. PRAKTIKA: Okupazio Osteko Ebaluazioa (EPO)

Carlos Santamaría Zentroa:

Zentroaren erosotasun espazialari dagokionez, atsedenerako espazioak daudela ikus dezakegu; leiho ondoan dauden esrleku erosoak esaterako. Lan-eremuaren estetika oso egokia da; izan ere, mahai eta aulkiak elakrrengandik nahikoa espaziorekin bananduta daude eta euren artean kristal moduko bat dago espazioa pribatuagoa egite aldera. Hauei esker, elkarren ateko interakzioak saihesten dira. Hala ere, badaude taldean lanean aritzeko gela pribatuak ere. Bertan, mahai handiak eta elkarri begira hainbat aulki daude eta beraz, erraza da elkarren arteko interakzioa mantentzea. Altzariak nahiko erosoak dira bertan lanean edo ikasten aritzeko. Atsedenerako dauden eserleku gorriak ere oso erosoak dira eta bertan etzanda egoteko aukera dago. Orokorrean, oso eraikin erakargarria eta lanerako erosoa dela esango genuke.

Eraikin barruko airearen kalitateari dagokionez berriz, eraikin zabala dela kontuan izanik aire mugimendua dinamikoagoa izango da eta honek hezetasuna pilatzea ekidingo du. Ateak ere ireki eta itxi ibiliko dira, egunero ikasle eta irakasle ugari igarotzen baitira eraikinetik. Azken honek airearen berriztatzeari lagunduko dio. Esan beharra dago aire kalitatea ez dela beti egokia izaten, kontuan izanik eraikinak eremu askotan ez duela leihorik eta jende multzo handia pilatu daitekeela ordu jakin batzuetan.

Kontrol pertsonala ez nuke esango gehien ematen den dimentsioa denik; izan ere, kontuan hartu behar da eraikin publiko bat dela eta edonork erabiltzeko prest dagoela. Hori dela eta, argia, berogailua, aire girotua… ez daude norbanakoaren esku, guztiak batera kontrolatzen dituzte. Leihoak ere itxiak dira beraz, ezin da airearen fluxua nahi bezala kontrolatu. Espazio publiko eta guztientzat erabilgarria den heinean, ezin dira espazioak zeure erara pertsonalizatu. Orokorrean, kontrol pertsonal baxua dutela esango genuke bertako erabiltzaileek.

Distrakzio-zaratak eta pribatutasuna dimentsioari dagokionez, eraikinaren barruan ez ikusia izatearen aukera baxua dela esango genuke. Izan ere, leku desberdinak banatzen dituzten pareta gehienak kristalezkoak dira eta talde txikitan biltzeko geletan ere, barrualdea kanpotik ikus daiteke. Covid-19 egoera honetan, esleitu zaizun lekura heltzeko mahaietatik pasa behar zara. Ondorioz, pasilloetatik pasa behar izateak eserita daudenentzako distrakzio egoera ekar dezake. Ala ere, zarata-maila orokorra txikia izaten da.

Kanpoarekiko lotura edo konexioa nahiko handia da, leiho handiak baitaude eraikin osoan zehar. Txoko guztietatik sartzen da kanpoko argitasuna nahiz eta leihoak ezin diren ireki.

Page 10: · INGURUMEN PSIKOLOGIA

9

Eraikinaren barruan dagoen patio batera daude bistak barrutik eta honek itxura lasaigarria ematen dio espazioari, naturarekin kontaktuan egotearen sentsazioa.

Eraikinaren itxura eta mantentze-lanak: eraikinean sartu orduko beti ikus ditzakezu garbitzaileak lanean. Lan hori ondo ordainduta egongo ez delaren susmoa alde batera utzita, espazioa kristalez josia dagoen unetik beti daude “kristalinoak” eta oso txukun nabari dira. Berdin komun eta ikasteko espazioei dagokionez. Covid-19aren harira, gainera, ikastera gerturatzen garen ikasleok gure txokoa garbitu behar dugunez, bertoko garbitasuna konstantziaz mantendu dezakegu (eta langileei jadakin duten lanaren zama arindu).

Bestalde, instalazio elektrikoak askotan huts egiten du eta ordenagailua entxufatzeko arazoak egoten dira. Baita ere aipatu beharra dago, Covid-19agatik hartu den beste neurrietako bat ordenagailu publikoak kentzea izan dela; honek ikaste zailtasuna nabarmenki kaltetuz.

Espazioa pertsonala: orain aulki bateko tartea bermatu behar denez segurtasun irizpideengatik, leku gehiago dago materiala zabaltzeko eta modu erosoago batean lan egiteko. Hau gainera, ondokoari molestatu gabe.

Biltegiratzeko baliabideei dagokionez ordea, orain armairuak kendu dituzte eta ez dago materiala berton gordetzeko aukerarik. Pisu guztiarekin bueltaka ibili behar zara egunero, ezinbestean.

Erosotasun termikoa: Aurretik aipatu bezala eraikin handi bat dela kontuan izanik zailtasun gehiago egongo dira eremuaren temperatuta kontrolatzeko garaian. Uda garaian ere eraikina berotzea kosta egiten da, kanpotik duen estalki txuriak lagundu dezake behin berotutakoan beroa hor mantentzen baina hori lortzeko denbora beharko da. Neguan berriz udan jasotako beroa gordetzea izango da garrantzizkoa. Hala ere eraikuntzak baditu zenbait berogailu toki desberdinetan.

Erosotasun bisuala: leiho handiak izatean argi naturala sartzen da kanpotik eta horrek inguruneari erosotasuna ematen dio. Gainera ez dago zelai bati begira dagoen leihorik (apenas), beraz, distrakzioa ez da hain modu errazean ematen. Kanpoan iluntzen duenean, barruko argi elektrikoa ez da horren bortitza begientzat. Argi zuria imitatzen saiatzen direla esatera ausartuko ginateke gainera.

Hausnarketa pertsonala

Erosotasun espazialari dagokionez, orain artean atseden hartzeko leku erosoak eta anitzak zeuden, baina kideekiko elkarreragina edota hobeki esanda talde-lanak egiteko hainbat espazio ere. Orain ordea, Covid-19agatik hartu diren neurriak medio, talde-lanak egiteko espazio hauek mugatu dituzte eta lan indibidualak egiteko soilik dago bideratua eraikin hau. Lan-eremuaren estetika egokia dela aipa nezake, hala eta guztiz ere. Izan ere, espazio irekia, zuria, argia eta atsegina da.

Eraikin-barruko airearen kalitatea artifiziala dela iruzkindu nezake. Leihoak orohar ezin direnez zabaldu, aire girotuaren bidez freskatzen da. Hala ere tenperatura egokian mantentzen da. Salbuespen egoera honen ondorioz ordea, talde-lanak egiteko gela itxiak

Page 11: · INGURUMEN PSIKOLOGIA

10

bentilatzeko aukerarik ez dutenez ez daude irekita, beraz, airearen zirkulazioa bermatzeko metodologia ezberdin bat pentsatu beharkok litzatekeela uste dut.

Espazioa estatikoa da eta bakoitzak ezin du moldatu bere gustuaren arabera, batez ere gaur egun. Eserlekuak, airearen maiztasuna, tenperatura eta argiztatzea programatuak eta zuzenki hala esleituak daudenez ez dago bakoitzaren beharren arabera moldatzeko erabakimenik.

Eremu isila da normalean, eta bertoko langileak zein ikastera bertaratzen direnak hau hala izan dadin bermatzen dute. Beti dago soinu etentzailerenbat (mugikorretako deiak, norbait baxu hitz egiten sortzen den marmarra…), baina orokorrean espazio isila eta lasaia da.

Leiho handiak dituenez argi naturala sartzea baimentzen da. Hala ere barruko leihoek eraikinaren beste leiho batzuetarako ikusmira ematen du eta ez dago entretenitzeko abaniko zabalik. Orohar esan daiteke bere helburura egokituta dagoen espazioa dela, hau da, kontzentratu eta ikastea.

Eraikinaren estetika dotorea da eta garbitzaile zein langileek oso garbi mantentzen dute eraikina. Beti daude langileak espazioa txukun egon dadin lanean eta garbitasun hori antzematen da.

Lan egiteko leku egokia dauka. Orain inoiz baino gehiago, izan ere Covid-19agatik hartu diren neurrien barne dago eserlekuak tartekatuta esleitzea. Beraz espazioa ondo aprobetxa daiteke bertan uzteko eta lana modu erosoan egiteko. Biltegiratzeko edo gordetzeko ordea jada ez dago aukerarik. Lehen takilak zeuden berton gauzak uzteko baina orain aukera hori ere kendu dute.

Tenperatura orokorrean egokia da. Nahiz eta egia den batzuetan kanpoko tenperaturarekin kontraste handia egiten duela deskantsuan ateratzen zarenean.

Bisualki oso erosoa da leiho zabalak dituelako. Hala ere, orain ordu aldaketa dela eta azkar iluntzen duenez, orduaren disonantzia sortzen du batzuetan eta horrek ikasketa prozesuan eragiten du nekearekin nahas baitaiteke.

Page 12: · INGURUMEN PSIKOLOGIA

11

9. PRAKTIKA:Bizitegi astebetetzea Covid-19 garaian

Konfinamenduan izandako esperientzia eztabaidatuko dugu:

• Nire etxebizitzak ohiko nire beharrei ondo erantzuten zien?

Etxean itxita egoteak niri pertsonalki asko eragiten dit ez baitut apenas denborarik pasatzen etxean. Agian etxearen arkitekturak izango du honetan eragina: etxea orokorrean txikia da eta ez du espazio zabalik, egitura nahiko estatikoa du beraz eta ezin dira aldaketak egin erosotasun maila horretara moldatzeko. Komun bakarra daukagunez askotan eztabaida iturburu izaten da. Hala ere, tenperatura egokia egoten da gehienetan eta balkoia dugu. Anaiak eta nik gela bana dugu beraz intimitatea erraz kontserbatzen dugu. Pribatutasuna errespetatzen da, hala ere, ez da oso etxe isila izaten eta entzuna izateari dagokion pribatutasuna ez da bermatzen.

• Eta, konfinamendu garaian ere erantzun die?

Orokorrean, bertan egon beharrak ohikuntzara eramaten du. Hala ere, nire gelan moldaera batzuk egiten ahalegindu nintzen espazioa erosoagoa izan zenin. Baina berriro bizitza “normalera” itzultzean aurreko egoerara itzuli behar izan nuen ez baitzen eraginkorra bizimodu horretarako.

Komuna izan zen distopia handiena, pestiloa dagoenez espazio seguruena edo intimoeneratzat jotzen baikenuen denok eta denbora asko pasatzen genuen bertan.

• Aldatu al dira etxebizitzaren ezaugarriei buruzko nire lehentasunak esperientzia honen ondoren?

Ohartu gara gure etxeko gabeziez, baina erreforma bat egiteko baliabide falta dela eta ezin dira lehentasun horiek garatzeko aldaketarik egin.

Imajinatu prozesu horretan parte hartzen duzuela, zeintzuk liratekezuen proposamenak?

Orain gurasoen etxean bizi naiz eta berton ez nuke jakingo zer egin, badakit amak asmoren bat duela. Ni independizatzen naizenean hala ere, etxearen proiektua nolako izan daitekeen

Page 13: · INGURUMEN PSIKOLOGIA

12

pentsatua daukat. BOSSA galdetegiaren hainbat puntu oso beharrezkoak iruditzen zaizkit eta hauek bermatzen ahaleginduko nintzateke:

Erosotasun espaziala: hormarik ez egotea gustatuko litzaidake. Irekitasun eta zabaltasuna handitzeko. Intimitatea behar izatekotan kendu eta jarri daitezkeen panelak egongo liratezke baina orokorrean beti irekita egongo litezke.

Eraiki-barruko airearen kalitatea: leiho handiak egotea beharrezkoa da, ireki daitezkeen leihoak.

Distrakzio-zarata eta pribatutasuna: pribatutasunari dagokionez dena irekia denez ez zen halakorik egongo (baina kontuan hartu behar da pertsona bakarrentzako etxea dela, beraz txikia izango dela).

Kanpoarekiko lotura edo konexioa: konfinamenduan oso nabarmen ikusi da balkoia zutenek aire freskoa arnasteko eta kalea modu batean ukitzeko aukera izan dutela. Beraz, balkoitxo bat izatea garrantzitsua iruditzen zait.

Eraikinaren itxura: ahal den heinean hormak zuriak izateak zabaltasun eta argitasun gehiago ematen dio. Garbi mantentzea berriz ezinbesteko jarduna da.

Page 14: · INGURUMEN PSIKOLOGIA

13

10. PRAKTIKA

Talde txikietan eztabaida eta bateratze-lana + portafoliorako lan pertsonala

Talde txikian

Kontuan izan behar da hiria edo herria bertan bizi den jendeak ezagutzen duela gehien bat eta bertan egiten diren aldaketak haiei eragingo diela. Egunerokotasunean hiriko dinamikak jende askori bizimodua baldintzatuko dio eta sortzen diren arazo eta aldaketei aurre egin beharko diete. Horregatik, gure ustez bertakoen iritzia jakitea beharrezkoa izango litzateke hiri edo herri bateko kudeaketa eramangarri bat bultzatzeko.

Adibide bat jartzearren, demagun pertsona batek bere auzoa arriskutsutzat duela. Agian, auzo hori zentrotik urrun aurkitzen da eta ez da jende gehiegi iristen bertara; beraz, udaletxeko jendeak ere ez du izango gehiegizko ezagutzarik. Bertako segurtasuna bermatzeko onena, pertsona horrek berak proposamenak egitea izango litzateke; hala nola, espazioak irekiagoak izatea edo argitasun gehiago jartzea. Modu honetan, pertsona honen segurtasun pertzeptzioa handituko da, bere estres maila jaitsiz eta ziurrenik, auzo horretako jokabide deliktiboen maila jaitsiz. Esan daiteke, pertsona horren beharrak asetuta geratuko liratekeela bere parte-hartzeari esker.

Portaera sozialari dagokionez berriz, jende asko biltzen den guneak eta baztertuago geratzen direnak egongo dira. Aurretik aipatu bezala azken hauek arriskutsuak izan daitezke. Hiria denona dela ez da ahaztu behar baina pribatutasuna ere mantentzeko aukera eman behar die bertan bizi direnei. Horregatik jokabide publikoa eta pribatuak bultzatzen dituzten tokiak identifikatzea garrantzizkoa izango da. Adibide moduan ditugu gaur egungo plazak eta bide gorriak, lehenak publiko zabal bat elkartzeko leku aproposak dira eta beraien kokalekua erdigunean izan ohi da, denentzat eskuragarri egoteko. Bestetik bidegorriak eraikitzeko garaian kanpoalderantz jotzen da, lasaitasuna eta deskonexioa bultzatzen dute.

Dentsitate handiko hirietan, kutsadura eta zarata ohikoa izaten dira (Manilako hirian ikusi dugun moduan). Beraz, bertan bizi diren jendeari aukera emango baliote hori aldatuko

Page 15: · INGURUMEN PSIKOLOGIA

14

lukete, gainera jakinda, estresan eta bizi kalitatean (asma edo arnas arazoak, adibidez) eragina garrantzitsua izaten duela. Arazo horri eman daitekeen erantzuna, dentsitate handiko hirietan, lekuen arteko konexioak hobetzea eta erraztea izan daiteke (autobusak, bidegorriak, metroa, etab.), horrela errepidean ematen den denbora gustuko gauzetan inbertituko luke jendeak, eta ez estres, zarata eta kutsadura sortzen. Konexio horiekin ere, bakoitzaren etxebizitzetatik urrun dauden guneak konektatu egingo lituzke, gune edo auzoak isolatu beharrean eta irisgarritasuna handituz (zarata gabeko lekuetara heltzeko, adibidez).

Balorazio pertsonala

Herrietan aldaketak egitekotan askotan egiten den akatsa da “herriarentzat herriari kontsultatu gabe” delako fenomenoa. Hainbat aldiz gertatu izan da obrak egiten edota zerbait aldatzen hasten direla auzo edo pasealekuetan inori kontsultatu gabe “hoberena izango delakoan”. Nire ustez, herritarrak dira bertan bizi behar direnak, beraz, haiei kontsultatu beharko litzaieke hasieratik zer den egin nahi dena eta ea nolako iritziak dauden.

Herri edo hiri guztietan daude puntu ilunak edota zoru zulotsuak. Tamalez ordea zerbait tamalgarria gertatu ezean ez da aldaketarik egiten. Horregatik, biztanleek aldaketaren bat proposatzen dutenean Udaletxeek entzun egin beharko luketela iruditzen zait eta egoera okerrera joan aurretik soluzio bat aplikatu. Gero ere sarri gertatzen da obretan dauden bitartean ez dutela alternatiba erosorik jartzen. Adibidez, kale batean zulo bat egiten hasten direnean bertoko aparkalekuak ezerezean geratzen dira eta bertan aparkatzen duten kotxeek beste aparkaleku bat bilatu behar izaten dute. Bada, berez aparkalekua ez den lekuren bat abilitatzea egokia izango litzateke nire ustez. Horrela herritarren estres maila jaitsiko da eta egiten ari diren obraren aldekoa ere izango da.

Portaera sozialari dagokionez, elkargune publiko zein pribatuak baina seguruak izango diren eremuak bereizten dira. Aipatu beharra dago elkargune publiko hauek gehienetan kontsumismoarekin lotzen direla, hau da, taberna eremuak (sarri parkeak dituztela ondoan) edota merkatal zentroak. Pribatuak berriz kirol indibiduala egiteko edota intimitatea behar duten jarduerak egiteko izan daitezke. Azken hauek ordea ez daude oso eraginkortuta nire ustez.

Ariketa gehigarria:

Bizi zaren udalerrian pentsatuta: zer oztopo edo arazo ikusten dituzu zure auzoko/hiriko espazio publikoak diseinatzean edo erabiltzean herritarren kolektibo guztiek erabil ditzaten? Nola aldatuko zenuke haien diseinua edo erabilera mugikortasun jasangarri eta osasungarria eta herritar guztien arteko bizikidetza eta gizarte-harremanak sustatzeko?

Ni herri txiki batean bizi naiz beraz ez dago dentsitate handiko espaziorik, nahiko lasaia da izatez eta natura eta urbanismoa tartekatzen dira. Hala ere, berez kale nagusia dena errepide batek zeharkatzen du eta inguruko espaloiak oso txikiak dira. Eta zer esanik ez espaloi batetik bestera joateko zebrabideak zeinen urrun dauden bata bestearengandik. Ez dago apenas semafororik eta zebrabidea zeharkatu nahi dutenek autoei itxaron behar izaten diete. Jende asko ibiltzen den eremua da bai erosketak egiten eta baita paseatzen ere. Baina tarteko errepideak eta autoak joaten diren abiadurak arrikua handitu egiten du.

Page 16: · INGURUMEN PSIKOLOGIA

15

Haurrak ezin dira lasai ibili eta ezin zara lagun taldearekin eroso joan espaloiak oso txikiak direnez hainbat taldetan bereizi behar direlako. Mugikortasuna jasangarriagoa egiteko, oinezkoen alderdiak osatuko nituzke. Prioritatea oinezkoek izatea eta transportistek erreila bat izatea euren lana egoki betetzeko. Baina gainontzeko auto guztiak beste bide batetik joatea. Horrela bizi gehiago emango genioke kaleari eta gainera lasaitasun handiagoz zirkulatu ahalko dute oinezkoak bertatik.

Bizikidetza harremanak egonkortuko lirateke eta bide seguruagoa izango zen.

11. PRAKTIKA: Errestaurazioa gune urbanoan? Paisaia berriztagarrien eragina hirian. Nola sustatu daiteke?

Errestaurazioa gune urbanoan? Paisaia berriztagarrien eragina hirian. Nola sustatu daiteke?

• Nola egingo zenuke? Talde txikietan:

1. Pentsatu hiri bateko gune batean gutxienez hiri-espazio nahiko berriztagarri bat sartu beharko litzatekeela. Nolakoa da leku hori? Zergatik behar da espazio berriztagarri bat han?

Aukeratu dugun gunea, Donostian kokatzen den Miramar jauregia da. Egia da toki egokia dela aisialdirako: pertsona gazte zein helduei zuzendua, esertokiekin, berdeguneekin… Hala ere, bertaratzeko bidea nahiko aldapatsua denez, hainbat pertsonak zailtasunak izan ditzakete igotzeko; hala nola, adineko pertsonek edo ibiltzeko arazoak dituzten pertsonek.

Esan genezake nahiko toki berriztagarria dela:

Bateragarritasuna aldetik, ez nuke esango toki honen helburuak jendearen lehentasun pertsonalak erabt betetzen dituenik. Izan ere, eraikin pribatua denez ez dago jendeari erabat irekita eta beraz ezin daiteke bertako espazio guztietaz gozatu.

Toki hau, lilura sortzen duen toki gisa identifikatuko genuke; izan ere, jauregiak oso arkitektura berezi eta deigarria du, berdegune handiak ditu, itsasoa ikus daiteke bertatik… Hori dela eta, nahi gabe ere jendearen arreta erakartzen du.

Urruntasunari dagokionez berriz, fantasia pixka bat erakusten duela iruditzen zaigu. Hiriaren ikuspegi panoramiko ederra ematen duenez disneyko jauregi baten antza eduki dezake. Horrez gain, eraikinak berak hiriko etxebizitzen inguruan nabarmentzea lortzen du, hala ere armonia bat mantenduz bere inguruarekin.

Hedadurari dagokionez, ikusmena urrun iritsi daiteke eta elementuen aniztasuna dago (hondatza, itsasoa, Igeldo mendia, etab.) Miramar jauregian egonda.

Hala ere, erabat berriztagarria izateko hainbat aldaketa proposatuko ditugu jarraian.

Page 17: · INGURUMEN PSIKOLOGIA

16

2. Jaso ideiak espazio errestauratzaile eta berriztagarri hori diseinatzeko eta txertatzeko. Zer leku mota litzateke? Nolakoa izango litzateke diseinua? Zer jarduera egingo lirateke han?...

Tokia oso erakargarria izanik hiriko leku oso bisitatua dela pentsa genezake, baina errealitatean adin tarte bateko jendearentzako egokitua dagoela esan genezake eta honek biztanleriaren zati handi bat mugatzen du. Muga horiek eraikinak berak baino bertara iristeko ibilbideak ezartzen ditu. Aurretik aipatu dugun bezala hiriaren goi aldean kokatzen da, beraz bertara igotzeko aldapak eta eskailerak dituen zati bat izango ditu. Horiek pasa ondoren leku zoragarria aurki genezake baina adinekoenek ezin izango dute maiz honetaz disfrutatu.

Pertsona guztientzat aproposa izan dadin zenbait aldaketa proposatuko ditugu. Hasteko aldapa hasi eta amaitzen den tokira bitartean helduleku luze bat jarri, hau laguntza moduan izanda bidea errazago egiteko aukera emango die. Beste alde batetik, zoruaren aldaketa bat proposatuko genuke, parke eta beste zenbait gunetan ikusi ohi den eta irristatzea ekiditen duen zoru eroso bat jarriko genuke.

Aldaketarako beste alde bat eraikinaren beraren irekiera arautzen duena izango da. Normalen hitzaldi edo erakustaldi desberdinentazako irekitzen da, hala ere oso aberasgarria izango litzateke publiko zabal batentzat irekita edukitzea astean egun batez. Arraroa badirudi ere asko dira eraikina barrutik bisitatu ez duten hirikoen portzentaia, zer esanik ez kanpotik datoztenak. Kultura eta hemengo arkitektura bultzatzeko modu aproposa iruditzen zaigu.

Page 18: · INGURUMEN PSIKOLOGIA

17

13. PRAKTIKA: Iragarkiak, kanpainak edo politika publikoak

Bideoa: https://www.youtube.com/watch?v=4tEYPplyLaM&ab_channel=produccionestdc

Sustatu nahi den jokabidea ur eskasiaren eta ura gehiegi xahutzearen kontzientzia garatzea da. Hari beretik, ur kontsumoa gutxitu nahi da munduan arazoak ugaritzen ari baitira ur eskasia dela eta.

Adin guztietako publikoari dago zuzendua, baina gehienbat internetaren erabilera kontzientea egiten dutenena. Hau da, iragarkia sinplea da baina interneten erabilerarekin paralelismo bat egiten du, beraz honek esan nahi du minimoki neraberazoan daudenetik aurrera ulertuko dutela. Beste modu batera esanda, euren buruaren jabe diren pertsonak. Jada euren behar biologikoak asetzeko pertsona heldu batetiko dependentzia ez dutenak eta haien jardueren arduradun direnak.

Klase sozialei dagokienez, lehenengo munduko biztanlegoari esleituta dagoen irakarkia dela aurreikus genezake. Uraren kontsumoarekiko arduragabekeria handiena bertan ematen baita. Eta baita internetaren eta sare sozialen masifikazioa ere.

Iragarkia eraginkorra izate aldera hainbat estrategia erabiltzen ditu:

Marketing Soziala: iragarki oso bisuala delako eta uraren kontsumoa internetarekin alderatzen duelako. Arazotsua izan daitekeen egoera baten adiera anekdotiko bat erabiltzen du. Hau da, internet gabe geratuko bagina benetan larrituko ginatekeela. Eta larritasun hori uraren xahutze arduragabearekin alderatzen du arazoaren larritasunarekin identifikatu ahal izateko.

Mezuaren konplexutasunean oinarrituta, oso bisuala eta mezu zehatz bat eman nahi duena izango da. Irakurtzen ez dakien batek ere ulertu dezake beraz honek gaizki ulertuak eta kontsaesanak sahiesten ditu. Gainera iragarkiak pausak ditu (bideoa kargatzen dagoenekoa bezala) eta etenune hauek ikuslea gehiago harrapatzen du. Gehiago da, baliteke ikusleak pentsatzea bere internetaren arazoa dela eta azkar batean konpontzen saiatzea. Honek jada iragarkiak bota nahi duen mezuarekin konektatzea dakar.

Denok egiten dugun ekintza bat erakusten du, hortzak garbitzea. Honekin ikuslea identifikatuta sentitzea lortuko dugu, batez ere ez delako pertsona ikusten eta horrekin

Page 19: · INGURUMEN PSIKOLOGIA

18

iragarkian bertan parte hartzen dugula ulertarazten digu. Hortzak garbituko dituena eta konketa ireki duena gu izan garela.

Galdera bat proposatzen du, hausnarketa prozesu bati hasiera emateko estrategia ona izango da. Ikuslea ez da hain behartuta edo epaituta sentituko, askotan afirmazioak oso zuzenak izan daitezke eta jendeak salaketa moduan hartu ditzake.

Hala ere, iragarkiak zenbait oztopo izan ditzake. Adibidez, ikuslea bere ur kontsumoaz ez kontziente izatea: iragarkian ez du inongo daturik ematen eguneroko ur kontsumoaren inguruan.

Beste bat agian izan daiteke internetarekin egindako paralelismoa ez ulertu izana, edota baita internetaren erabiltzaile ohikoa ez izatea.

Mezua ekarpen indibidual batera soilik bideratuta egoteak aldaketa indibidualaren gabezian geratzea. Hau da, pertsona bakarrak ekintza indibidual bezela konketa ixteak ezertarako balio ez duela pentsatzea.

Aldaketa hauek proposatuko genituzke iragarkia eta bere eragina indartzeko: batetik, ingurumen autoidentitatean sakontzea. Pertsona bat agertzen bada, errazagoa izango da ikuslearentzat bere burua berarekin identifikatzea eta ez modu abstraktuan iragarkian parte hartzen ari dela sentiaraztea. Eraginkorragoa dela uste dugu ingurumena errespetatzen duen pertsona batek parte hartzea zuzenean, ikuslea harekin identifikatzeko.

Marketing Sozialaren estrategia aldatzea eta informazio kuantitatibo gehiago ematea: zifra esanguratsuak erakutsiz jendeak bere kontsumoaren inguruko kontzientzia har dezan. Baita ere, publiko zabalago batenbagana iristen ahalegintzea, horretarako interneta beharrean beste zerbaitekin alderatuz uraren kontsumoa. Horretarako mundu guztiak erabiltzen duen zerbaiti erreferentzia eginez, arnasa hartzea adibidez.

Page 20: · INGURUMEN PSIKOLOGIA

19

14. PRAKTIKA: Aztertu IIE bat

(1) Proiektu eta ekintzen desrkibapena

Proiektuak hondakin ez arriskutsuen zabortegia eraikitzea bilatzen du Eitzaga auzoan, Zaldibarko TMtik Behobia autobiaren S-ra. Sarbidea N-634 errepidetik (Ibur Erreka industrialdera doan errepidetik), eskuinaldean aurreko baso pista hartuz. Albizuri harrobia gurutzatuko da Eitzaga baserriraino autobidearen azpitik igarotzen den bide batetik.

Aztertzen ari den kanalak itxura luzea du hego-mendebalde norabidean, 700m inguruko luzera eta 200m-ko zabalera gehienez. Sarbidea honen paralelo kokatuko da. Zabortegia kokatuko den kanalak isurketa iraunkorra ez den mendi erreka batera bideratutako du isuria, Beko errekan amaituz.

Zabortegi honek 1998ko Apirilaren 10ean argitaratutako Legean zehazten diren honakin ez arriskutsuak biltegiratuko ditu.

Hondakin ez-arriskutsuen zabortegiek honako hauek onar ditzakete:

- Hiri hondakinak.

- Onarpen irizpideak betetzen dituen edozein jatorritako hondakin ez-arriskutsuak Errege Dekretuaren II. eranskinean jasotako zabortegi ez-arriskutsuetako hondakinak 1481/2001, abenduaren 27koa, hondakinak ezabatzea arautzen duena zabortegiaren gordailuaren bidez (BOE 25. zk., 2002ko urtarrilaren 29koa)

- Hondakin arriskutsu ez erreaktiboak, egonkorrak edo prozesukoak egonkortzea, bere lixibiatze portaera hondakinen parekoa da ez da arriskutsua eta onarpen irizpideak betetzen ditu.

Egoera honetan dauden hondakinak sartzea debekatuta egongo dira: hondarrak pizteko egoeran daudela, hondakinak 50 gradu baino gehiagoko tenperaturan aurkezten direla eta hondakinek% 65etik gorako hezetasuna dutela.

Aipatzekoa da zabortekiaren inguruko erliebak ustiatzeko metodo zehatz bat eskatzen dela, hormigoizko dike bat osatu beharko da horrela sortzen diren hondakinei sostengua emateko. Sostengua ematen dion dikea lubeta batek osatuko du, hau osatzeko materiala beste lan edo indusketa batzuetatik ateratakoa izango da ( ad: kanala osatzen erabilitaekoa, errepideak,...).

Page 21: · INGURUMEN PSIKOLOGIA

20

Dikearen eraikuntza aurretik ezarritako gailurren arabera egingo da. Kanpoko aldapa indibidualek 3 (H) malda dute: 2 (V) 5 eta bermeekin 13 metro zabal. Kanpoko muturreko malda 2 (H): 1 (V) eta barrukoa 1 (H): 1 (V).

Edukitze presa eraikitzeko beharrezko betegarrien bolumena guztira da 688.090 m3. Presa betetzeko prozesua ondoz ondoko gailurren eraikuntzan oinarritzen da. Gailur hauek 5 metroko altuera eta 10 goialdean zabalera izango dute metro, bere kanpoko maldak 2 (H): 1 (V) maldekin eta barruko maldekin gauzatuko dira 3 (H): 2 (V). Ondoz ondoko gailurrak 13 metro inguru atzeratuko dira hondakinetara eta horietan oinarrituta, orobat aurreko gailurraren kanpoaldeko malda haziko da 4,80 metroko zabalera duen geruza.

Ondoz ondoko gailurrak eraikitzeak azpi-dikea desberdinak sortuko ditu. Azpi-dike horien kanpoko maldek a izango dute gehienez 15 metroko altuera 5,33 metroko bermeetarako zabalera.

Hondakinak isurtzean lehen gailurra betetzen hasiko dira, hau gertatzean bigarren gailurraren eraketa ematen hasiko da. Horrela, oinarrizko bi helburu lortzen dira: Ziurtatu azpi-dike desberdinen egonkortasuna, lortu beharreko betegarrien bolumenen arteko oreka exekutatu eta bota daitezkeen hondakinen bolumenak. Horrela, hasierako faseetan zabortegiak, hondakinen gaitasuna murrizten den tokian, beharrezko betegarriak txikiak ere badira. Presak betetzea oso ona da, baita hondakinak ere.

Zabortegiak hartzen duen azalera osoa 137.259,07 m2-koa da (lur naturala) eta 120.725,15 m2-ko proiekzioa lurrean, hondakinen gehieneko edukiera berriz 2.744.975,00 m3-koa.

(2) Zuzenketarako neurri proposamenak

Aurreko ataletik ondorioztatzen dena da gaixotasunek edo hau garatzeko magnituderen bat izatea, paisaiaren alterazioaren edota uraren kutsatzearen eragina izan daitekeela.

Esan den moduan, istripuz gertaera kutsatzaileak ekidite aldera (basoen iragaiztatzea, lixibiatuen bilketa eta azaleko zigilatzea aurreikusgarriak dira proiektu honetan). Gainera, zabortegiaren kudeaketan hondakinen sarrera kontrolatzea pentsatu da, arriskutsua ez dela egiaztatzeko. Hala ere, beharrezkoa ikusten da zaintza planak martxan jartzea ezarritako neurriak ondo beteko direla bermatzeko.

Paisaiari dagokionez, premiazkoa da aktibitatea eten den azaleran begetazioa birhartzea. Horrela, behin instalazioen egokitzapenak amaituta, begetazioa birhazten hasiko zen (ereite bidez) urbanizatuta ez dauden azaleretan. Antzeko moduan jarraituko litzateke euste dikeekin, hazi eta plantazio moduan. Atal honetan belar landatzeak soilik egingo dira sustraiek arazorik sor ez dezaten.

(3) Inpaktuen identifikazioa eta balorazioa

1) Aspektu geologiko-geomorfologikoak

Page 22: · INGURUMEN PSIKOLOGIA

21

Eskala orokor batean aspektu geologiko zein geomorfologikoetan duen inpaktu edo aletrazioa minimoa da eta beraz, ez da beharrezkoa zuzenketa neurririk hartzea. Gainera, interes geologiko zein geomorfologiko baxuko espazioa da hau.

2) Aspektu hidrogeologikoak

Ureztapena desbideratzeagatik ematen den lurrazaleko isurketaren aldaketa edo inpaktua moderatua da. Isurketaren aldaketaren egoerak eta ezaugarriek ez dute ageriko hauskortasunik beraz, inpaktua murriztu egiten da. Hala ere, berreskuraezintasunak eta atzeraezintasunak inpaktua handitzen dute, horregatik moderatua kontsideratzen da.

Bestalde, betetze lanek uraren kontaminazioan duten inpaktua identifikatu da. Zonako ezaugarri hidrogeologikoengatik eta arriskutsuak ez diren substantzien zabortegia izan arren, urak ustekabean kutsatzeko aukera egongo litzateke betegarri diren substantzietatik edo horien mantentze-lanetan erabilitakoetatik (intsektizidak, rodentizidak, etab.). Hori dela eta, beharrezkoak dira kontrolerako neurri zuzentzaileak.

3) Aspektu naturalistikoak: a) Begetazioa

Landareak kenduko dira bete beharreko aska eremuan eta sarbidea instalatuko den tokian. Hala ere, kaltetutako komunitateen balorazio baxua dela eta, inpaktua bateragarria dela esan daiteke. Bestalde, birbegetaziorako aurreikusitako neurriek itzulgarria eta berreskuragarria bihurtzen dute neurri handi batean. Horregatik, ez da beharrezkoa neurri zuzentzaileak hartzea.

b) Fauna

Biotopoen aldaketa eta gizakiaren presentzia emango da, honek dakarren faunaren zeharkako eraginarekin. Kaltetutako biotopoen fauna-ebaluazio baxuak, baldintza espazialki murriztuarekin, eragina bateragarria izan dadin egiten du.

4) Patrimonioa

Ondareari dagokionez, ez dago elementu ezagunik, beraz, proiektuarekin aurrera jarraituta ere ez litzateke eraginik egongo. Esan dezakegu, egoera bateragarria dela eta ez dela neurri zuzentzailerik behar. Hala ere, sarbidea garbitzerako orduan eta indusketa lanak egiterakoan, gutxieneko prospekzio baten beharra kontuan hartu behar da,

5) Paisaiaren pertzeptzio bitartekoa

Proiektu honekin, paisaia-aldaketa nahiko altua emango litzateke denbora luzez balio nabarmenik aurkezten ez duen eremu batean eta baetz besteko irisgarritasun bisuala duen emenuan. Orain arte, baso-landaketez beteriko eremua izan da. Inguru erdi-natural honetan eremua egokitzeko eta azpiegiturak eraikitzeko ekintza guztiek paisaiarekiko ageriko eragina dakarte, zeina bere irigarritasun erlatiboagatik moderatu-larria bezala baloratu den. Neurri zuzentzaile gisa, landareen-landaketa berriro aplikatzea beharrezkoa ikusten da.

Page 23: · INGURUMEN PSIKOLOGIA

22

6) Bitarteko sozioekonomikoa: a) Lanpostua

Inguruko biztanleria ez dago bereziki langabezian; hala ere, proiektuaren berezko zeregin guztiek enplegua sortzen edo mantentzen laguntzen dute. Zaldibarko eta inguruko udalerrietako biztanleek pisu arazo berezirik erakusten ez duten arren, enpleguaren gainerko eragina, bai sortu berrian eta bai zeharkako mantentze lanetan (eraikuntza enpresak, indusketa enpresak, etab.), guztiz positiboa da. Hori dela eta, ez litzateke neurri zuzentzailerik beharko.

b) Lasaitasuna

Gaur egun, autobideko soinua entuzten den eremua da eta proiektu honek are handiagoa bihurtuko luke soinu hori. Egindako ikerketetatik ondorioztatu da, inguruko etxeetako jardueraren ondorioz igo diren maila sonikoak minimoak direla eta beraz, efektua bateragarria kontsideratzen da.

(4) Zuzentzeko eta babesteko neurrien proposamena

Zabortegiaren kudeaketan sarreran hondakinak kontrolatzea planteatzen da, arriskurik ez dutela ziurtatzeko. Hala ere, beharrezkotzat jotzen da zaintza-plan zorrotza ezartzea, hartutako neurrien egokitasuna bermatzeko.

Instalazioen egokitzapena bukatu ondoren, urbanizatu gabeko eremuak landareztatzea (ereitea) egingo da, horretarako aukera ematen badute.

(5) Ingurune zaintza programa

I. egokitze-fasea

Ingurumen zaintza orokorra

Eremua egokitzeko obren fasean, interesgarria da ingurumen-teknikari bat egotea. Teknikari horrek zainketa-, kontrol- eta aholkularitza-lanak egingo dizkio obra-zuzendaritzari, inguruneari eraso egiteko beharrezkoak ez diren jarduerak ez direla egingo bermatzeko. Eginkizun hauek izango ditu: obrek irauten duten bitartean sortzen edo atzematen diren intereseko landaredia edo ingurumen balioa duten bestelako elementuak seinalatzea, sonometriaren eta uren kalitatearen zaintza eta neurri zuzentzaileetan praktika egokiak egiaztatzea.

Zaintza arkeologikoa

Aurreko atalaren antzera, beharrezkotzat jotzen da kontrol arkeologikoa egitea belar-sastrakak garbitzeko eta hondeatzeko lanetan. Kontrol hori materiako profesional batek egin behar du, gaur egun ezagutzen ez diren ondare arkeologikoaren balizko

Page 24: · INGURUMEN PSIKOLOGIA

23

elementuak atzeman ahal izateko, eta une bakoitzean egin beharreko jarduketa baloratzeko. Teknikari horrek, halaber, obrako zuzendaritzari aholkua eman beharko dio ukituak izan daitezkeen ondareko elementuak seinaleztatu eta balizatzeko.

II. betetze-fasea

Kontrol sonometrikoak

Betelanean, hilero soinu-kontrolak egingo dira. Eitzaga Etxeberria baserrian egingo dira sonometriak. Muga-balioak udal araudian edo DIAk ezarritakoak izango dira.

Uren kalitatearen kontrola

Urak kutsatzen ez direla bermatzeko, sartutako hondakinen izaeraren kontrola egin beharko da, bai eta lixibiatuen (lixiviados) eta isurketa-uren kontrola ere.

Hausnarketa txikia

Ingurumen-arazoen konponbideak egiten laguntzen du, jokabide-aldaketaren estrategiak egitearen aukera ematen du, baita bizi-baldintza berrietara egokitzeko aukera ematen du ere.

Zein dira horrelako sistemen abantailak (enpresen eta norbanakoen jokabidea aldatzeko aukerak)? Eta arriskuak?

Proiektuak ingurunean izango duen eragina aztertzeko izango da oso baliagarria sistema, eta ondorioz eragin ditzakeen kalteak aurreratzeko eta gero zuzentzeko balioko du, baita etorriko diren aldaketa horien aurretik jokabideak aldatzeko aukera emango du. Erabiliko den material, lur, langile eta diru kopurua kalkulatzeko abantaila du ere.

Ingurumen inpaktuaren ebaluazio egiteak arriskuak ere baditu, izan ere, ustekabean gerta daitezkeen gauzen aurrean prestutasun eza aurkezten du sistema honek.

Zure ustez, zein da Ingurumen-Psikologoen ekarpena horrelako prozesuetan?

Ingurune zaintza programa (5) atalean aipatu dugun kontrol sonometrikoetan, zaratak ingurunean duen eragina jakinda, soinu-kontrolak egitea eta horren ondorioz gertuko herritarren estresa edo deserosotasuna aztertzea adibidez.

https://www.euskadi.eus/informes-de-inspeccion-ambiental-aai/web01-s2ing/es/

https://www.euskadi.eus/web01-a2inginp/es/?r01kQry=tC%3Aeuskadi%3BtF%3Adocumentacion%2Cpublicacion%3BtT%3Adocumentacion%2Cboletin_revista%2Clibro%3Bm%3AdocumentLanguage.EQ.es%3BcA%3Ar01e00000ff26d46687a470b8a86a04237242b34f%2Cr01e00000ff26d462afa470b873d3954c35797928%3Bp%3AInter%3B

Page 25: · INGURUMEN PSIKOLOGIA

24

MINTEGIA: Kasu erreal baten azterketa ingurumen psikologiaren ikuspegitik (ikuspegi ekologikoa)

https://www.diariovasco.com/san-sebastian/aparece-agujero-calle-20201117091625-nt.html

1. Kasuaren/egoeraren/aukeratutako albistearen laburpena (gehienez 200 hitz)

Kontxako Metroaren lanetan beste zulo bat sortu da Donostian lur-azpian egingo den trenbide-lanetan, honek, egonezina eta kezka berpiztu ditu. Gertaera berri honek bi metroko zabalera eta hiru metroko sakonera izan duenez, trafikoa eten behar izan dute. Zorionez ordea ez zuen kalterik eragin inguruko eraikinetan. Hala ere, bizilagunek ekaineko izualdia bizi izan zuten berriro (lurzorua Zubieta kaleko 8. zenbakiko sotoraino jaitsi zen). Orokorrean bizilagunak kezkaturik daude.

Bi zuloen agerpenak lotura dute haien artean, bigarren zulo hau (oraingoan galtzadan), lehenengoa sortu zen etxetik oso gertu dago, lau metro eskasera zehazki. Lehenengo zuloak Mirakontxatik hondartzara zihoan lanak geldiarazi zituen. Teknikariak azkar ibili ziren ordea zuloa hormigoiaz estaltzen hurrengo egunean berriro ere errepideak ireki ahal izateko eta hau “arazoaren aterabide eraginkorra” dela diote. Enpresaren jabeak dioenaren arabera “gertaera hauek ez dira ohikoak eta ez dira gehiagotan suertatuko”. Euskal Trenbide Sarearen zuzendaria ere lasaitasun mezuak transmititzen saiatu da lanen segurtasuna eta fidagarritasuna nabarmentzen.

2. Kasua/egoera/albistea deskribapena, eta horri buruz dakizun informazioa ahalik eta modu neutralenean ematea. Informazio-iturriak (albisteak, estekak, bestelakoak) eranskinetan jasoko dira.

Lur-azpiko metroaren proiektua 2009an hasi zen. Erneste Gasco zen Eusko Jaurlaritzako Garraio eta Lan Publikoen ordezkari ordea eta Juan Jose Ibarretxeren agintaldiko exekutiboak Donostiaren lur-azpian metroa eraikitzeko ikerketa bat egiteko agindua eman zuela adierazi zuen.

Ana Oregi, Eusko Jaurlaritzako Ingurumen arduradunak atzera bota zuen proiektu hau. Urte batzuk geroago ordea, 2013an zehazki, EAJak akordio bat itxi zuen PSErekin (PSEk eraiki nahi zuen lur-azpiko metroa, EAJren aldeko bozka sozialistengatik). Horrela, lanen aurrekontuak zehaztu zituzten. PP alderdiaren babesa ere bazuten.

Page 26: · INGURUMEN PSIKOLOGIA

25

Hamabost egunetara beraz, lanean hasi ziren 200 milioi euroko aurrekontuarekin. Lau kilometroko ibilbidea izatea aurreikusten zen proiektu honetarako, Kontxako hondartzapetik 300 metrora zulatuko zenez Kosta eta Itsasoko Iraunkortasuneko Zuzendaritza Orokorrari baimena eskatu behar izan zitzaion.

Lan hauek direla eta, Satorralaia izeneko mugimendua abiarazi zuten bizilagunek. Giza-kate bat egin zuten lanen aurka zeudela adierazteko eta proiektu honek inposizio bat suposatzen duela nabarmendu zuten, hiritarrek ez baitituzte lan hauek beharrezko ikusten.

Satorralaia taldeko bozeramailea den Mikel Alvarezen hitzen arabera “Eusko Jaurlaritzak informazioa eta parte hartzea, propaganda eta inposaketengatik ordezkatu ditu. Proiektu honekin hiritarrak oso desados baitaude”. Talde honetako kideek diote lan hauek ez direla beharrezkoak eta horren adierazle da 2017an Udaletxeak egin zuen inkesta batean proiektu honek 10eko puntuazioatik 3,7 ateratzea. Hiritarren manifestaldiek ez dute ezertarako balio izan ordea, lanek aurrera jarraitu baitute. Lan hauek arazo teknikoak sortu dituzte hala ere. Horietako bat 2020ko ekainaren 5ean gertatu zen Zubieta kaleko soto batean ezbeharrez zulo bat sortu zenean. Lanen arduraduunek lanak defenditu zituzten “kausa efektu” bat izan zela argudiatzen eta ez negligentzia bat. Bigarren ezbeharra handik gutxira gertatu zen, azaroaren 17an kale berdinean beste zulo bat eratu zenean. Horretaz gain, bizilagunak egunerokotasunean lurrak dardara egiten duenaren kexu dira.

3. Kasua edo arazoa aztertzea:

Ingurumenaren aldeko jarreraren inguruko ikerketa baten arabera, ekozentrismoan puntuazio altua adierazten dutenek ingurumena gehiago estimatzen dute eta antropozentrismoan puntuazio altua dunetenak berriz, kezka berekoiak adierazten dituzte ingurumenak gizakien bizi-kalitatean duen eraginari buruz.

Jokabide ekologiko arduratsua dutenek baliabide naturalak babesten edo gutxienez ingurumen narriadura minimizatzen laguntzen ahalegintzen dira. Hau izango litzateke Satorralaia taldeko kideek bultzatzen duten egitasmoa. Hau da, ingurunearekin (urbanistikoa izanik ere) arduratsua izatea eta zaintzea.

Lur-azpiko metroa egitearekin aurrera doazen partidu politikoak berriz, argi dago interes ekonomiko batzuen baitako proiektua aurrera eramateagatik ari direla ezbehar guztiak babestu nahian eta lanak bertan behera botatzeari muzin egiten.

Hala ere aipagarria da askotan kontraesangarriak diren ekintzetara bideratuta dagoela proeiktu honen kontrako jarduna. Hau da, lur-azpiko trenaren aurka egoteak ez duela

Page 27: · INGURUMEN PSIKOLOGIA

26

ezertarako balio ondoren kontsumismorako ohiturak izaten jarraitzen badugu, ura aurrezten ez bada edota ingurumena kontaminatuko duen beste jarduerak egiten jarraitzen bada.

4. Eranskinak:

Albisteak:

https://www.elsaltodiario.com/donostia/pnv-y-pse-proyecto-metro-donostia-atravesara-playa-concha

https://www.eitb.eus/es/noticias/sociedad/detalle/5948906/cadena-humana-protesta-inicio-obras-metro-san-sebastian-/

https://www.eitb.eus/es/noticias/sociedad/videos/detalle/7425293/video-comienzan-perforaciones-trazado-metro-la-concha-/

https://www.eitb.eus/es/noticias/sociedad/videos/detalle/7283651/video-las-obras-metro-san-sebastian-provocan-socavon-5-junio-2020/

https://www.eitb.eus/es/pueblos-ciudades/videos/detalle/5201320/video-las-obras-metro-donostia-punto-empezar-/

https://www.donostitik.com/nuevo-socavon-en-la-calle-zubieta-junto-a-las-obras-del-metro/